wykład 3: krypto-wittgenstein w odkryciach pani Rosh

Question 1

Czym jest desygnat?

Answer 1

Desygnat to realny przedmiot, będący znaczeniem terminu.

Question 2

Czym jest denotacja?

Answer 2

Denotacja to wskazanie jakiegoś obiektu, stanowiącego desygnat przedmiotu.

np. kot denotuje wszystkie koty świata

Question 3

Czym są pojęcia?

Answer 3

Pojęcia to schematyczne reprezentacje zbioru obiektów, stanowiące dla tych obiektów nadrzędną kategorię umysłową.

Question 4

Czym jest kategoryzacja?

Answer 4

Kategoryzacja to łączenie obiektów w grupy charakteryzujące się zestawem
istotnych i wspólnych właściwości.
* kategoryzacja = redukcja różnorodności obiektów
* pojęcia mają różny stopień ogólności (np. dobry kontra właściwy [w danej sytuacji])

Question 5

Jaka jest funkcja pojęć? (po co są pojęcia?)

Answer 5

Pojęcia zapewniają ekonomię funkcjonowania umysłu, albowiem umożliwiają operacje na zbiorach obiektów.

Question 6

Klasyczna teoria pojęć

teoria pojęć wg. semiotyków

Answer 6

Na każde pojęcie składa się zbiór cech jego desygnatów. Można więc zdefiniować pojęcie, wyliczając najistotniejsze cechy jego desygnatów.
*desygnat wchodzi w skład pojęcia <=> ma zbiór cech koniecznych i wystarczających
* cechy definicyjne = cechy powtarzające się u wszystkich desygnatów

Question 7

scharakteryzuj:
błąd abstrakcji pozytywnej

teoria pojęć przez abstrahowanie

Answer 7

Błąd abstrakcji pozytywnej polega na pomijaniu istotnych cech podczas abstrahowania właściwości.

Np. abstrahujemy pojęcie wieżowiec i pominiemy jego wysokość

Question 7

Klasyczna teoria pojęć przez abstrahowanie

teoria pojęć przez abstrahowanie

Answer 7

Pojęcia są tworzone poprzez wyróżnienie w grupie pewnych cech z pominięciem pozostałych (tj. poprzez abstrahowanie).

Question 8

scharakteryzuj:
błąd abstrakcji negatywnej

teoria pojęć przez abstrahowanie

Answer 8

**Błąd abstrakcji negatywnej **polega na uwzględnianiu cech nieistotnych przy abstrahowaniu.

np. abstrahuję poj. filozof i uznam posiadanie brody za cechę istotną

Question 9

Czym różnią się pojęcia nadrzędne od podrzędnych?

pojęcia nadrzędne i podrzędne

Answer 9

Poj. nadrzędne są znacznie bardziej ogólne niż pojęcia podrzędne. Poj. podrzędne zawierają wszystkie cechy pojęcia nadrzędnego.

podrzędne: chart

Np. nadrzędne: pies

Question 10

Zdefiniuj pojęcia matrycowe.

pojęcia matrycowe i naturalne

Answer 10

Pojęcia matrycowe stanowią reprezentację skończonej liczby cech, które są wspólne dla wszystkich
desygnatów i przysługują im w jednakowym stopniu.

poj. matrycowe są bardziej precyzyjne niż poj. naturalne

Question 11

Zdefiniuj pojęcia naturalne.

pojęcia matrycowe i naturalne

Answer 11

Pojęcia naturalne poznawcze reprezentacje skończonej liczby cech. Cechy te w różnym stopniu przysługują desygnatom.

Question 12

Opisz probabilistyczną teorię pojęć.

probabilistyczna teoria pojęć

Answer 12

Wg. tej teorii reprezentacja pojęciowa to sumaryczny opis wszystkich cech egzemplarzy będących desygnatami danego pojęcia.
* cechy różnią się powszechnością
* każdy obiekt ma dane właściwości z pewnym prawdopodobieństwem

Np. dla obiektu ptak prawdopodobna jest właściwość *lata *

Question 13

Jakie rodzaje cech składają się na reprezentację pojęciową?

probabilistyczna teoria pojęć

Answer 13

1. cechy definicyjne— stanowią rdzeń pojęcia
2. cech charakterystyczne — wskazują na typowość obiektu wzgl. nadrzędnego pojęcia

Question 14

Na czym polega porównanie całościowe? Jak wpływa proces podejmowania decyzji?

probabilistyczna teoria pojęć

Answer 14

Porównanie całościowe polega na porównaniu wszystkich cech obiektu z wszystkimi cechami danego pojęcia.
* duża zgodność = typowy obiekt; szybko podejmuję decyzję
* niska zgodność = obiekt nietypowy; szybko podejmuję decyzję
* średnia zgodność = obiekt zagadka; muszę pomyśleć

Question 15

Czym jest porównanie szczegółowe?

probabilistyczna teoria pojęć

Answer 15

Jest to porównanie proporcji cech definicyjnych z nadrzędnej kategorii pojęciowej z cechami, których brakuje obiektowi.

np. takiej operacji wymaga zaliczenie* pingwina* do ptaków

Question 16

Wymień 2 punkty krytyki probabilistycznej teorii pojęć.

probabilistyczna teoria pojęć

Answer 16

• Naiwne założenie o rdzeniu pojęciowym
• zestaw najbardziej prawdopodobnych cech nie musi tworzyć nadrzędnej kat. pojęciowej

Question 17

Opisz teorię pojęć jako prototypów.

teoria pojęć jako prototypów (podobieństwa rodzinnego)

Answer 17

Wg. tej teorii egzemplarze pojęcia nie mają wspólnych cech koniecznych i wystarczających. Niektóre obiekty po prostu przypominają inne obiekty pod jakimś względem.
* pojęcia są stopniowalne
* kategorie mają rozmyte granice

Question 18

Czym jest prototyp?

teoria pojęć jako prototypów (podobieństwa rodzinnego)

Answer 18

Prototyp to egzemplarz, który jest najbardziej podobny (typowy) do wszystkich innych desygnatów, a jednocześnie jest najmniej podobny do desygnatów z innych kategorii.
* *typowość *nie zależy od częstości doświadczeń w populacji, ale wpływa na niego kultura i doświadczenie indywidualne
* typowy egzemplarz jest odniesieniem dla mniej typowego