Witaminy Flashcards

1
Q

WITAMINA A

A
  • witamina rozpuszczalna w tłuszczach
  • prekursorem jest beta karoten (-dioksygenaza betakarotenowa–> retinal)
  • głównie występuje pod postacią estrów retinolu z długołańcuchowymi KT
  • retinol jest transportowany z wątroby do tkanek w kompleksie z białkiem wiążącym retinol - RBP
  • retinal, ważny w procesie widzenia, jest grupą prostetyczną rodopsyny - kwant świetlny powoduje fotoizomeryzację 11-cis-retinalu do trans-retinalu -> zmiany izomeracyjne rodopsyny -> przekazanie sygnału do mózgu. Zaburzenia: kurza ślepota
  • kwas retinowy - potrzebny do prawidłowego funkcjonowania tkanki nabłonkowej, zaburzenia: metaplazja, rogowacenie mieszków włosowych, rogówki
  • wit A podawana w dużej ilości w ciąży ma działanie teratogenne!
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

WITAMINA D

A
  • Cholekalcyferol - powstaje z endogennego 7-dehydrocholesterolu
  • transportowany jest do wątroby z krwią połączony z białkiem osoczowym
  • w wątrobie i nerkach jest dwukrotnie hydroksylowany (c1 i c25), tworzy się KALCYTRIOL
  • hydroksylacja w pozycji C1 jest pobudzana przez parathormon, hipokalcemię, hipofosfatemię
  • kalcytriol ma cechy hormonu, zwiększa stężenie Ca2+ w osoczu, pobudza funkcje osteoklastów, pobudza absorpcję Ca2+ i PO4 3- w jelicie, a także absorpcję zwrotną tych jonów w nerkach
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

WITAMINA E

A
  • związek dwupierścieniowy
  • witamina rozpuszczalna w tłuszczach
  • powstaje w roślinach tylko!
  • akumuluje się głównie w tkance tłuszczowej
  • ma zdolności antyoksydacyjne
  • niedobór występuje dość rzadko, jedynie u wcześniaków
  • prawdopodobnie jej wysokie dawki obniżają ryzyko wystąpienia choroby wieńcowej i chorób nowotworowych
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

WITAMINA K

A
  • rozp w tłuszczach
  • związek dwupierścieniowy aromatyczny i chinonowy
  • przechowywana w wątrobie
  • niezbędna do syntezy osteokalcyny
  • bierze udział w syntezie protrombiny i innych czynników krzepnięcia krwi (pobudza karboksylację reszt glutaminianu w potranslacyjnej modyfikacji protrombiny I)
  • niedobór -> upośledzenie krzepnięcia krwi, złe wchłanianie
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

WITAMINA B1 (TIAMINA)

A
  • składa się z części pirymidynowej i tiazolowej
  • łatwo jest wchłaniana w jelicie, gdzie jest przekształcana do pirofosforanu tiaminy (TPP)
  • TPP powstaje przez fosforylację tiaminy, pełni funkcje koenzymatyczne
  • TPP stanowi 80% magazynowanej w organizmie formy wit.B1
  • TPP uczestniczy w reakcjach oksydacyjnej dekarboksylacji alfa-ketokwasów w mitochondriach i alfa-ketokwasów rozgałęzionych powstałych w wyniku deaminacji lub transaminacji AA rozgałęzionych
  • TPP obecny w cytosolu uczestniczy w szlaku pentozofosforanowym (r-cja ketolazy)
  • niedobór B1 -> beri beri (postępujący zanik mięśni, osłabienie siłyskurczowej serca, obrzęki)
  • niedobór B1 -> niedobór ATP -> osłabienie pracy mięśni
  • niedobór B1 -> przekształcanie pirogronianu w mleczan -> objawy neurologizne
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

WITAMINA B2 (RYBOFLAWINA)

A
  • składa się z dimetyloizoalloksazyny i rybitolu
  • jest absorbowana z górnego odc jelita cienkiego transportem czynnym
  • w tkankach przekształca się w FMN i FAD
  • nadmiar ryboflawiny jest wydalany z moczem
  • enzymy flawinoproteinowe to np: oksydaza alfa-aminokwasowa, oksydaza ksantynowa, dehydrogenaza aldehydowa, dehydrogenaza bursztynianowa, dehydrogenaza NADH itp.
  • Niedobór występuje głównie u alkoholików - stany zapalne jamy ustnej, gardła, kącików ust
  • niedobór może się ujawnić po fototerapii noworodków z powodu hiperbilirubinemii, ponieważ pod działaniem światła rozpada się i bilirubina, i ryboflawina
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

WITAMINA B3 (NIACYNA)

A
  • pochodna pirydyny
  • amid kwasu nikotynowego jest składnikiem NAD i NADP
  • niedobór niacyny i tryptofanu powoduje pelagrę (często tam, gdzie ludzie odżywiają się kukurydzą)
  • niacyna jest stosowana w leczeniu hiperlipidemii, bo w dużych dawkach rozszerza naczynia obwodowe, zmniejsza uwalnianie kwasów tłuszczowych z tkanki tłuszczowej, hamuje wytwarzanie VLDL w wątrobie
  • może powstawać z tryptofanu, proces ten wymaga B1, B2, B6
  • pokarm zawiera niacynę w postaci NAD i NADP, są one hydrolizowane w przewodzie pokarmowym
  • NAD i NADP są ważnymi koenzymami wielu dehydrogenaz
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

WITAMINA B5 (KWAS PANTOTENOWY)

A
  • składa się z beta-alaniny i kwasu pantoinowego
  • niezbędna do biosyntezy koenzymu A
  • niezbędny substrat do biosyntezy fosfopantoteiny będącej składnikiem syntazy KT
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

WITAMINA B6 (PIRYDOKSYNA)

A
  • występuje w 3 formach: pirydoksyny, pirydoksalu i pirydoksyaminy
  • formą aktywną jest FOSFORAN PIRYDOKSALU (PLP)
  • niedobory pirydoksyny -> uszkodzenia nerwów obwodowych, napady padaczki; czasami niedokrwistość
  • PLP stanowi koenzym aminotransferaz i dekarboksylaz
  • PLP uczestniczy w transaminacji, dekarboksylacji AA, koenzym syntetazy delta-aminolewulinianowej
  • PLP bierze udział w glikogenolizie
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

WITAMINA H (BIOTYNA)

A
  • związek heterocykliczny, zawiera pierścień tiofenolowy i imidazolowy oraz pięciowęglowy łańcuch boczny (kwas walerianowy)
  • jest grupą prostetyczną karboksylaz zależnych od ATP (pirogronianowej, acetylo-S-CoA itp)
  • w reakcjach karboksylacji funkcjonuje jako przenośnik CO2 (karboksybiotyna)
  • niedobór jest możliwy po spozyciu awidyny, zawartej w surowych jajach
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

KWAS FOLIOWY

A
  • składa się z pterydyny, kwasu para-aminobenzoesowego i od 1-7 reszt glutaminianu
  • przy niedoborze - dochodzi do upośledzenia biosyntezy puryn i tyminy -> zmniejszenie biosyntezy kwasów nukleinowych -> spowolnienie replikacji -> niedokrwistość megaloblastyczna
  • w przewodzie pokarmowym dochodzi do hydrolitycznego rozpadu jej łańcucha i powstaje pteroilomonoglutaminian, w tej postaci jest absorbowany do jelita gdzie jest przekształcany w TETRAHYDROFOLIAN
  • metotreksat jest antagonistą kwasu foliowego, blokuje on syntezę DNA
  • kwas foliowy jest przenośnikiem fragmentów jednowęglowych
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

WITAMINA B12 (KOBALAMINA)

A
  • jest porfiryną!
  • jej formy koenzymatyczne: metylokobalamina, deoksyadenozylokobalamina
  • niedobór -> anemia złośliwa
  • zawiera atom kobaltu
  • jej absorpcja w jelicie zależy od czynnika wewnętrznego
  • we krwi wiąże się z transkobalaminą 2 - to zapobiega utracie B12 z siuśkami
  • reakcje w jakich bierze udział: metylacja homocysteiny do metioniny (metylokobalamina), a także w izomeryzacji metylomalonylo-S-CoA do bursztynylo-S-CoA (deoksyblablabla)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

WITAMINA C (KWAS ASKORBINOWY)

A
  • produkt przemian glukozy
  • niedobór: szkorbut
  • nadmiar jest usuwany drogą nerkową
  • jest antyoksydantem
  • utrzymuje na niskim stopniu utlenienia niektóre jony metali niezbędnych do funkcji katalitycznych białek enzymatycznych
  • podczas inaktywacji rodników utlenia się do kwasu dehydroaskorbinowego
  • bierze udział w syntezie kolagenu, adrenaliny, kwasów żółciowych, hormonów kory nadnrercza
  • ułatwia wchłanianie żelaza
  • działa antyoksydacyjnie
  • podnosi odporność organizmu
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly