shlok Flashcards
1st auyshkamiya shlok
आयुः कामयमानेन धर्मार्थसुखसाधनम् । आयुर्वेदोपदेशेषु विधेयः परमादरः
ayurved avtaran
ब्रह्मा स्मृत्वाऽऽयुषो वेदं प्रजापतिमजिग्रहत् । तेऽग्निवेशादिकांस्ते सोऽश्विनौ तौ सहस्त्राक्षं सोऽत्रिपुत्रादिकान्मुनीन् ।। ३ ।। तु पृथक् तन्त्राणि तेनिरे ।
eight branches
कायबालमहोध्र्याङ्ग शल्यदंष्ट्रानरवयात् ।। अष्टावङ्गानि तस्याहुश्चिकित्सा येषु संश्रिता ।
number of doshas
वायुः पित्तं कफश्चेति त्रयो दोषाः समासतः ।। ६
nature of dosha
विकृताविकृता देहं घ्नन्ति ते वर्तयन्ति च
seat of dosas
ते व्यापिनोऽपि हृन्नाभ्योरधोमध्योर्ध्वसंश्रयाः
functioning time of dosas
वयोहोरात्रिभुक्तानां तेऽन्तमध्यादिग्गाः क्रमात् ।
nature of digestive fire
तैर्भवेद्विषमस्तीक्ष्णो मन्दश्चाग्निः समैः समः ।।८।।
nature of digestive tract
कोष्ठः क्रूरो मृदुर्मध्यो मध्यः स्यात्तैः समैरपि ।
samsarga sannipat
संसर्गः सन्निपातश्च तद्वित्रिक्षयकोपतः
3 types of excreta
मला मूत्रशकृत्स्वेदादयोऽपि च ।। १ ३ ।।
increse and decrease of dosha
वृद्धिः समानैः सर्वेषां विपरीतैर्विपर्ययः ।
action of rasa on dosha
तंत्राद्या मारुतं घ्नन्ति त्रयस्तिक्ताव्यः कफम् ।।१५।। कषायतिक्तमधुराः पित्तमन्ये तु कुर्वते ।
three types of dravya
शर्मनं कोपनं स्वस्थहितं द्रव्यमिति त्रिधा
virya
उष्णशीतगुणोत्कर्षात्तत्र वीर्य द्विधा स्मृतम्
