woordenlijst Flashcards
affectio maritalis
1) Affectio maritalis is de maatstaf om te kijken of er elementen aanwezig zijn die erkennen dat de man en vrouw een matrimonium hadden.
2) Bij een huwelijk zonder manus ritueel (matrimonium) moet de rechter nagaan bij een erfeniskwestie of er sprake was van een matrimonium.
3) Vb; Betaling onderhoudsgelden
Dos
1) Bruidsschat
2) Tijdens de koningstijd gaat de dos over van de Paterfamilias van de bruid aan de Paterfamilias van de bruidegom.
3) Als de paterfamilias sterft krijgt de vrouw een stuk van de dos terug als erfgenaam.
4) Bij de overgang van koningstijd naar republiek wordt bij vroegtijdig overlijden van de vrouw de dos teruggegeven aan de paterfamilias van de bruid.
Zo ontstaat er de dos recepticia = terugkeerbruidsschat. Deze wordt de algemene regel voor de late republiek.
Dos ex marito
1) Bruidsschat die van de man komt.
2) vanaf de vroege middeleeuwen
3) bij Germanen huwelijk = koopcontract
Familia
1) Een bedrijf dat bestaat uit meerdere personen met als hoofd paterfamiliae
Fas
1) Archaïsch recht dat veelal ongeschreven was en verweven met moraal, religie en recht
2) De regels zijn geheim en niet publiek gekend. Deze geheime kennis wordt gedragen door de pontifices (priesters) en de koning omdat zij geacht worden in contact te staan met de goden.
Formula
1) Flexibele processen die men kan aangaan bij de Praetor.
2) De praetor heeft de bevoegdheid om door middel van edicten nieuwe gevallen ook toe te voegen aan het lijstje van actiones (vorderingen)
In manu huwelijk
1) Religieus huwelijk uitgevoerd door de priester.
2) Enige manier waarop vrouw werd opgenomen in de familia
Ius
1) Recht dat algemeen gekend is.
2) Het eerste recht dat men heeft bij de Romeinen is het fas. Deze evolueert naar het ius met de komst van de twaalftafelenwet die publiek tentoongesteld worden op het forum.
3) Het idee hierachter is dat de rechten algemeen gekend zijn en men deze kan onttrekken van de platen die op het forum publiek tentoon gesteld worden
Ius civile
1) Het recht van de burgers.
2) In eerste instantie voor de patriciërs, na verloop van tijd krijgen de plebs hier ook toegang toe. Zowel de legisactiones als de edicten vallen hieronder. Ius civile is ook beperkt tot de geschillen tussen de burgers. Voor andere geschillen kijkt men naar het ius gentium. De praetor urbanus is bevoegd voor geschillen tussen de burgers = ius civile.
Ius commune
Rechtsleer geschreven door juristen/professoren en die in heel continentaal Europa gelezen wordt
Ontwikkeling systeem van rechtsleer over heel continentaal Europa terwijl dat in England rechtspraak blijft
Ius gentium
Recht dat van toepassing is op de vreemdelingen.
De praetor peregrinus is bevoegd voor deze geschillen.
Enkel de edicten vallen onder het ius gentium. De legisactio was enkel toegankelijk voor het eigen volk (Romeinse burgers).
Legisactio
Een typevordering die men kan instellen door naar de priester te stappen. Het lijstje van de vorderingen is beperkt. De eerste fase is zeer gebonden aan het religieus aspect en het uitvoeren van rituelen. Tot aan de introductie van de twaalftafelenwet zijn de regels geheim en weten mensen niet echt voor wat ze een proces kunnen starten. Men gaat naar de pontifex en doet daar zijn verhaal, indien men in aanmerking komt voor een typevordering wordt het proces met de uitvoer van rituelen gestart.
Matrimonium
Huwelijk zonder manu, huwelijk zonder een ritueel. Als gevolg wordt de vrouw niet opgenomen in de familia.
Paterfamilias
Centrale figuur binnen een Familia
Hij heeft de controle over de familia en is ook de enige eigenaar van de boerderij = Dominus.
Hij heeft ook exclusief de eigendomsrecht.
Pontifex
Priester van de Romeinse godsdienst.
De rol van de pontifex zwakt zeer sterk af met de groei van het Romeinse rijk.
Praetor
Belangrijke magistraat vanaf de introductie van het magistratenrecht die onder andere bevoegd is voor het formulaprocedure. De functie wordt in 2 gesplitst met het succes van de Romeinse rijk: praetor urbanus en praetor peregrinus.
politicus en geen jurist
Cessio bonorum
Vraag aan de schuldeisers van de schuldenaar om te onderhandelen.
De schuldenaar doet een voorstel van afbetaling aan de schuldenaars
Codex
Rechtsgeldige authentieke teksten waarnaar men kan verwijzen bij een proces.
Nadat er heel veel valse rescripten in omloop zijn -> Eerste stap richting codificatie werd gezet door Theodosius II en vervolgens maakt Justinianus de beroemde Corpus iuris civilis.
Decretale
Een vonnis met een keizerlijk zegel.
Vanaf de vroege keizertijd gaat de keizer zich meer beginnen moeien met het recht. De macht van de praetor gaat verloren en de keizer wordt de belangrijkste figuur in Rome.
Digesten
Belangrijkste geschriften van romeinse juristen. Zij zijn een onderdeel van de Corpus Iuris Civilis en vormen de kern van het romeinse recht.
In de 11e eeuw worden de digesten herontdekt en dit is het begin van de heropleving van het romeinse recht.
Divortium
Beslissing van de rechter dat er geen elementen aanwezig zijn die wijzen op een matrimonium.
Divortium werd meestal uitgesproken na een huwelijk omdat ze vaak terugging op een erfeniskwestie. De rechter kijkt of er afectio maritalis aanwezig is, indien dit niet het geval was sprak hij een divortium uit. Indien er wel een afectio maritalis is dan werd matrimonium vastgesteld.
Instituten
Handboeken met kracht van wet. Bestemd voor de studenten in de rechten. Deze zijn gebaseerd op handboek van Gaius.
Instituten zijn één van de vier onderdelen van de corpus iuris civilis.
Ius proprium
Lokaal recht tijdens de Middeleeuwen
tegenhanger van de ius commune
Manus iniectio
Procedure bij openstaande schulden tijdens de koningstijd waarbij de schuldenaar in slavernij kon overgedragen worden. Op initiatief van schuldeiser
