1. Diş Hekimliği Radyoloji Flashcards
1
Q
Evrende görülen tüm maddeler nelerden oluşur ?
A
Üst kuark alt kuark ve elektron.
2
Q
Nötron ve proton nelerden oluşur ?
A
Üst kuark ve alt kuark.
3
Q
Proton ?
A
2 üst kuark
1 alt kuark
4
Q
Nötron ?
A
1 üst kuark.
2 alt kuark.
5
Q
X ışınları nelerden oluşur ?
A
Fotonlardan oluşur.
6
Q
Orta seviyede manyetik etkileşim ?
A
Fotonlar.
7
Q
Kuarksları güçlü nükleer güçlerle birbirine bağlayan ?
A
Gluon.
8
Q
Belli bir yörüngeden bir elektronu koparmak için gereken enerji ?
A
Bağlanma enerjisi.
9
Q
Yüksek enerjili dış yörüngeden düşük enerjili iç yörüngeye elektron kaydırıldığında ?
A
Karakteristik radyasyon.
10
Q
Karakteristik radyasyon
A
Yüksek enerji düzeyindeki bir yörüngeden, daha içteki düşük enerji düzeyindeki bir yörüngeye elektron kaydırıldığı zaman açığa çıkan radyasyon.
11
Q
Radyasyon çeşitleri ?
A
Korpüsküler.
Elektromanyetik.
12
Q
Korpüsküler radyasyon ?
A
Alfa.
Beta.
Nötron.
Proton.
13
Q
İki kere iyonize olmuş helyum çekirdeği ?
A
Alfa ışını.
14
Q
Korpüsküler radyasyonun madde(doku) boyunca ilerlerken kaybettiği enerji oranı ?
A
Lineer enerji transferi (LET)
15
Q
Radyoaktif bir çekirdekten salınan yüksek hızlı elektron ?
A
Beta ışını.
16
Q
Cihaz tarafından salınan yüksek hızlı elektron ?
A
Katod ışını.
17
Q
Katod ışını ?
A
Elektromanyetik radyasyona örnek.
18
Q
Elektriksel olarak yüklü bir parçacığın hızı değiştirildiğinde ?
A
Elektromanyetik radyasyon.
19
Q
Elektromanyetik radyasyon ?
A
Gama, X, UV, Görünür ışık, IR, TV, Radar, Mikrodalga, Radyo dalgaları
20
Q
İyonizasyon ?
A
Atomun iyona dönüşüm işlemi.
21
Q
Dental röntgen tüpünde alternatif akımın doğru akıma çevrilmesi.
A
Rektifikasyon.
22
Q
X ışınının kalitesini ne belirler ?
A
kV (voltaj)
23
Q
X ışını kantitesini ne belirler ?
A
mA.
24
Q
Elektrik devresinde voltajı azaltan veya arttıran cihaz ?
A
Transformatör.
25
Röntgen tüpünün 3 temel elemanı ?
Flament.
Yüksek voltaj.
Target.
26
Röntgen tüpünde elektron kaynağı ?
Tungsten flament.
27
Tüp içindeki elektronları hızlandıran ?
Yüksek voltaj.
28
Filament çevresinde kinetik enerjisi olmayan elektron bulutu ?
Termoiyonik emisyon.
29
Elektronları durduran ?
Target.
30
Termoiyonik emisyon ?
Tungsten filament çevresinde, kinetik enerjileri olmayan, durgun bir elektron bulutu.
31
İdeal target materyalinin özellikleri ?
Yüksek atom numarası (74).
Yüksek ergime noktası (34220 C).
Düşük buharlaşma basıncı göstermesi.
Yüksek termal iletkenlik (173W.m-1.K-1)
32
Targete çarpan elektronların kinetik enerjisinin ...
Yüzde 99.8 ısı
Yüzde 0.2 x ışınına döner.
33
X ışınının oluştuğu alan ?
Fokal spot.
34
Efektif fokal spot gerçek fokal spottan ?
Küçüktür.
35
Fokal spotta anot tarafında düşük enerjili x ışını oluşmasına ?
Topuk etkisi, heel effect.
36
Oluşan x ışınlarının tüpü terk ettiği pencere ?
Berilyum.
37
X ışını demetindeki foton sayısını yarıya indiren tabaka ?
Yarım değer tabakası
(Half value layer)
38
Yarım değer tabakası hangi malzemeden yapılır ?
2 mm aliminyum.
39
Uzun dalga boyuna sahip x ışınlarının elimine edilip görüntü kalitesini arttırmak amacıyla kullanılan bariyerler ?
Filtrasyon.
40
Total filtrasyon ?
İlave filtrasyon + doğal filtrasyon.
41
Tüpü terk eden x ışını demetinin büyüklüğü ve şeklini sınırlayan yapı ?
Kolimatör.
42
Dental röntgen cihazlarında oluşan x ışını şekli ?
Frenleme radyasyonu.
43
Dental röntgen cihazlarında karakteristik radyasyon ?
70 kvp üzerindeki cihazlarda.
44
Kvp nin x ışını üzerindeki etkisi ?
Kvp arttıkça :
Dalga boyu kısalır.
Frekans artar.
Delicilik artar.
Foton sayısı artar.
45
X ışınının total gücünün bağlı olduğu faktörler ?
Kvp.
mA.
Işınlama süresi.
Mesafe (ters kare kanunu).
46
Fokal spot ?
Elektronların targete çarptığı yer.
X ışınının oluştuğu yer.
47
Kalite ?
X ışınının enerjisi veya penetrasyon gücü demektir.
Kilovoltaj kontrol eder.
48
Kantite ?
Üretilen x ışını miktarıdır.
Miliamper belirler.
49
Tüp içinde oluşturulup, tüpten çıkan ve doku ya da maddeye penetre olan ?
Primer radyasyon.
50
Primer radyasyonun madde ile etkileşimi sonucu oluşan ?
Sekonder radyasyon.
51
Madde ile etkileşim sonucu yolundan sapan x ışını ?
Skatter radyasyon.
52
Işınların enerjisini dokuya aktararak soğurulması ?
Absorbsiyon.
53
Işınların soğurulma ve saçılmaya uğraması ?
Atenüasyon.
54
Işınların doku ya da maddeden hiç etkileşime girmeden geçmesi.
Penetrasyon.
55
X ışınının deliciliği
Penetrasyon
56
Penetrasyonun bağlı olduğu faktörler
Kvp
X ışınının dalga boyu
Objenin atom numarası
Objenin kalınlığı ve densitesi
57
Scatter
Sekonder radyasyondur
58
Saçılmanın bağlı olduğu faktörler
Kvp
Objenin büyüklüğü
Objenin yapısı
X ışınının hacmi
59
Scatterin bağlı olduğu faktörler
Kvp arttıkça saçılma artar
İncelenen objenin yapısı ve büyüklüğü
X ışınının hacmi
60
Katotdan gelen yüksek hızlı elektronların anotta yavaşlaması ile kaybolan enerjinin oluşturduğu x ışını
Frenleme radyasyon
(Bremsstrahlung)
61
Dental radyolojide görülen x ışını foton madde etkileşimleri
Koharent saçılma (yüzde 7)
Fotoelektrik absorbsiyon (yüzde 27)
Kompton saçılma (yüzde 57)
62
Dokudan hiçbir etkileşime girmeden geçen foton miktarı
Yüzde 9
63
Kohorent saçılma
Yalnız düşük enerjili fotonlar, iyonizasyon yok
64
Kompton saçılma
İyonizasyon
Hasta dozuna katkı
Foga neden ve kontrastın azalması
65
Fotoelektrik absorbsiyon
Karakteristik radyasyon oluşur
66
Diagnostik görüntü oluşumuna birincil katkısı olan
Fotoelektrik absorbsiyon
67
Frenleme radyasyon
(Bremsstrahlung)
(Breaking radiation)
Katotdan gelen yüksek hızlı elektronların anotta yavaşlaması ile kaybolan enerjinin oluşturduğu x ışını
68
Kararlı olmayan atomların karakteristik bir hızla parçalanması
Radyoaktivite
69
Aktivite birimi
Curie (ICRP)
Becquerel (SI)
70
İyonizasyon birimi
Röntgen (ICRP)
Coulomb / kg (SI)
71
Soğurulmuş doz birimi
Rad (ICRP)
Gray (SI)
72
Doz eşdeğer birimi
Rem (ICRP)
Sievert (SI)
73
Toplam background doz
620 mRem (6.2 mSv)
74
Doğal background doza en büyük katkı
Radon
75
Medikal kaynaklara en büyük katkı
BT
76
Radonun bozunma ürünleri
Polonyum 218
Kurşun 215
77
Uzaysal radyasyon
Rakım arttıkça artar
78
İnternal radyonüklidler
Uranyum
Toryum
79
Uranyum ve toryumun bozunma ürünleri
Potasyum 40
Rubidyum 87
Karbon 14
Tirityum
80
Radyasyonun biyolojik etkilerinde rol oynayan fiziksel faktörler
Radyasyonun cinsi
Radyasyonun miktarı
Radyasyonun hızı
Radyasyondan etkilenen bölgenin hacmi.
81
Radyasyonun biyolojik etkilerinde rol oynayan biyolojik faktörler
Dokunun duyarlılığı
Dokunun rejenerasyon özelliği
Dokunun yaşı
82
Daha altında zararlı etkilerin görülmeyeceği doz
Eşik doz
83
Eşit dozdaki radyasyonlar düşük hızlarda uygulandığı zaman
Daha az biyolojik hasar
84
Radyasyona duyarlılık en çok
Mitotik aktivitesi fazla ve olgunlaşmamış hücrelerde.
Metabolik aktivitesi fazla hücrelerde.
85
Radyasyona duyarlılık en az
Kanlanma ve beslenmesi az olan hücrede.
Dokuda oksijen az ise.
86
Ortamda bol oksijen var ise radyasyondan etkilenme
Az
87
Radyasyonun vücuttaki etkileri
Somatik ve genetik
88
Yüksek radyasyon dozlarında latent periyot
Kısalır
89
Somatik etkilerin görülmesi
Toplam doza
Dozun süresine
Işınlanan vücut bölgesine
Bölgenin büyüklüğüne
Bağlıdır.
90
Akut somatik etkiler
Total vücut ışınlaması 100 rad"ın (1 Gy) üzerinde olduğunda.
91
İnsanlar için ortalama lethal doz
450 rad (4.5 Gy)
92
Akut radyasyona maruz kalmada fonksiyonu ilk bozulan sistem
Hematopoetik sistem
93
Mutasyonların sıklığı
Dozla doğru orantılı
94
Somatik hücrelerdeki mutasyonlar
Tümörlere sebep olur
95
Radyasyonun oluşturduğu gen mutasyonunun...
Eşik veya tolerans dozu yoktur.
96
Bergonie ve tribondeau yasası
Radyasyona karşı en duyarlı hücrelerin en fazla mitotik aktivitesi olan ve differansiasyonu düşük hücreler olması.
97
Radyosensitive hücreler
Lenfositler, eritroblastlar, myeloblastlar, mide, bağırsak epiteli, ovaryum ve testisin germ hücreleri.
98
Radyoresistance hücreler
Karaciğer, böbrek, olgun kemik ve kıkırdak, kaslar, endokrin bezler, beyin, diğer sinirsel dokular.
99
Doku ve organların doza bağlı uğrayacağı değişiklik.
Deterministik etki
100
Bir eşik dozu olmaksızın ortaya çıkması olası etkiler
Stokastik etki
101
Radyasyona bağlı kanser
Radyasyon dozu kanserin şiddetini değil de ortaya çıkma olasılığını arttırdığı için sitokastik bir etkidir.
102
Deterministik etkilerde hücrede...
Lethal dna hasarı.
Hücre ölümü.
Fonksiyonlarda azalma.
103
Sitokastik etkilerde hücrede
Sub lethal dna hasarı
Gen mutasyonu
Mutasyonlu hücre çoğalması
104
Deterministik etkiye örnek
Kserostomi
Osteoradyonekroz
Katarakt
Fetal gelişim geriliği
105
Sitokastik etkiye örnek
Lösemi
Tiroid kanseri
Tükürük bezi tümörleri
Kalıtımsal hastalıklar
106
Radyasyona en duyarlı hücreler
Lenfositler
107
Hematopoetik sistemin radyasyona en duyarlı hücresi
Lenfosit
108
Hematopoetik sistemin radyasyona en dirençli hücresi
Eritrosit
109
Hematopoetik sistemin radyasyona en dirençli yapısı
Plazma
110
Gebelikte radyasyona en duyarlı dönem
18 - 45. Gün
111
Embriyonal dokuların radyasyon toleransı
25 Rad (0.25 Gy)
112
Radyoterapide tolerans sınır bulguları
Eritem
Kuru deskuamasyon
Veziküller
113
Radyoterapide tolerans sınır bulguları
Reversible
114
Radyoterapide irreversible bulgular
Nekroz
Epilasyon
Pigmentasyon
Yağ ve ter bezlerinin harabiyeti
Telengiektazi
115
Radyasyonun etkisi ile kaslarda
Fibrozis
Trismus
116
Radyasyondan en çok etkilenen kaslar
Masseter
Pterygoid
117
Kurşunsuz önlüklerde kullanılanlar
Antimon
Kalay
Tungsten
