Week 10 HC Flashcards
Wat is het doel van het endocriene systeem?
de communicatie tussen cellen en celsystemen mogelijk maken
Wat zijn hormonen?
eiwitten die een effect uitoefenen op een bepaalde doelwitcel
welke 3 typen communicatie tussen hormonen zijn er?
- endocrien: bloed –> doelwitcel
- paracrien: tussen cellen
- autocrien: van de cel zelf
Waar ligt de hypofyse?
boven het dak van de sinus sphenolidalis in het sella turcica
Wat zijn de lange neuronen?
komen uit in de hypofyse achterkwab en maken vasopressine en oxcytocine
Wat doen de korte neuronen?
Geven releasing factoren ( hypothalame hormonen) die de voorkwab remmen of stimuleren via een plexus van bloedvaten
Wat zijn de hormonen voor de hypofyse voorkwab?
- TRH
- GnRH
- somatostatine
- GRH
- dopamine
- CRH
Waarom hebben de hormonen die door de hypothalamus afgegeven worden een zeer korte halfwaarde tijd?
Het is belangrijk dat het effect niet langer door werkt dan nodig is
Hoe werken theroid of steroid hormonen?
Kunnen door celmembraan heen de kern binnen ( kernreceptor
Wat doen wateroplosbare hormonen?
meeste hypofyse en hypothalamus hormonen kunnen niet door membraan dus moeten binden op een membraangebonden receptor
Wat zijn de verschillen tussen de hypofyse voor- en achterkwab?
- voorkwab is groter dan de achterkwab
- achterkwab heeft kleine kernen
- voorkwab heeft hormoon producerende cellen die er uit zien als de eilandjes van langerhans in de pancreas
- achterkwab is bij neurofilamentkleuring aangekleurd
- voorkwab heeft klierstructuur en achterkwab juist alleen neuronen
- oxytocine en ADH worden in achterkwab geproduceert
Wat is acromegalie?
te veel GH
Wat is de ziekte van cushing?
hypercortisol
Wat is de ziekte van Addison?
hypocortisolisme
Wat is de ziekte van Graves?
hyperthyreoidie
Wat is de ziekte van Hashimoto?
hypothyreoidie
Hoe werkt de prolactine regulatie?
Als het nodig is wordt er minder dopamine afgegeven die het normaal onderdrukt en de grote cellichamen worden gestimuleerd wat zorgt voor oxytocine wat de melkklieren stimuleerd
Wat doet oxytocine?
Bij vrouw contractie uterus bij bevalling maar bij man niet helemaal duidelijk waarschijnlijk wel gelukshormoon
Wat doet eiwitbindig?
inactiveert hormonen en zorgt dan voor minder klaring/ uitscheiding ( zo voorkomt het afbraak)
Hoeveelheid vrij hormoon zal niet veranderen door negatieve terugkoppeling maar de hoeveelheid bindend hormoon wel
Hoe groot is de hypofyse?
1 cm
Wat is de verdeling van de hormoon producerende cellen in de hypofyse voorkwab?
- somatotroop –> Gh = 50%
- corticotroop –> ACTH = 20%
- lactotroop –> PRL = 15%
- gonadotroop –> LH/ FSH = 10%
- thyrotroop –> TSH = 5 %
Hoe groot is de bijnier?
3 cm
Welke lagen heeft de bijnier en wat doen ze?
- zona glomerulosa: mineraalcorticoides zout
- zona fasciculata: glucocorticoiden suiker
- zona reticularis: sex
- medulla: catecholamines
Welke zones stuurt ACTH aan?
fasciculata en reticularis, in glomerulosa is anriotensine en kalium belangrijk
Wat doet StAR?
transporteert cholesterol over het mitochondirale binnenmembraan
Wat doet CYTp450?
zijketen van cholesterol er afhalen
Wat doet cortisol?
- remming eiwitsynthese
- stimuleren gebruik vetzuren en minder gebruik glucose
- stimuleren lever tot glucose aanmaak en verhoging bloed glucose
- minder insuline gevoeligheid
- meer glucose
- meer glycogenolyse
- meer gluconeogenese
Waar moten co-factoren aan voldoen?
- interactie met de ligand gebonden receptor
- versterken van de activatorfunctie van de receptor
- intrinsiek vermogen om trasncriptie te activeren
- dissociatie van receptor na dissociate van het hormoon
Wat zijn criterea waar co - repressors aan moeten voldoen?
- interactie met de onbezette receptor
- versterken van de repressor functie van de receptor
- intrinsiek vermogen om transcriptie te onderdrukken
- dissociatie van de receptor na binding hormoon
Waar komt de bijnier embryonaal vandaan?
schors uit mesoderm en merg uit neural crest
Wat is hyperplasie?
vermeerdering
Wat is hypertrofie?
vergroting
Wat is neoplasie?
nieuw vorming, niet reversibel en geen mogelijkheid tot regressie
wat doet het bijnier merg?
netstjes van chromaffiene cellen die catecholamines produceren
Zitten om nestjes van sustentaculaire cellen
Wat zijn oorzaken van hypercortisolisme?
- exogeen steroiden toenmen: atrofe bijnier
- tumor in hypofyse die ATCH produceert: ziekte van Cushing
- bijnier tumor –> andere architectuur in de cellen
- paraneoplastisch syndroom: andere tumor maakt ATCH
Wat is het viriliserend hormoon?
- een zeldzame ziekte waarbij er over productie is van androgenen
- er is neoplasie met viriliserende kenmerekn
- eerder een carcinoom dan een adenoom
Wat heb je bij hyper aldosteronisme?
spironolactonbodies omdat je hypertensie hebt krijg je dan spironalacton en dit heb je dus ook al aangemaakt bij hyper aldosteronisme
Wat is Congenitale adrenale hyperplasie CAH?
erfelijke aandoeningen met een defect in enzymen die betrokken zijn bij steroid biosynthese
–> er wordt dan niet goed cortisol gemaakt en ACTH wordt androgeen ipv cortisol
Wat is een acute bijnier insuffiecientie?
- waterhause friederichsen syndroom
–> een bilaterale bijnierbloeding en je hebt dan geen hormoon productie meer, komt voor bij kinderen met sepsis en op andere plekken is dan stolling
Wat is chronische bijnierinsufficientie?
ziekte van addison:
- ato-immuun adrenalitis: bijnierschors kapot
- infecties
- metastasen
Wat is een andere manier om bijnier hypofuncite te hebben?
plots corticosteroiden stoppen
Wat is een incidentaloom?
bij toeval een tumor in de bijnier zien, deze kunnen heel groot worden
Komen adenomen of carcinomen vaker voor?
adenomen
Hoe onderscheid je carcinomen en adenomen?
- gewicht: carcinoom> 100g en adenoom < 50g
- groote: carcinoom> .5-6cm en adenoom < 5 cm
- carcinoom heeft meer diffusie groeiwijze, necrose en kapseldoorbraak, het is dus microscopisch vee wilder
Wat is anaplasie?
als je niet meer kan zeggen wat de oorsprong van de cel is
Wat is een Feochromocytoom?
een catacholamine producerende tumor, hij zorgt dus voor hypertensie en is meestal benigne
Wat is het syndroom van Cushing?
meest voorkomende endogene voor van hypercortisolisme
Welke mogelijk heden zijn er bij een ATCH afhankelijke vorm van Cushing?
- hypofyse adenoom: ziekte van cushing
- ectopische atch productie
Welke mogelijk heden zijn er bij een ATCH ONafhankelijke vorm van Cushing?
- bijnier adenoom
- bilaterale bijnier hyperplasie
- bijniercarcinoom
–> veel prodcutie van cortisol zelf
Hoe ziet iemand met cushing syndroom er standaard uit?
- buffalo hump
- moon facies: rond gezicht en vet opslag
- kans op osteoperose en werfelfracturen
- centrale adipositas
Wat zijn andere kenmerken van iemand met de ziekte van Cushing?
- glucose intolerantie
- zpierzwakte
- hypertensie
- psychopathologie
- hematomen
- hirsutisme
- oedeem
Waar gaan mensen met de ziekte van cushing vaak dood aan?
cardiovasculair
Hoe wordt gescreend voor het syndroom van cushing?
- aanwezigheid van meerdere en progressieve symptomen
- ongebruikelijke symptomen in realtie tot de leeftijd
- therapie- resistentie DM en/ of hypertensie
- patienten met een bijnierincidentaloom
- kinderen met groeiretardatie
Welke 3 testen worden gedaan van de diagnose waar 2 van afwijkend moeten zijn?
- cortisolexcretie in 24 h urine
- 1 mg dexamethason supressie test
- middernachts speeksel cortisol concentratie
Wat is pseudo cushing?
hypercortisol door een andere oorzaak:
–> door toename CRH productie
–> normale reactie op stress
–> chronische stress moet dus voor de diagnose eerst uitgesloten worden
–> met speekseltest pseudo uitsluiten
Wat zijn acute complicaties van ACTH syndroom?
- infecties
- thromboembolische complicatie
- ernsitge hypertensie en hypokalieaemie
- psychiatrische complicaties
Wat zijn primaire oorzaken van hypocortisolisme?
- ziekte van addison
- veel ACTH
en secundair: bijnier wordt door laag ACTH niet gestimuleerd
