Vistfræði - Prófspurningar o.fl.

Question 1

Hverjar eru undirgreinar vistfræðinnar?

Answer 1

Question 2

Hverjar eru þrjár gerðir náttúruvals:

Answer 2

• Stöðugleikaval (Stabilizing)
• Stefnubundið val (Directional)
• Rjúfandi val (Disruptive)

Question 3

Niðurstöður athuganna Robert MacArthurs á söngvurum (warblers) í Norður Ameríku benda til þess að:

Answer 3

Fæðunám á mismunandi svæðum í trjákrónum takmarki samkeppni á milli tegunda.

Question 4

Hvernig fór Margaret Davis að því að kortleggja tegundasögu skógar yfir 12.000 ára tímabil?

Answer 4

Hún mældi magn mismunandi frjókorna í misgömlum setlögum á botni stöðuvatns í skóginum.

Question 5

Segðu allt sem þú getur um náttúruval

Answer 5

• Stafar af tilviljunarkenndum stökkbreytingum
• Lífverur hafa eftir foreldrum sínum og svipa til þeirra
• Sumar erfðagerðir og svipbrigði eru arfgeng
• Fjöldi afkvæma fer umfram burðarþol umhverfis
• Mismunandi erfðir eiginleikar hafa áhrif á hæfni afkvæma og þannig lífslíkur

Question 6

Stofn (population) er…

Answer 6

…hópur einstaklinga af sömu tegund sem lifir á ákveðnu svæði.

Question 7

Efnaskiptavatn (metabolic water) er…

Answer 7

…það vatn sem losnar við frumuöndun (cellular respiration).

Question 8

Hvernig fer söngtifan Diceroprocta apache (cicada) að því að vera virk í 43°C lofthita?

Answer 8

Hún kælir sig með uppgufun.

Question 9

Útskýrðu hugtakið…

Efnatillífun (chemosynthesis):

Answer 9

Nýting ólífrænna sameinda sem kolefnis- og orkugjafa.

Question 10

Útskýrðu hugtakið…

Ljós (photosynthesis):

Answer 10

Nýting CO₂ sem kolefnisgjafa og sólarljóss sem orkugjafa.

Question 11

Útskýrðu hugtakið…

Ófrumbjarga lífverur (heterotrophs):

Answer 11

Nýting lífrænna sameinda sem kolefnis- og orkugjafa.

Question 12

Útskýrðu hugtakið…

Frumbjarga lífverur (autotrophs):

Answer 12

Nýting ólífrænna sameinda sem kolefnis- og orkugjafa.

Question 13

Útskýrðu hugtakið…

Frumverur (protists):

Answer 13

Heilkjarna einfrumungar (eukaryotic unicellular organisms) sem eru bæði frumbjarga (autotrophic) og ófrumbjarga (heterotrophic).

Question 14

Útskýrðu hugtakið…

Tvíkynja lífverur (hermaphrodite):

Answer 14

Sami einstaklingur gegnir hlutverki beggja kynja

Question 15

Útskýrðu hugtakið…

Fæðingartala (birth rate):

Answer 15

Fjöldi afkvæma fædd hverri móður á tilteknu tímabili.

Question 16

Útskýrðu hugtakið…

Fjölgunarhraði stofns (λ Geometric Rate of Increase):

Answer 16

Hlutfallsleg breyting í fjölda stofns á tilteknu tímabili.

Question 17

Útskýrðu hugtakið…

Cohort líftafla:

Answer 17

Fylgst með hópi einstaklinga af sömu kynslóð frá fæðingu til daupa,

Question 18

Útskýrðu hugtakið…

Static líftafla:

Answer 18

Upplýsingar um aldur við dauða hjá hópi einstaklinga í stofninum, sem fæddir eru á mismunandi tíma.

Question 19

Rétt eða rangt…

Aukin útbreiðsla getur minnkað staðbundinn þéttleika stofns:

Answer 19

Rangt!

„Einstaklingar sem dreifðir eru yfir stórt svæði mynda þyrpingar.“

„On large scales, individuals within a population are clumped.“

Question 20

Rétt eða rangt…

Aldursdreifing stofns endurspeglar sögu lifunar og viðkomu stofnsins:

Answer 20

Rétt!

„The age distribution of a population reflects its history of survival, reproduction, and potential for future growth.“

Question 21

Rétt eða rangt…

Aldursdreifing stofns endurspeglar sögu lifunar og viðkomu stofnsins:

Answer 21

Rétt!

„The age distribution of a population reflects its history of survival, reproduction, and potential for future growth.“

Question 22

Rétt eða rangt…

Hardy-Weinberg lögmálið lýsir því hvernig lífverur móta umhverfi sitt:

Answer 22

Rangt!

„Hardy-Weinberg lögmálið lýsir módeli sem greinir mismunandi valkrafta í umhverfi.“

„The Hardy-Weinberg equilibrium model helps identify evolutionary forces that can change gene frequencies in populations.“

Question 23

Rétt eða rangt…

Flestar tegundir standa sig best á fremur þröngu hitabili:

Answer 23

Rétt!

Question 24

Rétt eða rangt…

Samband stærðar afkvæma og fjölda þeirra er ólík hjá fiskum og plöntum?

Answer 24

Rangt!

Fiskar og plöntur velja á milli stærðar og fjölda egga/eggfrumna.

Stórar og fáar eða litlar og margar.

Question 25

Rétt eða rangt… Þegar fullorðnir einstaklingar hafa litlar lífslíkur hefst æxlunin seint.

Answer 25

Rangt! Séu lífslíkur fullorðins einstaklinga litlar þarf hann að drífa í því að fjölga sér svo hann missi ekki af tækifærinu sínu.

Question 26

Möndulhalli jarðar er:

Answer 26

23.5°

Question 27

Möndulhalli jarðar veldur:

Answer 27

Ójöfnum hita á yfirborði jarðar, sem ásamt möndulhallanum býr til mismunandi árstíðir.

Question 28

Staðsetningar og gerðir lífbelta urðu vegna mismunandi…

Answer 28

* Hitastigs milli breiddargráðnanna sem þau liggja á * Nærviðra í landslagi * Jarðvegs * Úrkomu

Question 29

Hringrás vatns um jörðina keyrir á;

Answer 29

Sólarorku.

Question 30

Vatn sem leysiefni er mikilvægt náttúrinni vegna þess…

Answer 30

…að það leyfir efnahvörf og er góður miðill fyrir sameindaferla sem stuðla að lífi.

Question 31

Mismunur dýra/plantna í vatni og á landi: Þéttleiki (density) vatns og lofts veldur…

Answer 31

…mismunandi uppbyggingu dýra. Þéttleiki lofts er lítill og því þurfa landdýr að mynda stoðkerfi (Beinagrindur og stilkar). Þéttleiki vants er mikill og því er minni þörf á stöðkerfi (Lindýr og sjávarþang).

Question 32

Mismunur dýra/planta í vatni og á landi: Seigja (viscosity) vatns og lofts hefur áhrif á…

Answer 32

…ferðavenjur dýra. Seigja lofts er lítil og landdýr þurfa varla að hafa fyrir því að ferðast í gegnum það. Seigja vatns er mikil og því þurfa dýr í vatni eyða mikilli orku í að ferðast í gegnum það. Þau eru því gjarnan straumlínulaga.

Question 33

Mismunur plantna í vatni og á landi: Hvernig munar aðstæðum til ljóstillífunar í vatni og í lofti og hvers vegna?

Answer 33

Ljós ferðast auðveldlega í gegnum loft og því eru aðstæður til ljóstillífunar almennt betri á landi en í sjó. Vatn brýtur ljós og er ljóstillífun aðeins möguleg við ákveðið dýpi. Því dýpra því minna ljós.

Question 34

Mismunur dýra/plantna í vatni og á landi: Hitaleiðni (conductivity) vatns og lofts veldur…

Answer 34

Loft leiðir hita illa og því er auðveldara fyrir landdýr að stýra eigin líkamshita. Hitastig á landi flöktar meira og dýr þurfa að geta brugðist við hitabreytingum. Vatn leiðir hita vel og því er erfiðara fyrir dýr í vatni að stýra hitabúskap sínum. Hitastig í vatni er stöðugra og því þurfa dýr síður að bregðast við breytingum.

Question 35

Lífsviðurværi í mismunandi vatnaumhverfum eru breytileg vegna:

Answer 35

* Ljósmagns * Hitastigs * Hreyfingu/flæði vatns * Saltmettun * Loftmettun

Question 36

Svipbrigði meðal einstaklinga í stofni muna vegna…

Answer 36

…mismunandi áhrifa frá genum og umhverfi

Question 37

Tilviljunarkenndir ferlar eins og genaflökt geta breytt…

Answer 37

…gene frequencies í stofnum (sérstaklega litlum).

Question 38

Náttúruval er…

Answer 38

…mismunandi lífslíkur einstaklinga með mismunandi svipbrigði.

Question 39

Dæmi um rjúfandi náttúruval er:

Answer 39

Auknar lífslíkur meðal fugla með litla og stóra gogga en litlar lífslíkur meðal fugla með meðalstóra gogga. Á endanum skiptist stofninn í tvennt.

Question 40

Dæmi um stöðugleika-náttúruval:

Answer 40

Meðalstórar pöddur hafa bestu lífslíkurnar. Litlar pöddur eru veikburða og þrífast síður við samkeppni á meðan stórar pöddur eiga undir högg að sækja vegna afráns af fuglum sem sjá þær betur.

Question 41

Útskýrðu stöðugleika náttúruval:

Answer 41

Þegar eitt svipbrigði