Wykłady 1 Flashcards
Jakie narządy są krwiotwórcze
Szpik kostny i śledziona
Naczynia tętnicze
- transportują krew utlenowaną
- krew jest jaskrawoczerwona co wiąże się z dużą ilością tlenu
- krew wychodząca z serca płynie pod znacznie większym ciśnieniem, w związku z czym naczynia tętnicze muszą mieć znacznie grubszą ścianę (mięśniówkę) aby mogły utrzymać tą krew w ryzach
-nie mają zastawek
Naczynia żylne
-transport krwi odtlenowanej
-zabarwienie krwi ciemnoczerwone
- krew płynie wolno, muszą być zastawki
Zastawki żylne
- zbudowane z fałdów błony wewnętrznej żyły
-otwieraja się w przeciwnym kierunku niz płynie krew
Żylaki
Niewydolność zastawek
- najczęściej występują w łydkach
- zwyrodnienia struktury naczyń
- mniejsza ilość tkanki sprężystej w ścianach naczyń krwionośnych
Przez co łączą się ze sobą naczynia limfatyczne
Przez węzły chłonne
Które naczynia limfatyczne mają dużą średnicę
Chłonne naczynia zbierające
Które naczynia limfatyczne mają małą średnicę
Włosowate naczynia chłonne
Włosowate naczynia chłonne
- przechodzą przez naczynia włosowate krwionośne nie łącząc się z nimi
- tam odzyskiwane jest osocze - rola limfy
Ile rodzajów zastawek są w naczyniach limfatycznych
Dwa: pierwotne i wtórne
Dlaczego limfa płynie wolniej niż krew
Przez brak pompy, w układzie krwionośnym krew płynie szybciej dzięki sercu
Jaki kolor ma limfa
Mleczny, białawy
Ile mamy odmian szpiku
Dwie - szpik kostny czerwony i szpik kostny żółty, jeden może przechodzić w drugi
Szpik kostny czerwony
Krwiotwórczy, hematopoetycznie czynny, powstają tu elementy morfotyczne krwi
Szpik kostny żółty
Przerośnięty tkanką tłuszczową, jego zawartość wzrasta wraz z wiekiem, jest nieczynny hematopoetycznie
Jakie kości tracą szpik czerwony jako pierwsze
Kości długie
W których kościach szpik czerwony zostaje na zawsze
Miednica
Czaszka biodra
Jaki % masy człowieka stanowi szpik kostny
4-6%
Funkcje krwi
- transport tlenu i dwutlenku węgla
- t. Substancji odżywczych i metabolitów
- utrzymanie temperatury ciała i pH
Funkcje limfy
- obronne
- odzyskiwanie osocza z tkanek
- transport tłuszczu i witamin rozpuszczalnych w tłuszczach
Ile komórek dziennie powstaje podczas hematopoezy
500mld
Mieloidalna komórka macierzysta
Powstają z niej wszystkie elementy morfotyczne krwi poza limfocytami
HSC
Komórki macierzyste hematopoezy, nazywane hemocytoblastami
- pełnowartościowa komórka macierzysta z pełną zdolnością do odnawiania się i nieograniczonych podziałów
MPP
Multi potencjalne komórki progenitorowe
- podtyp komórek macierzystych
- swoiste tkankowo komórki macierzyste, występują w narządach, służą do ich regeneracji. We krwi ciągła produkcja komórek krwi
- dzieli się na CLP i CMP
CLP
rodzaj MPP
Wspólne komórki progenitorowe limfoidalne
CMP
Rodzaj MPP
Wspólne komórki progenitorowe linii mieloidalnej i granulocytarnej
Powstawanie limfocytów
CLP -> limfoblast -> prolimfocyt -> limfocyt
Limfoblast
- duże komórki 10-18um
- szybkie podziały
- okrągłe / owalne jądro
- zasadochłonna cytoplazma
- luźna chromatyna
Prolimfocyt
- duże komorki 10-18um
- może być mniejsza od limfoblastu
- zasadochłonna cytoplazma
- okrągłe/owalne jądro ze zbitą chromatyną
Powstawanie makrofagów zapalnych
CMP -> monoblast -> promonocyt -> monocyt -> makrofagi zapalne
Funkcja makrofagów zapalnych
W stanie infekcji przechodzą do tkanek stałych
Monoblast
- 12-20um
- owalne jądro centralne lub acentryczne, z początkiem wgłębienia, od 1 do 4 jąderek
- cytoplazma bez ziarnistości
Promonocyt
- 10-20um
- jądro z większym wgłębieniem, może wyglądać na zagięte
- mniej jąderek
- cytoplazma z ziarnistościami
Powstanie granulocytów
CMP -> mieloblast -> promielocyt -> mielocyt -> metamielocyt -> formy pałeczkowate granulocytów
Mieloblast
- 10-18um
- duże jądro, mały zrąbek cytoplazmy
- 2-4 jąderka
- bez ziarnistości
- powstają z niego wszystkie granulocyty
Promielocyt (bazofilowy / eozynofilowy / neutrofilowy)
- powyżej 20um
- rozbudowane ER
- jąderka, więcej cytoplazmy
- ziarnistości I-rzedowe (azurofilne)
Mielocyt
- 12-18um
- bardziej zbite jądro położone acentralnie
- jąderka mogą być wciąż obecne
- ziarnistości II-rzedowe
Metamielocyt
- zwiększona kondensacja chromatyny
- jądro ma wpuklenie, brak jąderek
- ziarnistości III rzędowe (żelatynowe) i w przypadku neutrofili pęcherzyki wydzielnicze
Powstawanie płytek krwi
Megakarioblast -> promegakariocyt -> megakariocyt -> rozpad megakariocytu
Co kontroluje proces powstawania płytek krwi
Trombopoetyna
Gdzie produkowana jest trombopoetyna
W wątrobie i nerkach
Powstawanie erytrocytów
Proerytroblast -> erytroblasyt zasadofilny -> erytroblast polichromatyczny -> erytroblast kwasochłonny (normoblast) -> retikulocyt -> erytrocyt
Erytroblast zasadofilny
Zanikają jąderka
Dużo rybosomów
Erytroblast polichromatyczny
Obojętna cytoplazma
Jądro pyknotyczne
Erytroblast kwasochłonny
Stadium niedzielące się
- następuje wyrzut jądra
Z jaką szybkością powstają erytrocyty z erytroblastów
120mln/min
Pyknoza
Nieodwracalna kondensacja chromatyny - im mniejsze jądro tym łatwiej się go pozbyć
Ile trwa dojrzewanie erytrocytu
Około 3 dni
W których stadiach dojrzewania erytrocytów dochodzi do produkcji hemoglobiny
We wszystkich
Charakterystyka erytrocytów
- kształt dysku z przejaśnieniem centralnym
- są w stanie bardzo zmienić swój kształt, dzięki czemu mogą przeciskać się przez naczynia włosowate
- spełniają też funkcję odpornościowe
- błona zawierająca: glikokaliks, sjaloglikoproteiny, liczne białka transbłonowe, szkielet błony
Sjaloglikoproteiny w erytrocycie
Silnie ujemnie naładowane, dzięki ujemnie naładowanej powierzchni błony erytrocytu odpychają się wzajemnie, przez co w trakcie przeciekaniu się przez naczynia włosowate nie zlepiają się ze sobą i z leukocytami oraz mikroorganizmami
Co jest sygnałem do usunięcia z krążenia starzejących się erytrocytów
Starzejące się erytrocyty tracą ujemny ładunek wraz z resztami kwasów sjalowych z glikoforyn
Czym jest szkielet błony
Sieć białek ulokowanych po wewnętrznej stronie dwuwarstwy lipidowej. Powodują odwracalną odkształcalność błony erytrocytu
Spektryny w szkielecie błonowym
Charakterystyczne spiralne struktury, poprzetykane innymi białkami
Aktyna i ankiryna w szkielecie błonowym
Łączą spektrynę z białkami glikokaliksu
Czynniki powodujące zmniejszenie zawartości tlenu w tkankach
- zmniejszenie prężności tlenu w powietrzu
- mała objętość krwi krążącej
- mała liczba erytrocytów
- niskie stężenie hemoglobiny
- znaczene zmniejszenie przepływu krwi
- choroby układu oddechowego
Funkcje układu nerowego
- odbieranie bodźców
- przetwarzanie informacji: przetworzenie sygnału na potencjał postsynaptyczny a potem czynnościowy
- przechowywanie informacji
Przesyłanie informacji na dalekie odległości
Pobudliwość
Zdolność do reagowania na bodźce
Pobudzenie
Zmiana stanu błony komórkowej lub/i metabolizmu całej komórki, jest efektem pobudliwości
Co tworzy część ośrodkową układu nerwowego
Mózgowie i rdzeń przedłużony
Z czego się składa mózgowie
Z mózgu, móżdżku i pnia mózgu
Z jakich części składa się mózg
Z półkuli mózgowych, wzgórza i podwzgórza
Część obwodowa układu nerwowego
Rdzeń kręgowy i nerwy od niego odchodzące
Ciało neuronu
Zabezpiecza funkcje tworzenia białek potrzebnych do tworzenia błony komórkowej nerwowej.
Średnio 20 um ale może mieć od 5 do 120um
Ile cząsteczek ATP powstaje z 1 cząsteczki kwasu pirogronowego
17
Mikrotubule w komórce nerwowej
Polimery białka tubuliny, element dynamiczny, buduje akson i dendryty, pozwala na wędrówkę komórki nerwowej i mobilność w mechanizmie plastyczności
Neurofilamenty w komórce nerwowej
Elementy wstążkowe, sprężyste, nieruchome struktury nadające kształt komórce nerwowej ciągną się między mikrotubulami a mikrofilamentami
Mikrofilamenty w komórce nerwowej
Szczególnie liczne w neurytach, polimery białka aktyny, w nieustannym ruchu
Wielkość mikrotubuli
20nm
Wielkość neurofilamentów
10nm
Wielkość mikrofilamentow
5nm
Jakie neuryty ma neuron
Dendryty i akson
Charakterystyka strefy dendrytycznej
- Wiele dendrytów, strefa recepcyjna, mogą zajmować do 90% powierzchni wokół komórki nerwowej
- do dendrytów dochodzą aksony komórek sąsiednich. Tu znajduje się odbiór bodźca
- odpowiedzialne za przyjmowanie sygnału i przekazywanie go na wzgórek aksonalny
- w kolcach dendrytycznych znajduje się retikulum do syntezy białek
Charakterystyka aksonu
- jeden wystarczy, izolowany włóknami mieliniowymi
- generuje potencjał czynnościowy na wzgórku aksonalnym i jak najszybciej przenosi go do następnej komórki nerwowej
- w zakończeniach aksonu znajdują się mitochondria, odpowiedzialne za przetwarzanie energii do procesu synaptycznego
Co przenosi informacje w postaci potencjału postsynaptycznego
Kanały w dendrytach przez które jony mogą uciekać w poprzek komórki
Dlaczego dendrytów jest dużo?
Amplituda potencjału wywołanego w strefie recepcyjnej w miarę oddalania się od dendrytów maleje i może być tak mała że nie wywoła potencjału czynnościowego. Jeśli jeśli ich dużo to większą szansa że amplituda potencjału postsynaptycznego dotrze wystarczająco mocna, aby wygenerować potencjał czynnościowy
Neuroplastyczność
Wzmocnienie siły połączenia nietrwałego, funkcjonalnego
Jak się tworzy trwałe, funkcjonalne połączenie
Poprzez wzrost liczby kolców na dendrytach (na kolcach - synapsy)
Rozdzielczość oka
0,1mm (100um)
Średnica neuronu
20um
Odległość między neuronami
0,02um (20nm)
Zabezpieczenia funkcjonalne sygnału
- dopiero wypadkowa pobudzeń i hamowań daje efekt w postaci jednego sygnału
- potencjały mogą się sumować co daje dużą amplitudę, która po dotarciu do wzgórka aksonalneyo przekroczy próg pobudliwości i wygeneruje potencjał czynnościowy
- 2 rodzaje sumacji: przestrzenne i czasowe
Sumacja przestrzenna
- do jednego dendrytu dochodzą trzy aksony innych komórek nerwowych, po których wędrują potencjały czynnościowe w tym samym czasie
- jak dotrą do dendrytu to wypadkowa będzie sumą amplitudy tych trzech potencjałów
Sumacja czasowa
- jeden akson, który dochodzi do dendrytu
- na aksonie w krótkim czasie dochodzi wiele potencjałów czynnościowych
- potencjały się zsumują
Szybkość przewodzenia w dendrytach a amplituda
Duża szybkość przewodzenia oznacza że spadek amplitudy będzie mniejszy, natomiast jeśli potencjał jest wolno przewodzony to jonów przez błonę dendrytu wycieka bardzo dużo
Od czego zależy szybkość przewodzenia w układzie nieizolowanym
- oporność wewnetrzna
- oporność błonowa
Co kształtuje oporność wewnetrzną
Średnica aksonu.
Duża - opór mały
Mała - opór duży
Co kształtuje oporność błonową
Charakter błony
- gruba błoną bez wielu kanałów i uszkodzeń - brak przemieszczania się jonów w poprzek błony i szybkie przewodzenie
- cienka błona, z wieloma kanałami przez któren jony mogą uciekać: wolne przewodzenie
Neuron pseudounipolarny
Z ciała komórki nerwowej wychodzi jedna wypustka, głównie w komórkach sensorycznych
Neuron bipolarny
Z ciała komórki wychodzą dwie wypustki. - układ nerwowy bezkręgowców i wielu narządów zmysłów
Neuron multipolarny
Najbardziej powszechni, z ciała komórki wychodzi wiele wypustek l, duża strefa dendrytyczna
W jaki sposób acetylocholina wpływa na pracę serca
Hamuje ją, otwiera kanały potasowe
Potasu jest więcej wewnątrz komórek niż na zewnątrz, otwarcie kanałów powoduje wyjście potasu na zewnątrz
Wnętrze komórki robi się bardziej ujemne (hiperpolaryzacja)
Serce zwalnia
W jaki sposób acetylocholina wpływa na pracę mięśni szkieletowych
Pobudza ją
Otwiera kanały sodowe
- sody jest więcej na zewnątrz komórki
- zgodnie z gradientem stężenia po otwarciu kanałów sodowych sód wchodzi do środka, powodując zwiększenie dodatniości wnętrza włókna mięśniowego i jego pobudzenie (depolaryzację)
Działanie GABA
- jak neurotransmiter zwiąże się z kanałem chlorkowym to jony chloru wchodzą do środka komórki, bo jest ich dużo na zewnątrz komórki nerwowej -> hamowanie
- jeżeli chloru jest więcej we wnętrzu komórki to będzie on wychodzi na zewnątrz a wnętrze komórki stanie się dodatnie -> pobudzenie
