Tt Flashcards
Definitie van sociaal werk
‘Sociaal werk is een praktijkgericht beroep en een academische discipline die maatschappelijke verandering, sociale cohesie en de emancipatie en zelfstandigheid van mensen bevordert. Versterkt door theorieën van sociaal werk, sociale wetenschappen, geesteswetenschappen en relevante lokale kennis, stimuleert het sociaal werk mensen en instituties om uitdagingen in het leven aan te gaan en het welzijn van individu en samenleving te verbeteren’.
Doelen definitie social work
• Het bevorderen van maatschappelijke verandering en ontwikkeling.
• Het bevorderen van sociale cohesie.
• Het bevrijden van mensen uit onderdrukking en hen bemoedigen en ondersteunen om uit
vastgelopen situaties los te wrikken.
Fundamentele principes
- Sociale rechtvaardigheid
- Mensenrechten
- Collectieve verantwoordelijkheid
- Respect voor diversiteit
Kennis
Kennis
• Theorieën over sociaal werk
• Kennis uit de sociale wetenschappen en geesteswetenschappen
• Lokale kennis uit de gemeenschappen waarin sociaal werk zich beweegt
Betekenis van sociaal werk
- Sociaal werk staat voor een cluster van beroepen
- Sociaal werk staat voor een sector of domein: ‘zorg en welzijn’
- Sociaal werk staat voor een specifieke opleiding
- Sociaal werk staat voor kennisdomein ‘body of knowledge’ + ‘social theory
Social theory
specifieke combinatie van theoretische disciplines of universitaire vakgebieden.
7 kerntaken
- Ondersteunen en wegwijs maken
- Voor iemand zorgen
- Ontwikkelen en opvoeden
- Ingrijpen en optreden ( interventie )
- Gedrag beïnvloeden
- Verhoudingen beïnvloeden
- Signaleren en agenderen
3 hoofdterreinen
- Welzijn en samenleving
- In ’t jeugddomein -> zie opvoedmilieus
- Langdurige zorg
Opvoedmileus
Gezin, school, vtije tijd en jeugdzorg. Dit zijn beschermde en stimulerend
De verzorgingstehuis
De samenleving verandert steeds meer. De mens zou steeds meer op zichzelf aangewezen zijn.
( individualisering ) Jongeren belanden sneller in de hulpverlening, criminaliteit of vereenzamen. Voorkomen worden door jezelf sociaal te handhaven, jezelf richting te geven, je kunnen aanpassen, maar tegelijk een eigen identiteit te ontwikkelen. Sociaal werk is mensen in en met hun eigen omgeving ondersteunen en mensen te leren beter met zichzelf en die omgeving om te gaan.
De verzorgingsstaat
De samenleving verandert steeds meer. De mens zou steeds meer op zichzelf aangewezen zijn.
( individualisering ) Jongeren belanden sneller in de hulpverlening, criminaliteit of vereenzamen. Voorkomen worden door jezelf sociaal te handhaven, jezelf richting te geven, je kunnen aanpassen, maar tegelijk een eigen identiteit te ontwikkelen. Sociaal werk is mensen in en met hun eigen omgeving ondersteunen en mensen te leren beter met zichzelf en die omgeving om te gaan.
Gevolgen Participatiesamenleving
Lokalisering: De gemeente wordt aangewezen voor de verantwoordelijkheid over sociale- en
zorgproblemen.
Opkomst van preventie: Aanpak van problemen rond maatschappelijke veiligheid, welzijn en leefbaarheid.
Versterking: burgerschap en civil society. Het streven van de overheid om burgers meer verantwoordelijkheid te laten nemen.
Vermaatschappelijking van de zorg: De samenleving moet zich open stellen voor mensen met een beperking. Anders raken ze vervreemd en afhankelijk van de maatschappelijke zorg.
Privatisering: Het proces waarbij het eigendom van bedrijven en diensten overgaan van overheid naar de particuliere sector. Daarbij wordt publiek eigendom (zoals een staatsbedrijf) in particuliere handen gebracht.
Normatief beroep
Beroep waarin je vanuit bepaalde waarden moet werken.
Verschillende rollen
Veranderaar: verandering breng en in de toestanden en situaties.
Verbinder: de omgeving laten mee veranderen.
Onderzoeker: kansen vinden op verandering. Nagaan wat er met iemand aan de hand is en hoe de omgeving in elkaar zit.
Sociale rechtvaardigheid
iedereen heeft recht op en toegang tot de basisbehoeftes zoals individuele vrijheid, veiligheid, voedselzekerheid en onderwijs
Mensenrechten
zijn er om mensen te beschermen tegen macht van de staat. Het gaat (bijvoorbeeld om vrijheid van meningsuiting of dat de overheid niet zomaar geweld tegen burgers kan gebruiken, maar ook recht op onderwijs is van belang bij mensenrechten
Collectieve verantwoordelijkheid (gedeelde verantwoordelijkheid
: als je je verbonden voelt met het gezamenlijke doel en als je jouw bijdrage daaraan als wenselijk of noodzakelijk ziet
Respect voor diversiteit:
het accepteren dat we leven in een wereld met verschillende etniciteit, religies en geloofsovertuigingen. Ook met verschillende fysieke uitingen, gevoelens waarden en gedragspatronen
Twee oriëntaties
- Global Defenition social work: ?
- De tweede oriëntatie legt een andere nadruk en richt zich via het bevorderen van burgerschap en participatie, meer op het aanpassen van mensen aan het meedoen aan complexe verandering in de samenleving
Ondersteunen en wegwijs maken
sociaal werkers ondersteunen kwetsbare mensen. Een goed advies, de juiste informatie en een zinvolle verwijzing behoren tot het handwerk van de sociale professional
Voor iemand zorgen
veel van het sociaal werk bestaat uit het leveren van concrete diensten aan mensen met een (ernstige) lichamelijk, verstandelijke, psychische of sociale beperking. Een sociaal werker kan helpen bij simpele dingen zoals in het huishouden, lichamelijk. Bij complexere problemen zorgt een sociaal werker dat er gemanaged wordt, dat de situatie hanteerbaar blijft, dat iedereen zijn werk doet. (Zorgt dat basisdingen voor iemand geregeld wordt zoals: iemand lichamelijk verzorgen)
Ontwikkelen en opvoeden
ontwikkelings- en opvoedingsdoelen beperken zich niet per definitie tot kinderen. In elke levensfase moeten mensen zich weer verder ontwikkelen en opnieuw oriënteren. Ondersteunen van ouders/begeleiders
Ingrijpen en optreden
: ingrijpen wordt ook wel interveniëren/een interventie plegen. Het kan nodig zijn om in te grijpen.
Gedrag beïnvloeden
sociale professionals staan vaak voor de taak om gedrag van mensen te veranderen, deels door preventie. Vaak beïnvloed je gedrag door de omstandigheden te veranderen.
Verhoudingen beïnvloeden
bij deze taak ligt het accent op het beïnvloeden van hoe groepen mensen zich tot elkaar verhouden. Het beïnvloeden van verhoudingen kan je doen door mensen elkaar te laten ontmoeten of samen te laten sporten. Bemiddeling is een voorbeeld om oplopende conflicten uit de wereld te helpen
Signaleren, Agenderen en politiseren
: sociaal werkers zijn in de positie om sociale mistanden te signaleren en de politiek te wijzen op dingen in het beleid die missen.
Welzijn en samenleving
: het brede en sociale werk dat zich afspeelt in buurten en wijken
Jeugd
sociaal werkers in het jeugddomein helpen kinderen en jongeren bij het vinden van hun plek in de samenleving, begeleiden bij een goede sociale ontwikkeling en schoolcarrière. Zorgen dat een goed opvoedmilieu is in het gezin, op school en de vrije tijd
Zorg
het domein van de langdurige zorg richt zich op mensen met (ernstige) beperkingen op fysiek, verstandelijk, psychisch en sociaal gebied.
Wat was de klassieke verzorgingsstaat?
Klassieke verzorgingsstaat bood compensatie voor het noodlot. Via collectieve voorzieningen konden burgers de gevolgen van ziekte, armoede en achterstanden ondervangen.
Body of knowledge:
een duidelijk te onderscheiden kennisgebied
Wat was de klassieke verzorgingsstaat?
Klassieke verzorgingsstaat bood compensatie voor het noodlot. Via collectieve voorzieningen konden burgers de gevolgen van ziekte, armoede en achterstanden ondervangen.
Nadelen klassieke verzorgingsstaat
- Mensen werden lui, omdat zij makkelijk in aanraking kwamen met de collectieve voorzieningen van de overheid
- Mensen waren niet betrokken met elkaar (indirecte solidariteit)
- Er was geen zicht meer op bijv. armoede,
- Mensen waren bang voor een free rider-effect (mensen onterecht profiteren van die verzorgingsstaat.)
Wat is een activerende verzorgingsstaat:
Mensen maakte gebruik van hun rechten, maar hier stond wel plichten en verantwoordelijkheden om daar iets tegenover te stellen. Het ging erom dat de solidariteit niet ging van belastingbetalers naar de door ziekte of armoede getroffen medeburgers, maar juist andersom.
Een participatiepionier:
In staat zijn kwetsbare burgers te laten participeren in de samenleving.
Normatief bezoek
De ethiek van sociaal werker begint met het doel van het werk: mensen helpen verantwoordelijk te zijn voor hun leven en samenleven, of zoals maatschappelijke werkster het eggen mensen tot hun recht laten komen.
veranderaar
ontegenzeggelijk is het beroep van sociaal werkers gericht op verandering brengen in toestanden, in situaties. Sociaal werkers zijn vooral bezig met verbetering brengen in relaties, in participaties in richting vinden, in loskomen uit patronen en in loslaten van crimineel gedrag. Ze fungeren als coach of begeleider
verbinden
voor de sociale professor als verbinder is het versterken, onderhouden en benutten van netwerken cruciaal.
onderzoeker
als sociaal werker moet je goed nagaan wat er aan de hand is, waar kansen voor verandering zijn.
wat zijn mensenrechten
Mensenrechten zijn vrijheden en rechten die ieder mens toebehoren, ongeacht afkomst, status of overtuigingen. Respect voor mensenrechten beschermt individuen en groepen tegen onrecht en machtsmisbruik.
Relevante nationale wetgeving mensenrechten voor social workers
- Jeugdwet
- Participatiewet
- Wet maatschappelijke ondersteuning (WMO)
- Wet bescherming persoonsgegevens (WBP)
- Wet passend onderwijs
- Algemene wet gelijke behandeling (AWGB)
- Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte
- Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst
- Wet bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen
waarom zijn mensenrechten relevant voor social workers
Mensenrechten: dienen als een geheel van principes voor het sociaal werk.
Het ondersteunen en handhaven van mensenrechten dient als motivatie en rechtvaardiging van het sociaal werk. In de definitie van sociaal werk is mensenrechten opgenomen.
‘Sociaal werk is een praktijkgericht beroep en een academische discipline die sociale verandering en ontwikkeling, sociale cohesie en de empowerment en bevrijding van mensen bevordert. Principes van sociale rechtvaardigheid, mensenrechten, collectieve verantwoordelijkheid en respect voor diversiteit staan centraal in sociaal werk. ‘
In de praktijk kunnen sociaal werkers op verschillende manieren met mensenrechten in aanraking komen.
- Ten eerste bestaat de mogelijkheid dat sociaal werkers tijdens hun werk mensen tegenkomen wiens rechten zijn geschonden of beperkt. Het kan zijn dat sociaal werkers ontdekken dat bepaalde mensen nadeel ondervinden vanwege regelgeving of beleid dat negatieve effecten heeft op de rechten van de mensen
- Ten tweede doordat sociaal werkers direct met mensen werken kan hun werken en handelen invloed hebben op het respect voor de rechten van deze mensen.
- Ten derde kunnen regels en gewoontes op de werkplek van de sociaal werker mensenrechten van cliënten beïnvloeden.
Welke mensenrechten zijn relevant:
- Recht op privacy en databescherming: recht om beschermd te worden tegen willekeurige of onwettige inbreuk op persoonlijke levenssfeer
- Recht op vrijheid en veiligheid: recht dat niemand willekeurig van zijn vrijheid mag worden beroofd.
- Recht op lichamelijke integriteit: recht op zeggenschap over wat er met haar/zijn lichaam gebeurt
- Recht op gezondheid: recht om gebruiken te kunnen maken van goederen/diensten voor een goede gezondheid.
- Recht op een behoorlijke levensstandaard: recht op toereikende huisvesting, voeding kleding
- Recht op huisvesting:
- Recht op voeding:
- Recht op sociale voorzieningen: dit is een recht op sociale zekerheid voor mensen die (tijdelijk) niet kunnen werken vanwege ziekte, handicap, zwangerschap, werkloosheid of ouderdom.
- Recht op arbeid: dit houdt in dat iedereen recht heeft op de mogelijkheid om in zijn onderhoud te voorzien door middel van vrij gekozen werk.
- Recht op onderwijs: dit houdt in dat iedereen recht heeft op kosteloos basisonderwijs en toegang tot voortgezet en hoger onderwijs.
- Recht op deel te nemen aan cultuur: dit betekent dat iedereen het recht heeft om deel te nemen en bij te dragen aan het culturele leven
- Gelijkheid voor de wet: dit houdt in dat iedereen aanspraak heeft op gelijke bescherming door de wet
Mensenrechten principe:
Menselijke waardigheid: dit beginsel ligt ten grondslag aan alle mensenrechten. Het is de onschendbare waardigheid die inherent is aan ieder mens
Non-discriminatie: discriminatie is het ongelijk behandelen, uitsluiten of achterstellen van mensen op basis van specifieke kenmerken.
Participatie: het participatie beginsel vereis actieve betrokkenheid van mensen en groepen in besluitvorming die hen raakt.
Verantwoording: op grond van dit principe zijn overheden verplicht om te laten zien, uit te leggen en te rechtvaardigen wat er wordt gedaan om mensenrechten te realiseren.
Toegang tot het recht: dit omvat ‘de mogelijkheid voor mensen om te zoeken naar een oplossing voor hun grieven door middel van formele en informele instituties: de bescherming van rechten, juridische zelfredzaamheid etc.’
Menselijke waardigheid:
dit beginsel ligt ten grondslag aan alle mensenrechten. Het is de onschendbare waardigheid die inherent is aan ieder mens
Non-discriminatie: discriminatie is het ongelijk behandelen, uitsluiten of achterstellen van mensen op basis van specifieke kenmerken.
Verantwoording:
op grond van dit principe zijn overheden verplicht om te laten zien, uit te leggen en te rechtvaardigen wat er wordt gedaan om mensenrechten te realiseren.
Toegang tot het recht:
‘de mogelijkheid voor mensen om te zoeken naar een oplossing voor hun belemmeringen door middel van formele en informele instituties: de bescherming van rechten, juridische zelfredzaamheid etc.’
Hoe kunnen mensenrechten toegepast worden:
- Mensenrechten dienen als een moreel kader in het dagelijks handelen houding van sociaal werkers. Dit betekent dat sociaal werkers mensenrechten respecteren in hun omgang met cliënten.
- Mensenrechten kunnen een manier zijn om meer bewust te raken van structurele tekortkomingen die invloed hebben op de dagelijkse praktijk van de sociaal werker.
- Mensenrechten kunnen een handvat bieden om misstanden of gebreken aan te kaarten die sociaal werkers tegenkomen in de praktijk. Naast dat mensenrechten kunnen helpen bij het herkennen van tekortkomingen, benadrukt een beroep op mensenrechten ook de ernst van de kwestie.
Grondbeginsel mensenrecht
Naast specifieke mensenrechten zijn er ook grondbeginselen die gerelateerd zijn aan alle mensenrechten. Deze beginselen zijn afkomstig van het mensenrechtenkader van de Verenigde Naties. Omdat het hier gaat om algemene beginselen die betrekking hebben op alle hierboven genoemde mensenrechten zijn de voorbeelden algemeen gehouden en wordt er verwezen naar specifieke voorbeelden per mensenrecht.
Filosofie
Het is belangrijk om met elkaar in gesprek/dialoog te gaan.
Ethiek
: norm of gewoonte, nadenken over je handelen en wat is goed handelen. Ethiek is de reflectie op het morele handelen.
Belang van filosofie
Ontwikkelingen medische technologie, biotechnologie en computertechniek. Mogelijkheid om dan aan te passen bijv. ziektes voorkomen of eigenschappen veranderen
Filosofie stelt vragen over wat wij vanzelfsprekend vinden en brengt soms ook verwarring
waarom is filosofie en ethiek belangrijk voor sociaal werkers
Je kan in situaties belanden waar geen een juiste manier is van handelen, maar je moet toch iets kiezen. Daardoor is het belangrijk om met elkaar in gesprek te gaan
In gesprekken over situaties waarin mensen centraal staan, zijn altijd drie perspectieven te onderscheiden. Het is belangrijk om goed zicht te hebben op de situatie. wat zijn de drie perspectieven
- Cognitief - feitelijke bewering - wat zijn de feiten
- Normatief – normatieve bewering - normen en waarden
- Subjectief – subjectieve bewering- hoe voelen mensen zich?
Moraal
Moraal is het geheel van opvattingen, beslissingen en handelingen waarmee mensen uitdrukken wat zij behoorlijk vinden.
Normen
- Normen: voorschriften of regels die worden afgeleid door waarden
waarden
- Waarden: is een ideaal wat weergeeft wat jij belangrijk vindt en wilt nastreven. Waarden kunnen hetzelfde zijn maar iets anders betekenen voor iedereen
voorbeelden normen en waarden
Waarde: privacy
Norm: u wordt verzocht afstand te houden op uw voorganger (bij een balie bij een bank bijvoorbeeld)
Waarde: geduld
Norm: als de trein aankomt, wacht je even tot de mensen uitgestapt zijn, alvorens zelf in te stappen.
Waarde: geduld, respect
Norm: in een rij wacht je netjes tot je aan de beurt ben.
Waarde: solidariteit, zorgzaamheid, respect
Norm: je staat op voor ouderen of zwangere vrouwen, bijv. In het openbaar vervoer.
Waarde: behulpzaamheid
Norm: als iemand je de weg vraagt, help je die persoon door het te uit te leggen.
Waarde: zelfbeheersing, verdraagzaamheid
Norm: als je het niet met iemand eens bent, ga je niet gelijk schelden of slaan.
Waarde: behulpzaamheid
Norm: als een oudere valt, help je hem of haar overeind.
Waarde: verantwoordelijkheid
Norm: als je iets van iemand hebt geleend, dan geef je dat ook weer terug.
Waarde: loyaliteit
Norm: als je een verkering hebt, ga je niet met een ander zoenen.
Normatieve professionalisering:
de bewustwording van het krachtveld van de verschillende normen waarin professional zich bevindt en het zoeken naar de juiste rechtvaardigheid grond…. Het professioneel handelen die poer situatie kan verschillen en om een afweging te maken
Als social werker moet je je waarden en normen aan de kant kunnen zetten.
• Biedt ondersteuning aan mensen die niet meer mee kunnen doen in de samenleving of buiten de boot dreigen te vallen.
• Het bevorderen van maatschappelijke ontwikkeling
• Vanuit participatiemaatschappij wordt een steeds groter beroep gedaan op de eigen
verantwoordelijkheid en eigen kracht van de burger.
• De burger dient geactiveerd te worden en van het social work wordt hierin een bijdrage
verwacht.
Descriptieve ethiek:
wanneer je beschrijft welke waarden en normen gehanteerd in een praktijksituatie.
Normatieve ethiek
: wanneer aan jou gevraagd wordt hoe je het morele gedrag beoordeelt
wat is Participatiesamenleving
Participatiesamenleving wordt iedereen gestimuleerd om actief deel te nemen aan de maatschappij. Voordat iemand hulp krijgt van de overheid wordt er eerst gekeken wat iemand zelf kan, daarna wordt er gekeken naar netwerk.
- Eigen kracht: wat iemand zelf kan
- Eigen regie: zelf bepalen wat goed voor je is
- Verantwoordelijkheid: je bent zelf verantwoordelijk voor je eigen welzijn
- Zelfredzaamheid: niet afhankelijk zijn van andere
eigen kracht
Eigen kracht: wat iemand zelf kan
eigen regie
Eigen regie: zelf bepalen wat goed voor je is
verantwoordelijkheid
Verantwoordelijkheid: je bent zelf verantwoordelijk voor je eigen welzijn
zelfredzaamheid
Zelfredzaamheid: niet afhankelijk zijn van andere
Moreel dilemma
Keuze tussen 2 handelingsalternatieven die beide zijn verbonden aan jou ethische waarden. Je moet kiezen tussen 2 kwaden.
Moreel probleem
Als we het besef hebben dat we handelingsmogelijkheden hebben en er sprake is van morele waarden, maar waarbij wel duidelijk hoe we moeten handelen.
moreel issue
Wanneer een moreel relevante situatie geen handelingsdruk heeft. Waarover je met studenten/collega’s gedachtes kan wisselen.
Verschil tussen probleem en issue
Het verschil is dat je niet direct MOET handelen bij een issue, maar er is een duidelijke oplossing bij een probleem. Er is tijd bij een issue. Bijvoorbeeld bij zwangerschap. Je heb officieel 9 maanden.
Kwantitatieve dimensie
Groei in cijfers door een migratiegroei.
Kwalitatieve dimensie
Diversiteit in de diversiteit.
Diversiteit werkt op tal van domeinen
- Groei in de aantal nationaliteiten
- Meertaligheid
- Religieuze diversiteit
- Migratiemotieven / redenen
- Verblijfsstatussen groei
- Verschillen in sociaal economische positie
- Groei zowel tussen als binnen de diverse samenleving
- Groeiende transnationalisme en transmigratie
Steven Vertovec introduceerde in 2007 het begrip superdiversiteit om de veranderende migratiepatronen en hun impact op de Britse samenleving te beschrijven.
Bij superdiversiteit zijn drie dimensies te onderscheiden:
Bij superdiversiteit zijn drie dimensies te onderscheiden:
- Kwantitatieve verandering (groeiende diversiteit)
- Kwalitatieve verandering: groeiende diversiteit in de diversiteit
- Langzaam en omstreden proces van normalisering
Lichaamstaal:
bedoelen we communicatieve boodschappen die door gebaren, gezichtsuitdrukkingen, lichaamshouding, stemgeluid en oogcontact.
inhoudsniveau
wordt bedoeld wat er wordt gezegd, wat het onderwerp is van het gesprek. Het houdt in de letterlijke, verbale boodschap.