TCK 1. KİTAP 2. KISIM 2. BÖLÜM: CEZA SORUMLULUĞUNUN ESASLARI: Ceza Sorumluluğunu Kaldıran veya Azaltan Nedenler Flashcards
Ceza Sorumluluğunu Kaldıran veya Azaltan Nedenler nelerdir?
- Kanunun hükmü ve amirin emri
- Meşru savunma ve zorunluluk hali
- Hakkın kullanılması ve ilgilinin rızası
- Sınırın aşılması
- Cebir ve şiddet, korkutma ve tehdit
- Haksız tahrik
- Hata
- Yaş küçüklüğü
- Akıl hastalığı
- Sağır ve dilsizlik
- Geçici nedenler, alkol veya uyuşturucu madde etkisinde olma
Kanunun hükmü ve amirin emri
Kanunun hükmünü yerine getiren kimseye ceza verilmez.
…den verilip, yerine getirilmesi görev gereği zorunlu olan bir emri uygulayan sorumlu olmaz.
Konusu suç teşkil eden emir hiçbir surette yerine getirilemez. Aksi takdirde … sorumlu olur.
Emrin, hukuka uygunluğunun denetlenmesinin kanun tarafından engellendiği hallerde, yerine getirilmesinden … sorumlu olur.
Yetkili bir merci
yerine getiren ile emri veren
emri veren
Meşru savunma
Gerek kendisine ve gerek başkasına ait bir hakka yönelmiş, gerçekleşen, gerçekleşmesi veya tekrarı muhakkak olan haksız bir saldırıyı o anda hal ve koşullara göre … biçimde defetmek zorunluluğu ile işlenen fiillerden dolayı faile ceza verilmez.
Zorunluluk hali
Gerek kendisine gerek başkasına ait bir hakka yönelik olup, bilerek neden olmadığı ve başka suretle korunmak olanağı bulunmayan ağır ve muhakkak bir tehlikeden kurtulmak veya başkasını kurtarmak zorunluluğu ile ve tehlikenin ağırlığı ile konu ve kullanılan vasıta arasında … bulunmak koşulu ile işlenen fiillerden dolayı faile ceza verilmez.
saldırı ile orantılı
orantı
Hakkın kullanılması ve ilgilinin rızası
Hakkını kullanan kimseye ceza verilmez.
Kişinin … bir hakkına ilişkin olmak üzere, açıkladığı rızası çerçevesinde işlenen fiilden dolayı kimseye ceza verilmez.
üzerinde mutlak surette tasarruf edebileceği
Sınırın aşılması
Ceza sorumluluğunu kaldıran nedenlerde;
- sınırın … aşılması halinde
- fiil taksirle işlendiğinde de cezalandırılıyorsa
taksirli suç için kanunda yazılı cezanın altıda birinden üçte birine kadarı indirilerek hükmolunur.
Meşru savunmada sınırın aşılması mazur görülebilecek bir heyecan, korku veya telaştan ileri gelmiş ise faile …
kast olmaksızın
ceza verilmez
Cebir ve şiddet, korkutma ve tehdit
Karşı koyamayacağı veya kurtulamayacağı cebir ve şiddet veya muhakkak ve ağır bir korkutma veya tehdit sonucu suç işleyen kimseye ceza verilmez.
Bu gibi hallerde cebir ve şiddet, korkutma ve tehdidi kullanan kişi … sayılır.
suçun faili
Haksız tahrik
Haksız bir fiilin meydana getirdiği hiddet veya şiddetli elemin etkisi altında suç işleyen kimseye;
- ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası yerine … yıla
- müebbet hapis cezası yerine … yıla
- Diğer hallerde verilecek cezanın … kadarı indirilir.
18-24
12-18
1/4 - 3/4
Hata
Fiilin icrası sırasında suçun kanuni tanımındaki maddi unsurları bilmeyen bir kimse,… olmaz. Bu hata dolayısıyla … hali saklıdır.
Bir suçun daha ağır veya daha az cezayı gerektiren nitelikli hallerinin gerçekleştiği hususunda hataya düşen kişi, bu hatasından yararlanır.
Ceza sorumluluğunu kaldıran veya azaltan nedenlere ait koşulların gerçekleştiği hususunda kaçınılmaz bir hataya düşen kişi, bu hatasından yararlanır.
İşlediği fiilin haksızlık oluşturduğu hususunda kaçınılmaz bir hataya düşen kişi, cezalandırılmaz.
kasten hareket etmiş/taksirli sorumluluk
Yaş küçüklüğü
- Fiili işlediği sırada 12 yaşını doldurmamış olan çocukların … yoktur. Bu kişiler hakkında, … yapılamaz; ancak, … uygulanabilir.
Fiili işlediği sırada 12 yaşını doldurmuş olup da 15 yaşını doldurmamış olanların işlediği fiilin hukukî anlam ve sonuçlarını algılayamaması veya davranışlarını yönlendirme yeteneğinin yeterince gelişmemiş olması hâlinde ceza sorumluluğu yoktur. Ancak bu kişiler hakkında çocuklara özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunur.
İşlediği fiilin hukukî anlam ve sonuçlarını algılama ve bu fiille ilgili olarak davranışlarını yönlendirme yeteneğinin varlığı hâlinde, bu kişiler hakkında suç, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasını gerektirdiği takdirde 12 yıldan 15 yıla; müebbet hapis cezasını gerektirdiği takdirde 9 yıldan 11 yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. Diğer cezaların yarısı indirilir ve bu hâlde her fiil için verilecek hapis cezası … yıldan fazla olamaz.
Fiili işlediği sırada 15 yaşını doldurmuş olup da 18 yaşını doldurmamış olan kişiler hakkında suç, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasını gerektirdiği takdirde 18 yıldan 24 yıla; müebbet hapis cezasını gerektirdiği takdirde 12 yıldan 15 yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. Diğer cezaların üçte biri indirilir ve bu hâlde her fiil için verilecek hapis cezası … yıldan fazla olamaz.
ceza sorumluluğu/ceza kovuşturması/çocuklara özgü güvenlik tedbirleri
7
12
Akıl hastalığı
Akıl hastalığı nedeniyle, işlediği fiilin hukuki anlam ve sonuçlarını algılayamayan veya bu fiille ilgili olarak davranışlarını yönlendirme yeteneği önemli derecede azalmış olan kişiye ceza verilmez. Ancak, bu kişiler hakkında … hükmolunur.
Birinci fıkrada yazılı derecede olmamakla birlikte işlediği fiille ilgili olarak davranışlarını yönlendirme yeteneği azalmış olan kişiye, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası yerine 25 yıl, müebbet hapis cezası yerine 20 yıl hapis cezası verilir. Diğer hallerde verilecek ceza, altıda birden fazla olmamak üzere indirilebilir.
Mahkûm olunan ceza, süresi aynı olmak koşuluyla, kısmen veya tamamen, … olarak da uygulanabilir.
güvenlik tedbirine
akıl hastalarına özgü güvenlik tedbiri
Geçici nedenler, alkol veya uyuşturucu madde etkisinde olma
Geçici bir nedenle ya da irade dışı alınan alkol veya uyuşturucu madde etkisiyle, işlediği fiilin hukuki anlam ve sonuçlarını algılayamayan veya bu fiille ilgili olarak davranışlarını yönlendirme yeteneği önemli derecede azalmış olan kişiye ceza verilmez.
… olarak alınan alkol veya uyuşturucu madde etkisinde suç işleyen kişi hakkında birinci fıkra hükmü uygulanmaz.
İradi
