Romaanse architectuur Flashcards
Wat voor architectonische onderdelen zijn van kracht van de Paltskapel van Karel de Grote in Aken?
- Centraalbouw
- Koepelgewelf
Wat is er bijzonder aan de Paltskapel van Karel de Grote in Aken?
Mix van Byzantijnse architectuur (mozaïeken, paarse zuilen) maar in een vroeg christelijke stad / omgeving: Aken.
De beeldtaal van de San Vitale is in eenvoud toegepast in de Paltskapel, maar constructief is het eenvoudiger. De sierelementen lijken op San Vitale.
Wat is het doel van een bedevaart?
Het doel van een bedevaart is om dichter bij de heiligen te komen, door middel van relieken. Door die plekken te bezoeken waar deze overblijfselen zijn, kom je dichter bij de heiligen en God.
Overblijfselen van het lichaam van heiligen, of objecten die met de lichamen van Christus of Maria of een andere heilige in aanraking zijn geweest.
Hoe werden relieken bewaard? Plus, noem een voorbeeld
Relieken werden op een bijzondere manier bewaard. Zo bijvoorbeeld in een reliekhouder. Het zonlicht werd op een reliekhouder beschenen, waardoor het een goddelijke uitstraling kreeg. Bij de armreliek “spreekt” het object, hier kan bijvoorbeeld een bot van een heilige in zitten. In Keulen staat de reliekschrijn van de Drie Koningen.
Hoe werden relieken bewaard?
De relieken werden meestal bewaard onder het hoofdaltaar. Maar zodat pelgrims niet een heel stuk hoeven te lopen, wordt er een speciale ingang gemaakt zodat de mis gewoon door kan gaan zonder gestoord te worden = KOOROMGANG
Noem een voorbeeld van een crypte in Nederland
Verschillende plekken in Nederland hebben een crypte; bijvoorbeeld in de Sint-Pieter in Utrecht. Crypten zijn dus aangelegd als een neven route naar de relieken toe.
Wat is een belangrijk attribuut in de pelgrimstochten?
Sint Jacobs is altijd herkenbaar aan zijn schelp.
Hij is altijd afgebeeld als een pelgrim, vergezeld van zijn schelp.
Voor de pelgrim zijn er allerlei plekken waar kloosters zijn.
Tijdens de tocht doneren pelgrims geld, en slapen ze in kloosters.
Het einddoel van de tocht is om bij de heilige Jacobus te komen. Dit wordt dan ook wel gezien als het eindpunt.
Wat is de relatie tussen reliekverering en architectuur in pelgrimskerken?
Pelgrimskerken waren ontworpen met crypten en omgangen om pelgrims toegang te geven tot relieken zonder de mis te verstoren. Architectuur diende functionele, spirituele en representatieve doelen.
Wat is het belang van de kerk van Sainte-Foy in Conques voor Romaanse architectuur?
De Sainte-Foy in Conques is een voorbeeld van een typische pelgrimskerk, met een duidelijke kooromgang, straalkapellen en een tongewelf. Het reliëf boven het portaal met het Laatste Oordeel is een meesterwerk van Romaanse beeldhouwkunst.
Wat is een crypte, en welke functie vervulde het in Romaanse kerken?
Een crypte is een ondergrondse ruimte onder het altaar die werd gebruikt als erebegraafplaats voor heiligen of bisschoppen en als plaats om relieken te bewaren.
Wat zijn straalkapellen en waarom werden ze toegevoegd aan Romaanse kerken?
Straalkapellen zijn kleine kapellen rondom het koor of de apsis, vaak toegankelijk via de kooromgang. Ze werden toegevoegd om pelgrims ruimte te bieden om relieken te vereren zonder de liturgische diensten te verstoren
Wat was de rol van de kloosterkerk van Cluny in de ontwikkeling van Romaanse architectuur?
Cluny was een belangrijk centrum voor Romaanse architectuur. De kloosterkerk introduceerde innovaties zoals een kooromgang met straalkapellen en een grotere nadruk op monumentale decoratie en complexe plattegronden.
Wat is een tongewelf en waarom was dit typerend voor de Romaanse bouwstijl?
Een tongewelf is een halfronde constructie die lijkt op een halve cilinder. Het was typerend vanwege de robuuste en stabiele bouw die paste bij de dikke muren en de beperkte ramen van Romaanse kerken.
Wat zijn de belangrijkste kenmerken van de Romaanse architectuur?
- Dikke muren voor stabiliteit
- Rondbogen en tongewelven
- Kleine, smalle ramen
- Massieve en sobere uitstraling
- Gebruik van geometrische vormen en
symmetrie
Hoe verschilt de symboliek van licht in Romaanse architectuur van die in de Gotiek?
In Romaanse architectuur staat licht symbool voor goddelijke aanwezigheid, maar het is beperkt door kleine ramen, wat een mystieke, donkere sfeer creëert. In de Gotiek wordt licht een expliciet element van goddelijke glorie door grote, gebrandschilderde ramen.
Wat is het belang van reliëfsculpturen in de Romaanse architectuur, zoals het Laatste Oordeel timpaan in de Sainte-Foy in Conques?
Reliëfsculpturen (zoals bijvoorbeeld een timpaan) dienden als ‘bijbel voor analfabeten’. Ze gaven belangrijke religieuze boodschappen weer in een visueel toegankelijke vorm. Het Laatste Oordeel benadrukt morele keuzes en het belang van verlossing, passend bij de spirituele doelen van pelgrimskerken.
Hoe weerspiegelt de ontwikkeling van het tongewelf naar het kruisgewelf de technische vooruitgang in de Romaanse periode?
Het kruisgewelf verdeelt de krachten beter dan het tongewelf, waardoor grotere openingen zoals ramen mogelijk werden.
Wat is bijzonder aan de abdij van Fontenay (Cisterciënsers), met als architect Bernard van Clairvaux?
Hij maakte een erg sobere Romaanse abdij. Met bijvoorbeeld geen:
- Geen torens
- Geen kooromgang met straalkapellen
- Geen decoratief beeldhouwwerk
- Geen schilderingen
- Geen gebrandschilderde vensters
- Geen boekillustraties
- Wel muziek tijdens de eredienst
Vergelijk de architectonische stijlen van de kerk van Cluny III en de abdijkerk van Fontenay. Hoe weerspiegelen ze verschillende benaderingen van religieuze architectuur?
Cluny III benadrukte grandeur met rijke decoraties en een complexe indeling, terwijl Fontenay eenvoud en spirituele concentratie uitstraalde
Wat waren de praktische uitdagingen bij het ontwerpen van een Romaanse pelgrimskerk? Hoe werden deze opgelost?
Uitdagingen waren het ondersteunen van zware gewelven en het ontvangen van grote aantallen pelgrims. Oplossingen waren onder andere het gebruik van tongewelven en kooromgangen.
Welke aspecten van de kerk van St. Sernin in Toulouse maken het een typische pelgrimskerk?
De kooromgang met straalkapellen, het tongewelf, en de grote omvang om pelgrims te huisvesten.
Hoe noem je een basilica zonder lichtbeuk?
Pseudo-Basilica, te zien in Notre Dame du Port, in Clermont-Ferrand
Hoe heten de bogen, die goed te zien zijn bij het schip van een Romaanse kerk?
Diafragma boog
Hoe heten de bogen, die vaak onder de lichtbeuk geplaatst zijn?
Scheibogen
