ბერძენ-სპარსელთა ომი Flashcards
ბერძენ-სპარსელთა ომი მსოფლიოს ისტორიაში რა 2 განმასხვავებელი ნიშნებით დაპირისპირება ააერთიანებს?
- ეს იყო პირველი შემთხვევა, როცა საზღვაო საბერძნეთი უპირისპირდება სახმელეთო სპარსეთსს და 2. როცა ევროპული კულტურის მქონე საბერძნეთი უირისპირდება აზიურ ირანს.
როგორი მმართველობა აქვს სპარსეთს , რატომ და როდის დაიწეს ბერძნებმა მათ წინააღმდეგ აჯანყება?
დესპოტური და ექსპანსიური პოლიტიკა აქვს, რომლის აქტიურად გატარება ძვ.წ VIს-დან დაიწყო, მცირეაზის მიმართულებით, ამ ექსაპნსიურ პოლტიკას შეეწირა ბერძნული ქალაქ-სახელმწიფოები, რომლებიც ძვ.წ 500წელს აჯანყდნენ და კვლავ დამაცხნდნე სპარსელებთან. კონკრეტულად კი დარიოსმა ჩაახშო მცირე აზიის პოლისების აჯანყება.
აჯანყებბეის ჩახშობისნშემდეგ რა გეგმები განიზრახა დარიოსმა?აქვე, მოკლედ მოყევი როგორ დახვდნე პოლისებიც.
ბალკანეთის ნახევარკუნძულზე ლაშქრობა გადაწყვიტა. დარიოსის დროს დაიწყო პირველი სამხედრო ექსპედიციები ბერძნული სამყაროს წინააღმდეგ, მისი მიზანი ორგვარია, ერთი, რაც ვახსენე ანუ ბალკანეთის ნკ. და მეორე ეგეოსის ზღვაზე გაბატონებაც. ძვ.წ 490 წელს სპარსელებმა ფლოტი ეგეოსის ზღვაში გადასხეს და პოლისებიც სპარსელების უზნეაესობას სცნობდნნ, გარდა 2 პოლისისა, ათენი და სპარტა.
რომელია მათშორის პირველი ბრძოლა, რა არის მიზანი, ვინ სარდლობს ორივე მხარეს და როგორი შედეგით მთავრდება?
მოკლედ, ათენის დაუმორჩილებლობა ასე ურეაქციოდა არ დარჩენია დარიოსს და დასჯა გადაწყვუტა, პირველი ბრძოლა, რომელიც ისტორიაში მარათონის ბრძოლის სახელითაა ცნობილი, ამ მიზეზით დაიყწო. ვითარება კი შემეგნაირია: 1. დარიოსი ათენიდან 42კმ-ში დაბანაკდა მარათონის ველზე. 2.ბერძნებმა მხოილოდ 10000 მეომარი ოაგოვეს, რომელთა დმილტიადე სარდლობდა , შემაღლებულ ადგილზე გადაანაწილა მეომრები და ათენისკენ მიმავალი გზა ჩახერგა, 3 დღე და ღამე ასე პირისპირ უყურეს ერთმანეთს მეომრებმა, ბერძნებს დამხმარე ძალა ემატებოდათ, სპარსელები იძუ;ებულბი გახდნენ, უკან დაებრუმებინათ მეომრები გემებზე და უფრო ხელსაყრელი ადგილი ეპოვათ, რა დროსაც ბერძნებმა შეტევა დაიწყეს, მოულოდნელმა შეტეამ მილტიადეს გამარჯვბა მოაპოვებინა, ეს ბრძოლა არამარრო ათენის , არამედ მთელი ბერძნული სამყაროსთვის მნი
შვნელოვანია.
აქვე, ლეგენდის თანაცმად ვინ იყო ის ადამიანი, რომელმაც 42,195მეტრი გაიარა, მარათონიდანათენამდე, გამარჯვების ამბის შესატყობიებლად.
ფილიპიდესი , უსულოდ დაეცა იქვე.
როგორ გნვითარდა მოვლენები ბერძნულ სამყაროში მარათონის ბრძოლის შემდეგ?
დიდი შემართებისა და იმედის მიუხედავად, დაპირსპირება დაიწყო, შიგნითვე 2 მმართველობას შორის, ეს იყო 1. ოლიგარქია და 2. დემოკრატია. შიდა დაპირსპირებებით ისარგებლეს სარსელებმა , აჯანყბებე ჩაახშეს მცირე აზიაში და გადამწყვეტი ბრძოლებისვის მზადებაც დაიწყეს ,მაგრამ სპარსეთში დაიწყო არეულობა, კონკრეტულად კი ეგვიპტე და მესოპოტამია აჯანყდა. მოვიდა სათავეში ქსერქსე ძვ.წ 486 წელს, სპარსეთის ერთიანოა აღადგინა და დაიწყო მზადეა ბერძნული სმაყაროების დასაპყრობად.
რომელ წელს და რა მიზნით შეიკრიბა ბერძნული კრება?
ძვ.წ 481 წელს შეიკრიბნენ, რათა ემსჯელათ აქემანიდური ირანის წინააღმდეგ კოალიციაზე, ასევე, აქ დადგინდა, რომ ბერძენთა ლაშქარს ლეონიდასი, სპარტის მეფე უსარდლებდა.
როგორ და როდის იწყებს ქსერქსე მოქმედებას?
ძვ.წ 480 წელს ქსერქსემ მთელი იმპერიის მასშტაბით დაიწყო არმიის შეკრება, დარდანელის სრუტის გავლით ხვდება მცირე აზიიდან ევროპაში, ბერძნულ სამყაროსთან.
რომელი ბრძოლა მოჰყვა მარათონს , როდის და როგორ წარიმართა, აქვე რატომ ჩქარობდნენ ბერძნები ომის დამთავრებას?
- ოლიმპიური თამაშები იწყებოდა, როცა საყოველტაო მშვიდობა ცხადდებოდა. 2
. მარათონის ბრძოლის შემდეგ უკვე თერმოპილეს ბრძოლა წყება, სადაც ლეონიდასი უპრისპირდება ქსერქსეს. თავიდან სპარსელები ვერ ახერხებენ ბერძენთა არმიის გარღვევას, მაგრამ აქაც მოღალატემ იჩინა თავი, ქსერქსე წამოვიდა ბერ
ძნების საიუდმლო ბილიკით და ლეონიდასმა გზა 300 სპარტელით ჩაუხერგა, ისინი იქ გმირულად დაეცნენ, ხოლო სხვა ჯაისკაცები დანაკარგების გარეშე ტოვებენ ბრძოლის ველს.
ომი ტერიტორიულად სად უნდა გამართულიყო, ანაზე 2 ვარიანტი ჰქონდათ, რომლები და ვინ იყვნენ თითოეულის მომხრენი?
- სახმელეთო ბრძოლა სჯობსო გაიძახოდა არისტიდე და მიწის მქონე არისტოკრატები ეთანხმებოდნენ. ხოლო 2. საზღვაო სჯობს, ისინი ხმელეთზე რიცხვობრიბად მეტი იქმებიანო, ამას ამბობდა თემისტოკლე და ვაჭარ-ხელოსნებს მოსწონდა ეს იდეა, საბოლოოდ ეს საზღვაო გზაც გადაწყვიტეს .
რომელი ბრძოლით გააბრუნეს ქსერქსე უკან, სამშობლოში? (მომდევო წლებშიც გაგრძელდა ომები?)
ძვ.წ 480 წელსვე, კუნძულ სალამინთან ბრძოლაში დიდი გამარჯვება მოიპოვეს ბერძნბმა და გაბრუნბდა ქსერქსე უკან. მომდევნო წლებში კი ძვ.წ479 წლისთვის, კვლავ დაამარცეს ბერძნებმა სპარსელები და მერე უკვე აღარც უცდიათ.
რა არის სამიქია, როდის ყალიბდება, რას აკეთებს და რა როლი მიუძრვის ქსერქსეს დამარცხებაში?
ძვ.წ 478 წელს შეიქმნა სამხედრო კავშირი, რომელმაც დიიდ როლი ითამაში სპარსელებისგან თავის დაღწევაში, აქ ყველა ბერძნული პოლისი იყო და ისინი ფუკს, იგივე ფორროსს იხდიდნენ ფლოტის შესანახად.
რომელ წელს , სად და რა პირობებით დაიდო ზავი საბერძნეთსა და სპარსელებს შორის?
ძვ.წ 449 წელს დაზავდნენ, დელოსის ლიგასა და სპარსეთს შორის დაიდო ზავი, ეს იყო კალიასის ზავი , რადგან ბერძნული დელეგაცია კალიასის ხელმძღვანელობით დებდა ზავს, ოლო ამ ზავის თანახად: 1. მცირ აზაიშიბერძნულ ქალაქებს ავტონოიური მმართველობა ექნებოდათ. 2. სპარსელები 3 დღის სავალ გზაზე ახლოს არ მიდოდნენ ქალაწ-სახელმწიფოებთან და არ გაგზავნიდნენ ფლოტს იქ.