Week 2: contracten & principaal agent problemen Flashcards
wat is contractueel surplus?
het voordeel dat je behaald met het sluiten van een contract er zijn 5 redenen waarom dit voordeel oplevert:
- het is erg onhandig wanneer prestaties steeds tegelijkertijd moeten plaatsvinden.
- Partijen kunnen door de zekerheid die er in het contract vastligt anticiperen op de toegezegde situatie.
- het afdekken van risico’s, bijv. een verzekering.
- Mensen hebben soms verschillende opvattingen over wat er in de toekomst gaat gebeuren. Bijv. een weddenschap over een voetbalwedstrijd.
- partijen willen soms op een verschillend moment consumeren, dit is bijvoorbeeld aan de hand bij een geldlening.
Hoe duiden economen contractsvrijheid?
Volgens economen geeft contractsvrijheid mensen de mogelijkheid om hun eigen welzijn te maximaliseren. dit komt door de keuze vrijheid.
wat is het belang van het kunnen afdwingen van een contract?
doordat de contracten afdwingbaar zijn hebben mensen vertrouwen in de naleving ervan. En gaan ze hier dus vanuit als dit niet zo was zouden mensen veelal op hetzelfde moment prestatie willen vanwege het risico van niet bestrafte niet-naleving.
Ook worden met contracten relatiespecifieke investeringen beschermd.
wat is een contractuele hold up?
een situatie waarin partijen terughoudend zijn bij het doen van investeringen, omdat onzeker is of de wederpartij zal nakomen.
-> wordt dus opgelost door afdwingbare contract.
wat zijn de twee type sancties die mogelijk zijn om op te leggen vanwege het niet nakomen?
- het dwingen de tekortschietende partij alsnog na te komen.
(3: 296 BW) - de tekortschietende partij schadevergoeding laten betalen (art. 6:74 BW) eventueel in combinatie met ontbinding waarbij over en weer alle verrichte prestaties ongedaan gemaakt moeten worden. (art. 6:265 & 6:271 BW)
wat is een efficient breach?
een contractspartij zal alleen contractbreuk plegen en schadevergoeding betalen wanneer dit de meest optimale (efficiente) oplossing is
wat is een compleet contract?
een theoretisch contract dat in werkelijkheid niet voorkomt en dat bestaat uit 2 elementen:
- Over elke mogelijke toekomstige omstandigheid is door partijen een afspraak gemaakt.
- de afspraken van de partijen in dit fictieve contract genereren een maximaal contractueel surplus.
dit volledig complete contract ontstaat uiteraard niet door de transactiekosten die dan veel te hoog zouden zijn.
Wanner spreken we van marktfalen?
Economen spreken er hier van wanneer het welzijn niet spontaan maximaal is.
Wat zijn de vier vormen van marktfalen?
- transactiekosten: transactiekosten zullen er altijd voor zorgen dat het complete contract niet bereikt wordt hier komt te veel onderhandelingstijd, onderzoekstijd etc. bij kijken. -> oplossing in het aanvullend recht veel bepalingen al geregeld in het aanvullend recht waardoor contractspartijen minder contractskosten hoeven te maken, wel kunnen ze altijd nog kiezen voor het afwijken van dit aanvullend recht door wel bepalingen in hun contract te zetten over dat onderwerp dat in het aanvullend recht al geregeld is.
- informatie-assymetrie: probleem hierbij is dat de contractant met een informatievoorsprong er niet op uit is om de gezamenlijke contractuele winst te maximaliseren. Hij heeft liever een kleiner contractueel surplus, omdat zijn aandeel in deze winst dan groter is.
- irrationaliteit: dit treed in wanneer mensen keuzes maken die hun eigen welzijn NIET maximaliseert.
drie manieren van irrationaliteit bij een contract:
a. wanneer de keuze die gemaakt is niet vrij is. Bijv. door dwang en de dwang kost energie transactiekosten dus en de persoon die de keuze maakt staat er niet achter en maximaliseert dus niet zijn winst. -> oplossing: op grond van art. 3:44 lid 2 BW kan men onder een gesloten overeenkomst uitkomen.
b. Mensen zijn zeker bij complexe contracten niet altijd in staat alle gevolgen van bepaalde contractuele voorwaarden goed te doorzien. -> oplossing: misbruik van onwetendheid mag niet. Moet wel aantoonbaar zijn
c. Mensen sluiten uit vrije wil ook weleens contracten die zij met het oog op hun vrije wil niet hadden moeten sluiten. bijv. impulsaankopen. -> oplossing: verbod op bijv. verkoop van drugs, bevordert welzijn namelijk niet
4. Externaliteiten: veel contracten hebben gevolgen voor het welzijn van derden. er is sprake van marktfalen waartegen ingegrepen moet worden wanneer de schadelijke gevolgen voor de desbetreffende derde(n) groter zijn dan het voordeel dat de twee contractspartijen gezamenlijk behalen. -> oplossing bijv. nietigheid van overeenkomsten die in strijd zijn met de openbare orde en de goede zeden (art. 3:40 lid 1 BW)
Wat zijn de drie vormen van informatieachterstand die onwenselijk zijn bij een contractsluiting en vastliggen in het BW?
- Dwaling ( art. 6:228 BW)
- bedrog (art. 3:44 lid 3 BW)
- de verplichting om algemene voorwaarden bij het aangaan van een overeenkomst aan de wederpartij ter hand te stellen (art. 6:233 & 6:234 BW)
Wat is het verschil tussen standaarden en regels?
regels: scherpe normen waarbij de wetgever op voorhand de inhoud van het recht bepaalt.
standaarden: open normen, waarbij de rechter achteraf de inhoud van het recht bepaalt.
Wat zijn meerderheidsregels?
Regels die voor de meerderheid goed werken, de minderheid kan er dan vanaf wijken en dat brengt de minste transactiekosten met zich mee.
Wat is de formele benadering?
deze benadering hangt aan dat aanvullende regels (en dan met name standaarden) tot een minimum moeten worden beperkt. zij stellen namelijk dat partijen dan gedwongen worden om zelf betere contracten op te stellen. dit levert volgens hen kwalitatief betere contracten op en is daarom wenselijk.
Het nadeel van deze benadering is dat partijen steeds worden gedwongen hoge transactiekosten te maken. -> hier door komt deze benadering niet veel voor.
een uitzondering hierop is het vereiste dat afspraken bepaalbaar moeten zijn (art. 6:227 BW)
wat is de strategische benadering van het aanvullend recht?
een benadering waarbij sommige negatieve effecten van informatie-assymetrie verholpen kunnen owrden door aanvullend recht op te stellen in het naddeel van de partij met een informatievoorsprong. -> gaat strategisch gedrag van partijen tegen.
wat zijn informele mechanismen?
het mechanisme dat ervoor zorgt dat mensen overeenkomsten ook zonder de dreiging van een recht na komen. Dit gebeurt door bijv. sociale normen.
mensen houden zich veel vrijwillig aan sociale normen omdat:
1. het afwijken ervan een onprettig gevoel geeft.
2. het afwijken ervan bij anderen uitingen van afkeuring kan oproepen.
3. het afwijken ervan tot roddelen kan leiden. -> reputatie: moeite met vinden van contractpartner in de toekomst.