Wirusy RNA Flashcards
Orthomyxoviridae
- 7 rodzajów – obejmują wirusy grypy
- 1nRNA
- mają segmentowaną budowę genomu
- kuliste/owalne
- ma osłonkę – jak wszystkie wirusy grypy
- antygeny powierzchniowe: hemaglutynina i neuraminidaza
- antygeny wewnętrzne: M i NP.
HA – hemaglutynina
umożliwia połączenie z receptorem komórki – kieruje adsorpcją
warunkuje penetrację i opłaszczanie
jest czynnikiem wirulencji wirusa
zdolność do aglutynacji krwinek czerwonych
NA – neuronaminidaza
działa na nieswoiste inhibitory w środowisku wirusa
degraduje kwas sialowy, co ułatwia rozprzesztrzenienie się wirusa
niezbędna do elucji wirusów
Orthomyxoviridae - antygeny wewnętrzne
a) M – usztywnia całą strukturę
b) NP. – nukleoproteina, nośnik informacji
Orthomyxoviridae – podział
Podział na typy: A,B,C – na podstawie antygenów wewnętrznych
Podział na podtypy – ze względu na antygeny powierzchniowe
Wirusy grypy – tropizm
- typ A – zakaża ludzi i ptaki, przyczyna pandemii
- typ B – wyłącznie ludzie
- typ C – ludzie i świnie, nie powoduje epidemii
Wirus grypy A
• 15 podtypów HA, 9 NA – wszystkie obecne u ptaków, u ludzi niektóre
• tylko on jest zdolny do pandemii
• ma zdolność do zmiany wrażliwości gatunkowej
• rezerwuar: dzikie kaczki, wraz z wodą na inne zwierzęta
• transmisja: droga kropelkowa, przez ręce skażone wydzieliną dróg oddechowych
o nośnikiem wirusa mogą być: odchody, sprzęt nimi zanieczyszczony, powierzchnie ciał gryzoni
o między państwami: transport, ptaki
• może zmieniać właściwości antygenowe
o dryf genetyczny
o skok antygenowy
o rekombinacje genetyczne
Grypa
- ostra zakaźna choroba wirusowa
- sezonowość
- wirus zakaża nabłonek górnych dróg oddechowych
- okres wydalania wirusa do 7 dni
- rozsiew drogą krwi
- objawy: ból głowy, mięśni i stawów (wyrzut cytokin), gorączka
Grypa – powikłania
a. przewlekłe schorzenia dróg oddechowych
b. zapalenie ucha środkowego
c. zapalenie mięśnia sercowego
d. drgawki gorączkowe
e. zespół wstrząsu toksycznego
f. zapalenie mięśni i mioglobinuria
g. wzrost szans rozwoju schizofrenii przy zakażeniu wirusem B
h. zapalenie mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych
i. zespół Guilliana Barrego
j. zakażenie i uszkodzenie płodu
Grypa – rozpoznanie
a) izolacja wirusa na zarodku kurzym i potwierdzenie obecności wirusa w płynie owodniowym za pomocą HA
b) wykazanie poziomu przeciwciał w OZHA w 2 próbkach surowicy
c) immunofluorescencja RT-PCR: szybka diagnostyka zakażeń dróg oddechowych
Paramyxoviridae
a) wirus odry
b) wirus świnki
c) wirus paragrypy 1,2,3,4
d) wirus choroby Newcastle
e) Hedra i Nipah
Wirusy grypy rzekomej
- genom nie segmentowany
- HA i NA w jednej wypustce
- białko fuzyjne F – odpowiada za tworzenie syncytiów i penetrację
- zakażenie pierwotne – zajęcie dolnych dróg oddechowych, ciężki przebieg
- zakażenie wtórne – objawy łagodne GDO
- czasem zapalenie rzekomobłoniaste krtani, objawy krupopodobne
- 4 typy wirusów
Wirus świnki
• wirus dostaje się drogą kropelkową • okres inkubacji jest do 3 tygodni • namnaża się w błonie śluzowej nosa i gardła • może się dostać do ośrodkowego układu nerwowego przez nici węchowe • 30% obrzęk ślinianek przyusznych • po przechorowaniu jest stała odporność • powikłania: o zapalenie jąder o zaburzenia nerek o zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych o zapalenie wielostawowe o głuchota przemijająca
Wirus odry
• zakaźność – do 2 tygodni po wysypce
• droga zakażenia
• inkubacja: około 2 tygodnie
• wirus wnika i namnaża się w nabłonku dróg oddechowych
• wirus jest limfotropowy
• okres prodromalny: nieżyt spojówek, błony śluzowej nosa, kaszel, zapalenie oskrzeli i płuc
• objawy
o patognomiczny: plamki Koplika na wysokości zębów trzonowych
o wysypka grudkowo-plamista, najpierw na twarzy rozszerza się obwodowo
o zapalenie płuc
o zapalenie spojówek
Odra – powikłania
a) pozakaźne zapalenie mózgu
b) SSPE
c) zapalenie płuc
SSPE – choroba zapalno zwyrodnieniowa
- podostre stwardniające zapalenie mózgu
- kilka lat po przechorowaniu odry: zaburzenia ruchu kończyn i zachowania
- pogorszenie stanu psychicznego – degeneracja neuronów, demielinizacja
- drgawki, porażenia, ślepota, wysoki współczynnik śmiertelności
Czynniki sprzyjające odrze:
a) immunosupresja
b) niedożywienie
c) brak witaminy A
Odra typy zakażenia
a) postać niemowlęca – łagodna i zmodyfikowana
b) postać nietypowa – reakcja nadwrażliwości na szczepienie – zagrożenie życia
c) postać tropikalna – zaostrzony przebieg: krwotoczna wysypka, owrzodzenie jamy ustnej i rogówki
Wirus RSV – syncytialny
- 2 typy A i B
- brak HA i NA
- droga przenoszenia: kropelkowa
- zakażenia dotykają głównie małych dzieci, grupą ryzyka są też starsze dzieci i osoby starsze
- wysoka zakaźność
- odpowiada za 75% zapaleń oskrzeli u dzieci i ok. 1/3 zapaleń płuc
RSV – zakażenie:
- brak ochronnego działania przeciwciał matki
- niedojrzałość układu immunologicznego dziecka
- nadwrażliwość typu późnego i I
- wysoka śmiertelność u dzieci z wadą serca
Coronaviridae
- sferyczny wirion
- 1n RNA
- osłonka z wypustkami kształtu korony słonecznej
- przenoszone drogą kropelkową
- trudne w hodowli – wymagają hodowli z tchawicy lub płuca ludzkiego
Coronaviridae – patogenność
- atakują urzęsiony nabłonek tchawicy, błony śluzowe nosa, komórki pęcherzyków płucnych
- głównie zakażenia GDO
- ok. 10 % przeziębień
- większość zakażeń jest bezobjawowa
- sezonowość: zima
- SARS: ostry zespół oddechowy
SARS
- pzenoszony drogą kropelkową
- mają rezerwuar zwierzęcy
- wywołuje ostry zespół oddechowy
Koronawirus MERS
- rezerwuar to wielbłądy
* daje ciężkie zapalenie płuc z niewydolnością nerek
Picornavidae
a. enterowirusy (polio, Coxackie A i B, Echovirus)
b. rinowirusy
c. parechovirusy
Enterowirusy
- droga zakażenia: pokarmowa, fekalno-oralna, także kropelkową, kontakt bezpośredni
- okres wylęgania: kilka dni
- sezonowość: lato
- patogeneza: namnaża się tam gdzie się dostał na śluzówce, rozsiew z krwią
- trwałe w kwaśnym środowisku
- odpowiedzialne za ok. 5% przeziębień, stany gorączkowe, czasem zapalenie płuc może wystąpić hiperreaktywność układu odpornościowego
Rodzaj enter
a) poliowirusy
b) niepoliomielityczne – głównie zakażenia OUN
a. Coxackie A
b. Coxackie B – pleurodynia, zakażenia
c. ECHO
c) rhinowirus
Poliowirusy
• okres inkubacji: 5-35 dni
• przebieg zakażenia:
o objawy prodromalne: nieżyt GDO, zaburzenia jelitowe, gorączka
o latencja
o zajęcie OUN: bóle głowy, wymioty, ból karku i kręgosłupa
1-2% poliowirusowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
<1 % postać porażenna
• postać rdzeniowo-opuszkowa
• rdzeniowa
• opuszkowa
Wirusy Coxsackie
Coxsackie A – herpangina, choroba rąk stóp i jamy ustnej, krwotoczne zapalenie spojówek
Coxsackie B – pleurodynia, zakażenia mięśnia sercowego i osierdzia, miokardiopatie, zapalenie mózgu i rdzenia z mialgią (wieloletnia depresja i objawy zmęczenia)
Coxsackie A i B – zakażenia dróg oodechowych, aseptyczne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zachorowania gorączkowe, zapalenie wątroby, porażenia
Wirusy ECHO
- ostre zapalenia GDO
- stany zapalne jelit
- wysypki z gorączką
- aseptyczne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
- uszkodzenie neuronów i porażenia
- zapalenie mózgu
Rinowirusy
- przenoszenie: droga kropelkowa
- namnażanie: śluzówka dróg oddechowych, w temperaturze poniżej 33 stopni
- prowadzi do ostrych, krótkotrwałych zakażeń m.in. nieżytu nosa
- sezonowość: od wczesnej jesieni do późnej wiosny, gwałtowne zmiany temperatury sprzyjają zakażeniu
Togaviridae – Różyczka
- RNA osłonka z hemaglutyniną
- droga zakażenia: zakażenie kropelkowe głównie u dzieci lub wrodzona
- inkubacja średnio 18 dni
- może być wrodzona gdy infekcja w I trymestrze – zespół Gregga: wady serca, narządu wzroku, małoocze, zaćma, mikrocefalia, głuchota
- przebieg: łagodna choroba zakaźna z bladoróżową wysypką plamisto-grudkową; powiększenie węzłów chłonnych, ból stawów
- trwała odporność
Różyczka wrodzona
- rozpoznanie zakażeń: badania serologiczne IgM i IgG
- niska masa urodzeniowa
- zaburzenia rozwojowe: wady serca i naczyń, narządu wzroku: małoocze i zaćma, mikrocefalia, głuchota, opóźnienie rozwoju psychicznego, zapalenie wątroby i opon mózgowo-rdzeniowych
Rhabdovirus
• osłonkowy
• spiralna symetria
• rezerwuar: zwierzęcy u nas lis
• drogi przenoszenia:
o transplantacja
o inhalacja – wnika do nagich zakończeń nerwowych
o bezpośredni kontakt ze zwierzęciem
• inkubacja: 10 dni – rok; zależne od dawki i odległości wniknięcia do OUN
• patogeneza: rozsiew dośrodkowy i po mózgu dośrodkowy
Rhabdovirus – przebieg zakażenia
- objawy początkowe: grypopodobne, stopniowo zapalenie mózgu i rdzenia kręgowego
- postać pobudzeniowa: pobudzenie, lęk, przyspieszone tętno, szybki oddech, porażenia nerwów czaszkowych, wodowstręt, zaburzenia świadomości, śpiączka
- postać porażenna – człowiek umiera w stanie skurczu mięśni
Rhabdovirus – diagnostyka :
- przyżyciowa obserwacja zwierzęcia
- wykazanie RNA
- wykazanie AG wirusowego: biopaty skóry, pośmiertnie taknka nerwowa
Flaviviridae
- przenoszone przez stawonogi
- wirus kleszczowego zapalenia mózgu
- wirus zachodniego Nilu
- wirus japońskiego zapalenia mózgu
- Gorączka Zika – łagodne objawy przez kilka dni
Kleszczowe zapalenie mózgu
- drogi zakażenia: ukłucie przez kleszcza, mleko i jego przetwory
- inkubacja: 2-28 dni
- I faza: objawy grypopodobne
- II faza: OUN, bóle głowy, światłowstręt, podwójne widzenie, wymioty i gorączka, sztywność karku, czasem śpiąckza
Reoviridae – Rotawirus
- bezosłonkowe – duża odporność na detergenty
- genom: 2n RNA segmentowany
- ABC mają znaczenie w patologii człowieka
- białko NSP24 działa jak enterotoksyna
Rotawirus - zakażenie
- głównie drogą pokarmową, także aerogenną
- inkubacja 1-3 dni
- sezonowy w zimie i w porze suchej
- przebiega bezobjawowo lub chroniczne infekcje prowadzące do niewydolności wątroby
- zakażenie układu pokarmowego
- Wodnista biegunka – odwodnienie
- Zespół złego wchłaniania
- Często towarzyszą im zakażenia dróg oddechowych
- Profilaktyka: karmienie naturalne
Rotawirus – powikłania
- zespół Reya
- krwawienia jelitowe
- wgłobienia jelitowe
