Üst Solunum Yolu Enfeksiyonları Flashcards
ÜSYE nelerdir?
-Rinit
-Grip
-Akut Tonsillofarenjit
-Akut rinosinüzit
-AOM
Rinit (nezle)nin en sık etkeni ve sonrasında gelişen hastalık?
-%30-40 etken RHINOVIRUS
-Rinit sonrası Bakteriyel Sinüzit gelişir (%0,5-2)
Rinit en sık hangi hangi mevsim ve koşullarda?
Son bahar ve kış aylarında sık.
-Kötü havalandırma
-Az güneş
-Soğuk havada burun mukozasında daha iyi virüs üremesi
-Toplu yaşam
Rinitte semptomlar neye bağlı olarak ortaya çıkar?
Virusa karşı salınan İNFLAMATUAR MADDELERle
Rinitte sitotoksik olan virüsler (diğerleri değil)?
İNFLUENZA
ADENOVİRÜS
Rinitte ort. inkübasyon süresi? Ve hastalığın süresi?
24-72 sa ink.
Hastalık genelde 1 hafta
Rinitin en sık belirtileri?
-Boğaz ağrısı
-Burun akıntısı, tıkanıklığı
-Hapşırma
-Öksürük
-Gözlerde sulanma, yanma
-Ateş (küçük çocuklarda)
Grip-Nezle ayrımı?
GRİP NEZLE
Başlangıç: Ani Yavaş
Ateş: 38-40 Normal, subfebril
Baş ağrısı: Belirgin Nadir
Kas ağrısı,
Artralji, Sık, şiddetli Nadir
İştahsızlık:
Öksürük: Sık, şiddetli Orta şiddette
Burun ak. tık.: Bazen SIK
Boğaz ağrıs: SIK Bazen
Grip-Nezle özelliklerinin karşılaştırılması?
GRİP NEZLE
Etken: Influenza Nezle virüsleri
Sıklık/yıl: 1 3-5
Aşı: VAR YOK
Antiviral: VAR YOK
Rinit tedavisi?
ANTİBİYOTİK KULLANILMAZ.
Semptomatik tedavi yapılır: SF’li burun damlaları, analjezik, antiinfl., antihistaminikler veya oral dekonjestanlar
-Zn, C-E vit. tartışmalı
Rinitten korunma?
El yıkama
Kapalı ve kalabalık ortamlardan kaçınma
Özellikle yutma sırasında oluşan boğaz ağrısıyla başlayan ve bazen tonsiller eksudanın birlikte görüldüğü klinik tablo?
AKUT TONSİLLOFARENJİT
Akut tonsillofarenjitin bakteriyel etkenleri?
-AGBHS
-C. diphteria
-N. gonorrhoeae
Akut tonsillofarenjitin viral etkenleri?
-EBV
-Adenovirüs
-Influenza A-B
-Coxsackie A
-Parainfluenza
Akut TF 3 yaş altı etken?
%100 viral
Akut TF 5-14 ve erişkinlikte etken ve sıklığı?
AGBHS
5-14: %10-30
Erişkin: %5-10
Akut TF’nin klinik bulguları?
-Boğaz ağrısı
-Ön servikal LAP
-38.3< Ateş
-Yutma güçlüğü
-Baş ağrısı
-Tonsil hiperemi/ eksudasyon
-Yumuşak damakta peteşi
-Öksürük, burun akıntısı ve ses kısıklığı YOK
Akut TF’de Tonsil Eksudasyonu yapan etmenler?
AGBHS
EBV
Adenovirüs
Primer HIV enf.
Candida albicans
Francisella tularensis
Akut TF’de LAP yapan etmenler?
AGBHS
EBV
Adenovirüs
HHV-6
Tularemi
HIV enf.
Tanıda akut TF etkeninin AGBHS olduğuna nasıl karar verilir
Lökosit>15.000 ise ve sola kayma varsa
Viral kökenli TF’de lökosit seyri nasıl olur?
Başlangıçta yüksek
4-7 gün sonra< 5000 (%50 olguda)
Akut TF boğaz sürüntüsü nereden, kaç adet alınır?
Tonsil ve farenks arka duvarından
Antijen arama imkanı olursa 2 örnek alınır, Ag testi negatifse 2. örnek KÜLTÜR için kullanılır.
*Gonokok, Difteri gibi nadir etkenlerde özgül çalışma yapılmalı.
Akut TF’de hangi boya kullanılır?
GİEMSA
*Gramm rutinde KULLANILMAZ.
Akut TF tanısında bakılacaklar?
-Flora değişiklikler
-Mikst anaerob enf.
-Maya artışı
-Lökosit varlığı
Akut TF’de Atipik Lenfosit etkenleri?
EBV
CMV
Kızamıkçık
Kabakulak
Roseola
Toxoplasma
Viral hepatit
Akut TF tanısında altın standart ve tanıda aranan patojenler?
Boğaz kültürü. Duyarlılık %90-95.
-AGBHS
-C. diphteria
-N. gonorrhoeae
AGBHS tansının özellikleri (akut tf)?
-ANTİBİYOGRAMA GEREK YOK.
-PENİSİLİNE DİRENÇ YOK.
*AGBHS hızlı antijen arama erken tanıda yararlı.
%80-90 duyarlı, özgüllük>%95
Chlamydia antijeni hangi serolojik testlerde?
-ELISA
-Fluoresan mikroskobu
EMN nedir ve hangi test ve değerlere bakılır?
Enfeksiyöz Mononükleoz (öpücük hastalığı)
Etken: EBV
*Kanda ATİPİK LENFOSİTLER
*MONOSPOT TEST
*EBV-VCA IgM
Hangi virüsler için fluoresan mikrobu kullanılır?
-Adenovirüs
-HSV
-RSV
Rutinde üremesi zor olan mo. lar nelerdir ve bunlar için hangi yöntemler kullanılır?
M. pneumoniae
C. pneumoniae
Virüsler
-Nükleik asit probları
-PCR
AGBHS için yapılan serolojik testler?
*ASO (Antistreptolizin O): Rutinde gereği yok. RETROSPEKTİF tanıda. Titresi yüksekse tedaviye gerek yok.
*anti-DNAse B
ASO’nun özellikleri?
Rutinde istenmesine gerek yok. Tek bir yüksek değer tanı koydurmaz.
Resrospektif tanıda yardımcı.
Yalancı pozitiflikleri olabilir: Akut viral hepatitler, bazı kollagen hastalıklar vb.
Yükseldikten 6-12 ayda normale döner.
*ASO TİTRESİ YÜKSEKSE TEDAVİYE GEREK YOK.
Faringotonsillit etkenlerinin mevsimsel sınıflaması?
AGBHS: Kış ve ilkbahar 3-15 yaşta sık.
Influenza: Kış
Rhinovirus: Sonbahar, ilkbahar
Coronavirüs: Kışın daha sık
Korunmasız, evlilik dışı ilişkiler+farenjit etkenleri?
-N. gonorrhoeae
-C. trachomatis
Akut TF kliniğinde Konjuktivit etkeni?
Adenovirüsler (%30-50 foliküler k.)
Akut TF- Grip benzeri tablo etkenleri?
-Influenza A B
-Mycoplasma
Akut TF- Soğuk algınlığı semptomlarının etkenleri?
-Rhinovirüs
-Coronavirüs
Akut TF- Farinkste eksuda etkenleri?
-AGBHS
-EBV
-C. albicans
-F. tularensis
Akut TF- Peteşi etkenleri?
-AGBHS
-EBV
-Kızamık
Akut TF- Ülseratif/ veziküler lezyon etkenleri?
-HSV
-Enterovirüsler (Coxsackie A9, B1-5; ECHO virüsler; Enterovirüs 71)
AGBHS Farenjitini hangi yöntemle ve hangi semptomlarla puanlarız?
CENTOR:
-Ateş>38 1
-Öksürük yok 1
-Hassas ön servikal LAP 1
-Tonsilde büyüme ve eksuda 1
-YAŞ: 3-14 ise 1p, 15-44 ise 0p, >45 ise -1p
Punlamaya göre riskler:
0: 2-3
1: 4-6
2: 10-12
3: 27-38
4: 38-63
Akut TF skorlarına göre izlenecek tedavi paternleri?
1,2: Semptomatik tedavi
3: Boğaz kültürü–>AGHBS varlığına göre sempt. ya da Ab. tedavisi
4 veya üstü: Kültür+ Ampirik tedavi–> Ab ve AGBHS varlığı araştırılır.
Akut TF süpüratif komplikasyonları?
-Otit, mediastinit
-Nekrotizan fasiit
-Abse: Peritonsiller, Parafaringeal ve Retrofaringeal
-Boyunda LAP
Akut TF non-süpüratif komplikasyonlar?
-AKUT ROMATİZMAL ATEŞ
-GLOMERÜLONEFRİT
-Kızıl
-Osteoartrit
-Bakteriyemi
Akut TF tedavisinde viral etkenleri saptamak için?
-Antijen arama
-Kültür
Akut TF- AGBHS tedavisi?
-Komplikasyonları önlemek için ilk 9 günde Ab. başlanmalı.
-İlk tercih: PENİSİLİN, alerji varsa alternatif: ERİTROMİSİN
*Semptom yoksa tedavi edilmezler.
-Semptomatik taşıyıcılık ve rekürren enf.da: KLİNDAMİSİN, PENİSİLİN+RİFAMPİN, AMOKSİSİLİN KLAVULONAT
AGBHS tedavisinde penisilinle tedavide başarısızlık nedenleri?
-Yanlış tanı
-S. pyogenes taşıyıcılğı
-Beraberinde beta laktamaz üreten bakterinin varlığı (S. aureus gibi)
-Tonsiller kriptlerde derin yerleşimli enf.lar
-Lokal süpüratif komplikasyonlar
-Hasta uyumsuzluğu
Tedavi sonrası AGBHS taşıyıcılık oranları ve temaslı kişinin durumu?½%
%10 asemptomatik taşıyıcılık
Kışın kreş ve okul çocuklarında %30-35
*AGBHS farenjitli hastaya temaslı kişilerde semptom yoksa boğaz kültürü ve tedavi gereksiz.
AGBHS farenjit atağı ve taşıyıcılık arasındaki farklar?
- TAŞIYICILIK AGBHS atağı
Mevsim: Uygun değil İlişkili
Ab cevabı: YOK VAR
Ataklar arası AGBHS: pozitif negatif
ASO ve antiDNAse: cevap YOK VAR
AGBHS serotipi: aynı farklı
AGBHS farenjiti tedavisi?
10 gün:
-ORAL PENİSİLİN V
-AMİNOPENİSİLİNLER
-MAKROLİDLER
-SEFALOSPORİNLER
*BENZATİN PENİSİLİN G: Tek doz olarak; oral tedaviye uyum sağlayamayan, rekürren atakları olan veya romatizmal kalp hastalığı olanlara verilir.
Akut TF?’de Mycoplasma ve Chlamydia düşünülürse tedavi?
ERİTROMİSİN veya diğer Yeni Makrolidler
Akut TF? etkeni GONOKOKsa tedavi?
Tek doz 250 mg IM SEFTRİAKSON
Kliniği ağır immunsupresif kişideki Herpes Simpleks Farenjitinde tedavi?
Asiklovir
Tonsillektomi gerekçeleri nelerdir?
-Tedaviye rağmen 6 ayda–>3-5 TF atağı
-Kronik tonsillit/Boğaz ağrısının sebatı
-Hipertrofik tonsilin beslenme, gelişme ve solunumu engellemesi
-Febril konvülziyona neden olma
-Peritonsiller abse gelişmesi
Paranasal sinusleri örten epitelin iltihaplanması?
Sinüzit
Akut Sinüzit?
6-8 haftadan kısa semptomlar, 4ten az yıllık atak sayısı, 10 günden az süren ataklar. Belirgin mukoza hasarı yok
Rekürren Akut Sinüzit?
Akutla aynı özellikler, tek farkları atak sayısı. Rekürrende yıllık 4ten fazla atak görülür.
Kronik Sinüzit?
8 haftadan fazla semptom, her bir atak 10 günden fazla. Belirgin mukoza değişikliği var.
Sinüzitin etkenleri?
S. pneumoniae, H. influenza, M. catarrhalis, S. pyotenes, S. aureus. %10-15 olgulardan virüsler sorumlu (Rhinovirüs, Influenza)
🧚🏻♂️Olguların %25inde Diş Enf. var.
Nasokomiyal sinüzit etkenleri?
P. aureginosa ve diğer Gram (-)ler
Kronik sinüzit ataklarında etken?
Gram(-) ve/veya anaeroblar
Hangi hastalığa sahip insanlarda sinüzitin etkeninin Mantarlar olması beklenir?
🍄Kontrolsüz şeker hastalığı
🍄Böbrek transplantlı hastalar
🍄Immun yetmezlikli kişiler
Sinüzite eğilim oluşturan patolojiler ve etmenler ile hastalık öncesinde görülen hastalık?
Sinüzit öncesi viral sye (nezle gibi) gözlenir.
Eğilim oluşturan patolojiler: Kistik fibrozis, ,mmunite bozukl., septum deviasyonu, yabancı cisim, polip veya tm.
*Yatan hastalarda: Nazotrakeal/nasogastrik tüpler eğilim oluşturur.
Akut sinüzitin patolojisi (vücuda etkileri)?
-Epitelin siliyer akt. bozulur ve sekresyon artar.
-Sinus ostiumları daralır, drenaj önlenir ve sinüslerde hipoksi sonucu anaerobların üremesi kolaylaşır.
-Mukus, mükopürülan eksuda olur. Siya ve epitel hasarlanır.
-Kronikleşirse mukoza kalınlaşır, mukosel ve polip gelişimi olur.
Akut sinüzitte en sık etkilenen sinüsler?
Maksiller ve etmoid
Akut sinüzitin major kriterleri?
-Ateş
-Fasiyal ağrı
-Sinüs üzerinde hassasiyet
-Ciltte konjesyon ve dolgunluk
-Burunda ve postnasal akıntı
-Burun tıkanıklığı
-Hiposmi/anosmi.
*Tanı için 2 major ya da 1 major 2 minör kriter gerekli.
Akut sinüzit minor kriterleri?
-BAŞ AĞRISI
-Ağız kokusu
-Halsizlik
-Diş ağrısı
-Öksürük
-Kulakta basınç ve dolgunluk hissi
*Tanı için 2 major ya da 1 major 2 minor kriter gerekli
Akut sinüzit komplikasyonları?
-Orbital selülit
-Subperiostal abse
-Orbital abse
-Frontal ve maksillar osteomyelit
-Subdural abse
-Kavernöz sinus trombozu
-Menenjit
-Beyin absesi
Akut sinüzit tanısı?
BT*
Burun mukozası kızarık ve şiş. Sarı-yeşil pürülan burun akıntısı.
*Krınik sinüzitte DİŞ MUAYENESİ ihmal edilmemeli.
Mikrobiyolojik tanı için: SİNÜS PONKSİYONU
Sinüs aspirasyonu endikasyonları?
-Nasokomiyal sinüzit
-Immun yetmezlikli kişilerde sinüzit
-Ciddi ve ağır seyirli sinüzit
-Antimikrobik tedaviye cevap vermeyen sinüzit
Akut sinüzit tedavisi?
Drenaj için: Buhar veya SFli burun damlaları kullanılabilir.
*FENİLEFRİN: 3-5 günden fazla kullanılmaz! Yüzeyel vazokonstrüktör.
PSÖDOEFEDRİN: Sistemik vazokonstrüktör.
Yalnızca alerji durumlarında!: Antihistaminikler ve kortikosteroitli lokal preparatlar. Çünkü sekresyonu koyulaştırır ve drenajı bozar.
NSAI ve Parasetamol kullanılabilir.
Akut Rinısinüzt tedavisi?
-AMOKSİSİLİN, AMOKSİSİLİN KLAVULONAT, SEFUROKSİM AKSETİL: 4-6 hafta öncesine kadar ab kullanılmamışsa.
-48-72 sa tedaviye yanıt yoksa ya da 4-6 hafta öncesine kadar ab kullanılmışsa: LEVOFLOKSASİN, MOKSİFLOKSASİN, SEFTRİAKSON, AMOKSİSİLİN KLAVULONAT(yd)
Akut rinosinüzit tedavisine cevap alınamıyorsa nedenleri ne olabilir?
-Allerji
-Wegener granülomatozu
-Neoplazmlar
-Hipogamaglobulinemi ve diğer immun yetmezlik nedenleri (HIV, Kistik fibrosis)
Kronik sinüzitte tam rezolüsyon süresi?
4-6 haftalık uzun tedavi
Kronik sinüzit akut alevlenmelerinde etken spektrumu?
ANAEROBların dahil olduğu Polimikrobik spektrum.
Kronik sinüzit tedavisi?
Klindamisin, Ampisilin sulbaktam/amoksisilin klavulonat
Siprofloksasin/Ofloksasin+metronidazol kombinasyonları
Ab ve semp. td ye yanıt yoksa cerrahi
Akut rinosinüzitte korunma?
Üsy viral enf.da temastan kaçınmak,
El yıkama, maske
Riskli kişiler Son baharda Influenza Aşısı
*Tekrarlayan sinüzit ataklarında Ab proflaksisi yararlı değil!
