მონღოლთა ბატონობის დამყარება - თემა 1

Question 1

რა დაიტოვა ანდერძად ლაშა-გიორგიმ დარბაზის წინაშე?

Answer 1

რომ მემკვიდრეთ ტოვებდა მის და რუსუდანს მანამ სანამ მისი უკანონო შვილი დავითი არ შეძლებდა გამეფებას.

Question 2

ვისზე გათხოვდა რუსუდან მეფე?

Answer 2

ჯერ კიდევ ლაშა-გიორგისას სურდა მას რომ მიეთხოვა იგი შირვანშაჰის მმართველზე აგრამ გარდაიცვალა და ეს ვერ შეძლო,ხოლო უკვე გამეფებული ცოლად გავა ერზრუმის მმართველის თოღრულის(რუქნ-ად-დინის ძმის) ვაჟს,რომელმაც ქრისტიანობა მიიღო. რუსუდანი გამოირჩეოდა უზნეო საქციელებით.

Question 3

რომელ საერთაშორისო ლაშქრობაში მონაწილეობის მიღება სურდა რუსუდანს და რატომ ვერ განხორციელდა იგი?

Answer 3

1223 ფიორენტინის კრებაზე გადაწყდა,რომ ფრიდრიხ II მოაწყობდა ახალ ჯვაროსნულ ლაშქრობას,და რუსუდანს ივანე უნდ აგეგზავნა ლაშქრით პაპის ჰონორიუს III სტან მინაწერების საფუძველზე,თუმცა 1125 წელს საქართველოში შემოვიდა ჯალალედინი.

Question 4

როგორ განვითარდა მოვლენები 1225 წელს ჯალალედინის შემოსევის დროს?

Answer 4

ივანე მხარგრძელმა ათაბაგმა შეკრიბა ჯარი და გარნისთან გაიმართა ბრძოლა სადაც გაწირა თორელები და ივანე/შალვა ახალციხელები,რის გამოც ივანე და თორელები მოკვდნენ შალვა ტყვედ ჩავარდა(ჩაბარდა ჯალალედისნ მაგრამ ღალატობდა და მოკლეს იგი) და ბრძოლა ქართველებმა წააგეს

Question 5

როგორ წარიმართა ავაგ ათაბაგსა და ჯალალედისნ შორის მოლაპარაკებები?

Answer 5

მან მას უთხრა რომ აქ არა დასაპყრობად არამედ ანტიმონღოლური კოლაიციის შეკვრის გამო იყო და შეთავაზა რუსუდანს ქორწილი,რის შემდეგაც უარი თქვა რუსუდანმა მოლაპარაკებებზე და ღალატის საფუძველზე ჯალალედინნმა აიღო თბილისი 1226 წელს

Question 6

ვისზე იყო გათხოვილი რუსუდან მეფის ქალიშვილი თამარი?

Answer 6

რუმის სულთან ყიას ად-დინ ქეიხოსროვ II-ზე(თამარი ცნობილია ასევე გურჯა ხათუნის სახელით),მასთან გააგზავნა რუსუდანნმა ლაშა-გიორგის უკანონო შვილი

Question 7

რატომ ვერ დაესწრნენ ერისთავები რუსუდანის ძე დავითის გამეფებას?

Answer 7

ვინაიდან იყო დაშლილობა და ყყველა მათგანი თავის სასახლეში იყვნენ გამოკეტილნი ხვარაზმელთა და მონღოლთა შიშით

Question 8

რატომ წავიდა ჯალალედინი საქართველოდან და რა ბედი ეწია მას?

Answer 8

მონღოლების გამოჩენამ საქართველოს საზღვრებთან აიძულა მას გადასულიყო აზერბაინაჯშ დახმარება ეთხოვა,ხოლო უარის მიღების დროს გაიქცა ლაშქქარმა მიატოვა და ხის ძირას კაცმა მოკლა.

Question 9

რატომ არ შედგა ანტიმონღოლური კოალიცია აუბიანებთან?

Answer 9

1235 წელს მნღლებმა აიღეს განძა და ხლართიდა აიუბიანთ ლიდერმა ალ - ქამილმა გადაწყვიტა კოალიციის შეკვრა,თუმცა ხლართი დატოვეს მონღლებამ და დაიწყო ბრძლა სელჩუკებსა და აიუბიანებს შორის.

Question 10

რომელი ერისთვები დაუზავდნენ მონღოლებს ერთამნეთის მიყოლებით?

Answer 10

ივანე ათაბაგის ძემ- ავაგ ამირსპასალარი/
ივანე ათაბაგის ძე - შანშე მანდატურთუხუცესი/
ვარამ ვაგელი/
ივანე(ყვარყვარე) ჯაყელი/
არ დაზავდნენ მესხები,რომელბიც მონღოლმა სარდალმა ჩაღათა ნოინმა მოაოხრა.

Question 11

რატომ ჩავარდა მოლაპარაკებები რომის პაპთან?

Answer 11

რომის პაპ გრიგოლ IX-სთან მოლაპარაკებები ჩავარდ ავინაიდან პაპს არ შეეძლო სამხედრო დახმარება აღეთქვა საქართველოსთვის სელჩუქების გამო.

Question 12

რა პირობებით დაზავდნენ ქართველები და მონღოლები

Answer 12

საქართველომ აღიარა მონღოლეთის უზენაესობა/აღმოსავლეთ საქართველოში სამეფო კარის ადა მონღოლების ხელისუფლება იქნებოდა/დასავლეთ საქართველო მონღოლთა მმართველობისგან დამოუკიდებელი რჩებოდა/ყოველ წელს იხდიდნენ ქართველები მძიმე ხარკს და მონღლები რუსუდანის ძე დავითს სცნობდნენ გაერთიანებული საქართველოს მეფედ.

Question 13

მონღოლებმა რამდენ ადმინისტრაციულ ერთეულად დაყვეს საქართველო და რატომ?

Answer 13

მონღოლური სახელმწიფოებრიობა დამყარებულია სამხედრო სისტემაზე სადაც სახელმწიფოს სათავეში უდგას 10 000 კაცის მეთაური “ნოინი” და საქართველო დაყვეს 8 ადმინისტრაციულ ერთეულ დუმნად.

Question 14

რა მიზანს ისახავდა მონღოლების მიერ საჯარო აღწერა?

Answer 14

ბრძოლის უნარიანი მოსახლეობისა და გადასახადების აღრიცხვა

Question 15

როგორ დასრულდა 1245 წლის კოხტასთან აჯანყების მცდელობა?

Answer 15

რუსუდანის გარდაცვალების გამოწვეული უმეფობით ისარგებლეს მუსლიმებმა და გამოგზავნეს ჯარი,რომლეიც დაამარცხა ციხისჯვრელმა ჯაყელმა,რის შემდეგაც კოხტასთნ შეიკრიბნენ თავადები ასაჯანყებლად თუმცა მონღოლებმა დაიჭირეს თავადები და შემდგომ -ცოტნე დადიანი.

Question 16

უმეფობის პერიოდში რა მდგომარეობაში იყო რუმის სასულთნოში მყოფი ლაშა-გიორგის ძედავითი და რუსუდანის ქალიშვილი თამარი?

Answer 16

მას შემდეგ რაც რუსუდანის დავალება რომ მოეკლა დავითი არ შეასრულა თამარმა,მაშინ რუსუდანმა თამარის ქმარს მისწერა რომ ის ყალატობდა თავითს ამიტომ ორივე აწამეს და ციხეში ჩააგდეს.

Question 17

როგორ გადაწყდა საქართველოს მეფის საკიტხი ყაენის კარზე?

Answer 17

დავით ლაშას ძე ჯერ მივიდა ბათუ ყაენთან დასამტკიცებლად და შემდგომ დიდ ყაენ მენგესთან სადაც მას დახვდა ბიზაშვილი რუსუდანის ძე დავითი.მონღოლებმა თათრული წესის გამო არ განსაჯეს ბიზაშვილები და ორივე გაამეფეს მაგრამ ულუ უპირატესად ასაკის გამო.1247 წელს

Question 18

ვინ მოიყვანა ცოლად დავით ულუმ?

Answer 18

მან მონროლეტში მოიყვანა ჯერ ჯიგთა ხათუნი,რომელსაც ბავშვის გაჩენა არ შეეძლო ამიტომ შემდეგ მოიყვანა ოსი ალთუნი,რომლისგანაც ეყოლა გიორგი და თამარი

Question 19

ვინ მოიყვანა ცოლად დავით ნარინმა?

Answer 19

დავით ნარინი ჯერ გაყვა ცოლად ამანელის ძეთა ქალიშვილი თამარს,რომლისგანაც ეყოლა მიქაელი,კონსტანინე და ვახტანგი,ხოლო თამარის გარდაცვალების შემდგო ბიზანტიის იმპერატორ მიქაელ პალაიალოკოსის ქალიშვილი თეოდორა მოიყვანა ცოლად.

Question 20

რატომ დაიწყო და როგორ წარიმართა დავით ნარინის აჯანყება მონღოლების წინააღმდეგ 1249 წელს?

Answer 20

დავით ნარინს არ მოწონდა მონღოლური განლაგება ახალი ძალაუფლების ამის გამო სცადა აჯანყება მაგრამ მონღოლებმა გაუგეს და მოარბიეს ქართველი დიდებულები ბევრი ტყვედაც ჩაიგდეს მაგრამ შეძლო გაქცევა საქართველოში,ამის შემდგომ დასავლეთში იყო ნარინი ხოლო აღმოსავლეთში ულუ

Question 21

ვინ იყო ჯიქური?

Answer 21

მანდატურთუხუცესის მოადგილე,რომელსაც მეფე სვამდა მის მაგივრად როდესაც საყაენოში მიდიოდა,მაგრამ ეს იწვევდა უკმაყოფილებას დიდებულებში.იგი იყო ხალხის კაცი ერთგული თუმცა მას შემდეგ რაც დავითი დაქორწინდა გვანცაზე ჩმაოვარდა უთანხმოება ღალატში დასდეს ბრალი და მტკვარში გადააგდეს.

Question 22

რა ინციდეტი მოხდა კახეთში,როდესაც დავით ულუ ბათო ყაენთან წავიდა?

Answer 22

თორღვა პანკელმა,რომელიც დატოვა კახეთის გამგედ გამაგრდა ციხეში,რომლეიც ხორნაბუჯელმა უსაფრტხოების ფიცით გამოიტყუა და კლდიდან გადააგდო.

Question 23

ჯიგთას გარდაცვალებისა და ალთუნის მოშორების შემდგომ ვის მოიყვანა ცოლად დავით ულუმ?

Answer 23

ეგვიპტეში მგზავრობისთვის უნდა დაეყო მზადება და გზად გაიცნო და შეუყვარდა რაჭის ერისთავ კახაბერის ძის ასული გვანცა.

Question 24

როგორ შეიცვალა საქართველოს დაქვემდებარება 13 საუკუნის 50-იან წლებში?

Answer 24

1256 წლამდე საქართველო ემორჩილებოდა ოქროს ურდოს მაგრამ 1258 წლიდან უკვე ილხანატს ჰულაგუანთა იმპერიას

Question 25

რომელ მონღოლურ ლაშქრობებში იღებდნენ მონაწილეობას ქართველები?

Answer 25

1256 ისმაილისტების წინააღმდეგ
1258 ბაღდადის აღებაში
1259 სირია-პალესტინა მესოპოტამია

Question 26

1259 წელს რატომ შემოვიდა არღუნ ნოინი საქართველოში და როგორ დასრულდა ეს ამბავი

Answer 26

ჰულაგუს დამხმარე არღუნი შემოვიდა დავით ნარინის დასამორჩილებლად,მაგრამ მას ნარინმა წინააღმდეგობა გაუწია და არღუნის დამატებითი ჯარებით ისევ შემოვიდა მაგრამ ამ დროს მას უკვე დავით ულუსთან მოუწია დაპირისპირება,რომელმაც 1260 წელს გადაიფიქრა ეგვიპტეში ლაშქრობაში მონაწილეობის მიღება და აჯანყდა.

Question 26

როგორ დასრულდა 1260 წლის დავით ულუს აჯანყება

Answer 26

დავითის მხარეს დადგნენ შავშეთ კლარჯეთის დიდებულები და სარგის ჯაყელ-ციხისჯვრელი. ჰულაგუს გამოგზავნილ 20 000 ჯარისკაცს ქართველთა 8 000 ჯარი დაუპირისპირდა გორის ველზე 1261 წელს სარგის ჯაყელის მეთაურობით,თუმცა ქართველები დამარცხდნენ და გამაგრდნენ ციხიჯვარში რის შემდეგადაც გადავიდნენ დასავლეთში და დაზავდნენ ჰულაგუ ყაენთან

Question 27

რა პირობებით დაზავდნენ დავით ულუ-დავით ნარინი და ჰულგუ ყაენი?

Answer 27

საქართველო გაიყოფოდა ორ ნაწილად ერთში ნარინი,ხოლო მეორეში ულუ გამეფდებოდა.აჯანყების მიზეზად დასახელდა გადასახადის ამკრეფი ხოჯა აზიზი,რომელიც გადაეცა დავით ულუს და მან მოკლა იგი.
ყაენთნ გააგზავნეს. გვანცას და დემეტრეს მაგივრად მძევლად უგზავნიდა გიორგის.

Question 28

რა სიტუაციამ მისცა საშუალება დავით ულუს,რომ ჰულაგუს ყურადღება სხვაგან გადაეტანა?

Answer 28

ოქროს ურდოს ბერქა ყაენი შმეოვიდა ილხანატში,ვის წინააღმდეგაც მას დაეხმარნენ ქართველები,ამის გამო დასაჩუქრდნენ კიდეც ქართველი დიდებულები მაგალითად ერზრუმის მიცემა სურდათ სარგის-ჯაყელისთვის რაც გადააფიქრებიან დავითმა და ამ წყენის გამო სამცხე გამოეყო საქართველოს

Question 29

როგორი კავშირი არსებობდა ეგვიპტის მმართველ ბაიბარსა და ქართველ მეფეებს შორის?

Answer 29

ნარინი ცდილობდა რომ მონღოლთა მოწინააღმდეგეები დაემეგობრებინა და ამ მიზნით ელჩები იცვლებოდა ნარინსა და ბაიბარს შორის.