1.7 mintz sistema organuluak

Question 1

zeintzuk

Answer 1

1. Erribosomak
2. Erretikulu endoplasmatikoak
3. Golgiren aparatua
4. Lisosomak
5. Bakuoloak
6. Peroxisomak
7. Glioxisomak

Question 2

erribosomak ezaugarriak

Answer 2

• mintzok gabeko,txiki,2 azpiunitate
• osagaiak : RNAr + proteinak
• tamaina = Svedberg
• sortu: nukleoloan
• agertu: aske,eep (erriboforinaz),polisoma(RNAm-z)
• fun: proteina sintesia

Question 3

EEP

Answer 3

Zisternaz, tutuez eta besikulez eratuta, kanpoaldean erribosomak itsatsita.
Barruko gunea lumena.
Erretikulu leunarekin eta mintz nuklerrarekin lotuta.
FUN: proteina sintesia (lumenera)—garraioa (besikulak)—golgi/kanpora
mintz plasmatiko proteinak/glukokalixa/matrize extrazelular

ZELULA JARIATZAILEETAN GARATUA

Question 4

erribosomak prokarioto vs eukarioto

Answer 4

Prokariotoetan 29nm
Eukariotoetan 32nm

Prokariotoetan %63 RNAr + %27 proteinak
Eukariotoetan %50 + %50 (gutxi gora-behera)

Question 5

EEL

Answer 5

Tutuez eta besikulez eratuta (erribosomik gabe).
FUN
1. lipido sintesia = esteroide,fosfolipido
2. detoxifikazioa= zelula kanpoko subs toxikoak prozesatu (gibel,alkohol)
3. Ca2 kontzentrazioa erregulatu( muskuluen uzkurdura)

Question 6

GOLGI egitura

Answer 6

DIKTISOMAz eratuta: bat edo gehiago.
Zisternak:
- animalia zeluletan 4 edo 8
- landare zeluletan 20 edo gehiago
Besikulak
Bi aurpegi dituzte diktiosomek:
- **Zis aldea: **EErantz begira, hemendik datozen materialak zisternetan sartzen dira.
- Trans aldea: aurkako aldea. Hemendik xixku jariatzaileak askatzen dira.

Question 7

golgi funtzioak

Answer 7

• Organulu jariatzaitea: Erretikuluak sintetizatutako proteinen edo lipidoen eraldaketa — Sortutako xixkuak exozitosiaren bidez irteten dira.
• Horma zelularraren jariapena
• Lisosomen eraketa
• Mitz berrien eraketa.

Question 8

golgi prozesua

Answer 8

1. eep/eel besikila (lip/prt) sortu
2. besikularen gemazioa —besikula golgiren mintzarekin fusionatu
3. eraldaketa
4. exozitosia

Question 9

lisosomakn ezaug

Answer 9

digestio besikulak
enz hidrolitikoak barnean ( golgi/eep)
kopurua = zelularen fun arabera
2 mota :
- lisosoma primario (no digestio )
- sekundario DEGRADAZIOA (fagozitosi/pinozitosi) besikulak

Question 10

lisosomen fun

Answer 10

makromolekulen hidrolisia
- barne = autofagia
- kanpo= heterofagia
- lisosoma bereziak : babesteko, espermatozoiden akrosoman (obuluaren mintza liseritu)

Question 11

lisosomen liseriketa prozesua

Answer 11

1. lisosoma pri + substantzia
2. (fagosoma = hetero,,autofagosoma= autofagia)
3. lisosomak lotu,, enz isurketa = lisosoma sekundario
4. liseritu = liseritutakoa kanporatu zelulan
5. hondar gorputza (liseritu ezin) exozitosiz

Question 12

BAKUOLOAK

Answer 12

poltsa handiak
- mintza = tonoplasto (turgentzia mantendu)
- landare zeluletan 1 handia ( hasieran txiki ugari)
- FUN :
1. ur kantitate handia metatu = turgentzia
2. subs desberdinak metatu ( elikagai,pigmentu)
3. uzkurgarriak = ur soberakina kanporatzeko ( paramezioak)

Question 13

PEROXISOMA

Answer 13

mintzez inguratuta
forma, neurri ezberdin
itxira desberdin = only id kristalizatuta dagoenean enz
- peroxidasak = aa,gantz azido oxidatu
- katalasa = H2O2 degradatu ( toxikoa)
* FUN detox etanol gibela

Question 14

GLIOXISOMA

Answer 14

• peroxisoma berezi
• landare hazietan
• FUN: energia eman hazia loratzeko
  (ernaldutako hazia glukosa behar–gantz azido oxidatu = glukosa)