Thema 4, voortplanting bij de mens

Question 1

waarom spreken we van secundaire geslachtskenmerken?

Answer 1

Verschillen komen pas vanaf puberteit tot uiting

Question 2

Bij secundaire geslachtskenmerken, van wat zijn de kenmerken een gevolg van?

Answer 2

verhoogde productie oestrogeen en testosteron

Question 3

geef de mannelijke secundaire geslachtskenmerken

Answer 3

beharing op aangezicht en rest lichaam, skelet en skeletspieren worden sterker, bredere schouders, stemverlaging, vergroting penis en balzak, zaadlozing

Question 4

geef de vrouwelijke secundaire geslachtskenmerken

Answer 4

Beharing onder oksels en rond schaamstreek, rondere lichaamsvormen door vorming onderhuids vet, breder bekken, volumetoename van borsten, menstruatiecylcus

Question 5

Leg de term ‘geslachtsdifferentiatie’ uit.

Answer 5

Emryonaal hetzelfde basispatroon, indifferente periode. Y-chromosoom = verantwoordelijk voor de differentiatie. Op Y-chromosoom: TDF-gen, deze ontwikkelen teelballen i.p.v. eierstokken.

Question 6

wat is de functie van de eierstokken, geef ook synoniem.

Answer 6

De gonaden of geslachtsklieren zorgen voor de productie eicellen en productie vrouwelijke geslachtshormonen

Question 7

De eierstokken (bouw): welke twee delen kun je onderscheiden?

Answer 7

Merg -> rijk aan bloedvaten, vertakken naar schors toe tot bij follikels.
Schors -> plaats waar eicellen rijpen. de follikels: blaasje met onrijpe eicel (maandelijkse rijping), follikelcellen: voeden en beschermen eicel, productie vrouwelijke geslachtshormonen.

Question 8

beschrijf kort de bouw van de eileiders.

Answer 8

10 cm lange kanalen, trechter met franjes vangt eicel op van eierstok. ampulla: verwijding eierstok waar bevruchting gebeurt. peristaltiek en trilhaarwerking: transporteren naar baarmoeder.

Question 9

functie van de eileiders:

Answer 9

Transporteren van de eicel van de eierstok tot in baarmoeder.

Question 10

Bouw van de baarmoeder:

Answer 10

Peervormige spier, versmalt tot baarmoederhals met slijmprop. Baarmoederwand: kring en lengtespieren, baarmoederslijmvlies.
Baarmoederslijmvlies= dunne, goed doorbloede bindweefsellaag bedkt met epitheel en slijmklieren.

Question 11

Functie van het baarmoederslijmvlies:

Answer 11

Aanvoer hormonen en voedingsstoffen embryo

Question 12

Bouw van de schede:

Answer 12

Gespier kanaal (8cm), rekbaar, binnenwand bekleed met slijmvlies: melzuurbacteriën -> zuur milieu -> bescherming infecties. Maagdenvlies (hymen)

Question 13

Functie vagina:

Answer 13

vrouwelijk paringsorgaan + baringskanaal

Question 14

Wat valt er onder de uiwendige geslachtsorganen van de vrouw:

Answer 14

kleine en grote schaamplippen, clitoris

Question 15

Leg de vorming van primaire follikels voor de geboorte uit.

Answer 15

1. Na indifferente periode: kiemcellen (= oögeniën) gevormd door mitose (in schors van ovaria). Kiemcellen = Diploïde voorlopercellen van de eicellen, noemen we oögeniën (2n).
2. Voor de geboorte: Oögeniën starten met meiose. In profase 1 stopt het delingsproces. De eicel in wording = primaire oöcyt (2n).
3. Primaire oöcyt en follikelcellen = primaire follikel.

Question 16

Leg de groei van een primaire follikel uit. Tot wat rijpt hij?

Answer 16

Rond de primaire oöcyt zijn de follikelcellen, die gaan toenemen. Deze gaan op een bepaald moment follikelvocht afscheiden, dat wordt een grotere follikelholte. Als de follikel helemaal rijp is, is het een Graafse follikel. rond de oöcyt vormt zich het pellucidevlies, = glashuid.

Question 17

Wat is een Graafse follikel?

Answer 17

Een volledig rijpe follikel. Meiose 1 wordt voortgezet en voltooid.

Question 18

Wat gebeurt er in de Graafse follikel?

Answer 18

Primaire oöcyt zet meiose 1 voort en voltooit meiose 1. Haploïde dochtercellen ontstaan, n = 23. Geen homologe chromosomen. We spreken van secundaire oöcyt (n) en poollichaampje (n).

Question 19

Leg ovulatie uit.

Answer 19

Na meiose 1 start de secundaire oöcyt (n) met meiose 2. Hier treedt ovulatie op: de Graafse follikel barst open aan dunste kant. De secundaire oöcyt bevindt zich nu in de trechter van de eileider. Omgeven door corona radiata, = Enkele lagen follikelcellen die eicel voedingsstoffen voorzien.

Question 20

Wat is corona radiata?

Answer 20

= Enkele lagen follikelcellen die eicel voedingsstoffen voorzien.

Question 21

Samenvattend; hoe gebeurd de rijping van primaire follikels vanaf de puberteit?

Answer 21

Van primaire follikel met primaire oöcyt (2n) tot Graafse follikel, van Graafse follikel met secundaire oöcyt (n) omgeven door pellucidevlies naar ovulatie.

Question 22

Hoe weet je of er wel bevruchting zal zijn of geen bevruchting?

Answer 22

Geen bevruchting: secundaire oöcyt stopt meiose 2 in metafase 2, eicel sterft af binnen 24u en wordt geresorbeerd. + achtergebleven follikelcellen vormen geel lichaam (of corpus luteum), = resterende follikelcellen in eierstok nemen in grootte toe en blijft een tweetal weken bestaan.
Wel bevruchting: Meiose 2 wordt afgewerkt ( alleen als secundaire oöcyt geprikkeld wordt door binnendringen zaadcel.), Poollichaampje en rijpe eicel (oötide) ontstaan. Oötide (n+n) bevat haploïde chromosomenaantal van eicel en zaadcel.
-> celkernen versmelten , er ontstaat bevruchte eicel = zygote (2n)

Question 23

Wat is de menstruatiecyclus?

Answer 23

• Vanaf puberteit
• gemiddeld 28 dagen – geteld vanaf de eerste dag van de menstruatie tot de volgende menstruatie
• veranderingen in eierstok- en baarmoeder door hormonen.
  eicelrijping in ovaria = eierstokcyclus
  klaarmaken van baarmoeder op zwangerschap = baarmoedercyclus
• 3 fasen: menstruatie-, folliculaire en luteale fase
  geregeld door hormonen

Question 24

Wat is de eierstokcyclus?

Answer 24

= eicelrijping in ovaria

Question 25

Wat is de baarmoedercyclus?

Answer 25

= klaarmaken van baarmoeder op zwangerschap

Question 26

wat zijn hormonen?

Answer 26

Het zijn chemische stoffen geproduceerd door endocriene klieren. Ze worden afgescheiden in het bloed en door de bloedsomloop getransporteerd naar een doelwitorgaan waar ze een regelende functie hebben.

Question 27

Geef de samenhang tussen de edocriene klieren, hun hormonen en hun doelwitorganen voor de regeling van de menstruele cyclus.

Answer 27

1. Hypothalamus - GRF - hypofysevoorkwab 2. Hypofysevoorkwab - gonadotrope hormonen (FSH en LH) - follikels in de eierstokken 3. Eierstokken - Geslachtshormonen (oestrogeen en progesteron) - baarmoeder, baarmoederslijmvlies

Question 28

geef de functies van volgende hormonen: 1. Gonadotrope hormonen: - FSH = - LH = 2. Geslachtshormonen: - oestrogeen = - progesteron =

Answer 28

1. Gonatrope hormonen: - FSH = rijping en groei van follikels in de eierstok - LH= Ovulatie en vorming van het gele lichaam 2. Geslachtshormonen: - Oestrogeen = groei baarmoederslijmvlies en activatie bloedvatgroei - Progesteron= stimuleert klierweefsel in baarmoederslijmvlies

Question 29

Deel de menstruatiecyclus chronologisch in in 3 fasen.

Answer 29

1. Folliculaire fase 2. Luteale fase 3. Menstruatiefase

Question 30

Leg de folliculaire fase uit.

Answer 30

Start vlak na menstruatie. Lage concentratie aan oestrogeen en progesteron. De hypothalamus produceert GRF. De GRF prikkelt de hypofysevoorkwab tot neurosecretie van follikelstimulerend hormoon FSH en luteïniserend hormoon LH. In lage concentratie doet vooral FSH een aantal follikels rijpen (meerdere follikels starten, slechts 1 per cyclus rijpt volledig). Follikelcellen in de groeiende follikels scheiden oestrogeen af, dit stimuleert de groei van het baarmoederslijmvlies. Bloedvaten ontiwkkelen hierdoor ook. Op het moment van de rijpe follikel scheiden de follikelcellen veel oestrogeen af -> oestrogeendrempel wordt bereikt! Gevolgen van bereiken oestrogeendrempel: GRF-secretie verhoogt, piek in afscheiding van FSH en LH, LH-piek zorgt voor ovulatie en vorming van geel lichaam, positieve feedback.

Question 31

Gevolgen van bereiken oestrogeendrempel in de folliculaire fase:

Answer 31

GRF-secretie verhoogt, piek in afscheiding van FSH en LH, LH-piek zorgt voor ovulatie en vorming van geel lichaam, positieve feedback.

Question 32

Leg de luteale fase van de menstruatiecyclus uit.

Answer 32

Geel lichaam produceert oestrogeen en progesteron. Onder invloed van progesteron: meer slijmklieren in baarmoederslijmvlies, klierweefsel scheidt slijmerig vocht af (rijk aan glycogeen, secretiefase), klaarmaken van baarmoederslijmvlies voor eventuele innesteling, centra voor temp.regulatie worden beïnvloed -> Lichaamstemp. stijgt ong. 0,5°C. Door de hoge concentratie aan oestrogeen en progesteron remmen de GRF productie door de hypothalamus: FSH en LH productei zal stilvallen, geel lichaam zal atrofiëren, oestrogeen en progesteronconcentraties dalen, baarmoederslijmvlies brokkelt af, menstruatie, nieuwe cyclus.

Question 33

leg de menstruatiefase van de menstruatiecyclus uit.

Answer 33

- 5 dagen - geen bevruchting - bloedverlies: door haarvaten die barsten bij het afbrokkelen van het baarmoederslijmvlies. - bloeding stopt als oestrogeenconcentratie in bloed stijgt (bloedvaten trekken samen) - Einde: baarmoederslijmvlies is dunne laag bindweefsel met laagje epitheelcellen

Question 34

Leg de feedbackmechanismen uit van de menstruele cyclus.

Answer 34

...

Question 35

Leg de hormonale invloed op eierstok en baarmoeder na bevruchting uit. Wat gebeurd er?

Answer 35

Als er wel een bevruchting heeft plaatsgevonden, moet het baarmoederslijmvlies behouden worden voor de innesteling. Er komt dus geen menstruatie.Productie van het hormoon HCG, door embryo geporduceerd en hormoon houdt geel lichaam in standt (zoals bij LH). Geel lichaam blijft oestrogeen en progesteron produceren, houdt slijmvlies ook in stand. Later: placenta neemt rol van geel lichaam over.

Question 36

Leg de hormonale invloeden op het slijm van de baarmoederhals uit, voor de ovulatie en na de ovulatie.

Answer 36

Voor de ovulatie: meer oestrogeen -> slijm van de baarmoederhals wordt vloeibaar. Hierdoor stijgt de pH van de vagina zodat zaadcellen erin kunnen overleven, dus de beweeglijkheid van de zaadcellen stijgt ook. Er wordt ook gezorgd voor relaxatie van de spieren baarmoederhals.

Question 37

Waar is HCG de afkorting van?

Answer 37

humaan chorion gonadotrofine

Question 38

Leg de menopauze uit.

Answer 38

- Rond 50-55 jaar - hoe ouder, hoe minder follikels aanwezig -> oestrogeen productie daalt -> geen ovulatie -> geen menstruatie + hormonale stoornissen