Brainscape's Knowledge GenomeTM


Top Flashcards (Certified)
All Flashcards

Patomorfologia > Wejściówka 1 fiszki by tomek ale dorzucilam swoje 3 grosze > Flashcards

Wejściówka 1 fiszki by tomek ale dorzucilam swoje 3 grosze Flashcards

1
Q

Nowotwór

A

Nieprawidłowa tkanka która rośnie autonomiczne w sposób niepohamowany i nieskordynowany z tkankami prawidłowymi przez zaburzenia przebiegu cyklu komorkowego
Mogą powstac z kazdej komorki ktora zachowala zdolnosc do rozmnazania (wszystkie poza kardiomiocytami i neuronami)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

rak

A

(carcinoma) – nowotwór złośliwy wywodzący się z komórek nabłonka lub różnicujący się w tym kierunku

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Mięsak

A

(sarcoma) – nowotwór złośliwy wywodzący się z (lub różnicujący się w kierunku) komórek i tkanek pochodzenia mezenchymalnego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Cechy różniące nowotwór złośliwy od łagodnego

A

naciekanie (inwasio)
przerzuty (metastases)
niszczenie okolicznych tkanek
duża angiogeneza
bardzo duża heterogenność
brak otorebkowania
szybki wzrost

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

rodzaje przerzutów

A

drogą naczyń chłonnych (głównie raki)
droga hematogenna (głównie mięsaki), mikroprzerzuty najczęściej do płuc i wątroby
droga PMR (medulloblastoma)
wszczepianie do surowiczych jam ciała

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Cytologiczne i histologiczne cechy złośliwośći

A

zwiększona objętość jądra w stosunku do cytoplazmy
polimorfizm jąder
nadbarwliwość jąder
nieregularne pogrubienie błony jądrowej
duże jąderka
patologiczne mitozy
anarchia architektoniczna
naciekanie podścieliska

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Etapy rozwoju nowotworu złośliwego

A

inicjacja transformacji nowotworowej
niekotrolowana proliferacja i klonalny rozrost
naciekanie podścieliska
przerzuty

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

geny odpowiedzialne za transformację nowotworową

A

protoonkogeny
geny supresorowe
geny kontrolujące apoptoze
geny regulujące naprawę DNA

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

drobnoustroje onkogenne

A

EBV- chłoniak Burkitta, rak nosogradła, chłoniak limf B, choroba Hodgkina

HPV - rak płaskonabłonkowy szyjki macicy, jamy ustnej, krtani Najgrozniejszy 16,18,131,33,36,51
Klykciny 6 i 11
Brodawki 1,2,3,4,7

HBV - rak z komórek wątrobowych
KSHV - mięsak Kaposiego
SV40 - międzybłoniak, guzy mózgu
HTLV-1 - chłoniak/białaczka limf T
Helicobacter Pylori - chłoniak żołądka z limf B, rak żołądka

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Geny supresorowe

A

RB, białko rb decyduje o wejściu w cykl komórkowy, mutacje: siatkówczak, kostniakomięsak
TP53, białko p53 uniemożliwia wejscie w cykl komórkowy gdy DNA jest uszkodzone, wrodzona mutacja: zespół
Li-Fraumeniego, predyspozycja do raka piersi, mięsaków, białaczek
APC, rodzinna polipowatość jelita grubego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Geny regulujące apoptozę

A

hamujące apoptozę: BCL-2
pobudzające apoptozę: BAX

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Geny regulujące naprawę DNA

A

ATM: ataksja-teleangiektazja
BRCA1: rak sutka
BRCA2: rak sutka, jajnika
XP: skóra pergmainowata barwnikowa

Anemia Fanconiego

Zespol Blooma

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Desmoplazja

A

komórki nowotworowe stymujlują podścielisko do rozrostu -> nowotwór jest twardy w dotyku

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Zmiana przedrakowa

A

zmiana lokalna, z której częściej niż z innych zmian może rozwijać się nowotwór złośliwy (rak).
Np.:
rogowacenie białe jamy ustnej, pochwy lub prącia – rak płaskonabłonkowy
atypowa hiperplazja w przewodach sutka – rak śródprzewodowy sutka

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Stan przednowotworowy

A

choroba nienowotworowa predysponująca do nowotworu złośliwego (zwiększone ryzyko).
Np.:
wrzodziejące zapalenie jelita grubego – gruczolakorak jelita grubego
marskość wątroby – rak z hepatocytów
niedokrwistość złośliwa – rak żołądka
skóra pergaminowa – czerniak

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Kataplazja

A

powstałe populacje komórkowe przypominają swym wyglądem komórki macierzyste, jednak nie są należycie zróżnicowane czynnościowo, np. nowotworowe fibroblasty nie syntetyzują kolagenu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Metaplazja

A

pojawienie się komórek odmiennych morfologicznie i czynnościowo od swej macierzy. Wiąże się z rozplemem. Może dotyczyć tkanki nabłonkowej lub łącznej (np. metaplazja płaskonabłonkowa dróg oddechowych)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Anaplazja

A

pojawienie się populacji komórkowych nie wykazujących cech różnicowania właściwych im macierzy, cały wydatek energetyczny jest zużywany na rozplem.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Dysplazja

A

powstaje w narządzie dotychczas prawidłowym, polega na jego stopniowej przebudowie, dotyczy jednocześnie paru tkanek, np. nabłonkowej i łącznej, np. choroba Reclusa sutka, choroba Pageta kości.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

System TNM

A

T - tumor (guz)
T1 - guzy małe <2cm (dalsze numery to większa zmiana)
Tis - zmiana in situ (nieinwazyjna)

N - nodes (węzły chłonne)
N0 - węzły chłonne pachowe niewyczuwalne
N1 - powiększone ruchome
N2 - powiększone nieruchome
N3 - zmienione (np. w TK) węzły przymostkowe

M - metastases (przerzuty)
M0 - brak przerzutów odległych
M1 - obecność przerzutów odległych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Rak przedinwazyjny

A

klasyfikacja Tis
ograniczony do jednej tkanki narządu i nie przekracza jej granicy
nie ma postaci guza
nie nacieka tkanek otaczających
np. rak śródnabłonkowy, Ca in situ, rak 0

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

System oceniania złośliwości

A

GX – nie można ocenić stopnia zróżnicowania
G1 – rak wysokozróżnicowany (niski stopień złośliwości)
G2 – rak średniozróżnicowany (pośredni stopień złośliwości)
G3 – rak niskozróżnicowany (wysoki stopień złośliwości)
G4 – rak niezróżnicowany (wysoki stopień złośliwości).

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Dysembrioplazja

A

zmiana architektoniki narządu zachodząca jeszcze w życiu płodowym, rodzaj zaburzenia rozwojowego, 2 typy:
1) hamartia - dysembrioplazja dotycząca całego narządu, np. nerki torbielowate, torbielowatość wątroby
2) choristia - dysembrioplazja ograniczona, zabłąkanie fragmentu tkankowego.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Podstawowe zmiany fizjologii komórki decydujące o złośliwym fenotypie
(Zlosliwosc biologiczna nowotworu )

A

1) Samowystarczalność w zakresie sygnałów wzrostu
2) Niewrażliwość na sygnały hamujące wzrost
3) Unikanie apoptozy
4) Unikanie starzenia się komórki - nieograniczona replikacja
5) Podtrzymanie angiogenezy
6) Zdolność do inwazji (naciekania) i do przerzutowania

25
Nowotwory łagodne pochodzenia nabłonkowego
a) gruczolak (adenoma) b) brodawczak (papilloma) c) torbielakogruczolak/ torbielak (cystoadenoma/ cystoma) d) torbielako gruczolak brodawkowaty (cystoadenoma papillare)
26
Podział raków w zależności od kierunku różnicowania
a) raki płaskonabłonkowe (Ca planoepitheliale) b) gruczolakoraki (adenocarcinoma) c) raki urotelialne (Ca urotheliale) d) raki niezróżnicowane (Ca nondifferentiatum) e) raki zarodkowe (Ca embryonale)
27
Nowotwór miejscowo złośliwy
ma niektóre cechy złośliwości ale nie daje przerzutów Przyklady - raki podstawnokomórkowe - włókniaki powięziowe - guzy mieszane ślinianek - glejaki mózgu
28
Mikrorak
zmiana, w czasie której nie doszło do naciekania głębszego niż 5 mm nazywa się mikroinwazją, a raka w tym stadium zaawansowania nazywa się mikrorakiem
29
Modele karcinogenezy
tradycyjny - zakłada, że guzy nowotworowe powstają w wyniku zaburzenia proliferacji komórek, a każda komórka może być miejscem procesów karcinogenetycznych i każda może dać początek tkance nowotworowej współczesny - guzy nowotworowe powstają w wyniku zaburzenia mechanizmów regulacji samoodnawiania się komórek macierzystych; procesy karcinogenetyczne zachodzą tylko w komórkach macierzystych, progenitorowych
30
Rak wczesny- early gastric cancer
naciekający (bez mięśniówki właściwej żołądka) zwykle bezobjawowy ulega progresji do raka zaawansowanego rozwija się wiele lat w około 10% przerzuty do okolicznych WCH duże 5-letnie przeżycie
31
Podział Brodersa
stopnie złośliwości oparte o ocenę anaplazji. Pierwotnie wprowadzony dla raków skóry, później zaadaptowany do oceny innych nowotworów złośliwych.  I 0-25% komórek niezróżnicowanych  II 25-50% komórek niezróżnicowanych  III 50-75% komórek niezróżnicowanych  IV 75-100% komórek niezróżnicowanych
32
Podział Blooma
ocena morfologiczna raków przewodowych sutka. Uwzględnia: anaplazję, liczbę figur podziału, skłonność do tworzenia układów cewkowatych
33
diagnostyka nowotworów
 badania podmiotowe  badania przedmiotowe  badania obrazowe - RTG, TK, NMR, badania multiizotopowe  badania laboratoryjne  cytodiagnostyka  BAC - biopsja aspiracyjna cienkoigłowa  biopsja gruboigłowa  badania śródoperacyjne (introwe)  badania histopatologiczne: autopsja  barwienie rutynowe (HE) i specjalne  barwienie immunohistochemiczne  badania molekularne (materiału genetycznego)
34
Papilloma cutis - brodawczak
niezłośliwy nowotwór nabłonka powierzchniowego polip występujący na twarzy, szyi tułowiu, raczej u starszych ludzi
35
Gruczolak cewkowy
niezłośliwy nowotwór śródnabłonkowy najczęstszy gruczolak jelita grubego raczej małe mogą zostać złośliwe
36
Carcinoma basocellulare cutis - rak podstawnokomórkowy
nowotwór złośliwy skóry pochodzący z nierogowaciejących komórek warstwy podstawnej naskórka w praktyce nie jest źródłem przerzutów odległych i nie zajmuje WCH
37
Carcinoma planoepitheliale keratodes - rak płaskonabłonkowy - rak kolczystokomórkowy
rogowaciejący lub nierogowaciejący wywodzi się z naskórka lub pogranicza błon śluzowych szybki naciekający wzrost
38
Włókniak - Fibroma
nowotwór łagodny tkanki łącznej włóknistej występuje wszędzie Makroskopowo: kuliste guzki, uszypułowane/ nieuszypułowane polipy, wyraźnie otorebkowane Mikroskopowo: fibrocyty, fibroblasty + włókna kolagenowe, retikulinowe, sprężyste wzajemnie przeplatające się w różnym stosunku do siebie + osełkowate jądro Włókniak miękki (fibroma mole) / włókniak twardy (fibroma durum). Włókniak młodzieńczy – w jamie nosogardłowej
39
Fibrosarcoma - włókniak mięsakowaty
nowotwór złośliwy tkanki włóknistej przerzutuje przez krew do płuc i kości okalizacja: uda, kolana tułów, dystalna część kończyn górnych, głowa, szyja Daje przerzuty drogą krwi i płuc do kości (kręgosłup). Przeżycie 5-letnie wynosi od 40-60% Mikroskopowo: zbudowany z fibroblastów z cechami atypii ułożonymi w przeplatające się wiązki → szkielet ryby; zupełny/ prawie zupełny brak włókien; guzy tkanki włóknistej i miofibroblastycznej Wyniki badań immunohistochemicznych: SMA (+) w 50% przypadków; desmina (-), CD34 (-), S-100 (-)
40
Cechy nowotowru lagodnego
Rosna powoli i miejscowo Dobrze odgraniczone, brak naciekow Kuliste guzy lite/ w torebkach Nie daja przerzutow Niewielka angiogeneza
41
Zlosliwosc kliniczna nowotworu
Lokalizacja Stan ogolny i wiek chorego Opornosc na leczenie
42
Skala GRADING i STAGING
Skala GRADING - histologiczna ocena zlosliwosci skala STAGING - ocena kliniczna zaawansowana zlosliwosci
43
Cytodiagnostyka złuszczeniowa
To ocena mikroskopowa rozmazów na szkiełkach z komórek które złuszczyly się same materialy -wymazy z szyjka macicy, zoladek, oskrzela, jelito grube -plyny z jam surowiczych -plciowina, mocz *szybkie wykrywanie zmian w szyjce macicy dzieki systemie Bethesda
44
Cytodiagnostyka aspiracyjna
Ocena materialu cytologicznego pobranego przez biopsje aspiracyjna cienkoigłowa. Mozna ją wykonac w kazdym guzie pod kontrolą rtg/usg/tomografu
45
Immunocytochemia - kiedy uzywamy
A 1.diagnostyka roznicowa glownych typow nowotworow : rak/miesiak/czerniak/chloniak/ bialaczki 2. Diagnostyka roznicowa drobnookraglokom. nowotoworw zlosliwych wieku dzieciecego 3. Ustalanie przerzutow 4. Indetyfikacja bialaczek i chloniakow zlosliwych 5. Ocena obecnosci markerow : HER2 idt
46
Metody morfometryczne
Cytometria przepływowa - klasyfikacja białączek, chłoniaków, ocena rokownaia nowotworw zlosliwych Automatyczna analiza obrazu - ocena stopnia proliferacji i obecnosc markerow
47
Metody cytogenetyczne i moleukarne
Oznaczanie mutacji, delecji, rearanzacji i amplifikacji genow -wykrywanie gen. predyspozcji np mutacja BRCA1 -choroby resztkowe po leczeniu -czynniki predykcyjne np HER2 -diagnostyka chłoniakow -diagnostyka miesakow
48
Biomarkery i ich nowotwory CEA AFP Bhcg NSE PSAP/PSA Kalcytonina Katecholaminy Immunoglobuliny Ca15-3 Ca125
CEA - rak jelita grubego, watroby, trzustki, zoladka AFP - rak z kom wątrobowych B-hCG - guzy jąder NSE- rak drobnokomorkowy pluca PSAP, PSA - rak gruczolu krokowego Kalcytonina - rak rdzeniasty tarczycy Katecholaminy - guz chromochlonny Immunoglobulinny - szpiczk mnogi CA15-3 - rak sutka CA125- rak jajnika
49
Czynniki onkogenne
Chemiczne - węglowodory aromatyczne, barwniki azotowe, aminy aromatyczne, aflatoksyny (od grzybow), amidy (konserwacja zywnosci) Promieniowanie jonizujące - UVB i UVC, RTG Czynniki fizyczne Wirusy onkogenne - HPV (brodawczak ludzki), EBV (mononukleoza zakazna), HBV, KSHV (miesak kaposiego), H,pylori, HIV
50
drobnoustroje onkogenne
EBV- chłoniak Burkitta, rak nosogradła, chłoniak limf B, choroba Hodgkina HPV - rak płaskonabłonkowy szyjki macicy, jamy ustnej, krtani Najgrozniejszy 16,18,131,33,36,51 Klykciny 6 i 11 Brodawki 1,2,3,4,7 HBV - rak z komórek wątrobowych KSHV - mięsak Kaposiego SV40 - międzybłoniak, guzy mózgu HTLV-1 - chłoniak/białaczka limf T Helicobacter Pylori - chłoniak żołądka z limf B, rak żołądka
51
Aktywacja protoonkogenów
Transfukcja do genomu retorwirusów (v-onc) Zmiana stuktury i poziomu ekspresji komorki (c-onc -mutacje punktowe - onkogen RAS -amplifikacja genów - MYCN w neuroblastoma -translokacje - chłoniak Brukitta -fuzja - chromosm Philadephia -zmiany strukturalne chromosomow
52
Onkoproteiny
Bialka kodowane przez onkogeny Są tak zmienione ze na ich synteze nie maja wplywu czynniki wzrostu przyklady -Białka przekaznikowe np mutacja RAS -czynniki wzrostu (HER2) -białka jądrowe - czynniki transkrypcyjne (MYC) -czynniki regulujace cykl komorkowy - cykliny i kinazy cyklinozalezne
53
Etapy rozowju nowotworu złośliwego
Inicjacja transfomracji - powstają mutacje w DNA komórki, zostają utrwalone po podziale mitotocznym - komórki zainicjowane Niekontrolowanwa proliferacja i mutacje, niestabilnosc genomowa Progresja - wzrastajaca niestabilnosc genomowa, selekcja komorek zdolnych do niezaleznego wzrostu, angiogenezy, unikania apopotzy i naciekania na tkanki Angiogeneza - komorki indukują tworzenie naczyn wlosowatych które dostarczaja im substancje odzywcze i umozliwjaja rozwoj, oraz dawanie przerzutow Naciekanie i przerzuty - komorki uwalniają się z połączen, wydzielają enzymy proteolityczne by przejsc przez blony i migrują do naczyn chlonnych lub krwionosnych
54
Objawy nowotworow
Krwotoki - -do przewodu pokarmowego (rak zoladka, jelita grubego) -do drog rodnych (rak macicy) -krwioplucie (rak płuca) -krwiomocz (rak pecherza, nerki) niedroznosc jelit (rak jelita grubego Objawy uciskowe -nadcisnienie w czaszce Objawy ogolne, wyniszczenie nowotworowe
55
Zespoly paraneoplazmatyczne
Zespoly objawow klinicznych ktore są następstwem wydzielania ektopowoego przez nowotwory, dzialania przeciw komorkom nowotworowym. Objawy -hiperkalcemia -Zespol Cushigna(rak drobnokomorkowy pluca) -Zespol Trousseau (migrujace zapalenie zakrzepowe zyl) - rak trzustki i pluca
56
Wyniszczenie nowotworowe
Kacheksja. To duzy spadek masy ciala, utrata łaknienia, ogólne osłabienie, niedorkwistość. Ocenianae skalą wg WHO (0-4) lub skala Karnofskyego Charakteryzuje sie zwiększonym metabolizmem, utrata tkanki tluszczowej i miesniowej przez TNFalfa(kachektyne) TNFalfa - obniza lipogeneze, produkowany przez makrofagi i monocyty. Bodzcem do wytwarzania sa bakterie (zakazenia oportunsityczne przy rakach)
57
System TNM kiedy NIE stosujemy
chloniaki nieziarnicze chloniak Hodgkina drobnokomorkowy rak pluc
58
Rozrost egzofityczny - brodawczak i polip
Brodawczak - lagodny nowotwor skory/blon sluzowych uwypukla się ponad poziom i ma nierowna powierzchnie. Polip - uwypuklająca się zmiana ktora moze byc nowotworem lub konsekswencja procesu zapalnego
59
Neoplazja wewnątrznabłonkowa
Zmiana przedrakowa w której komórki nowotworowe rozrastają się tylko w nabłonku i nie naciekają, brak przerzutow Moze się z niej rozwinąc rak inwazyjny lub ulec regresji. Cechy -Komórki wykazują polimorfozim, powiekszone, hiperchromazja jader -Obecnosc mitoz powyzej warstwy podstawnej -zaburzeia dojrzewania nablonka

Patomorfologia (5 decks)

Brainscape helps you reach your goals faster, through stronger study habits.
© 2025 Bold Learning Solutions. Terms and Conditions