Staatsrecht 2 week 1 Flashcards
Hobbes
De soevereiniteit is gebonden aan het natuurrecht en als de soevereiniteit niet garandeert waarvoor hij is ingeteld (het waarborgen van veiligheid) dan is de onderdaan geen gehoorzaamheid verschuldigd
Montesquieu
Trias Politica, scheiden van de drie machten uitvoerende, wetgevende en rechtsprekende macht
Locke
Bescherming van de burger tegen machtsmisbruik door verdeling van de overheidsmacht over verschillende ambten
Constitutionalisme
Spreiding, verdeling van de overheidsbevoegdheden over meerdere ambten. Tegenhanger hiervan is het absolutisme waar alle bevoegdheden in één ambt zijn geconcentreerd. In een constitutie verankerde organisatie van de overheid.
Machtenscheiding
Gepositiveerd rechtsbeginsel van machtenscheiding kenmerkt zich door drie gelijkwaardige, zelfstandige overheidsorganisaties die drie belangrijke overheidsfuncties uitoefenen. De scheiding is niet absoluut maar beperkt, zeggenschap van ene orgaan over het functioneren van het andere orgaan is niet uitgesloten: Dus eigenlijk checks and balances. Hierdoor wordt men gedwongen tot samenwerking waardoor ongecontroleerde macht onmogelijk wordt.
Checks and balances
Vormt een onderdeel van de machtenscheiding in positiefrechtelijke zijn. Positiefrechtelijk houdt in dat alles een grondslag behoeft
Machtenscheidingsprincipe in Nederland
- Drie afzonderlijke, gelijkwaardige en zelfstandige staatmachten die drie hoofdfuncties uitoefenen
- Machtensheiding is niet absoluut, er is sprake van gedeelde bevoegdheden
- Consitutie voorziet in gedeelde bevoegdheden en adndere vormen van controle (checks and balances)
Wat voor functie heeft de rechtsstaat
Regulerende functie, de rechtsstaat heeft betrekking op de grenzen gesteld aan het optreden van de overheid
Vijf elementen van de rechtsstaat
- Legaliteitsbeginsel
- Machtenscheiding
- Democratie
- Onafhankelijke rechter
- Klassieke grondrechten
Legaliteitsbeginsel grondslag
In beginsel geld een geschreven wet in formele zin als grondslag legaliteitsbeginsel maar kan ook een ongeschreven regel zijn. Bezwaren hiervoor zijn dat een ongeschreven regel niet democratisch tot stand komt en niet vooraf gaat aan het overheidsoptreden omdat deze vaak achteraf wordt vastgesteld
AVV
Algemeen verbindend voorschrift, dit hoeft niet per se een wet in materiele zin te zijn omdat een AVV ook interne werking kan hebben en dan geen wettelijke grondslag behoeft
Beleidsregels
Beleidsregels hebben in beginsel een interne werking, de bevoegdheid om deze vast te stellen vloeit in beginsel voort uit andere bevoegdheden. Hierdoor kunnen wel verwachten voor de burger worden gewekt
Discretionaire bevoegdheid
Het bestuur heeft veel vrijheid in het maken van keuzes voor bijvoorbeeld het te voeren beleid. De rechter kan de keuze wel toetsen aan ongeschreven regels. Dit is een marginale toetsing
Sociale grondrechten
Passen eigenlijk niet bij het rechtsstaatidee omdat ze zien op het actief optreden van de overheid terwijl de rechtsstaat is bedoeld om burgers te beschermen tegen het optreden van de overheid. Maar ook klassieke grondrechten kunnen tegenwoordig optreden van de overheid vergen
Soevereiniteit
De onafhankelijkheid van staten ten opzichte van andere staten. Het uitoefenen van overheidsmacht op eigen grondgebied zonder inmenging van andere staten. Nationaal bestaat er eigenlijk geen soevereiniteit