Wetgeving en bestuur

Question 1

Wat is het verschil tussen publiekrecht en privaatrecht?

Answer 1

Publiekrecht regelt de verhouding tussen de overheid en burgers, en omvat onder andere staatsrecht, bestuursrecht, en strafrecht. Privaatrecht regelt de juridische relaties tussen burgers onderling, zoals familierecht, verbintenissenrecht en eigendomsrecht.

Question 2

Welke rechtsbronnen zijn er in het Nederlandse rechtssysteem?

Answer 2

De belangrijkste rechtsbronnen in Nederland zijn: de wet, jurisprudentie (rechterlijke uitspraken), gewoonte, verdragen en de algemene beginselen van behoorlijk bestuur.

Question 3

Wat wordt verstaan onder het begrip ‘rechtsstaat’?

Answer 3

Een rechtsstaat is een staat waarin de macht van de overheid is gebonden aan het recht en waarin de rechten en vrijheden van burgers worden beschermd door onafhankelijke rechters.

Question 4

Wat is het verschil tussen dwingend recht en aanvullend recht?

Answer 4

Dwingend recht zijn wettelijke bepalingen waarvan niet mag worden afgeweken. Aanvullend recht zijn bepalingen die gelden als partijen niets anders hebben afgesproken.

Question 5

Wat houdt de trias politica in?

Answer 5

De trias politica is de scheiding der machten in drie onafhankelijke machten: de wetgevende macht (maakt wetten), de uitvoerende macht (voert wetten uit), en de rechterlijke macht (oordeelt over geschillen en handhaaft de wetten).

Question 6

Wat is de functie van de Hoge Raad in Nederland?

Answer 6

De Hoge Raad is het hoogste rechtscollege in Nederland. Zijn voornaamste taak is het cassatierecht: het toetsen of lagere rechters het recht correct hebben toegepast.

Question 7

Wat wordt bedoeld met ‘rechtsvinding’?

Answer 7

Rechtsvinding is het proces waarbij een rechter in een concreet geval een juridische beslissing neemt door toepassing van rechtsregels en interpretatie daarvan op de feiten.

Question 8

Wat is het verschil tussen materieel recht en formeel recht?

Answer 8

Materieel recht regelt de inhoudelijke rechten en plichten van rechtssubjecten, zoals eigendomsrechten en strafbare feiten. Formeel recht omvat de regels voor de handhaving van het materieel recht, zoals procesrecht en bewijsrecht.

Question 9

Welke soorten rechtspersonen kent het Nederlandse recht?

Answer 9

In Nederland zijn er onder andere privaatrechtelijke rechtspersonen (zoals de BV, NV, stichting, vereniging) en publiekrechtelijke rechtspersonen (zoals de Staat, gemeenten, provincies).

Question 10

Wat is het verschil tussen een beschikking en een besluit?

Answer 10

Een besluit is een schriftelijke beslissing van een bestuursorgaan met een publiekrechtelijk karakter. Een beschikking is een specifiek type besluit dat gericht is op een individueel geval of een bepaald persoon.

Question 11

Wat houdt het legaliteitsbeginsel in?

Answer 11

Het legaliteitsbeginsel houdt in dat overheidshandelen moet zijn gebaseerd op wetgeving, en dat burgers alleen kunnen worden gestraft voor gedragingen die bij wet strafbaar zijn gesteld.

Question 12

Wat is het onderscheid tussen absolute en relatieve rechten?

Answer 12

Absolute rechten zijn rechten die een persoon kan uitoefenen tegenover iedereen (bijv. eigendomsrecht). Relatieve rechten gelden alleen tussen bepaalde personen, zoals contractuele rechten en verplichtingen.

Question 13

Wat zijn de hoofdkenmerken van een contract?

Answer 13

De hoofdkenmerken van een contract zijn: een wilsovereenstemming tussen partijen, een wederkerige verbintenis, en dat het onderwerp van de overeenkomst geoorloofd is.

Question 14

Wat is het verschil tussen onrechtmatige daad en wanprestatie?

Answer 14

Onrechtmatige daad is een onrechtmatig handelen dat schade toebrengt aan een ander buiten contractuele relaties om. Wanprestatie is het tekortschieten in de nakoming van een contractuele verplichting.

Question 15

Wat wordt verstaan onder de ‘dader’ en ‘medepleger’ in het strafrecht?

Answer 15

Een dader is degene die het strafbare feit zelf heeft gepleegd. Een medepleger is iemand die bewust en nauw samenwerkt met de dader om het strafbare feit te plegen.

Question 16

Wat is het doel van strafrechtelijke sancties?

Answer 16

De doelen van strafrechtelijke sancties zijn onder andere vergelding, preventie (afschrikking), resocialisatie (heropvoeding) en bescherming van de samenleving.

Question 17

Wat is het verschil tussen een kort geding en een bodemprocedure?

Answer 17

Een kort geding is een spoedprocedure waarin snel een voorlopige uitspraak wordt gedaan. Een bodemprocedure is een uitgebreide, reguliere procedure waarin een definitieve uitspraak wordt gedaan.

Question 18

Wat houdt de term ‘objectief recht’ in?

Answer 18

Objectief recht verwijst naar het geheel van geldende rechtsregels die voor iedereen gelden, in tegenstelling tot subjectief recht, dat de concrete aanspraken van een individu beschrijft.

Question 19

Wat is het verschil tussen een mondelinge en een schriftelijke overeenkomst?

Answer 19

Het verschil zit in de vorm: een mondelinge overeenkomst wordt gesloten door mondelinge afspraken tussen partijen, terwijl een schriftelijke overeenkomst op papier wordt vastgelegd. Beide zijn juridisch bindend, maar schriftelijke overeenkomsten bieden meer zekerheid bij geschillen.

Question 20

Wat zijn de kenmerken van een rechtvaardigingsgrond in het strafrecht?

Answer 20

Een rechtvaardigingsgrond is een omstandigheid die een strafbare gedraging rechtvaardigt, waardoor deze niet als strafbaar wordt beschouwd. Voorbeelden zijn noodweer, overmacht en toestemming van de benadeelde.

Question 21

Wat is het verschil tussen een eigendomsrecht en een beperkt recht?

Answer 21

Eigendomsrecht geeft de meest uitgebreide zeggenschap over een goed, waarbij de eigenaar alle rechten heeft, tenzij de wet of rechten van anderen beperkingen opleggen. Beperkte rechten zoals vruchtgebruik, pand en hypotheek geven slechts een beperkt aantal bevoegdheden ten opzichte van het goed.

Question 22

Wat wordt verstaan onder het proportionaliteitsbeginsel in het bestuursrecht?

Answer 22

Het proportionaliteitsbeginsel houdt in dat een bestuursorgaan bij het nemen van een besluit een evenwichtige afweging moet maken tussen het doel van het besluit en de nadelige gevolgen voor betrokkenen. De lasten mogen niet onevenredig zwaar zijn in verhouding tot het doel.

Question 23

Wat zijn de voorwaarden voor het sluiten van een rechtsgeldige overeenkomst?

Answer 23

Voor een rechtsgeldige overeenkomst zijn de volgende voorwaarden vereist: wilsovereenstemming tussen partijen, handelingsbekwaamheid, een geoorloofd onderwerp, en een wettelijke vorm indien vereist.

Question 24

Wat is het onderscheid tussen een testamentaire en een ab intestato erfopvolging?

Answer 24

Testamentaire erfopvolging treedt op wanneer een overledene zijn nalatenschap via een testament heeft geregeld. Ab intestato erfopvolging vindt plaats volgens de wettelijke regels wanneer er geen testament is.

Question 25

Wat houdt het begrip ‘goede trouw’ in binnen het burgerlijk recht?

Answer 25

Goede trouw verwijst naar de subjectieve overtuiging van een persoon dat hij rechtmatig handelt, zonder kennis te hebben van feiten of omstandigheden die zijn rechtspretenties zouden ondermijnen.

Question 26

Wat is het verschil tussen een conservatoir en een executoriaal beslag?

Answer 26

Conservatoir beslag is een voorlopige maatregel die wordt gelegd om zeker te stellen dat een goed beschikbaar blijft voor eventuele verhaal na een uitspraak. Executoriaal beslag vindt plaats na een gerechtelijke uitspraak en dient ter uitvoering van een vonnis.

Question 27

Wat zijn de vereisten voor onrechtmatige daad?

Answer 27

Voor onrechtmatige daad zijn vier vereisten: een onrechtmatige gedraging, toerekenbaarheid aan de dader, schade, en een causaal verband tussen de gedraging en de schade.

Question 28

Wat is het doel van bestuursrechtelijke herziening?

Answer 28

Bestuursrechtelijke herziening stelt betrokkenen in staat om een besluit van een bestuursorgaan opnieuw te laten beoordelen, bijvoorbeeld door bezwaar, beroep of hoger beroep. Het doel is om onrechtmatige of onredelijke besluiten te corrigeren.

Question 29

Wat wordt bedoeld met de beschermingsfunctie van het strafrecht?

Answer 29

De beschermingsfunctie van het strafrecht beoogt de samenleving en individuen te beschermen tegen schadelijk gedrag door strafbare feiten te bestraffen en zo normconform gedrag af te dwingen.

Question 30

Wat is het verschil tussen directe en indirecte democratie?

Answer 30

In een directe democratie nemen burgers zelf rechtstreeks beslissingen over wetgeving en beleid. In een indirecte democratie kiezen burgers vertegenwoordigers die namens hen beslissingen nemen.

Question 31

Wat zijn de kenmerken van een collectieve arbeidsovereenkomst (CAO)?

Answer 31

Een CAO is een schriftelijke overeenkomst waarin afspraken zijn vastgelegd over arbeidsvoorwaarden tussen werkgeversorganisaties en werknemersorganisaties. Het is bindend voor alle partijen die onder de werkingssfeer van de CAO vallen.

Question 32

Wat is het verschil tussen een eenzijdige en een meerzijdige rechtshandeling?

Answer 32

Een eenzijdige rechtshandeling komt tot stand door de wil van één persoon (bijv. een testament). Een meerzijdige rechtshandeling vereist de wilsovereenstemming van meerdere partijen (bijv. een overeenkomst).

Question 33

Wat houdt het legaliteitsbeginsel in binnen het strafrecht?

Answer 33

Het legaliteitsbeginsel houdt in dat niemand kan worden gestraft zonder dat de strafbare gedraging vooraf bij wet is bepaald. Strafbepalingen mogen niet met terugwerkende kracht worden toegepast.

Question 34

Wat is de rol van de rechterlijke macht binnen de trias politica?

Answer 34

De rechterlijke macht handhaaft de wet door geschillen te beslechten, wetten te interpreteren en sancties op te leggen. Het waarborgt de rechtsstaat door onafhankelijk te oordelen over de toepassing van de wet.

Question 35

Wat is het onderscheid tussen een primair en een secundair recht in het Europese recht?

Answer 35

Primair recht omvat de basisverdragen van de Europese Unie, die de fundamenten en bevoegdheden van de EU vastleggen. Secundair recht bestaat uit afgeleide regelgeving, zoals verordeningen en richtlijnen, die op basis van de verdragen zijn aangenomen.

Question 36

Wat wordt bedoeld met ‘prejudiciële vragen’?

Answer 36

Prejudiciële vragen zijn rechtsvragen die nationale rechters aan het Europees Hof van Justitie voorleggen om uitleg te krijgen over de interpretatie of geldigheid van EU-recht.

Question 37

Wat zijn de vereisten voor de aanvaarding van een aanbod?

Answer 37

Voor een geldige aanvaarding moet de verklaring van de aanvaarding duidelijk, onvoorwaardelijk en binnen de geldende termijn worden gedaan. De aanvaarding moet overeenkomen met het aanbod.

Question 38

Wat is het verschil tussen een dagvaarding en een verzoekschriftprocedure?

Answer 38

Een dagvaarding start een gerechtelijke procedure waarin een eiser een vordering tegen een gedaagde instelt. Een verzoekschriftprocedure begint met een verzoekschrift waarin de verzoeker de rechter vraagt om een specifieke beslissing, vaak in zaken van familierecht of bestuursrecht.

Question 39

Wat wordt verstaan onder ‘contractuele aansprakelijkheid’?

Answer 39

Contractuele aansprakelijkheid ontstaat wanneer een partij tekortschiet in de nakoming van een overeenkomst, wat leidt tot schade voor de andere partij. Deze aansprakelijkheid is gebaseerd op de contractuele verplichtingen.

Question 40

Wat is het verschil tussen een authentieke en een onderhandse akte?

Answer 40

Een authentieke akte wordt opgesteld door een bevoegde ambtenaar, zoals een notaris, en heeft bewijskracht. Een onderhandse akte wordt door de betrokken partijen zelf opgesteld en ondertekend zonder tussenkomst van een ambtenaar, en heeft minder bewijskracht.

Question 41

Wat is materieel recht?

Answer 41

Materieel recht beschrijft rechten en plichten van mensen en instellingen.

Question 42

Wat is formeel recht?

Answer 42

Formeel recht beschrijft hoe materieel recht gehandhaafd wordt