01 Flashcards
Najczęstszy nowotwór w masywie szczękowo-zatokowym
rak płaskonabłonkowy
zapalenie przyzębia w cukrzycy
zmiany o charakterze mikro i makroangiopatii
ropnie okołozębowe
większa predyspozycja do zakażeń okołozębowych
erytroplazja Queyrata
rak kolczystokomórkowy in situ
pojedyncza, ostro odgraniczona zmiana, sinoczerwonej barwy
etiologia wiąże się z infekcją HPV 16, 18, 31, 33, 35
przyzwojak (guz kłębka szyjnego)
– najczęstszy guz ucha środkowego i bocznej części podstawy czaszki (jama bębenkowa, opuszka żyły szyjnej)
– ogólnie występuje rzadko, częściej u kobiet
– powstaje z niechromohłonnych komórek przyzwojowych zlokalizowanych w opuszce żyły szyjnej, splocie bębenkowym i nerwie skalistym mniejszym
– guz jest silnie unaczyniony, niszczący, rozrastający się
– w 10% przypadków lokalizacja jest wieloogniskowa
– objawy: szumy uszne synchroniczne z tętnem, zab. przełykania, wypadanie funkcji nn czaszkowych
– w otoskopii widoczny niebieskoczerwony, pulsujący guz prześwitujący przez bb
– we wczesnym stadium – niedosłuch przewodzeniowy, w poźnym – odbiorczy
– leczenie (we wczesnym stadium) operacyjne
ostre zapalenie ucha środkowego powikłania
porażenie nerwu twarzowego zapalenie wyrostka sutkowatego zapalenie ucha wewnętrznego posocznica powikłania wewnątrzczaszkowe
implant ślimakowy
implant ucha wewnętrznego
- stosowany w przypadku wrodzonej lub nabytej obustronnej głuchoty przy zdrowym n.słuchowym, braku rozumienia mowy mimo stosowania innych aparatów, braku rozwoju słuchowego u dzieci mimo stosowania innych metod
- wszczepiany osobom z niedosłuchem nerwowo-zmysłowym
– zyskują przede wszystkim pacjenci, którzy niedawno stracili słuch
najczęstsza przyczyna nieżytu nosa po lekach (rhinitis medicamentosa)
oksylometazolina
angina - cechy charakterystyczne
- ból gardła podczas połykania promieniujący do ucha
- gorączka
- limfadenopatia
- mowa kluskowata
- ślinotok
- ból głowy
- rozbicie
pierwsza pomoc przy krwawieniu z nosa
tułów w pozycji uniesionej
uciskanie skrzydełek nosa
okład z lodu na szyję
przerost migdałka gardłowego
wyrośle adenoidalne
zlokalizowany w nosogardle
– staje się patologiczny w momencie pojawienia się objawów
– często chorują dzieci, a rzadko dorośli (migdałek gardłowy zanika w okresie dojrzewania)
– u dorosłych konieczne jest różnicowanie z nowotworem złośliwym
– etiologia: przewlekłe stany zapalne, predyspozycja rodzinna
– objawy: upośledzone oddychanie przez nos, “twarz adenoidalna” (blada skóra, otwarte usta, wysięk z nosa), chrapanie, zmęczenie, osłabienie koncentracji, zaburzenia wentylacji trąbki (powodujące zapalenie ucha środkowego), nosowanie zamknięte, niedosłuch
– leczenie: adenotomia
przy operacjach ślinianki ryzyko uszkodzenia nerwu:
twarzowego
angiofibroma juvenile
włókniak młodzieńczy
– guz niezłośliwy, bardzo obficie unaczyniony
– lokalizuje się na granicy jamy nosowej i nosogardła
– chorują przede wszystkim młodzi chłopcy (szczyt zachorowań 14-25 rż)
– objawy: upośledzenie oddychania przez nos, krwawienia z nosa, ból głowy, zab.funkcji trąbki
– nie wolno pobierać wycinka przez zabiegiem operacyjnym (ryzyko masywnego krwawienia)
– przed operacją zawsze embolizacja
– przed okresem dojrzewania duża skłonność do nawrotów, później nawet samoistne remisje
tamponada Bellocqa
tamponada tylna stosowana przy krwawieniach tętniczych z tylnej części jamy nosowej
utrzymywana przez 72h
zawsze jest wskazaniem do hospitalizacji
uraz poprzeczny kości skalistej
poprzeczne złamanie cz.skalistej kości skroniowej (20% urazów bocznej części podstawy czaszki)
– powstaje wskutek uderzenia w okolicę czołową lub potyliczną
– linia złamania przebiega przez ucho wewnętrzne
– zawroty głowy, niedosłuch odbiorczy, często porażenie n.VII, hematotympanum, wyciek PMR
– powikłania: ZOMR, samoistne pęknięcie przetoki, długotrwałe uszkodzenie ślimaka i przedsionka
konikotomia
nacięcie więzadła stożkowego między chrząstkami tarczowatą i pierścieniowatą krtani
– rozszerzenie otworu, wprowadzenie rurki dotchawiczej
– matoda przejściowa w nagłych stanach, po ustabilizowaniu pacjenta należy ją zastąpić tracheotomią
– powikłania: uszkodzenie t.tarczowej dolnej
czyrak przegrody nosa
infekcja gronkowcowa mieszka włosowego w przedsionku nosa
– objawy: bolesne zaczerwienienie i obrzęk, gorączka, ból głowy, samoistne przebicie zmiany w 3-5 d
– powikłaniem może być zakrzepica zatoki jamistej, ropowica oczodołu, zapalenie zatok, rozmiękanie części chrzęstnej przegrody
– leczenie: duże dawki antybiotyków (np. flukloksacylina), wilgotne opatrunki
– należy zaniechać manipulacji mechanicznych, które zwiększają ryzyko zap.zatoki jamistej
mononukleoza
choroba wirusowa (EBV) zajmująca migdałki podniebienne
– choruje głównie młodzież i młodzi dorośli
– zakażenie drogą kropelkową, czas inkubacji 7-9 dni
– objawy: rozbicie, zapalenie migdałków z szarymi włóknikowatymi nalotami, gorączka, dysfagia, limfadenopatia, czasami powiększenie wątroby i śledziony
– w badaniu krwi początkowo leukopenia potem limfocytoza z komórkami limfomonocytarnymi
– test Paula-Bunnela => stwierdzenie IgM przeciwko erytrocytom
– leczenie objawowe + antybiotyki w przypadku nadkażenia bakteryjnego
– nie wolno stosować ampicyliny i amoksycyliny => występują po nich wysypki
– powikłania: zapalenie wątroby, pęknięcie śledziony, zapalenie mózgu, ZOMR, zapalenie m.serca
– możliwe, że przejście choroby powoduje wzrost ryzyka nowotworu nosogardła
torbiel środkowa szyi
etiologia: przetrwały przewód tarczowo-językowy
– torbiele lokalizują się poniżej nasady języka, przetoki od języka do foramen caecum
– objawy: elastyczna torbiel przemieszczająca się przy przelykaniu, może przebić na zewnątrz
– leczenie: wycięcie, resekcja kości gnykowej, w przypadku zakażenia – antybiotykoterapia
– należy różnicować z wolem
otoskleroza
- choroba błędnika kostnego przebiegająca z zapalną resorpcją przebudową kości, która jest zastępowana przez elementy komórkowe (osteofibroza)
– chorują najczęściej kobiety, szczyt zachorowań w 20-50 rż
– częstsze występowanie rodzinne i wśród rasy białej
– przyczyny nieznane (podejrzewa się zakażenie wirusem odry, czynniki hormonalne, genetyczne)
– najczęstsza lokalizacja: podstawa strzemiączka (okienko owalne), okienko okrągłe, wzgórek
– dochodzi do zmniejszenia ruchomości podstawy strzemiączka w okienku owalnym
– objawy: wolno postępujący niedosłuch przewodzeniowy, szumy uszne
– brak bólu, wycieku z ucha, rzadko mogą wystąpić zawroty głowy
– w otoskopii objaw Schwartzego (różowe przeświecanie wzgórka przez błonę bębenkową)
– odruch strzemiączkowy jest niemożliwy do wywołania
– normalne ciśnienie w uchu środkowym
– w audiometrii – załamek Carharta (przy 2000 Hz)
– leczeniem z wyboru jest operacja (stapedotomia) – w 95% prowadzi do znacznej poprawy słuchu
– możliwe leczenie zachowawcze: fluorek wapnia i GKS (celem szybkiego zwapnienia ognisk otosklerozy), w przypadku braku zgody na operację stosuje się aparaty słuchowe
rak nosogardła
- najczęściej rak płaskonabłonkowy
– rzadziej nabłoniak chłonny (guz Schminkego), chłoniaki nieziarnicze, gruczolakoraki
– etiologia niejasna, może istnieć związek z infekcją wirusową (EBV)
– objawy wczesne: problemy z oddychaniem przez nos, krwawienia z nosa, zab.wentylacji trąbki
– objawy późne: wytrzeszcz galki ocznej, diplopia, zab.ze strony nn czaszkowych, limfadenopatia
– u osób z opornym na leczenie wysiękiem w jamie bębenkowej i niedosłuchem przewodzeniowym zawsze trzeba podejrzewać obecność nowotworu
– rak przerzutuje drogą naczyń chłonnych do lokalnych węzłów (późno)
– rzadko daje przerzuty drogą krwi (najczęściej do kości)
– może być podniesiony poziom IgA przeciwko antygenowi kapsydu wirusa EBV i IgG przeciwko wczesnemu antygenowi EBV
– leczenie z wyboru we wczesnym stadium – RTH, w późnym – RCTH
– wykonanie operacji jest trudne, niemożliwa jest całkowita resekcja
– rokowanie jest złe
uraz akustyczny
spadek krzywej audiometrycznej w przedziale 4000 – 6000 Hz
=> załamek c5 przy 4000 Hz (miejsce największej wrażliwości słuchowej)
obrzęk Reinkego
- obrzęk podnabłonkowy fałdów głosowych
– gromadzenie sie płynu między nabłonkiem głośni a mięśniem głosowym
– uważany za postać przewlekłęgo przerostowego zap.krtani
– etiologia: palenie tytoniu, silne obciążanie głosu
– objawy: chrypka, chrząkanie, zaburzenia głosu (niższe brzmienie), czasem zab.oddychania
– w laryngoskopii widoczny szklisty polipowaty obrzęk na poziomie fałdów głosowych
– przy małych zmianach => leki przeciwzapalne, GKS, logopeda
– przy dużych zmianach lub obrzęku przewlekłym => zabieg (usunięcie obrzękniętej śluzówki)
alergiczny nieżyt nosa
- zapalenie śluzówki nosa wywołane przez reakcję natychmiastową zależną od IgE
– choruje 15-20% ludzi, choroba najczęściej ujwnia się już u dzieci
– można go podzielić na sezonowy (katar sienny) lub całoroczny (np alergia na kurz domowy)
– upośledzenie oddychania przez nos, wodnista wydzielina, kichanie, swędzenie, zap.spojówek
– diagnostyka: test Pricka (skórny)
– leczenie: unikanie ekspozycji na alergeny, odczulanie, leki antyhistaminowe, stabilizatory błony mastocyta, sterydy miejscowo
– konchotomia = operacyjne zmniejszenie małżowin nosowych (najczęściej dolnej)
niedosłuch przewodzeniowy
przewodnictwo kostne prawidłowe, próg przew. powietrznego podwyższony
przyczyny:
rak płaskonabłonkowy
egzostozy przewodu słuchowego
ostre urazowe perforacje błony bębenkowej
otoskleroza
zaburzenie wentylacji trąbki
przewlekłe mezotympanalne zapalenie ucha środkowego
guz kłębka szyjnego (przyzwojak)
podłużne złamanie części skalistej kości skroniowej
leukoplakia
(rogowacenie białe)
– białawe naloty na śluzówkach (na ogół policzki, kąciki ust, język), nieścieralne
– ryzyko przemiany złośliwej wynosi 50%
– etiologia: alkohol, papierosy
– należy różnicować z leukoplakią włochatą w przebiegu HIV i pleśniawkami
– trzeba wyciąć, by wykluczyć obecność nowotworu
- metaplazja najczęściej na języku i w dnie jamy ustnej
leki ototoksyczne
cisplatyna fluorochinolony aminoglikozydy diuretyki pętlowe tuberkulostatyki (streptomycyna, ryfampicyna, kapreomycyna) aspiryna
próba Gellego
pozwala ocenić ruchliwość łańcucha kosteczek słuchowych
– kamerton umieszcza się na sklepieniu czaszki, a balonem Pollitzera wytwarza się zmiany ciśnienia
działającego na błonę bębenkową
– Gellé dodatni => pacjent słyszy wahania natężenia dżwięku (ruchomy łańcuch kosteczek)
– Gellé ujemny => pacjent słyszy jednostajny dźwięk (nieruchomy łańcuch kosteczek)
BPPV (łagodne napadowe położeniowe zawroty głowy)
– występują przy zmianie położenia głowy
– częściej chorują kobiety, szczyt zachorowań w 65-75 rż
– sa to nabyte zaburzenia najczęściej tylnego kanału półkolistego, w którym znajdują się luźne otolity, drażniące nabłonek czuciowy osklepka
– otolity mogą ulec oderwaniu najczęściej wskutek zwyrodnienia lub urazu
– rzadziej może to być późnym powikłaniem neuropatii przedsionkowej (z. Lindsaya-Hemenwaya)
– zawroty głowy mają charakter napadowy o charakterze wirowania, trwający ok 30s, towarzyszą mu
nudności i wymioty
– diagnostyka: typowy wywiad, manewr Dixa-Hallpike’a
– w okularach Frenzla podczas manewru widać oczopląs obrotowy typu crescendo-decrescendo
– leczenie: trening położeniowy wg Sermonta lub Epleya (repozycja otolitów na właściwe miejsce)
niedosłuch odbiorczy - uszkodzenie:
ucha wewnętrznego
nerwu słuchowego
rak nagłośni - wczesny objaw
chrypka
zespół Ramsaya Hunta
półpasiec uszny = zespół Ramsaya-Hunta
– pierwszym objawem są bóle i pieczenie, potem tworzą się pęcherzyki i zaczerwienienie
– może dojść do zaburzenia czynności nerwów czaszkowych VII i VIII (utrata słuchu, zawroty głowy,
porażenie mięśni twarzy)
– może wystąpić oczopląs spontaniczny
– powikłania: nadkażenie bakteryjne, ZOMR, o porne na leczenie nerwobóle (25-30%), nieodwracalne upośledzenie słuchu (45%) lub porażenie n. VII (50%)
– leczenie: acyklowir doustnie i miejscowo, GKS, odkażanie, inne leki objawowe
uszkodzenie ucha wewnętrznego
toksyczne (leki)
AI (zespół Cogana)
uraz
choroby metaboliczne
wyznaczenie progu słyszalności
audiometria tonalna
zespół bezdechu sennego
– bezdech senny = przerwa w oddychaniu > 10s podczas snu
– wskaźnik apnoe-hypopnoe (AHI) = liczba bezdechów przypadająca na godzinę snu wynosi >10-15
– zespół bezdechu sennego dzieli się ze względu na obecność lub brak obturacji GDO
– etiologia nieobturacyjna (np.zaburzenia OUN, płucne, sercowe), obturacyjna (zmniejszenie drożności GDO, najczęściej na poziomie podniebienia miękkiego), mieszana
– sprzyjają: starszy wiek, alkohol, otyłość, upośledzenie oddychania przez nos, leki
– objawy: chrapanie, nocne przerwy w oddychaniu, zmęczenie w ciągu dnia z tendencją do przysypiania, spadek wydajności, zwiększenie pobudliwości, budzenie się w nocy
– powikłania: zaburzenia rytmu serca
– leczenie zachowawcze: CPAP, higiena snu, leki (teofilina)
– leczenie operacyjne (u pacjentów z ciężkim przebiegiem): UPPP, LAUP
urazowa perforacja błony bębenkowej
– najczęściej są to rany pośrednie (efekt uderzenia w ucho, skoku do wody itp), rzadziej rany bezpośrednie (np podczas czyszczenia ucha)
– do ubytku błony dochodzi najczęściej w dolnym kwadrancie
– objawy: krótkotrwały ból ucha z towarzyszącym uczuciem głuchoty, niedosłuch przewodzeniowy, mogą wystąpić szumy uszne i niewielki, krwisty wyciek z ucha
– jeśli wystąpią takie objawy jak objawy przedsionkowe, niedosłuch odbiorczy lub porażenie n. VII, świadczy to o dodatkowym uszkodzeniu ucha wewnętrznego (konieczne TK i tympanoskopia)
– leczenie: ochrona ucha przed wodą, zakaz wydmuchiwania nosa, krople zmniejszające obrzęk, w przypadku przesięku - antybiotykoterapia
– małe perforacje leczą się same, dużym trzeba pomóc (odświeżenie krawędzi, założenie sylastiku)
– w przypadku obnażenia łańcucha kosteczek – plastyka błony, przy przetrwałych perforacjach - myringoplastyka
– najczęściej brak odległych następstw
rak jamy ustnej
- M 50-70 lat
- czynniki ryzyka: alkohol, papierosy, choroby przyzębia, niedobory witamin, zespół Plummera-Vinsona, HPV 6, 11, 16!, 18
próby stroikowe
Webera:
lateralizacja w stronę gorzej słyszącego ucha -> niedosłuch przewodzeniowy
lateralizacja w stronę lepiej słyszącego ucha -> niedosłuch odbiorczy
Rinnego:
niedosłuch przewodzeniowy przy ujemnej próbie (dźwięk nie jest słyszalny przy małżowinie, przewodnictwo powietrzne jest gorsze od kostnego)
ropień okołomigdałkowy
– jednostronne ropne zapalenie tkanki łącznej okołomigdałkowej
– może być wywołany przez bakterie (paciorkowce grupy A, H.influenzae) lub grzyby (Candida)
– stanowi powikłanie ostrego zapalenia migdałków lub zaostrzenie zapalenia przewlekłego
– objawy: jednostronna dysfagia, mowa kluskowata, gorączka, szczękościsk, limfadenopatia
– w badaniu widoczny jednostronny obrzęk łuku podniebiennego, obrzęk języczka i zepchnięcie go na
stronę przeciwną
– powikłania: ropień opadowy (aż do śródpiersia!)
– leczenie z wyboru: operacja (w pierwszej fazie tworzenia ropnia mogą wystarczyć antybiotyki iv)
obiektywne badania słuchu
tympanometria
emisja otoakustyczna
potencjały wywołane pnia mózgu
o czym należy pamiętać przy resuscytacji osoby po laryngektomii całkowitej
wdechy przez otwór po tracheotomii
najczęstszy guz ślinianki przyusznej
tumor mixtus
perlak
przewlekłe epitympanalne zapalenie ucha środkowego
perlak wrodzony (prawdziwy, naskórkowy)
– może lokalizować się wszędzie w kości skroniowej
– powstaje wskutek rozproszenia drobnoustrojów podczas rozwoju zarodkowego przy zachowanej
błonie bębenkowej
perlak pierwotny (perlak części wiotkiej)
– najpierw perlak, potem perforacja
– perlak retrakcyjny => zaburzenia wentylacji trąbki powodują powstanie podciśnienia w jamie bębenkowej a wskutek tego kieszeni retrakcyjnej, w której gromadzi się naskórek
– perlak imigracyjny => sople nabłonka wrastają w zmienioną zapalnie tkanką łączną epitympanum
perlak wtórny (perlak części napiętej)
– najpierw perforacja ze zniszczeniem pierścienia włóknistego lub kieszeń retrakcyjna części napiętej
– dopiero potem powstaje perlak (dochodzi do zapalenia i resorpcji kości)
– “przewlekłe zapalenie kości z ropieniem”
– zapaleniu ucha środkowego towarzyszy zapalenie podstawy czaszki i wyrostka sutkowatego
– ma miejsce postępujące zniszczenie struktur kostnych
– dzielony na postać mokrą (z zakażeniem) i suchą (bez zakażenia)
– objawy postaci mokrej => przewlekłe zapalenie ucha z bólem, wyciekiem, niedosłuchem
– objawy postaci suchej => ubytki czynnościowe (niedosłuch, porażenie n.VII, zab.przedsionkowe)
– w otoskopii białe łuski naskórka w kieszeni retrakcyjnej lub w tylno-górnym kwadrancie błony, niekiedy nadżerka kostna, w postaci suchej – czarno-brązowe masy na ścianie przewodu słuchowego
– powikłania: przetoka błędnikowa (zawroty głowy przy ruchach głową), porażenie n. VII, zakrzepica zatoki esowatej, sepsa, powikłania wewnątrzczaszkowe
– perlak jest najczęstszą przyczyną porażenia n.VII pochodzenia usznego u dorosłych
– niedosłuch nie wyklucza perlaka (może on przewodzić dźwięk)
– jeśli perlak wniknął do błędnika => dodatni objaw przetokowy
– leczenie: wyeliminowanie stanu zapalnego i następnie operacja (usunięcie perlaka, tympanoplastyka)
– operacja w trybie pilnym w przypadku pojawienia się powikłań
– przy wczesnym usunięciu perlaka rokowanie jest dobre
– perlak wrodzony i pierwotny ma tendencję do nawrotów
wskazania do tonsilektomii
przewlekłe zapalenia migdałków podniebiennych stan po nacieku okołomigdałkowym, ropień okołomigdałkowy duży przerost (kissing tonsils) nowotwór migdałka
kamica ślinianki - postępowanie
– leczenie zachowawcze: leki przeciwzapalne, pobudzające wydzielanie śliny, dostarczanie płynów
– leczenie operacyjne: nacięcie przewodu, wycięcie gruczołu
– możliwe rozkruszenie kamienia (litotrypsja) za pomocą ultradźwięków (wyniki odległe są złe)
angina Ludwiga
ropowicze zapalenie tkanek miękkich dna jamy ustnej
myringoplastyka
rekonstrukcja błony bębenkowej
