Theorie

Question 1

Miles Davis 1st Quintet, wie zaten erin en welke platen (noem er vijf):

Answer 1

Miles Davis (tp.), John Coltrane (ts.), William ‘Red’ Garland (p.), Paul Chambers (b.), Joseph ‘Philly Joe’ Jones (d.) en soms Julian ‘Cannonball’ Adderley (as.)

1. Cookin’ with the MIles Davis Quintet
2. Relaxin’ with the Miles Davis Quintet
3. Workin’ with the Miles Davis Quintet
4. Steamin’ with the MIles Davis Quintet
5. Milestones

Question 2

Miles Davis 2nd Quintet, wie zaten erin en welke platen (noem er drie):

Answer 2

Miles Davis (tp.), Wayne Shorter (ts.), Herbie Hancock (p.), Ron Carter (b.), Tony Williams (d.)

1. Miles Smiles
2. Nefertiti
3. Miles in the Sky

Question 3

Miles Davis Quintet op Kind of Blue:

Answer 3

Miles Davis (tp.), John Coltrane (ts.), Bill Evans (p.), Paul Chambers (b.), Jimmy Cobb (d.)

Question 4

John Coltrane’s ‘Classic’ Quartet:

Answer 4

John Coltrane (ts. ss.), McCoy Tyner (p.), Jimmy Garrisson (b.), Elvin Jones (d.)

Question 5

Waarom was Miles Davis zo belangrijk? Noem vier redenen:

Answer 5

1. Invloedrijk en omvangrijk oeuvre op plaat (plaat als medium).
2. Zet een aantal trends in: Cool Jazz, Modale Jazz, Jazz-rock en Fusion.
3. Jong publiek.
4. Ontwikkelt een eigen groepsbenadering.

Question 6

Wat zijn kenmerken van Miles Davis’ klank? Noem er vijf:

Answer 6

1. Specifieke begin en eindklank (‘bends’).
2. ‘Harmon mute’.
3. ‘Half-valve’-techniek.
4. Weinig vibrato, ingetogen geluid.
5. Speelt veel in middenregister (‘cool’).

Question 7

Wat zijn kenmerken van Miles Davis’ stijl? Noem er vijf:

Answer 7

1. Unieke timing, met veel gebruik van stiltes.
2. Vrij in het tempo (los van de ritmische ‘pulse’)
3. Verhalende, melodische speelwijze.
4. ‘Economisch notengebruik’: eenvoudige lijnen, veel herhaling.
5. Melodische parafrase.

Question 8

Wat zijn de twee belangrijkste eigenschappen van ‘modale jazz’?:

Answer 8

1. Het gebruik van andere dan de gangbare majeur en mineur toonladders.
2. Afwezigheid van gangbare akkoordopeenvolgingen.

Question 9

Welke stijlen waren gangbaar in Nederland tussen ‘45 en ‘66?:

Answer 9

1. Oude Stijl
2. Swing
3. Moderne Jazz (‘cool jazz’)
4. Radio-orkesten

Question 10

In welke twee categorieën is Hard Bop te onderscheiden?

Answer 10

1. Continuering van Bebop

2. Op bebop gebaseerde ‘soul-jazz’

Question 11

Hoe verschilde Hard Bop van Bebop (1ste variant)? Noem vijf kenmerken:

Answer 11

1. Kleinere ensembles (kwintetten).
2. Klankkleur rauwer, zwaarder, voller.
3. ‘Busy drumming’
4. Niet gebaseerd op standards!!!
5. Thema’s vaak meerstemmig gespeeld

Question 12

Noem vijf kenmerken van ‘soul-jazz’:

Answer 12

1. Simple, catchy melodies.
2. Thema’s vaak meerstemmig.
3. Nadruk op ‘groove’
4. Composities niet gebaseerd op standards.
5. Invloeden uit verscheidene genres (blues, rhythm and blues, gospel, soulmusic)

Question 13

Noem vijf kenmerken van John Coltrane’s klank:

Answer 13

1. Op tenorsax: groot, donker, vol, intens, energiek
2. Op sopraansax: esoterisch, exotisch, doordringend
3. In ballads: sereen en lyrisch

Question 14

Noem vijf kenmerken van John Coltrane’s stijl:

Answer 14

1. ‘Sheets of Sound’ (super-double time, lange passages van 16e noten).
2. ‘Extended techniques’: alternate fingerings (verschillende manieren om zelfde noot te spelen) en multiphonics (twee en -drieklanken).
3. ‘Pedal points’: aanhoudende bas.
4. Nieuwe modaliteit (want lengte solo’s onbepaald).
5. Spiritualiteit en ‘world music’.

Question 15

Wat is het belang van John Coltrane’s ‘Giant Steps’ (1959)?

Answer 15

Nieuwe akkoordprogressies:

In plaats van quintgerelateerde akkoordprogressies (standaards), nu grote tertsgerelateerde akkoordprogressies (lange afstanden: Giant Steps). Net als het leren van een nieuwe taal: bij het leren van quintgerelateerde stappen is het als leren van Duits, bij grote terts als het leren van Chinees.

Question 16

Wat zijn kenmerken van Coltrane’s muziek in zijn ‘Final Years’?

Answer 16

1. Grotere bezettingen.
2. Naadloos van thema naar improvisatie.
3. Abstracte motivische ideeën.
4. Geen akkoordprogressies meer.
5. Verschillende ‘tonal centers’.
6. Spiritualiteit.

Question 17

Noem vijf kenmerken van Free Jazz:

Answer 17

1. Vrij van voorgeschreven akkoordprogressies.
2. Nadruk op manipulatie toonhoogte en klank: beweegt weg van harmonische en melodische beweging.
3. Nadruk op textuur: hoe verhouden ‘stemmen’ zich tot elkaar?
4. Nadruk op groepsinteractie.
5. Niet-Europese invloeden (protest!)

(Soms vrij van andere conventies als swing, tempo, metrum, toonsoort, instrumentbenadering)

Question 18

Vanaf ca. 1960 is er teruglopende belangstelling voor traditionele jazz in Nederland. Noem vier redenen:

Answer 18

1. Babyboomers 18 in jaren ‘60.
2. Televisie
3. Veranderende jongerenculturen (provo’s, hippies)
4. Verlaten Amerikaanse voorbeelden vanwege internationale politiek (Vietnamoorlog ‘64) en ideologie (kapitalisme, materialisme)

Question 19

Wat is het belang van Misha Mengelberg? Noem drie redenen:

Answer 19

1. Introduceert ‘fluxus’: vervagen grenzen beeldende kunst en muziek.
2. Muziektheater of muziek en theatraliteit.
3. Oprichter ICP (Instant Composers Pool)

Question 20

Wat is de ‘richtingenstrijd’?

Noem vijf verschillen:

Answer 20

Een strijd van ideeën binnen de jazzwereld in Nederland vanaf de jaren ‘60: ‘traditionele’ jazzmusici vs de ‘impro’s’ (‘Hollandse School’).

1. Amerikaanse traditie vs eigen idioom
2. Vakmanschap vs artistiek proces
3. Professionaliteit vs vernieuwing/originaliteit
4. Financiële autonomie vs subsidie
5. Jazz moet swingen vs cultureel/sociaalpolitieke doelen

Question 21

Noem vijf paradoxen van de ‘Hollandse School’:

Answer 21

1. Anti-establishment, maar afhankelijk van overheid
2. Anti-commercie, maar subsidiërende overheid
3. Vrije kunstenaars, maar hoge organisatiegraad
4. Leerorkesten, met traditionele aanpak
5. Nadruk op vernieuwing, maar lang veel van hetzelfde

Question 22

Noem vijf kenmerken van de ‘Hollandse School’:

Answer 22

1. Samengaan van vrije improvisatie en compositie.
2. Bewust anti of on-Amerikaans.
3. Non-conformisme
4. Theatraliteit
5. Maatschappelijk zeer geëngageerd: zelfbeschikking, anti-hiërarchisch/democratisch

Question 23

Noem vijf kenmerken van jazz-rock/funk-jazz:

Answer 23

1. Van akoestisch naar elektrisch.
2. Hoofdrol voor basgitaar en basgitarist.
3. Heel ander klankideaal: hard, doordringend, percussief.
4. Minder ruimte voor improvisatie.
5. Striktere ritmiek.

Question 24

Hoe verschilt fusion van jazz-rock? Noem vijf verschillen:

Answer 24

1. Complexere thema’s en harmoniek
2. Solo’s over een of meer akkoorden
3. Nadruk op hechter groepsgeluid.
4. Lyrischer
5. Toegang tot nieuwe digitale (!) elektronica vanaf 1980 (kleiner en goedkoper).