Stoff Og Periodesystemet Kap 1 Flashcards
Korleis kommuniserer og forstår vi kjemifaget?
I kjemi bruker vi makro og mikronivå og kjemispråk for å forstå og kommunisere med andre
Kva er eit stoff?
Stoff er alt som har masse. Den minste partikkelen som åleine kan byggje opp eit stoff er, atomet. Stoff som blir brukte på laboratoriet, blir kalla kjemikalium sjølv om det kan vere dei same stoffa som vi bruker i dagliglivet.
Kva er eit grunnstoff, ein kjemisk forbindelse og blanding.
Og korleis del vi blandinger inni i to grupper?
Eit grunnstoff er eit stoff som består av berre ein type atom.
Ein kjemisk forbindelse er eit stoff som består av to eller fleire typar atom.
Ein blanding inneheld to eller fleire reine stoff.
Vi del blandinger inn i homogene blandinger dersom stoffa er jamt fordelt på mikronivå, ei heterogent blanding er ujamnt fordelt .
Kva brukar forskarar modellar til?
For å danne seg eit bilete av stoffa på mikronivå bruker kjemikarar forskjellige modellar. Ein modell er eit hjelpemiddel, ikkje sjølve verkelegheita.
Hva er dei tre (fire) aggregattilstandene et stoff kan vere i og kva er ein faseovergang?
Stoff kan vere faste, væsker, gass og (plasma)
I ein faseovergang går eit stoff frå ein fase til ein annan fase på grunn av endringar i temperatur og trykk.
Kva er eit atomsymbol og tillstandsymbol
Kvart grunnstoff har har eit atomsymbol som som er det samme i hekles verda eks: Cl, Hg, Mg eller O
Tillstandsymbolet viser kva for aggregattilstand stoffet er i. (g) =gass, (s)= fast og (i)= væske
Beskriv oppbyggingen av atomet
Atomet har ein kjerne som består av kjernepartiklene proton (nøytrale) og proton (positve). Elektrona (negative) er i skal rundt atomkjernen.
Kva er forskjellen på atomnummer og nukleontal?
Atomnummer er talet på proton
Nukleontal er talet på proton pluss talet på nøytron
Kva er ein isotop ?
To atom som har like mange proton, men ulik tal nøytron i kjernen, er ulike isotoper av det samme grunstoffet
Korleis finn vi atommasse til eit grunnstoff?
Atommassen slik han er oppført i periodesystemet, er eit gjennomsnitt av massen av alle isotopene som finst av dette grunnstoffet i naturen. Eininga u er ikkje med i periodesystemet, men er eininga for atommasse
Korleis kan vi finne maksimale mengda elektron i eit skal?
Den maksimale mengda elektron i eit skal er gitt ved formelen 2n², der n er nummeret til skalet.
Elektrona plasserer seg så nær kjernen som mogleg, altså i det skalet som har lågast energi.
Korleis er bhors og schrødingers atommodellar sett opp?
Bhors atommodell er delt inn i skal med navna: K, L, M, N, O, P og Q
Schrødingers atommodell er delt inn i orbitaler som elektrona blir fordelt i. Orbitalane har navnene: s, p, d og f
I begge modellane plasserer elektrona seg i det skalet eller orbitaler som har lågast energi der det framleis er plass
Kva er okettregelen?
Åtte elektron i et ytterste skalet ein ein stabil elektronkonfigurasjon. Eit atom kan oppnå opptil åtte elektron ved å gi frå seg eller ta opp elektron (ionebinding) eller ved å ha felles elektron med eit eller andre atom (kovalent binding)
Det er maksimalt åtte elektron i det ytterste skalet, med unntak for hydrogen og helium og kan ha maks to
Kva er eit ion?
Ion er eit elektrisk ladd atom. Metall dannar positive ion (kation) og ikkje-metall dannar negative ion (anion)
Kva er atomstorleik og korleis endrer det seg i periodesystemet?
Atomstorleiken, oppgitt som atomraduis, seier noko om den gjennomsnittlige storleiken til atomet
Atomstorleiken aukar nedover i ei gruppe fordi fleire elektronskall inneholder elektron.
Atomstorleiken minkar mot høgre i ein periode fordi ei større positiv ladning i kjernen trekkjer elektrona nærmare kjernen.
Korleis er kjemiske stoff delt?
Kjemiske stoff kan delast inn i metall, salt, stoff som er bygde opp av molekyl, og nettverksstoff.
Stoff som ikkje inneheld karbon kallar vi i uorganiske og stoff som inneheld karbon kallar vi organiske
Hovudregelen når vi skal lage formlar for to ikkje-metall som dannar molekyl?
Samme periode - vi skriv grunnstoffet lengst til venstre i periodesystemet først.
Samme gruppe - vi skriv grunnstoffet lengst nede i periodesystemet først.
Kva er makronivå g mikronivå?
Makronivå – korleis vi ser eit stoff på avstand vatn, (sjø, væske at vatn er klart)
Mikronivå - Korleis vi ser eit stoff med modellar (Molekyl, teikningar, animasjon, bygge)
Kjemispråk – formelen til stoff eller grunnstoff (H2O, reaksjonslikningar, systematiske og trivialnamn)
Korleis del vi stoff inn i kategoriar?
Reine stoff
Blandingar
Kjemisk forbindelsar
Kva er atomsymbol, formlar, tillstandsymbol, allotropar.
Atomsymbol – Na, Cl, O
Tilstandssymbol - (g) gass, (s) fast, (l) liquid
Formel – O(g), Na(s), Hg(l)
Allotropar – O3, O2
Gassane som ikkje er edelgassar kan ikkje vere aleine som atom, dei treng ein til av seg sjølv. Elles tiltrekker dei andre stoff p.ga nesten fullt ytterskal. Eks: O må vere O2 og F må vere F2
Nemn alle faseovergangane og aggregatitillstadane
Aggregatillstand : gass, væske, fast
Faseoergangane
sublimering
smelting - fordamping
størking - kondensering
deponering
Forklar kva forskjellen på atomnummer og nukleontal er.
Nukleontal = nøytron + proton
atomnummer = antal proton i kjernen
Kva er ein isotop?
To atom som har like mange proton, men ulikt tal nøytron i kjernen, er ulike isotopar av det samme grunnstoffet. Nokre isotop er ustabile (radioaktive). To isotope av same grunnstoffet reagerer likt men har ulik masse pga overtal av nøytron. Radioaktive reagerer også som grunnstoffet
kva er forskjellane og likskapane med bohrs og shcrødingers atommodell?
Bohrs: skalmodell, elektronskal
Schrødingers: skymodell, orbitalar
felles: partiklar med lik lading, kjerne med nøytron og proton, elektrona plasserer seg der det er lågast energi.
nemn hydrogenisotopa
1/1 H Protium
2/1 H Deuterium
3/1 H (radioaktiv) tritium
Forklar korleis elektron fordel seg i bohrs og schrødingers atommodell
Elektron i elektronskal (Bohrs)
- Innerste skal = lågast energi (øker
utover)
- K1, L2, M3, N4, O5, P6, Q7
- Formel for å finne elektron = 2n2, der n
er nummeret til skalet
- K(2), L(8), M(18), N(32), O(50)
- O, P og Q skala er ikkje fylt per i dag
Elektron i orbitalar (Schrødingers) - Orbitalar rundt kjernen (der det er
sannsynleg å finne elektron) - s, p, d og f orbitalar - Kvar orbital har maks plass til 2
elektron - Plasserer seg i orbitalen med lågast
energi
Kor mange grunnstoff er det i periodesystemet
188
etter kvart grunnstoff aukar mengden proton i kjernen med 1
Kva fortel gruppene i periodesystemet oss?
grunnstoffa i kvar gruppe reagerer ganske likt
Grunnstoff i same hovudgruppe har like mange ytterelektron (gruppe 1, 2 og 13-18)
Kva fortel periodene oss
kor mange skal som inneheld elektron
korleis blir skal fylte på med eletron?
2n^2 regelen
- Påfylling av elektron skjer i det ytste
skalet for grunnstoffa i hovudgruppene - Nest ytste for innskotsmetalla
- Tredje ytste for lantanoida og actinoida.
Kor ligg alkalimetalla, jordalkalimetalla, inskotsmetalla, lantanoida, Actinoida
alkalimetalla: gruppe 1
jordalkalimetalla : gruppe 2
Innskotsmetalla: gruppe 3-12
lantanioda: atomummer 57-71
actinoida: atomunmmer 89-103
Korleis blir orbitalar fylt på med elektron
1S^2, 2S^2, 2P^6, 3S^2, 3P^6, 4S^2, 3D^10….
Kor ligg edelgassane, halogena, metalla, ikkje metalla og halvmetalla?
edelgass: gruppe 18
halogena: gruppe 17
metalla: venstre
Ikkje-metalla: høgre
Halvmetalla nedover i gruppe 13-17
Kva fortel okettregelen?
åtte elektron i det ytste skalet er stabil elektronkonfigurasjon. Eit atom kan oppnå okettregelen ved ioneforbindelse eller kovalent binding.
Det er maksimalt 8 elektron men hydrogen og helium maks 2
