Brainscape's Knowledge GenomeTM

Browse over 1 million classes created by top students, professors, publishers, and experts.


See full index

eczacılık > TIBBİ MOLEKÜLER VE BİYOLOJİ > Flashcards

TIBBİ MOLEKÜLER VE BİYOLOJİ Flashcards

1
Q

MORFOLOJİ

A

YAPILARI İNCELER

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

FİZYOLOJİ

A

SİSTEM VE ORGANLARI İNCELER

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

TIBBİ BİYOLOJİ

A

Canlıları birbirleriyle kıyaslayarak onları tanımayı ve insanlarla olan ilişkilerini ortaya koymayı amaçlar

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

MOLEKÜLER BİYOLOJİ

A

Hücrede kalıtsal maddeyi içeren genlerin yapısını ve gen kontrolü altında yapılan biyolojik olayları moleküler düzeyde inceler

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

EVRENİN EVOLÜSYONU HİPOTEZİ

A

Evren ve parçaları önce çok yoğun durumda bulunan başlangıç maddesinin patlamasıyla oluşmaya başlamış ve o zamandan beri yayılıp büyümesini sürdürmüştür.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

STROMATOLİT

A

FOSİLLEŞMİŞ KİTLE demektir. Prokaryotların en eski fosillerinin çoğu stromatolitlerin içinde bulunur.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

DÜNYA,NIN ORİJİNİ VE YAŞI

A

1) Primordial (ilkel) maddenin patlamasıyla oluştu. Küçük kütleliydi. Etrafına kozmik parçalar eklenerek kütlesi arttı.
2) Kütle arttıkça çekim gücü arttı ve toz partikülleri sıkıştı. Sıkışma arttığından sürtünme dolayısıyla sıcaklık da arttı.
3) Uzun yıllar sonra kütle soğudu. Isıma ve soğuma evrelerinde kimyasal olayla oldu. Ağır metaller merkezi , hafif metaller ise dış kısmı oluşturdu.
4) Yerküre soğuma dolayısıyla yüzeyin sıvı halden katı hale geçmesiyle oluşur. Yerkabuğu ise volkanik püskürmeler ile merkezdeki sıvı kütlelerin yeryüzüne çıkıp katılaşmasıyla oluştu.
5) Dünya’nın sahip olduğu yerçekimi sayesinde atmosfer tutulabildi ve hava küre oluştu.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

ENDOSİMBİYOTİK HİPOTEZ

A

Ökaryot hücrelerin içinde yer alan mitokondri ve kloroplastların evrimsel sürecin içinde oksijensiz solunum yapan hücrelerin oksijenli solunum yapan bir hücreli prokaryotların girmesiyle oluşmuştur.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

SOLVENT

A

Katı ya da sıvı haldeki maddeleri ayrıştırmak ve seyreltmek için kullanılan çözücülerdir.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

En fazla yayılış ve çeşitlilik gösteren karasal hayvanlar nelerdir ?

A

Bazı eklem bacaklılar ve bazı omurgalılar.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

TETRAPODA

A

KARASAL OMURGALILAR

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Canlıların meydana gelişi ile ilgili ilk hipotez?

A

Aristo’nun ABİYOGENEZ=SPONTAN GENERESYON(kendiliğinden oluş) HİPOTEZİ

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Aristo ABİYOGENEZ HİPOTEZİ neyi savunur?

A

Aristo cansız maddeler içinde aktif öz bulunduğunu ve canlıların bu sayede oluştuğunu savunmuştur

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

BİYOGENEZ HİPOTEZİ’ni kim ileri sürmüştür ve neyi savunur?

A

REDİ öne sürmüştür. Canlıların kendiliğinden oluşamayacağını ve bir canlının ancak başka bir canlıdan meydana geleceğini savunmuş ve ispat etmiştir. BİYOGENEZ: Canlıların canlılardan türemesi olarak adlandırılır.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

İlk mikroskobu kim bulmuştur?

A

LEEUWENHOEK

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Biyogenez’den sonra ilk canlı nasıl oluştu? sorusuna cevap arandı. Buna göre ilk organizmalar 4 evrede gerçekleşen kimyasal evrimin ürünleridir. Kimyasal evrimin 4 evresi nelerdir?

A

1) Aminoasitler ve nükleotitler gibi küçük organik moleküllerin cansız olarak sentezlenmesi,
2) Bu moleküllerin birleşerek protein ve nükleik asit gibi polimerlere dönüşmesi,
3) Kalıtımı mümkün kılan kendi kendini eşleyen moleküllerin ortaya çıkması
4) Tüm bu moleküllerin PROTOBİONT şeklinde paketlenmesi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

PROTOBİONT

A

Zarla çevrili, iç kimyası çevrelerinden farklı olan damlacıklar

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Oparin HAYATIN BAŞLANGICI adlı eserinde neyi neye benzetmiştir ve neyi öne sürmüştür?

A

Cansız sistemlerin çok yavaş gelişen değişimler sonucu canlı sistemleri oluşturduğunu öne sürmüştür.
İlk denizleri sıcak bir çorbaya benzetmiştir.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Wöhler ilk olarak neyi sentezlemiştir ve deneysel olarak neyi ileri sürmüştür?

A

Sadece hücrenin içinde olan mevcut bazı maddelerin hücre dışında da olabileceğine dair ilk fikri deneysel olarak sürmüş ve organik bir madde olan üreyi ilk defa laboratuvar ortamında sentezlemiştir.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

OTOKALİTİK nedir?

A

OTOKALİTİK: Tepkime sonucu ürün olarak çıkıp yeniden aynı tepkimeye girmesi. Kendini tekrarlama tarzı bir şey denilebilir.
RNA OTOKALİTİKTİR.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Dünya’da seçilen ilk molekülün RNA olması tamamen evrimsel bir seçimdir. Bu evremsel seçimde rol oynayan etmenler nelerdir?

A

1) RNA molekülünün daha kararlı olması
2) RNA molekülünün tek zincirli olması
3) RNA moleküllerinin kendilerine özgü 3 boyutlu yapılarının olması
4) Kendini daha hızlı eşleyebilmesi
5) Daha az hata ile kendini eşleyebilmesi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Lipoid ve konservat terimleri nedir?

A

İlkel atmosfer gazları varlığında hücrenin temel organik molekülleri elde edilmiştir. Daha sonra bunların etrafı LİPOİD denilen bir zarla çevrilmiştir. Bu zar çevreden madde alışverişini engellememiş ve etrafındaki su moleküllerini tutarak KONSERVAT denilen yapıları oluşturmuştur.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

22 tane flashcardın özeti kısaca?

A

İlk canlı inorganik maddelerin milyarlarca yıl süren evrimi sonucu meydana gelmiş. Heterotrof olarak difüzyonla beslenmiş ve oksijensiz solunum yapmıştır.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

İNORGANİK EVRİM

A

Evrenin ve dünyanın kimyasal bileşiklerini uğradığı evrimdir.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

ORGANİK EVRİM

A

İlk hücrenin meydana gelişinden itibaren çeşitli mutasyonların birikmesiyle canlılarda meydana gelen değişikliklerdir.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

DOMAİN ne demektir?

A

ALEM

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

Canlılar alemi kaça ayrılır?

A

Canlılar alemi üçe ayrılır.
ÖKARYA ,ARKEA ve BAKTERİ DOMAİNİ olarak
ÖKARYA DOMAİNİ ise 4’e ayrılır: Protista, bitki, mntar, hayvan olmak üzere

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

İkili adlandırma nasıl oluşur?

A

TÜR ADI+ÖZEL AD

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

Hücrenin varlığı ilk kez kim tarafından bulunmuştur?

A

ROBERT HOOKE

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

Robert Hooke hücreyi nasıl keşfetmiş ve ne isim vermiştir?

A

Kendi yaptığı mikroskobunda şişe mantarı hücrelerini boşluk halinde görmüş ve bu boşluklara CELLULA=HÜCRE adını vermiştir.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

HÜCRE

A

Bağımsız metabolizma yeteneğine sahip canlının en küçük fizyolojik birimidir.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
32
Q

VİTAL İNCELEME

A

Mikroskobik incelemelerde incelenecek materyal canlı halde bir işlemden geçirilmeden veya toksik olmayan boyalar kullanılarak incelenmesine denir.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
33
Q

Hücre kültürleri nelerde kullanılır?

A
  • Çeşitli hastalıkların tedavilerinde kullanılan ilaçların araştırılması,
  • Hücrenin moleküler düzeyde incelenmesi,
  • Kromozomların araştırılması,
  • Hücresel olayların invitro incelenmesinde kullanılır.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
34
Q

İNVİTRO ve İNVİVO incelemeler nedir?

A

Organizma DIŞINDA yapılan incelemeler İNVİTRO İNCELEMELER, organizma ÜZERİNDE yapılan incelemelere İNVİVO İNCELEMELER denir

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
35
Q

Tek tip hücre çoğaltılması nedir?

A

Aynı tip hücreler çoğaltılarak bu hücre tipi ile ilgili problemlere invitro olarak çözümler aranır. (Cell line )

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
36
Q

KÖK HÜCRE (STEM CELL)

A

Kök hücreler vücudun bütün doku ve organlarını oluşturan ana hücrelerdir. Farklılaşmamış bu hücrelerin kendini yenileme, sınırsız bölünme, doku ve organlara dönüşebilme yetenekleri vardır. Bu sebeple birçok hastalığın tedavisinde kullanılırlar.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
37
Q

İnvitro olarak üretilebilen 3 tip hücre kaynağı nelerdir?

A

1) Kordon kanından elde edilen kök hücre
2) Yetişkin kök hücre
3) Embriyonik kök hücre

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
38
Q

Fiksasyon işlemi nasıl yapılır?

A

Fiksasyon işlemi ile doku aniden öldürülerek dokunun mümkün olduğunca canlı haline en yakın şekliyle incelenmesi sağlanır.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
39
Q

FİKSATİF nedir?

A

Fiksasyon işlemi sırasında kullanılan maddeye denir.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
40
Q

Fiksasyon sırasında dikkat edilmesi gereken hususlar?

A

1) Uygum fiksatif seçilmelidir.
2) Fiksasyon çabuk yapılmalıdır.
3) Uygun fiksasyon süresi tespit edilmeli ve süreye dikkat edilmelidir.
4) Dokunun kurumaması gerekli.
5) Fiksasyondan önce kan uzaklaştırılmalı=PERFÜZYON
6) Parçanın büyüklüğüne dikkat edilmelidir.
7) Parçalar fiksatife gömülmelidir. Fiksasyon süresi boyunca fiksatif birkaç kez değiştirilmelidir.
8) Fiksasyon uygun sıcaklıkta yapılmalıdır.
9) Çalkalayarak ya da döner bir tabla kullanılarak fiksatifin parça içine daha iyi nüfuz etmesi sağlanmalıdır.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
41
Q

İyi bir fiksatifte aranan özellikler nelerdir?

A

1) Dokuya ve hücreye çabuk nüfuz etmelidir. Böylece ölüm sonrası değişikler önlenebilir.
2) Hücre içeriğini erimeyen maddeler halinde çöktürmelidir. Böylece daha sonraki serilerden geçirilirken hücrenin kısımları kaybedilmeyecektir.
3) Fiksatif izotonik olmalı. Dokunun şişmesi veya büzüşmesi önlenir
4) Fiksatifin PH’ı önemlidir.
5) Fiksatif daha sonra kullanılacak boyalarla uyumlu olmalıdır.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
42
Q

DOKU TAKİBİ nedir?

A

Dokuların mikroskobik incelemeye hazır hale getirilmesi için yapılan işlemler serisine denir.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
43
Q

Doku takibinin aşamaları nelerdir?

A

1) DEHİDRASYON
2) ŞEFFAFLAŞTIRMA
3) SERTLEŞTİRME

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
44
Q

Dehidrasyon işlemi ve ajanları nelerdir?

A

Dehidrasyon işlemi dokudan suyun uzaklaştırılması amacı ile yapılmaktadır. Etil alkol ve aseton dehidrasyon ajanlarıdır. İŞLEM: Takibi yapılacak dokunun düşük dereceli alkollerden başlayarak artan derecelerdeki alkol banyolarından geçirilerek yapılır.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
45
Q

ŞEFFAFLAŞTIRMA nasıl yapılır ve ajanları nelerdir?

A

Şeffaflaştırıcı ajan olarak dehidrasyon maddesini temizleyebilen ,sertleştirici madde ile uyumlu olabilen ve dokuya nazik davranan kimyasallar seçilmelidir.
Şeffaflaştırıcı ajan olarak KSİLEN, TOLUEN GİBİ BENZENLER kullanılır

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
46
Q

SERTLEŞTİRME neden yapılır?

A

Dokuların mikrotom ile kesilebilmesi için sertleştirilmesi gerekir.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
47
Q

İMPREGNASYON (doyurma, doldurma) nedir?

A

Sertleştirme aşamasında solüsyonların tutucu bir madde ile yer değiştirmesidir.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
48
Q

PARAFİN nedir?

A

En yaygın kullanılan sertleştirici maddedir.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
49
Q

Parafin kesitlerinin daimi hale getirilmesi işlemi nelerdir?

A

1) 4-5 nanomikro kalınlığında alınan parafin kesitler deparafinize edilir.
2) Hidrasyon serisinde geçirilir.
3) Hematoksilin ile nukleuslar boyanır. Çeşme suyunda çalkalanır.
4) Eosin ile sitoplazma boyanır.
5) Dehidrasyon yapılır.
6) Entellonla kapatılır.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
50
Q

Işık mikroskobu örnekleri?

A

1) Polarizasyon mikroskobu
2) Faz-kontrast mikroskobu
3) Karanlık alan mikroskobu
4) Ultraviyole (floresans) mikroskobu
5) İnvert mikroskop

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
51
Q

Işık mikroskobu nasıl çalışır?

A

Mikroskobun tabanına yerleştirilmiş bir ışık kaynağından ya da yakındaki bir ışık kaynağından ayna yardımıyla görünür ışık elde edilir. Elde edilen ışık KONDANSÖR aracılığı ile obje üzerine düşürülür.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
52
Q

KONDANSÖR nedir?

A

Dağınık halde gelen ışığı bir ışık konisi şeklinde objenin üstüne düşürülmesini sağlar.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
53
Q

Polarizasyon mikroskobu nedir, nasıl çalışır ve hangi durumlarda kullanılır?

A

Bazı hücre ve doku bileşenlerinin polarize ışıkta gösterdikleri özel davranışlardan geliştirilmiştir. Normal ışık mikroskobundan farklı olarak ışık kaynağı polarize ışıktır. Tırnak, boynuz ve kemik kesitlerinin incelenmesinde özellikle mineral yapılar, vitaminler ve hormonların araştırılmasında kullanılır.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
54
Q

Faz- kontrast mikroskobu nedir?

A

Özellikle canlı hücrelerin incelenmesinde yaygın şekilde kullanılan bir ışık kaynağıdır. Işık mikroskobundan farklı olarak obje üzerine düşen ışıklar arasındaki faz farkını arttıracak bir parça eklenmiştir.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
55
Q

Karanlık alan mikroskobu nedir?

A

Canlı boyanmamış hücrelerin incelenmesinde kullanılır. Işık mikroskobundaki kondansörün yerine karanlık alan kondasörü yerleştirilmiştir. Bu kondansör objektife sadece objeden yansıyan ışıkları iletir. Bu nedenle objeler karanlık alan içinde parlak bir şekilde gözükür. Özellikle tıp ve mikrobiyolojide bakterilerin sayımı ve incelenmesinde kullanılır.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
56
Q

Ultraviyole=floresans mikroskobu nedir?

A

Bu mikroskopta obje üzerin UV ışık düşürülür. İncelenen objenin floresans olma özelliğinden yararlanılarak ya da bazı floresans boyalar kullanılarak çalışılır.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
57
Q

Elektron mikroskobu örnekleri nelerdir?

A

TEM ve SEM olarak 2 tiptir.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
58
Q

Elektron mikroskobunu ve örneklerini açıklayınız?

A

Elektron mikroskoplarının büyütme gücü ışık mikroskoplarından oldukça fazladır.
Elektron mikroskoplarında ışık kullanılmaz.
TEM =Transmisyon E.M. kesit alarak inceleme yapar.
SEM=Scanning E.M. objelerin total görüntüleri incelenir.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
59
Q

Yoğunluk gradiyent santrifüj metodu ne işe yarar?

A

Farklı büyüklük ve yoğunluktaki hücre organelleri değişik çökme hızlarına göre ayrı ayrı elde edilir. Bu metod hücrelerde enzim araştırılmalarında ve kimyasal yapının aydınlatılmasına yönelik çalışmalarda fayda sağlar.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
60
Q

Hücreyi moleküler düzeyde inceleme teknikleri nelerdir?

A

1) Rekombinant DNA teknolojisi (rDNA)
2) Elektroforetik yöntemler
3) İmmünolojik yöntemler=klasik yöntemler
4) İşaretlenmiş antikor teknikleri

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
61
Q

Rekombinant DNA nedir?

A

Farklı türlerden elde edilen DNA molekülü veya gen bölgelerinin kesilerek birbirleriyle birleştirilmesi sonucu elde edilen DNA molekülüne verilen isimdir.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
62
Q

1)Rekombinant DNA teknolojisinde uygulanan yöntemler nelerdir?

A

1) KLASİK UYGULAMALAR
2) HİBRİDİZASYON =MELEZLEME YÖNTEMLERİ
3) PCR=Polimeraz Zincir Reaksiyonu yöntemi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
63
Q

Hibridizasyon=melezleme yöntemleri nasıl yapılır?

A

Tek iplikli nükleik asit moleküllerinin tamamlayıcı dizileri ile uygun koşullar altında kendiliğinden eşleşerek çift iplikli hibrid moleküller oluşturma özelliğine dayanır.
PROB adı verilen polinükleotitlerden yararlanılır. Problar izlenen genin tamamı veya bir kısmını içerir.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
64
Q

PCR yöntemi nedir ? Kullanım alanları nerelerdir?

A

DNA’nın belirli bir bölgesinin lab. ortamında bir tüp içerisinde çoğaltılması işlemidir.
Tek bir lenfoid hücreden veya insan saçından DNA’nın analiz edilebileceği kadar güçlü ve duyarlı sistemdir.
Adli tıp ,mikrobiyoloji , immünoloji gibi birçok alanlarda geniş kullanım imkanı bulmuştur.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
65
Q

2)Hücrnin moleküler düzeyinde incelenmesinde kullanılan ELEKTROFORETİK yöntemi kısaca açıklayınız?

A

Elektroforez bir çözeltide asılı olan taneciklerin elektrik alan etkisiyle ayrılmasıdır. Elektroforez tekniği protein ve nükleik asitlerin büyüklerindeki ,yüklerindeki ve biçimlerindeki farklılıklar göz önüne alınarak oluşturulmuştur. BU YÖNTEMLE ; protein ve nükleik asit çeşitleri tayin edilir.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
66
Q

3)Hücrenin moleküler düzeyde incelenmesinde kullanılan İMMÜNOLOJİK yöntemler nedir?

A

Antikorlar florasan boyalar ile işaretlenir. Florasan mikroskobu veya elektron mikroskobu ile bu yerler tespit edilebilir.
Virüslerin ve bakterilerin tanımlanmasında (EM yardımıyla) kullanılabilir.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
67
Q

4)Hücrenin moleküler düzeyde incelenmesinde kullanılan İŞARETLENMİŞ ANTİKOR TESTLERİ nedir? Kısaca açıklayınız.

A

Serolojik çalışmalarda kullanılır. Serolojik deneylerin amacı bilinen antijen veya antikorlardan birini kullanarak kullanılanın karşılığını saptamaktır.
Bilinen 3 teknik vardır(ELİSA-RİA-FAT). Her 3 teknikte de temel prensip bilinen bir antijenin sabit bir yere önceden tespit edilmesidir. Bunu takiben ortamın içine antikoru belirlenecek hastanın serumu konur. Serum içinde aranan antikor varsa bu antikor tespit edilmiş antijenle bağlanarak kompleks oluşturur. Buna takiben 2. işaretli bir antikor konularak komplekse bağlanması sağlanır. Daha sonra işaretli antikor miktarı ölçülür. Eğer serumda aranan antikor yoksa immun kompleks oluşmaz ve sonradan katılan antikorda bağlanamaz. Deneyin negatif olduğu görülür.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
68
Q

Hücreler kaça ayrılır? nelerdr?

A

Hücreler 2’ye ayrılır.

PROKARYOT ve ÖKARYOT olmak üzere

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
69
Q

Prokaryotik hücreler nelerdir?

A

VİRÜSLER
BAKTERİLER
ARKEALAR

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
70
Q

Ökaryotik hücreler nelerdir?

A

BİTKİLER
HAYVANLAR
FUNGUSLAR
PROTİSTLER

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
71
Q

PROKARYOT hücreyi kısaca açıklayınız?

A

Plazma zarı ile çevrelenmiş kapalı tek bir kompartımana sahip olup genetik materyalleri zarla çevrili değildir ve nispeten basit bir iç organizasyona sahiptirler.
DNA molekülleri halkasal yapıdadır. Kendilerine ait ribozomları, RNA molekülleri ve enzimleri vardır. Özellikle solunum enzimleri plazma zarının MEZOZOM adı verilen kıvrımlarında konumlanmıştır.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
72
Q

ÖKARYOT hücreyi kısaca açıklayınız?

A

Zarla çevrili belirli bir nukleusa ve organellere sahiptirler. Çok hücreli ve tek hücreli formları bulunmaktadır.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
73
Q

Ökaryot hücre ve prokaryot hücrede ortak bulunan yapılar nelerdir?

A

RİBOZOM

HÜCRE ZARI

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
74
Q

Hücrenn şeklinin belirlenmesinde önemli olan 4 etmen nedir?

A

1) YÜZEY GERİLİMİ
2) SİTOPLAZMANIN VİSKOZİTESİ
3) ÇEVREDEKİ HÜCRELERİN MEKANİK ETKİSİ
4) HÜCRE ZARI

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
75
Q

Amoboid şekil nedir?

A

AMİPSİ ŞEKİL

Lökosit ve lenf hücreleri normale küre şeklinde fakat kan dokudan bağ dokuya geçerken amoboid şekil alırlar.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
76
Q

Ökaryotik hücrenin yapısındaki 3 kısım nedir?

A

HÜCRE ZARI
SİTOPLAZMA
NUKLEUS

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
77
Q

Hücre zarı nedir? Diğer adları?

A

HÜCRE ZARI=PLASMALEMMA=PLAZMA (hücre) MEMBRANI
Hücre membranı, hücreyi ve hücre organellerini sararak dış ortamlardan ayıran , hücreye yapısal ve mekanik bir bütünlük sağlayan seçici geçirgen yapıdır.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
78
Q

Singer-Nicolson tarafından belirtilen sıvı-mozaik zar modeline göre hücre zarının yapısı neye benzetilmektedir?

A

ÜNİT MEMBRAN MODELİ

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
79
Q

Zardaki bütünlüğün sağlanmasında hangi etkileşimler önemlidir?

A

HİDROFOBİK ETKİLEŞİMLER önemlidir. Hidrofobik etkileşimler kovalent bağlardan çok daha zayıf etkileşimlerdir.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
80
Q

1970’li yıllara kadar geçerliliğini koruyan Davson-Danielli hücre zarı modeli nasıldır?

A

Bu modele göre çift katlı fosfolipit tabakası iki protein tabakası arasında yer almaktadır ve bir sandviçe benzemektedir.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
81
Q

Günümüzde de geçerli olan sıvı-mozaik zar modeli nasıldır?

A

Bu model proteinleri birbirinden ayırmakta ve onları sıvı haldeki çift tabakalı fosfolipid tabakada yüzer halde göstermektedir. Yani diğer modele göre farka protein tabaka fosfolipid tabaka içerisine uzanmış haldedir.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
82
Q

Fosfolipit, protein ve lipitlerin zar içerisindeki hareket durumları nasıldır?

A

Fosfolipitlerin lateral hareketleri oldukça hızlıdır. Proteinler ise lipitlerden daha büyük oldukları için daha yavaş hareket ederler.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
83
Q

SUPRAMOLEKÜLER yapı nedir?

A

Supramoleküler yapılar çok sayıda molekülün bir araya gelmesiyle oluşan organizasyon düzeylerini ifade etmektedir. Bu yapılar seçici geçirgenliğe yol açar.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
84
Q

Hücre membranının=zarının görevleri nelerdir?

A
  • Hücreyi kuşatarak bulunduğu ortamdan ayırır.
  • Hücre ile bulunduğu ortm arasında 2 yönlü madde geçişini kontrollü şekilde sağlar.
  • Hücreler arası tanımada rol oynar.
  • Hücre adezyonunu sağlar.
  • Hücreyi korur ve şekil verir.
  • Hücre içi ve hücreler arası bilgi iletimini sağlar.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
85
Q

Protein ,lipid ve karbonhidratların zarda bulunma sıralaması nasıldır?

A

KOD: PLaKa

PROTEİN>LİPİD>KARBONHİDRAT

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
86
Q

Lipid çeşitlerinin hücre zarında bulunma oranları nasıldır?

A

FOSFOLİPİDLER>KOLESTROL>GLİKOLİPİDLER

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
87
Q

Hücre zarı lipitlerini oluşturan temel unsurlar nelerdir?

A

YAĞ ASİTLERİ
KÖPRÜ MOLEKÜLLERİ(Gliserin ve sfingosin)
ÇEŞİTLİ POLAR MOLEKÜLLER

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
88
Q

Lipitler suda çözünür mü?

A

Lipitler kloroform gibi organik çözücülerde yüksek oranda erirken suda çözünemeyen biyomoleküllerdir.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
89
Q

Lipitlerin hepsi amfipatik yapı mıdır? AMFİPATİK yapı nedir?

A

AMFİPATİK:Hidrofilik ve hidrofobik molekkülleri birlikte bulundurur.
Lipitlerin hepsinde bir hidrofilik baş ve hidrofobik kuyruk kısmı bulunur.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
90
Q

Fosfolipitlerde bulunu hidrofilik polar baş ve hidrofobik apolar kuyruk kısımlarını kısaca açıklayınız.

A

Fosfoliptlerin hidrofilik baş kısmı suda erir ve membranın iç ve dış yüzeyine yöneliktir.
Hidrofobik kuyruk kısımları ise suda erimez ve birbirlerine yöneliktir.
Böyle hidrofilik ve hidrofobik kısımlara sahip olma fosfoliptleri kendiliğinden çift tabaka yapar.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
91
Q

Hücre membranında yer alan başlıca lipitler?

A

I) FOSFOLİPİTLER II)GLİKOLİPİDLER III)KOLESTROL

1) Gliserofosfolipitler 1)Serebrozid
- Fosfatidilkolin 2)Gangliozidler
- Fosfatidiletanolamin
- Fosfatidilserin
- Fosfatidilinozitol
- Fosfatidilgliserol
2) Sfingofosfoliptler=sfingomiyelin

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
92
Q

Fosfolipitlerin yapısı nasıldır? Neye göre isimlendirilirler?

A

Fosfolipitlerin hidrofilik baş kısımları alkol, fosfat ve gliserolden, hidrofobik kuyruk kısımları ise yağ asidi zincirinden oluşur.
Fosfolipitler alkol kısmında bulunan moleküle göre isimlendirilir.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
93
Q

Fosfolipitin yapısında bulun yağ asidi zincirlerindeki çift ve tek bağ durumlarını açıklayınız?

A

Kuyruk kısmını oluşturan 2 yağ asidi zincirinden biri çift bağ taşımaz diğeri taşır.
Çift bağ taşımayan doymuş yağ asitidir ve düzdür.
Çift bağ taşıyan doymaış yağ asitidir ve düz değildir.Çift bağ bölgede bükülmeye neden olur ve membran akıcılığını arttırır.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
94
Q

Hücre zarına asimetrik özellik kazandıran olay nedir?

A

Çift lipit tabakanın her iki yüzünde bulunan lipitlerin aynı olmaması membrana asimetrik özellik kazandırır.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
95
Q

Hücre zarınıniç ve dış kısmında konumlanan fosfolipit çeşitlerine örnek veriniz?

A

Fosfatidilkolin ve sfingomiyelin membranın dış kısmında,

Fosfatidiletanomilamin, fosfatidilserin ve fosfatidilositol membranın iç tabakasında bulunur.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
96
Q

Çift tabaka yapısındaki lipitlerin hareket edebilme özelliği vardır. Membran liptlerinin yaptığı 4 tip hareketi kısaca açıklayınız?

A

1) YANAL HAREKET=LATERAL DİFÜZYON: Aynı tabakadaki fosfolipitlerin kayarak yer değiştirmesi
2) DÖNME=ROTASYON DİFÜZYON: Molekül bir tabakadan diğerine geçmesi flapazlar sayesinde gerçekleşir.
3) FLİP FLOP= TAKLA HAREKETİ: Bir fosfolipit molekülünün kendi ekseni etrafında çok hızlı dönme hareketi
4) BÜKÜLME

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
97
Q

Lipitlerin hücre membranı açısından önemli 2 yanı nedir?

A

1) Amfipatik özellikleri

2) Membran akışkanlığı

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
98
Q

Membran akışkanlığına etki eden faktörler nelerdir?

A

1) Çift tabaka termal hareket nedeniyle belirli bir geçiş sıcaklığının üzerinde sıvıdır. Sıcaklık azaldıkça jel hale döner.
2) Kısa zincirli ve çok doymamış yağ asitleri membranı daha akıcı hale getirir.
3) Kolestrol molekülünün bağlanma tarzı zarın dayanıklılığını arttırır ve suda çözünen küçük moleküllerin, yabancı partiküllerin lipid tabakadan geçişini arttırır ya da engeller.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
99
Q

Hücre zarında akışkanlık tamponu olarak görev yapan molekülü ve bu olayı kısaca açıklayınız?

A

KOLESTROL iki komşu fosfolipidin hidrokarbon zinciri arasına girer zarın dayanıklılığını sürdürmesini sağlar.
Akışkanlık tamponu olarak görev yapan kolestrol düşük ısıda akışkanlığı arttırırken yüksek ısıda akışkanlığı azaltmaktadır.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
100
Q

Hücre zarı proteinleri nelerdir?

A

1) İNTEGRAL =TRANSMEMBRAN PROTEİNLER

2) PERFERAL PROTEİNLER

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
101
Q

Zar proteinleri olan integral ve periferal proteinlerin hücre mebranındaki konumları nasıldır?

A

İNTEGRAL PROTEİNLER zarı boydan boya kat ederek zarın her iki tarafına doğru yerleşim gösterirler.
PERİFERAL PROTEİNLER zarın yalnızca bir yüzeyine tutunur ve zarı boydan boya geçmez. Ya iç tabakada ya da dış tabakada bulunurlar.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
102
Q

İNTEGRAL PROTEİNLERİ KISACA AÇIKLAYINIZ.

A

Lipit tabakayı boydan boya kateden veya lipit tabakanın iç ve dış yüzeyinde hafif gömülü olarak bulunan proteinlerdir.
İntegral proteinler zara kovalent biçimde bağlanırlar.
Zardan kolayca ekstre edilemezler.(kovalent bağ ile zara bağlı çünkü)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
103
Q

PERİFERAL PROTEİNLERİ KISACA AÇIKLAYINIZ.

A

Globüler yapıdadırlar. Genellikle hücre zarının dışa bakan dış yüzeyi ve sitoplazmaya bakan iç yüzeylerinde yer alır, hidrofobik bölgeye kadar uzanmazlar.
Çift katlı fosfolipitler ile doğrudan etkileşmezler. İntegral proteinlerin hidrofilik bölgelerin non-kovalent bağ ile tutunurlar.
Kolayca ekstre edilebilir(non-kovalent bağ ile integral proteinlerine bağlı çünkü)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
104
Q

HÜCRE MEMBRANI PROTEİNLERİNİN 6 GÖREVİ NEDİR?

A

1) TAŞIYICIDIRLAR.(seçici olarak kanallar yardımıyla madde taşınmasını sağlar)
2)ENZİMDİRLER.(çok sayıda kimyasal reaksiyona girerler ve kolaylaştırırlar)
3HÜCRE-YÜZEY RESEPTÖRÜDÜRLER.(yüzeyde yer alan reseptör proteinler yardımıyla hassas kimyasal mesajları alırlar)
4)HÜCRE-YÜZEY TANIMA İŞARETLEYİCİSİDİRLER.(hücre zarından taşınan maddelere işaretleyiciler bağlanarak zar tarafından daha kolay tanınabilmeleri sağlanır)
5)HÜCRE-HÜCRE TUTUNMA PROTEİNLERİDİR.(özel yapıştırıcı proteinlerdir, hücreler arasında kalıcı bağlar oluşmasını ve bir arada kalmasını sağlarlar.)
6)HÜCRE İSKELETİ VE HÜCRE DIŞI MATRİKSE BAĞLANMA.(zar proteinleri hücre iskeleti elemanlarına bağlanarak hücrenin şeklinin korunmasını sağlar)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
105
Q

Hücre zarından madde taşınımı sırasında ne neye göre zardan kolay geçer?

A
  • Lipitlerde çözünen moleküller kolay geçer
  • Küçük moleküller (etanol, gliserol) zardan direkt geçebilirler.
  • Polar moleküller (iyonlar, glukoz) eğer geçerlerse dahi yavaş geçiş gösterirler.
  • Su molekülleri polar ama küçük olduklarından kolaylıkla geçiş yapar.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
106
Q

Hücre membranından madde taşınımı yolları nelerdir?

A

1) PASİF TAŞIMA
2) AKTİF TAŞIMA
3) BÜYÜK MOLEKÜLLERİN MEMBRANDA TAŞINMASI

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
107
Q

PASİF TAŞIMANIN alt başlıkları nelerdir?

A
  • Serbest difüzyon
  • Su dolu kanallar
  • Kolaylaştırılmış difüzyon
  • Açılır-kapanır porlar (kapılı kapılar)
  • İyonoforlar
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
108
Q

AKTİF TAŞIMANIN alt başlıkları nelerdir?

A
  • Na-K değişim pompası

- Ca- H pompaları

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
109
Q

BÜYÜK MOLEKÜLLERİN MEMBRANDA TAŞINMASININ alt başlıkları nelerdir?

A
  • ENDOSİTOZ
  • Pinositoz
  • Fagositoz
  • Reseptör aracılı endositoz
  • EKZOSİTOZ
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
110
Q

Serbest difüzyonu kısaca açıklayınız?

A

Maddenin yüksek yoğunlukta bulunduğu taraftan daha az yoğun olduğu tarafa doğru basit olarak geçmesidir.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
111
Q

KONSANTRASYON GRADİYENTİ nedir?

A

İki ortam arasındaki konsantrasyon farkını tanımlamaktadır.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
112
Q

Pasif difüzyon nedir?

A

Moleküllerin konsantrasyon gradiyenti yönünde kendi kinetik enerjileri ile yayılmalarıdır.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
113
Q

Kolaylaştırılmış difüzyonu kısaca açıklayınız?

A

Kanallar veya taşıyıcı proteinler aracılığıyla konsantrasyon gradiyenti yönünde enerji harcanmadan gerçekleşir.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
114
Q

Açılır-kapanır porları kısaca açıklayınız?

A

3 adet kapı vardır.
LİGAND KAPILI: asetilkolin gibi bir ligandın reseptörüne bağlanması sonucu açılmakta veya kapanmaktadır.
VOLTAJ KAPILI: membran potansiyelindeki değişime bağlı olarak açılmakta veya kapanmaktadır.
MEKANİK KAPILI: gerilim ve basınca duyarlıdırlar, hücre iskeletinin gerilmesiyle açılırlar.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
115
Q

AKTİF TAŞIMAYI kısaca açıklayınız?

A

Maddenin düşük yoğunlukta bulunduğu taraftan yüksek yoğunlukta bulunduğu tarafa doğru veya yüklü moleküllerin elektrokimyasal bir yokuşa karşı taşıyıcı bir molekül aracılığıyla taşınmasıdır. Enerji(ATP) gerektiren bir taşımadır. Konsantrasyon gradiyentine karşı taşınma yapılmasıdır.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
116
Q

Büyük moleküllerin membranda taşınması yöntemiyle yapılan taşımada alt maddeleri açıklayınız?

A

ENDOSİTOZ: Hücre içine giriş
*Fagositoz: katı moleküllerin hücre içine endozom aracılığıyla girmesidir
*Pinositoz: sıvı damlacıkları hücre içine küçük vesiküller içerisinde alınırlar.
*Reseptör aracılı endositoz: transport mekanizmaları taşıyamayacak boyuttaki moleküllerin hücre içine alımı reseptör aracılı endositoz adı verilen bir mekanizma ile olmaktadır.
EKZOSİTOZ: Hücreden atılma

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
117
Q

Glikolipidler ve glikoproteinler birleşerek hangi yapıyı oluştururlar ve bu yapı nereyi ifade eder?

A

Glikolipidler ve glikoproteinler birleşerek GLİKOKALİKSİ oluştururlar. Glikokaliks ökaryotik hücrelerde genellikle membranın dış yüzeyindeki karbonhidratça zengin kısmı ifade eder.
Glikokaliks düz ve ayrı bir tabaka değil, kesintili ve zarın bir parçası halindedir.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
118
Q

Çoğu glikoprotein ve glikolitteki karbonhidrat bileşeni nedir?

A

OLİGOSAKKARİTTİR

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
119
Q

Çoğu glikolipit ve glikoproteinin karbonhidrat bileşeni olan oligosakkarit nasıl oluşur?

A 
Oligosakkarit 6 temel şekerin çeşitli kombinasyonları sonucu oluşur. Bu şekerler 
*D-GALAKTOZ
*D-MANNOZ
*L-FUKOZ
*N-ASETİLNÖROMİNİK ASİT (SİALİK ASİT)
*N-ASETİLGLUKOZAMİN
*N-ASETİLGALAKTOZAMİN
Glikokaliks yapısı da bu şekerlerin kombinasyonları sonucu oluşmaktadır.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
120
Q

GLİKOKALİKS OLİGOSAKKARİTLERİNİN GÖREVLERİ nelerdir?

A
  • Yapısal belirleyiciler, moleküler etkiler oluştururlar.
  • Hücreler arası tanıma, tutunma molekülleridir.
  • Tanıma-tutunma ilişkilerini engeller.
  • Moleküler köprüler olarak görev yaparlar.
  • Farklılaşma sırasında değişirler
  • Diğer moleküllerle ilişki için sinyalleri taşırlar.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
121
Q

GLİKOPROTEİNLERİ KISACA AÇIKLAYINIZ VE ÖRNEKLER VERİNİZ?

A

Glikoprotinler, enzimatik reaksiyonlar sonucu polipeptit zincirlerine kovalent olarak bağlanan bir ya da daha fazla oligosakkarit içeren proteinlerdir.

  • ENZİMLER
  • ANTİKORLAR
  • İNSAN PLAZMA PROTEİNLERİ
  • HORMONLAR
  • RESEPTÖRLER
  • KOLLAJEN gibi yapısal proteinlerin çoğu glikoprotein yapıdadır.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
122
Q

Hücre zarındaki karbonhidrat zincirlerinin görevleri nelerdir?

A
  • Hücreler arası etkileşimleri kolaylaştırmak için hücrelerin birbirlerini tanımasını sağlamak.
  • Proteinlerin fizikokimyasal niteliklerini değiştirmek.
  • Embriyolojik gelişme ve farklılaşmanın gerçekleşmesinde rol oynamak.
  • Hücre içinden ve dışından gelecek proteolizden membran proteinlerini korumak.
  • Zarlara yerleşme, hücre içi göç, sınıflandırılma ve salgılama gibi hücre fonksiyonlarını düzenlemek
  • Hücrelerin davranışlarını değiştirmek
  • Fertilizasyonda rol oynarlar.
  • İnflamasyonda rol oynarlar.
  • Plazma proteinleri olarak görev yaparlar.
  • İmmün sistemin düzenlenmesinde rol oynarlar.
  • Kan grubu antijenleri, hormonlar, enzimler olarak görev yaparlar.
  • Kanser hücrelerinin metastazında hücre yüzeyinin değişmesine bağlı olarak rol oynarlar.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
123
Q

Bazal yüz , apikal yüz ve lateral yüz nasıl oluşur?

A

Kutuplaşmış bir hücrenin bazal membran üzerine oturan yüze BAZAL YÜZ, herhangi bir boşluğa bakan kısmı APİKAL YÜZ, birbirlerine bakan yüzleri ise LATERAL YÜZ olarak adlandırılır.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
124
Q

Hücre yüzey farklılaşmalar ile ne sağlanır? 3 madde ile açıklayınız?

A

1) Madde alışverişini gerçekleştirmek
2) Hücreye farklı hareket kazandırmak
3) Hücrelerin birbirlerine bağlanmalarını, adezyonunu sağlamak.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
125
Q

Eptel hücrelerinin çoğu farklı yüzeylerinde fonksiyonlarından dolayı farklılaşma yaşarlar. Bu farklılaşmalar nelerdir? Alt başlıklarıyla birlikte yazınız?

A

1) SERBEST YÜZ= APİKAL YÜZ FARKLILAŞMALARI
* Mikrovillus
* Silya fagella
* Kaveol
* Sterosilya
2) YAN YÜZ FARKLILAŞMALARI
* Zonula occludens=sıkı bağlantı
* Zonula adherens=ara bağlantı
* Makula adherens=dezmozom
* Gap junction=neksus
* Plazmodezma
3) BAZAL YÜZ FARKLILAŞMALARI
* Bazal yüz katlanmaları
* Hemidesmozomlar

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
126
Q

Serbest yüz farklılaşmalarından olan MİKROVİLLUSLARI kısaca açıklayınız?

A

Bağırsak hücrelerinin apikal yüzeylerinde genellikle absorbsiyon için özelleşmişlerdir.
EM altında tüp şeklinde silindirik uzantılar şeklinde görüntülenirler. Mikrovilluslar serbest yüzeyde emilim yüzeyini arttırırlar.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
127
Q

Serbest yüz farklılaşmalarından oluşan SİL VE KAMÇI kısaca açıklayınız?

A

Sil ve kamçılar serbest hücre yüzünün özel şekilde farklılaşması ile oluşan kasılgan filamentlerdir.
Hücre yüzeyinde tek ve uzun olduklarında KAMÇI, sık ve kısa olduklarında SİL olarak adlandırılırlar.
SİL+KAMÇI genellikle SİLYUM denir. Silyumlar mikrotübül=aksonem yapısındadır. Mikrotübül yapısını oluşturan temel protein diyneindir.
Mikrotbüller ile hareketi sağlarlar.
Bazal cisimciklere tutunurlar.

128
Q

Serbest yüz farklılaşması sonucu oluşan KAVAOLLER=OYUKLARI kısaca açıklayınız?

A

EM resimlerinde mikrovillusların hücre zarının hücre içine doğru yapmış olduğu girintiler görülür.
Temel fonksiyonları hücre yüzeyini arttırarak pinositozla hücre içine sıvı madde girişini sağlamaktır.

129
Q

LATERALYÜZ FARKLILAŞMALARI= BAĞLANTI KOMPLEKSLERİNİN apikalden bazala doğru sıralanışı nasıldır?

A 
ZONULA OCCLUDENS=SIKI BAĞLANTI
ZONULA ADHERENS=ARA BAĞLANTI
MAKULA ADHERENS=DEZMOZOM
GAP JUNCTİON=NEKSUS
PLAZMODEZMA
130
Q

Yan yüz bağlantı komplekslerindenn fonsiyonel olarak tutucu sabitleyici bağlantılar hangileridir?

A

TUTUCU-SABİTLEYİCİ BAĞLANTILAR

  • Zonula adherens=ara bağlantı
  • Makula adherens=dezmozom
131
Q

Yan yüz bağlantı komplekslerinden fonksiyonel olarak geçirgen olmayan bağlantılar hangileridir?

A

GEÇİRGEN OLMAYAN (ENGELLEYİCİ) BAĞLANTILAR

*Zonula occludens= sıkı bağlantı

132
Q

Yan yüz bağlantı komplekslerinden fonsiyonel olarak iletişim sağlayan bağlantılar hangileridir?

A

İLETİŞİMİ SAĞLAYAN BAĞLANTILAR

*Gap junction=neksuslar

133
Q

Bağlantı kompleksleri nedir?

A

Bağlantı kompleksleri aynı dokuda yan yana duran hücrelerinin plazma zarlarını birbirine yaklaştıran ya da bağlayan farklılaşmış bölgelerdir.
Bağlantı komplekslerinin bulunduğu bölgelerde hücreler arası boşluk iyice daralmış ya da tamamen ortadan kalkmıştır.
Sadece yapışma bölgesi olarak görev yapmazlar. Komşu hücrelerle iletişim mekanizmasını oluştururlar ve hücreler arası boşluktan madde geçişini önlerler.

134
Q

ZONULA OCCLUDENS=SIKI BAĞLANTIYI kısaca açıklayınız?

İşlevleri nelerdir?

A

Hücrenin apikal yüzeyinin hemen altında birbirlerine bakan yüzeylerinde bulunur.
Hücreyi bant şeklinde tamamen sarar. İki hücreye ait zar birbiriyle kaynaşmıştır. Bu bölgeden kesinlikle madde geçişi olmaz.
Sıkı bağlantının iki işlevi vardır:
*Zar proteinlerinin apikalden bazolateral bölüme hareketini önler.
*Suda çözünen moleküllerin hücreler arasından geçişini önler.

135
Q

ZONULA ADHERENS = ARA BAĞLANTI kısaca açıklayınız?

A

Zonula occludensin hemen altında yer alır.
Hücreler arasında 15-20 nm aralık bulunur. Burada glikokaliks yer alır.
Bu bağlantıda hücreyi çepeçevre sarar.
Ara bağlantılar hem hücre zarlarını birbirine bağlarlar hem de transmembran bağlayıcı proteinler aracılığıyla iki hücrenin iskeletini birbirine bağlarlar.

136
Q

MAKULA ADHERENS=DEZMOZOM kısaca açıklayınız?

A

Hücreler arası yaklaşık 30 nmlik bir aralık bulunur ve bunu glikokaliks doldurur.
Hücreyi çepeçevre sarmaz. Hücre membranı plak şeklinde farklılaşmalar içerir. Dezmozomlar komşu hücrenin yüzeyinde kendilerine özdeş olan diğer yapılarla bağlantı kurarlar.
Sitoplazmadan buraya bol miktarda tonoflament gelir ve plağın içine girer.

137
Q

GAP JUNCTİON=NEKSUSLARI kısaca açıklayınız?

A

Hayvansal hücrelerde hücresel arasında haberleşmeyi sağlayan özel bir yapıdır.
Bu bağlantılar epitel, kalp kası, karaciğer hücreleri ve merkezi sinir sisteminde elektriksel sinaps bölgelerinde bulunurlar.
Gap junction proteinleri merkezde 1,5 nm çapında hidrofilik delik içeren altıgen delikler yaparlar. Buna KONNEKSON denir
Komşu hücre membranlarındaki konneksonlar 2 hücre arasında hidrofilik kanal oluşturacak şekilde aynı düzeyde kalırlar.
GAP junctionların geçirgenlik derecesi Ca iyonları tarafından ayarlanır

138
Q

PLAZMODESMAyı kısaca açıklayınız?

A

Yüksek organizasyonlu bitkilerde her bir hücre diğerinden hücre duvarı ile ayrılır. Sıkı bağlantı ve dezmozomlar bu hücrelerde bulunmaz.
Plazmodesmalar bitkisel hücrelerdeki sitoplazmik kanallardır.
Serbest geçişe izin vermeyen hücre çeperi nedeniyle bitkisel hücreler plazmodesmalar aracılığı ile sıvı besin maddeleri, erimiş gazlar, düşük molekül ağırlıklı metabolitlern, sinyal moleküllerinin ve bazı iyonların değişmesini gerçekleştirebilirler.

139
Q

YAN YÜZ BAĞLANTI KOMPLEKSLERİNİN İŞLEVLERİ NELERDİR?

A

ZONULA OCCLUDENS=SIKI BAĞLANTI: Epitel hücrelerini birbirine yapıştırarak aradan sızmayı önler.
ZONULA ADHERENS=ARA BAĞLANTI: Bir hücrenin aktin filamanlarını diğer hücreninkine bağlar.
MAKULA ADHERENS=DESMOZOM: Bir hücrenin ara filamanlarını diğer hücreninkine bağlar.
GAP JUNCTİON=NEKSUS: Küçük moleküllerin bir hücreden diğerine geçişini sağlar.
PLAZMODESMA: Hücredeki ara filamantları hücrenin altında yer alan bazal laminaya bağlar.

140
Q

BAZAL KATLANMALARI kısaca açıklayınız?

A

Hücre zarının sitoplazmaya doğru yapmış olduğu katlanmalardır. Bu katlanmalara daha çok sıvı ve elektrolit iletimi ile ilgili hücrelerde rastlanmaktadır.

141
Q

HEMİDESMOZOMLARI kısaca açıklayınız?

A

Bazal membran ile epitel hücresi arasında yer alırlar. Epitel hücresi tarafında tamamen desmozom özelliği gösterirler.

142
Q

BAZAL YÜZ FARKLILAŞMALARI nelerdir?

A

EM altında hücre zarının hücre içine doğru katlanmalar yaptığı gözlenmektedir.
BAZAL YÜZ FARKLILAŞMALARI
*Bazal katlanmalar
*Hemidesmozomlar olarak sınıflandırılabilir.

143
Q

Protoplazma tanımı nedir? Kaç kısımda incelenir?

A

PROTOPLAZMA: Hücre zarının içini dolduran kısma denir. Sitoplazma ve nukleus olmak üzere 2 kısımda incelenebilir.

144
Q

Sitoplazmanın tanımı nedir? Ektoplazma ve endoplazma kısımları nerelerdir?

A

SİTOPLAZMA: Hücre zarı ve nükleus arasında kalan vizkoz kısımdır. Sitozol ve organellerden oluşur.
Ektoplazma=sitoplazmanın membrana yakın kısmı
Endoplazma=sitoplazmanın iç tarafı

145
Q

Sİtozolun tanımı nedir? Hangi yapılardan oluşur?

A

SİTOZOL: Nukleus ve hücre zarı arasında kalan bölgedir.
Sitozol jelimsi olan kolloid yapı ve hücre iskeletinden oluşur.
Sİtozolde suda erimiş tuzlar ve organik moleküller bulunmaktadır.

146
Q

Sitozolu oluşturan KOLLOİD YAP nedir? Sitozol kolloid yapıyı nasıl kazanır?

A

KOLLOİD YAPI: Yumurta akında olduğu gibi belirli bir akışkanlığı olan yapılara denir. Kolloid yapının su oranı hücrenin görevine ve bulunduğu yere göre değişir.
Sitozolde bulunan proteinler ve diğer partiküller sahip oldukları elektrik yükü nedeniyle devamlı birbirlerini iterler ve birbirlerine yaklaşmazlar. Böylece sitozol kolloid yapı kazanır.

147
Q

Sitozolü oluşturan HÜCRE İSKELETİNİN görevleri nelerdir?

A
  • Hücrenin belirli bir şekilde kalmasını ve şekil değiştirmesini sağlar.
  • Endositoz, fagositoz ve sekresyon gibi olaylarda işlevsel öneme sahiptir.
  • Kas hücrelerinde kasılmayı sağlar.
  • Hücre bağlantılarının stabilizasyonunda görev alır.
148
Q

Ökaryot hücrelerde hücre iskeleti hangi yapıdadır? Hücre iskeleti neylerin organize olmasıyla meydana gelir?

A

Ökaryotik hücrelerde hücre iskeleti FİBRÖZ PROTEİN YAPISINDADIR.
Hücre iskeleti,
-AKTİN FLAMENTLER
-MİKROTÜBÜLLER
-İNTERMEDİATE FLAMENTLERİN belirli bir biçimde organize olmasıyla meydana gelir.

149
Q

Ökaryot hücrelerde hücre iskeletinin yapısında bulunan AKTİN FLAMENTLERİ kısaca açıklayınız?

A

Hücre zarının iç yüzünü paralel olarak çeviren flamentlerdir. Yoğun olarak serbest yüzeyde ve mikrovilluslarda yer alırlar. Mikrotübüllerden daha ince ancak daha esnektirler.

150
Q

Ökaryot hücrelerde hücre iskeletinin yapısında bulunan MİKROTÜBÜLLERİ kısaca açıklayınız?

A

Eritrositler hariç tüm ökaryotik hücrelerde bulunurlar.
Hücre sitozolünde siyum ve sentriol yapısında bulunurlar.
Hücrenin şeklinin korunmasında ve hücreye sağlamlık kazandırmada görevli olmalarının yanı sıra silyum hareketinden sorumludurlar.
Hücre bölünmesi sırasında iğ ipliğinin oluşmasından sorumludurlar.

151
Q

Ökaryot hücrelerde hücre iskeletinin yapısında bulunan İNTERMEDİATE FLAMENTLERİ kısaca açıklayınız?

A

Bu flamentlerin kalınlıkları aktin flamentlerden kalın mikrotübüllerden daha incedir.(mikrotübül>intermediate>aktin flament kalınlık sıralaması)
İntermediate flamentleri oluşturan proteinler oldukça geniş bir ailedir ve bu yüzden göreveri ve bulunduğu yerler çok farklıdır.
Bu flamentlerin bir çeşidi olan LAMİN FLAMENTİ nukleus zarının hemen altında yer alır, nuklear laminayı oluşturur ve zara dayanıklılık sağlar.
Dezmozom ve hemidesmozom bölgelerinde yer alan bağlantı proteinleri adezyonun kuvvetlenmesini sağlar.

152
Q

Hücre iskeletinin yapısında yer alan İNTERMEDİATE FLAMENTLERİNİN genel görevleri nelerdir?

A
  • Hücre içi yapılarını birbirlerine ve hücre zarına bağlarlar.
  • Hücre için yapısal desteklik sağlarlar.
  • Hücre membranı ile hücre iskeleti arasındaki bağlantıyı sağlarlar.
  • Çekirdeği yerinde tutar.
  • Mitoz sonrası reorganizasyon için yapısal destek sağlarlar.
153
Q

Endoplazmik retikulumun tanımı nedir? Hücredeki temel görevi nedir? ER neylerden oluşur?

A

ER ökaryotik hücrelerde bulunan birbirlerine bağlı yassılaşmış kesecik, tüp ve kanalların oluşturduğu bir ağ sistemidir.
Hücredeki en temel görevi madde taşınımı ve hücre iskeletine destek vererek hücre yapısının korunmasıdır.
ER hücrede bulunan VEZİKÜLLER TÜPLER VE SİSTERNALARdan oluşan bir organeldir.
Bir hücredeki ER miktarı sabit değildir ve hücre aktivitesine bağlı olarak azalıp çoğalabilir.

154
Q

ERGASTOPLAZMA da denen sistem nedir?

A

Hücre sitoplazması, sentez işlevlerinin yürütülmesinde çok büyük bir önemi olan ve ER denen kanalcıklar ve borucuklarla donatılmıştır. Bu sisteme ERGASTOPLAZMA da denir.

155
Q

ER sitoplazmada hangi konumda bulunur? ER hangi hücrelerde bulunmaz?

A

ER sitoplazmada nukleus ve golgi organeli arasında konumlanmış halde bulunur. Dış nukleus zar ile ilişkilidir.
ER olgun alyuvarlar, trombositler ve bakteriler hariç tüm ökaryotik hücrelerin sitoplazmasında bulunmaktadır.

156
Q

ER membranı hangi yapıdadır? ER membranını EM altında incelediğimizde gözüken tabaka nasıldır ve ne denir?

A

ER membranı unit membran zar yapısındadır.
ER membranını EM altında incelediğimizde iki koyu bant arasında bir açık renk tabaka görülür. İki membran arasında kalan bu boşluğa ER LÜMENİ denir.

157
Q

ER hangi maddelerin yapım yeridir? Kanallar sistemi ER ye ne sağlar?

A

ER lipit, protein(ribozomlar aracılığıyla) ve kompleks karbonhidratların yapım yeridir.
Kanallar(sisternalar) hücre içi madde dağılımını ve taşınımını, hücrede asidik ve bazik tepkimelerin birbirini etkilemeden bir çeşit odacıklar içinde oluşmasını ve hücrenin mekanik etkilere karşı daha dayanıklı olmasını sağlar.

158
Q

ER hücre bölünmesi esnasında ne olur? Hücre yaşlandıkça ER de ne değişikler meydana gelir?

A

ER hücre bölünmesi esnasında kaybolur ve daha sonra yeniden oluşur.
Hücre yaşlandıkça ER’un işlevleri ve kanalcıkların birbiriyle ilişkisi azalır.

159
Q

ER’UN genel özellikleri nelerdir?

A
  • ER’un hücrelerdeki varlığı sadece EM ile incelenir.
  • Tek zarla çevrilidir.
  • Memeli kırmızı kan hücreleri dışında tüm ökaryotik hücrelerde bulunurlar.
  • Bir hücrenin toplam membran yapısının yarısından fazlasını oluşturan ER membran sistemi hücre içinde her yöne dallanarak sitosolün her tarafına uzanan yassılaşmış keseler, dallanmış tübüllerle labirent şeklinde bir ağ oluşturur.
  • Hücreden hücreye ve hücrelerin fizyolojik etkinliğine göre kanal ve keselerin dizilişi ve miktarı değişir.
  • ER kanalları matriks sıvısı ile doludur. Bu sayede metabolizma ürünlerinin sitoplazmaya transferi olur.
  • ER yapısında bulunan enzimler hücre metabolizmasında önemli rol oynarlar.
  • Hücre içinde ve hücre dışına proteinleri taşımayı sağlar. Aynı zamanda bazı hücrelerde glikojen, steroidler ve diğer makromolekülleri depolar.
160
Q

ER neye göre kaça ayrılır? Bunlar nelerdir?

A

ER üzerinde ribozom bulundurup bulundurmamasına göre 2’ye ayrılır.
Üzerinde ribozom olan ER= GRANÜLLÜ ER
Üzerinde ribozom olmayan ER= GRANÜLSÜZ ER

161
Q

GRANÜLSÜZ ER nedir? Hangi hücrelerde bulunur?

A

Yüzeyinde ribozom bulundurmadığından GRANÜLSÜZ ER’DİR.DÜZ YÜZLÜ ER de denir.
Daha çok karaciğer hücrelerinde lipit sentezi yapan ve streoid tipte hormon salgılayan bazı endokrin bezi hücrelerinde yoğun bir şekilde bulunmaktadır. Bu nedenle lipid biyosentezinde etkili olan fosfolipid, yağ asidi ve streoid sentezinden sorumlu enzimleri içerir.

162
Q

GRANÜLSÜZ ER görevleri?

A
  • Steroid yapıda hormon salgılayan hücrelerde iyi gelişerek hormonun sentezlenmesini sağlar.
  • Çizgili kas hücrelerinde SARKOPLAZMİK RETİKULUM olarak adlandırılır ve Ca+2 iyonlarının depolanması ve salgılanmasından sorumludur.
  • Karaciğer hücrelerinde toksik maddelerin parçalanmasında, kolesterol ve safra yapımında, içerdiği glukoz-6-fosfat enzimi yardımıyla glikojen değişiminde rol oynar.
  • Taşıdığı enzimlerin farklılığından dolayı ilaçlara dayanıklılık, yan etkilerden korunma ve yan etkilerin bireylerde değişmesi gibi olaylarda rol oynar.
  • Karaciğer dokularında ilaçların detoksifikasyonunu sağlar.
  • Bağırsak epitel hücrelerinde lipit taşınması ve metabolizmasında rol oynar.
163
Q

GRANÜLLÜ ER nedir? Hangi hücrelerde bulunur?

A

GRANÜLLÜ ER üzerinde ribozom bulunan yassı keselerden oluşmaktadır.
GRANÜLLÜ ER özellikle salgı proteinleri üreten özelleşmiş hücrelerde çok fazla bulunur.

164
Q

GRANÜLLÜ ER’İN görevleri?

A
  • Yeni membran proteinlerinin üretimi
  • Sentezlenmiş proteinlerin değişimi uğraması=MODİFİKASYON
  • Proteinlerin hücre içinde membrana ve diğer yerleşim bölgelerine taşınması
  • G.ER ayrıcı proteinlerin katlanarak 3D yapısını kazanmasından ve kontrolünden sorumludur.
  • Kimyasal grupların eklenmesi, metal, asetil, formil, sülfat, hidroksil gruplarının eklenmesi
  • Lipitlerin eklenmesi ve hücre membranındaki lipoprotein moleküllerin oluşumu
  • Çok alt birimli proteinlerin oluşturulması.
165
Q

Golgi kompleksi ilk nerede tespit edilmiştir? Ne diye adlandırılmaktadır?

A

İlk kez nöronlarda tespit edilmiştir. ‘INTERNAL RETİCULAR APPARATUS’ olarak adlandırılmaktadır.
Özellikle salgı yapan hücrelerde yoğun olarak bulunmaktadır ve sitoplazmanın her bölgesine dağılmış şekildedir.

166
Q

GOLGİ’nnin yapı ve yeri nedir?

A

Yeri hücre içinde sabittir ve genellikle nukleusa yakın bir sitoplazma bölgesinde bulunur.
Yapısal olarak golgi kompleksi birbirlerine paralel olarak konumlanmış yassı vesiküllerden ibarettir.
Her bir golgi cismi ortada küçük bir grup yassılaşmış zarla çevrili keseciklerle bunları kuşatan tübül ve vesiküllerden oluşur.

167
Q

Golgide proksimal ve distal uç nerelerdir?

A

Golgi kompleksinin nukleusa bakan kısmına PROKSİMAL UÇ=OLUŞMA YÜZÜ denir.
Golginin plazma zarına bakan yüzüne DİSTAL UÇ =OLGUN YÜZ denir.

168
Q

Golgiyi oluşturan yapılar nelerdir?

A

1) SİSTERNALAR=YASSI KESECİKLER
2) KÜÇÜK VEZİKÜLLER=TRANSPORT VEZİKÜLLER(300-800A=
3) BÜYÜK VAKUOLLER=KONDENS VAKUOLLER

169
Q

Golgi kompleksinin yapısındakileri kısaca açıklayınız?

A

1) SİSTERNALAR
* Komplekste 2, 3 veya daha fazla sayıda bulunurlar.
* Birbiri ile bağlantısı yoktur.
* Sisternalar disk şeklinde hafifçe bükülmüş şekildedir.(iç bukey ve dış bukey)
2) KÜÇÜK VEZİKÜLLER
* G.ER membranlarından tomurcuklanarak oluşurlar.
* G.ER de sentezlenmiş ve daha ileri değişimlere uğrayacak proteinleri taşırlar.
3) BÜYÜK VAKUOLLER
* Golgi kompleksinin iç bükey yüzünde yer alır.
* Salgı ürünlerini veya diğer glikoproteinleri içerirler.

170
Q

Golgi kompleksi 3 farklı protein çeşitinin olgunlaşması ve trafiğinde rol alır. Bu proteinler nelerdir?

A
  • SALGI PROTEİNLERİ
  • HÜCRELER ARASI MATRİKS PROTEİNLERİ VE MEMBRAN PROTEİNLERİ
  • LİZOZOMAL PROTEİNLERİ
171
Q

Golgi kompleksi polarite gösterir ve 2 kutbu vardır. 2 kutbunun ismi?

A

1) Cis- golgi= Cis yüzü(giriş veya oluşum yüzü)
2)Trans- golgi= Trans yüzü( çıkış veya olgunlaşma yüzü)
İkisinin arasında medial-golgi (orta parça) bulunur.

172
Q

Golgi’ye boşaltım nasıl olur? Proteinler nasıl özelleşmeye uğrar?

A

Transport veziküller ile cis yüzeyindeki sisternanın membranları kaynaşır ve vezikül içerikleri Golgi’ye boşaltılır.
Proteinler sisternalar arasında taşınarak buralarda çeşitli özelleşmelere uğrarlar.
Son sisternaların bulunduğu yüzden tomurcuklanan kondens vakuoller glikoprotein ürünlerini taşır.

173
Q

Golgide glikoprotein ürünleri 3 yol le taşınır. Bu yollar nelerdir?

A

1) Lizozomal enzimleri ve lizozom membranına ait glikoproteinleri taşıyan vakuoller endolizozom ile birleşir.
2) Salgı proteinlerini taşıyanlar hücreye bir uyaran geldiğinde plazma membranı ile birleşerek içeriklerini hücreler arası alana boşaltır(ekzositozla)
3) Plazma membranına ait glikoproteinleri ve hücreler arası alana devamlı olarak gönderilen ürünleri taşıyan vakuoller veya veziküller de 2. yolu takip eder.

174
Q

Golgi organelinin görevleri nelerdir?

A
  • Salgı hücrelerinde salgı maddelerinin sentezi, depolanması, paketlenmesi ve transferinden sorumludur.
  • Primer lizozomların oluşmasından sorumludur.
  • Birçok proteinin olgunlaşmasında görev yapar.
  • Lipoproteinlerin, glikoproteinlerin ve glikolipitlerin oluşmasında rol oynar.
  • Dolaylı olarak hücre zarının yapımında görevlidir.
  • Selüloz, glikojen ve mukopolisakkaritlerin sentezini gerçekleştirir.
  • Lipitlerin sentezinden sorumludur.
  • Golgi kompleksi spermatitlerin spermatozoa haline geçmesinde ve akrozomun oluşmasında rol oynar.
175
Q

LİZOZOM organelinin tanımı nedir? Hangi hücrelerde bulunurlar? Kim tarafından oluşturulurlar?

A

Lizozomlar sindirim enzimleri taşıyan kesecik şeklinde organellerdir. Tek kat membranla çevrelenmiş içi heterojen yapıda yoğun materyalle dolu yapılardır.
Memeli alyuvarlar hücreleri dışında tüm ökaryotik hücrelerde bulunurlar.
Lizozomlar golgi kompleksi tarafından oluşturulurlar.

176
Q

Bitki hücrelerinde lizozomlar yerine ne bulunur ve görevleri nedir?

A

VAKUOLLER bulunur. Hücre içi sindirimden sorumludurlar.

177
Q

Lizozom hangi hücrelerde daha fazla bulunur?

A

Fagositoz yapan hücrelerde(makrofaj, nötrofil, lökosit) çok sayıda bulunurlar. Bu anlamda hücre içi sindirimin dışında vücut savunmasında da dolaylı olarak rol oynarlar.

178
Q

OTOFAJİ nedir?

A

Hücre içinde yaşlanmış ve görevini tamamlamış organellerin sindirilmesi olayına denir.

179
Q

Primer lizozom, sekonder lizozom ve tersiyer lizozom oluşum aşamaları nasıldır?

A
  • Lizozomal enzimler granüllü ER’da sentezlendikten sonra golgiye giderler. Golgide olgunlaştıktan sonra küçük partiküller halinde paketlenir ve yine golgiden meydana gelen keseciklerle çevrilerek PRİMER LİZOZOMları oluştururlar.
  • Hücre içine fagositoz ile alınan yabancı maddeler önce bir zarla çevrelenerek vakuol haline gelirler.
  • Primer lizozomun bu vakuolle birleşip enzim içeriğini aktarmasıyla SEKONDER LİZOZOM meydana gelir.
  • Sekonder lizozomda yabancı maddeler sindirilerek ekzositozla dışarıya atılır. Ekzositozla dışarı atılamayan bazı maddeler sitoplazma içinde kalarak TERSİYER LİZOZOMu oluştururlar.
180
Q

Lizozomal depo hastalıklarına örnekler veriniz?

A
  • POMPE
  • GAUSHER
  • TAY-SACH
181
Q

POMPE, GAUSHER VE TAY-SACH hastalıklarının nedenlerini kısaca açıklayınız?

A

POMPE:
-Bir lizozom enzimi eksikliği sonucu hücrede lizozom sayısının ve büyüklüğünün artmasına yol açar.
-Sonucunda kalp, dil ve karaciğer hücreleri bozularak patolojik durumlar oraya çıkar.
GAUCHER:
-Enzim eksikliği sonucunda hastalarda kemiklerde kırılmalar, eklemlerde şişlik, gerilme, gerginlik gibi durumlar meydana gelir.
TAY-SACH:
-Glikolipid birikmesi sonucu ortaya çıkar.
-Resesif kalıtım gösteren bu hastalık merkezi sinir sisteminde bozukluklara yol açar ve zeka geriliği ortaya çıkar.

182
Q

Peroksizom organelini kısaca açıklayınız?

A
  • Yuvarlak, tek bir ünit membranla çevrili ve matriks içeren organellerdir.
  • Granüllü ER’dan meydana gelirler. Ömürleri 3-4 gün kadardır, devamlı yenilenirler. 2’ye bölünerek çoğalırlar.
  • Lizozom enzimlerine benzer enzimleri ve hidrojen peroksit metabolizmasıyla ilgili enzimleri içerirler.
  • Peroksizomlar çok önemli hücre içi hidrojen peroksit kaynağıdırlar.
183
Q

Peroksizomlarda yoğun olarak bulunan enzim grupları nelerdir?

A
  • OKSİDAZLAR
  • NUKLEAZLAR
  • PROTEAZLAR
  • LİPAZLAR
  • Hücresel stresin ortadan kaldırılmasında rol oynayan KATALAZ(CAT), SÜPEROKSİTDİSMUTAZ(SOD) ve GLUTATYONPEROKSİDAZ(GPx) gibi enzimler peroksizomlarda bulunur. Bu enzimler oluşan oksijen radikallerinin süpürülmesinde rol oynarlar.
184
Q

Mitokondri organelinin tanımı nedir? Hangi hücrelerde bulunur? Şekli nasıldır?

A

Mitokondri, hücrenin biyosentez ve motor aktiviteleri için gerekli olan tüm enerjiyi sağlayan organeldir.
Ökaryotik bütün bitki ve hayvan hücrelerinde bulunur.
Şekil olarak; küresel ya da uzun çubuk şeklinde olmakla birlikte fonksiyonlarına bağlı olarak şekilleri değişebilir.

185
Q

Mitokondri sayıları nasıl belirlenir? Bölünmeleri nasıl gerçekleşir?

A

Sayıları enerji ihtiyacına göre hücreden hücreye değişir. Enerji ihtiyacının çok olduğu hücrelerde sayıları oldukça fazladır.
Mitokondriler, hücre bölünmesi sırasında enine veya boyuna bölünmelerle çoğalarak rasgele yavru hücreler dağılırlar.

186
Q

Mitokondrideki mitokondriyal proteinler nerelerde sentezlenerek mitokondriy taşınır?

A

Mitokondriyal proteinleri çok az kısmı mitokondriyal genom tarafından sentezlenirken, büyük çoğunluğu nüklear genom tarafından sentezlenerek mitokondriye taşınır.

187
Q

Mitokondrideki hangi olay endosimbiyotik teoriyi destekler?

A

Mitokondrial DNA (mtDNA)’nın prokaryotik organizmalardaki DNA gibi sirküler formda olması ve büyüklüğünün benzerlik göstermesi bu teoriyi destekler.

188
Q

Mitokondrinin iç yapısında bulunanlar nelerdir?

A
  • DIŞ ZAR
  • İÇ ZAR
  • KRİSTA(İÇ ZAR KIVRIMI)
  • MATRİKS
189
Q

Mitkondrinin çift zarlıdır. İç zar ve dış zar özellikleri nelerdir?

A

Çift zarlı olan mitokondrilerin iç ve dış zarının moleküler organizasyonu birbirinden farklıdır.
DIŞ ZAR hücre zarına benzer yapıdadır. Zarda PORİN olarak adlandırılan transmembran proteinleri yer alır. Dış zarda lipit sentezi ile ilgili enzimler bulunur.
İÇ ZARDA zar yüzeyini arttırmak amaçlı matrikse doğru KRİSTA adı verilen uzantılar bulunur. Kristalar arası kalan alan intrakristal alan olarak adlandırılır. İç zarın iyon geçirgenliği dış zara oranla daha azdır. İç zarda gömülü olarak membran proteinleri bulunur.

190
Q

Mitokondri zar ve matriks olmak üzere 2 kısımdan oluşur. Matriks nedir ve görevi nedir?

A

Mitokondri matriksi orta yoğunluktadır. Matrikste yağ asitleri, sitrik asit siklusu ve piruvat oksidasyonu ile ilgili çok sayıda enzim yer alır.
Ayrıca mitokondri matriksinde mitokondrial DNA, özel ribozomlar, tRNA ve mitokondrial genlerin çoğalmasını sağlayan çok sayıda enzim bulunur.

191
Q

Mitokondrinin görevleri nelerdir?

A
  • Oksidatif fosforilasyon ATP üretmek
  • Aminoasit üretimini sağlamak
  • Üre ve hemoglobin sentezinde rol oynarlar
  • Kısmen streoid hormon ve lipit biyosentezinde görev alırlar
  • Hücre içi önemli kalsiyum deposudurlar.
192
Q

Sentrozomlar nelerde bulunur? Sentriollerin görevleri nelerdir?

A

Sentrozomlar hayvan hücrelerinin çoğunda, kırmızı algler dışındaki alglerde, eğreltiler ve yosunlar gibi bazı ilkel bitkilerde ve pek çok bir hücreli bitki ve hayvan hücresinde bulunur. Çiçekli bitkilerde bulunmaz.
Sentrioller,
*Hücre bölünmesi sırasında iğ ipliği mikrotübüllerinin oluşumunda ,
*Kromozomların kutuplara çekilmesinde,
*Sitoplazmik mikrotübüllerin sentezini ve organizasyonunu düzenlemede fonksiyoneldirler.

193
Q

NUKLEUS=ÇEKİRDEK nedir? Hangi yapıları içerir?

A

Hücrenin genel kontrol organelidir.
Ökaryotik hücrelerde bir zarla sitoplazmadan ayrılır. Bu zar ER ile devamlılık gösterir ve üzerinde ribozomlar yer alır. Ökaryotik hücrelerde nukleusun sayısı ve şekli hücreden hücreye farklılık gösterir. Ayrıca nukleusun büyüklüğü de hücrenin aktivitesine bağlı olarak değişiklik göstermektedir.

194
Q

Nukleus zarını kısaca açıklayınız?

A
  • Sitoplazma ile nukleusu birbirinden ayıran nukleus zarı karmaşık bir yapı olarak görülür. Devamı ER zarları ile olur.
  • Nukleus zarı da hücre zarı gibi çift zar yapısındadır. İki zar arasındaki alan PERİNUKLEAR ARALIK olarak adlandırılır.
  • Dış zarın sitoplazmaya bakan yüzeyinde granüllü ER’da olduğu gibi düzenli aralıklarla sıralanmış ribozomlar bulunur.
  • İç zar intermediate flamentlerin bir tipi olan laminlerin oluşturduğu NUKLEAR LAMİNA adı verilen fibröz ağ tabakası tarafından desteklenir.Nuklear laminanın görevi tam bilinmese de kromozomların tutunma bölgesi olduğu düşünülmektedir.Nukleus dış ve iç zarları belirli aralıklarla birleşerek POR denen açıklıkları oluştururlar.Porlar yardımıyla nukleus ve sitoplazma arasında madde alışverişi sağlanır.
195
Q

NUKLEUS PLAZMASI=NUKLEOPLAZMA=KARYOPLAZMA nerede bulunur? Yapısında ne vardır?

A 
Nukleus zarı ile nukleolus=çekirdekçik arasındaki alanı doldurur.
Yapısında,
*RNA
*BÜYÜK MOLEKÜLLÜ PROTEİNLER
*LİPİT
*ORGANİK TUZLAR bulunur.
196
Q

NUKLEOLUS=ÇEKİRDEKÇİK kısaca açıklayınız?

A
  • Nukleoplazma içinde nukleustan daha viskoz yapıda olan nukleolus bir veya birden fazla olabilir.
  • Nukleolus nukleus içinde kromatin materyalinin yoğun olarak bulunduğu bir bölgedir. Nukleolus bir zar ile çevrili değildir.
  • Nukleolus dinamik bir organeldir. Hücrenin metabolik ihtiyacına göre sayısı, büyüklüğü ve yeri hücreden hücreye değişiklik gösterir.
  • Protein sentezi açısından aktiftir.
  • İnterfaz boyunca çok belirgin olan nukleolus hücre bölünmsinin bşlangıcında, profazda kromozomların biçimlenmeye başladıkları sırada yavaş yavaş küçülüp kaybolur. Telefozda kromozomların belli yerlerinde yine nukleolus materyali belirmeye başlar.
197
Q

KROMOZOMLAR nedir? Hangi evrede en belirgin hale gelir?

A
  • Kromozomlar hücre bölünmesinde her canlı için belli sayı ve şekilde biçimlenen, kalıtımda önemli faktörler taşıyan, kendi benzerini meydana getirme özelliğine sahip yapılardır.
  • Kromozomlar devamlı yapılardır. İnterfaz nukleusunda ince ipliklerden ibaret olduklarından zor görülürler.
  • Hücre bölünmesinin METAFAZ ve ANAFAZ safhasında en belirgin hale gelirler.
198
Q

Kromozom üzerinde bulunan HETEROKROMATİN ve ÖKROMATİN bölgelerini açıklayınız?

A
  • *İnterfaz evresinde kromatinin bazı bölgelerinin yoğunluklarını koruduğu görülmektedir. HETEROKROMATİN olarak adlandırılan bu bölgeler genetik bakımından inaktiftir.
  • *Kromatin yapısında yoğunlaşma göstermeyen ve dağınık kalan bölgeleri ise ÖKROMATİN olarak adlandırılır ve bu bölgeler aktiftir.
199
Q

KROMOMER adlı yapıyı açıklayınız?

A

Bölünmenin ilk evrelerinde kromozomlar ince iplik halindeyken üzerinde belirli aralıklarla dizilmiş olan ve KROMOMER adı verilen boncuk tanesi şeklinde yapılar görülür.
Kromomerler kromozomların kısalıp kalınlaşmaları ile gözden kaybolur.

200
Q

SENTROMER veya KİNETEKOR denen yapılar kromozomun neresine aittir?

A

Kromozomlar üzerinde SENTROMER veya KİNETEKOR denen yapıların bulunduğu daralmış bölgelerdir.
Kromozomlarda sentromerin bulunduğu boğum PRİMER BOĞUM adını alır. Kromozomlarda primer boğumdan başka SEKONDER BOĞUMlara veya kromozomun uç kısmında kısa veya uzun bir flament ile kromozoma bağlı SATELLİT denen yapılara rastlanmaktadır.
Satellit taşıyan kromozomlara SAT KROMOZOM denir.

201
Q

Sentromerden itibaren kromozomun eş veya farklı uzunlukta iki kolu vardır. Kromozomlar sentromerin kromozom üzerindeki yerine göre sınıflandırılıyor. Bunları açıklamalarıyla kısaca anlatınız?

A

1)METASENTRİK KROMOZOMLAR: Sentromerin ayırdığı iki kolu eşit veya hemen hemen eş uzunlukta olan V harfi şeklindeki kromozomlardır.
2)SUBMETASENTRİK KROMOZOMLAR:
Sentromerin ayırdığı iki kolu eşit uzunlukta olmayan L harfi şeklindeki kromozomlardır.
3)AKROSENTİK KROMOZOMLAR:
Sentromeri uca yakın olup sentromerin ayırdığı kollardan biri küçük veya ayırt edilemeyecek kadar küçük olan kromozomlardır.
4)TELOSENTRİK KROMOZOMLAR:
Sentromeri uçta bulunan ve çubuksu şekil gösteren kromozomlardır.

202
Q

HÜCRE SİKLUSU nedir?

A

Hücrenin bir bölünme sonundan diğer ikinci bölünme sonuna kadar geçen süreye denir.

203
Q

HÜCRE SİKLUSU kaç evreden oluşur? Bu evreler nelerdir?

A

1) MİTOZ(M)
2) G1
3) SENTEZ
4) G2

204
Q

Hücre siklusunda G1 evresinde neler gerçekleşir?

A
  • Mitoz ile DNA replikasyonu arasında yer alır
  • En uzun evredir.
  • DNA sentezi için gerekli hazırlıklar yapılır.
  • Hücre bölünmeye gitmeyecekse bu evrede bekler.
  • Bu evrede DNA miktarı 2n dir.
  • Hücre bölünmesi için gerekli proteinlerle birlikte diğer maddeler ve ATP bu evrede sentezlenir.
205
Q

Hücre siklusundaki sentez evresinde hangi olaylar gerçekleşir?

A
  • RNA ve protein sentezi devam eder.
  • DNA replikasyonu ile DNA miktarı 2 katına çıkar ve 4n olur.
  • Sentez evresinde her kromozom kendine özgü zamanında DNA sentezi yapar.
206
Q

Hücre siklusunda G2 evresinde hangi olaylar gerçekleşir?

A
  • RNA ve protein sentezi evre boyunca devam eder.
  • DNA miktarı 4n’dir.
  • Aynı zamanda mitoz bölünme için hazırlıklar yapılır.
  • Nukleus membranının parçalanması, nukleusun kaybolması, kromatinin yoğunlaşması ve kromozomlara değişimi için gerekli olan yeni proteinlerin sentezlenmesi sürer.
207
Q

Hücre siklusunun MİTOZ evresinde hangi olaylar gerçekleşir?

A
  • Mitoz bölünmenin gerçekleştiği ve kromozom sayısının 2n’e indiği evredir.
  • Mitoz bölünmede hücrede meydana gelen olaylar 4 evrede incelenir.
208
Q

Mitoz bölünmenin çekirdek bölünmesi=karyokinez evresinin ayrıldığı evreler nelerdir?

A

1) PROFAZ
2) METAFAZ
3) ANAFAZ
4) TELOFAZ

209
Q

Hücre bölünmesi tek hücreli ve çok hücreli organizmalarda ne işe yarar?

A

Hücre bölünmesi tek hücreli organizmalarda bir hücrenin ikiye bölünmesiyle iki ayrı canlının meydana gelmesini sağlar.
Yüksek organizmalarda ise canlı çok sayıda hücreden meydana geldiği için hücre bölünmesi büyüme, gelişme ve çoğalmayı sağlar. Hücre bölünmesinin gerçekleşmesi için hücrenin belli bir büyüklüğe erişmesi gerekir.

210
Q

Hücre bölünmesinde temek nokta nedir?

A

Hücre bölünmesinde temel nokta önce DNA molekülünün replikasyonunu takiben nukleus bölünmesinin(karyokinez) gerçekleşmesidir.

211
Q

Mitoz bölünmesinin temel amacı nedir?

A

Mitoz bölünmenin temel amacı ana hücredeki kalıtım materyalinin eşit şekilde yavru hücrelere verilmesidir.

212
Q

Karyokinezin ilk evresi olan PROFAZ evresinde hangi olaylar gerçekleşmektedir?

A
  • İnterfaz esnasında sentriyoller eşlenerek nukleusun her 2 yanına doğru taşınırlar.
  • Profaz evresinde interfazda ağsı bir yapı gösteren kromatin materyali ince iplikler halinde belirir.
  • Kromatin iplik önce spiralleşip kalınlaşarak kromozom halini alır.
  • Her kromozom sentromer ile birbirine bağlanan kromatid denen iki iplikten meydana gelir.
  • Profazın sonunda nukleus, nukleus zarı ve nukleolus kaybolur.
213
Q

Karyokinezin ikinci evresi olan METAFAZ evresinde hangi olaylar olur?

A
  • Mitoz bölünmenin en uzun evresidir. Metafazda daha fazla kalınlaşıp kısalmış kromozomlar iki kutup arasında ekvatoral düzlemde düzgün şekilde sıralanırlar.
  • İğ iplikleri bir kısmı iki kutup arasında uzanırken , bir kısmı kutuplarla kromozomlar arasındadır.
  • Metafazın sonunda ekvatoral düzlemde toplanan kromozomların sentromerleri boyuna ikiye ayrılarak her bir kromatit zıt kutba doğru yönelir.
214
Q

Karyokinezin 3. evresi olan ANAFAZ evresinde hangi olaylar gerçekleşir?

A
  • Metafaz ekvatoral bölgeye yerleşmiş olan kromozomların sentromerleri ikiye ayrılır.
  • Yavru sentromerlerin kutuplara doğru hareket etmesiyle yavru kromozomlar birbirinden ayrılarak kutuplara doğru yönelirler. Yavru kromozomların kutuplara erişmesiyle birlikte anafaz evresi sona erer.
215
Q

Karyokinezin son evresi olan TELOFAZ evresinde hangi olaylar gerçekleşir?

A
  • Telofazda kutuplarda toplanmış olan kromozomlar, profazda uğradıkları değişiklikleri ters yönde gösterirler.
  • Kromozomlar çözünerek yeniden interfazdaki durumlarını alırlar.Kutuplarda küme halinde toplanan kromozomlar kromonema ipliklerinin çözülmesiyl ince ağsı bir yapı haline geçerler.
  • Bu sırada nukleus zarı ve nukleoluslar yeniden oluşmaya başlar. Böylece iki yavru nukleus meydana gelir.
216
Q

Karyokinez evresinden sonra meydana gelen SİTOKİNEZ evresinde hangi olaylar gerçekleşir?

A
  • Genellikle her nukleus bölünmesini bir sitoplazma bölünmesi yani sitokinez izler.
  • Sitokinez hayvansal hücrelerde ekvatoral bölgedeki boğunlanma sonucu, bitkisel hücrelerde ise fragmoplast=ara lamel ve hücre levhasının oluşumu ile meydana gelir.
217
Q

Germ hücreleri nedir?

A

Gamet oluşturmaya yarayan hücrelere GERM hücreleri denir.

218
Q

Mayoz bölünme nedir?

A

Mayoz bölünme germ hücrelerinde gerçekleşen özel bir bölünme tipidir.
Eşey ana hücrelerindeki kromozom sayısını yarıya indiren hücre bölünmesi olayıdır.
Bölünme sonunda diploid hücreden haploid hücreler meydana gelirken aynı zamanda gen rekambinasyonuyla genetik çeşitliliğin temeli oluşturulur.

219
Q

Mayoz bölünmenin evreleri nelerdir?

A

MAYOZ 1 MAYOZ 2

1) PROFAZ 1 1)PROFAZ 2
* Leptoten 2)METAFAZ 2
* Zigoten 3)ANAFAZ 2
* Pakiten 4)TELOFAZ 2
* Diploten
* Diokinez
2) METAFAZ 1
3) ANAFAZ 1
4) TELOFAZ 1

220
Q

Mayoz 1 =REDÜKSİYON BÖLÜNME gerçekleşen olaylar nelerdir?

A
  • Homolog kromozomlar kutuplara çekilir ve kromozom sayısı yarıya iner.
  • Profaz 1 evresinde gen rekombinasyonu gerçekleşir ve oluşan yavru hücreler ana hücreden farklı gen kombinasyonuna sahiptir.
221
Q

MAYOZ 2= EKVATORYAL BÖLÜNME gerçekleşen olaylar nelerdir?

A
  • Mayoz 1’de meydana gelmiş haploid(n) sayıda kromozom taşıyan yavru hücrelerin mitoz bölünme ile dört yavru hücre meydana getirmesidir.
  • Bu evrede kromozom sayısı değişmez ve rekombinasyon meydana gelmez.
222
Q

Mayozun PROFAZ 1’in evreleri ve evrelerde gerçekleşen olayları kısaca açıklayınız?

A
  • LEPTOTEN:
  • Kromatin ipliği kısalıp kalınlaşır ve kromozomlar oluşmaya başlar.
  • ZİGOTEN:
  • Homolog kromozomlarda aynı gen bölgelerini içeren kısımlar karşılıklı gelecek şekilde kısalıp kalınlaşmaya devam eder.
  • Bu karşılıklı gen lokusları, sinaptinemal kompleks aracılığı ile sinaps yaparlar ve tetrat oluştururlar.
  • PAKİTEN:
  • Kromozomlar kısalıp kalınlaşmaya devam ederken homolog kromozomlar arasında Kiazma Bölgeleri oluşur. Bu bölgeler Crossin-over olayının gerçekleştiği bölgelerdir.
  • Homolog kromozomlarda parça değişimi meydana gelir ve böylece gen rekombinasyonu gerçekleşir.
  • DİPLOTEN:
  • Kromozomların kısalıp kalınlaşmaları devam ederken kiazma noktaları uçlara kaymaya başlar. Bu olay terminalizasyon olarak ifade edilir.
  • Nukleolus ve nukleus zarı kaybolmaya başlar.
  • DİAKİNEZ:
  • Kromozomlar artık max düzeyde kısa ve kalındır.
  • Nukleolus ve nukleus zarı kaybolmuştur. Kromozomlar sitoplazma içindedir.
223
Q

METAFAZ 1, ANAFAZ 1 ve TELOFAZ 1 evrelerinde gerçekleşen olaylar nelerdir?

A
  • METAFAZ 1:
  • Homolog kromozomlar sentromerlerinden iğ ipliklerine bağlı şekilde ekvatoral düzleme yerleşirler. Her bir kromozom 2 kromatitten meydana gelmiştir.
  • ANAFAZ 1:
  • İğ ipliklerinin kısalması ile homolog kromozomlar kutuplara çekilmeye başlar. Böylece 2 kutba (n) sayıda kromozom çekilmiş olur.
  • TELOFAZ 1:
  • Kutuplara çekilmiş kromozomlar kısa ve kalın şekillerini kaybederek tekrar kromatin ipliği haline dönerler.
  • Nukleus zarı ve nukleolus oluşur ancak sitokinez gerçekleşmez. Böylece aynı hücre içinde 2n sayıda genetik materyal bulunur.
224
Q

İNTERKİNEZ evresi nedir?

A

Mayoz 1 ve mayoz 2 arasındaki bir dinlenme evresidir. Bu evrede DNA sentez yapılmaz ancak mayoz 2 için gerekli diğer moleküllerin sentezi tamamlanır.

225
Q

Mayoz 2nin evrelerini ve evrelerde gerçekleşen olaylar nelerdir?

A

PROFAZ 2:
*Kromatin iplik tekrar kısalıp kalınlaşaya başlar ve nukleus zarı ile nukleolus kaybolur.
*Evre sonunda kromozomlar en kısa ve kalın şekillerini almışlardır.
METAFAZ 2:
*Kromozomlar sentromerlerinden iğ ipliklerine tutunmuş şekilde ekvatoral düzleme yerleşirler.
ANAFAZ 2:
*İğ ipliklerinin kısalması ile kromatitler kutuplara çekilirler. Böylece her kutba (n) sayıda genetik materyal çekilmiş olur.
TELOFAZ 2:
*Kutuplara çekilme tamamlanmıştır ve kutuplara çekilen kromatitler artık yavru kromozomlar olarak isimlendirilirler.
*Tekrar kısa ve kalın durumdan kromatin ipliği haline dönerler.
*Nukleus zarı ve nukleolus oluşur. Telofazın sonunda sitokinez gerçekleşr ve (n) sayıda genetik materyal içeren 4 yavru hücre oluşur.

226
Q

Mitoz bölünme ve mayoz bölünme evrelerinde kromozon sayıları durumu ve oluşan yavruların kromozomları ile ilgili bilgileri kısaca açıklayınız?

A
  • Mitoz bölünmede kromatitler kutuplara çekilirler. Kromozom sayısı sentez fazında 2 katına çıktığı için oluşan yavru hücreler 2n sayıda genetik materyal içerir.
  • Mayoz 1’de homolog kromozomlar kutuplara çekilir ve kromozom sayısı yarıya iner.
  • Mayoz 2’de ise homolog kromozomların kromatitleri birbirinden ayrılarak kutuplara çekildiği için kromozom sayısı değişmeden kalır ve bunlar yavru kromozomlardır.
227
Q

Mitoz ve mayoz bölünme arasındaki farklar nelerdir?

A

MİTOZ BÖLÜNME MAYOZ BÖLÜNME
1)Somatik hücrelerde meydana gelir. 1)Germ hücrelerde meydana gelir.
2)2 yavru hücre oluşur. 2) 4 yavru hücre oluşur.
3)Kromozom sayısı aynı kalır. 3)Kromozom sayısı yarıya iner.
4)Gen rekombinasyonu olmaz. 4) Gen rekombinasyonu meydana gelir
(crossing-over)

228
Q

Nükleik asitler ilk ne zaman ve kim tarafından bulunmuştur?

A

İlk defa İsviçreli biyokimyacı olan FRİEDRİCH MİESCHER tarafından akyuvarlar ve balıkların sperm hücrelerinden nükleik asitleri izole edilmiştir.

229
Q

Nükleik asit çeşitleri nelerdir? Hücrenin neresinde bulunurlar?

A

DNA ve RNA olmak üzere 2 çeşittir.

Ökaryot hücrelerde çekirdekte, prokaryot hücrelerde kalıtım materyalinde bulunurlar.

230
Q

Nükleik asitlerin görevleri nelerdir?

A
  • Nükleik asitler kalıtsal bilgileri depolar ve aktarırlar.
  • Nükleik asitler yüksek moleküler ağırlıklı polimerik bileşiklerdir.
  • Nükleotit denen monomerlerin polimerleridir.
  • Nükleotitler nükleik asitlerin yapı taşıdır.
  • Nükleotitler enerji bakımından zengin bileşiklerdir ve hücrelerde öncelikle biyosentez işlemlerini yönetirler.
231
Q

Her nükleotit kaç kısımdan oluşur ve bu kısımlar nelerdir?

A

3 kısımdan oluşur.
*BİR AZOTLU BAZ= Adenin, Timin, Urasil, Guanin, (C)Sitozin
*BİR PENTOZ ŞEKER
*BİR FOSFAT GRUBU
Bir nükleik asit ipliği nükleotitlerin polimeridir.

232
Q

Azotlu bazlar kaça ayrılır v nelerdir?

A 
PÜRİNLER=
6 üyeli halkaya bağlı 5 üyeli ikinci bir halkaya sahiptirler.
Adenin(A) ve Guanin(G)
PİRİMİDİNLER=
Sadece 6 üyeli bir halkaya sahiptirler. 
Sitozin(C), Timin(T), Urasil(U)
233
Q

Azotlu baza bağlanan şeker kaç çeşittir?

A

RNA’da RİBOZ
DNA’da DEOKSİRİBOZ
Deoksiriboz, ribozdan 1 oksijen çıkarılmış halidir.

234
Q

NÜKLEOZİD neye denir?

A

Pentozun+ Azotlu baz= NÜKLEOZİD

Pentoz+ Azotlu baz+ Fosfat= NÜKLEOTİT

235
Q

POLİNÜKLEOTİTLER nasıl oluşur?

A

Bir nükelotitin şekerine bir sonraki nükleotitin fosfatının FOSFODİESTER BAĞI ile bağlanması ile sentezlenir.

236
Q

DNA kim tarafından bulunmuştur yapısal formu nasıldır?

A

Watson ve Crick kendilerinden önceki çalışmalardan yararlanarak DNA’nın 3 boyutlu yapısını önermişlerdir.
DNA çift iplikten oluşmuştur ve sağ el heliks yapısı oluşturmaktadır.
Bu 3 boyutlu yapı DNA’nın B-formu olarak tanımlanmaktadır. Bu formun dışında DNA’nın A ve Z formları da kristalize halde karakterize edilmiştir.

237
Q

Watson-Crick modelinde zayıf hidrojen bağları nerede bulunur? Hangi azotlu bazlar arasında kaçar tane hidrojen bağı bulunur?

A

Watson-Crick modelinde sarmalın iki ipliği birbirine anti paraleldir. Bu ipliklerde baz dizilimi birbirleri ile aynı değil tamamlayıcıdırlar.
Nükleotit zincirleri birbirlerine zayıf hiddrojen bağlarıyla bağlanmıştır. DNA yapısında daima A karşısına T,
G karşısına C bazları yer alır.
A-T eşleşmesi 2 hidrojen bağı G-C eşleşmesi 3 hidrojen bağı ile sağlanır.

238
Q

CHARGAFF KURALI nedir?

A

Çoğu organizmada DNA’daki Guanin içeriği daima Sitozin’e ve Adenin içeriği de daima Timin’e eşittir. Bu eşitlik CHARGAFF KURALI olarak adlandırılır.

239
Q

GENETİK KOD nedir?

A

DNA’dan doğrudan RNA ve mRNA üzerinden de protein sentezi gerçekleştirir. DNA’daki nükleotit dizilimi ve onun temsil edildiği protein dizilimi arasındaki ilişkiye denir.

240
Q

RNA’nın yapısı nasıldır?

A

RNA fosfodiester bağları yoluyla bağlı olan RİBONÜKLEOTİT polimeridir.
Bazı virüsler hariç bütün RNA molekülleri DNA içinde depolanmış bilgiden meydana gelmiştir. Bazı virüsler ve fajlar ayrı tutulduğunda RNA molekülü tek zincirlidir.
Enzimler dışında katalitik özelliğe sahip tek molekül RNA’dır ve bu RNA ribozim olarak adlandırılır.

241
Q

RNA moleküllerinin görevlerini kısaca açıklayınız?

A

mRNA:
Protein sentezi için kalıp görevi görerek DNA’dan gelen bilgiyi protein sentezinin gerçekleştiği ribozomlara ulaştırır.
tRNA:
tRNA bir adaptör olup mRNA üzerindeki bilgiyi okuyarak protein sentezi esnasında uzayan polipeptit zincirine uygun aminoasiti transfer etmektedir.
rRNA:
Proteinlerle birlikte ribozomları meydana getirir.

242
Q

Transkripsiyon ve translasyon olayları nasıl olur?

A

RNA molekülleri hücrede genetik bilginin transfer aşamalarında önemli rol oynarlar.
Bu aşamalar DNA’daki bilginin TRANSKRİPSİYON ile RNA’ya aktarılması ve sonrasında RNA’ya aktarılan bilginin TRANSLASYON ile proteinleri meydana getirmesidir.

243
Q

Kaç tip RNA molekülü vardır? Hücre de bulunma yüzdeleri sırasıyla ?

A 
mRNA= haberci RNA
tRNA= taşıyıcı RNA
rRNA= ribozomal RNA
Hücrede bulunma yüzdeleri sırasıyla;
rRNA>tRNA>mRNA
244
Q

Ökaryotik hücrelerde replikasyon hangi evrede gerçekleşir?

A

Ökaryotik hücrelerde DNA replikasyonu mitoz veya mayoz bölünmeye hazırlanan hücrelerin hücre döngüsünün SENTEZ(S) fazında gerçekleşir.

245
Q

Replikasyon denir?

A

DNA’nın her yönüyle kendine eş yeni bir DNA molekülü meydana getirmesi olayına DNA replikasyonu ya da duplikasyonu denir.
DNA kendini eşleyebilen tek biyomoleküldür.
Replikasyon olayı sonucu DNA’daki genetik bilginin aynısı yavru hücrelere aktarılmış olur.

246
Q

Santra dogma aşamaları nelerdir?

A

1) REPLİKASYON
2) TRANSKRİPSİYON
3) TRANSLASYON

247
Q

DNA’daki kalıtsal bilginin mRNA’ya aktarılmasına ne denir?

A

TRANSKRİPSİYON=KOPYALAMA denir.

248
Q

Kopyalanmış mRNA molekülü üzerinden protein sentezinin yapılmasına ne denir?

A

TRANSLASYON

249
Q

DNA’nın kendisini 3 olası mekanizma ile replike edebileceği ileri sürmüştür. Bu mekanizmalar nelerdir?

A
  • KONSERVATİF
  • DİSPERSİF REPLİKASYON
  • SEMİKONSERVATİF
250
Q

DNA’nın kendisini 3 olası mekanizma ile replike edebileceği mekanizmaları kısaca açıklayınız?

A

KONSERVATİF REPLİKASYON:
*DNA çift sarmalı birbirinden ayrılmaksızın yeni bir DNA molekülünün sentezine kalıplık ettiğini ifade eder.
DİSPERSİF REPLİKASYON:
*Replikasyondan sonra meydana gelen yavru DNA’ların her ikisinde de hem eski hem de yeni sentezlenmiş DNA parçalarının bulunduğu düşünülmüştür.
*Bugün geçerliliği deneysel olarakta ispat edilmiş olan semikonservatif replikasyon mekanizması kabuk görmektedir.
SEMİKONSERVATİF REPLİKASYON:
*DNA’nın 2 zincirinin komplementer olduğu ve her replikasyon sonucunda zincirlerinden birinin yeni diğerinin eski olacak şekilde 2 dubleks DNA molekülünün meydana geldiği ifade edilmektedir.

251
Q

DNA replikasyonu hangi noktalardan başlar?

A
  • DNA replikasyonu kromozom üzerinde belirli özel nükleotit dizilerinin bulunduğu orijin noktalarından başlar ve yine belirli bitiş noktalarında son bulur.
  • Ökaryotik hücre kromozomlarında çok sayıda başlangıç noktası bulunmaktadır.
  • Bakteri ve virüs kromozomlarında ise 1 başlangıç ve 1 bitiş noktası vardır.
252
Q

REPLİKON nedir?

A

Replikasyonun gerçekleştiği genom birimine denir.

253
Q

Ökaryotlarda neden birden fazla orijin noktası bulunur?

A

Ökaryotlar daha büyük DNA içerirler ve DNA polimerazların sentez hızının prokaryotlardan daha düşük olmasıdır.

254
Q

Hem prokaryotik hem de ökaryotik hücrelerde replikasyonun temel olayları aynıdır. Bu olaylar nelerdir?

A
  • Replikasyon başlangıç noktalarının tayini
  • DNA çift ipliğinin çözünmesi
  • Replikasyon çatalının oluşması
255
Q

Prokaryotik hücre kromozomunda dairesel şekilli DNA molekülünün replikasyonu nasıl oluşur?

A

1) Parental çift heliksin açılması
2) Bir oligonükleotid primerinin sentezi
3) DNA zincirinin 5’ -> 3’ yönünde büyümesi
4) Primerin çıkarılması
5) Yeni sentez edilen DNA zincirinin birleşmesi

256
Q

E.coli’den elde edilen 3 çeşit DNA polimeraz vardır. Bunlar nelerdir?

A

1) DNA polimeraz 1 => DNA sentezini katalize eder.
2) DNA polimeraz 2
3) DNA polimeraz 3 => Hatalı nükleotit bağlanmasını düzeltir.

257
Q

DNA replikasyon başlangıç noktalarının tayini nasıl olur?

A
  • Başlangıç noktaları özel nükleotit dizilerinden oluşur. Bu noktalar adenin ve timin nükleotitlerince zengin tekrarlayan nükleotit dizileridir.
  • Bu bölge DNA’ya bağlanan BAŞLATICI PROTEİNLER tarafından tanınır. Bu proteinlerin başlangıç noktalarına bağlanması ile replikasyonun ilk adımı atılır.
258
Q

DNA çift ipliğinin çözünmesi nasıl olur?

A
  • Replikasyonun başlayabilmesi için DNA çift zincirinin sarmal yapısının çözülmesi gerekir.
  • Çözülme işlemi başlatıcı protein kompleksinde yer alan DNA HELİKAZLAR ile gerçekleştirilir.
259
Q

Replikasyon çatalı neye denir?

A

Helikaz aktivitesi ile açılan çift zincirde replikasyonun olduğu bölgeye denir.
Replikasyon olayı replikasyon çatalının ana DNA molekülü boyunca ilerlemesi ile gerçekleşir.

260
Q

Replikasyonda rol oynayan 4 temel enzim vardır. Bu enzimler ve görevleri nedir?

A

DNA HELİKAZ: DNA sarmalını çözen enzim
PRİMAZ=RNA POLİMERAZ 1: DNA sentezinin başlayabilmesi için gerekli olan RNA primerlerini sentezleyen enzim.
DNA POLİMERAZLAR: Kalıp zincire komplamenter yeni DNA zincirini sentezleyen enzim.
TEK ZİNCİRE BAĞLANAN PROTEİNLER:
Replikasyon çatalının sürekliliğini sağlayan tek DNA ipliğine bağlanarak katlanmayı önleyen proteinler.

261
Q

alfa, beta ve gama polimeraz enzimleri hangi olaylarda yapılır?

A
  • Alfa-polimeraz: Çekirdek DNA’sının replikasyonunda
  • Beta- polimeraz: DNA onarımında
  • Gama-polimeraz: Mitokondri DNA’sının replikasyonu
262
Q

DNA molekülü birbirine zıt yönde paralel 2 zincir içerdiğinden sentezin aynı anda ve devamlı olarak ilerlemesi mümkün değildir. 2 sentez tipi nedir?

A

1) DEVAMLI İPLİK DNA SENTEZİ(3’=>5’ kalıbına uygun sentez

2) KESİKLİ İPLİK DNA SENTEZİ(5’=>3’ kalıbına uygun sentez)

263
Q

OKAZAKİ PARÇALARI nedir?

A

Zincir uzaması, öncü zincir denen zincirde devamlı olurken geciken zincir denen diğer zincirde kesintili olur. Geciken zincir üzerinde oluşan küçük polinükleotit parçalarına denir.
Her bir okazaki parçasınında başlangıcında RNA primerleri bulunmaktadır.

264
Q

Ligaz enzimi nerede kullanılır?

A

Replikasyon ilerledikçe RNA primerleri kesilip çıkarılır.
Ortaya çıkan boş alanlar DNA polimerazlar tarafından kalıp DNA’ya uygun olarak sentezlenir.
İki DNA ucu ligaz enzimi ile birleştirilerek bir bütün DNA ipliği oluşur.

265
Q

Ökaryotik hücrelerde replikasyon adımları nasıldır?

A

1) Replikasyon orijin noktalarının tayini
2) DNA çift ipliğinin çözünmesi
3) Replikasyon çatalının oluşması
4) DNA polimeraz aktivitesi, sentez ve uzama
5) Yeni sentezlenen DNA parçalarının birleştirilmesi
6) Kromatin yapısının yeniden oluşumu

266
Q

Replikasyonda görülen 3 problem nedir?

A

*Doğrusal kromozomların uçlarının replikasyonu sorunludur.
*Kesintili zincirde RNA primeri uzaklaştırıldığında kromozomun ucunda serbest 3’-OH grubunu sağlayacak kalıp zincir olmadığı
için sentez yapılamaz.
*Kromozom RNA primerinin boyuna kadar kısalır.

267
Q

Replikasyon sorununa gösterilen çözüm nedir?

A
  • Telomeraz her replikasyonda telomerin kısalmasını önlemek için TTGGGG tekrar dizilerini kromozomun ucuna eklemektedir.
  • İlave edilen diziler ‘saç tokası’ gibi kıvrılır ve karşı karşıya gelen G’ler arasında H bağı kurulur ve serbes 3’-OH grubu elde edilir.
  • DNA polimeraz 1 boşluğu doldurur. Daha sonra saç tokası kırılır ve DNA kaybı engellenir.
268
Q

Replikasyon nasıl gerçekleşir?

A

DNA replikasyon ile doğrudan kendini oluşturabilir. DNA kendini eşlerken fermuar şeklinde açılır ve nükleotit parçaları yeni ipliği oluştururlar.
Böylece olay sonunda genetik şifrenin değişmediği iki DNA oluşur.

269
Q

Tanskripsiyon tanımı nedir?

A

DNA’da saklanan genetik bilgilerin bir RNA molekülü sentezi suretiyle kopyalanması veya yazılmasına denir.

270
Q

Translasyon tanımı nedir?

A

Transkripsiyonla RNA’ya kopyalanan bir protein molekülüne ait genetik bilgilerin okunması veya bir protein molekülü haline çevrilmesine denir.

271
Q

DNA molekülündeki zincirler ne görevde kullanılır?

A

DNA molekülleri çift zincirli yapıdadır. Bir zincir bazı genler için kalıp zincir olarak bazı genler için ise kalıp olmayan =tamamlayıcı zincir olarak görev görebilir.

272
Q

RNA molekülü neyden nasıl sentezlenir?

A

Bir RNA molekülü DNA’nın kalıp zincirinin dizilişini bütünleyici ribonükleotitlerin ATP, GTP, CTP ve UTP’tan polimerizasyonu sonucunda 5’=>3’ yönünde sentezlenir.

273
Q

RNA sentezi hangi enzim ile katalizlenir? RNA transkripsiyonun başladığı ilk azotlu baza ne isim verilir? Sentez ne zamana kadar devam eder? TRANSKRİPSİYON BİRİMİ neye denir?

A
  • RNA sentezi RNA polimeraz tarafından katalizlenir.
  • RNA polimeraz genin başlangıcında yer alan promotör bölgesine bağlanınca o genin transkripsiyonu başlar.
  • RNA transkripsiyonunun başladığı ilk baza başlama noktası adı verilir.
  • RNA polimeraz sonlandırma dizisine terminatör gelinceye kadar senteze devam eder.
  • Promotörden terminatöre kadar olan kalıp DNA dizisi TRANSKRİPSİYON BİRİMİ olarak adlandırılır.
  • Bir transkripsiyon birimi birden fazla gen içerebilir.
274
Q

Transkripsiyonda başlama noktasından önceki ve sonraki diziler nasıl adlandırılır?

A

Başlama noktasından önceki diziler upstream, sonraki diziler downstream olarak adlandırılır.

275
Q

Transkripsiyonda oluşan ilk ürün nedir?

A

Transkripsiyonda oluşan ilk ürün primer transkript : promotörden terminatöre kadar uzanan RNA’dır.
Primer transkript sabit değildir. Olgun RNA’ların öncü molekülüdür.

276
Q

Prokaryotik RNA polimeraz kısaca açıklayınız?

A
  • Prokaryotlarda RNA polimeraz kompleks bir enzimdir.
  • Kompleks ve promatör bölgesini tanıyan sigma faktöründen oluşur.
  • Sigma faktörü DNA üzerinde bulunun promatör bölgeyi tanıyarak RNA polimerazın DNA’ya bağlanmasını sağlar.
  • ß ve ß’ katalitik bölgelerdir ve transkripsiyon için aktif merkezi oluştururlar.
277
Q

Ökaryotik RNA polimerazı kısaca açıklayınız.

A

Ökaryotlarda 3 farklı tip vardır;
1)RNA POLİMERAZ 1(POL1): Tek tip RNA sentezinden sorumludur.(preribozomal RNA)
2)RNA POLİMERAZ 2(POL2):
Temel fonksiyonu mRNA ve bazı spesifik RNA’ların sentezidir. Bu enzim binlerce farklı RNA bölgesini tanıyabilir.
3)RNA POLİMERAZ 3(POL3):
tRNA ve bazı küçük özel RNA’ları sentezler.

278
Q

Transkripsiyonun safhaları nelerdir?

A

4 kısımda incelenir:

1) Kalıba bağlanma
2) Başlama safhası
3) Uzama safhası
4) Sonlanma safhası

279
Q

Transkripsiyonun kalıba bağlanma evresini kısaca açıklayınız?

A
  • Kalıba bağlanma RNA polimerazın DNA’daki promotör dizisine bağlanması ile gerçekleşir.
  • Promotor, RNA polimerazın transkripsiyonu başlatmak üzere DNA’ya bağlandığı özel bölgelerdir.
  • Promotorlarda türler arasında korunmuş konsensüs diziler vardır.
  • Farklı sigma alt birimleri farklı kromotorlara bağlanarak transkripsiyon özgüllüğü sağlar.
280
Q

Transkripsiyonun başlama safhasını kısaca açıklayınız?

A
  • Transkripsiyonun başlaması promotor adı verilen DNA bölgelerinin verdiği sinyallerle sağlanır. RNA polimeraz bu promotor bölgeleri tanır ve bu bölgelere kuvvetli biçimde bağlanır. Bu aşamadan sonra DNA çift zinciri birbirinden ayrılır ve RNA molekülün sentezi başlar.
  • RNA sentezi bir transkripsiyon kabarcığı içinde gerçekleşir.
  • Bu kabarcıkta DNA sarmalı geçici olarak ayrılır ve bu dallardan birisi kalıp olarak kullanılır.
281
Q

Transkripsiyonun uzama safhasını kısaca açıklayınız?

A
  • DNA çift zincirlerinden bir tanesi RNA’nın sentezi için kalıplık ederken diğeri sentez tamamlanıncaya kadar bekler.
  • Zincirlerin ayrılmasından sonra hücrede bulunan ribonükleotitler buraya gelir ve kalıp DNA üzerindeki nükleotitlerden kendi komplementerlerini bulurlar.
  • Daha sonra bu nükleotitler fosfodiester bağı ile birbirlerine bağlanarak mRNA molekülünün uzaması sağlar.
  • Holoenzimin bir kez promotor bölgeyi tanıyıp bağlanmasından sonra transkripsiyona başlar ve sigma alt birimi enzimden ayrılır.
  • RNA polimeraz DNA polimeraz gibi bir primere gereksinim göstermez.
  • RNA polimerazın endo ve ekzonükleaz aktivitesi yoktur. Bu nedenle DNA polimeraz gibi hataları onarmaz.
  • DNA sarmalı hızlı şekilde çözülür ve enzim bölgedeki sentezi tamamlayınca hemen sarmal eski haline çevrilir.
  • Yeni RNA zinciri kısmı olarak DNA-RNA hibridi şeklindedir fakat büyük kısmı tek zincirli serbest formdadır.
282
Q

Transkripsyonun sonlanma safhasını kısaca açıklayınız?

A

*Transkripsiyon sırasında RNA’nın uzaması RNA polimeraz enzimi zincir sonlanması sinyalini alıncaya kadar devam eder. Sonlanma yerlerinin G-C bazı çiftlerince zengin olan bölgelerdir.
Prokaryotlarda terminasyon dizileri;
-Rho faktörü bağımsız
-Rho faktörü bağımlı olarak 2 tiptir.
Rho faktörü bağımsız: Palindromik bir bölgenin okunması sonucunda oluşan RNA tekrar dizilerinin kendi kendisiyle baz eşleşmesi yapmasıyla saç tokası gibi şekil oluşur. Bu yapı GC’den zengindir ve uçta kalan U’den zengin bölgedeki zayıf bağlar nedeniyle DNA-RNA hibridi kararsız hale gelir ve sentez sonlandırılır.
Rho faktörü bağımlı:
GC zengin saç tokası yapısı oluşmadığı durumlarda rho proteini sentezi sonlandırır.
*Bu şekilde RNA molekülü kendisine kalıplık eden DNA zincirindeki genetik şifreyi almış olur. tRNA ve rRNA moleküllerde DNA’nın belirli bölgelerinden kopyalanmaktadır.

283
Q

Ökaryotlarda transkripsiyon nasıldır?

A
  • Prokaryotlardaki transkripsiyona benzer ancak daha komplikedir.
  • Ökaryotlarda transkripsiyon çekirdekte, translasyon sitoplazmada birbirinden tamamen ayrı olarak gerçekleşir.
  • Transkripsiyonda 3 farklı RNA polimeraz görev alır. Her biri farklı bir RNA sınıfını sentezler.
  • Ökaryotlarda promotörler farklı ve daha değişkendir.
  • Yapısal genlerin promotörlerinde farklı özel bölgeler vardır.
  • RNA polimerazın DNA’ya bağlanması için transkripsiyon faktörü adı verilen bazı proteinlerin katılımı gereklidir.
  • Ökaryotlarda transkripsiyonun spesifikliğini belirleyen transkripsiyon faktörleridir.
  • Sentezlenen ilk RNA kopyası olgun ökryotik mRNA’ya dönüşmek için bir dizi işlenme basamağından geçer.
  • Prokaryotik mRNA’lar mRNA modifikasyona uğramadan translasyonda kullanılır.
  • Prokaryotlar nukleus içermediğinden mRNA transkripsiyon tamamlanmadan ribozomlara bağlanarak aynı anda translasyona da katılır.
284
Q

Monosistronik ve polisistronik yapı nedir?

A

Prokaryotlarda mRNA’lar polisistronik yapıdadır. Birbirine bitişik bir seri gen ile birlikte transkribe edilir.
Ökaryotlarda her bir transkripsiyon birimi sadece bir gene ait bilgi taşır: monosistronik

285
Q

Transkripsiyon sonunda oluşan RNA’lar nasıl adlandırılır? Nerede ve nasıl kullanılır?

A

Transkripsiyon sonunda oluşan RNA’lar primer RNA’lar olarak adlandırılırlar ve genellikle hemen kullanılmazlar. RNA işlenmesi diye tanımlanan bazı işlemlerden geçtikten sonra işlev görebilecek olgun RNA’lar haline gelirler.

286
Q

Ökaryotlarda hücre çekirdeğinde bulunan RNA’lara ne denir?

A

Heterojen nüklear RNA= hnRNA

287
Q

mRNA oluşumu için hnRNA’nın geçirdiği RNA işlenmesi 3 işlemi kapsar. Bu işlemler nelerdir?

A

mRNA işlenmesi;

  • Primer mRNA transkripti heterojen nüklear RNA(hnRNA) adını alır.
  • hn mRNA, RNA polimeraz 2 tarafından sentezlenir ve ökaryotlarda translasyondan önce bazı modifikasyona uğrar:
  • İntronların uzaklaştırılıp, eksonların birleştirilmesi
  • 5’ ucuna başlık takılması
  • 3’ ucuna Poly A kuyruğu eklenmesi
288
Q

Ökaryotların translasyondan önce uğradığı modifikasyonlardan İNTRONLARIN ÇIKARILMASI’nı kısaca açıklayınız?

A

*Ökaryotik primer mRNA’lar genellikle intron içerirler.
*İntron, ekson bölgeleri arasında kalan kodlamayan DNA dizileri,
*Ekson, aminoasit kodlayan DNA dizileridir.
*Öncü mRNA yapısındaki proteine dönüşmeyecek bölgeler(intronlar) çıkartılarak protein dönüşecek bölgeler (eksonlar) birleştirilir. Bu işleme SPLİCİNG( kesip-birleştirme) denir.
*SPLİCİNG ökaryotlarda görünen bir özelliktir. Bazen bakterilerde de görülebilir.
*Splicing işlemi çok bileşenli bir yapı olan splicesome tarafından gerçekleştirilir.
*Splicesome büyük bir komplekstir ve öncü mRNA’yı kesip birleştirir.
SnRNP(small nuclear ribonucleoprotein) alt birimlerinden oluşur.

289
Q

Alternatif splicing nedir? Ne zaman kullanılabilir?

A
  • Çok intronlu bir öncü mRNA farklı yollardan splicing geçirebilir.
  • Bu farklı kombinasyonlara sahip olgun mRNA’lar oluşmasına neden olur.
  • Bu splicing çeşitliliği farklı hücre tiplerinde veya gelişimi farklı evrelerinde meydana gelebilir.
  • Alternatif splicing’in biyolojik avantajı tek bir genden 2 veya daha fazla polipeptitin sentezlenebilmesidir.
  • Bu da organizmaya genomunda daha az gen taşıma avantajı sağlar.
290
Q

Ökaryotların translasyondan önce uğradığı modifikasyonlardan 5’ UCUNA BAŞLIK TAKILMASI olayını kısaca açıklayınız?

A

5’ ucunun cap strüktür(çap) denen yapı ile kapatılması ve 5’ ucuna 7-metilguanozin ilave edilmesi

  • Bu yapı mRNA’nın ribozomlara bağlanmasında önemli role sahiptir.
  • Başlık oluşumu protein sentezinin başlamasına yardımcı olur.
  • Translasyonu hızlandırır. Başlığı olmayan ökaryotik mRNA’ların translasyonu verimli olmaz. mRNA’ların 5’ ucunu ribonükleaz aktivitesinden korur.
  • mRNA’nın nukleustan transportuna yardım eder.
  • mRNA’nın translasyonu başlatmak üzere ribozoma bağlanmasında görev alır.
291
Q

Ökaryotların translasyondan önce uğradığı modifikasyonlardan mRNA’nın 3’ UCUNA POLİ A KUYRUĞU EKLENMESİ kısaca açıklayınız?

A
  • Primer transkript içinde AAUAAA dizisinden kesilerek serbest 3’ OH ucuna Poli A polimeraz tarafından poli A eklenir.
  • 50-250 adenin nükleotidi içerir.
  • Bu yapı transkripsiyon sonlanması ve mRNA kararlılığı için esastır.
  • mRNA dayanıklılığını ve çekirdekten çıkış hızını arttırır. Sitoplazmada zamanla kısalır.
292
Q

3’ ucunun poliadenilasyonu (yani 3’ ucuna poli A kuyruğu ekleme olayı) neden gereklidir?

A

*Poli A kuyruğu 3’ ucunu enzimatik degredasyondan korur.
*Kuyruk bir veya daha fazla spesifik proteine bağlanma bölgesi olarak görev yapar.
*Gelişimde önemli rolü vardır. Bu dönemde poli A uzunluğu translasyonu kontrol eder.
rRNA ve tRNA’lar da işlenirler. İşlenmesinin ardından olgun mRNA nüklear porlardan geçerek sitoplazmaya gider ve protein sentezine başlar.

293
Q

RNA sentezini engelleyen maddeler nelerdir?

A
  • Actinomycin D, prokaryotlarda ve ökaryotlarda guanin bağlanması üzerinde etkilidir.
  • Daudonomycin ve distamycin A, prokaryotlarda ve ökaryotlarda DNA üzerinde etkilidirler.
  • Rifampicin, prokaryotlarda RNA polimeraz inhibitörüdür.
  • α amanitin , ökaryotlarda RNA polimeraz inhibitörüdür.
294
Q

Replikasyon ve transkripsiyonu işlevleri bakımından karşılaştırınız?

A
  • Her ikisinde de sentez yönü 5->3 yönündedir.
  • Replikasyon sırasında tüm kromozomlar kopyalanır fakat transkripsiyonda sadece bir gen bölgesi kopyalanabilir.
  • Replikasyon hücre döngüsünün S fazında gerçekleşir. Transkripsiyon düzeyi , organizmanın o andaki protein ihtiyacına bağlı olarak değişir. Her dokuda farklı genlerin transkripsiyonu gerçekleşir.
  • Transkripsiyon replikasyonda olduğu gibi bir primere ihtiyaç duymaz. Transkripsiyon için sadece bir DNA zinciri kalıp olarak iş görür.
  • DNA segmentinin başı ve sonunu belirleyen spesifik düzenleyici dizeler hangi DNA segmentinin şablon olarak kullanılacağını gösterir.
295
Q

Translasyon olayı nedir?

A

Transkripsiyonla RNA’ya kopyalanan genetik bilginin bir protein veya polipeptit zinciri haline dönüştürülmesidir.

296
Q

Protein sentezinde ne görev alır?

A
  • mRNA
  • tRNA
  • Ribozomlar
  • Amino asitler
297
Q

mRNA ne içerir? Kodon nedir?

A
  • mRNA proteinin amino asit sırasını belirleyen kodu=şifreyi içerir.
  • mRNA’yı oluşturan nükleotit dizisinde her iç bazlık diziye KODON denir.
298
Q

Kodonlar neyi ifade eder? Kaç farklı aa protein sentezinde kullanılabilir? Antikodon nedir?

A
  • Her kodon ya protein sentezine katılacak bir aminoasiti ya da protein sentezinin sonlanacağını ifade eder.
  • Her aa için en bir tane kodon ve her aa için en bir tRNA bulunur.
  • Protein sentezinde 20 farklı aa kullanılabilir.
  • tRNA üzerinde antikodon olarak tanımlanan ve mRNA’daki kodonları tamamlayıcı üçer bazlık nükleotit dizileri vardır. Örneği bir aminoasite ait 3 adet kodon olabilir.
299
Q

KODON’un tanımı nedir? Dejenerasyonun tanımı nedir?

A

KODON: Spesifik bir aminoasiti kodlayan 3 nükleotitten oluşan dizidir.
DEJENERASYON: Bir aminoasitin birden fazla kodon ile kodlanmasıdır.

300
Q

Başlama ve dur kodonları nelerdir?

A

Başlama kodonu = AUG tüm hücrelerde bir polipeptiti başlatan sinyal kodonudur.
Sonlanma(DUR=Terminasyon) kodonları= UAA,UGA,UAG
Hiçbir aa karşılığı yoktur yani hiçbir aminoasiti kodlamazlar. Bu kodonlar polipeptit sentezinin bittiğinin sinyalini verirler.

301
Q

WOOBLE HİPOTEZİ maddeleri nelerdir?

A

1) Bir mRNA kodonundaki ilk iki baz tRNA’daki antikodon ile her zaman güçlü Watson-Crick baz eşleşmesi yapar.
2) Antikodondaki ilk baz (5’=>3’ yönünde okunur) kodondaki 3. bazın karşısındaki bazdır. tRNA tarafından tanınan kodonların sayısını belirler.
3) Tüm 61 kodonun translasyonu için minimun 32 tRNA gereklidir.

302
Q

Taşıyıcı RNA’nın yapısı nasıldır?

A
  • 70-80 nükleotitli bir moleküldür.
  • Zincirin bir ucu CCA ve diğer ucu Guanin ile son bulur.
  • Şekli 3 yapraklı yoncaya benzer.
  • Yapının alt kısmında mRNA’ya karşılık gelen antikodon bölgesi bulunur.
  • Birçok tRNA’nın 5′ ucunda guanilat (PG) bakiyesi ve 3′ ucunda, CCA
    (3′) sekansı vardır.
  • Aminoasit kolu spesifik bir amino asidi taşır.
  • Antikodon kolu, antikodon içerir.
  • TψC kolu, ribotimidin (T), pseudouridin (ψ) içerir.
  • D ve TψC kolları tRNA’nın katlanması için önemlidir
303
Q

TRNA lafın kaç fonksiyonu vardır ve bu fonksiyonlar nelerdir?

A

1- Kimyasal olarak bir aminoasit bağlamak.

2- Bağlanan bu amino asiti uzayan polipeptit zincirine eklemek için
mRNA’daki kodonu tanımak.

304
Q

tRNA’nın görevi nedir?

A

tRNA hücre ortamındaki aminoasit eri mRNA tarafından kurulan protein zincirine doğru taşır.
Her tRNA belirli bir aa için özgüldür. Bu özgüllük molekülü bütün tRNA larda bulunan CCA bölümünün hemen önündeki ucunda yazılıdır.
TRNA ve onun aminoasidi bir tRNA-aminoasit bileşiği oluşturur.

305
Q

Protein sentezi kaç başlık altında incelenir ve bunlar nelerdir?

A 
◼ Amino asitlerin aktivasyonu
◼ Sentezin başlaması 
◼ Zincirin uzaması 
◼ Sentezin sonlanması 
◼ Kıvrılma ve sentez sonrası modifikasyonlar
306
Q

Aminoaçil TRNA sentetaz enzimler nedir ve nerede kullanılır?

A

Her bir tRNA’ya doğru aminoasitin tanınıp bağlanması gerekir. Ayrıca bu süreç enerji gerektiren bir sentez sürecidir. Bu nedenle her hücrede her bir aminoasit özgü aminoaçil tRNA sentetaz enzimleri bulunur.
ATP hidrolizi ile aktive edilen aminoasit tRNA’nın 3’ ucundaki adenin bazına ait riboz şekerin 3’OH grubuna bağlanır.

307
Q

TRANSLASYONUN BAŞLAMASI
Çoğu organizmada sentezlenen ilk aminoasit nedir? Kim tarafından temin edilir?
E. Coli’de kullanılan başlangıç kodonları nelerdir?
Protein sentezi başlayacağı zaman aminoasitler hangi enzim yardımıyla tRNA’ya bağlanırlar?
Başlama kompleksi nasıl oluşur?
Başlama kompleksi üzerinde P yeri ve A yeri nedir?

A

*Çoğu organizmada sentezlenen ilk aa N-formilmetionindir(AUG)
Bu aa Met-tRNA yerine fMet-tRNA diye adlandırılan başlangıç tRNA’sı tarafından temin edilir.
*E. Coli’de AUG ve GUG ve seyrek olarak UUG başlangıç kodonları bulunur. Bu üçlülerden biri başlangıç pozisyonunda bulunduğunda N-formilmetionin tarafından tanınır ve metinin zincirdeki ilk aa olarak karşımıza çıkar
* Protein sentezi başlayacağı zaman sitoplazmada bulunan aminoasitler kendilerine özgü aminoaçil-tRNA sentetaz enzimleri yardımıyla kendilerine özgü tRNAlara bağlanarak aminoaçil tRNAyı oluştururlar.
* Prokaryotlarda protein sentezi başlarken Başlama faktörleri(IF) ve GTP varlığında ribozom alt üniteleri fMet-tRNAdan, mRNA’nın 5’ ucuna yakın bir bölgesinde Başlama kompleksi oluşur.
* Başlama kompleksi üzerinde peptidil-tRNA bağlayan P yeri ve
aminoaçil-tRNA bağlayan A yeri vardır.
fMet-tRNA başlama kompleksinde P yerindedir. A yerine ise mRNA’nın başka kodonu rast gelmektedir.

308
Q

PROTEİN ZİNCİRİNİN UZAMASI
Başlama kompleksi oluştuktan sonra ne sayesinde A yerine aminoaçil-tRNA gelir?
Peptidil transferaz enzim neye yarar?

A

*Başlama kompleksi oluştuktan sonra GTP’nin hidrolizi sayesinde bu kompleksteki A yerine mRNA’nın buraya rastgelen kodonun tamamlayan antikodon içeren aminoaçil-tRNA gelir.
*Ribozom da bulunan Peptidil transferaz enzim inin katalitik etkisiyle P yerinde FMet-tRNAda bulunan aminoaçil grubu A yerindeki aminoaçil-tRNAnın aminoaçilinin serbest amino grubuna peptit bağı ile bağlanmak üzere taşınır.
GTP’ın hidrolizi sayesinde P yerindeki TRNA kompleksten ayrılır. A yerindeki dipeptidil-tRNA A yerinden P yerine yer değiştirirken ribozom mRNA üzerinde 3’ ucuna doğru bir kodon ilerler ve A yerine uygun aminoaçil-tRNA gelir.

309
Q

TRANSLASYONUN SONLANMASI

Polipeptit zincirinin uzaması sonlandırılacağı zaman A yerine hangi kodonlar gelir?

A

Polipeptit zincirinin uzaması sonlandırılacağı zaman A yerine UAG,UAA ve UGA sonlandırma kodonlarından biri gelir. Buraya terminasyon faktörü(RF) bağlanır ve önce polipeptidil-tRNA bağı hidroliz olur. Daha sonra kompenentler dissosiye olurlar.

310
Q

Ribozomda aminoaçil tRNA’nın bağlandığı kaç bölge vardır ve nelerdir?

A

3 bölge vardır:

  • Aminoaçil veya A bölgesi
  • P bölgesi
  • E=çıkış bölgesi

1) İlk olarak mRNA Başlama faktörleri ile birlikte(IF1, 2, 3) küçük alt birime bağlanır.
2) Başlatıcı fMet-tRNA P bölgesindeki mRNA kodonuna bağlanır.
3) Büyük alt birim komplekse bağlanır.

311
Q

Zincir uzaması 3 basamakta nasıl gerçekleşir?

A

İlk basamak ikinci aminoaçil-tRNA’nın bağlanması
İkinci yüklü tRNA bölgesine girer ve uzatmanın ilk basamağı başlar.
Uzama da 2. Basamak:
Peptit bağı oluşumu
A bölgesinde dipeptit bağı oluşur(Peptidil transferaz aktivitesi)
Yüksüz tRNA E bölgesine hareket eder ve ribozom terk eder.
Yeni oluşan dipeptit P bölgesine hareket eder.
mRNA 3 baz kayar. EF-G translokasyon basamağını kolaylaştırır.
Uzama da 3. Basamak:
Translokasyon tRNA A bölgesine yerleşir. Peptit bağı oluşumu ile tripeptit elde edilir. Yüksüz tRNA E bölgesine hareket eder

312
Q

Sitozolde serbest bulunan poliribozomal neyden sorumludurlar?

A

Sitozolde serbest bulunan poliribozomal, intrasellüler

fonksiyonlar
için
gereken
proteinlerin
sentezinden
sorumludurlar.

313
Q

Granüllü ERnin poliribozomları tarafından sentez edilen proteinlerin üretime süreci nasıldır?

A

Granüllü endoplazmik retikulumun poliribozomları
tarafından sentez edilen proteinler, Granüllü endoplazmik
retikulumun tabakaları arasındaki sisternal boşluğa atılırlar
ve buradan hücre dışına salgılanırlar veya bazıları Golgi
organeli tarafından zimojen partiküller halinde paketlenirler.

314
Q

Sinyal dizisi nedir? Protein hedeflenmesi nedir?

A

Bazı proteinlerin amino-terminal ucundaki 15-30 kalıntı, proteinin hücrede son olarak gideceği yere yönlenmesinde rol oynar ki bu dizi sinyal dizisi olarak tanımlanır.
Sinyal diziler sonunda spesifik peptidazlar vasıtasıyla çıkarılır.
Yeni sentez edilen proteinlerin sinyal dizilerinin çıkarılması ve özel sellüler lokalizasyonlarına transport edilmesi protein hedeflenmesi olarak tanımlanır.

315
Q

Postranslasyonel modifikasyonlar nelerdir?

A

1) Amino-terminal ve karboksil-terminal modifikasyonlar
2) Sinyal dizisinin çıkarılması
3) Bazı özel amino asitlerin modifikasyonu
4) Karbohidrat yan zincirlerin bağlanması
5) İzoprenil grupların eklenmesi
6) Prostetik grupların eklenmesi
7) Proteolitik işlem
8) Disülfid çapraz bağlarının oluşması ve zincir katlanması

316
Q

Amino-terminal ve karboksil-terminal modifikasyonlar

A

Translasyon
sonunda
yeni
sentezlenmiş
olan
bütün
polipeptitler,
prokaryotlarda N-formilmetionin kalıntısı ile ökaryotlarda ise metionin kalıntısı ile başlar.
Amino-terminal ve karboksil-terminal metionin kalıntılarına
eklenmiş olan formil grupları, enzimatik olarak çıkarılırlar.

eczacılık (1 decks)

Brainscape helps you reach your goals faster, through stronger study habits.
© 2024 Bold Learning Solutions. Terms and Conditions