S&B Flashcards
bachelor 1
wat is recht (wat houdt het woord in) (definitie)
recht gaat over wat “normaal” is. het is een neerslag/uitkomsten van rechtvaardige behoeftes
wat zijn descriptieve uitspraken + voorbeeld
ze verwijzen naar feiten, zijn waar of niet waar
- voorbeeld: het regent
wat zijn normatieve uitspraken + voorbeeld
verwijzen naar regels, zijn geldig of ongeldig
- voorbeeld: u maakt een fout (verschillende regels kunnen voor verschillende antwoorden zorgen
wat betekent legitiem
gedrag dat wordt gerechtvaardigd, wat wel of niet mag wat dus aansluit op de moraliteit en verandert met de tijd
wat betekend rechtmatig
het is geldig, formeel correct; staat in het recht
wat is objectief recht
het staat los van meningen/interpretaties. het recht is officieel vastgelegd. als mensen zich niet gedragen hoe het hoort kan je ze hiermee aanspreken.
wat betekent subjectief recht
is gebaseerd op individuele overtuigingen. ik heb recht op… het komt wel voort uit objectieve regels, en ze worden ontleent
wie zijn natuurlijke personen in het recht
mensen
wat zijn rechtspersonen
zijn organisaties zoals een gemeente. ze nemen zelfstandig deel aan het maatschappelijk verkeer en zitten niet vast aan de individuen
wat zijn rechtssubjecten
dragers van recht en plichten
wanneer heb je handelsonbewaam
als je als natuurlijk persoon niet in staat bent om de betekenis van je daden te beseffen en de wet beschermt je daar dan voor
wat is het verschil tussen onbewaam en onbevoegd zijn
bij onbekwaam kan je in het algemeen niks, niet bevoegd; en als onbevoegde heb je alleen over de specifieke handeling niks te zeggen
naar welk belang kijkt publiek recht en privaat recht
- publiek; algemeen belang
- privaat; particulier belang
wat is de relatie met de burgers tegen over publiek en privaat recht
- publiek; overheid en burgers tegenover elkaar (niet gelijke)
- burger en partij zijn gelijke
hoe wordt de handhaving uitgevoerd bij publiek en privaat recht
publiek; dwang orderning=door de overheid
privaat; spontane ordening=gaat uit van de burgers/rechtspersonen zelf oplossen/nakomen
waar gaat het strafrecht over
regels betreffende strafbaarheid van gedragingen
welke soorten publiek recht zijn er
staatrecht, bestuursrecht, strafrecht
wat is een wet in formele zin
gezamelijk besluit van de regering en de staten-generaal dat volgens de grondwettelijk bepaalde procedure tot stand is gekomen (vorm)
wat is een wet in materiële zin
algemeen verbindend voorschrift (AVV) naar inhoud wet maar niet door de formele procedures, zoals gemeentelijke verordeningen. het geldt voor iedereen. (inhoud)
wat zijn voorbeelden van wetten dat materieel en formele zin zijn
strafrechten wetten, grondwetten
wat zijn wetten alleen in formele zin; voorbeeld
begrotingswetten
wat zijn wetten alleen in materiele zin; voorbeeld
verordenig van een gemeente
wat zijn wetten die niet formele en materiele zin zijn; voorbeeld
gemeentelijke vergunning: geldt niet voor iedereen en is door de burgemeester gegeven
wat is formeel recht
regels kunnen hierdoor worden gehandhaafd; wie mag wat doen (politie-rechten, rechten van een rechter)
wat is materieel recht
regels die we allemaal in acht moeten nemen; inhoudelijke regels waar we ons aan moeten houden
voor wie geldt het recht (2 beginselen)
als je je op het grondgebied van een staat bevindt, gelden deze regels (territorialiteitsbeginsel) en de burgers (nationaliteitsbeginsel)
wat houdt juridische fictie in
de rechter mag ervan uitgaan dat jij de wetten kent wat relevant is voor jou; tegen hem zeggen ik ken deze wet niet zal niet worden geaccepteerd.
wat is natuurrecht
verbonden aan de menselijke natuur; het is het ideale recht; buiten ons bestaan ze al, zit in onze aard
welke gedachte zit achter human rights
de natuurrechtelijke gedachten
wat is positief recht
een recht moet opgeschreven zijn om te gelden, mensen maken rechten
hoe denkt hugo de groot over recht
hij was de eerste die zie dat de mens vanuit nature recht heeft ipv opgeschreven
wat is codificatie
het in wetboeken opschrijven van het recht
wat is legisme
het recht uit de wet halen en niets anders doen dan de wetteksten mechanisch toepassen
wat zijn problemen die opspelen bij legisme
- wetten zijn niet altijd duidelijk, dus hoe moet je ze precies toepassen
- in de wet staat niet alles, er zijn leegtes
- rechtsbeginselen (principes) spelen ook een rol en staan soms tegenover de wet
wat is het belang van rechtspraak al bron van recht
er moet uitgelegd worden waarom de beslissing wordt gedaan, en hoe de algemene regels zijn gebruikt en geinterpreteerd
waar gaat het over bij interpreteren
het zoeken naar de bedoeling van de wetgever
wat is het hardheidscausale
in uitzonderlijke gevallen mag je afwijken van de strikte toepassing van een wet, als dit negatief uitvalt voor ene individu. het geeft ruimte voor maatwerk zodat er recht kan worden gedaan aan een situatie
welke voorwaarden zitten aan het gebruik van een gewoonte als bron van recht
- het moet een herhaalde gedraging zijn anders is het geen gewoonte
- het moet voelen dat men zich zo moet gedragen; rechtsplicht
wat is het legaliteitsbeginsel
geen bevoegdheid zonder grond in de wet
wat is het verantwoordingsbeginsel
geen bevoegdheid zonder verantwoordingsplicht
wat zijn rechtsbeginselen (definitie)
zijn fundamentele principes die worden gebruikt bij het interpreteren/ontwikkelen/toepasseeen van een wet
welke 5 rechtsbeginselen zijn er (plus korte toelichting)
- rechtszekerheid= wet moet duidelijk en voorspelbaar zijn zodat het toe is te passen
- gelijkheid voor de wet= wet wordt gelijkelijk toegepast zonder discriminatie
- billijkheid = recht moet eerlijk zijn en rekening houden met omstandigheden individu
- rechtvaardigheid = eerlijke/rechtvaardige uitkomst in overeenkomst met wet en normen
- legaliteitsbeginsel= mag alleen handelen als dat volgens de wet mag. alleen strafbaar als de wet dat ook zegt
wat is geschreven recht
legaal, een wet, door formele procedure
wat is ongeschreven recht
gaat over normen en regels die niet officieel zijn vastgelegd. bijv. rechtspraak omdat de bevoegdheid niet bij de rechter is om wetten de schrijven
wat doet een fopspeen functie
mensen zijn ontevreden, er wordt een wet of regel geschreven voor de vorm maar er wordt niet echt iets aan gedaan
wat zijn de 5 functies van het recht + betekenis
-normatief=het recht stelt gedrag vast, geeft normen/waarden samenleving weer
-additioneel= richtlijngevend
-geschiloplossende= recht biedt mechanisme om conflicten op te lossen
-instrumentele= vergunningen nodig om bepaald beleid door te voeren
-institutionaliserende/sociale verandering= reageert op sociale ontwikkelingen dus weergeeft hoe het gaat en stimuleert verandering
wat zijn overheidslichamen
organisaties die zijn opgerciht om een taak van de overheid op zich te namen/uit te voeren en zijn juridisch bevoegd
welke vier overheidslichamen zijn er
-gemeente en provincie
-waterschappen
-overige lichamen met verordenende bevoegdheid
-staat
welke 3 functies+uitleg heeft het publiekrecht
- constituerend = schept ambten
- attribuerende functie = verleent bevoegdheid aan ambtenaren
- regulerend = tussen ambtenaren en met burgers regels
wat doet macht
het verleent bevoegdheid aan een bepaalde institutie maar moet wel opgeschreven staan in een wet
wat is gezag
gelegitimeerde macht, je hebt het al leider nodig om geaccepteerd te worden door het volk
waarom moet macht begrenst worden met recht?
om absolute macht en corruptie te voorkomen
wat is een aanbouwwet
je maakt een frame, en je bouwt elke keer er een stukje bij totdat die compleet is
wat is een raamwet
wet in formele zin, deze vul je later in met regelingen van lagere orde
Wat is een AMVB
een algemene maatregel van bestuur, regelgevend besluit dat door de regering wordt vastgesteld. het is dus in formele zin
wat is een KB
een koninklijk besluit, heeft een kracht van een wet en wordt bij specifieke zaken gebruikt die niet in een wet staan
wat is ministeriële beschikking
een besluit door de ministers in een specifiek geval, kan een regeling bevatten (die wel algemeen verbindend is)