Επιδημιολογία-Τοξικολογία Flashcards
Στην επιδημιολογία το ερώτημα ονομάζεται ….
2 τύποι υπόθεσης
υπόθεση - μια συγκεκριμένη πρόταση που δηλώνει τη σχέση μεταξύ 2 φαινονένων (έκθεση και αποτέλεσμα)
2 τύπο υπόθεσης. α. η μηδενική (δεν υπάρχει σχέση μεταξή έκθεσης και αποτελέσματος) β. εναλλακτικη ( υπάρχει θετική ή αρνιτική σχέση)
Η επαγγελματική επιδ υπόθεση αποτελείται από 3 σκέλη
- έκθεση (ή πιθ αιτιολογικό παράγοντα)
- αποτέλεσμα (νόσο , θάνατος κλπ)
- τρόπος, με τον οποίο τα 2 πρώτα σκέλη σχετίζονται θετικά η αρνητικά και το μέγεθος της σχέσης τους
Το αποτέλεσμα σε μια επαγγελματική μελέτη ποικίλει (και από που συλλέγονται στοιχεία
- απώλεια ορισμένων ορών εργασίας
- ανάπτυξη μιας νόσου - αρχεία κοινωνικών ασφαλίσεων, στοιχεία σχετικά με άδειες για λόγους ασθένειας, αρχεία νοσοκομείων, ιατρών ή ειδικά αρχεία καταγραφής νοσημάτων (TB, CA etc)
- θάνατος από μια ορισμένη αιτία (ποιστοποιτηκα θανάτου, κοιν ασφ, ασφ ζωής, πληροφ απο συγγενείς κλπ)
MC μελέτες στην επαγγελμ επιδημιολογία
Προοπτικές παρελθόντος (επειδή συχνά θάνατος) –> προοπτικές μελέτες θνησιμότητας
Με τις περιγραφικές μελέτες (αλλα και με τιν ανακοινώσεις) εξθπηρετελιται ο βασικός σκοπός - δλδ
η ανάπτυξη υπόθεσης - η οπόια μπορεί να ελεγχθεί με αναλυτικές επιδημ μελέτες
συχρονικές μελέτες
συγκεντρώνουν στοιχεία επιπολασμού τόσο της νόσο όσο και του παράγ κυνδίνου στον πληθυσμό. Συγκρίνεται ο επιπολασμό της νόσου στους εκτεθ και στους μη
Στις συχρονικές μελέτες ως μη εκτεθ μπορεί να χρησιμοποιηθεί
- μια υποομάδα του ίδιου πληθυσμού (δεδομένου ότι η έκθεση ποικίλει απο εργαζόμενο σε εργαζόμενο)
- ένας άλλος ανεξάρτητος εργαζόμενος πληθισμός (πχ άλλο εργοστάσιο)
- ένα μέρος του γενικού πληθισμλου με τα ίδια βασικά χαρακτηριστικα (ηλικλια, φύλο κλπ) με τους εκτεθημένους)
Πλεονεκτίματα σύγχρονης μελέτης
- τα στοιχεία συγκεντρώνονται σε θεωριτικά στιγμιαίο χρόνο από τον ίδιο τν ερευνητή (–> μικρό χρονικό διάστοιμα και ελεγχόμενη ποίτητα)
- Σύντομος χρόνος
- Χαμηλό κόστος
- Δυνατότητα μέτρησης της δόσης έκθεσης καμπύ δόσης αποτελέσματος)
- Εξασφάλισης συμμετοχής μεγάλου ποσοστού κατάλληλων ατόμων για μελέτη
- τα στοιχεία για τα άτομα μπορούν να είναι πλήρη
- Μικρή πιθανότητα συστηματικού σφάλματος στην εισαγωγή προσώπων
- μπορούν να μελετηθούν συγχρόνος περισσότεροι του ενός παάγοντες και νόσοι
Μειονεκτήματα σύγχρονης μελέτης
- δεν είνα δυνατόν να διεθκρινιστεί αν η έκθεση στον παράγοντα προηγήθικς της νόσου ή το ανάποδο
- περιορισμένος αριθμός παραμέτρων που μπορούν να υπολογιστούν
- ψηλή πιθανότητα συστηματικού σφάλματος σφάλματος στη συλλογή πληροφοριών
- υψηλό κόστος (μεγάλος αριθμός προσώπων, ειδικά σε σπάνιες νόσους
που χρησιμοποιούνται οι συγχρονικές έρυνες
όταν το αντικείμανο μελέτης είναι μια χρόνια μη κακοήθης νόσος, η παρουσία της οπο΄θας δεν αναγκαζει τον εργαζόμενο να αποσυρθεί από την εργασία του (πχ χρόνια αναπνευστικα, ακοής, στειρότητα, χρόνια δερματικά)
αναδρομικές μελέτες?
2 σειρές ατόμων - 1 σειρά με άτομα με μια συγκεκριμένη νόσο (που υποψιαζόμαστε ότι είναι επαγγελματική), και άλλη 1 σειρα με μάρτυρες (case control)
αναδρομικές μελέτες - γιατί γίνονται σπάνια
- συχνά δεν υπάρχει υπόθεση σχετικά με μια νόσο που μπορεί να προκληθεί από έκθεση σε 1 ή περισσότερες επαγ παράγοντες
- κάθε επαγ έκθεση είναι σπάνια σε αυτό το πληθισμό
- εαν οι περιπτόσεις προέρχονται απο γεωγραφική περιοχ΄ξ όπου σπανίζει το υπό εξέταση επάγγελμα, η έρευνα δεν είναι δυνατόν να γίνει
αναδρομικές μελέτες - πλεονεκτήματα
- σύντομο χρονικό διάστημα και χαμηλό κόστος
- μικρότερος αριθμός ατόμων απότι σε προοπτικες μελέτες
- δυνατότητα να ερευνηθούν πολλαπλά επαγγέματα και η έκθεση σε πολλαπλούς παράγοντες συγχρόνος
αναδρομικές μελέτες - μειονεκτήματα
- πιθανή άρνηση ατόμων
- έλληψη απαραίτητων στοιχείων (οι εργαζόμενοι σπάνια γνωρίζουν τις ουσίες που εκτίθονται)
- υψηλή πιθανότητα συστηματικού λάθους
- περιορισμένος αριθμός παραμέτρων που μπορούν να υπολογιστούν
προοπτικές έρευνες
τα άτομα που συμμετέχουν καθορίζονται με βάση την έκθεση τουςσ σε ένα συγκεκριμένο παράγοντα ή όχι –> κατόπιν οι 2 ομάδες ατόμων (εκτεθημένοι και μη) παρακολουθούνται για ένα χρονικό διάστημα για να προσδιοριστεί ή επίπτωση του αποτελέμσατος
προοπτικές έρευνες - κατηγορίες και διαφορές
προοπτικές μελέτες παραλθόντος και μέλλοντος
στις μέλλοντος η παρακολούθηση αρχίζει μετά την έναρξη της μελέτης και συνεχίζεται για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα στο μέλλον (αποτέλεσμα μετά την έναρξη)
αντίθετα στς παρελθόντος τόσο η έκθεση όσος και το αποτέλεσμα έχουν συμβεί στο παρελθόν
με ποιό κρητίριο γίνεται η επολογή ατόμων σε προοπτικές μελέτες θνησιμότητας
ανάλογα με το αν έχουν εκτεθεί ή όχι στον παράγοντα
ποιές μελέτες χρησιμοπούνται για τεκμηρίωση επαγγελματικής έκθεσης
προοπτικές μελέτες θνησιμότητας
Αναφέρεται χρονολογικές παραμέτρους στις προοπτικές μελέτες για την αποφυγή σφάλματος
- Η ελάχιστη διάρκεια έκθεσης –> για εξασφάλιση η αρκετή έκθεση για αποτέλεσμα και γιατί τα άτομα που εκτίθονται για πάνο απο 1 έτος συμπεριφέρονται διαφορετικά για follow up (αυτά που είναι για λιγοτερο από 1 ετός είναι αυτά που μετακινούνται συχνα, άρα δύσκολο follow up)
- το χρονολογικό έτος κατά το οποίο η έκθεση άρχισε ή συμπληρώθηκς –> για να εξασφαλιστεί ότι γινόταν χρηση της ουσίας αυτή την περίοδο. επίσης ότι πέρασε αρκετή περίοδος για να αναπτυχθεί η νόσος
- ηλικία ατόμων - περιορισμός σε ηλικίες ατόμων που μπορούν να αναπτύξουν τη νόσο
προοπτικές μελέτες - πόση πρέπει να είναι η διάρκεια παρακολούθησης
- μεγαλυτερη από τη λανθάνουσα περίδο της νόσου
- αρκετή για να επιτρέψουμε τη συγκέντρωση αρκετών εργαζομένων που θα αναπτύξουν το αποτέλεσμα
- αν είναι θνησιμότητας. πρέπει να μην επιτρέπει σε όλα τα άτομα να ξεπεράσουν τη μέση ηλικία θανάτου για το αντίστοιχο φύλο
συνήθεις λόγοι για τερματισμό παρακολουθησης σε προοπτικές μελέτες
- θάνατος
- ανάπτυξη νόσου
- τέλος περιόδου παρακολούθης
ορισμός ανθρωποετών / παράδειγμα / γιατί τα υπολογίζουμε
το αποτέλεσμα του πολαπλασιασμολυ των ατόμων που παρακολουθήθηκαν κατά τη μελέτη επί τη μέση δίαρκεια (σε έτη) παρακολούθησης τους
10 άτομα επί 5 χρόνια ΜΟ –> 50 χρόνια
τα υπολογίζουμε γιατι δημιουργούν μια μονάδα παρατήρησης
προτυπώμενο πηλίκο θνησιμότητας (SMR)
είναι το πηλίκο των παρατηρηθέντων θανάτων στον εκτεθέντα πληθυσμό προς τον αριθμό των θανάτων που θα περίμενε κανείς, αν ο εκτεθείς πληθυσμός είχε την ίδια θνησιμίτητα με το με εκεθέντα
(θανατοι στον εκτεθέντα / αριθμό των θανάτων που θα περίμενε κανείς, αν ο εκτεθείς πληθυσμός είχε την ίδια θνησιμίτητα με το με εκεθέντα) χ 100
Στην επιδιμιολογία μπορούν να προκύψουν πλασματικές συσχετίσεις με 2 τρόπους
- συγχυτικός παράγοντας
- συστηματικό σφάλμα
Μορφές συστηματικού σφάλματος
- φαινόμενο υγιούς εργαζομένου
2. επιλογή τμήματος εργαζομένων όπως οι μελέτες ενεργού πληθησμού και οι μελέτες συνταξιούχων
φαινόμενο υγιούς εργαζομένου - ορισμός + σε τι μελέτες εμφανίζεται
παρουσιάζεται στις προοπτικές μελέτες θνησιμότητας, στις οποίες υπολογίζεται το προτυπώμενο πηλίκο θνησιμότητας, είτε για ολες τις αιτίες μαζί, είτε για συγκεκριμένες αιτίες θανάτου
Οι εργαζόμενοι έχουν κατά κανόνα μικρότερη θνησιμότητα από το γενικό πλυθισμό, με συνέπεια το προτυπώμενο πιλίκο θνησιμότηταςνα είναι συχνά μικρότερο του 100 (στο γενικό πλυθισμό υπάρχουν και υγιή και όχι)
το φαινόμενο υγιούς εργαζομένου εξαρτάται από πολλούς παράγοντες
- φύλο (γυναίκες έχουν ασθενέστερες δουλιές) - ασθεν
- φυλή - εντονότερο
- είδος εργασίας - εντονότερο
- αιτία θανάτου (νεότεροι σε συγγενή καρδιά, μεγαλύτεροι σε Ca)
- τα έτη παρακολούθησης - ασθενέστερο τα 1α έτη εργασίας
ΔΕΝ ΕΠΙΡΕΑΖΕΤΑΙ ΑΠΟ ΑΡΙΘΜΟ ΑΤΟΜΩΝ ΠΟΥ ΣΥΜΜΕΤΕΙΧΑΝ ΣΤΗ ΜΕΛΕΤΗ
περιβαλλοτικοί παράγοντες κυνδίνου για καρκίνο στα οστά, προστάτη, ουρ
ποιος δεν είναι επαγγελμ καρκίνος
οστά –> ραδόνιο
προστάτη –> παραγωγή ελαστικών αυτοκινήτων, ατμοί οξειδίου του καδμιου
ουροδόχος κύστη –> β-ναφθαλίνη, πίσσα
καρκίνος παχέως εντέρου
εργατικό ατύχημα?
κάθε ατύχημα που συνέβη κατά τη διάρκεια της εργασίας στο χώρο της εργασίας, συμπεριλαμβανομης και τηε μετάβσης στον τόπο εργασίας και της επιστροφής από το χώρο εργασίας
το συχνότερο αίτιο τραυματισμού και συχνότερη αιτία ημεραργίας στον εργασιακό χώρο
επαγγέλματα υψηλού κυνδινου
σπονδυλική στύλη (και πρώορης συνταξιοδότησης)
1. αχθοφόροι 2. αποθηκάριοι 3. οδηγοί 4. νοσηλευτικό προσωπικό 5. παράξενη θέση εργασίας
οι παράγοντες που επιρεάζουν τη συχνότητα των επαγγελματικών ατυχημάτων
- το είδος 2. η θέση της εργασίας
- προηγούμενη εμπειρία 4. ηλικία
- ένταση εργασίας 6. εξάντληση
δείκτες υπολογισμού εργατικού ατυχήματος
- δείκτης επίπτωσης –> αριθμ σε ορισμένο χρόνο εργαισασ / (σύνολο εργαζ χ μέσο αριθμό ωρών εργασίας στο ίδιο διάστημα)
- δείκτης σοβαρότητας –> σύνολο αριθμού ημερών επιδότησης / σύνολο ατυχημάτων
ακτινογραδία θώρακος για αξιολόγιση πάσχοντα
με βάση τις πρότυπες ακτινογραφίες ILO (του διεθνούς γραφείου εργασίας) για τη σωστή ταξινόμηση τους (ΟΧΙ ΜΙΚΡΟΑΚΤΙΝΟΓΡΑΦΙΕΣ - δεν ενδεικνύονται για επαγγ πνευμονοπάθειες)
παράγοντες που επιρεάζουν τη τοξικότητα των ερεθιστικών παραγόντων στο αναπνευστικό
- υψηλής υδατοδιαλυτότητας παράγοντες προκαλούν υπερέκκριση στους βλοννογόνους των οφθαλμών, του ανώτερου αναπνευστικού
- χαμηλής υδατοδιαλυτότητας –> επίδραση στις περιφερικές μικρές αεροφόρους οδούς και το πνευμονικό παρέγχυμα
- σωματίδια μεγέθους μεγαλύτερου των 10 μm, 3-10 εναποτύθενται σε παρέγχυμα και τις μικρές αεροφόρους οδούς
ουσίες υψηλής υδατοδιαλυτότητας που προκαλούν ερεθισμό στο ανώτερο αν σύστημα
διοξείδιο του θείου, υδροχλώριο, αμμωνία
επαγγέλματα που σχετίζονται με άσθμα
ξυλουργοί, πτηνοτρόφοι, συσκευασία κρεάτων, κτηνοτρόφοι, ελαιοπαραγωγοί κλπ
τα συχνώτερα απαντώμενα επαγγελματικά προβλήματα (και επιδημιολογικά)
επαγγελματικά προβλήματα του δέρματος
1/3 όλων των δηλωμένων επαγγελματικών προβλημάτων –> συχνά η κυριώτερη αιτία ημεραργίας
οι δερματοπάθιες οφείλονται κατά κύριο λόγο ….
- ερεθισμού - απορυπαντικά και διαλύτες
2. αλεργικές δερματίτιδες - φυτά και παράγωγα του ξύλου
δερματίτιδα εξ επαφής
2 μορφές (πρωτοπαθής ή μη αλλεργική, αλλεργική)
- πρωτοπαθής –> από έκθεση σε ερεθιστικές ουσίες. Θεωριτικά κάθε ουσία σε επαρκή συγκέντρωση και μεγάλη διάρκεια είναι δυνατόν να προκαλέσει (ισχθρές βάσεις ή οξέα, ή ασθενέσταρα τα απορυπαντικα, σαπούνια, διαλύτες)
- αλλεργική –> εκδήλωση καθυστεριμένης εθαισθησίας, από έκθεση ευαισθητοπιημένων σε αλλεργιόνα (μικρό ποσοστό ατόμων που έχουν εκτεθεί παρουσιάζουν αντίδραση)
Φλεγμονές δέρματος
- strep, staph, μύκητες
- κουρέας, κομμοτής, αισθητικός
- ερυσίπελας (ψάρια + κρέατα)
- άνθρακας σε βοσκόυς και αυτούς π χειρίζονται μαλλί
- candinda σε υγρασία
- HSV σε ιατρικό και παραιατρικί
που οφείλονται τα προβλήματα χρώματος
απορρόφιση + εναπόθεση βαρέων μετάλλων (σαν τατουαζ, άυξηση ή μείωση μελανίνης), ηλιακή ή άλλη πηγή υπεριόδους ακτινοβολίας, φωτοευαισθητοποιητές (καπνός, πίσσα, ψωραλένια)
λευκοδερμία από επαγγ έκθεση σε αντιοξειδοτικό μονοβενζολικό αιθέρα την υδροκινόνης
νεόπλασμα δέρματος - αίτια
βηρύλλιο + πυρίτιο
υπερκεράτωση από έλαια ή υπεριώδη ακτινοβολία
βασικο + ακανθοκυτταρικοί –> υδρογονάνθρακες
πότε οι προστατευτικές κρέμες είναι εντελώς απαραίτητες
- όταν πρέπει να διατηριθεί η αίσθηση της αφής σε υψηλό επίπεδο
- όταν χρειάζεται προστασία του δέρματος του προσώπου και δεν υπάρχει άλλη μάσκα
τύπο προστατευτικών αλοιφών
- που περιέχουν σαπούνι που παραμένει στο δέρμα και διευκολύνει τον καθαρισμό του δέρματος μετά το πέρας της εργασίας
- υδατοαπωθητικές κρέμες, οι οποίες αφήνουν στο δέρμα 1 στρώμα λανολίνης ή σιλικόνης και δεν επιτρέπουνς την απευθείας επαφή δέρματος με ισχυρά οξέα ή βάσεις
- ειδικές κρέμες για προστασία από ήλιο, υπεριώδεις ακτίνες + έντωμα
- διαλυτοαπωθητικές κρέμες, οι οποίες αφήνουν στο δέρμα ένα στρώμα ή έλαιο που δεν επιτρέπει τη διείσδυση άλλων ελαίων ή διαλυτών
κανόνες ασφαλούς ανύψωσης αντικειμένων
- διατήρηση τπυ αντικειμένου όσο το δυνατόν εγγύτερα στο σώμα
- ανύψωση με ήπιες, ομαλές + όχι απότομες κινήσεις
- ανύψωση χωρίς στροφή + κάμψη της ΣΣ
- διατήρηση όλου του σώματος σε καλή φυσική κατάσταση
βασικές αρχές εργονομίας για σχεδιασμό εργαλίων
- να μή χρειάζεται κάμψη του καρπου (να κάμπτεται το εργαλείο)
- τα ηλεκτρονικά να επιλέγονται με τις λιγότερες δονήσεις
- αν πρέπει να πατηθεί κουμπί, να προτιμάται η χρήση του αντίχειρα (ισχιρότερος)
- όχι βάρος πάνο από 2 Kg στα εργαλεία που χρισημοποιούνται συνεχώςκαί οχι 13 γιαυτά που χρησιμοποιούνται για μικρά χρονικά διαστήματα
- κέντρο βάρου κοντά σε κέντρο παλάμης
- δίαμετρο λαβής 1.9-5.1 cm
- τανάλιες ή παρόμοια εργαλεία που ανοιγοκλείνουν δεν πρέπει να ανοίγουν περισσοτερο από 11.5 cm και όταν χρείαζεται δύναμε για κλείσιμο 6.4-9 cm
- υλικό λαβών που δε γλυστράεθ
- χρήση και με τα 2 χέρια (για εναλλάξ χρήση)
- κατάλληλα για κάθε μέγεθος χεριού
αιμολυτικές αναιμίες με σωματίδια heinz (G6PD) - ουσίες?
ανιλίνη, ναφθαλένιο, φαινυλδραζίνη, κυανούν του μεθυλενίου, τρινιτροτολουόλιο, κοινόνες, ναυθοκινόνες
αίτια αιμολυτικής αναιμίας μετά από έκθεση σε βαρέα μέταλλα
οξεία ενδαγγειακή λύσ ερυθρών μετά από έκθεση σε βαρέα μέταλλα ή παράγωγα
αρσινη (βιομηχανίες μετάλλων, λιπασμάτων), μόλιβδος (έκθεση σε ατμούς ή σκόνη μοβδούχων χρωμάτων), υδράργυρος, αρσενικό, χαλκός, νικέλιο
πάνω από ποια τιμή θεωρείται διαγνωστική της μολυβδίασης
60 μg σε παδια
80 σε ενήλικο
διάγνωση ή παρακολούθση για μολυβδίαση
- μέτρηση πρωτοπορφυρίνης ερυθροκυττάρων (άνς των 30 μg/dL ενδεικτικά μολυβδίασης)
- μετρηση δευδρογενάσης αμινολεβουλινικού οξέως στο άιμα
- έλεγχο επιχρισμάτων περιφερικού αίματος για βασεοφιλική χρώση
- μέτρηση κοπροπορφυρίνης στα ούρα, κόπρανα, ερυθρά
- μέτρηση δ-αμινολεβοθλινικού στα ούρα
επαγγ απλαστική αναιμία + λευχαιμία - αίτια
- ακτινοβολία (ακτίνες Χ, ραδιενεργά ορυκτά)
- βενζόλιο
- φυτοφάρμακα - κυρίως εξαχλωροκυκλοεξάνιο (lindane) (απλαστική αναιμία)
βενζόλιο - μέρη, ανώτατα επιτρεπτά όρια
μέρη: διυλιστήρια πετρελαίου, σταθμοί βενζίνης, παραγωγή ορισμένων συνθετικών ινών, παραγωγή ζιζανιοκτόνων, χρήση ωσ διαλύτης σε χρώματα, κόλλες, βερνίκια, μελάνες, κατασκευή ελαστικών αυτοκινήτων + υποδημάτων
ΑΝΏΤΑΤΑ ΌΡΙΑ: 10 ppm
πολλαπλής σε βενζόλιο
20% εργαζομένων που έχουν εκτεθεί για ένα ή περισσ χρόνια σε δόσεις 300 ppm θα αναπύξουν απλαστική αναιμία
χημικές ενώσεις με ηπατοτοξικόττα
τετραχλωράνθρακας, πολυχλυριουχα διφαινύλια (ή PCBs) , νιτροζαμίνες, δινιτροβενζόλιο
Μέχρι στιγμής, η χρόνια έκθεση στις περισσότερς ουσίες που προκαλούν οξεία ηπατίτιδα δεν έχουν συσχεστιστεί με χρόνια
αγγειοσάρκομα ήπατος - ουσίες
βινυλοχλωρίδιο, αρσενικό, διοξείδιο του θορίου
φυσικοί παράγοντες που επιρεάζουν την σπερματογένεση
φυτοφάρμακο διβρωμοχλοπροπάνιο (DBCP), αλκοόλ, αναισθητικά αέρια, διθειάνθρακας, οιστρογόνα, φυτοφάρμακα Kepone, μόλυβδος, μικροκύμμαρα, ιονίζουσα ακτινοβολία, μαριχουάνα
πιθανές τοξικές επιδράσεις στο έμβρυο
θάνατος
τερατογένεση (14-56 μέρα κύησης)
καθυστέρηση ανάτπυξης (κάπνισμα)
γνωστοί τεκμηριωμένοι τερατογόνοι παράγοντες
ιοντίζουσα ακτινοβολία, ακοόλ, αλκυλιωτικοί παράγοντες, αμφεταμίνες, ανδρογόνα, αναισθητικά, αντιεπιλιπικά, κουμαρίνη, ιοί, TORCH, μόλυβδος. μεθυλιούχος υδράργυρος, , βαρέα μέταλλα, λιποδιαλιτοί διαλύτες
εμβριοτοξικά βαρέα μέταλλα και κυριότερες εκδηλώσεις
μόλυβδος, μεθυλιωμένος υδράργυρος
- -> εμμηνορυσιακές ανωμαλίες, στείρωση, αυτώματες εκτρώσεις, γεννήσεις νεκρών εμβρύων
- μόλυβδος: υπολειτουργία όρχεων, επιδιδυμίδασ, σπερματικού πόρου
αίτια δυσκολιών στη μελέτη της επίδρασησ του επαγγέλματος στην ανθρώπινη αναπαραγωγή
- πολλαπλοί παράγοντες κινδύνου
- πολλαπλες επιπτώσεις ανά παράγοντα
- επίδραση ηλικίας, διάρκειας + δόσεις έκθεσης
- έλλειψη ειδικότητας στην επίπτωση
- Ηθικοκοινωνικά προβλήματα
ουσίες που προκαλούν παρκινσονισμό
διθειάνθρακας, CO, μαγγάνιο
ουσίες που προκαλούν τρόμο
διθειάνθρακας, Kepone, DDT, μαγγάνιο, υδράργυρος
ουσίες που προκαλούν οξεία ψύχωση και εκσεσημασμένη ψυχολογικήα αστάθεια
διθειάνθρακας, μαγγάνιο, τολουόλη