ruimtelijk bestuursrecht Flashcards
Functioneel rechtsgebied:
Instrumentele functie van het recht staat centraal
Ruimtelijke ordening:
Het beleid gericht op de bescherming van de ruimtelijke kwaliteit of de beheersing van de ruimtelijke ontwikkeling oor de bestemming, de inrichting en het beheer van de beschikbare ruimte.
Milieubeleid:
Beleid gericht op de bescherming van de mens en het fysieke milieu door
- milieuhygiëne
- milieubeheer
- natuurbescherming en landschapszorg
milieuhygiëne
voorkomen en bestrijden van milieuverontreiniging
vb: verg. Plicht voor lozen schadelijke stoffen
milieubeheer
duurzame aanwending van niet levende natuurlijke rijkdommen en de bescherming van de atmosfeer, bodem en het water tegen onttrekking
vb: verg plicht voor ontginningen
natuurbescherming en landschapszorg
behoud natuur en landschapswaarden, door de bescherming beheer en inrichting van natuur en landschap en bescherming biotisch natuurlijke milieu tegen onttrekking.
Vb: verg plicht voor draineren waterrijke gebieden/verbieden van vogelvangst
FUNCTIES ruimtelijk bestuursrecht
- regulering menselijk handelen
- organisatie besluitvorming binnen de OH en rechtsbescherming van de burger tegen de OH
- organisatie van de handhaving
duurzame ontwikkeling:
BRUNDTLAND- COMMISSIE 1987
een ontwikkeling die voorziet in de behoeften van de huidige generatie zonder de mogelijkheden in gevaar te brengen voor toekomstige generaties om in hun eigen behoeften te voorzien.
Directe regulering/ command and control/ fysieke regulering:
Het gewenste gedrag wordt op dwingende wijze en vrij nauwkeurig voorgeschreven door middel van verbods- en gebodsbepalingen
Indirecte regulering:
Er wordt geappelleerd aan de eigen verantwoordelijkheid van de burger om het gewenste gedrag aan te nemen.
Juridische instrumenten:
uitvaardigen van wetgeving noodzakelijk.
Vb: subsidieregeling
Sociale instrumenten:
gedrag betrokkenen veranderen door motivering te vergroten, door overleg en overreding.
Vb: milieu educatie
Economische instrumenten:
materiële voordelen of nadelen koppelen aan milieuonvriendelijk respectievelijk –vriendelijk gedrag.
Vb: emissierechten
Milieueffectenrapport:
inhoudelijk mechanisme dat OH verplicht rekening te houden met resultaat MER
Openbaar document, opgesteld door deskundigen waarin van een voorgenomen actie en van de redelijkerwijze in beschouwing te nemen alternatieven, de te verwachten gevolgen voor het milieu in hun onderlinge samenhang op een systematische en wetenschappelijke verantwoorde wijze worden geanalyseerd en geëvalueerd.
MER ⇒ openbaar onderzoek is vereist
Beleids mer-> project mer
Bestuursrecht:
Regelt de organisatie, de bevoegdheden, de werking en het optreden van de overheid en de rechtsbescherming van de burger tegen de overheid.
Vergunning:
Beslissing waarbij de overheid in een individueel geval toestemming verleent om af te wijken van een algemeen verbod of gebod
uitdrukkelijk, schriftelijk en specifiek (modelformulieren)
Watertoets
Moet ervoor zorgen dat schadelijke effecten voor watersystemen door beslissingen in andere beleidsdomeinen, zoals ruimtelijke ordening worden voorkomen, hersteld beperkt of gecompenseerd.
geen fictief positieve beslissing
Niet erbij de aanvraag wordt geacht te zijn bekomen, maar mag wel activiteit verrichten
is een vergunning altijd onmiddellijk uitvoerbaar?
Behalve indien de wetgever (wachttermijn) het bepaalt is een vergunning onmiddellijk (tenzij nog een andere vergunning vereist is) uitvoerbaar
Technocratische vs ambtelijke besluitvorming
vb p 37
TERMIJN:
p61
- middernacht tot middernacht
- termijn omvat alle kalenderdagen
- maanden/ jaren: zoveelste tot dag voor de zoveelste
- za, zo, feestdag: telt mee, geen verlenging
Interne onwettigheid:
als oh de haar toegekende bevoegdheden voor andere doeleinden aanwendt dan ter verwezenlijking van het doel waarvoor zij bestemd zijn, rechtspraak ziet dit als schending van de wet.
Doelgebondenheid
- oh optreden: legaliteits of wettigheidsbeginsel
- private belangen betrokkenen: redelijkheidsbeginsel en proportionaliteitsbeginsel.
Milieutoets:
verplicht de vergunningsverlenende overheid om bepaalde milieubelangen enz. Bij de beoordeling te betrekken. (is inhoudelijk mechanisme)
termijn van orde, redelijke termijn, dwingende termijn en vervaltermijn.
P57-58
Devolutieve werking van het administratief beroep:
beroepsinstantie gaat dat gedeelte van de vergunningsaanvraag waarop het beroep betrekking heeft, zowel wat de legaliteit als de opportuniteit betreft, opnieuw beoordelen zonder gebonden te zijn door de motivering vervat in de beslissing in eerste aanleg, noch door de tijdens de beroepsprocedure ontwikkelde argumenten. Niet ultra petita statueren p 70 n(niet uitspreken over iets waarover je niet gevat bent)
Ondeelbaarheid van een vergunning:
alle onderdelen van een vergunning zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden zodat zij niet afgesplitst kunnen worden van elkaar.
Onteigening:
Gedwongen, onherroepelijke en volledige overgang van een zakelijk recht van de onteigende naar de onteigenaar. – voor OH, private RP en private persoon.
Verhouding met RUP PvA
kijken naar achterliggend doel, in principe moet in overeenstemming zijn.
Externe wettigheid:
Heeft betrekking op eventuele onbevoegdheid en niet-naleving van substantiële of op straffe van nietigheid voorgeschreven vormen
Interne wettigheid:
Betrekking op eventuele schending van de wet en machtsafwending
Machtsafwending:
bevoegdheid voor een ander oogmerk gebruiken dan waarvoor deze is verleend.
Gevolg niet ontvoogde gemeenten
gewestelijk stedenbouwkundige ambtenaar geeft bindend advies aan college van burgemeester en schepenen als vergunningsverlenende instantie in 1e aanleg (pag37)
Procedurele mechanismen:
- 1 vergunning geldt als ander
- projectvergunning (projectfeststellungsverfahren) (Konzentrationswirkung- (plicht tot belangenafweging) (alle met het project verbonden publeike en private belangen moeten in het planfestellungsverfahren tegen elkaar worden afgewogen)) (pag 54)
vervaltermijn: rechtsgevolg
onder andere verlies bevoegdheid om te beslissen (pag 58)
criterium van de oorzaak van de vordering
(beslissing van de rechter of het vergunningsplichtig is of niet)(oorzaak misdrijf: gn vergunning voor uitvoering nodig voor uitvoering herstelmaatregel) pag 81
recht wederinkoop:
indien de voor werken van algemeen nut verworven gronden die bestemming niet krijgen: onteigende heeft dat recht (pag 120)
Rechterlijke controle onteigening:
proportionaliteitstoets tussen onteigening en doel dat ermee wordt nagestreefd.
Habilitatiewet:
wetgevende akte die de eigenaar de bevoegdheid geeft om tot een onteigening over te gaan. Verschil onteigeningsmachtiging/onteigening besluit pag 119
Andere WG betrekken bij besluitvorming:
- als WG in welk kader de besluitvorming plaatsvindt dat voorziet
- indien die andere WG dat voorziet
Technische bouwvoorschriften:
(max bouwhoogte, min afstand perceelgrenzen) in vlaams gewest grotendeels vervat in omzendbrieven.
Venale waarde:
Verkoopwaarde van het goed op de markt
Toekomstwaarde:
de meerwaarde waarop men in de toekomst naar alle waarschijnlijkheid mag rekenen en die bij de onteigening zeker vaststaat.
Geschiktheidswaarde:
Materiële vergoeding, de bijzondere waarde vna het onroerend goed wegens de aangepaste inrichting ervan door de eigenaar.
Affectiewaarde:
Morele vergoeding, betreft een emotionele waarde
Waardevermindering van het restant!
Onteigende kan eisen dat een gebouw in zijn geheel wordt onteigend.
Waardevermindering voortspruitend uit het (toekomstige) gebruik dat de onteigenaar van het onteigende goed maakt mag geen rekening mee worden gehouden. (wel vordering abnormale burenhinder (art 544BW)
Wederbeleggingsvergoeding:
Vergoeding voor de kosten van wederbelegging, dus de belastingen en andere kosten verschuldigd bij het verwerven van een nieuw onroerend goed. (forfaitair)
Wachtinterest:
Rente van het geld tussen het ogenblik van de ontvangst ervan en de vermoedelijke datum van wederbelegging.
interestvoeten
Wettelijke intrestvoet
Intrestvoet voor de basisherfinancieringstransacties van de Europese Centrale Bank
Planologische neutraliteit:
Geen rekening met plannen van aanleg of ruimtelijke uitvoeringsplannen bij onteigeningsvergoeding
Uitz: indien de onteigening niet het oogmerk heeft het plan van aanleg of het ruimtelijk uitvoeringsplan te realiseren, maw dat het plan vreemd is aan het oogmerk van de onteigening
Beginsel van de gelijkheid voor de openbare lasten:
Overheid kan niet zonder schadevergoeding lasten opleggen die groter zijn dan die welke een particulier in het gemeenschappelijk belang moet dragen
Quasi onteigening:
Wanneer een gebruiksbeperking zo ver gaat dat het privaat nut van eigendom verloren gaat.
Periode voor 1962:
- openbare veiligheid, volksgezondheid en wegenpolitie
- volkshuisvesting
- wederopbouw na de 2 wereldoorlogen
periode van 1962-1998
wet 29 maart 1962: Stedenbouwwet
periode vanaf 2009:
1 september 2009 Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening
onteigeningsvergoeding:
nauwkeurig en rechtvaardige vergoeding die een integraal herstel van de geleden schade inhoudt
billijke vergoeding:
Bedrag dat onteigende in staat stelt een nieuw gelijkwaardig goed te verwerven.
Openbaar onderzoek
Aanvraag wordt bekendgemaakt, dossier ligt bij de OH ter inzage en iedereen kan bezwaren en opmerkingen indienen bij de OH gedurende een bepaalde periode voorafgaand heet nemen van de beslissing door de overheid (pag 65)
Verkavelingsvergunning:
Individuele strekking (verleent rechten) en reglementaire strekking (juridisch kader voor het nadien verlenen van stedenbouwkundige vergunningen) (pag 83)
Ogenblik eigendomsoverdracht:
dag dat vrederechter provisionele vergoeding vaststelt (pag. 106) (na storting door onteigenaar van dit bedrag in de deposito en consignatiekas volgt de inbezitneming of inbezitstelling)
Oh dient bevoegdheden te gebruiken vanuit
stedenbouwkundig oogpunt
Opgelegde bestemming is een
wettelijke erfdienstbaarheid van algemeen nut!!! (pag 141)
Gewestplan is in zijn integraliteit met inbegrip van …….. in ……… ter inzage
orthofotoplannen in het gemeentehuis
plannen van aanleg:
- bestemmingsplan tot OH en burger
- niveau België/ Vlaamse gewest en gemeente
- gewestplannen (per planologisch gewest (48)) en gemeentelijke plannen van aanleg (APA EN BPA)
- bestaat uit
o grafisch plan
o weergave bestaande en juridische toestand van het gebied
o bestemmingsvoorschriften - passief karakter
- niet retroactief
- recht op door gewestplan bepaald bestemmingsvoorschrift
- verordenende kracht
- alle gegevens met betrekking op de bestaande toestand worden (carto)grafisch voorsgesteld
- gewestplannen: orthofotoplannen
bevat ook: bestemmingsvoorschriften: vertellen wat mag en niet mag worden vergund binnen deze bestemmingen
bestemmingen koninklijk besluit van 28 december 1972:
- woongebieden
- industriegebieden
- dienstverleningsgebieden
- landelijke gebieden
- recreatiegebieden
- gebieden bestemd voor ander grondgebruik
Atlas van woonuitbreidingsgebieden:
officieus beleidsdocument van de Vlaamse regering, met kaarten en een legende, dat voor elk woonuitbreidingsgebied weergeeft of het vanuit beleidsmatig en planologisch oogpunt kan worden ontwikkeld voor woningbouw: rood en oranje betekent dat het gebied in aanmerking komt, groen betekent dat het niet in aanmerking komt en geel houdt in dat er nog een geen uitspraak over wordt gedaan. Heeft geen juridische waarde, is een hulpmiddel voor onder meer projectontwikkelaars
Vervuilende industrie:
omwille van leefmilieu afgezonderd
Milieubelastende industrie:
om economische of sociale redenen afgezonderd
KMO zone:
gebieden voor ambachtelijke bedrijven en kleine en middelgrote ondernemingen: voor ondernemingen die niet meer als industrieel kunnen worden aangemerkt.
Dienstverleningsgebieden:
bestemd voor vestiging van bedrijven of inrichtingen waarvan de functie verder reikt dan de verzorging van de buurt.
Leefbaar bedrijf:
is de constructie dienstig voor een landbouwbedrijf (pag 149)
handelingen die van aard zijn in het natuurlijk milieu wijzigingen aan te brengen, zijn verboden.
pag 150
Ruimtelijke structuurplannen
- beleidsdocument
- gericht tot OH
- basis ruimtelijke uitvoeringsplannen
- 5 jaar geldig, min tot vervanging
- 3 bestuursniveaus: Vl gewest, provincie en gemeente.
- Steeds betrekking op totaal grondgebied bestuursniveau
- Informatief, richtinggevend en bindend gedeelte
- Integratie Grond en pandenbeleidsplan
- Mogelijkheid gezamenlijk ruimtelijk structuurplan
- Afwijking bindend gedeelte gemeentelijk ruimtelijk structuurplan kan indien dat genoodzaakt wordt door maatregelen die vereist zijn voor de verwezenlijking van het bindend sociaal objectief vermeld in het Grond en pandendecreet
- Bindende bepalingen gelden voor overheid op niveau waarop ruimt. Structurplan werd opgesteld of lagere niveaus.
- Oh mag in haar beoordeling voor verlening stedenbouwkundige of verkavelingsvergunningen verwijzen naar ruimtelijk structuurplan vlaanderen, doch de beslissing moet in hoofdzaak door andere motieven worden geschraagd.
- Ruimtelijke structuurplannen mogen geen weerslag hebben op de vergunningverlening in het kader van andere wetgevingen dan deze inzake ruimtelijke ordening!
- Strijdige bepalingen lagere structuurplannen worden limitatief opgesomd of omschreven in bindend gedeelte ruimtelijk structuurpan en zijn zo van rechtswege opgeheven. (niet loutere strijdigheid)
- Kan taakstellingen bevatten (zelfde of lager niveau)
- Indeplaatsstelling is in bepaalde gevallen mogelijk
strijdigheid RUP met alg principes van RSP
en strijdigheid RUP met bindende bepalingen RSP
Het volstaat dat het ruimtelijk uitvoeringsplan niet strijdig is met de algemene principes van het ruimtelijk structuurplan.
Ruimtelijk uitvoeringsplan mag niet strijdig zijn met bindende bepalingen van ruimtelijk structuurplan op dit niveau.
Subsidiariteitsbeginsel:
elke overheid regelt dat wat het beste op dat niveau kan worden geregeld. (via taakstellingen verwezenlijkt)
Schending subsidiariteitsbeginsel kan worden ingeroepen ter staving van een middel tot vernietiging van een ruimtelijk uitvoeringsplan voor zover schending taakstelling uit (bindende) of richtinggevende gedeelte ruimtelijk structuurplan vlaanderen kan worden ingeroepen.
bevoegde OH heeft ruime beoordelingsbevoegdheid bij uitvoeren taakstellingen en RvS kan slechts marginale controle uitvoeren en oh beschikt over volheid van bevoegdheid en een ruime beoordelingsbevoegdheid
procedure ruimtelijk structuurplan:
- besluit tot opmaak
- ontwerp ruimtelijk structuurplan
- advies
- voorlopige vaststelling ontwerp
- openbaar onderzoek 90 dagen
- min. 1 informatie en inspraakvergadering
- uitgebreide adviesronde
- definitieve vaststelling ruimtelijk structuurplan
- bekendmaking bij uittreksel in Belgisch staatsblad
- treedt in werking na 14 dagen
RSV:
- onderzoek en prognose
- Vlaanderen open en stedelijk maken + duurzame ontwikkeling
- Ruimtebalans/ ruimteboekhouding: behoort tot bindende bepalingen en legt kwantitatieve opties qua ruimtegebruik vast
Ruimtelijke uitvoeringsplannen
- bestemmingsplan
- gericht tot oh en burger
- 3 bestuursniveaus
- geldig tot vervanging
- betrekking op totale of gedeelte grondgebied
- thematisch of gebiedsgericht
- bestaat uit:
o grafisch plan
o stedenbouwkundige voorschriften over bestemming, beheer en inrichting
o weergave feitelijke en juridische toestand van het gebied
o relatie ruimtelijk structuurplan
o weergave ermee strijdige voorschriften die van rechtswege worden opgeheven
o beoordeling ruimtelijk veiligheidsrapport of planmilieu-effectrapporten. - Passief karakter
- Geen retroactief karakter
- Recht op stedenbouwkundige voorschriften en bestemming
- Moeten uitvoerbaar zijn op zich anders vatbaar voor vernietiging wegens strijdigheid met zorgvuldigheidsbeginsel
- Stedenbouwkundige voorschriften moeten rechtsonderhorige duidelijk kenbare rechtspositie geven, en tegelijk soepel of dynamisch genoeg zijn om toch een tijdje mee te gaan (rechtszekerheidsbeginsel speelt)
Grafisch plan & stedenbouwkundige voorschriften zijn verordenend!!!
Grafisch plan & stedenbouwkundige voorschriften zijn verordenend!!!
thematische plannen:
per thema: zoals bv stedelijke gebieden, grote eenheden natuur, bedrijventerreinen van gewestelijk belang enz. Voordeel beperkte invalshoek dus snel, nadeel integrerende functie gaat verloren
gebiedsgerichte plannen: valleigebied of geheel gemeentelijk grondgebied ordenen. Voordeel integrerende functie en inspraak burger, nadeel vraagt veel tijd.
ABSOLUTE PLANHIËRARCHIE
Met ruimtelijk uitvoeringsplan strijdige voorschriften van lagere ruimtelijke uitvoeringsplannen zijn van rechtswege opgeheven, lijst is mogelijk maar louter declaratief.
Procedure RUP
- besluit tot opmaak
- voorontwerp van ruimtelijk uitvoeringsplan
- eerste advies ronde met plenaire vergadering
- voorlopige vaststelling ontwerp
- 60 dagen openbaar onderzoek
- uitgebreide adviesronde
- definitieve vaststelling plan (kan gedeeltelijk)
- voor gewestelijk plan: advies RvS afdeling wetgeving
- bekendmaking bij uittreksel in het Belgisch Staatsblad
project van gewestelijk, groot provinciaal of gemeentelijk en strategisch belang
pag 169
Prov en gem niveau: geen betrekking ruimtelijk kwetsbare gebieden
Beslissing over verzoek binnen 60 dagen
- administratiefrechtelijke faciliteiten
kan afwijken van inhoud en vormgeving aanvraagdossier, chronologie procedureverloop en duur behandeltermijnen
- geïntegreerde plannings en uitvoeringsprocedure
procedure tot opmaak/herziening ruimtelijk structuurplan en ruimtelijk uitvoeringsplan in 1 geïntegreerde procedure doorlopen → tijdswinst
Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen
Doelstellingen: (159-160)
- voldoen aan woonbehoeften
- aanbieden van voldoende uitgeruste bedrijventerreinen
- beheersing mobiliteit
- garanderen toegankelijk en leefbaar Vlaanderen
- aanbieden van voldoende kwalitatieve ruimte voor landbouw
- versterking open ruimte voor landbouw en natuur
- tegengaan van versnippering
onderzoek en prognose: gewenste ruimtelijke structuur vooropstellen: duurzame ontwikkeling en Vlaanderen open en stedelijk maken door gedeconcentreerde bundeling (versterking stedelijke en gemeentelijke kernen)
ruimtebalans:
- oppervlaktegebieden industrie en gebieden voor bos natuur en groen moet sterk toenemen
- gebieden voor recreatie licht toenemen
- landbouw valt terug
- wonen blijft gelijk (60-40 verhouding: 60 steden 40 in kern buitengebied (gedeconcentreerde bundeling)
opleggen van bestemming: wettelijke erfdienstbaarheid van algemeen nut die op een onroerend goed rust.
Stellen van handelingen in strijd met verordenende voorschriften ruimtelijke uitvoeringsplan is strafbaar
RUP: niet onder formele motiveringsplicht → volstaat dat duidelijk is dat onderzoek en zo nodig weerlegging is gebeurd (materiële motiveringsplicht voortvloeiend uit beginselen behoorlijk bestuur)
Stedenbouwkundige verordeningen
Verordeningen die stedenbouwkundige voorschriften bevatten inzake onder meer de gezondheid en fraaiheid van bouwwerken, de isolatie, beplantingen enz.
- gelden voor geheel of gedeelte grondgebeid
- op 3 bestuursniveaus
- lagere hiërarchische verhouding tot RUP’s
- lagere verordeningen moeten in overeenstemming zijn met hogere
- lagere verordening kan mits toegelaten aanvullen
- geven mogelijkheid voor actieve ruimtelijke ordening
procedure stedenbouwkundige verordeningen
- ontwerp vaststellen
- advies
- bindend advies gewestelijke stedenbouwkundige ambtenaar
- verordening vastgesteld
- bekendmaking in Belgisch staatsblad, na 14 dagen inwerkingtreding
grondbeleid ruimtelijke ordening:
andere finaliteit dan sectoraal rondbeleid. actieve component ruimtelijke ordening, verwezenlijking ruimtelijke bestemmingen.
Moet beheer en inrichtin van gronden en panden overeenkomstig hun bestemming vergemakkelijken en de sociale en functionele verdringing tegengaan → corrigerende rol tov vrij spelen vrije markt
Wijzigingen op eigen initiatief Vlaamse regering van ruimtelijke uitvoeringsplannen moet de opmaakprocedure terug bij het beginpunt worden aangevat. Bij definitieve vaststelling zijn wel wijzigingen mogelijk op basis van adviezen of bezwaren. (pag 168)
Fictief positieve beslissing:
Pag 64
indien gn tijdige uitspraak: vergunning wordt geacht te zijn bekomen. NIET: indien wg bepaalt dat gevraagde activiteiten mogen verricht worden zonder dat er sprake van is dat de vergunning wordt geacht te zijn bekomen!! → geen beroep bij rvs mogelijk in dergelijk geval
Fictief negatieve beslissing:
Pag 64
geen tijdige uitspraak dan wordt aanvraag/beroep geacht te zijn afgewezen.
recht van voorkoop voor de OH:
verkoper moet goed eerst aan de OH aanbieden tegen de prijs en de voorwaarden die bepaald zijn in de verkoopovereenkomst tussen de verkoper en de koper.
Kan in ruimtelijk uitvoeringsplan, enkel voor verkopen, duidt aan welke de begunstigden zijn van recht van voorkoop en bakent de zone af waar het recht van voorkoop wordt ingesteld. Overzicht: website geoloketten GIS- Vlaanderen
Eigenaar moet individueel worden verwittigd bij aangetekend schrijven, ten laatste op de dag van inwerkingtreding van het ruimtelijk uitvoeringsplan, dan gaat de termijn van de geldingsduur in.
Oh bepaalt zelf geldingsduur (max 15 jaar)
Bevat uitzonderingen: verkoop aan de kinderen