مست و هشيار

Question 1

اديب

Answer 1

ادب شناس
آداب دان
سخن دان
معلّم و مربّى

Question 2

افسار

Answer 2

تسمه و ريسمانى
كه به سر و گردن
اسب و الاغ مى بندند

Question 3

اكراه

Answer 3

ناخوشايند بودن
ناخوشايند داشتن امرى

Question 4

تزوير

Answer 4

نيرنگ
دورويى
رياكارى

Question 5

حد

Answer 5

كيفر و مجازات شرعى براى گناهكار و مجرم

Question 6

خمّار

Answer 6

مِى فروش

Question 7

دارِ مُلك

Answer 7

سرزمين

Question 8

داروغه

Answer 8

پاسبان و نگهبان،
شب گرد

Question 9

درهم

Answer 9

دِرَم
مسكوك نقره
در گذشته به عنوان پول رواج داشته
ارزش آن كسرى از دينار بوده است
در متن درس مطلق پول مورد نظر است

Question 10

دينار

Answer 10

واحد پول
سكّه طلا
در گذشته رواج داشته
در متن درس مطلق پول است
وزن و ارزش دينار در دوره ها و مناطق مختلف متفاوت بوده

Question 11

ذوالجلال

Answer 11

خداوند
پروردگار
خداوند صاحب جلال و عظمت

Question 12

زاهد

Answer 12

پارساى گوشه نشين كه ميل به دنيا و تعلّقات آن ندارد.

Question 13

صنعت

Answer 13

پيشه
كار
حرفه

Question 14

صواب

Answer 14

درست
پسنديده
مصلحت

Question 15

غَرامت

Answer 15

تاوان
جبران خسارت مالى و غير آن

Question 16

گرو

Answer 16

دارايى يا چيزى
كه براى مطمئن ساختن كسى
در به انجام رساندن تعهّدى
به او داده مى شود

Question 17

گرو بردن

Answer 17

مال كسى را به عنوان وثيقه گرفتن
و نزد خود نگه داشتن

موفق شدن در مسابقه و به دست آوردن گرو

Question 18

محتسب

Answer 18

مأمور حكومتى شهر
كه كار او
نظارت بر اجراى احكام دين
و رسيدگى به اجراى احكام شرعى
بود

Question 19

مدام

Answer 19

مِى
پيوسته
هميشه

Question 20

واعظ

Answer 20

پند دهنده
سخنور اندرزگو

Question 21

والى

Answer 21

حاكم
فرمانروا

Question 22

وجه

Answer 22

وجود
ذات

Question 23

گريبان

Answer 23

يقه

Question 24

آرایه ادبی رو و آی

Answer 24

فعل امر
برو و بیا
تضاد در افعال

Question 25

مفهوم
گفت: «می‌باید تو را تا خانهٔ قاضی بَرَم»
گفت: «رو، صبح آی، قاضی نیمه شب بیدار نیست»

Answer 25

مسئولان به فكر آسایش و خوشی مردم نیستند و در خواب غفلت هستند

Question 26

معنى
گفت: «نزدیک است والی را سرای، آن‌جا شویم»

Answer 26

محتسب گفت: خانهٔ حاکم نزدیک است به آنجا برویم

Question 27

معنى
گفت: «والی از کجا در خانهٔ خَمّار نیست؟»

Answer 27

مست] جواب داد: از کجا معلوم که خود والی الان در میخانه نباشد؟ (مست نباشد!)

Question 28

سرا

Answer 28

خانه

Question 29

شويم

Answer 29

رويم

Question 30

آرايه
گفت: «والی از کجا در خانهٔ خَمّار نیست؟»

Answer 30

استفهام تأكيدى
یعنی بله حتماً آنجاست

Question 31

آرايه جا، کجا

Answer 31

جناس ناهمسان

Question 32

آرايه است، نیست:

Answer 32

تضاد

Question 33

مفهوم
گفت: «والی از کجا در خانهٔ خَمّار نیست؟»

Answer 33

فاسد بودن مسئولان جامعه

Question 34

گفت: «تا داروغه را گوییم، در مسجد بخواب»

Answer 34

محتسب گفت: تا نگهبان را با خبر کنم برو و در مسجد بخواب.

Question 35

گفت: «مسجد خوابگاه مردم بدکار نیست»

Answer 35

مست] گفت: مسجد جای افراد بدکار نیست.

Question 36

آرايه گفت

Answer 36

تكرار

Question 37

آرايه مسجد
گفت: «تا داروغه را گوییم، در مسجد بخواب»
گفت: «مسجد خوابگاه مردم بدکار نیست»

Answer 37

تكرار

Question 38

مفهوم
گفت: «تا داروغه را گوییم، در مسجد بخواب»
گفت: «مسجد خوابگاه مردم بدکار نیست»

Answer 38

بی توجهی و بی احترامی مسئولان به اماكن مقدس (دستور به داخل شدن مست به مسجد)

Question 39

گفت: «دیناری بده پنهان و خود را وارهان»

Answer 39

محتسب گفت: پنهانی به من رشوه بده و خود را خلاص کن.

Question 40

گفت: «کار شرع، کارِ دِرهم و دینار نیست»

Answer 40

گفت: رشوه در دین جایگاهی ندارد

Question 41

وارهان

Answer 41

آزاد كن

Question 42

شرع

Answer 42

راه دین
شریعت

Question 43

آرایه درهم و دینار

Answer 43

تناسب

Question 44

مفهوم
گفت: «دیناری بده پنهان و خود را وارهان»

Answer 44

رواج رشوه خوارى

Question 45

گفت: «از بهر غَرامت، جامه‌ات بیرون کُنم»

Answer 45

محتسب گفت: برای خسارت، لباست را از تنت بیرون‌ می‌آورم

Question 46

گفت: «پوسیده است، جز نقشی ز پود و تار نیست»

Answer 46

جواب داد: لباس من پوسیده و نخ‌نما است.

Question 47

از بهرِ:

Answer 47

برای

Question 48

بهر و بحر

Answer 48

هم آوا

Question 49

آرایه های ادبی: جامه، پود و تار:

Answer 49

تناسب

Question 50

آرايه نقشی ز پود و تار نیست:

Answer 50

کنایه از نخ‌نما بودن و فرسودگی جامه

Question 51

آرايه جامه ات را بیرون کنم:

Answer 51

کنایه از گرفتن لباسش

Question 52

آرايه پود تار

Answer 52

تضاد

Question 53

مفهوم
گفت: «از بهر غَرامت، جامه‌ات بیرون کُنم»
گفت: «پوسیده است، جز نقشی ز پود و تار نیست»

Answer 53

فقر و تهیدستی مردم – رشوه خواری و فساد حکومت

Question 54

گفت: «آگه نیستی کز سر درافتادت کلاه»

Answer 54

محتسب گفت: خبر نداری که کلاه از سرت افتاده است و یا خبر نداری که تعادل خودت را از دست داده‌ای

Question 55

گفت: «در سر عقل باید، بی‌کلاهی عار نیست!»

Answer 55

مست] جواب داد: در سر عقل باید باشد؛ کلاه نداشتن عیب و عار نیست.

Question 56

آگه

Answer 56

آگاه

Question 57

آرايه افتادت در
گفت: «آگه نیستی کز سر درافتادت کلاه

Answer 57

): جابه جایی ضمیر
كلاه از سرت افتاد

Question 58

نكته
آگه نیستی کز سر درافتادت کلاه
چرا به بى كلاه بودنش ايراد گرفته؟

Answer 58

در قدیم بدون كلاه و دستار بودن ننگ و بی ادبی به شمار می‌رفت

Question 59

درافتاد:

Answer 59

افتاد

Question 60

عار:

Answer 60

ننگ، رسوایی، بدنامی

Question 61

آرایه های ادبی: سر و کلاه:

Answer 61

تناسب

Question 62

آرايه
گفت: «در سر عقل باید، بی‌کلاهی عار نیست!»

Answer 62

تمثيل
ضرب المثل است

Question 63

مفهوم
گفت: «آگه نیستی کز سر درافتادت کلاه»
گفت: «در سر عقل باید، بی‌کلاهی عار نیست!»

Answer 63

کم اهمیتی ظاهر و اهمیت باطن

Question 64

گفت: «می بسیار خوردی، زان چنین بی‌خود شدی»

Answer 64

محتسب گفت: شراب زیاد نوشیده‌ای. به همین دلیل مست شده‌ای

Question 65

گفت: «ای بیهوده گو، حرفِ کم و بسیار نیست!»

Answer 65

گفت: ای فرد بیهوده‌گوی، بحث کم و زیاد نوشیدن نیست. نفس عمل مهم است وگرنه حرام، حرام است

Question 66

می:

Answer 66

باده، شراب

Question 67

زان

Answer 67

: از آن، به این دلیل

Question 68

نقش دستورى بیهوده گو

Answer 68

صفت فاعلی مركب کوتاه (بیهوده‌گوینده)

Question 69

آرایه های ادبی:كم، بسیار

Answer 69

: تضاد

Question 70

ارايه خود، خورد :

Answer 70

جناس

Question 71

مفهوم
گفت: «می بسیار خوردی، زان چنین بی‌خود شدی»
گفت: «ای بیهوده گو، حرفِ کم و بسیار نیست!»

Answer 71

: خود خطا و حرام بودن گناه مهم است، نه مقدار ارتكاب آن

Question 72

گفت: «باید حد زند هشیارْ مردم، مست را»

Answer 72

محتسب گفت: باید مردم هوشیار، افراد مست را مجازات کنند.

Question 73

گفت: «هشیاری بیار، اینجا کسی هشیار نیست!»

Answer 73

مست] پاسخ داد: یک هشیار نشان بده در این جامعه، کسی هشیار نیست.

Question 74

مفهوم
گفت: «باید حد زند هشیارْ مردم، مست را»
گفت: «هشیاری بیار، اینجا کسی هشیار نیست!»

Answer 74

فراگیر بودن فساد در جامعه

Question 75

دستورى
هشیارْ مردم:

Answer 75

تركیب وصفی وارونه (مردمِ هشیار)

Question 76

آرایه های ادبی: مست و هشیار:

Answer 76

تضاد

Question 77

آرایه / هشیار:
گفت: «باید حد زند هشیارْ مردم، مست را»
گفت: «هشیاری بیار، اینجا کسی هشیار نیست!»

Answer 77

تکرار

Question 78

معنى نيست در
والى از كجا در خانه خمار نيست؟

Answer 78

وجود ندارد
(فعل تام)

Question 79

معنى هر دو نيست
زاهد ظاهرپرست از حال ما آگاه نيست
در حق ما هرچه گويد جاى هيچ اكراه نيست

Answer 79

نيست اول: نمى باشد (فعل اسنادى)
نيست دوم: وجود ندارد (فعل تام)

Question 80

معنى مى شويم در
ريشه هاى ما به آب
شاخه هاى ما به آفتاب مى رسد
ما دوباره سبز مى شويم
(قيصر امين پور)

Answer 80

مى گرديم
(فعل اسنادى)