Zasady Orgzanizacji OUN oraz Podstawy Regulacji i Kontroli Procesów Fizjologicznych Flashcards

1
Q

Jakie rodzaje bodźców wyróżniamy ze względu na rodzaj energii wytwarzanej przez działający bodziec?

A
  • bodźce mechaniczne: dotyku, ucisku, siły ciężkości, drgań dźwiękowych (wibracja)
  • bodźce termiczne i promieniowania elektromagnetycznego: światło
  • bodźce akustyczne (dźwiękowe)
  • bodźce chemiczne: stężenia substancji, walory smakowe, zapachowe
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Jakie bodźce rozróżniamy ze względu na stopień złożoności?

A
  • bodźce proste: światło lub ciemność
  • bodźce złożone: skomplikowane figury geometryczne
  • bodźce kierunkowe: pochodzące z ograniczonej części świata zewnetrznego lub wewnętrznego
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Jakie bodźce wyróżniamy ze względu na pochodzenie?

A
  • ekseroreceptywne: pochodzące ze środowiska zewnetrznego
  • interoreceptywne: działające na receptory narządów wewnętrznych
  • prioprioreceptywne: działające na receptory mięśni szkieletowych, ścięgien powięzi (źródło: zmiany położenia kończyn lub ciała)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Jakie receptory wyróżniamy ze względu na rodzaj pobudzanych receptorów?

A
  • bodźce wzrokowe
  • bodźce słuchowe
  • bodźce węchowe
  • bodźce smakowe
  • bodźce dotykowe
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Jakie bodźce wyróżniamy, analizując siłę działającego bodźca?

A
  • bodźce podprogowe
  • bodźce progowe
  • bodźce nadprogowe
  • bodźce uszkadzające (nocyceptywne)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Czym jest bodziec?

A

Bodziec to czynnik fizyczny lub chemiczny, działający na organizm. Może pochodzić zarówno ze środowiska zewnetrznego, jak i wewnętrznego organizmu. Oddziałuje na właściwe sobie narządy odbiorcze (receptory), powoduje charakterystyczną odpowiedź organizmu.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Czym jest homeostaza?

A

Homeostaza to zdolność do utrzymywania stałych parametrów wewnętrznych, zdolność samoregulacji procesów biologicznych.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Czym jest sprzężenie zwrotne?

A

Jest to zasada, zgodnie z którą zachodzą procesy fizjologiczne utrzymujące równowagę w organizmie, polega ona na tym, że obiekt kontrolowany kontroluje jednocześnie obiekt kontrolujący - istnieje między nimi wzajemne oddziaływanie.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Na czym polega sprzężenie zwrotne ujemne?

A

Sprzężenie zwrotne polega na tym, że dochodzi do zmniejszenia wielkości wyjściowej układu kontrolującego (będącej zarazem wielkością wejściową obiektu kontrolowanego), czyli stabilizuje ten układ i przeciwdziała jego zmianom.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Czym jest stres?

A

Stres jest zaburzeniem homeostazy, spowodowanym czynnikiem fizycznym lub psychologicznym.
Stres może być spowodowany czynnikiem umysłowym, fizjologicznym, anatomicznym lub fizycznym.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Czym jest dystres?

A

Dystres to reakcja organizmu na zagrożenie, niemożność lub utrudnienie realizacji ważnych dla jednostki celów.
Dystres pojawia się w sytuacji przedłużającego się bodźca stresogennego.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Czym jest eustres?

A

Eustres często jest określany mianem stresu pozytywnego. Eustres mobilizuje organizm do działania.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Czym jest pobudliwość?

A

Pobudliwość jest podstawowym elementem w procesie odbioru informacji, jest to: zdolność reagowania na bodźce.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Czym jest próg pobudliwości?

A

Próg pobudliwości to najmniejsza ilość bodźca (energii), która wywołuje określoną odpowiedź układu pobudliwego (komórki, tkanki, narządu czy organizmu).

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Czym jest pobudzenie?

A

Pobudzenie to odpowiedź układu pobudliwego na bodziec, który osiągnął próg pobudliwości.
Jest to stan, prowadzący do zmian metabolizmu komórkowego, prowadzący do zmian przepuszczalności błony komórkowej dla określonych jonów (depolaryzacja - pobudzenie, hiperpolaryzacja - hamowanie).

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Jakie są podstawowe rodzaje transportu przez błonę komórkową?

A
  • dyfuzja prosta
  • dyfuzja ułatwiona
  • transport aktywny
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Czym jest dyfuzja?

A

Dyfuzja to proces samorzutnego rozprzestrzeniania się i przenikania cząstek lub energii w każdym ośrodku, będący konsekwencją chaotycznych zderzeń cząstek substancji dyfundującej miedzy sobą lub z cząsteczkami otaczającego ją ośrodka (ruch substancji rozpuszczanej).

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Czym jest dyfuzja prosta?

A

Dyfuzja prosta polega na spontanicznym transporcie cząstek substancji przez błonę półprzepuszczalną zgodnie z gradientem stężeń - ze środowiska o stężeniu większym do środowiska o stężeniu mniejszym.

Substancje: Azot, Tlen, Dwutlenek węgla, Jony sodowe, Jony potasowe, Jony wapniowe, Jony chlorkowe, mocznik i glicerol.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Czym jest dyfuzja ułatwiona?

A

Dyfuzja ułatwiona to rodzaj dyfuzji, w którym cząsteczki przenikają przez błonę plazmatyczną przy pomocy białek błonowych (kanałów, białek nośnikowych).

Substancje: Glukoza, Jony sodowe, Jony wodorowe.

20
Q

Czym jest uniport?

A

Uniport to jeden z rodzajów dyfuzji wspomaganej, podczas którego przez białko przenośnikowe (uniporter) przenoszona jest cząsteczka zgodnie z gradientem swojego stężenia.

Substancje: glukoza

21
Q

Czym jest antyport?

A

Antyport to forma dyfuzji ułatwionej, w której przemieszczanie się jednej substancji do wnętrza komórki następuje równocześnie z usuwaniem innej substancji z komórki.

Substancje: Jony sodowe, jony wodorowe.

22
Q

Czym jest symport?

A

Symport to jeden z rodzajów dyfuzji ułatwionej, podczas którego przez jedno białko transportowane są dwie cząsteczki jednocześnie.

Substancje: Jony sodowe i glukoza.

23
Q

Czym jest transport aktywny?

A

Transport aktywny to przemieszczenie się cząsteczek wbrew gradientowy stężeń lub wbrew gradientowy elektrochemicznemu, wymaga zużycia energii.

Substancje: Jony sodowe, Jony potasowe.

24
Q

Czym są kanały jonowe?

A

Kanały jonowe są rodzajem białek, które łączą środowisko wewnątrzkomórkowe i zewnątrzkomórkowe. Umożliwiają one przenikanie przez błonę określonych jonów zgodnie z ich gradientem chemicznym i elektrycznym.
Wyróżniamy kanały pasywne (bierne) i aktywne (bramkowane).

25
Jakie wyróżniamy rodzaje bramkowania kanałów?
Kanały mogą być bramkowane: - **napięciem:** otwarcie kanału następuje pod wpływem zmiany napięcia elektrycznego w błonie - **ligandem:** otwarcie kanału następuje pod wpływem konkretnej cząsteczki (kanaly połączone z receptorem) - **stresem:** otwierają się wtedy, gdy komórka ulega rozciągnięciu
26
Jak działa pompa jonowa (sodowa)?
1. Dwa jony potasowe odłączają się w chwili połączenia ATP. 2. Z odwracalnie ufosforylowanym enzymem łączą się trzy jony sodowe. 3. Zmiana konformacji pompy z wykorzystaniem energii, w którym miejsce wiązania jonów sodowych przemieszczone zostaje na zewnątrz błony komórkowej. 4. Odysocjowanie trzech jonów sodowych na zewnątrz komórki. 5. Przyłączenie dwóch jonów potasowych na zewnątrz komórki z jednoczesnym wykorzystaniem pozostałej energii i hydrolizą fosforanu. 6. Ponowna zmiana konformacji pompy oraz wprowadzenie jonów potasowych do wnętrza komórki. Innymi słowy: z wykorzystaniem energii w postaci ATP **trzy jony sodowe** zostają wyrzucone z komórki, a **dwa jony potasowe** zostają zaproszone do komórki.
27
Czym jest **potencjał równowagi**?
Potencjał równowagi to taka różnica potencjału pomiędzy wnętrzem i środowiskiem zewnętrznym komórki, przy którym różnica stężenia danego jonu (w danych warunkach) utrzymywana jest spontanicznie.
28
Ile wynosi potencjał spoczynkowy neuronu?
Potencjał spoczynkowy neuronu wynosi ok. **65-70 mV**.
29
Na czym polega **dodatnie sprzężenie zwrotne**?
W dodatnim sprzężeniu zwrotnym wzrost poziomu określonej substancji lub określonego czynnika powoduje **uruchomienie mechanizmów, które wzrost podtrzymują.**
30
Na czym polega ujemne sprzężenie zwrotne?
W ujemnym sprzężeniu zwrotnym wzrost określonej substancji lub określonego czynnika **jest ograniczane** przez mechanizmy, powodujące obniżenie jego poziomu.
31
Czym jest **neuron**?
Neuron to komórka nerwowa, podstawowa jednostka strukturalna i funkcjonalna układu nerwowego.
32
Jak można klasyfikować neurony ze względu na ilość neurytów?
- **jednobiegunowe:** posiadające jeden neuryt - **dwubiegunowe:** posiadające dwa neuryty - **wielobiegunowe:** posiadające trzy lub więcej neurytów
33
Jakie typy komórek nerwowych wyróżnia się w klasyfikacji na podstawie kształtu drzewka dendrytycznego?
- komórki piramidalne - komórki gwieździste - komórki Purkinjego
34
Jak można podzielić neurony ze względu na funkcje
- **neurony aferytywne:** odpowiadają za otrzymywanie sygnału bodźcowego - **neurony eferytywne:** odpowiadają za wysyłanie sygnałów do innych okolic układu nerwowego lub do organów efektorowych
35
Czym jest potencjał spoczynkowy?
Potencjał spoczynkowy to **różnica potencjału elektrycznego** występująca miedzy obydwiema stronami błony komórkowej pobudliwej, gdy nie jest ona pobudzona.
36
Czym jest depolaryzacja?
Depolaryzacja to zjawisko w którym **niewielki prąd dodatni** zostaje skierowany **do wnętrza** neuronu, w wyniku czego następuje **obniżenie potencjału błonowego**.
37
Czym jest hiperpolaryzacja?
Hiperpolaryzacja to zjawisko, w którym **niewielki prąd ujemny** zostaje skierowany **do wnętrza** komórki (lub prąd dodatni zostaje skierowany na zewnątrz komórki), w wyniku czego następuje zwiększenie potencjału błonowego, a wnętrze staje się bardziej elektroujemne.
38
Czym jest potencjał czynnościowy?
Potencjał czynnościowy to **krótkotrwałe odwrócenie różnicy potencjałów** po obydwu stronach błony, które przemieszcza się wzdłuż błony komórkowej.
39
Czym jest okres refrakcji bezwzględnej?
Okres refrakcji bezwzględnej to okres, w którym komórka staje się **całkowicie niepobudliwa** i nie może wytworzyć potencjału czynnościowego.
40
Czym jest okres refrakcji względnej?
Okres refrakcji względnej to okres, w którym komórka może zostać **pobudzona**, ale **tylko przez bodziec ponadprogowy**.
41
Czym jest synapsa?
Synapsa to miejsce komunikacji błon komórkowych dwóch przyległych komórek.
42
Czym jest przekaźnictwo synaptyczne?
Przekaźnictwo synaptyczne to proces za pomocą, którego informacja jest przekazywana dalej do innych neuronów lub komórek efektorowych.
43
Jakie są etapy przekaźnictwa synaptycznego?
1. Synteza i magazynowanie neuroprzekaźnika 2. Uwalnianie neuroprzekaźnika 3. Aktywacja receptorów postsynaptycznych 4. Zakończenie działania neuroprzekaźnika
44
Jakie rodzaje transportu aksonalnego wyróżniamy?
- transport postępujący (retrogradowy) - transport wsteczny (anterogradowy)
45
Jakie są główne składowe OUN-u?
- opony mózgowe - naczynia włosowate - neurony - oligodendroglej - sródbłonek - astroglej - ependyma - komory mózgowe
46
Czym jest nerw?
Nerw to uporządkowane wiązki włókien nerwowych (aksonów i dendrytów), które są otoczone odpowiednimi błonami łącznotkankowymi: - środnerwiem - onerwiem - nanerwiem
47
Jakie rodzaje przewodnictwa wyróżniamy?
- **ciągłe:** brak osłonki mielinowej - **skokowe:** obecność osłonki mielinowej