Rozne2 Flashcards
Zgon bliźniaka w ciąży bliźniaczej
DKDO
a) II trymestr - wg Wielgosia poród w 38 tc
b) III trymestr - USG i KTG 1 x tydzien - poród 34 tc
JKDO
a) USG i KTG /tydz. MRI po 3 tyg –> gdy zmiany w OUN to poród. Brak zmian –> poród w 34 tc
JKJO
a) > 28 tc - poród
b) < 28 tc - intensywny nadzór i poród w 28 tc
Kwas foliowy - wskazania do profilaktyki 4-5mg/24h
hiperhomocysteinemia
niedokrwistość hemolityczna i megaloblatyczna
w przeszłości wada cewy nerwowej, serca, rozszczep podniebienia
choroby zapalne jelit gdy przyjmuje 5-ASA
MTHFR - wg niektórych tez
Wg Ropackiej też w wielopłodowej
Cukrzyca - wg PTG 04 mg
BMI > 30 (wg PTG 750 ug)
Leczenie BV
Metronidazol:
a) 0.5 g po - 2-3x1, przez 7 dni (2 x 0,5 lub 3 x 0,25 - CIĘŻĄRNE)
b) 2,0 g po - 1 x 1, przez 7 - 14 dni
c) 0,5 glob pv - 2 x 1 przez 7 dni
d) żel 0,75% - 5 g na noc przez 7 dni
Klindamycyna
a) 2 % krem 5 g na noc przez 7 dni
b) glob 0,1 na noc przez 3-7 dni
c) 0,3 g po, 2 x 1 przez 7 dni (CIĘŻĄRNE)
Tinidazol
a) 1 g 1 x 1 przez 5 dni
b) 2 g, 1 x 1 przez 2 dni
Chlokrek dekwalinum
a) 0,01 g, 1 x na noc przez 6 dni
Leczenie T. Vaginalis
Metronidazol (Też u CIĘŻĄRNYCH):
a) 0.5 g po - 2x1, przez 7 -10 dni
b) 2,0 g po - 1 x 1, jednorazowo
Tinidazol - jednorazowo 2 g po
Leczenie PID
Ciężkie PID wg PTG
- Azytromycyna 500 mg, iv przez 1-2 dni, później 250 mg przez 7 dni po
- metronidazol 1,5 g iv, później 3 x 0,5 przez 12-14 dni
Ambulatoryjnie
1) Ceftriakson 250 mg im (jednorazowo) + Doksycyclinum 2 x 100 mg przez 14 dni (+ Metronidazol gdy po zabiegach typu D&C)
2) ofloksacyna 2 x 200 mg po + Metronidazol 500 mg, 1 x 1
3) Cefoksytyna + 1 g probencydu (niedostępne w Pl)
Szpitalne
1) Cefoksytyna (niedostępna w PL) + doksycycklina
2) Klindamycyna 3 x 900 + gentamycyna 3 x 2mg - 1,5 mg/kg mc
Leczenie HSV u nieciężarnej wg PTG
Zakażenie pierwotne
1) Acyklowir 5 x 200 mg przez 7-10 dni
2) Acyklowir 3 x 400 mg przez 7-10 dni
3) Walcyklowir 2 x 1000 mg przez 7 - 10 dni
Nawrót
1) Acyklowir 4 x 200 mg przez 5 dni
2) Acyklowier 3 x 400 mg przez 5 dni
3) Walcyklowier 1 x 1000 mg przez 5
4) Walcyklowir 2 x 500 mg przez 3-5 dni
Leczenie podtrzymujące
1) Acyklowir 2 x 400 przez rok
2) Walcyklowir 500-1000 na dobę, przez rok
typy VIN
uVIN (zwykły) = HSIL - jest częstszy - występuje po inf HPV –> 15% w raka. Typu hp: kłykcinowaty, mieszany, bazoidalny (ten częściej do raka)
dVIN (zróżnicowany) = VIN - <5% przypadków VIN. Często współwystępuje z lichen sclerosus. Większe ryzyko progresji do raka niż uVIN
Kryteria rozpoznania ciążowej choroby trofoblastycznej po ciąży zaśniadowej (lub ektopowej, lub prawidłowej)
- brak spadku hCG przez 3 tygodnie (4 pomiary i różnica między kolejnymi < 10%)
- zrost hcg w 2 tygodnie (3 pomiary, wzrost > 10% między koeljnymi
- dodatnie hCG 6 miesięcy po ewakuacji zaśniadu (jeśli spada, to można odstąpić od leczenia)
Kliniczne:
- histopatologiczne rozpoznanie raka kosmówki
- hCG > 20 000 IU/l 4 tyg po zabiegu
- silne krwawienie
- wzrost/platau bHCG po ewakuacji zaśniadu
- obecność przerzutów
czynniki sprzyjające atonii
znieczulenie zewnątrzonopowe krwawienie przy porodzie zakażenie wewnątrzmaciczne otyłość szybki poród stosownaie OXY przy porodzie
i inne
zmniejszone CRL między 5-14 tc
oznacza zwiększone ryzyko:
- aberracji chromosmowych
- wad wrodzonych
- zagrażającego poronienia
- wczesnego zahamowania wzrastania
jest złym czynnikiem prognostycznym
leki mające wpływ niekorzystny na płodność mężczyzn
spironolakton, nitrofurantioina, cymetydyna (H2 bloker), neuroleptyki, GKS, androgeny, sulfasalazyna, lit, alfa-metyl dopa (zab libido) alfa blokery (wsteczna ejakulacja)
Zespół Lyncha II - niepolipowatego raka jelita grubego - nowotwory
endometrium (głównie w dolnym segmencie macicy) jelito grube jajnik pierś górnego układu moczowego - moczowodu, miedniczki dróg żółciowych jelita cienkiego prostaty mózgu
badanie free fetal DNA
ffDNA obecne od 5 tc do 30-60 min po porodzie.
Diagnostyka możliwa od 10 tc
ffDNA pochodzi z komórek trofoblastu (głównie syncytiotrofoblastu)
Możliwy NGS, diagnostyka ch. jednogenowych itp
Przyczyny wyników fałszywie + i -:
- zjawisko zanikającego bliźniaka (też w biopsji kosmówki)
- confined placental mosaicyzm (CPM - to ok 1%) - wynik F+
- true fetal mosaicyzm (TFM) - wynik F-
- aberracje u matki (duplikacje na ch 13, częste)
wynik NT > 3,5
jest wskazaniem do diagnostyki inwazyjnej, bez innych testów
mozaicyzm łożyskowy (confined placental mosaicyzm)
1-2% - jest mozajka w łożysku
po CVS –> wynik sugeruje mozajkę. Trzeba zrobić amnopunkcję.
Gdy amniopunkcja sugeruje mozajkę u płodu - to trzeba to zweryfykować kordocentezą
Mozajka z 18 i 21 - rokowanie zależne od stopnia
Mozajka ch 15 i 16 - letalne
kordocenteza wykonywana jest w jakich tygodniach
18 - 38
Czas protrombinowy i zależny od niego INR - wydłużony przy niedoborze jakiej witaminy
wit K - potrzebna do syntezy cz II, VII, IX, X,
niedobór wit K w cholestazei - suplementować 10 mg/dobe, zwłaszcza gdy pobiera UDCA
Cholestaza - informacje
natężenie objawów podmiotowych i przedmotowych u matki NIE koreluje z rokowaniem u płodu
w cholestazie bardziej wzrata stęż kw cholowego niż chnodeoksycholowego
prawidłowe stęż kw żółciowych NIE wyklucza cholestazy
Często nieprawidłowe OGTT
częściej kamica pęcherzyka żółciowego
najczulszy parametr ze standardowych w rozpoznaniu cholestazy to - AlAT
jest większe ryzyko porodu przedwczesnego
żóltaczka u 20 -60% (I przyczyna żółtaczki w ciąży po WZW). Wg PTG 10-15%
Przyczyny:
- mutacje białek tansportowych
- niedobór selen, pestecydy (Cile)
- “nieszczelne jelito”
- więcej metabolitów progesteronu - siarczanow
Stopnie otyłości
Nadwaga - BMI > 25
Otyłość I st >= 30 - kwas foliowy 750 ug - gdy + 1 czynnik to heparyna. Ma 7 kg w ciąży przytyć. Aspiryna. Częściej WADY!
Otyłość II st >= 35 - poród na II poziomie - heparyna + 7 dni pologu - dodatkowe OGTT w 32 tc
Otyłość III st >= 40 - poród na III poziomie, redukcja masy ciała w ciąży (0,19/tydz lub 7,6 kg ciąże)
aktywność fizyczna w ciąży - ile minut i kroków
co najmniej 3 x w tyg po 15 min (zwiększać o 2 min tygodniowo do 40 min)
przyspieszenie cz. serca o 30%
liczba kroków
< 5000 - brak aktywności
5000 - 7499 - mała
>10000 - dobra
chirurgia bariatryczna i ciążą
ciąża po 1 roku od zabiegu
wyrównać niedobory witamin (kw foliwoego, wit B12, wapnia)
gdy nie można OGTT (dumping syndrom) - monitorowanie glikemii
POF jak często przyczyny immunologiczne i z jakimi ch. autoimmuno występuje
przyczyny autoimmunologiczne w 30%
związek z miastenią, ch L-C, RZS, bielactwem
somatopauza
zmniejszenie stęż GH i IGF-1 po menopauzie
najczęstsza choroba przewekła i kobiet po menopauzie
cukrzyca typu 2
Zaburzenie osi podwzgorze-przysadka-jajnik w endometriozie
nieprawidłowa folikulogeneza
LUF
zaburzenie fazy lutealnej
brak owulacji
objawy przy hiperprolaktynemii
plamienia przedmiesiączkowe niewydolność lutealna mlekotok cykle bezowulacyjne oligomenorrhea
Co powoduje mutacja genu otyłości (Ob)
niedobór leptyny :
- nadmierne łaknienie,
- otyłość,
- cukrzyca,
- wzrost syntezy neuropeptydu Y (on pobudza łaknienie)
rak endometrium wysokiego ryzyka - w zależności od ekspresji receptorów
gdy ujemne rec E i P
lub re E+ i rec P-
HELLP klasyfikacja Missisipi
I klasa < 50 000 PT
II klasa 51 - 100
III klasa > 100
cechy USG wodogłowia
> 10 mm w rogach tylnych komór bocznych
efekt falowania sierpa mózgu
zniekształcenie rogów przednich
asymetria lub zmniejszenie splotów naczyniówkowych
atenonol i tetracykliny - kategoria w ciąży
kat D
atenolol - nie przy laktacji, bo kumuluje się w mleku
hormony wydzielane przez łożysko
hCG laktogen łożyskowy ACTH i CRH TSH Progesteron Pregnenolon Estradiol Estron Inhibiny i Aktywiny Relaksyna PAPP-A Leptyna GH estriol (DHEAS z nadnerczy --> do wątroby --> hydroksyDHEAS --> łożyska i tu tworzny jest estriol)
łożysko nie wydziela: DHEAS - nadnercza płodu DHEA - matka esteronu PRL!
HTZ i nietrzymanie moczu
zwiększa ryzyko zarówno wysiłkowego jak i naglącego nietrzymania moczu
barwnik używany do diagnostyki inwazyjnej PROM
indygo karmin
test potrójny i zesp Downa
AFP - niskie
Estriol - niskie,
bHCG - wysokie.
Inhibina A - wysoka
Wskaźnik Ulm - zwiększone ryzyko T21 gdy Ulm > 8,1
test potrójny i t18
niskie stęż AFP, Estriolu i bHCG
AFP
z wątroby płodu, YS i przewodu pokarmowego
Wzrost (wady)
- OUN,
- wytrzewienie,
- torbielowatość nerek
- imunizacja
- IUGR / PE
- łożysko WROŚNIETE
Niskie AFP (genetyka)
- Trisomie
- Turner
- ciążą obumarła
- zaśniad
prawidłowa kolejność faz dojrzewania
fluor pubertalis i zmiany na sromie, telarche, pubarche, axilarche, skok pokwitaniowy, menarche
w ktorym tygodniu powstaje macica
w 11 tc
do ktorego tygodnia narządy płciowe męskie i żeńskie są nie do rozróznienia
do 8-9 tc (zarodek 42 dni)
profilaktyka konfliktu serologicznego - dawkowanie IgAnty D w zależności od ilości przecieku
20 ug (100 jm) Ig-anty-D na 1 ml czerwonych krwinek przecieku
najważniejszy inhibitor cz. krzepnięcia to
antytrombina III
p/wskazania do cytrynianu klomiphenu
torbiele i guzy jajników
zaburzenia funkcji wątroby
Objawy niepożądane przy clomiphenie
bóle biersi uderzenia gorąca bóle podbrzusza nudności i wymioty zaburzenia widzenia
warunki zakwalifikowania nasienia do IUI
1 mln plemników o ruchy prawidłowym (z całego nasienia)
lub
5 mln/ml wszystkich ruchomych plemników
Anastomozy naczyniowe w ciąży jednokosmówowej mogą być przyczyną:
TTTS, TRAP, TAPS, sIUGR
Małogłowia, wodogłowia, niedrożności przewodu pokarmowego, amputacji kończyn, wad nerek - jako następstwo obumarcia 1 z płodów
Hormonalne uwarunkowania porodu przedwczesnego
- zaburzenie funkcji progesteronu
- wzrost Estriolu - w 24-26 tc lub 3-4 tyg przed porodem
- zmieniona ekspresja dehydrogenazy 15-hydroksyprostaglandnowej w łożysku (ona rozkłada prostaglandyny)
- wysoki poziom CRH w 18-20 tc
- Niewydolność ciałka żółtego (bręb 2/4, 26 str)
Spadek których hormonów wywołuje dperesję poporodową
PRL Estrogenów Progesteronu Kortyzolu Hormonów tarczycy
Wpływ PCO na masę noworodka
ok 1,5 razy częściej makrosomia
u częściu płodów niska masa urodzeniowa - związana z insulinoopornościa
Wpływ wysokiego LH na płodność kobiet z PCO
w fazie foliukularnej - przedwczsne dojrzewanie pęcherzyka
Wskazania do ASA jako profilaktyki stanu przedrzucawkowego wg MZ
Cięzki stan przedrzucawkowy lub hipotrofia płodu w poprzedniej ciąży
przewlekłe NT
przewlekłe skorzenia nerek
Cukrzyca PRZEDciążowa
BMI > 30
choroby autoimmunologiczne
zesp. antyfosfolipidowy lub trombofilia (+ LMWH)
Czynniki biorące udział w luteolizie
PRL Estrogeny Prostaglandyna F2alfa spadek wydziel LH Wzrastająca oporność na LH
prawidłowa wartosć STV
> 3 ms
PROM bez czynnośći skurcowej przed 34 tc
antybiotyki
GKS
MgSO4 gdy < 32tc (bezpośrednio przed porodem)
TOKOLIZA tylko gdy: REGULARNE skurcze lub przewożenie do ośrodka referencyjnego
Przy jakim CRL widoczny jest FHR?
> = 4 mm
Przy jakim ryzyku może być proponowana ocena ffDNA>
pomiędzy 1:300 a 1:2500 (tj >= 1:2500, a brak wskazań do inwazyjnej diagnostyki)
FHR miedzy 11 a 14 tc
170 –> 150
Kształt głowy w kształcie truskawki
Trisomia 18
Jak obniża się Hgb i Hct u płodu po transfuzji wewnątrzmacicznej?
Hct - 1% / 24h
Hgb 0,3g% / 24h
Triada (zespół) Youssefa
przetoka pęcherzowo-maciczna I typu, objawy:
1) amenorrhea
2) hematuria (podczas miesiączki)
3) trzymanie moczu
Białko StAR (steroidogenic activator protein)
Odgrywa rolę podczas syntezy hormonów steroidowych
Przenosi cholesterol (który pochodzi głównie z LDL) z osocza do wnętrz mitochondriów
szlaki syntezy androgenów i estrogenów
LDL –> pregnenolon –> 2 drogi:
Delta4 - progesteron –> 17-OH-progesteron –> androstendion –> testosteron (przeważa w lutealnej)
Delta5 - 17-OH-Pregnenolon –> DHEA –> androstendion –> Testosteron (przeważa w f. folikularnej)
synteza estronu i e2 i e3
androstendion –> (aromataza) –> estron
testosteron –> (aromataza) –> estradiol
estron i estradiol –> estriolu
zapłodnieniu komórki jajowej przez 2 plemniki zapobiega
1) depolaryzacja błony cytoplazmatycznej komórki jajowej
2) reakcja korowa (sekrecja proteaz z zarnistości korowych komórki jajowej)
3) inaktywacja receptorów dla plemników (reakcja osłony) - przez białka ZP2
4) twardnienie osłonki przejrzystej
fuzja komórek możliwa jest dzięki fertylinie
Maksymalne ciśnienie zamykające cewkę
różnica między maksymalnym ciśnieniem śródcewkowym a ciśnieniem środpęcherzowym
warunkuje trzymanie moczu
MUCP - norma to 40 - 70 cm H2O
W jakim czasie powinny być uwolnione barki płodu w przypadku dystocji barkowej żeby zapobiec niedotlenieniu plodu
4-5 minut (rekomendacje PTG)
markery kościotworzenia
- frakcja kostna fosfatazy zasadowej (BALP)
- osteokalcyna (OC)
- N-końcowy propeptyd prokolagenu I (PINP)
markery resorbcji kości
- pirydynolina
- deoksypirydynolina
- N-końcowy usieciowany telopeptyd łańcucha alfa1 kolagenu 1
- C-końcowy usieciowany telopetyd łańcuca alfa1 kolagenu typu I
1 i 2 - to II klasa markerów (zminany po kilku dninach)
3 i 4 - to III klasa markerów zmiany po 24h
klasa I - to kalciuria i hydroksyprolina - najniższa czułość, zmiany po kilka tygodniu
zarejestrowane bisfosfoniany w Polsce do leczenia osteoporozy
alendronian
ryzedronian
ibandronian (udowodnione zmniejszenie ryzyko złamań tylko KRĘGOSŁUPA)
etapy mejozy na poszczególnych etapach zapłodnienia
- stan spoczynku - późna profaza I mejozy
- owulacja - metafaza II mejozy
- wniknięcie plemnika - zakończenie II mejozy
FHR w I trymestrze
Max w 9 (155 - 195). Później spada
ryzyko poronienia gdy
< 100/min do 6+2
< 120/min w 6+3 - 7
okresy życia wewnątrzmacicznego
okres przedzarodkowy - pierwszy tydzien życia wew-macicznego (tj 0-7 dni, do implantacji)
okres zarodkowy - 2 tc (tj 8 dzien - 8 tc po zapłodnieniu
okres płodowy - od 9 tc (tj od 11 OM)
organogeneza - 2-9 tydz płodu tj 4-10 wg OM)
kwasy tłuszczowe omega - które zdrowe
omega 3 - przedłużają czas trwania ciąży
omega-6 promują stan zapalny !
powikłania łożyska przodującego (127 Bręb 1/2)
- IUGR (ale nie nadciśnienie, bo ono rzadziej)
- Wady rozwojowe płodu
- Przedwczesnne oddzielenie łożska
wcześniactwo, naczynia przodujące, immunizacja, DIC , krwotok
czynniki ryzyka przedwcześnie oddzielonego łożyska
- ciąża wielopłodowa
- wielowodzie
- wiek ciężarnej
- niedobór kwasu foliowego
NT, krótka pępowina, tytoń, kokaina, urazy
objaw ósemki
objaw pojedynczej obręczy
objaw dwóch obręczy
objaw ósemki - dwa YS obok siebie - to ciąża JKDO
objaw dwóch obręczy - DKDO
objaw pojedynczej obręczy - JK (jak widać cienką przegrodę to JKDO, jak bez przegrody to JKJO)
ciąża o niejasnej żywotności (PUV)
GS < 20 mm bez YS lub CRL
CRL < 6 mm bez FHR
Wielgoś:
- CRL >= 7 bez FHR
- GS >= 25 bez zarodka
- Brak Zarodka z FHR gdy 2 tyg temu GS bez YS
- Brak Zarodka z FHR gdy 11 dni temu GS z YS
przeciwskazania i działania niepożądane atosibanu
nudności
wymoity
bóle głowy
brak p/wskazań
nie wolno < 24 i w 33 tc (można do 32+6)
działania niepożądane nifedypiny
zaczerwieneinie twarzy bóle gowy nudności hipotensja tachykardia OBRZĘK PŁUC
p/wskazana przy wadach serca i niewydolności krążenia
połączenie nifedypiny z betamimetykami i MgSor4 - czy wolno
z betamimetykami nie wolno - jest to bezwzględnie p/wskazane (ryzyko obrzęku płuc)
z MgSO4 - nie powinno się / zachować szczególną ostrożność
antidotum na MgSo4
1 g glukonianu wapnia - dożylnie
lub
20ml 10% chlorku wapnia
poziom terapeutyczny i niebezpieczne stęż MgSo4
poziom terapeutyczny - 5 – 9 mg/dl (2-3,5 mmol/l)
niebezpieczny > 9 mg/dl
Oslychiwanie czynności serca przy porodzie (MZ i PTG)
I okres - co 15-30 minut (15 min w ciąży podwyższonego ryzyka, wg PTG)
II okres - po każdym skurczu, ale nie rzadziej niżco 15 min (nie rzadziej niż co 5 min w ciąży podwyższonego ryzyka, wg PTG)
resuscytacja wewjątrzmaciczna - dawka fenoterolu
25 ug fenoterolu powoli iv (Fenoterol/Partusisten 0,5 mg/10 ml - 1 ml pobrac i dodać 0,9% NaCl –> podac 1/2)
Max dawka oksytocyny przy porodzie
25 mIU/min
Schematy indukcji
małe dawki: 0,5 - 2 - przyrost 1 -2 co 15-40 min
duże dawki: 6 przyrost 3-6 co 15-40 min
rozpoznanie braku postępu porodu
I okres porodu
a) rozwieranie wolniej niz 0,5 cm/1 godz, oceniane w odstępach 4 godzinnych (czyli 2 cm / 4 h) [MZ]
b) wg PTG - brak zmian w rozwarciu przez 6 h (3 badania)
c) w podziale na fazy
- faza utajona: >20h pierwiastek; > 14 h u wieloródek
- faza aktywna: rozwieranie <1,2 cm/h u pierwiastek i < 1.5 cm/h u wieloródek
II okres porodu
a) pierworódki - przez 2 godziny nie ma zstępowania cz przodującej LUB silne skurcze parte bez efektu przez 1 h
b) wieloródki - 1 godz bez efektu (zstępowania)
czynniki ryzyka ciąży bliźniaczej
rasa czarna wiek > 35 rż wieloródka (> 3) wysoki wzrost BMI > 30 dużo sexu pora roku (maj a wrzesień) bliźniaki w wywiadzie indukcja owulacji DWA cykle po odstawieniu DTA
do którego tyg ciąży w ciąży bliźniaczej i trojaczej noworodki wzrastają jak w ciąży pojedynczej
Blizniaki - do 32 tc
Trojaki - do 29 tc
Częstość wizyt w ciąży bliźniaczej
wg MZ DK, JKDO, i JKJO - co 3-4 tygodnie
- ale USG w DKDO co 4 tyg
- ale w JKDO i JKJO - USG co 2 tygodnie od 16 tc
JKJO - od 26 tc hospitalizacja
Badania o największej wartości diagnostycznej w DIC - wg kolejności od najbardziej przydatnych
fragmenty protrombiny - F1+2 D-dimery AT Fibrynopeptyd A FDP
najmniejsze znaczenie: PLT, TT, fibrynogen, PT, APTT
wskaźnik wstrząsowy Allgowera
HR/ciśnienie skurczowe
< 0,8 - norma
0,8 - 1 - zagrażający wstrząs
> 1 - wstrząs
> 2,5 - masywny krwotok
karbetocyna - przeciwskazania
ciężkie choroby układu krążenia (też stan przedrzucawkowy)
wg Brębora teżchoroby płuc (astma, POChP)
prostaglandyny w leczeniu atonii macicy
Prostaglandyna PGF2alfa (dinoprost) - Enzaprost - 0,5-1 mg do mięśnia macicy, doszyjkowo, dożylnie , doowodniowo przy ciąży obumarłej. Obkurcza naczynia krwionośne i oskrzela
Prostaglandyna E2 - dinoproston (Prepidil, Prostin E2 - do iv) - rozszerza naczynia - można w astmie, uważać gdy hipotensja
misoprostol (analog E1) - 800 mg pr. rozszerza naczynia krwionośne i oskrzela - można w astmie, uważać gdy hipotensja
Gemeprost
Carboprost (15-metyl-PGF2alfa) - 025 mg. można powtarzać co 15 min. max 8 dawek. Nie podawać iv
docelowe wartości MAP i OCŻ i ciśnienia zaklinowania w leczeniu krwotoku, Hgb i HCT
OCŻ 1,1 - 1,6 kPA (5-12 mmHg) (najlepiej określa ilość krwi krążącej)
MAP - 65 mmHg
Ciśnienie zaklinowania 1,3 - 2,0 kPa (> 4 mmHg) - <1,3 - wstrząs
HCT > 21 - 30%
Hgb > 7 g/dl (4,27)
Saturacja 70%
pożądana diureza przy leczeniu krwotoku
> 20-30 ml/h (to jeszcze faza wyrównana)
wskazania do karbetocyny wg MZ
ciążą mnoga wiecej niz 4 PSN wiecej niz 1 cc lub inna op na macicy krwotok/atonia w wywiadzie mięśniaki makrosomia wielowodzie BMI > 35 łożysko przodujące / niskoschodzące podejrzenie łożyska wrośniętego/przyrośniętego Hct < 30 PLT < 100 Fibrynogen < 4 g/l obecność skazy krwotocznej
rVIIa - dawkowanie i kryteria
cz VII + TF –> VIIa on inicjuje krzepnięcie
wstępnie 40-60 ug/kg mc
gdy brak poprawy to powtórzyć po 15-20 min
przed histerektomią podać dawkę 90 ug/kg mc
max 4-5 dawki
kryteria podania
- fibrynogen > 100 mg/d
- Hct > 24
- PLT > 50 tyś
- pH > 7,2
- normotermia
- INR 1,5
przeciwskazania do leków antycholinergicznych w SUI
jaskra z zamykającym kątem przesączania
skrucz wpusty żołądka lub odźwiernika
jelito olbrzymie
myasthenia gravis
punkt A i B w brachyterapii
A - skrzyżowanie tętnicy macicznej z moczowodem
B - węzły chłonne zasłonowe
najczęstsza przyczyna IUGR w grupie zakażeń
CMV
rodzaj anastomoz w specyficznych powikłaniach ciąży JKDO
TTTS - przewlekłe A-V; ostre A-A i V-V
TAPS - małe AV (i brak A-A)
sIUGR - Typ I dużo A-V, typ II mało A-V, typ III - duże A-A
TRAP - duże A-A
objawy kolizji pępowinowej w ciąży bliźniaczej jednoowodniowej
najpewniejszy znak: 2 fale przeplywu z innym FHR w jednej bramce dopplerowskiej
inne: objaw rozgałęziania tętnic, NOTCH, wzrost S/D, obniżone CPR 1,08, AEDV, REDV
Methergina w atonii macicy
1 amp = 0,2 mg - iv.
powtórka po 15 min. następnie 1 amp co 4 h (max 5 dawek - do 1 g)
Białka w testach AmniSure i AmniQuick
Amnisure - PAMG-1 - łożyskowa alfa-mikroglobulina
AmniQuick - IGFBP-1 - białko wiążące IGF-1
teratogenne leki anty-HIV (unikać w I trymestrze)
efavirenz, stawudyna
lek anty HIV stosowany pzy porodzie i cc
azydotymidyna (AZT)
2 mg/kg mc w I h porodu, poźniej 1 mg/kg mc
przy CC
2 mg/kg mc w 1-3 h przed cc, w trakcie 1 mg/kg mc
warunki do PSN u kobiety HIV+
- musiała otrzymywać HAART (nie monoterapię, nie terapię kombinowaną)
- niewykrywalna (< 50 kopii) wiremia w 36 tc
- brak głębokiego niedoboru odporności
w przeciwnym wypadku el. CC w 38 tc
zakażenie połogowe - gold standard antybiotykoterapii
klindamycyna (900 mg) + gentamycyna (1,5 mg /kg mc)
3 x na dobę
przeciwskazania do karmienia piersią
rak piersi HIV czynna gruźlica HTLV-1 i -2 psychozy Niewydolność krążenia i nerek
u noworodka
galaktozemia
choroba syropu klonowego
fenyloketoniuria (trzeba kontrolować poziom fenyloalaniny)
leki: sulfonamidy salicylany barbiturany metronidazol fluorochinolony
lek z wyboru w nadczynnosci tarczycy w ciazy
propylotiouracul (a w II i III trymestrze zmianic na tiamazol, bo propylotiouracyl jest hepatotoksyczny - przypadki Brebora)
kiedy skończyć podawanie LMWH, HNF i ASA przed indukcja porodu / CC
LMWH i HNF sc - 24h
HNF dożylne - 6 h
ASA - do 34 tc (Ale MZ i PTG nie mówią jak długo)
bezwzględne p/wskazania do heparyn
skaza krwotoczna
krwawienie z pp
nadciśnienie wrotne
rozwarstwienie aorty
skryning cytologiczny w Polsce
od 25 (najpóźniej w wieku 30 lat) do 59 rż
lub 3 lata po inicjacji
norma zalegania moczu u kobiet
poniżej 100 ml
i
< 10%
Kiedy odradza się zachodzenie w ciąże pacjentce z DM (to są względne przeciwskazania)
- nefropatia
- GFR < 40 ml/min
- Kreatynina > 2,5 mg/dl
- DUB > 1,5 g /24h - NT - NIEPODDAJĄCE się
- retinopatia proliferacyjna - NIEPODDAJĄCA SIE
- zaawansowana ChNS lub zawał
- neuropatia z zajęciem ukł autonomicznego serca lub przewodu pokarmowego !
- HbA1c > 6,5%
zalecana podaż białka u pacjentki z nefropatią cukrzycową w ciąży
max 0,6 - 0,8 g/kg mc
chyba że białkomocz >5 g/24h –> 1,0/kg mc
zalecana kontrola glikemii u pacjentki po GDM
wg PTG:
OGTT po 6 tyg od porodu
glikemia na czczo co 3 lata
powikłania hiperglikemii w II połowie ciąży
poród przedwczesny
PROM !
obumarcie płodu
wady płodu charakterystyczne dla cukrzycy
zespół regresji kaudalnej przełożenie trzew wady OUN wady Serca wady nerek zdwojenie moczowodu
którego SSRI nie można w I trymestrze ciąży (teratogenny)
paroksetyna
jedyny lek przeciwpsychotyczny w kategorii B
klozapina
rozpoznanie niepowściągliwych wymiotów ciężanych
> = 5 wymiotów na dobę
spadek masy ciała o 5%
ketonuria
w którym tyg najczęsciej obumarcie w cholestazie ciążowej
38
dlatego indukcja porodu przy niepowikłanej w 36-38 c
a gdy żółaczka to w 34 tc
w zal od kw żółciowych
> 10 - po 38
> 40 - po 36
> 100 - po 34
leczenie chlestazy ciężarnyh
kwas ursodeoksycholowy - 3 x 300
witamina K - 10 mg/dobę
asparaginian ornityny 3 g - 1-3/dobę
w opornych
- S- adenozylometionina
- rifampicyna
Wskazania do dializy przy niewydolności nerek w ciaży
Kreatynina > 4-4,5 mg/dl Mocznik > 120 mg/dl (200) pH < 7,3 (kwasica) K+ >7 objawy kliniczne - senność, śpiączka, niepokój, obrzęk płuc, obrzęk mózgu
Bezpieczny dla ciężarnej i płodu poziom kreatyniny w przebiegu ciąży z przewlekła chorobą nerek
< 1,4 mg/d (125 umol/l) - bez wpływu na ciąże
niebezpieczeństwo > 180 umol - 2,0 mg/dl (a przy cukrzycy 1,5 mg/dl - 150 umol/l)
ryzyko związane z astmą w ciąży
poród przedwczesny,
mala masa,
przyjęcia na OIOM
brak związku z rzucawką, NT, CC, DM
które leki p/astmatyczne są przeciwskazane w ciąży
można stosowąc wszystkie leki !
ale unikać NLPZ
leki p/gruźliczne przeciwskazane w ciąży
S-treptomycyny
E-tionamid
E-tambutol
K-apreomycyna
zespół Rotha
uszkodzenie nerwu skórnego uda bocznego (parestezje bocznej cz uda).
przeciwskazania do opioidów (petydyna)
miastenia rzekomoporaźna
astma oskrzelowa
Miastenia - przeciwskazane leki
opioidy
MgSOr (przy pre/eklamsji dawać hydralazynę
leki antycholinergiczne (w SUI)
aminoglikozydy, kurara
Miastenia - najbezpieczniejszy lek podczas ciąży i laktacji
Lek podczas porodu
ciąża i lakatacja - pirydostygmina
podczas PSN - neostygmina (postać iv)
- czasem VE, kleszcze na II okres
CC tylko przy b nasilonych objawac
obraz wątroby w AFLP
wątroba jest hiperechogenna
cz ryzyka AFLP:
- pierwsza ciąża
- płód męski
- 3-4 dekada
- NLPZ!
objaw Jacquemiera-Klugego-Chadwicka
przekwienie dziąseł i błony śluzowej pochwy
choroby skóry w ciąży
pemfigoid ciężarnych (kiedyś opryszczka ciężarnych) - reakcja na MHC. OD pępka się zaczyna. IUGR, porody przedwczesne. Nie obejmuje twarzy. Ig do płodu –> czasem zmiany skórne. GKS miejscowo i po
Progesteronowe autoimm. zap skóry - duże ryzyko poronienia, porodu. Nie obejmuje twarzy. grudki, krostki, owrzodzenia. Początek na DLONIACH
Grudkowe zapalenie skóry ciężarnych - reakcja na tkankach łożyska. Na twarzy. Niegroźne. ALE wzrost ryzyka PORONIENIA
Liszajec opryszczkowaty - częsciej u pac z łuszczycą. Hipokalcemia - zagrożenie dla ciężarnej.
podział wad serca w zależności od ryzyka
- dużego ryzyka
- niewyd krążenia NYHA III/IV
- nadciśnienie płucne / z Eisenmengera (dożylnie prostacyklny, wziewnie iloprost)
- z. Marfana (poszerzenie aorty > 45 mm - też w innych wadach)
- zwężenie z aortalnej
- koarktacja aorty bez operacji
- ciężka stenoza mitralna
- kardiomiopatia okołoporodowa w prześzłości z upośledzeniem funkcji - średniego stopnia ryzyko
- serce jednokomorowe
- nieoperowane wady pierwotnie siniczne (T. Fallota, zarośniecie z Trójdzielnej)
- CTGA
- zwężenie zast. mitralnej
- sztuczne zastawki - niskiego ryzyka
- ASD
- VSD
- PDA
- t. Falota po operacji
- koarktacja aorty po operacji
- niedomykalności zast mitralnej i aortalnej
- zwężenie z. trójdzielnej
- dwupłatkowa zast. aortalna
bezpieczne leki antyarytmiczne w ciąży
chinidna, lidokaina, flekainid, propafenon, sotalol i adenozyna
amniodaron - nie używać (teratoenny, może wywoływać bradykardię u płodu i niedoczynność tarczycy)
kardiowersja - bezpieczna
pierwszy objaw lab. niedokrwistości z niedoboru Fe
wzrost RDW > 15% (to już anizocytoza - rózna wielkość RBC)
pierwszy objaw niedokrwistości pokrwotocznej
wzrost PLT
później WBC
dodatkowe zapotrzebowanie w ciąży na Fe
ok 850 - 1240 mg
4 mg /dobę
6 mg /dobę - w III trym
jaki poziom ferrytyny w I trym. jest wskazaniem do suplementacji Fe
< 50 mg/l (norma 15 - 300 mg/l)
Dawka profilaktyczna i lecznicza Fe w ciąży
profilaktyka 30 -60 mg Fe
lecznicza: 100 - 300 mg Fe (efekt po 3 tyg. Min 3 miesiące dajemy)
gdy brak efekty po po (po 3 tyg powinien być wzrost o 2 g/dl) –> krzywa wchłaniania –> parenteralne Fe
KKCz przy nasilonych objawach
Epo - gdy niedokrwistość z ch. Nerek. Nie przy braku Fe.
leczenie niedokrwistości po porodzie
rozpoznanie
Hb:
< 11 g/dl - 7 dni po porodzie
< 12 g/dl - 8 tyg po porodzie
< 9,5 - 12 - doustne
8 - 9,5 - dożylne Fe
< 8 - dożylne + rowazyc erytropoetyna
< 6 - KKcz
jakie są nieprawidłowości w przypadku obecności antykoagulantu toczniowego (LA) w badaniach koagulologicznych
tylko wydłużone APTT (czas częściowej tromboplastyny po aktywacji lub czas kaolinowe-kefalinowy)
powikłania u ciężarnych z chorobami przyzębia
stan przedrzucawkowy
poród przedwczesny
PROM
infekcja wew. maciczna
ryzyko dla ciąży związane z porażeniem n twarzowego (N VII) - Porażenie Bella
6x wzrost ryzyka stanu przedrzucawkowego
hormony zwiększające i zmniejszające częstość napadów padaczowych
zwiększające: estrogeny i hCG
zmniejszające: progesteron
wpływ padaczki na ciąże
SUDEP u matki
częściej występują:
- krwawienia (niedobór wit K) - w czasie ciąży i po porodzie (szczególnie gdy lpp)
- NT i stan przedrzucawkowy
- IUGR (szczególnie gdy lpp)
- diagnostyka inwazyjna
- opryszczka
- indukcja porodu (szczególnie gdy lpp)
- niepowściągliwe wymioty
- cc
- poronieniania
- porodu przedwczesnego
- wady (tylko gdy przyjmuje leki, bez leków ryzyko jak poza ciążą)
brak różnic w śmiertelności okołoporodowej
najczęstsze wady u dzieci matek z padaczką
Wady u 4-11%
najczęstsza to rozszczep wargi i podniebienia
II miejsce - wady serca (VSD)
Częstość występowania NIC, Preeklampsji i przewlekłego NT w ciąży
Razem ok 10%
NIC - 5- 6%
Preeklapmsja: 1 - 4%
NT przewlekłe : 1%
czynniki ryzyka NIC/Preeklamsji
uogólniny obrzęk płodu Krwawienie niezw z porodem infekcja dróg moczowych trisomia preeklamsja u matki urodzenie się jako SGA przyjmowanie hormonów tarczycy hiperhomocysteinemia NIEpalenie tytoniu
DŁUGI odstęp między ciążami
Mutacja genu ANGIOTENSYNOGENU
wielopłodowa, pierwsza ciąża, DM, choroby
Podział ciężkości NT przewlekłego
Na podstawie ciśnienia rozkurczowego
<104 - łagodne
105 - 114 - umiarkowane
> 115 - ciężkie
Ciężkie NT (NIC i przewlekłe)
> 160 i/lub 110 + inne czynniki
Lekkie NT (NIC i przewlekłe) RR < 160 i/lub 110 i brak innych czynników i brak OWP
łagodny stan przedrzucawkowy
RR < 160/110
białkomocz < 1 g /24h
brak innych objawów
wskazania do hospitalizacji w NIC i preeklampsji
NIC - gdy RR > 160/100
preeklampsja - sama w sobie jest wskazaniem do hospitalizacji wg MZ - tu utrzymywać R <160/110
monitorowanie terapii MgSO4
ilość oddechów - min 12 /min
odruch rzepkowy
terapeutyczny poziom Mg2+ co 2 h - ma być
dawkowanie Nifedypiny, Labetalolu i Metocardu w NIC i preeklampsji
Nifedypina 3 x 10 mg (max 120 mg/24h)
Labetalol 2 x 100 mg (mas 2400 mg/24h)
Metoprolol 3 x 50 mg /24h
Hydralazyna 4 x 25 mg (max 100 /24h)
przerwanie napadu rzucawki
MgSO4 (4-6 g iv i następnie wlew iv 1-2 g/h)
gdy ponownie drgawki
to dodatkowe MgSO4 iv (2g)
gdy ponownie drgawki
Fenytoina (10 mg / kg mc)
Kryteria Tennessee rozpoznania pełnego HELLP
PLT < 100 000 (ale w skali Mississipi wystarczy < 150 tys)
AspAt i AlAT >= 70
Hemoliza (nieprawidłowy rozmaz oraz bilirubina > 1,2 lub LDH > 600
lek p/nadciśnieniowy u pacjentek z DM
1 wybór to Metyldopa
- Wg PTG - nifedypina - szczególnie gd przewlekłe NT i białkomocz
- labetalol
dobrze działą też prazosyna - antagonista rec alfa (wzrost insulinowrażliwości). Ale wg Wielgosia nie zalecana
związek między NT w ciąży a łożyskiem przodującym
łożysko przodujące ZMNIEJSZA ryzyko NT
przeciwskazania do labetalolu
astma
blok przed-kom II/III st (chyba że ma stymulator)
bradykardia
hipotonia
wartości PlG i PAPP-A u palaczek
niższe niż u niepalaczek
bezwzgledne przeciwskazania do metyldopy
aktywna choroba wątroby
hiperprolaktynemia
guz chromochłonny nadnerczy (też dla labetalolu)
porfiria
autoimmunologiczna niedokrwistosć hemolityczna (może ją nasilać, jak labetalol)
względne: depresja
który preparat żelaza nie obniża wchłaniania metyldopy
glukonian żelaza
wymiary miednicy + sprzężna zew
międzykrętarzowy - 31 - 32 cm
międzygrzebieniowy - 28 - 29 cm
międzkolcowy - 25 - 26
sprzężna zew - 19 prawidłowa lub nieco skrócona (górny brzeg spoj łonowego - zagłębienie między L3/L4)
czworobok Michaelisa
L5
szczyt szpary pośladkowej
kolce biodrowe tylne górne
próg bólu (przy skurczach) u większości ciężarnych wynosi
15 mm Hg (2 kPa)
jednostki Montevideo i granica porodu
suma amplitudy skurczów w mmHg w 10 minut
powyżej 100-120 to poród
przeciwskazania do porodu w poł miednicowym
>3750 g < 34 < 2000 g (a VE 2500) ułożnie stópkowe lub kolankowe nadmiernie wyprostowana lub odgięta główka w USG wady miednicy wady macicy IUGR PROM > 12 h DM nadciśnienie tętnicze ciążą po terminie
ile powinna wynosić suma wymiarów międzyguzowego, międzykolcowego i prostego wychodu aby poród w poł miednicowym był bezpieczny
> 32,5 cm
a wymiar prosty wchodu > 11,5
do którego tygodnia możliwy jest poród wybiórczy 1 płodu w ciąży bliźniaczej
do 27 wg Bręb 2/4
inne warunki:
- ciężarna > 35rż, pierwsza ciąża po leczeniu niepłodnośći, płód pierwszy w poł główkowym lub MIEDNICOWYM
czynnii ryzyka dystocji barkowej
wielorodność ! > 5 porodów nadmierny przybór masy w ciąży DM BMI >30 > 42 tc wzrost <150 > 40 rż makrosomia Indukowane VE/FE
Kolejność zanikania elementów profilu biofizycznego w zależności od ostrego niedotlenienia
- regulacja czynności serca (KTG)
- ruchy oddechowe
- ruchy płodu
- napięcie mięśniowe
płyn - zanika jako niedotlenienie przewlekłe
jaki lek może pobudzić ruchy oddechowe płodu
teofilina
wpływ hiperglikemii matki na profil biofizczny
utrzymane ruchy oddechowe
zmniejszenie lub zanik ruchow płodu, napięcia mieśniowego i areaktywny KTG
mnimalna długość zapisku KTG wg PTG
20 minut
kryterium rozpoznania akceleracji i deceleracji
akceleracja - 15 o 15
deceleracja - o 15 ud w czasie 10 sek
który rodzaj akceleracji świadczy o dobrostanie płodu
2 akceleracje sporadyczne (niezwiązane ze skurczami - te nazywa się okresowymi)
test niereaktywny - KTG
reaktywny: 2 akceleracje w 30 min
niereaktywny - brak akceleracji przedłużyć do 60 minut (okres niereaktywnego snu nie może trwać dlużej niż 50 minut). Jeśli cały czas niereaktywny –> zrobić test stresowy (dodatni gdy > 50% dec późnych po skurczach)
Jeśli wątpliwy (mniej jak 2 akcleleracje) –> po 24h
obniżona zmienność długoterminowa:
- 40 min - wymaga diagnostyki
- > 1,5 h - patologiczna
jaka morfologia odcinka ST w EKG płodowym wskazuje na niedotlenienie
obraz dwufazowy (dodatnio-ujemny)
ocena w EKG płodowym
słabo między 26-36 bo jest maź
niedotlenienie gdy
- epizodyczny wzrost współczynnika T/QRS
- wzrost linii podstawowej współczynnika T/QRS -
- występowanie dwufazowego odcinek ST
cechy USG łożyska wrośniętego
- obraz sera szwajcarskiego
- brak hipoechogennej przestrzeni założyskowej
- nieregularna i nieprawidłowa granica omacicze-pęcherz
- zwiększenie założyskowej przestrzeni żylnej
- obniżenie grubości myometrium za łożyskiem < 1mm
- uwypuklanie łożyska
- lakuny i turbulentny przepływ
- chaotyczny układ naczyń
jaki % SGA to przyczyny konstytucjonalne
50-70%
kąt progresji - jak wyznaczyć i kiedy ustalona główka
dolny brzeg spojenia łonowego i styczna do główki
> 120 - wstawiona główka
Im większy kąt tym szybciej poród
przyczyny wzrostu inhibiny A w ciąży
tak jak hCG !
marker wczesnego stanu przedrzuczakowego
IUGR
niedotlenienie płodu
zesp Turnera, zesp Downa
zaśniad groniasty
infekcja in utero
przyczyny wysokiego i niskiego poziomu estriolu w ciąży
wysoki poziom
- przed porodem przedwczesnym
(ale niski poziom w teście potrójnym wskazuje na wysokie ryzyko porodu przedwczesnego)
Niski poziom
- niewydolność łozyska
- wady OUN płodu (bezczaszkowiec)
- NIC
- IUGR
- niedobór Fe
- DM
- konflikt serologiczny
- ostre odmiedniczkowe zap nerek
poziom CRP w zakażeniu in utero
> 10 ng/ml
jaki poziom glukozy w płynie owodniowym przy infekcji in utero
niski < 5mg%
jakie chore nie kwalifikują się do chemioterapii po operacji raka jajnika
FIGO IA i IB ; G1 i G2 (wg PTG)
zespól Meckela-Grubera - zawiera
encephalocele
policystyczne nerki - torbielowata dysplazja warstwy rdzeniowej
polidaktylia
zespół Arnolda Chiariego - stopnie w zal od przemieszczenia
I - tylko migdałki móżdżku
II - robak móżdżku, opuszki rdzenia kręgowego, mostu i komory czwartej
III - caly móżdżek
IV - cały móżdżek + jego wady
najczęstsza wada towarzysząca roszcepowi wargi i rozszczepowi podniebienia
rozszczep wargi - deformacje stóp (clubfoot)
rozszczep podniebienia - polidaktylia
zespoły związane z kraniostenozami
zespół Crouzona
zespół Aperta
ale najczęśćiej kraniostenozy dot jednego szwu - głównie strzalkowego –> wydłużona głowa
zespół (sekwencja) Pierre-Robina
ona często po tamoxiphenia. podobnie jak zesp Goldenhara
micrognatia –> cofnięcie języka –> rozszczep podniebienia / podniebienie gotyckie –> dziecko dławi się po porodzie
do kiedy powinno zniknąć omphalocele
> 11+5 nie powinno być
zespół Beckitha-Wiedemana
omphalocoele macrolossia organomegalia hipertrofia płodu wady nerek
normy wielkości miedniczek nerkowych i pęcherza moczowego
II trymestr
- miedniczki nerkowe <= 4 mm
- pęcherz <= 30 mm
III trymestr
- miedniczki nerkowe <= 7 mm
- pęcherz <= 50 mm
które dysplazje kostno-szkieletowe są letealna
dysplazja tanatoforyczna - najczęstsza.
achondrogeneza - brak mineralizacji trzonów kręgów
wrodzona łamliwość kości - typ II
dysplazja kampomeliczna - wygięta piszczelowa i udowa, inne prawidłowe. 75% z kariotypem męskim ma żeńskie/obojnacze narzady.
wady pępowiny związane z OUGR
pępowina 2-naczyniowa
zwiększona (<0,17 skrętów /cm) skrętność
z czym wiąże się zmniejszona skrętność pępowiny
z aberracjami chromosomalnymi
zarośnięcie lub zwężęnie jelita - w której części najczęściej
jelito czcze
co jest oceniane podczas echo serca w I trymestrze
położenie serca oś serca wielkość serca TV DV
czym skutkuje brak DV u płodu
duże ryzyko niewydolności krążenia. Trzeba monitorować
prawidłowa oś serca
45 +/- 20
tj 25 - 65 stopni
prawidłowy stosunek HA/HC
0,25-0,35 (a po 36 c do 0,4)
w której części najczejściej ubytek w VSD
w części błoniastej w części napływowej
VSD w napływowej - to markery trisomii 18 i 21
po której stronie powinien być łuk aorty w stosunku do tchawicy
po stronie lewej - bo mamy lewostronny łuk aorty
zmiany genetyczne w rakach I i II typu endometrium
I typ: PTEN, KRAS, niestabilność mikrosatelitarna, PIK3CA, beta-katenina
II typ: p16, tp53, E-kadheryna, Her2/neu
jaki HPV najczęściej w rakach płaskonablonowych a jaki w gruczolowych
płaskonabłonkowe - HPV 16 (62%)
gruczołowe - HPV 18 (ale i tak w gruczołowych częściej HPV 16 - 49% vs 31%)
rola białek HPV E6 i E7 w raku szyjki macicy
E6 - kieruje na degradację białko TP53 i aktywuje telomerazę
E7 - unieczynnia białko Rb
(E2 - hamuje ekspresję E6 i E7)
raki jajnika na podłozu BRCA1 vs BRCA2 - w którym częstsze nawroty i krótszy PFS
BRCA1
rak jajnika w zesp. Lynch II - charakterystyka
zwykle FIGO I / II
niesurowiczy
lepsze rokowanie
nowotwory związane z zesp. ataksja-teleangiectasia
rak jajnika
ziarniszczak
dysgerminoma
chłoniaki
białaczki
rak piersi
zespół Cowdena - charakterystyka
mutacja PTEN
rak endometrium, jajnika piersi (głównie pierś) raki jelita grubego tarczycy SZYJKI - ale w kryteriach nie ma
gruczolakowłókniaki piersi, tłuszczaki
zmiany skórne - trichilemmoma - u 90%. U większości masopatia
nowotwory związane z zesp CHEK2
rak jajnika
borderline
gruczolaki jajnika
pierś,
jelito grubet
tarczyca
zespół Peutza-Jeghersa
raki piersi (najcześciej)
raki endometrium
Sex cord tumour with annular tubules
rozrodczaki
TRZUSTKA
szyjki macicy - typ ADENOMA MALIGNUM
potworniaki
raki jelita grubego i cienkiego!
gen LKB1 (STK11)
AD
Przedwczesne dojrzewanie
plamy soczewicowate, polipy hamartomatyczne o różnej lokalizacji (głownie jelito cienkie)
Program profilaktyki raka piersi
co 24 miesiące u kobiet w wieku od 50 do 69 lat;
co 12 miesięcy u kobiet w wieku od 50 do 69 lat, u których wystąpił rak piersi wśród członków rodziny (u matki, siostry lub córki) lub mutacje w obrębie genów BRCA 1 lub BRCA.
postępowanie w przypadku zesp Lynch II
biopsja endometrium co rok od 30 rż
badanie i USG co rok (5 lat wcześniej niż najwcześniejsze zachorowanie w rodzinie)
ew. profilaktyczne usunięcie macicy
związek HPV z hist pat raka sromu
rogowaciejący - HPV negatywny
nierogowaciejący, bazoidalny, brodawkowaty - HPV pozytywne
rokowanie w rakach sromu
zajęcie węzłów chłonnych - najważniejsze (liczy się ilość, a nie czy jedno lub dwu-stronne)
FIGO
obecność komórek wrzecionowatych w podścielisku - pogarsza rokowanie
lokalizacja w okolicy łechtaczki
brak związku z HPV
wielkość guza nie ma znaczenia przy nie zajętych węzłach
leczenie VIN
wycięcie (różnego typu)
lub
imikwimod (najbardziej rekomendowany)
cydofowir
pod jakimi powięziami znajdująsię węzły chłonne głębokie pachwinowo-udowe
pod powięziami sitową i szeroką
rak pochwy z naciekiem < 0,5 cm - leczenie
zwykle wystarczy sama radioterapia lub sama chirurgia
rokowanie w raku pochwy w zależności od lokalizacji
im wyżej (bliżej szyjki) tym lepiej
czy większosć rakó pochwy to guzy przerzutowe?
tak, ok 80%
głównie szyjka, endometrium i srom, ale też przewód poarmowy
teleradioterapia raka pochwy - w jakich stadiach
zawsze II - IV
część I (gdy niekorzystne czynniki ryzyka)
objemuje pochwę i węzły chłonne miednicze.
Rodzaje liszaja sromu
Liszaj twardzinowy i liszaj płaski - ch. autoimmuno
Liszaj płaski przewlekły - od drapania
nietypowe cz ryzyka raka jajnika
BMI > 30
depresja
późne ciąże (a wg MArkowskiej to zmniejsza ryzyko)
nieprzebycie świnki
stosowanie HTZ i ET (raczej zwiększa ryzyko lub go nie zmienia)
IUD
wpływ kawy, tytoniu i alkoholu nierozstrzygnięty - raczej zmniejszają ryzyko niż zwiększają
wskazania do corocznej kontroli cytologicznej
zakażenie HPV wysokiego ryzyka
przebyte CIN2+ / rak szyjki
leki immunosupresyjne
HIV
PKT odcięcia dla ROMA
po menopauzie > 29,9%
przed menopauzą > 11,4%
test Ova1 - jakie markery i które wzrastają a które spadają w raku
wzrost: CA125, beta2 mikroglobulina
spadek: apolipoproteina A1, prealbumina, transferyna
marker guza miejsca łożyskowego
hPL - laktogen łożyskowy
hCG są bardzo niskie, ok 30 mIU/ml. Z tego 60% to wolna betahCG
nie produkuje hiperglikosjalowanej hCG
nazwa próby jodowej
próba Schillera
CR w Recist
znikają wszystkie ogniska mierzalne i niemierzalne
PR w Recist
zmniejszenie o więcej niż 30%
PD w Recist
zwiększenie o 20%, o 5mm lub nowe zmiany
czy prezerwatywa, kaptuki i diafragmy zmniejszają częstość raka szyjki macicy
tak.
ale nie chronią przed inf. HPV
który z onkogennych wirusów HPV ma największy potencjał
HPV 16 !
Czułość i specyficzność kolposkopii w rozpoznawaniu CIN 2+
czuość - 96% (inne badania pokazują mniej)
specyficzność - 46%
Czułość i swoistość - HPV-DNA i cytologii, i mRNA w rozpoznawaniu CIN2+
HPV DNA - 85% i 14-44%
cytologia 55% - 75%
mRNA - jeszcze wyższa czułość i swoistość
w jakim procencie CIN3 jest ekspresja p16
82%
Najważniejszy element różnicujący NILM od HSIL
ekspresja p16 (to inhibitor CDK, chroni przed fosforylacją białka Rb)
stan przednowotworowy dla raka gruczołowego szyjki macicy
atypowa hiperplazja
inne nazewnictwo to:
CGIN (cervical glandural IN) - tu wyróżnia się LCGIN i HCGIN
czynniki warunkujące progresję CIN
NIEKORZYSTNE czynniki:
mRNA HPV wcześniejsze IN (nie koniecznie w szyjce) immunospresja zakażenia towarzyszące (HIV, Chlamydie) palenie ciążą wielorództwo p16 Ki67 LRIG 1(-) i 2 (+) spadek ekspresji białka Nur
Czynniki rokownicze raka szyjki maiccy
LVSI - ale nie w FIGO IA1
przerzuty do węzłów (głównie paraaortalnych)
zaawansowanie (naciek na przymacicza)
grading
hist pat- NAJLEPIEJ rokuje płaskonabłonkowy
czy w raku szyjki macic IA1 robimy limfadenectomię?
tylko jeśli LVSI zajęte (Ale to b. rzadko w IA1)
usunięcie przydatków przy raku szyjki macicy
tylko gdy rak gruczołowy (tu przerzuty w 5-19% przypadków)
trachelektomia radykalna - warunki
FIGO IA1 z rozległym LVSI
IA2
IB1 z guzem < 2 cm
brak wywiadu niepłodności lub innych patologii
guz w odgległości minimum 1 cm od ujścia wewnętrznego
brak przerzutów do w chłonnych
każdy hist-pat poza drobnokomórkowym i mięsakiem
< 35 rz (choc to względne)
radykalna radioterapia w raku szyjki macicy - kiedy nie stosować
tylko w IVB, pozostałe tak
radioterapia raka szyjki ile Gy
tele - 45 - 50 Gy
Brachy 28-30 Gy
wskazania do radioterapii raka szyjki macicy po radykalnej histerektomii
- GDy negatywne węzly - GOG score > 120 –> radio +/- chemia
2) węzły 1-3 - radio +/- chemia gdy:
- rak g3
- LVSI lub zajęcie przestrzeni okołonaczyniowej
- guz >3 cm
- zajęcie kanału szyjki
- brak aseptyki (zła operacja)
- słąby opis hist-pat
- brak marginesów, zajęte przymacicza, niecałkowite usunięcie guza –> Radiochemio
przetrwaly lub nawrotowy rak szyjki - jaka chemia
paclitaxel + cisplatyna/topotecan + bew
postępowanie w przpadku ca coli IA2
opcje operacyjne:
- konizacja chirurgiczna
- radykalna trachelektomia
- zmodyfikowane radykalne usunięcie macicy
zawsze limfadenectomia