Sem 3 pytania

Question 1

przyczyny wielkich odkryc geograficznych XVII wieku

Answer 1

• ekonomiczna (Zapotrzebowanie na nowe szlaki handlowe i surowce)
• technologiczna (rozwoj kartografii i nawigacji)
• religijna (Misjonarstwo)

Question 2

przebieg wyprawy Fernynanda Magellana

Answer 2

• wyruszenie w 1519
• przeplyniecie przez ciesnine magellana
• podroz przez ocean spokojny
• smierc magellana w filipinach
• powrot 1522

Question 3

przebieg i przyczyny wyprawy Krzysztofa Kolumba

Answer 3

Przyczyny
- poszukiwanie morskiej drogi do Indii
Przebieg
- wyruszenie 1492
- odkrycie nowego swiata
- powrot do Hiszpanii 1493

Question 4

skutki wielkich odkryc geograficznych

Answer 4

• rozwoj handlu miedzynarodowego
• zwiekszenie wiedzy o swiecie (potwierdzenie kulistosci ziemi)
• rozwoj nauk

Question 5

skutki ekspansji europejczykow w ameryce

Answer 5

• zniszczenie lokalnych kultur
• bogacenie sie panstw kolonialnych
• rozwoj niewolnictwa

Question 6

Osiagniecia Majow

Answer 6

• astronomia
• stworzenie wlasnego pisma
• matematyka
• kalendarz

Question 7

Osiagniecia Aztekow

Answer 7

• wlasny system liczenia
• budownictwo miast

Question 8

Osiagniecia Inkow

Answer 8

• rolnictwo
• hodowanie zwierzat domowych

Question 9

Co to dualizm gospodarczy

Answer 9

Na zachód rozwinela sie gospodarka towarowo-pieniezna (Gospodarka towarowo-pieniężna to system, w którym wymiana dóbr i usług odbywa się za pośrednictwem pieniądza. Jest to model typowy dla gospodarki rynkowej, gdzie produkcja jest nastawiona na zysk, a rynek odgrywa kluczową rolę.
) , na wschod folwarczno-panszczyzniana. (Gospodarka folwarczno-pańszczyźniana to system gospodarczy, w którym dominującą rolę odgrywają wielkie gospodarstwa rolne (folwarki), a chłopi (pańszczyźniani) zobowiązani są do pracy na ziemiach należących do właściciela folwarku (pan feudalny) w zamian za możliwość użytkowania własnych działek.)

Question 10

Produkcja chalupnicza a produkcja w manufakturze

Answer 10

Manufaktura to duze fabryki i towary hurtowe i prace wykonywane przez maszyny. Produkcja chalupnicza to czlowiek wykonujacy wszysztkie prace recznie.

Question 11

Na czym polegała gospodarka folwarczno – pańszczyźniana

Answer 11

Tworzenie wielkich folwarkow rolnych (duże gospodarstwo rolne) na ktorych chlopi pracowali a w zamian za uzytkowanie z dzialek chlopi byli zobowiazani do placenia panszczyzny.

Question 12

3 przedstawicieli kultury renesansu i ich dziela

Answer 12

Leonardo da Vinci–Ostania Wieczerza
Michał Anioł –Dawid(rzeźba)
Mikołaj Rej–Zwierciadło (Ksiazka)

Question 13

rolnictwo intensywne i extensywne co to

Answer 13

intensywne wykorzystują maksymalny potencjał z nawet małego areału, stosując środki ochrony roślin oraz nawozy mineralne. Uprawy ekstensywne mają tereny rozleglejsze niż w rolnictwie intensywnym.

Question 14

najwazniejsze cechy kultury renesansu

Answer 14

zainteresowanie antykiem, oraz człowiekiem (humanizm)
- wynalezienie druku
- powstanie uniwersytetow
- rozwoj nauki i sztuki
- odkrycia geograficzne

Question 15

przyczyny wybuchu reformacji w Europie

Answer 15

byla odpowiedzia koscielnej sytuacji gdzie, papieze utozsamiali sie bardziej z przywodca politycznym, panowal nepotyzm, lamanie celibatu oraz przekupstwo.

Question 16

Poglady Jana Kalwina

Answer 16

Kalwini odrzucali autorytet papieża, hierarchię kościelną, obrzędy, sakramenty (poza chrztem i komunia rozumianymi symbolicznie). Głosił doktrynę predestynacji - zbawienia przez wiarę, rygorystyczną etykę
- Surowe zasady moralne
- Podstawa doktryny byla Biblia (Jedyne zrodlo wiary)
- Uznawal 2 sakramenty (Chrzest i Kominie)

Question 17

Jak doszlo do powstania kosciola anglikanskiego

Answer 17

po nieudanych próbach przekupienia papieża Leona X, sprzeciwiającego się małżeństwu Henryka z Anną Boleyn, ogłosił siebie głową Kościoła w Anglii.

Question 18

Metody ktorymi kosciol katolicki zwalczyl reformacje

Answer 18

poprzez kontrreformacje czyli reformę katolicką. To wlaśnie tam potępiono Lutra i jego poglady,ustalono ,ze to papież jest głową Kościoła,uporządkowano administrację kościelną oraz opracowano Indeks ksiąg zakazanych.Kontrreformację przeprowadzano poprzez zdyscyplinowanie duchownych czy ograniczenie swobody druku dla pism protestanckich.

Question 19

Wyjasnij pojecia reformacja i kontrreformacja

Answer 19

Reformacja - ruch religijny w Europie,który doprowadził do rozłamu w Kościele katolickim w XVI wieku i powstania protestantyzmu.
Kontrreformacja - zjawisko w Kościele katolickim od soboru trydenckiego polegające na zwalczaniu reformacji i dążeniu Kościoła do odzyskania utraconych wpływów.

Question 20

jak powstal sejm walny.

Answer 20

Do powstania sejmu walnego doszło w sposób buntowania się szlachty i ich zaorzeczania.

Question 21

Sejm walny znaczenie w Rzeczypospolitej

Answer 21

Często przez zasadę jednomyślności i bardzo długi dyskusji sejm po ustawowych sześciu tygodniach rozpadał się bez podjęcia uchwał.

Brak zgody lub sprzeciw wobec jakiegoś pomysłu – liberum veto, były często wykorzystywane przez stronnictwa magnackie dla prywatnych interesów lub też dla własnych korzyści dogadywali się z wrogami państwa i dla ich interesu zrywali sejm przez liberum veto.

Question 22

Rodzaje szlachty

Answer 22

❶ Magnateria – posiadacze od kilkunastu do kilkuset wsi.
❷ Szlachta średnia (szaraczkowa) – właściciele od jednej do kilku wsi.
❸ Szlachta zagrodowa – posiadacze gospodarstwa rolnego.
❹ Szlachta gołota – szlachta, która nie posiadała majątku.

Question 23

Przyczyny unii Lubelskiej

Answer 23

Główną przyczyną było zagrożenie ze strony krzyżackiej oraz fakt, że Ludwik Węgierski nie pozostawił męskiego potomka.

Question 24

Najwazniejsze postanowienia Unii Lubelskiej

Answer 24

Zjednoczenie Polski i Litwy: Polska i Litwa zostały połączone w jedno państwo, Rzeczpospolitą Obojga Narodów, zachowując odrębność swoich urzędów, wojska i skarbu.
Wspólny Sejm i władca: Utworzono wspólny sejm oraz wybrano jednego monarchę, który był zarówno królem Polski, jak i wielkim księciem litewskim.
Wspólna polityka zagraniczna: Oba państwa miały prowadzić wspólną politykę zagraniczną, co miało na celu wzmocnienie ich pozycji w Europie.
Zachowanie autonomii: Litwa zachowała pewną autonomię, w tym własne prawo i administrację oraz jezyk, mimo formalnego zjednoczenia z Polską.

Question 25

Skutki Unii Lubelskiej

Answer 25

• odsunięta zagrożenie ze strony krzyżaków.
• chrystianizacja Litwy.
• Rzeczpospolita stała się pomostem pomiędzy Zachodem a
  Wschodem.
• Rzeczpospolita stała się krajem wielonarodowtm.
• rozszerzenie granic Polski.

Question 26

Pojecia Vivente Rege, Interrex, Elekcja Viritim

Answer 26

vivente rege - koronacja nowego króla za życia poprzedniego
interrex - w czasie bezkrólewia taka osoba sprawowała władze był to prymas
Elekcja viritim - elekcja, która oznaczała osobisty udział całej szlachty w wyborze króla.

Question 27

Jak wybrano Krola po smierci ostatniego Jagiellona

Answer 27

w Polsce wprowadzono wolną elekcję. Króla wybierała szlachta na specjalnym sejmie elekcyjnym. Pierwsza wolna elekcja odbyła się w 1573 roku i zakończyła się wyborem Henryka Walezego na króla Polski. Wolna elekcja stała się stałym elementem ustroju Rzeczypospolitej, gdzie każdy szlachcic miał prawo głosu w wyborze monarchy.

Question 29

Pojecia Pacta Conventa, Sejm Konwokacyjny, Sejm Elekcyjny

Answer 29

pacta conventa – rodzaj prywatnych, szczegółowych zobowiązań nowo obranego władcy (elekta) na rzecz szlachty, skarbu i państwa polskiego.
Sejm konwokacyjny – w I Rzeczypospolitej pierwszy sejm odbywający się w momencie nastania bezkrólewia. Był sejmem poprzedzającym wolną elekcję, podczas której ustalani byli kandydaci do władzy.
Sejm elekcyjny – zjazd szlachty, który miał zadecydować o wyborze nowego króla. Uchwalano na nim układy i pakty (tj. pacta conventa). Szlachta popierała danego kandydata w zamian za coś lub z przekonania.

Question 30

Henryk Walezy zobowiazanie w Paktach Conventach

Answer 30

Henryk Walezy w pacta conventa zobowiązał się m.in. do kształcenia stu polskich szlachciców we Francji na swój koszt, spłacenia długów króla Zygmunta Augusta, prowadzenia 4 tysięcy piechoty gaskońskiej przeciw Iwanowi Groźnemu, odrestaurowania Akademii Krakowskiej i odbudowy polskiej floty na Bałtyku.

Question 31

Co to artykuly Henrykowskie

Answer 31

akt prawny wydany przez Henryka Walezego w 1573 r., określał podstawowe zasady ustroju Rzeczypospolitej szlacheckiej, m.in.: elekcyjność tronu, elekcja viritim, systematyczne zwoływanie sejmu, nie nakładanie nowych podatków bez zgody parlamentu.

Question 32

Dokonania Stefana Batorego

Answer 32

Za jego sprawą Polska opanowała całe niemal terytorium Inflant. Powołał też piechotę wybraniecką, w szeregach której walczyli chłopi z dóbr królewskich.

Question 33

Polska Panstwo bez stosow

Answer 33

Polska była zatem jedynym krajem w którym za wyznawanie nowych religii nie karano na przykład paleniem na stosie, dlatego też była nazywana “państwem bez stosów”.

Question 34

Piechota wybraniecka i Trybunal koronny co to

Answer 34

Piechota wybraniecka - stworzona w 16 wieku przez Króla Stefana Batorego które wchodziły wskład wojsk |RP skład chłopi z dóbr królewskich. Trybunał litewski najwyższy sąd apelacyjny na litwie powstał w 16 wieku na początku siedziba Wilnie.
Trybunal koronny - czyli sąd najwyższy dla szlachty polskiej, miał odciążyć króla i przejąć sądownictwo apelacyjne. Jedynie niektóre sprawy (np. dotyczące miast) pozostawały w gestii sądu królewskiego

Question 35

Kim byl i co odjebal Mikolaj Kopernik

Answer 35

Był astronomem, kanonikiem, prawnikiem, matematykiem, lekarzem i ekonomistą. Jego najważniejszym dziełem jest traktat “O obrotach sfer niebieskich”, w którym opisał heliocentryczną wizję wszechświata.

Question 36

Cechy stylu Barokowego

Answer 36

Najważniejsze założenia baroku to: ruch, dynamika, łączenie elementów, oryginalność, wzrost rola koloru i światła, teatralność, no i głównie tematyka religijna i mitologiczna.

Question 37

Sarmatyzm co to

Answer 37

Sarmatyzm to poglądy charakterystyczne dla szlachty polskiej na przełomie XVII i XVIII wieku. Wierzono, że po owych Sarmatach szlachta polska odziedziczyła waleczność, odwagę i miłość do ojczyzny.

Question 38

Stosunki szlachty z Zygmuntem III Waza`

Answer 38

Konflikty w stosunku do Polityki Centralizacyjnej do ktorej dazyl Waza oraz Uni Personalna ze Szwecja co wzbudzilo nieufnasc wobec Wazy. Szlachta byla silnie przeciwna Zygmuntowi i sie buntowala przeciw niemu.

Question 39

Czym byly dymitriady i ich konsekwencje

Answer 39

Dymitriady to wyprawy zbrojne polskiej magnaterii do Rosji w latach 1598-1613. Miały na celu osadzenie na moskiewskim tronie Dymitra Samozwańca podającego się za syna Iwana Groźnego. Ich następstwem był wybuch wojny polsko-rosyjskiej w latach 1609-1618.

Question 40

Przyczyny i przebieg potopu szwiedzkiego

Answer 40

Przyczyny:
- Chęć zawładnięcia wszystkimi wybrzeżami Morza Bałtyckiego przez Karola Gustawa
- Chęć przejęcia bogactw Rzeczpospolitej.
- Chęć wykorzystania trudnej sytuacji Polski przez Karola Gustawa.
Przebieg
- Zniszczenie kraju.
- Straty ludności i dobytku.
- Zaostrzenie polityki wobec protestantów.
- WOJNA PODJAZDOWA

Question 41

kim i czym sie zajmowali Kozacy

Answer 41

Kozacy - rdzenni mieszkańcy Ukrainy zamieszkujący Zaporoże ( południową część) . Kozacy zajmowali się w głównej mierze grabieżami, wojnami i handlem skradzionych towarów

Question 42

Przyczyny powstania Chmielnickiego i przebieg

Answer 42

Główne przyczyny powstania Chmielnickiego: zła sytuacja społeczno-ekonomiczna Kozaków, różnice wyznaniowe, dążenie Kozaków do zwiększenia rejestru.
Przebieg: Dochodzi wówczas do pasma bezprecedensowych klęsk wojsk Korony nad Żółtymi Wodami, pod Korsuniem i Piławcami

Question 43

Pojecia Potop, Wojna Podjazdowa i Rejestr kozacki

Answer 43

POTOP - jest to niszczycielski najazd szwedów na Polskę.
WOJNA PODJAZDOWA - to sposób prowadzenia walki polegający na atakowaniu wrogich wojsk z zaskoczenia w malych grupach.
Rejestr kozacki – spis Kozaków, których Rzeczpospolita wykorzystywała jako żołnierzy zaciężnych w służbie wojskowej do obrony południowo-wschodnich ziem ruskich Korony przed najazdami Tatarów krymskich.

Question 44

Przebieg i znaczenie Wiktori wiedenskiej

Answer 44

Przebieg:
- Oblezenie Wiednia przez Turcje
- Utworzenie koalicji z wojsk austriackich, polskich, niemieckich i innych sojuszniczych sil.
- Armia dowodzona przez Jana III Sobieskiego dolacza do Koalicji.
- Sily koalicji atakuja oboz osmanski i Husaria Polska odgrywa kluczowa role.
- Zwyciestwo koalicji
Znaczenie
- zatrzymanie ekspansji osmanskiej
- Wzmocnienie rzeczypospolitej na tle politycznym
- Koalicja swietej Ligi utworzenie

Question 45

Skutki spoleczne i gospodarcze wojen toczonych przez Rzeczpospolita w XVII wieku.

Answer 45

Gospodarcze - zniszczenia infrastruktury, takiej jak drogi, mosty, miasta i wsie, co wpłynęło na destabilizację gospodarki,spadek produkcji rolniczej i przemysłowej,ograniczenie handlu wewnętrznego i zagranicznego,utrata znacznych obszarów terytorialnych przez Rzeczpospolitą, osłabiła potencjał ekonomiczny i militarny kraju,długi spowodowane pożyczkami, w celu finansowania działań militarnych.
Spoleczne - wielu ludzi straciło swoje domy i mienie, co wpłynęło na destabilizację życia społecznego.klęski głodu i ubóstwo,migracje ludności, zarówno w wyniku zniszczeń, jak i przymusowych wysiedleń,osłabienie wpływów króla i szlachty, wzrost roli magnaterii.

Question 46

Polityczne skutki wojen toczonych przez Rzeczpospolita w XVII wieku.

Answer 46

Wojny, a zwłaszcza długotrwałe konflikty, osłabiły autorytet króla. Wiele decyzji wymagało zgody sejmu, co przy częstym stosowaniu liberum veto prowadziło do paraliżu legislacyjnego i politycznego. Co za tym idzie wzrost wplywow magnaterii. Zmniejszenie miedzynarodowje pozycji rzeczpospolitej.