цитология Flashcards

1
Q

майлар дене салмағының қанша пайызын құрайды және тәуліктік қажеттілігі

A

10-12%
80-100 г

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Қай жақта сол организмге тән майлар түзіледі

A

Ішек эпителий

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Май жетіспесе

A

Ожж + көбею мүшелерінің жұмысы бұзылады
Түрлі ауруларға төзімділік төмендейді

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Табиғи липидтердің құрамына кіретін басқа да заттар

A

сызықты: этиленгликоль, пропандиол, бутандиол
шекті: полиол (инозит)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Аминспирттер немен ажыратады

A

1)көмірсутек тізбегінің ұзындығымен
құрылысымен
2)қанықпаған көмірсутек 3)көрсеткішімен

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Тікелей биқабат арқылы енеді

A

Ұсақ, иондалмаған молекулалар (О2,N2)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Нәруыз немесе нәруыз саңылаулары қай заттарды тасымалдау үшін қолданылады

A

К, Na, ауыр зарядталған бөлшектер

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Интегралды нәруыз қасиеттері

A

1) суда ерімейді
2) мембрана липидтерімен гидрофобты қатынастар арқылы байланысып, липиттік биқабаттың қалың қабатына жартылай еніп тұрады.
3) мембрана бетінде кішкентай гидрофильді аймақ қалдырып, биқабатты тесіп өтеді
4) мембранадан бөліп алу үшін ДОДЕЦИЛСУЛЬФАТ, ӨТ ҚЫШҚЫЛЫ ТҰЗДАРЫ сияқты детергенттер көмегімен бөліп алуға болады
5) олар липидтік қабатты бұзып нәруыздарды еритін формаға айналдырады

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Перифериялық нәруыздар липидтік биқабат бетімен қандай күш арқылы байланысқан

A

Электростатикалық
Олар мембранадан тұз ерітінділерімен шайылып кетуі мүмкін

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Фосфолипид қасиеттері

A

1) Сұйық күйде болады
2) Биқабаттың ішкі жағын тез арада диффузиялайды
3) Латеральді, бүйірлік бағытта ауысады

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Қанықпаған май қышқылдары мембрананы қандай қылады

A

Борпылдақ

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Сұйық фосфолипидтік биқабатта нәруыздардың басым бөлігі жүзіп жүріп, онда ерекше мозаика түзетінін айтқан

A

Сингер
Николсон

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Митохондрияның ішкі мембранасының ерекше фосфолипидтері

A

Кардиолипиндер = дифосфатидилглицерол

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Кардиолипиндерді синтездейді

A

Митохондрияның ішкі мембранасының ферменттері
Барлық мембрана фосфолипидтерінің 22%ін құрайды

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Холестерол мембранада қандай күйде кездеседі

A

Нәруыздармен байланыспаған бос күйде
(Көп жағдайда жасуша мембранасының липопротеидтерінің құрамына енеді)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Өсімдіктерде холестеролдың орнына болады

A

Ситостерол
Стигмастерол

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Жасуша қабырғасы өсімдік жасушасының дұрыс дамуын қамтамасыз етеді

A

Балауыз

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Липопротеиндік құрылымды түтікшелер нені тесіп өтеді

A

Мембраналарды

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Қиалоплазма электрондық микроскопта қандай болып көрінеді

A

Гомогенді
Майда түйіршікті

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Тубулин димерлкрінің өзара байланысып, микротүтікшелер түзуі

A

Ассоциация

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Центросомалар қайда орналасады

A

Гольджи жиынтығының түзіліп жатқан беткі ауданына жақын жасушаның геометриялық орталығында орналасады

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Гольджидың әрбір жиынтығы тұрады

A

4-6 цистернадан

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Гольджи ненің әсерінен шығындалып, ненің әсерінен қалпына келеді

A

Сыртқы бөлігі көпіршіктердің бөлінуінен шығындалып, ішкі бөлігі ЭПР есебінен қалпына келеді

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Атмосферада жасушалар үшін токсинді заттар көбецгенде, жасушалардағы олардың мөлшерін азайта отырып бір мезгілде тотықтыру реакцияларына да пайдаланады

A

Перексисома
Олар ДНҚсы жоқ болса да бүршіктену арқылы өзін-өзі көбецте алады

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
26
Қай кезде хроматин хромосомаға айналадв
Жасушаның бөлінуі кезінде митоз, мейоз
27
Интерфазалық жасушалардағы генетикалық материалдың тіргілік формасы
Хроматин
28
Митохондрия матриксінде болпды
Кальций Магний тұздарының жеке кристалдары
29
Тасымалдаушы нәруыздар жүйесі жойылады
Митохондрияның сыртқы және ішкі мембранасының тығыз жанасқан жерінде
30
Митохондрияның сыртқы мембранасында болатыг ферменттер
Монооксигеназа Фосфолипаза
31
Ненің компоненттері бір-бірімен біршама қашықтықта белгілі үйлесіммен орналасқан
Тыныс алу тізбегінің компоненттері (Барлық мембраналық нәруыздардың 30-40%)
32
Тыныс алу тізбегі компоненттерінің үйлесімдері бауырда және жәндіктердің қанатының бұлшықеттерінде қанша болады
Бауыр митохондриясында 15.000 жәндік қанатында 100.000
33
Пропластидтердің ішкі мембранасы стромаға аздап кіріп тұрса
Лейкопласт
34
Түтікті мембраналардың жиналуымен қалыптасқан пластид
Этиопласт (Этиопласт->хлоропласт)
35
Жасыл балдырлардың ішінде сифондық жиынтығы барларын бөледң
1) Гомопластидті: балдырларда тек хлоропласт болады 2) Гетеропластидті: оларда хлоропласттармен қатар амилопластар болады Осы екеуі + пластидтердің морфологиясы мен жасушадағы орны - маңызды таксономиялық белгі
36
Хлоропласттардың мембраналыш құрылымын тұрақтандыруда маңызды рөл атқарады
Кальций
37
Мембрананың негізгі болып табылатын құрылымдық нәруыздар
Фермент-нәруыздар
38
Цитозольден ерекшеленетін белгілі бір иондық құрамды ұсиап тұрады
Тасымалдаушы нәруыз
39
Бұлшықет актомиозині секілді хлоропластардың қозғалыс белсенділігін қамтамасыз етеді
Жиырғыш нәруыз
40
Су фотолизінде бөлінген сутек немен бацланысады
Ферредоксин
41
Хлоропласттардың бөлінуі жүреді
Әр 6-20 сағат сайын
42
Жапырақтағы хлорофилл немен балэйланысқан болады
Нәруызбен
43
Хлорофилл құрғақ жапырақтан қандай спирт арқылы бөлінеді
Абсолютті спирт арқылы бөлінбейді. Жапырақты ылғалдағанда немесе спиртке су қосқанда экстракция нәтижелі болады, себебі су хлорофилл мен нәруыз арасындағы байланысты бұзады
44
Құрамында азот болатын, күшті сілтілік ерітіндіде ерімецтін заттар
Хитин
45
Жылжығыштар
Фибробластар
46
Талшықтар типі
Сперматозоидтер (Кірпікшелер, талшықтар)
47
Өсімдіктер мен жануарларда құрылымы бір типті болатын жасуша өскінділері
Талшықтар Кірпікшелер
48
Секреция дегеніміз
Жасушаларда жасушаралық заттардың түзілуіне қатысатын зақымданудан қорғайтын шырышты заттардың (муцин, мукоид) түзілуі және бөлінуі
49
Жасуша орталығы құралады
Цитоплазманың тығыздалған бөлігі Центриоль + центросфералардан қүралады
50
Ядро шырынының басқаша атауы
Кариолимфа
51
Транспирация кезіндегі судың шығыны
Орташа есеппен алғанда құрлықтағы жалпы булану мөлшерінің жартысын құрайды (жылына 30-35мың км^3 жуық)
52
Глюкоза немен тотығады
Оксидтермен Ауыр металл тұздарының гидроксидтерімен
53
Целлюлозаның элементарлық буындары
Ангидро-Д-глюкоза 1,4-гликозидтік байланыстарымен
54
Липидтердің құрамына кірмейді
Изовалериан қышқылы Циклді қышқылдар
55
Жануарлар организмі үшін бұл қышқылдар өте маңызды
Линол Линолен
56
Салыстырмалы түрде жоғары майлы спирттерге бай заттар
Балауыз
57
Липидтердің құрамындағы спирттер
Гидролиздеу арқылы липидтерден бөлініп алынған біратомды спирттер қаныққан тізбектелген ұзын радикалдардан және гидроксильді топтан құралады. Мұндай спирттарды жоғары майлы спирттер деп атайды
58
Фосфолипид және фосфонолипидтердің құрамына кіреді
Фосфор Алкилфосфон Фосфон қышқылдары
59
Кейбір липидтер құрамындағы азотты негіздер
Аминоспирттер: коламин, холин а-аминқышқылдар: серин
60
Дене жаттығуы кезінде болады
1) тестостерон бөлінуі төмендейді 2) бұлшықет анаболизмі нашарлайды(бұлшықет өщінің өсуін баяулатады) 3) иммундық жүйенің қызметі мен жалпы жағдайы нашарлайды
61
62
Нәруыздағы азоттың мөлшері
16%
63
Адамның орталық жүйке жүйесінде қандай нәруыз болады
Нәруыз 3 полипептидтік тізбек түріндк болады: 92, 107, 113
64
Адамның перифериялық жүйке жүйесінде қандай нәруыз болады
Бір нәруызбен берілген: 107 кД
65
МАГ (миелин ассоциацияланған гликопротеин) неге жатады
МАГ көмірсу қалдықтары аз, молекула массасының 30%-дей болатын ГЛИКОПРОТЕИНдерге жатады. Бірақ гликопротеинге тән жиынтығы бар
66
Нәруыздың 4-реттік құрылымында болмайтын байланыс
Дисульфидтік
67
Молекуласы дисульфидтік тізбектермен байланысқан нәруыздар
Инсулин Тромбин Оларды олигомерлі деп санауға болмайды.
68
Гликопротеиндер кездеседі
1) Жасуша мембранасының құрамында 2) Бөлінділерде (сілекей) 3) Жасуша қабырғаларында 4) Жасушааралық заттарды 5) Дәнекер ұлпаларында Көптеген ферменттер және тасымалдаушы нәруыздар гликопротеиндер болып табылады
69
ДНП (дезоксирибонуклеопротеид) түзеді
Хромосомалар қарапайым нәруыздармен - альбумин, гистондармен байланысып
70
ДНҚ-ның өзінде генетикалық ақпаратты сақтайтын бөлігі
Құрылымдық ген
71
Макромолекулалардың (ДНҚ) тығыздық градиентіндегі УЛЬТРАЦЕНТРИФУГАЛАУ әдісі туралы ғылыми мақала жариялады
Мезельсон Сталь Джером Виноград
72
N15, N14 ортада байытылған Е.coli қандай ортада центрифугаланды
Хлорлы цезий
73
Фосфолипидтерде еритін стероидтардан тұратын жыныс гормондары - майтәрізді заттар қалай тасымалданады
Енжар тасымалданады
74
Липидтік биқабат арқылы өте алады
Гидрофобты молекулалар Ұсақ молекулалар
75
Егер зат молекуласы электрбейтарап болса, онда осы заттың диффузиялану бағыты немен анықталады
Мембранамен бөлінген ортадағы зат концентрациясының айырмасымен анықталады
76
Егер зат молекуласының заряды болса, осы заттың диффузиялану бағыты немен анықталады
Концентрация айырмасы, заттың заряд шамасы, мембрананың екі жағындағы зарядтардың таңбаларымен анықталады
77
Қарапайым диффузия жылдамдығы анықталады
Фик теңдеуімен dm/dt = -kS dCx
78
Фик теңдеуі тура пропорционал
Концентрация градиентіне Мембрананың өткізгіштігіне Беттік ауданға
79
Липидті мембрана өткізбейді
Зарядталған молекулаларды өткізбейді. Оларды транслоказалар арқылы тасымалдайды
80
Эритроцит, қозғыш жасушалар, ЭПТ мембранасындағы транслоказалар
Эритроцит - анионды өзектер Қозғыш жасушалар - калий өзектері ЭПТ мембранасы - кальций өзектері
81
Неге катионселективті өзектер тек катиондарды өткізеді
Өйткені оларда теріс зарядталған аминқышқыл қалдықтары көп болады
82
Селективті өзектерді ашу және жабу реттелкді
Медиатор, гормон, тізбекті(циклді) нуклеотидтер, азот оксиді тәрізді ерекше реттегіштердің концентрацияларының өзгерісімен, не болмаса трансмембраналы электрхимиялық потенциалдардың өзгерісімен реттеледі
83
Селективті өзектер активациялық өзектердің ашылуын тудыратын дабылға байланысты 3-ке бөлінеді:
1) хемосинтез 2) потенциалсезімтал 3) механосезімтал
84
Лигандтың нәруыз-рецептордың өзегіне байланысуының нәтижесінде конформацияның өзгерісі
Хемосинтез
85
Жасуша мембранасының деполяризациясының белгілі бір деңгейге дейін төмендеуі
Потенциалсезімтал
86
Мембрананың деформациясына реакциясы
Механосезімтал
87
Жеңілдетілген диффузия кезінде тасымалдау жылдамдығы неге пропорционалды түрде өседі, бірақ белгілі бір максималды деңгейге дейін ғана
Концентрация айырмашылығының артуына
88
Егер тасымалдау иондық сорғыш жұмысы нәтижесінде алдын ала жиналған (концентрациялық, химиялық, электрохимиялық градиенттер) энергияны қолданса, онда бұл…
Екіншілік-активті тасымалдау немесе беттескен тасымалдау Мысалы: ішектегі глюкозаның сіңірілуі, бүйректерде натрий иондары мен тасымалдаушылар көмегімен оның қайта сіңірілуі
89
Ион түтікшелерінің жұмысына және жасуша мембранасында зарядтардың қалыптасуына АТФ түрінде өндірілетін барлық энергияның қанша пайызы жұмсалады
30%
90
Биофизиктер иондардың белсенді тасымалына нейрондар өндіретін АТФ энергиясының қанша пайызы кетеді
70%
91
Жасушадағы калий керек
Нәруыз синтезіне Гликолизде Фотосинтездк
92
Калийді байланыстыру ферментке әсері
Ферменттің дефосфорилденуін тудырады және сорғыны бастапқы қалыпқа қайтарады, ал калий иондары жасушаішілік кеңістікке босатылады
93
Активті тасымалдау болмаса
1) Нейрондар жүйке импульсін өткізе алмайды 2) Бұлшықет жасушалары жиырылу мүмкіндігінен айырылады 3) Жасуша осмостық қысымды тұрақты ұстай алмай, жаншылып қалады 4) Гоомондар қанға түспейді
94
95
Изотоптың өсімдік бойымен жылжуын қандай әдіспен бақылауға болады
Радиоавтография Гейгер есептегішімен
96
Су сүрек бойымен жоғары қарай жүретінін, ал қоректік заттар қабық бойымен төмен қарай жылжитынын дәлелдеген
Мальпиги
97
Ағаштардың қабығында (флоэма бар) шеңберлі кескіндер кесіп, бұл кезде жапырақтар солмайтынын, бірақ діңнің өсуі баяулайтынын анықтаған
Мальпиги
98
Бітенің стилеттері
Бітe өсімдік ұлпаларын арнайы ауыз аппаратымен теседі, бұл аппаратта жіңішке түтікшелі “стилеттер” бар, олар ақырын флоэмаға дейін жетеді. Бұндай стилеттер бөлек сүзгі пішінді түтікшелерге ене алады
99
Каспари белдеуі және ксилема эндодермасының қызметтері
Эндодерма жасушалары ксилема жолындағы ерітінділердің қозғалысын басқарады және реттейді Мұндай бақылау өсімдіктерді улы заттардың, патогендік бактериялардың, саңырауқұлақтардың және басқа да зиянды заттардың енуінен қорғау үшін қажет
100
Қалыпты жағдайдағы объектілерді анықтауға мүмкіндік береді
Рентгендік компьютерлік томография (РКТ), позитрондық эмиссиялық томография (ПЭТ)
101
Әрбір объективте ұлғайту көрсеткіші (гоб) мен сандық апертура (А) ойылып жазылған
A = n • sin (U/2) U - апертуралық бұрыш n - иммерсиялық сұйықтықтың сындыру көрсеткіші
102
Окуляр-микрометрдің бөлігінің шамасы (Оны оңай және жеңіл калибрлеуге болады)
0,1 мм Ал микроскоппен бақылау барысында бөлшек шамасы окуляр мен объективтің нақты комбинациясына, сонымен қатар микроскоп түбусының ұзындығына тәуелді болады
103
Үлкен және орташа үлғайтатын объективтер немесе керісінше, кіші үлғайту объективтері үшін окуляр-микрометр шкаласына қанша объект-микрометрдің бөлшектену шкаласы сай келетінін анықтау арқылы тікелей окуляр-микрометрдің бөлшектену шамасын өте жеңіл математикалық формуламен есептеуге болады:
Цок = N • Цоб/К Цок - окуляр-микрометр бөлшегінің шамасы Цоб - объектив-микрометр бөлшегінің шамасы N - объектив-микрометр бөлшегінің саны K - окуляр-микрометр бөлшегінің саны
104
Қарастырылған объектінің сызықтық ұлғаюын білу үшін нені білу керек
Микроскоп объективінің сызықтық ұлғайтуын
105
СИ жүйесіне кірмейтін бірлік
Ангстрем сутектің электрон орбитасының диаметрі
106
Микрометрмен нені өлшейді
Биологияда - микроағза, жасуша Физикада - инфрақызыл электромагниттік сәуле шамасын
107