Vinnutækni Flashcards
Hvað er vinnuvernd?
Er samheiti yfir marga þætti sem að hafa áhrif á öryggi heilsu og líðan starfsmanna í starfi
● Húsnæði og umhverfisþættir
(efni, vélar, tæki o.fl.)
● Hreyfi- og stoðkerfi
(líkamlegir áhættuþættir, líkamsbeiting o.fl.)
● Starfsmannaheilsuvernd
(bólusetningar, sýkingavarnir o.fl.)
● Félagslegir og andlegir þættir
(samskipti, einelti o.fl.)
Rétt líkamsbeiting og vinnutækni
Er forvörn gegn stoðkerfisvandamálum. Stoðkerfisvandamál eru algengasta orsök vinnutendra veikinda.
Vinnutengd stoðkerfisvandamál hafa fyrst og fremst áhrif á
● Bak
● Háls
● Axlir
● Efri útlimi
● (En geta einnig haft áhrif á neðri útlimi)
Dæmi um álagseinkenni og álagssjúkdóma
● Slit í liðum
● Vöðvabólga
● Þursabit
● Brjósklos
● Sinaskeiðabólga
● Slitgigt
Álagseinkenni
Eru sársauki eða óþægindi í vöðvum, sinum og/eða liðum og orsakast af því að ekki eru notuð rétt vinnubrögð eða röng líkamsbeiting. Getur leitt til minni hreyfigetu og skertrar starfhæfni
Áhættuþættir álagseinkenna
● Síendurteknar hreyfingar án hvíldar
● Kröftug áreynsla
(lyfta þungu eða ýta/draga)
● Stöðug vöðvaspenna
● Streita
● Vinnuskipulag óheppilegt
● Umhverfisáhrif
(inniloft, hávaði, lýsing)
● Líkamsástand okkar
● Lítil líkamsvitund
70-80% starfsfólks í umönnunarstörfum fær verki í
● Mjóbak
● Herðar
● Axlir
● Háls
● Hnakka
Hvernig má draga úr eða koma í veg fyrir álagseinkenni?
● Læra rétta líkamsbeitingu og vinnutækni
● Þekkja uppbyggingu líkamans
● Þekkja áhættuþætti álagseinkenna
● Vera meðvituð um vinnuvernd
Hvað er stöðuvinna?
Erum með vöðva í stöðugri spennu
Þegar það er stöðug spenna þá leiðir það til lélegs blóðflæðis um vöðvann. Vöðvinn þarf næringarríkt blóð til að vinna. Það safnast fyrir úrgangsefni sem komast ekki úr vöðvanum og næringarefni komast ekki til vöðvans. Verðum fljótt þreytt í stöðuvinnu og getum ekki unnið hana lengi
Hvað er hreyfivinna?
Spenna og slökun til skiptis
Þar sem að það kemur alltaf slökun í vöðvann inn á milli þá ná æðarnar að flytja súrefnisríkt blóð til vöðvans og að losa vöðvann við úrgangsefni. Við getum með hreyfivinnu unnið mjög lengi án þess að það komi verkir
Lykilatriði við góð vinnubrögð er að vinna með liðina í?
Miðstöðu
Miðstaða
Þá erum við að halda liðnum þannig að hann er í miðstöðu en ekki ystu stöðu. Þegar við erum með liði í miðstöðu þá er álagið mest þar sem að brjóskið er þykkast, ef við erum með í ystu stöðu þá er álagið þar sem að brjóskið er þynnst og meiri líkur á að það komi slit í brjóskið
Hvernig getum við minnkað álag töluvert?
Með því að við reynum að vera með sem stystan vogararm. Reynum að vinna sem næst líkamanum í uppréttri stöðu
Hvað er vogararmur?
Er fjarlægð frá átakspunkti að byrði. Eftir því sem við höfum lengri vogararm þá margfaldast álag á liðamótin
Hverjar eru grunnhreyfingarnar?
1) Hnébeygjur
2) Gangstaða og þungaflutningur
Grunnhreyfingar
-Hnébeygjur
Beygjum okkur í hnjám og mjöðmum með bakið í miðstöðu
Grunnhreyfingar
- Gangstaða og þungaflutningur
Færsla fram og aftur, þá erum við að nota lærvöðvana og rassvöðvana í færsluna en ekki að lyfta með því að nota handleggi og herðarnar. Nota fætur og hlífa baki.
Áður en sjúklingur er færður þarf að hafa í huga
● Skipuleggja færsluna áður en við byrjum
● Meta vinnumhverfið
● Gera áhættumat
● Fá upplýsingar um getu sjúklings
● Minnka núning við flutning
● Nota léttitæki þegar við á
● Forðast að lyfta með handafli
Grunnreglur líkamsbeitingar
● Vinna verk sem næst líkamanum (stuttan vogararm)
● Vinna í gangstöðu með góðan undirstöðuflöt
● Nota fætur og flytja líkamsþunga
● Vinna með fætur, mjaðmir, handleggi og axlir í sömu stefnu
● Nota þægilegt grip, með úlnliði í miðstöðu
● Halda eðlilegum sveig hryggjar í miðstöðu (beint bak)
● Vinna í jöfnum takti (anda út við átak)
● Forðast að lyfta með handafli (nota léttitæki)
● Virkja sjúkling (gefa leiðbeiningar og tíma til að vinna með)
● Sá sem þekkir sjúkling betur stýrir færslunni
Hvar á rennilak að vera á sjúkrarúmi?
Er staðsett milli laks og þverlaks
lak → rennilak → þverlak
L-R-Þ stafróf
Fyrst venjulegt lak, svo rennilak og ofan á þverlak
Eiginleikar rennilaks
Það minnkar viðnám geng rennsli en hleypir samt lofti í gegn. Er jafn stórt og þverlakið. Rennilakið er fast.
Hvar á þverlak að vera á sjúkrarúmi?
Sjúklingur liggur ofan á þverlaki. Það er efst. Þverlakið er laust til þess að hægt sé að færa sjúkling með því.
lak → rennilak → þverlak
Færa ofar í rúm með þverlaki
1) Þverlak losað báðum megin frá báðum hliðum.
2) Gott grip - Náum góðu gripi á þverlaki með báðum höndum
3) Þungaflutningur - dregið
Byrjum með þungann á fremri fót og færum síðan þungann í færslunni um leið og við færum á aftari fót. Handleggirnir við líkama. Bak í miðstöðu.
Hliðarflutningur með þverlaki
1) Þverlak er losað frá báðum hliðum
2) Gott grip - Ná góðu taki á þverlaki með báðum höndum
3) Þungaflutningur - aftur og dregið
Við færum þungann frá fremri fæti til aftari. Bak í miðstöðu. Handleggir við líkama
Velta og snúa með þverlaki
1) Þverlak er losað frá báðum hliðum
2) Gott grip - ná góðu taki á þverlaki með báðum höndum
3) Þungaflutningur
a. starfmaður dregur sjúkling að sér
- þungi færður aftur, frá fremri fæti yfir á aftari
- bak í miðstöðu
- handleggir við líkama
b. starfsmaður veltir sjúklingi með því að færa þungann fram frá aftari yfir á fremri - þungaflutningur fram
