VI) STRONY, UCZESTNICY POSTĘPOWANIA, ZDOLNOŚĆ SĄDOWA, ZDOLNOŚĆ PROCESOWA Flashcards
tożsamość podmiotów = tzw. konfuzja procesowa);
pierwotna, jako skutek wadliwego oznaczenia stron =
wezwanie do uzupełnienia braku pozwu pod rygorem zwrotu – art. 130 KPC;
tożsamość podmiotów = tzw. konfuzja procesowa);
Następcza =
umorzenie postępowania z powodu niedopuszczalności wydania wyroku – art. 355 KPC
Po stronie czynnej lub biernej procesu może występować więcej
niż jeden podmiot
(współuczestnictwo w sporze /
współuczestnictwo procesowe) co jednak nie narusza zasady
dwustronności procesu
Art. 126 § 1 KPC. Każde pismo procesowe powinno zawierać:
1) (…) imię i nazwisko (osoba fizyczna) lub nazwę (jednostki organizacyjne) stron, (…)
§ 2. Gdy pismo procesowe jest pierwszym pismem w sprawie, powinno ponadto zawierać oznaczenie przedmiotu sporu oraz:
1) oznaczenie miejsca zamieszkania lub siedziby i adresy stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników,
2) numer Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludności (PESEL) lub numer identyfikacji podatkowej (NIP) powoda będącego osobą fizyczną, jeżeli jest on obowiązany do jego posiadania lub posiada go nie mając takiego obowiązku lub
3) numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, a w przypadku jego braku - numer w innym właściwym rejestrze, ewidencji lub NIP powoda niebędącego osobą fizyczną, który nie ma obowiązku wpisu we właściwym rejestrze lub ewidencji, jeżeli jest on obowiązany do jego posiadania
Co w razie błędów w oznaczeniu strony??
Art. 130 k.p.c (wezwanie przez przewodniczącego do uzupełnienia braków formalnych pozwu pod rygorem zwrotu => w razie błędów uniemożliwiających nadanie sprawie biegu; nie dotyczy oczywistych omyłek pisarskich, niedokładności)
Strona może sprostować oznaczenie podane w pozwie (o ile błąd w oznaczeniu jest tego rodzaju, że jego nie sprostowanie nie spowoduje de facto zmiany pozwanego w procesie)
Jaki jest termin na uzupełnienie braków ze 130 kpc?
Tydzień
Strona w znaczeniu procesowym będzie stroną w znaczeniu materialnym, za wyjątkiem:
Powództw wytaczanych przez
1) prokuratora /
2) podmioty na prawach prokuratora /
3) uprawnionych organizacji pozarządowych na rzecz oznaczonych podmiotów
- **prokurator, NGO, inny uprawniony podmiot wytaczający pozew– strona w znaczeniu procesowym;
- **osoba na rzecz której wytoczono powództwo – strona w znaczeniu materialnoprawnym => może stać się stroną procesową w następstwie przystąpienia do postępowania, w tym charakterze);
Podstawienia procesowe
działanie w procesie przez określony podmiot jako strona
w imieniu własnym lecz
na rzecz / rachunek innego podmiotu
np. syndyk/kurator spadku
strony w nieprocesie
wnioskodawca (gdy wszczynane na wniosek) i uczestnicy
Sąd wszczyna postępowanie nieprocesowe na wniosek, czy z urzędu?
Art. 506 KPC. Sąd wszczyna postępowanie nieprocesowe na wniosek (zasada); w wypadkach wskazanych w ustawie sąd może wszcząć postępowanie także z urzędu (wyjątek).
Art. 510 § 1 KPC. nieproces - Zainteresowanym w sprawie jest każdy,…
czyich praw dotyczy wynik postępowania, może on wziąć udział w każdym stanie sprawy aż do zakończenia postępowania w drugiej instancji. Jeżeli weźmie udział, staje się uczestnikiem. Na odmowę dopuszczenia do wzięcia udziału w sprawie przysługuje zażalenie.
Art. 510 § 2. Jeżeli okaże się, że zainteresowany nie jest uczestnikiem, sąd
wezwie go do udziału w sprawie. Przez wezwanie do wzięcia udziału w sprawie wezwany staje się uczestnikiem.
Zainteresowany w sprawie może stać się uczestnikiem wskutek:
Złożenia wniosku o wszczęcie postępowania - wnioskodawca ma obowiązek oznaczyć we wniosku innych zainteresowanych w sprawie (art. 511 par. 1 KPC);
Wzięcia udziału w sprawie / zgłoszenie udziału w postępowaniu w charakterze uczestnika do zakończenia postępowania przed sądem II instancji) – na postanowienie sądu odmawiające dopuszczenia do udziału w postępowaniu przysługuje zażalenie
Wezwania do wzięcia udziału w sprawie przez sąd (art. 510 § 2 KPC) – sąd z urzędu kontroluje krąg zainteresowanych w sprawie i z urzędu wzywa do wzięcia udziału w sprawie zainteresowanych nie wskazanych we wniosku
Ex lege (np. w postępowaniu rejestrowym podmiot podlegający wpisowi do rejestru jest uczestnikiem z mocy prawa – zob. art. 694.3 §1-2 KPC)
PODMIOTY POSTĘPOWANIA ZABEZPIECZAJĄCEGO:
UPRAWNIONY
(podmiot żądający udzielenia zabezpieczenia roszczeniu, lub podmiot na rzecz którego żądanie takie zostaje zgłoszone w postępowaniu wszczynanym z urzędu - art. 732 KPC)
OBOWIĄZANY
(podmiot przeciwko, któremu zgłoszono żądanie udzielenia zabezpieczenia)
PODMIOTY POSTĘPOWANIA EGZEKUCYJNEGO
WIERZYCIEL
(podmiot żądający przymusowej realizacji roszczenia stwierdzonego tytułem wykonawczym, lub podmiot na rzecz którego żądanie takie zostaje zgłoszone w postępowaniu wszczynanym z urzędu (na żądanie innego uprawnionego organu) - art. 796 par. 2-3 KPC)
DŁUŻNIK
(podmiot przeciwko, któremu zgłoszono żądanie wszczęcia postępowania egzekucyjnego / dochodzi się przymusowego wykonania roszczenia na podstawie tytułu wykonawczego)
zdolność występowania w procesie jako strona (zdolność sądowa) posiada:
Art. 64 §1 KPC. Każda:
- osoba fizyczna i
- prawna
- jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną
- **np. osobowe spółki handlowe, stowarzyszenie zwykłe!!! wspólnota mieszkaniowa w sprawach dot. zarządu nieruchomością wspólną, ale nie spółka cywilna (stroną procesu dot. spółki cywilnej powinni być wszyscy wspólnicy => współ. uczestnictwo konieczne)!!!
„szczególna zdolność sądowa” – wynikająca z przepisów szczególnych i niezależna od zdolności prawnej, np. art. 460 §1: Zdolność sądową i procesową ma także
pracodawca, chociażby nie posiadał osobowości prawnej, a w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych zdolność tę ma organ rentowy, Prezes UOKiK– w sprawach z zakresy ochrony konkurencji , Prezes URE w sprawach z zakresu regulacji energetyki, Prezes UKE w sprawach z zakresu regulacji telekomunikacji i poczty, Prezes Urzędu Transportu Kolejowego ws. regulacji transportu kolejowego
Art. 1117 § 1 KPC. Zdolność sądową cudzoziemców, zagranicznych osób prawnych i jednostek organizacyjnych niebędących osobami prawnymi określa się według
prawa właściwego dla ich zdolności prawnej.
Art. 65 § 1 KPC. Zdolność do czynności procesowych (zdolność procesową) mają
1) osoby fizyczne posiadające pełną zdolność do czynności prawnych,
2) osoby prawne oraz
3) jednostki organizacyjne, o których mowa w art. 64 § 11. (posiadające zdolność sądową)
§ 2. Osoba fizyczna ograniczona w zdolności do czynności prawnych ma zdolność procesową w sprawach wynikających z czynności prawnych, których może dokonywać samodzielnie
Art. 1117 §2 KPC. Zdolność procesową cudzoziemców, zagranicznych osób prawnych i jednostek organizacyjnych niebędących osobami prawnymi określa się według
prawa
właściwego dla ich zdolności do czynności prawnych
co to zdolność procesowa
zdolność do samodzielnego, czynnego i
biernego udziału w czynnościach procesowych – działając osobiście lub
przez ustanowionego przez siebie pełnomocnika
kto ma zdolność procesową
osoby fizyczne mające pełną zdolność do czynności prawnych;
Osoby fizyczne mające ograniczoną zdolność do czynności prawnych ALE
tylko w sprawach wynikających z czynności prawnych, których mogą
dokonywać samodzielnie (art. 20-22 KC) => zob. również art. 4531 KPC: W
sprawach o ustalenie lub zaprzeczenie pochodzenia dziecka oraz o ustalenie
bezskuteczności uznania ojcostwa matka i ojciec dziecka mają zdolność
procesową także wtedy, gdy są ograniczeni w zdolności do czynności
prawnych, jeżeli ukończyli lat szesnaście;
wszystkie jednostki organizacyjne posiadające zdolność sądową tzn. osoby
prawne i ułomne osoby prawne (art. 65 §1). W wypadku jednostek
organizacyjnych mających zdolność prawną / sądową problemem może być
brak organów / osób umocowanych do ich reprezentacji / braki w tych
organach uniemożliwiające ich działanie – zdolność procesową mają one
zawsze !!!!
art. 453 zn. 1 KPC: W sprawach o ustalenie lub zaprzeczenie pochodzenia dziecka oraz o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa matka i ojciec dziecka mają zdolność procesową także wtedy, gdy
ukończyli lat szesnaście;
Jak może występować w postępowaniu strona niemająca zdolności procesowej?
Art. 66 KPC. Osoba fizyczna niemająca zdolności procesowej może podejmować czynności procesowe
TYLKO przez swego PRZEDSTAWICIELA USTAWOWEGO
(co niewyłącza możliwości ustanowienia przez
przedstawiciela ustawowego pełnomonika procesowego).
Jak może występować w postępowaniu strona niemająca zdolności procesowej?
Przedstawiciel ustawowy działa jako
zastępca bezpośredni
strony nie mającej zdolności procesowej tj. w imieniu i na
rzecz tej strony (a więc nie jest stroną w znaczeniu
materialnym lub procesowym)
Przedstawicielstwo (w tym pełnomocnictwo) – zastępstwo (…)
Podstawienie procesowe – zastępstwo (…)
zastępstwo
bezpośrednie (działanie „w imieniu i na rzecz strony”)
Podstawienie procesowe
zastępstwo pośrednie („działanie we
własnym imieniu, lecz na rachunek strony”)
BRAKI PIERWOTNE
Skutki braku zdolności sądowej, procesowej, braku w organach strony
odrzucenie pozwu 199 par. 1 pkt 3
a) Zdolność sądowa
Pozwanie osoby fizycznej, która zmarła albo jednostki
organizacyjnej w dacie wytoczenia pozwu niezawiązanej /
zlikwidowanej
Pozwanie jednostki organizacyjnej nie mającej zdolności
sądowej (spółka cywilna, komitet rodzicielski)
b) Zdolność procesowa – wytoczenie powództwa przez powoda
nie mającego zdolności procesowej i nie działającego przez
przedstawiciela ustawowego / przeciwko pozwanemu nie
mającemu zdolności procesowej i przedstawiciela
ustawowego
c) Braki w organach strony – wytoczenie powództwa przez
powoda nie mającego organów albo, w którego organach
zachodzą braku lub przeciwko pozwanemu znajdującemu się
w takiej sytuacji
BRAKI PIERWOTNE
Art. 199 § 2. Z powodu braku zdolności sądowej jednej ze stron albo zdolności procesowej powoda i niedziałania przedstawiciela ustawowego lub braku w składzie organów jednostki organizacyjnej będącej powodem, uniemożliwiającego jej działanie, sąd odrzuci pozew dopiero wówczas,
gdy brak nie
będzie uzupełniony zgodnie z przepisami kodeksu.
BRAKI PIERWOTNE
Art. 130 Wezwanie do uzupełnienia braku formalnego w postaci braku oznaczenia przedstawiciela ustawowego pozwanego w terminie
tygodnia
Art. 70 § 1 KPC. Jeżeli braki w zakresie zdolności sądowej lub
procesowej albo w składzie właściwych organów dają się uzupełnić,
sąd
wyznaczy w tym celu odpowiedni termin. W wypadkach, w
których ustanowienie przedstawiciela ustawowego powinno nastąpić
z urzędu, sąd zwraca się o to do właściwego sądu opiekuńczego (art.
145 § 2 i 178 §2 KRO odnośnie do opieki i kurateli)
§ 2. Sąd może dopuścić tymczasowo do czynności stronę niemającą
zdolności sądowej lub procesowej albo osobę niemającą należytego
ustawowego umocowania, z zastrzeżeniem,
że przed upływem
wyznaczonego terminu braki będą uzupełnione, a czynności
zatwierdzone przez powołaną do tego osobę.
Art. 71 KPC. Jeżeli braków powyższych nie można uzupełnić albo nie
zostały one w wyznaczonym terminie uzupełnione, sąd
zniesie
postępowanie w zakresie, w jakim jest ono dotknięte brakami, i w
miarę potrzeby wyda odpowiednie postanowienie.
