sd p5 Flashcards
Welke twee soorten effecten behoren tot de kansgebonden effecten?
Tumorinductie en genetische effecten
In het LQ-model voor kansgebonden effecten wordt een onderscheid gemaakt tussen een lineaire en een kwadratische term. Wat is de biologische verklaring achter beide termen?
Lineair: schade door één deeltje (STLD, single track letal damage).
Kwadratisch: schade door interactie van meerdere subletale schades (SLD, subletal damage)
Hoe verklaart men het feit dat bij hoge doses de kans op kansgebonden effecten afneemt? Welke soort stralingsschade ontstaat dan?
Bij zeer hoge doses treedt kan schade aan cellen niet meer gerepareerd worden en treedt celdood op.
Welke dosis-effectrelatie wordt in de stralingshygiëne gehanteerd?
LQ model met in lage dosis gebied: lineair geëxtrapoleerd. Dit geeft een overschatting van het risico. In de stralingshygiëne geeft een overschatting geen probleem omdat dit gericht is op afscherming en je dan liever aan de veilige kant zit
Wat verstaat men in de stralingshygiëne onder het lineairiteitsprincipe?
De kans op een stochastisch (kansgebonden) effect neemt recht evenredig (lineair) toe met de dosis.
Er wordt geen drempeldosis aangehouden.
In welke type cellen moet schade aan het DNA worden toegebracht om genetische schade te laten ontstaan.
Geslachtscellen
Beschrijf de vier wijzen waarop schade op chromosomaal niveau tot uiting kan komen in het nageslacht.
- Het niet innestelen van de bevruchte eicel in het baarmoederslijmvlies
- Het niet tot ontwikkeling komen van de bevruchte eicel
- Abortus of doorgeboorte van de foetus
- Geboorte van kinderen met erfelijke afwijkingen.
De ICRP hanteert bij risicoschattingen ten aanzien van genetische schade een risicofactor van 13 per 106 per mSv. Welke van bovengenoemde soorten genetische schades worden in dit risicogetal meegenomen?
Geboorte van kinderen met erfelijke afwijkingen.
Hoe groot is de natuurlijke incidentie van het voorkomen van genetische afwijkingen bij de mens?
Over het algemeen wordt een incidentiegetal van 60.000 per 106 levend geboren kinderen aangehouden
Hoe is men aan gegevens gekomen om het risico op genetische effecten te schatten?
Dierexperimenten
Waarom is de gonadendosis slechts voor 40% ‘genetisch significant’?
Het ICRP houdt een leeftijd van 30 jaar waarop men kinderen krijgt. Er wordt uitgegaan van een leeftijdsverwachting van 75 jaar.
30/75=0,4. Dit komt overeen met 40%.
Waarom wordt het risico op genetische schade voor de beroepsbevolking lager geschat dan het risico voor de gehele bevolking?
De gehele bevolking is inclusief kinderen en ouderen. De beroepsbevolking is een kleinere groep.
Van welke factoren is de tumorinductie ten gevolge van straling afhankelijk?
Type cel, dosistempo (denk aan bronconstante), met welke tussenpozen je de dosis oploopt ‘fractionering’.
Welk type dosis-effectrelatie wordt er voor risicoschattingen voor kankerinductie gebruikt?
LQ model met lineaire extrapolatie naar lage dosis, gebruik makend van DDREF (Dose and dose rate effectiveness factor)
Wat wordt bedoeld met het begrip detriment en welke risico’s en schades worden in dit getal (detriment) mee gewogen?
‘detriment’ betekent schade.
Het detriment is het gewogen risico op stochastische schade. Dit geeft vier factoren:
- Risico op inductie van een fatale tumor.
- Fatale tumor: verlies van levensjaren.
- Niet fatale tumoren: schade.
- Ernstig overerfbare schade.
Wat houdt het begrip ‘collectieve dosis’ in?
De collectieve dosis is de vermenigvuldiging van het aantal personen dat blootgesteld wordt aan de straling, met de betreffende dosis. De eenheid van collectieve dosis is manSv of mensSievert.
- Wat is de collectieve dosis in de volgende gevallen?
- 5000 personen worden blootgesteld aan een dosis van 3 mSv.
- 50 personen worden blootgesteld aan een dosis van 300 mSv.
- 1 miljoen personen worden blootgesteld aan een dosis van 1 mSv.
- 20.000 personen worden blootgesteld aan een dosis van 5 mSv.
-15 manSv
-15 manSv
-1000 manSv
-100 manSv
Wat is de definitie van celoverleving?
De fractie overlevende cellen als functie van de dosis
Hoe werkt reoxygenatie van tumorcellen en wat is het gevolg hiervan?
Hypoxische cellen zijn niet stralingsgevoelig en wel in staat om te delen. Na bestraling sterven de oxische cellen af, hierdoor komt er ruimte om de hypoxische cellen te laten delen in normoxische cellen. Bij de volgende fractie gaan deze normoxsiche cellen weer kapot waardoor er weer hypoxische cellen normoxisch worden. Zo verminderd het aantal hypoxische cellen en daarmee de tumor
wat zijn de 5 R’s van RT?
- Repair ; herstel van sublethale schade (beta)
- repopulatie ; aangroei van populatie cellen na blootstelling
- redistributie ; herstel van verdeling over verschillende celcycli
- reoxygenatie ; tijdens/na blootstelling daalt de zuurstof spanning in de cel. Het herstel hiervan heet reoxygenatie
- radiosensitivieit ; de gevoeligheid van een cel voor straling