Thema 3 - De prenatale ontwikkeling Flashcards
1
Q
Ontwikkelingspsychologie van kind tot volwassene
A
- Fundamentele ontwikkelingstheorieën
- Prenatale ontwikkeling
- Ontwikkeling in elke levensfase
2
Q
Ontwikkeling op verschillende gebieden doorheen het leven
A
- Lichamelijke ontwikkeling
- Motorische ontwikkeling
- Cognitieve ontwikkeling
- Sociaal - emotionele ontwikkeling
- Persoonlijkheidsvorming
3
Q
Duur zwangerschap
(maand, week en dag)
A
- 9 maanden
- 38 weken
- 266 dagen
4
Q
40 weken zwangerschap
A
Als je telt vanaf de eisprong tel je 38 weken, we komen aan 40 weken omdat de eisprong 2 weken duurt
=> 40 weken als je start bij de eerste dag van de cyclus
=> Eerste 2 weken eigenlijk nog niet zwanger
5
Q
Germinale stadium synoniem
A
Kiemstadium
6
Q
Germinale stadium
A
- Eerste 2 weken na/vanaf de bevruchting
- Cellen groeien uit tot vruchtbeginsel:
=> Embryo en placenta
=> Navelstreng
=> Vruchtvliezen
7
Q
Germinale stadium stap 1: bevruchting
A
- Rijping eicel + eisprong
- Versmelting van zaad- en eicel
= Bevruchte eicel/zygoot - Elk met 23 chromosomen
8
Q
Zygoot
A
Bevruchte eicel met 46 chromosomen
9
Q
Mitochondriaal DNA
A
Altijd afkomstig van de moeder
10
Q
Moerbeistadium synoniem
A
Morulastadium
11
Q
Het germinale stadium stap 2: Moerbeistadium
A
- 20 uur na de bevruchting
- Eerste celdeling
- Steeds snellere celdeling
= Uiteindelijk ‘trosje’ cellen
12
Q
Germinale stadium stap 3: Blastulastadium
A
- Innestelingsfase
- Eerste differentiatie (5 - 7 dagen na bevruchting)
=> Embryoblast
=> Trofoblast - Verdere differentiatie embryoblast (2 weken na bevruchting)
=> Ontwikkeling embryo
=>3 kiembladen
1) Ectoderm (buitenste laag)
2) Endoderm (binnenste laag)
3) Mesoderm (tussenlaag)
13
Q
Embryonale stadium
A
- 6 weken (8 weken)
- Uitgroei van verschillende organen (embryogenese)
=> Einde week 8: basisstructuur voltooid
=> Einde week 8: uitwendige geslachtsorganen - Organogenese vanuit de kiembladen
=> Ectoderm: huid, delen van zintuigen, zenuwstelsel
=> Mesoderm: bloedsomloop, lymfestelsel, skelet, spieren, bindweefsel
=> Endoderm: spijsverteringsorganen
14
Q
Embryonale stadium: reacties zwangere vrouw
A
- Besef zwangerschap na paar weken
=> Uitblijven maandstonden
=> Zwangerschapstest - Nieuwe gewaarwordingen
=> Gevoel volheid in borsten
=> Regelmatiger plassen
=> Gevoel van misselijkheid in de ochtend
=> Gedragsveranderingen
15
Q
Het foetale stadium
A
- Loopt door tot aan de geboorte
- Groei en functieontwikkeling
- Voltooiing structurele bouw
=> Ontwikkeling geslachtsorganen
=> Geslachtsdifferentiatie (Y - chromosoom)
=> Voortgaande structuuruitbouw
16
Q
Foetale stadium: start zintuigelijke en motorische activiteit
A
- Reflexen
=> Toenaderingsreflex (3 maand)
=> Babinskireflex (3 maand)
=> Zuig- en grijpreflex (5 maand) - Spontane activiteit (4 maand)
=> Allerlei bewegingen (halfweg waarneembaar) - Werking zintuigen
=> Reactie op geluid en fel licht (5 maand)
17
Q
Foetale stadium: verdere foetale uitgroei
A
- Belangrijk keerpunt in ontwikkeling (6 maand)
=> Meeste organen functioneel rijp genoeg
=> Toch beperkte overlevingskansen - Derde trimester (6 - 9 maand)
=> Placenta volgroeid
=> Gewichtstoename
=> Lengtegroei
=> Voelbare bewegingen in de volle baarmoeder
18
Q
Foetale stadium: ontwikkeling van de hersenen
A
- Hersenen van 6 - 7 maand foetus
= Voldragen baby
! Aantal belangrijke verschillen !
- Structureel
=> Hersenen 10% van lichaamsgewicht
= 2% bij volwassene
=> Toename: verbinding en steun- of gliacellen
- Functioneel
=> Permanente slaaptoestand (voor 6 maand)
=> Korte waakperiodes, reacties op zintuigelijke prikkels (tussen 26 - 28 weken)
=> Rustigere slaap, actieve droomslaap, klaarwakker, overgangsfasen (vanaf 8 maand)
19
Q
Germinaal
A
- 0 - 2 weken
- Structurele ontwikkeling
=> Bevruchting en eerste celdeling
=> Morulastadium
= Week 0 - 1
=> Blastulastadium
=> Innesteling
= Week 1 - 2
20
Q
Embryonaal
A
- 2 - 8 weken
- Structurele ontwikkeling
=> Organogenese: hart, primitief zenuwstelsel, spijsverteringskanaal, hoofd en ledematen - Functieontwikkeling
=> Het hart pompt bloed
=> De eerste motorische reacties
21
Q
Foetaal
A
- 8 weken - 9 maand
- Structurele ontwikkeling
=> Seksuele differentiatie
=> Verbening van het skelet
=> Structurele uitbouw van de hersenen
= Week 8 - 12
=> Voortgaande hersenontwikkeling
=> Toename in lengte tot 30 cm
=> Toename in gewicht tot 1100 gram
= Maand 3 - 6
=> Uitgroei van verbindingen tussen de neuronen en begin van de myelinisering
=> Toename in lengte: tot 50 cm
=> Toename in gewicht: tot 3400 gram
= Maand 6 - 9
- Funtieontwikkeling
=> De eerste slikbewegingen
=> Ontstaan van enkele reflexen
= Week 8 - 12
=> Toenemende spontane activiteit
=> Bewegingen van buitenaf voelbaar
=> Reageert op licht en geluid
= Maand 3 - 6
=> Levensvatbaar in de couveuse
=> Afwisseling slaap- en waakperiodes
=> Reageert op pijn
=> Herkent geluiden van buitenaf
= Maand 6 - 9
22
Q
Psychisch functioneren
A
- Bewegingen
- Gewaarwordingen
23
Q
Bewegingen embryo
A
- Geen doelgericht gedrag
- Hoofd weg bij prikkel mondzone (voor 8 weken)
- Reactie naar bron bij prikkel mond (na enkele weken)
- Korte, houterige bewegingen (einde embryonale fase)
24
Q
Bewegingen foetus
A
- Toenemende activiteit
- Weten niet of dit doelbewust is
25
Gewaarwordingen foetus
Onderscheid tussen reactie op zintuigelijke prikkel en gewaarwording
=> Baby kan reageren op een zintuigelijke prikkel maar is nog geen echte gewaarwording (zonder bewustzijn)
- Reflex: is een automatische reactie maar geen gewaarwording
- Externe prikkels moeilijk tot bij de foetus: prikkels komen zwak en niet sterk genoeg tot bij foetus, dus deze kan de foetus ook nog niet waarnemen
- Late rijping van de sensorische cortex: de hersengebieden die nodig zijn om bewust prikkels te ervaren, zijn nog niet volledig ontwikkeld bij de foetus
26
Gewaarwordingen - geluid
- Vanaf 3e trimester
- Impliciete geheugen
- Menselijke stem (voorkeur stem moeder)
- Mere - exposure effect
27
Impliciete geheugen
Denkbeeldige opslagruimte, niet bewust herinneren
=> In dit geheugen worden ervaringen en kennis opgedaan zonder dat je je daar actief bewust van bent
=> Gedragingen en vaardigheden worden er wel door beïnvloed
Vb: fietsen
28
Mere exposure - effect
Vertrouwde prikkels hebben een verhoogde aantrekkelijkheid
Nog krachtiger als de prikkels subliminaal worden aangeboden
29
Subliminaal
Niet bewust kunnen waarnemen
30
Gewaarwordingen - smaak
- Vanaf 4e maand
- Vruchtwater
31
Gewaarwordingen - pijn
- Vanaf 6e maand
- Ontwikkeling zenuwbanen
32
Gewaarwordingen - zicht
- Reflexmatig?
- Voldoende licht?
33
Gewaarwordingen - reuk en tast
- In de baarmoeder geen grote rol
- Na de geboorte wél grote rol
34
Prenatale omgevingsinvloeden
- Fysische invloeden
- Psychologische invloeden
35
Prenatale omgevingsinvloeden - fysische invloeden
- Infecties
- Medicijnen
- Legale en illegale gebruiksmiddelen
- Omgevingsfactoren
- Verkeerde voeding
- Natuurlijke stoffen in het moederlichaam
- Leeftijd van de ouders
36
Prenatale omgevingsinvloeden - psychologische invloeden
- Stress
=> Kans op miskraam
=> Later meer prikkelbaar en kans op allergische reacties
- Negatieve attitudes tegenover het kind
=> Geen rechtstreekse invloed merkbaar
=> Kan wel via verhoogde stress en kans op accidenten
- Verwachtingspatronen bij de ouders
=> Geen rechtstreekse invloed merkbaar
=> Kan wel via (impliciete) verwachtingspatronen betreffende de toekomstige rol van het kind
37
Geboorte
- Geboorteproces
- De ervaringen van het kind
38
Het geboorteproces - tijdstip
- Preterm of prematuur: <35 weken
- À term: 35- 40 weken
- Postterm: > 40 weken
- Dysmatuur: te laag gewicht
39
Het geboorteproces - houding foetus
- Hoofdligging
- Stuitligging
- Dwarsligging
40
Het geboorteproces - eerste tekenen
- Voorweeën
- Breken watervliezen
- Verlies slijmprop
41
Het geboorteproces - de eigenlijke geboorte - 3 fasen
- Ontsluitings- of arbeidsfase
=> Ontsluitingsweeën
=> Baarmoederhals ontsluit tot 10 cm opening
=> Duur varieert
- Uitdrijvings- of verlossingsfase
=> Persweeën
=> Afbinden en doorknippen navelstreng
=> Baby is een op zichzelf staand wezen
=> Duur varieert
- Nageboorte
=> Zwakkere weeën
=> Placenta en vruchtzak naar buiten
=> Duur: enkel minuten tot een halfuur
42
Het geboorteproces - nazorg kind
- Medisch onderzoek
=> Reflexen
=> Zintuigen
=> Inwendige organen
=> Eventuele afwijkingen
43
Apgar - score
A: Appearance (huidskleur)
P: Pulse (hartslagfrequentie)
G: Grimace (bewegingen in het gelaat)
A: Activity (spierspanning ledematen)
R: Respiration (respiratie)
- Meteen na de geboorte
- 5 min na de geboorte
- 5 criteria met 2 - 1 - 0 score
- Minstens 7 op 10: goede conditie
- Tussen 4 - 6 op 10: alert
- Maximum 3 op 10: nood, intensieve zorg
44
Het geboorteproces - nazorg moeder
- Medisch
=> Epidurale verdoving
=> Eventuele scheuren of insnijdingen
=> Eventuele inwendige bloedingen
=> Rust
- Psychologisch
=> Bekomen
=> Hoe was de voorbereiding?
=> Vertrouwenspersoon aanwezig?
45
De ervaringen van het kind - nieuwe gewaarwordingen
=> Druk en pijn tijdens geboorte zelf
=> Licht geluiden, tast, zwaartegevoel meteen na de geboorte
=> Opstarten respiratie, temperatuurregeling en spijsvertering
46
De ervaringen van het kind - verzachten van het geboorteproces
- Fréderick Leboyer
- Gedempt licht en geluid
- Kind meteen op de buik van de moeder
- Zachte aanraking
- Lauw badje en massage
47
