wykład 3: krypto-wittgenstein w odkryciach pani Rosh Flashcards
Czym jest desygnat?
Desygnat to realny przedmiot, będący znaczeniem terminu.
Czym jest denotacja?
Denotacja to wskazanie jakiegoś obiektu, stanowiącego desygnat przedmiotu.
np. kot denotuje wszystkie koty świata
Czym są pojęcia?
Pojęcia to schematyczne reprezentacje zbioru obiektów, stanowiące dla tych obiektów nadrzędną kategorię umysłową.
Czym jest kategoryzacja?
Kategoryzacja to łączenie obiektów w grupy charakteryzujące się zestawem
istotnych i wspólnych właściwości.
* kategoryzacja = redukcja różnorodności obiektów
* pojęcia mają różny stopień ogólności (np. dobry kontra właściwy [w danej sytuacji])
Jaka jest funkcja pojęć? (po co są pojęcia?)
Pojęcia zapewniają ekonomię funkcjonowania umysłu, albowiem umożliwiają operacje na zbiorach obiektów.
Klasyczna teoria pojęć
teoria pojęć wg. semiotyków
Na każde pojęcie składa się zbiór cech jego desygnatów. Można więc zdefiniować pojęcie, wyliczając najistotniejsze cechy jego desygnatów.
*desygnat wchodzi w skład pojęcia <=> ma zbiór cech koniecznych i wystarczających
* cechy definicyjne = cechy powtarzające się u wszystkich desygnatów
scharakteryzuj:
błąd abstrakcji pozytywnej
teoria pojęć przez abstrahowanie
Błąd abstrakcji pozytywnej polega na pomijaniu istotnych cech podczas abstrahowania właściwości.
Np. abstrahujemy pojęcie wieżowiec i pominiemy jego wysokość
Klasyczna teoria pojęć przez abstrahowanie
teoria pojęć przez abstrahowanie
Pojęcia są tworzone poprzez wyróżnienie w grupie pewnych cech z pominięciem pozostałych (tj. poprzez abstrahowanie).
scharakteryzuj:
błąd abstrakcji negatywnej
teoria pojęć przez abstrahowanie
**Błąd abstrakcji negatywnej **polega na uwzględnianiu cech nieistotnych przy abstrahowaniu.
np. abstrahuję poj. filozof i uznam posiadanie brody za cechę istotną
Czym różnią się pojęcia nadrzędne od podrzędnych?
pojęcia nadrzędne i podrzędne
Poj. nadrzędne są znacznie bardziej ogólne niż pojęcia podrzędne. Poj. podrzędne zawierają wszystkie cechy pojęcia nadrzędnego.
podrzędne: chart
Np. nadrzędne: pies
Zdefiniuj pojęcia matrycowe.
pojęcia matrycowe i naturalne
Pojęcia matrycowe stanowią reprezentację skończonej liczby cech, które są wspólne dla wszystkich
desygnatów i przysługują im w jednakowym stopniu.
poj. matrycowe są bardziej precyzyjne niż poj. naturalne
Zdefiniuj pojęcia naturalne.
pojęcia matrycowe i naturalne
Pojęcia naturalne poznawcze reprezentacje skończonej liczby cech. Cechy te w różnym stopniu przysługują desygnatom.
Opisz probabilistyczną teorię pojęć.
probabilistyczna teoria pojęć
Wg. tej teorii reprezentacja pojęciowa to sumaryczny opis wszystkich cech egzemplarzy będących desygnatami danego pojęcia.
* cechy różnią się powszechnością
* każdy obiekt ma dane właściwości z pewnym prawdopodobieństwem
Np. dla obiektu ptak prawdopodobna jest właściwość *lata *
Jakie rodzaje cech składają się na reprezentację pojęciową?
probabilistyczna teoria pojęć
- cechy definicyjne— stanowią rdzeń pojęcia
- cech charakterystyczne — wskazują na typowość obiektu wzgl. nadrzędnego pojęcia
Na czym polega porównanie całościowe? Jak wpływa proces podejmowania decyzji?
probabilistyczna teoria pojęć
Porównanie całościowe polega na porównaniu wszystkich cech obiektu z wszystkimi cechami danego pojęcia.
* duża zgodność = typowy obiekt; szybko podejmuję decyzję
* niska zgodność = obiekt nietypowy; szybko podejmuję decyzję
* średnia zgodność = obiekt zagadka; muszę pomyśleć
Czym jest porównanie szczegółowe?
probabilistyczna teoria pojęć
Jest to porównanie proporcji cech definicyjnych z nadrzędnej kategorii pojęciowej z cechami, których brakuje obiektowi.
np. takiej operacji wymaga zaliczenie* pingwina* do ptaków
Wymień 2 punkty krytyki probabilistycznej teorii pojęć.
probabilistyczna teoria pojęć
- Naiwne założenie o rdzeniu pojęciowym
- zestaw najbardziej prawdopodobnych cech nie musi tworzyć nadrzędnej kat. pojęciowej
Opisz teorię pojęć jako prototypów.
teoria pojęć jako prototypów (podobieństwa rodzinnego)
Wg. tej teorii egzemplarze pojęcia nie mają wspólnych cech koniecznych i wystarczających. Niektóre obiekty po prostu przypominają inne obiekty pod jakimś względem.
* pojęcia są stopniowalne
* kategorie mają rozmyte granice
Czym jest prototyp?
teoria pojęć jako prototypów (podobieństwa rodzinnego)
Prototyp to egzemplarz, który jest najbardziej podobny (typowy) do wszystkich innych desygnatów, a jednocześnie jest najmniej podobny do desygnatów z innych kategorii.
* *typowość *nie zależy od częstości doświadczeń w populacji, ale wpływa na niego kultura i doświadczenie indywidualne
* typowy egzemplarz jest odniesieniem dla mniej typowego
