Uned 1 Flashcards
Beth yw heddychiaeth?
Trais neu ryfel yn anghywir. Rhywun yn ceisio heddwch ac ewyllys da bob amser. Gwrthod defnyddio trais e.e dim arfau.
Beth yw protestio di-drais?
Anghytuno gyda rhywbeth neu niweidio, neu fygwth e.e siarad fel MLK
Beth yw deialog rhwng crefyddau?
Crefyddau yn siarad am eu ffydd; rhannu yn eu profiadau e.e ymweld â mannau addoli ei gilydd
Beth yw rhyfel cyfiawn?
Cyfiawnhau rhyfel yn ôl yr amodau. Rhyfel fel dewis olaf. Rhyfel i anddiffyn pobl ddiniwed, ac er mwyn cael cyfiawnder a heddwch.
Beth yw cymodi?
Adnewyddu cyfelgarwch neu berthynas; Cymodi ar ol ffraeo, a dechrau cydweithio eto.
Beth yw dysgeidiaeth grefyddol am heddwch?
Cristnogaeth
- dangos cariad, tosturi a bod yn ffrind at eraill yn dilyn esiampl Iesu
- galwodd Iesu ar bobl i fod yn heddychwyr.
- dial yn anghywir; gweddio dros y rhai sydd yn erbyn yn well
Iddewiaeth
- cyfarchiad Hebraeg: ‘Shalom’ = heddwch.
- gobeithio am heddwch yn y dyfodol
- Y Talmwd yn nodi 3 peth sydd yn cadw y byd yn le ddiogel- heddwch, gwirionedd a barn
- heddwch yn rhywbeth perfaith; gwthio galed amdano.
Pam mae rhai Cristnogion yn dysgu bod rhyfel yn anghywir?
- deg gorchynyn yn dweud ‘Na Ladd’
- crynwyr yn heddychwyr ac yn gwrthod ymuno âr fyddin
- Iesu : ‘Carwch eich gelynion a gweddio dros y rhai sydd yn eich erlid’
- pawb wedi eu creu ar ddelw Duw- bywyd yn sanctaidd
Ymateb Iddewon am ryfel / rhyfel cyfiawn
- rhyfel gorfodol; gorchymyn Duw i’r Iddewon i gymryd rhan
- rhyfel amddiffyn; brwydr i amddiffyn
- rhyfel dewisiol; rhesymau da
Beth yw agweddau traddidiadau crefyddol at ddi-drais?
Cristnogaeth
- o blaid ffordd di-drais; dilyn eisiampl Iesu
- Paul yn sôn am Gristnogion yn mynd yn erbyn y llywodraeth/awdurdodau
- protestio di-drais mewn ffordd ddynol
- sefyll i fynu dros gyfiawnder a chydraddoldeb yn bwysig
Iddewiaeth
- heddwch a harmoni rhwng pobl
- cynnig heddwch a chymod cyn defnyddio trais
- mae’n iawn defnyddio trais os yw’n reswm o amddiffyn bywyd a chyfiawnder
Enwch ddwy pobl a wnaeth brwydro dros heddwch
Leo Baeck - Iddew
- gwrthododd ddianc pan ddaeth y Natsiaid i rym
- daliodd ati i gefnogi hawliau sifil yr Iddewon
- cafodd ei yrru i wersyll crynhoi
- ar ôl ei rhyddau, roedd yn gweithio gyda crefyddau gwahanol
Martin Luther King
- dulliau protestio di-drais i gefnogi hawliau sifil i bobl ddu
- protestiadau heddychlon e.e boicot
- cafodd ei yrru i’r carchar am ei weithredoedd
- araethiau
- enillodd wobr Heddwch Nobel yn 1964
Esbonio dysgeidiaeth grefyddol am faddeuant?
Cristnogion
- Iesu ar groes; ‘O Dad, maddau iddynt, oherwydd ni wyddant beth y maent yn ei wneud’
- Iesu wedi helpu nifer e.e Sacheus
- e.e MLK maddau i’r rhai oedd yn ceisio ei ladd
- Iesu; ‘Maddeuwch, ac fe gewch chi eich maddau’
- Cymodi ddim gallu digwydd heb maddau
Iddewiaeth
- dysgeidiaeth o’r Tenakh ynglyn â sut i drin gelynion ‘Paid au lladd. A fyddi di’n lladd y rhai a gymeri yn gaeth trwy dy gleddyf?’
- gwyl Rosh Hashanah; mae’r ŵyl hon yn rhoi cyfle i Iddewon ddweud sori wrth eraill, a maddau
- y dioddefwr yn unig sy’n gallu maddau
Beth yw dysgeidiaeth Cristnogaeth ar dioddefaint?
- ewyllys rhydd; rhoddodd gan Dduw
- byd perfaith Duw wedi dinistrio
- dioddefaint yn gallu rhoi cryfder mewnol e.e stori Job
- dioddefaint yn brawf; gweld os bydd pobl troi ei cefn at Dduw
- gosb am bechod
- dioddefaint yn rhan gynllyn Duw
- Iesu
Beth yw dysgeidiaeth Iddewiaeth ar dioddefaint?
- dioddefaint oherwydd ewyllys rhydd (yn Y Torah Duw rhodd..)
- dod gan Duw; ffordd o disgyblu, cosbi a phrofi
- stori Job yn y Torah; dioddef
- llawer o Iddewon yn credu mae Duw sy’n penderfynu yr hyn sy’n digwydd mewn bywyd
- Iddewon wedi dioddef oherwydd eu credoau e.e Holocost
- gwyliau Rosh Hashanah a Yom Kippur
Pa grwpiau sydd yn helpu?
Cymorth Cristnogol - ffermio, addysg, iechyd, protestio amodau gwaith, dwr glan
Tzedek- gwledydd datblygiedig, addysg, prosiectau yn Affrica ac Asia
Enwi rhai dyfyniadau defnyddiol?
“Na ladd” - Hen Destement
“O dad maddau iddynt” - Iesu
“Car dy gymydog…” - Iesu
“Rhaid trin eraill fel yr hoffech chi gael eich trin”- Rheol Aur
“Gwyn eu byd y tangnefeddwyr..” - Iesu
“Ni does gan neb mwy na hyn, sef bod yn rhoi ei einioes dros ei gyfeillion..”- Iesu
“… rho fara a dŵr o’u blaenau iddynt gael bwyta”- Tenak
