Y SYSTEM DREILIO

Question 1

TREULIAD MECANYDDOL

Answer 1

traliad sydd yn dechrau gyda danedd yn tori lawr maetholion

Question 2

TREULIAD CEMEGOL

Answer 2

trailiad sydd yn dechrau gyda cemegyn(ensym) yn torri lawr maetholion

Question 3

PERISTALSIS

Answer 3

yn digwydd yn y colydd a y oesofagws gan cyhyrau yn gwthio bwys i lawr y colydd/stumog

Question 4

BETH YW 2 SWYDD BUSTL

Answer 4

1. cynnwys halwynai sydd yn niwtradu y PH sy yn y stumog
2. emwlsio(emulsify) lipidau syn bressenol yn bwyd.

Question 5

SWYDDOGAETH Y CEG

Answer 5

treiliad mecanyddol sydd yn cychwyn yn y ceudod bochiad (ceg) maer tafod yn cymyd bwyd i chymysgu gyda saliva mae amylas poerol yn enzym yn y poer.

Question 6

YR OESOFFAGWS

Answer 6

ar ol i y bwyd cael ei torri lan gan y ceg yn bolws fydd y oesofagws yn dechrau cyfangu cyhyrau er mwyn symyd y bwyd lawr ir stumog (peristalsis)

Question 7

Y STUMOG

Answer 7

bydd cyhyrau mur y stumog yn dechrau cyfangu wrth cymysgu y bwyd gyda sudd gastrig sydd cael ei secretu gan y chwarennau ym mur y stumog

Question 8

Y DWODENWM (RHAN OR COLYDDYN BACH)

Answer 8

mae rhan fwyaf o fwyd mawr anhydawdd yn cael ei dreulio i folyciwlau bach hydawdd. digwyddar rhan fwyaf o hyn yn rhan gyntaf y colyddyn bach

Question 9

Y ILEWM (RHAN OR COLYDDYN BACH)

Answer 9

maer bwydydd sydd wedi cael ei dreulio yn cael ei amsugno ir gwaed trwyr ilewm.

Question 10

Y COLON (COLUDDYN MAWR)

Answer 10

role mawr yn amsugno mwynau a dwr.
caiff fitaminau K ac asid ffolig eu secredu gan ficro-organebau sydd yn byw yn y colon.

Question 11

YR AFU

Answer 11

i wneud a secretu y bustl ac brosesi a phuro’r gwaed syn cynnwys maetholion newydd syn dod or coddyn

Question 12

CODEN Y BUSTL

Answer 12

yn storio bustl hylifau thuanus syn cael eu gynhyrchu gan yr afu yn helpu i dreilio braster.

Question 13

Y PANCREAS

Answer 13

yn cynhyrchu sudd treilio ac inswlin yn ogystal a hormonau eraill syn ymwneud a threilio.

Question 14

AMYLAS POEROL YN TORRI LAWR I.. MEWN I A BLE

Answer 14

torri lawr- starts
mewn i- maltos
ble- ceg

Question 15

AMYLAS PANCREATIG YN TORRI LAWR I… MEWN I A BLE

Answer 15

torri lawr- starts
mewn i- maltos
ble- dwodenwm

Question 16

MALTAS YN TORRI LAWR I… MEWN I A BLE

Answer 16

torri lawr- maltos
mewn i- 2 alffa glwcos
ble- dwodenwm

Question 17

LACTAS YN TORRI LAWR I.. MEWN I A BLE

Answer 17

torri lawr- lactos
mewn i - galactos
ble- dwodenwm

Question 18

SWCRAS YN TORRI LAWR I.. MEWN I A BLE

Answer 18

torri lawr-swcros
mewn i- frwctos+glwcos
ble- dwodenwm

Question 19

PEPSIN YN TORRI LAWR.. MEWN I A BLE

Answer 19

torri lawr- polypeptid
mewn i- deupeptid
ble-stumog

Question 20

TRYPSIN YN TORRI LAWR.. MEWN I A BLE

Answer 20

torri lawr- polypeptid
mewn i- deupeptid
ble- dwodenwm

Question 21

DEPEPTIDAS YN TORRI LAWR… MEWN I A BLE

Answer 21

torri lawr- deupeptidau
mewn i- 2 asid amino
ble-dwodenwm

Question 22

LIPAS YN TORRI LAWR.. MEWN I A BLE

Answer 22

torri lawr- lipid
mewn i- 1 glysrol a 3 asid brasterog
ble-dwodenwm

Question 23

BETH YW WAHANIAETH RHWNG ENDOPEPTIDASAU A ECSOPEPTIDASAU

Answer 23

endopeptidasau- torri lawr cadwyn o asid amino ar y tu mewn (pepsin+trypsin)

ecsopeptidasau- torri lawr cadwyn asid amino ar y tu allan (deupeptidas)

Question 24

PRIF SWYDDOGAETHAU’R COLUDD DYNOL YW..

Answer 24

1. amlynciad
2. treuliad- treuliad mecanyddol/ cemegol
3. amsugniad
4. carthiad

Question 25

AMLYNCIAD YW

Answer 25

cymyryd bwyd mewn ir corff trywr ceg

Question 26

TREULIAD

Answer 26

torri lawr molecylau bwyd mawr anhydawdd i foleciwlau bach hydawdd

Question 27

TREULIAD MECANYDDOL

Answer 27

yn dechrau yn y geg trwy weithred y dannedd ac yn y coludd, gan gyfangiadau cyhyrol

Question 28

TREULIAD CEMEGOL

Answer 28

yn cael ei gyflawni gan ensymau mewn sawl rhan or system dreulio

Question 29

AMSUGNIAD

Answer 29

y molecylau bwyd bach hydawdd sydd wedi eu treulio yn pasio ir gwaed

Question 30

CARTHIAD

Answer 30

cael gwared o gwastraff heb eu treulio (ffibr) or corff.

Question 31

SYMUDIAD TRWYR COLUDD

Answer 31

maer coludd wedi ei drefnu fel bod ei gynnwys yn gallu symud i un cyferiad yn unig. mae bwyd yn cael ei symud ar hyd y coludd gan broses or enw PERISTALSIS.

Question 32

ADEILEDD Y COLUDD

Answer 32

1. sercosa
2. cyhyrau cylchol a hydredol
3. isfwcosa
4. mwcosa

Question 33

SEROSA

Answer 33

haen allanol sydd wedi ei wneud o feinwe gysyllt wydn (tough connective tissue). maen amddiffyn mur y coludd.

Question 34

CYHYRAU CYLCHOL A HYDREDOL

Answer 34

2 haen sydd wedi ei wneud o gyhyr syn rhedeg mewn gwahanol cyfeiriadau mae dau haen yn achosir tonnau o gyfangiadau sef perisralsis

Question 35

ISFWCOSA

Answer 35

wedi ei wneud o feinwe gysyllt ond hefyd yn cynnwys pibellau gwaed a thiwbiau lymff i gludo cynhyrchion bwyd sydd wedi eu hamsugno

Question 36

MWCOSA

Answer 36

haen fewnol syn leinio wal y coludd maen secretu mwcws syn iro (lubricates) ac amddifyn y mwcosa. mewn rhai rhannau or coludd maer haen hon yn secretu suddion treulio (digestive juices) mewn rhai eraill maen amsugno bwyd sydd wedi ei dreulio. mae yna haen or enw EPITHELIWM sydd ar u rhan mwyaf mewnol wal y coludd.

Question 37

MALTAS YN HYDROLYSU

Answer 37

maltos yn 2 glwcos

Question 38

SWCRAS YN HYDROLYSU

Answer 38

swcros i glwcos a ffrwctos

Question 39

LACTAS YN HYDROLYSU

Answer 39

lactos i glwcos a galactos

Question 40

MAE’R ILEWM WEDI ADDASU’N DDA AR GYFER AMSUGNIAD- coluddyn bach

Answer 40

• yn y corff dynol maen ilewm yn hir iawn, tua 6 metr
• maer leinin wedi plygu er mwyn rhoi arwyneb mawr mewn cymhariaeth a thiwb llyfn
• ar y plygion mae nifer o ymestyniadau niferus fel bysedd a elwir yn fili
• ar arwyneb y fili mae celloed epithelaidd sydd ag ymestyniadau microsgopig enw rhain yw ficrofili.