κύτταρα και ιστοί του φυτικού σώματος

Question 1

Ανάπτυξη των φυτών, πότε εμφανίζεται;

Answer 1

Η ανάπτυξη των περισσότερων φυτών εμφανίζεται μετά την εμβρυογένεση, μέσα από τη δραστηριότητα των μεριστωμάτων. Αυτές οι εμβρυϊκές περιοχές ή πληθυσμοί κυττάρων, έχουν την ικανότητα να διαιρούνται για αρκετό καιρό μετά την ολοκλήρωση της εμβρυογένεσης. Με τη φύτρωση του σπέρματος, τα ακραία μεριστώματα της ρίζας και του βλαστού του εμβρύου παράγουν κύτταρα που οδηγούν στο σχηματισμό ριζών, βλαστών, φύλλων, αλλά και των ανθέων και των καρπών ενός ώριμου φυτού.

Question 2

Ακραία μεριστώματα, που απαντώνται ποιος ο ρόλος τους

Answer 2

Ακραία μεριστώματα, απαντώνται στις άκρες των ριζών και των βλαστών και έχουν ως ρόλο την επιμήκυνση του φυτικού σώματος.

Question 3

Ο όρος μερίστωμα

Answer 3

Ο όρος μερίστωμα υποδηλώνει τη δραστηριότητα των κυττάρων να διαιρούνται διαρκώς. Αυτό είναι το βασικό χαρακτηριστικό και του ιστού αυτού.

– Τα κύτταρα του ιστού που αποτελούν πηγή συνεχούς παραγωγής νέων κυττάρων ονομάζονται αρχικά. Τα αρχικά κύτταρα διαιρούνται με τέτοιο τρόπο ώστε από τα δυο κύτταρα που προκύπτουν το ένα να παραμένει μέσα στο μερίστωμα κ να εξακολουθεί να λειτουργεί ως αρχικό, ΕΝΩ ΤΟ ΑΛΛΟ ΝΑ αποτελεί το νέο κύτταρο του φυτικού σώματος και να θεωρείται παράγωγο.

– Τα παράγωγα με τη σειρά τους μπορούν να διαιρεθούν αρκετές φορές κοντά στο άκρο της ρίζας ή του βλαστού πριν μπουν στην διαδικασία διαφοροποίησης. Παρόλα αυτά οι διαιρέσεις δεν εντοπίζονται μόνο στα αρχικά ή άμεσα παράγωγα τους.

Question 4

Πρωτογενή μεριστώματα

Answer 4

Πρωτογενή μεριστώματα:
(Ι) Πρωτόδερμα
(ΙΙ) Προκάμβιο
(ΙΙΙ) Θεμελιώδες Μερίστωμα

Εμφανίζονται κατά την έμβρυογένεση και επεκτείνονται σε όλο το φυτικό σώμα, μέσα από τη δραστηριότητα των ακραίων μεριστωμάτων.

Αυτά τα πρωτογενή μεριστώματα είναι μερικώς διαφοροποιημένοι ιστοί, που διατηρούν τη μεριστωματικότητα τους, πριν αρχίσουν να διαφοροποιούν τα κύτταρα τους στους χαρακτηριστικούς τύπους που απαντώνται στους πρωτογενείς ιστούς

Η ανάπτυξη αυτού του τύπου, που περιλαμβάνει αύξηση σε μήκος του φυτικού σώματος και ταυτόχρονο σχηματισμό των πρωτογενών ιστών = πρωτογενής αύξηση και το φυτικό σώμα πρωτογενές φυτικό σώμα.

Question 5

Ακαθόριστη αύξηση

Answer 5

Η παρουσία μεριστωμάτων που προσθέτουν διαρκώς νέα κύτταρα στο φυτικό σώμα υπογραμμίζει μια από τις πιο σημαντικές διαφορές μεταξύ ζωικών και φυτικών οργανισμών. Τα πτηνά και τα θηλαστικά για παράδειγμα, σχηματίζουν όλα τα όργανα τους νωρίς κατά τη διάρκεια της ζωής τους και σταματούν να αυξάνονται όταν φθάνουν στην ωριμότητα, έστω κι αν τα κύτταρα μερικών ανανεούμενων ιστών (πχ επιθήλια - δέρμα) εξακολουθούν να διαιρούνται.

Τα φυτά από την άλλη, σχηματίζουν νέα όργανα και αυξάνονται όσο διάστημα ζουν. Αυτή η απεριόριστη ή παρατεταμένη αύξηση των ακραίων μεριστωμάτων χαρακτηρίζεται ως ακαθόριστη.

Question 6

Αναπτυξιακή πλαστικότητα φυτών

Answer 6

Η αύξηση στα φυτά είναι κατά κάποιο τρόπο το αντιστάθμισμα στην έλλειψη της κίνησης που χαρακτηρίζει τα ζώα. Τα φυτά “κινούνται” επεκτείνοντας τις ρίζες και τους βλαστούς τους, κάτι που έχει να κάνει με την αλλαγή στο μέγεθος και τη μορφή τους. Ως αποτέλεσμα, τα φυτά μεταβάλλονται ανάλογα με το περιβάλλον τους, πχ κάμπτονται αλλάζοντας σχήμα για να πλησιάσουν προς το φως. Αυτή η αναπτυξιακή πλαστικότητα , μπορεί να αντιστοιχηθεί με την κίνηση των ζώων.

Question 7

Ανάπτυξη

Answer 7

Η ανάπτυξη είναι το σύνολο των γεγονότων, που προοδευτικά οδηγούν στο σχηματισμό του σώματος ενός οργανισμού και περιλαμβάνει 3 αλληλοεπικαλυπτόμενες διεργασίες:
1) Αύξηση
2) Μορφογένεση
3) Διαφοροποίηση

Η ανάπτυξη προχωρά ανταποκρινόμενη σε οδηγίες που υπάρχουν στο γενετικό υλικό, το οποίο έχει κληρονομήσει ένας οργανισμός από τους γονείς του.

Στα φυτά το ειδικό αναπτυξιακό μονοπάτι που ακολουθείται καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό από τη θέση (τοποθεσία) των κυττάρων και των ιστών, μέσα στο ακραίο βασικό αλλά και στο ακτινωτό πρότυπο Πέραν αυτού, η ανάπτυξη καθορίζεται και από περιβαλοντκούς παράγοντες, όπως:
α) το μήκος της ημέρας
β) η ποιότητα και ποσότητα φωτός
γ) η θερμοκρασία
δ) η επιτάχυνση της βαρύτητας

Question 8

Αύξηση

Answer 8

Η Αύξηση είναι: μια αναστρέψιμη μεγέθυνση του οργανισμού, που επιτυγχάνεται με το συνδυασμό των κυτταρικών διαιρέσεων και της αύξησης του μεγέθους των κυττάρων. Οι κυτταρικές διαιρέσεις δε συνιστούν από μόνες τους αύξηση. Μπορεί να αυξάνουν τον αριθμό των κυττάρων, ΑΛΛΑ δεν αυξάνουν τον όγκο ενός οργανισμού.

Η προσθήκη νέων κυττάρων στο φυτικό σώμα, ΒΕΛΤΙΩΝΕΙ το δυναμικό του για αύξηση, ανεβάζοντας τον αριθμό των κυττάρων που πρόκειται να αυξήσουν τον όγκο τους, όμως τελικά το σύνολο της αύξησης του φυτού ΟΦΕΙΛΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΑΥΞΗΣΗ ΤΟΥ ΚΥΤΤΑΡΙΚΟΥ ΟΓΚΟΥ

Question 9

Μορφογένεση

Answer 9

Κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης ενός φυτού, αυτό αποκτά σχήμα ή μορφή, συνεπώς υφίσταται μορφογένεση. Τα επίπεδα στο οποία τα κύτταρα διαιρούνται και στη συνέχεια επεκτείνονται παλαιότερα θεωρούνταν ως παράγοντες υπεύθυνοι για τη μορφολογία. ΟΜΩΣ, νέα δεδομένα υποστηρίζουν πως το πρωταρχικό γεγονός, κατά τη μορφογένεση είναι η επέκταση του ιστού, που στη συνέχεια, υποδιαιρείται σε μικρότερες περιοχές, μέσω των κυτταρικών διαιρέσεων, κάτι που σημαίνει πως η διαφοροποίηση κυττάρων και ιστών έπεται της μορφογένεσης.

Question 10

Διαφοροποίηση

Answer 10

Διαφοροποίηση είναι η διεργασία κατά την οποία τα κύτταρα, με ταυτόσημο γενετικό περιεχόμενο, διαφοροποιούνται το ένα από το άλλο, αλλά και από τα μεριστωματικά κύτταρα, από τα οποία προήλθαν. Αυτή η διεργασία συχνά αρχίζει όταν ακόμα το κύτταρο αυξάνει σε μέγεθος.

Η κυτταρική διαφοροποίηση εξαρτάται από τον έλεγχο που ασκείται στην έκφραση γονιδίων. Διαφορετικά είδη κυττάρων & ιστών συνθέτουν διαφορετικές πρωτεΐνες, επειδή εκφράζουν συγκεκριμένες ομάδες γονιδίων, που δεν εκφράζονται από άλλα κύτταρα ή ιστούς. Π.χ. : τόσο οι σκληρεγχυματικές ίνες όσο και τα κολεγχυματικά κύτταρα είναι κύτταρα με στηρικτικό ρόλο, όμως το κυτταρικό τοίχωμα στις ίνες είναι πολύ πιο σκληρό, ενώ στα κολεγχυματικά κύτταρα έχει πλαστικότητα. Κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης τους, οι ίνες συνθέτουν ένζυμα που παράγουν λιγνίτη, που ενσωματώνεται και δίνει το σκληρό χαρακτήρα στο κυτταρικό τοίχωμα. Τα κολεγχυματικά σε αντίθεση, συνθέτουν ένζυμα που παράγουν πηκτίνες, και ως αποτέλεσμα το τοίχωμα είναι εύπλαστο.

Question 11

ΤΕΛΙΚΗ ΘΕΣΗ

Answer 11

Παρόλο που η κυτταρική διαφοροποίηση εξαρτάται από τον έλεγχο της γονιδιακής έκφρασης, η τύχη ενός φυτικού κυττάρου (δλδ του τι πρόκειται να γίνει) καθορίζεται από την τελική του θέση μέσα στο αναπτυσσόμενο όργανο. Μπορεί να υπάρχει κυτταρική γενεαλογία, όπως πχ στη ρίζα όμως η κυτταρική διαφοροποίηση δεν εξαρτάται απόλυτα από την προέλευση

Αν ένα αδιαφοροποίητο κύτταρο μετατοπιστεί από τη θέση που έχει σε μια άλλη, σε διαφορετικό σχηματισμό, τότε θα διαφοροποιηθεί σε έναν κυτταρικό τύπο ανάλογο με τις ανάγκες της νέας του θέσης. Μια διάσταση της αλληλεπίδρασης μεταξύ των κυττάρων είναι η ανταλλαγή πληροφοριών για τη θέση από το ένα κύτταρο στο άλλο.

Question 12

Καθορισμός κ Ετοιμότητα

Answer 12

– ** Ο καθορισμός είναι η προοδευτική προσκόλληση ή προσήλωση σε μια συγκεκριμένη πορεία ανάπτυξης, που έχει ως επακόλουθο τη μείωση και την απώλεια της δυνατότητα να προχωρήσει το κύτταρο σε αύξηση του όγκου του.** Μερικά κύτταρα, το καθορίζουν αυτό νωρίτερα και μάλλον πιο αποκλειστικά σε σχέση με κάποια άλλα, ενώ κάποια κύτταρα διατηρούν τη δυνατότητα τους να διαφοροποιούνται και να διαιρούνται, παράγοντας έτσι απογόνους που μπορούν στη συνέχεια να διαφοροποιηθούν ουσιαστικά σε κάθε τύπο κυττάρου.

– Η ετοιμότητα: έχει σχέση με τη δυνατότητα ενός κυττάρου να αναπτύσσεται, ανταποκρινόμενο σε κάποιο συγκεκριμένο ερέθισμα, λόγου χάρη στο φως

Question 13

Ιστοί - Συστήματα Ιστών - Είδη Ιστών

Answer 13

– Ιστοί: τα κύτταρα συνδέονται μεταξύ τους με διάφορους τρόπους, σχηματίζοντας δομικές και λειτουργικές μονάδες, που ονομάζονται ιστοί. Διαφορετικά, ως ιστός ορίζεται μια ομάδα κυττάρων που έχουν ομοειδή μορφολογική διαφοροποίηση και λειτουργική εξειδίκευση.
Οι ιστοί που αποτελούνται μόνο από ένα είδος κυττάρων καλούνται απλοί ιστοί, ενώ αυτοί που αποτελούνται από δυο ή περισσότερα είδη ονομάζονται σύνθετοι.

Απλοί: Θεμελιώδεις ιστοί (σκληρέγχυμα, κολλέγχυμα)
Σύνθετοι: Ξήλωμα, φλοίωμα, επιδερμίδα, περίδερμα

• Συστήματα ιστών: Οι βασικοί ιστοί πακετάρονται με μεγαλύτερες μονάδες έτσι ώστε να έχουν μια συνέχεια στο φυτικό σώμα. Οι μεγαλύτερες αυτές μονάδες = συστήματα ιστών. Είναι άμεσα αναγωρίσιμες με γυμνό μάτι

3 συστήματα ιστών με παρουσία τόσο στο βλαστό και στα φύλλα όσο και στη ρίζα, αποκαλύπτοντας τη θεμελιώδη ομοιότητα των φυτικών οργάνων αλλά και τη συνέχεια του φυτικού σώματος

1. Θεμελιώδης
2. Αγωγός ή αγγειώδης
3. Επιδερμικός ή δερμικός ιστός

Question 14

Το σύστημα του θεμελιώδους ιστού από τι αποτελείται

Answer 14

Το σύστημα του θεμελιώδους ιστού αποτελείται από 3 διαφορετικούς θεμελιώδεις ιστούς:
1. Παρέγχυμα
2. Σκληρέγχυμα
3. Κολλέχγυμα

Το Παρέγχυμα είναι ο πιο κοινός

Question 15

Αγωγός ιστός - από τι αποτελείται

Answer 15

Ο αγωγός ιστός αποτελείται από 2 διαφορετικά είδη αγωγών ιστών:
1) Ξύλωμα
2) Φλοίωμα

Question 16

Δερμικό σύστημα

Answer 16

Το Δερμικό σύστημα εκπροσωπείται από την επιδερμίδα, έναν μοναδικό ιστό που αποτελεί το εξωτερικό κάλυμμα του πρωτογενους φυτικού σώματος κ αργότερα από το περίδερμα που εμφανίζεται στα όργανα του φυτού, που παρουσιάζουν δευτερογενή ανάπτυξη κ λόγω αυτής αυξάνουν το πάχος τους.

Question 17

Παρεγχυματκά κύτταρα

Answer 17

Τα παρεγχυματικά κύτταρα έχουν: Διάφορα σχήματα και μεγέθη και εμφανίζονται σε μεγάλους αριθμούς μέσα στο φυτικό σώμα.
–Στο πρωτογενές φυτικό σώμα, τα κύτταρα του παρεγχύματος συχνά εμφανίζονται σε συνεχείς μάζες -δίνουν παρεγχυματικό ιστό- όπως στο φλοιό και στην εντεριώνη των βλαστών κ των ριζών, αλλά και στο μεσόφυλλο των φύλλων και στη σάρκα των καρπών.

–Επιπλέον, τα παρεγχυματικά κύτταρα εμφανίζονται ως κατακόρυφες ομάδες κυττάρων στους πρωτογενείς αγωγούς ιστούς και στους δευτερογενείς, αλλά και ως οριζόντιες δέσμες ονομαζόμενες ακτίνες, στο δευτερογενή αγωγό ιστό

Question 18

Χαρακτηριστικά των παρεγχυματικών κυττάρων

Answer 18

Ένα ενδιαφέρον χαρακτηριστικό είναι πως ενώ είναι ώριμα κύτταρα, μπορούν και διαιρούνται, ενώ τα κυτταρικά τους τοιχώματα παραμένουν πρωτογενή -εάν και υπάρχουν παρεγχυματικα κύτταρα με δευτερογενή τοιχώματα. Επειδή ακριβώς διατηρούν τη μεριστωματική τους ικανότητα, τα παρεγχυματικά κύτταρα με πρωτογενή τοιχώματα, έχουν σημαντικό ρόλο στην αναγέννηση των φυτικών οργάνων και την επούλωση τραυματισμών. Είναι αυτά τα κύτταρα, που κινητοποιούν το σχηματισμό επιγενών οργάνων, όπως είναι οι επιγενείς ρίζες στα σημεία που είναι αποκομμένος ο βλαστός

Πέραν όμως αυτού, εάν υπάρξουν κατάλληλες συνθήκες για την ανάπτυξη, αυτά τα κύτταρα έχουν τη δυνατότητα να μετατραπούν σε εμβρυϊκά κύτταρα και να αναπτυχθούν σε ένα ολόκληρο κανονικό φυτό. Αυτά τα κύτταρα αναφέρονται ως ολοδύναμα.

Question 19

Με τι σχετίζονται τα παρεγχυματικά κύτταρα;

Answer 19

Τα παρεγχυματικά κύτταρα σχετίζονται με διεργασίες όπως:
1) Η φωτοσύνθεση
2)Η αποταμίευση και η έκκριση
3) Δραστηριότητες που έχουν σχέση με το ζωντανό πρωτόπλαστης.
4) Μπορούν να έχουν κάποιο ρόλο στη μετακίνηση νερού και στη μεταφορά θρεπτικών υλικών μεσα στο φυτό

Σε πολλά παχύφυτα, όπως στα γένη Sansevieria, Peperomia (Cactaceae) το παρέγχυμα εξειδικεύεται σε ιστό που αποταμιεύει νερό.

Question 20

μεταγωγά κύτταρα

Answer 20

Τα μεταγωγά κύτταρα είναι παρεγχυματικά κύτταρα με εσωτερικές προεκβολές του τοιχώματος.

Οι εσωτερικές προεκβολές του τοιχώματος των μεταγωγών κυττάρων αυξάνουν σημαντικά την επιφάνεια της πλασματικής μεμβράνης και πιστεύεται πως διευκολύνουν τη μεταφορά διαλυμάτων σε μικρές διαδρομές μέσα στο φυτό.
**Η παρουσία μεταγωγών κυττάρων είναι συνδεδεμένη με την έντονη μεταφορά διαλυμάτων είτε προς το εσωτερικό (πρόσληψη) είτε προς το εξωτερικό (έκκριση) διαμέσου της πλασματικής μεμβράνης.

Εμφανίζονται μαζί με το ξήλωμα ή το φλοίωμα στις μικρές δεσμίδες των κοτυληδόνων ή των φύλλων σε πολλά ποώδη ευδικοτυλήδονα. Τα μεταγωγά έχουν επίσης στενή σχέση με το ξήλωμα και το φλοίωμα στις περιοχές που υπάρχουν ίχνη φύλλων, στα γόνατα τόσο των μονοκοτυληδονων όσο και τον δικοτυλήδονων. Επιπλέον, υπάρχουν σε πολλούς ιστούς δομών που εμπλέκονται στην αναπαραγωγή (εμβρυόσακκος, ενδοσπέριο) και σε διάφορους εκκριτικούς σχηματισμούς (Νεκτάρια, αλαταδένες), όπου παρατηρείται έντονη, μικρής απόστασης μεταφορά διαλυμάτων.

Question 21

Κολλεγχυματικά κύτταρα

Answer 21

Τα κολλεγχυματικά κύτταρα ζουν και αυτά στην ωριμότητα τους, όπως τα παρεγχυματικά. Ο κολλεγχυματικός ιστός, υποστηρίζει τα νεαρά αναπτυσσόμενα όργανα. Συνήθως εμφανίζεται σε πολύ συγκεκριμένες λωρίδες (δέσμες) ή με τη μορφή συνεχών, επιμήκων κυλίνδρων, κάτω από την επιδερμίδα, στους βλαστούς και στους μίσχους. Μπορεί επίσης να εμφανίζονται ως περίβλημα των αγωγών δεσμίδων στα φύλλα των ευδικοτυλήδονων.

Τα κολλεγχυματικά κύτταρα είναι κατά κανόνα επιμήκη. Τυπικό χαρακτηριστικό τους είναι το ανισομερώς, παχύ, μη αποξυλωμένο πρωτογενές τους τοίχωμα, το οποίο είναι μαλακό και εύπλαστο και έχει στίβλουσα όψη σε νωπούς ιστούς.

Δεδομένου ότι τα κολλεγχυματικά κύτταρα εξακολουθούν να είναι ζωντανά, μπορούν να συνεχίζουν την αύξηση του πάχους του εύκαμπτου κυτταρικού τοιχώματος, ενώ το όργανο στο οποίο βρίσκονται εξακολουθεί να επιμηκύνεται, κάτι που δείχνει πως τα κύτταρα αυτά είναι ειδικά προσαρμοσμένα στη στήριξη νεαρών, αναπτυσσόμενων οργάνων.

Το κολλέγχυμα είναι ο συνήθης στηρικτικός ιστός, για αναπτυσσόμενους βλαστούς, φύλλα, ανθικά μέρη αλλά και για τα περισσότερα, μη ξυλώδη όργανα, που δεν παρουσιάζουν ή παρουσιάζουν λιγοστή δευτερογενή ανάπτυξη

Οι ρίζες σπάνια έχουν κολλέγχυμα.

Τέλος, το κολλέγχυμα απουσιάζει από τους βλαστούς και τα φύλλα πολλών μονοκοτυληδονων φυτών, τα οποία σχηματίζουν πολύ νωρίς κατά την ανάπτυξη τους, το σκληρέγχυμα.

Question 22

Σκληρεγχυματικά κύτταρα

Answer 22

Τα σκληρεγχυματικά κύτταρα σχηματίζουν μεγάλες ομάδες, ως διακριτός σκληρεγχυματικός ιστός ή εμφανίζονται σε μικρές ομάδες ή ανά ένα, ανάμεσα στα άλλα κύτταρα. Μπορούν να αναπτύσσονται σε κάποια ή σε όλα τα μέρη του πρωτογενούς ή του δευτερογενούς φυτικού σώματος και συνήθως, στη φάση της ωριμότητας δε διαθέτουν πρωτόπλαστης.

Προέρχον χαρακτηριστικό τους:
Είναι το σκληρό, συχνά αποξυλωμένο, δευτερογενές κυτταρικό τους τοίχωμα. Εξαιτίας αυτού του τοιχώματος, τα σκληρεγχυματικά κύτταρα είναι σημαντικά στη μηχανική ενίσχυση και υποστήριξη των φυτικών τμημάτων, που ΕΧΟΥΝ ΠΑΨΕΙ ΝΑ επιμηκύνονται

Question 23

Τύποι σκληρεγχυματικών κυττάρων:

Answer 23

Δυο τύποι:
1) Ίνες
2) Σκληρείδες

– Οι ίνες: συνήθως επιμήκη, λεπτά κύτταρα, που εμφανίζονται σε ομάδες, ως δέσμες. Οι αποκαλούμενες ίνες φλοιώματος, όπως αυτές της κάνναβης, του λιναριού, της Σιούτας, προέρχονται από: τους βλαστούς των ευδικοτυλήδονων φυτών. Κάποιες άλλες ίνες, με οικονομική σημασία, προέρχονται από φύλλα μονοκοτιλύδονων φυτών. Οι ίνες διαφέρουν σε μήκος, που μπορεί να κυμαίνεται από 0.8-6 mm στη Γιούτα, 5-55 mm στην κάνναβη, 9-70mm στο λινάρι

–Οι σκληρείδες: κύτταρα με διάφορα σχήματα, συνήθως με βραχίονες, αλλά συγκρινόμενες με τις ίνες είναι σχετικά μικρά σε μήκος. Μπορεί να εμφανίζονται ως μονήρεις ή και σε συσσωματώματα, οπουδήποτε μέσα στο θεμελιώδη ιστό. Μπορεί να σχηματίζουν το σπερματικό περίβλημα, το περίβλημα των καρυδιών, το ξηλώδες μέρος (ενδοκάρπιο) στον πυρήνα κάποιων καρπών, όπως οι ελιές, τα ροδάκινα και τα κεράσια, ενώ εμφανίζονται και στο σαρκώδες μεσοκάρπιο των αχλαδιών, δίνοντας τους την κοκκιώδη υφή.

Question 24

Αγωγοί ιστοί - Ξύλωμα

Answer 24

Το ξύλωμα, εκτός από τον κύριο ρόλο του ως υδαταγωγός ιστός, εμπλέκεται και:
1) στη μεταφορά ανόργανων θρεπτικών υλικών
2) στην υποστήριξη και
3) στην αποθήκευση θρεπτικών υλικών

Μαζί με το φλοίωμα, το ξύλωμα συγκροτεί ένα συνεχές σύστημα αγωγού ιστού, το οποίο εκτείνεται σε όλες τις διαστάσεις του φυτικού σώματος.

Στο πρωτογενές φυτικό σώμα: το ξυλωμα προέρχεται από το προκάμβριο. Κατά τη δευτερογενή ανάπτυξη, προέρχεται από το αγγειώδες κάμβιο.

Question 25

Ποια είναι τα κύρια αγωγά κυτταρα του ξηλώματος;

Answer 25

Τα κύρια αγωγά κυτταρα του ξηλώματος είναι τα **τραχειακά στοιχεία**, τα οποία ξεχωρίζουν σε 2 διαφορετικούς τύπους: (Ι) Τραχεϊδες (ΙΙ) Στοιχεία των αγγείων ή άρθρα των αγγείων ή τραχείες Και τα δυο είναι επιμήκη κύτταρα, που **έχουν αναπτύξει δευτερογενή τοιχώματα, κατά την ενηλικίωση τους στερούνται πρωτόπλαστης και μπορεί να έχουν και οι δυο τύποι βοθρία, στα τοιχώματα τους** Αντίθετα με τις τραχεϊδες, τα άρθρα των αγγείων χαρακτηρίζονται από διατρήσεις, δλδ από περιοχές που στερούνται τόσο του πρωτογενούς όσο και του δευτερογενούς κυτταρικού τοιχώματος. **Η περιοχή του τοιχώματος που περιέχει αυτό ή αυτά τα ανοίγματα, ονομάζεται διάτρητη πλάκα. Οι διατρήσεις συνήθως εμφανίζονται στα άκρα των επιμήκων αυτών κυττάρων, όπου τα άρθρα των αγγείων ενώνονται στη σειρά, σχηματίζοντας έτσι στήλες ή σωλήνες που ονομάζονται αγγεία** -- **Οι τραχεϊδες ΔΕ ΔΙΑΘΕΤΟΥΝ διάτρητες πλάκες και είναι λιγότερο εξειδικευμένος τύπος κυττάρου, σε σχέση με τα άρθρα των αγγείων, που είναι και τα κύρια υδαταγωγά στοιχεία στα αγγειοσπέρματα** -Στις διάφορες ομάδες των αγγειόφυτων, τα άρθρα των αγγείων έχουν εξελιχθεί με διαφορετικό τρόπο, σε κάθε μια από αυτές, ενώ οι τραχεϊδες αποτελούν το μοναδικό υδαταγωγό στοιχείο στα κατώτερα φυτά και στα γυμνόσπερμα. -**Ωστόσο, το ξυλωμα, στα διάφορα αγγειόσπερμα, μπορεί να περιέχει τόσο άρθρα αγγείων όσο και τραχεϊδες.**

Question 26

Δακτυλιόγλυπτα - Ελικόγλυπτα και Βοθριόγλυπτα αγγεία

Answer 26

Τα τραχειακά στοιχεία του πρωτογενούς ξυλώματος παρουσιάζουν ποικιλίες στις παχύνσεις του δευτερογενούς τοιχώματος. Κατά την περίοδο της επιμήκυνσης ή τάνυσης των ριζών, των βλαστών ή των φύλλων, τα δευτερογενή τοιχώματα των τραχειακών στοιχείων του πρωτογενούς ξηλώματος που σχηματίζονται νωρίτερα (το πρωτοξύλωμα) αποτίθεται με τη μορφή **δακτυλίων (δακτυλιογλυπτα αγγεία) ή ελατηρίων (ελικόγλυπτα αγγεία).** Αυτές οι κυκλικές ή ελικοειδείς παχύνσεις = δίνουν τη δυνατότητα στα τραχειακά στοιχεία να **επεκτείνονται ή να επιμηκύνονται ακόμα και μετά τη διαφοροποίηση τους, αν και τα κύτταρα αυτά συχνά αποδιοργανώνονται, κατά την επιμήκυνση του οργάνου, στο οποίο ανήκουν.** Στο πρωτογενές ξύλωμα, ο τύπος της δευτερογενούς πάχυνσης του τοιχώματος εξαρτάται σε μεγάλο μέρος από το βαθμό επιμήκυνσης. Αν αυτή είναι μικρή, τότε σχηματίζονται μη επεκτάσιμα στοιχεία. Εάν η επιμήκυνση είναι μεγάλη, τότε θα προκύψουν πολλά αγωγά στοιχεία με ελικοειδείς ή δακτυλιοειδείς παχύνσεις. Στα στοιχεία του πρωτογενούς ξηλώματος, που σχηματίζονται αργότερα (το μεταξύλωμα) και σε αυτά του δευτερογενούς ξηλώματος, τα δευτερογενή τοιχώματα των τραχείδων, αλλά και των άρθρων των αγγείων καλύπτουν το σύνολο του πρωτογενούς κυτταρικού τοιχώματος, εκτός από τις μεμβράνες των βοθρίων και της διάτρητρες πλάκες των αγγείων. Τα αγωγά αυτά κύτταρα = Βοθριόγλυπτα, είναι μηχανικά ισχυρά κ δεν μπορούν να επεκταθούν.

Question 26

Μεταφορά νερού άρθρα VS τραχεϊδες

Answer 26

Τα άρθρα των αγγείων είναι πιο αποτελεσματικά στη μεταφορά νερού, από ότι οι τραχείδες, διότι το νερό μπορεί να ρέει ανεμπόδιστο από το ένα άρθρο στο άρθρο, λόγω των διατρήσεων που υπάρχουν στα άκρα κάθε κυττάρου. ΟΜΩΣ, τα άρθρα των αγγείων, με το ανοιχτό αυτό σύστημα τους είναι λιγότερο ασφαλή για το φυτό. Το νερό, που κινείται από τη μια τραχεϊδα στην άλλη, πρέπει υποχρεωτικά να περάσει μέσα από μια μεμβράνη, δηλαδή το λεπτό, διαφοροποιημένο κυτταρικό τοίχωμα, που υπάρχει ανάμεσα σε κάθε ζευγάρι βοθρίων. Αν και οι πορώδεις αυτές μεμβράνες προκαλούν λίγη αντίσταση στην κίνηση του νερού, αποτρέπουν τη διέλευση φυσαλίδων αέρα. Αυτό σημαίνει, πως οι φυσαλίδες, που μπορεί να σχηματιστούν μέσα σε μια τραχεϊδα, για παράδειγμα κατά την εναλλαγή πήξης-τήξης του νερού, μέσα στα στοιχεία του ξηλώματος την άνοιξη, περιορίζονται σε αυτή και μόνο την τραχεϊδα, με αποτέλεσμα το πρόβλημα μετακίνησης του νερού να περιορίζεται. Αντιθέτως, οι φυσαλίδες που μπορεί να σχηματιστούν σε ένα άρθρο αγγείου μπορεί να εμποδίσουν τη μεταφορά νερού σε όλο το μήκος του αγγείου. Τα ευρύτερα (φαρδιά) αγγεία, είναι πιο αποτελεσματικά στη μεταφορά νερού από ότι τα στενά, έχουν όμως μεγαλύτερο μήκος, κάτι που δημιουργεί περισσότερα προβλήματα, συγκριτικά με τα στενά αγγεία.