Rijksvaccinatieprogramma + ziektebeelden Flashcards
1
Q
Voor welke infectieziekten is er een vaccinatie in het rijksvaccinatieprogramma?
A
Difterie
Kinkhoest
Tetanus
Polio
Haemophilus influenzae type B
Hepatitis B
Pneumokokken
Bof
Mazelen
Rodehond
Meningokokken ACWY
Humaan Papillomavirus
2
Q
Bij welke leeftijden krijgen kinderen een vaccinatie?
A
- 3 maanden
- 5 maanden
- 11 maanden
- 14 maanden
- 4 jaar
- 9 jaar
- 10 jaar
- 14 jaar
3
Q
Waar staat DKTP voor?
A
Difterie
Kinkhoest
Tetanus
Polio
4
Q
Waar staat Hib voor?
A
Haemophilus influenzae type B
5
Q
Waar staat HepB voor?
A
Hepatitis B
6
Q
Waar staat BMR voor?
A
Bof
Mazelen
Rodehond
7
Q
Waar staat MenACWY voor?
A
Meningokokken ACWY
8
Q
Waar staat HPV voor?
A
Humaan Papillomavirus
9
Q
Welke vaccinaties krijgt een kind van 3 maanden?
A
DKTP-Hib-HepB en pneumokokken
10
Q
Welke vaccinaties krijgt een kind van 11 maanden?
A
DKTP-Hib-HepB en pneumokokken (idem als 3 en 5 mnd)
11
Q
Welke vaccinaties krijgt een kind van 5 maanden?
A
DKTP-Hib-HepB en pneumokokken
(idem als 3mnd)
12
Q
Welke vaccinaties krijgt een kind van 14 maanden?
A
BMR en MenACWY
13
Q
Welke vaccinaties krijgt een kind van 4 jaar?
A
DKTP
14
Q
Welke vaccinaties krijgt een kind van 9 jaar?
A
DTP (let op: hier geen kinkhoest) en BMR
15
Q
Welke vaccinaties krijgt een kind van 10 jaar?
A
HPV 2x (tweede inenting half jaar later)
16
Q
Welke vaccinaties krijgt een kind van 14 jaar?
A
MenACWY
17
Q
Op welke leeftijden krijgt een kind een difterie-vaccinatie?
A
3, 5, 11 maanden, en 4 en 9 jaar
18
Q
Op welke leeftijden krijgt een kind een kinkhoest-vaccinatie?
A
3, 5, 11 maanden, en 4 jaar
(let op: in tegenstelling tot DTP geen extra vaccinatie op 9j)
19
Q
Op welke leeftijden krijgt een kind een tetanus-vaccinatie?
A
3, 5, 11 maanden, en 4 en 9 jaar
20
Q
Op welke leeftijden krijgt een kind een polio-vaccinatie?
A
3, 5, 11 maanden, en 4 en 9 jaar
21
Q
Op welke leeftijden krijgt een kind een pneumokokken-vaccinatie?
A
Bij 3, 5 en 11 maanden
22
Q
Op welke leeftijden krijgt een kind een bof-vaccinatie?
A
14 maanden en 9 jaar (idem mazelen en rode hond)
23
Q
Op welke leeftijden krijgt een kind een mazelen-vaccinatie?
A
14 maanden en 9 jaar (idem bof en rode hond)
24
Q
Op welke leeftijden krijgt een kind een rodehond-vaccinatie?
A
14 maanden en 9 jaar (idem bof en mazelen)
25
Op welke leeftijden krijgt een kind MenACWY-vaccinatie?
14 maanden en 14 jaar
26
Op welke leeftijden krijgt een kind HPV vaccinatie?
2x op 10e levensjaar
27
Stelling: alleen meisjes krijgen HPV vaccinatie
niet waar, ook jongens
28
Is difterie een bacterie of virus?
bacterie (Corynebacterium diphtheriae en ulcerans)
29
Hoe wordt difterie overgedragen?
Mensen kunnen elkaar besmetten via de lucht (niezen, hoesten) of via direct contact met een besmette persoon (zoenen, aanraken besmette wond). De bacterie wordt soms gevonden bij runderen, paarden, geiten en schapen, soms ook bij honden en katten. Het drinken van rauwe, ongepasteuriseerde melk en nauw contact met dieren die de bacterie bij zich dragen, kan leiden tot besmetting.
30
Welke ziekteverschijnselen ontstaan door difterie?
Dit is afhankelijk van de plaats van infectie en of het toxinen produceert. Neus is mild, huid geeft zweren in de huid, keel/luchtpijp/longen kan koorts/benauwdheid/verstikkingsgevaal geven, spierzwakte en zenuwschade, dodelijke complicaties! Al ontstane schade kan niet meer behandeld worden
31
Wordt kinkhoest veroorzaakt door een bacterie of een virus?
bacterie
32
Wat is het beloop van kinkhoest?
Kinkhoest begint vaak met klachten die lijken op een gewone neusverkoudheid. Daarna begint het hoesten. Dit kan uitlopen op lange hoestbuien, waarbij taai slijm wordt opgehoest. Het lange hoesten kan gevolgd worden door een piepende inademing. Soms moet de patiënt braken. Kinkhoest kan ook leiden tot longontsteking.
Bij jonge baby's kan kinkhoest ernstig verlopen. Zij kunnen zuurstoftekort of hersenbloedingen krijgen, waardoor hersenbeschadiging kan optreden.
Sommige mensen met kinkhoest hebben niet de symptomen zoals hierboven uitgelegd. Oudere (gevaccineerde) kinderen en volwassenen hoesten vaak alleen langdurig. Heel jonge baby’s kunnen soms stoppen met ademhalen of blauw verkleuren, zonder daarbij veel te hoesten.
33
Hoe wordt je besmet met kinkhoest?
Via hoesten, vaccinatie geeft bescherming voor aantal jaren
34
Waarom wordt kinkhoest ook wel de '100-dagenhoest' genoemd?
Omdat hoestbuien (veroorzaakt door gifstof van bacterie) 3-4 maanden kunnen duren
35
Waarom worden zwangeren bij 22 weken geprikt voor kinkhoest?
Omdat jonge baby's die niet zijn ingeënt de ziekte heel ernstig, tot mortaliteit, kan lopen. Door zwangere vrouwen te vaccineren zijn jonge baby's vanaf de geboorte meteen beschermd
36
Wordt tetanus veroorzaakt door een bacterie of virus?
bacterie (Clostridium tetani)
37
Wat zijn de symptomen van tetanus?
De gifstoffen kunnen rondom de wond waarmee je de bacterie hebt opgelopen stijfheid geven. Daarnaast kunnen er pijnlijke spierkrampen optreden. Door de spierkrampen kan iemand slikklachten krijgen en ademhalingsproblemen. Iemand kan ook helemaal verkrampen, waardoor het lichaam als een soort hoepel krom trekt. Als complicaties kunnen er botbreuken en hartproblemen ontstaan. Zonder goede behandeling is tetanus dodelijk.
38
Hoe kan tetanus worden overgedragen?
Mensen kunnen elkaar niet besmetten. Besmetting is alleen mogelijk als iemand een open wond heeft en die wond in contact komt met bijvoorbeeld straatvuil, stof, (paarden)mest of grond. Dit kan ‘direct’ contact zijn met straatvuil, bijvoorbeeld als je op straat gevallen bent en je been aan iets hebt open gehaald, maar ook ‘indirect’ als je gebeten wordt door een beest dat straatvuil in zijn bek heeft. Ook een klein wondje, bijvoorbeeld van een prik aan een doornstruik in de tuin, kan genoeg zijn om tetanus op te lopen.
39
Stelling: als je eenmaal tetanus hebt doorgemaakt ben je levenslang beschermd
Niet waar. Er moet in het bloed een bepaald niveau van antistoffen aanwezig zijn om de bacterie direct bij binnenkomst op te ruimen. Dit niveau bereik je alleen door vaccinaties.
40
Wordt polio veroorzaakt door een bacterie of een virus?
door het poliovirus
41
Stelling: je krijgt altijd klachten bij een polio-infectie
niet waar, in veel gevallen (90-95%) merkt een persoon niets van een infectie met het poliovirus
42
Welke klachten kan iemand hebben die wel last heeft van polio?
Vaak begint dit met griepachtige verschijnselen die spontaan verdwijnen. Soms kunnen de klachten erger worden; hoofdpijn, spierpijn en braken. Het virus verspreidt zich dan via de bloedbaan en dringt het ruggenmerg binnen. Bij 1 op de 100-200 personen met een polio-infectie treedt een verlamming op, meestal aan de benen of armen, omdat de zenuwen die de bewegingen van deze lichaamsdelen aansturen beschadigd raken. Ongeveer 2-10% van de patiënten met verlammingen overlijdt omdat de zenuwen van slik- of ademhalingsspieren worden aangetast.
43
Wat is het post-polio syndroom?
In ongeveer 20-30% van de mensen met een verlamming kan jaren na de infectie opnieuw spierzwakte, spierpijn, vermindering van spierweefsel en moeheid ontstaan. Dit wordt ook wel het ‘post-poliosyndroom’ genoemd.
44
Hoe wordt polio overgedragen?
Mensen kunnen elkaar besmetten via de mond (praten, schreeuwen). Ook kan iemand die in contact is geweest met ontlasting van een geïnfecteerde persoon, het virus via zijn handen in zijn mond krijgen en zo besmet raken. Handen wassen is daarom een belangrijke maatregel om verspreiding en besmetting te voorkomen.
45
Komt poliomyelitis nog voor in Nederland?
Nee, laatste melding was 1993.
46
Wordt pneumokok veroorzaakt door een virus of bacterie?
Bacterie (er vallen 90 soorten onder pneumokokken, grampositief streptokok)
47
De pneumokokken kunnen verschillende klachten veroorzaken, maar wat veroorzaken ze m.n. bij jonge kinderen?
oorontsteking, bijholteontsteking en/of bronchitis (pneumonie vaker bij volwassenen >60j)
48
Welke complicatie kan ontstaan bij jonge kinderen t.g.v. pneumokokken?
Als de bacterie in de bloedbaan of in het zenuwstelsel terecht komt noemen we dit invasieve pneumokokkenziekte. <5j krijgen meestal bloedvergiftiging of hersenvliesontsteking.
49
Hoe worden pneumokokken overgedragen?
Zowel kinderen als volwassenen kunnen de bacterie bij zich dragen zonder er ziek van te worden. Zij kunnen dan wel andere mensen besmetten. Dit kan door hoesten of niezen. Dan komen kleine druppeltjes met bacteriën in de lucht. Als andere mensen om hen heen die kleine druppeltjes inademen, kunnen ze besmet raken. Maar ook door zoenen of iemand aanraken na hoesten of niezen, kun je besmet raken.
50
Welke symptomen zie je bij baby's met invasieve pneumokokkenziekte?
luierpijn (pijn bij het verschonen van de luier), prikkelbaarheid, koorts of ondertemperatuur, sufheid of ze hebben een grauwe kleur
51
Waar wordt de bof (patois epidemica) door veroorzaakt?
het bofvirus
52
Hoe wordt de bof overgedragen?
door besmette druppeltjes vocht die bofpatiënten uitademen, niezen of hoesten
53
Wat zijn de symptomen van de bof?
Vaak geen verschijnselen, kenmerkend is de parotitis (kauwen en slikken kan pijn doen).
54
Wat zijn complicaties bij de bof?
Dit gebeurd zelden, maar een hersenvliesontsteking kan ontstaan, en bij volwassenen een epididymitis met soms onvruchtbaarheid
55
Hoe wordt de bof overgedragen?
Via aerosolen: niezen of hoesten. Een patiënt met de bof is al enkele dagen vóórdat de symptomen beginnen, besmettelijk.
56
Waar wordt mazelen (morbilli) door veroorzaakt?
door het mazelenvirus
57
Wat is het beloop van de mazelen?
Mazelen begint met koorts, hoesten, neusverkoudheid en oogontsteking. Zo’n twee tot vier dagen later ontstaan er rode vlekjes. Het mazelenvirus kan ook middenoorontsteking en diarree veroorzaken, en in ernstige gevallen longontsteking, stuipen of hersenontsteking.
58
Stelling: mazelen kan aangeboren afwijkingen veroorzaken bij infectie tijdens de zwangerschap
niet waar, wel hebben zwangeren een verhoogd risico op ernstig beloop van mazelen en in zeldzame gevallen tot miskraam/vroeggeboorte
59
Stelling: De meeste baby’s zijn beschermd omdat de moeder is gevaccineerd of mazelen heeft doorgemaakt.
klopt
60
Hoe wordt de mazelen overgedragen?
Het wordt overgedragen door besmette druppeltjes vocht die mazelenpatiënten uitademen, niezen of hoesten. Een patiënt met mazelen is besmettelijk zodra de eerste symptomen beginnen. (altijd van mens op mens)
61
Hoe besmettelijk is de mazelen?
Mazelen is één van de meest besmettelijke ziekten die er bestaan. Het is vele malen besmettelijker dan bijvoorbeeld griep, rodehond of bof.
62
Waar wordt rodehond/rubella door veroorzaakt?
Het rubellavirus
63
Hoe wordt rodehond overgedragen?
Het wordt overgedragen door besmette druppeltjes vocht die rodehondpatiënten uitademen, niezen of hoesten (mens op mens)
64
Stelling: Rodehond kan zeer ernstige, aangeboren afwijkingen veroorzaken.
klopt (dit heet congenitaal rubella syndroom) of kan voor spontane miskraam zorgen
65
Wat is het beloop van rodehond?
Rodehond begint vaak met wat algemene ziekteverschijnselen zoals lichte koorts, moeheid, neusverkoudheid en lichte oogontsteking. Hierna komt er een rode huiduitslag. De uitslag zit vooral achter de oren, in het gezicht en in de nek. De ziekte verloopt meestal erg mild en vaak met weinig koorts. Ongeveer de helft van de patiënten met rodehond heeft géén huiduitslag. Soms kan rodehond leiden tot een tekort aan bloedplaatjes, hersenontsteking of gewrichtsontsteking.
66
Hoe vaak komt rodehond in NL voor?
Laatste melding was in 2013
67
Waar wordt Hib-ziekte door veroorzaakt?
door de bacterie Haemophilus influenzae type b (Hib)
68
Stelling: Hib komt voor als commensale bij de gezonde mens
Klopt, gezonde mensen dragen dit in de neuskeelholte
69
Welke complicaties kunnen er ontstaan t.g.v. Hib?
Als de Hib-bacterie in de bloedbaan of in het zenuwstelsel komt, kan het leiden tot hersenvliesontsteking (meningitis), zwelling van het strotklepje waardoor kinderen kunnen stikken (epiglottitis), longontsteking (pneumonie) en gewrichtsontsteking (septische artritis). Dit noemen we invasieve ziekten
70
Welke verschijnselen heeft iemand zoal bij een Hip-infectie?
Gewoonlijk veroorzaakt Hib (haemophilus influenzae type b) geen ernstige ziekte, omdat de bacteriën niet door het slijmvlies het lichaam kunnen binnendringen. Als je wel ziek wordt, blijft het meestal bij infecties van de hogere luchtwegen, zoals een snotneus en keel-, oor- of bijholteontsteking.
invasieve ziekten zijn vorige kaartje beschreven, dit geeft hoge koorts, hoofdpijn, braken en bleekheid
71
Hoe wordt Hib overgedragen?
Besmetting vindt vaak plaats bij jonge zuigelingen en peuters. Kinderen raken besmet door hoesten of niezen van anderen die (meestal zonder het te weten) de bacterie in de neuskeelholte dragen.
72
Welke leeftijdsgroep heeft het vaakst invasieve Hib-ziekte?
Patienten <5j
73
Waar wordt hepatitis B door veroorzaakt?
Door het hepatitis B-virus
74
Welke twee ziektebeelden van hepatitis B zijn er?
acute- en chronische
75
Wat zijn de symptomen bij acute hepB?
De verschijnselen van acute hepatitis B zijn moeheid, gebrekkige eetlust, spier- en gewrichtspijnen, koorts (grieperig gevoel), geelzucht (verkleuren van huid, oogwit, ontlasting en urine) en soms jeuk. De meeste mensen krijgen helemaal geen ziekteverschijnselen.
76
Wat zijn de verschijnselen bij chronische hepB?
Bij 5 tot 10% van de mensen die besmet zijn geraakt, geneest hepatitis B niet vanzelf. Bij pasgeborenen en kleine kinderen is dit 90%. Er ontstaat dan een chronische infectie. Door een chronische actieve hepatitis B-infectie kan na 10-20 jaar verlittekening van de lever ontstaan, levercirrose en leverfibrose. Mensen met chronische actieve hepatitis B kunnen op den duur ook leverkanker krijgen, waardoor mensen kunnen overlijden.
77
Hoe wordt hepatitis B overgedragen?
Het hepatitis B-virus komt voor in bloed, sperma, voorvocht en vaginaal vocht. Hepatitis B wordt overgedragen door onveilig seksueel contact, bloedcontact of bloedproducten. Het virus kan ook rond de bevalling overgedragen worden van moeder op kind. Een kleine hoeveelheid besmet bloed in een wondje is al voldoende om een infectie te veroorzaken. Het virus kan dus niet worden overgebracht door normaal sociaal contact, zoals handen geven en knuffelen, of uit iemands kopje drinken.
78
Wat voor organisme is de meningokok?
Gramnegatieve bacterie
79
Welk typen meningokokken komen het meest voor in Nederland?
B, C, W en Y
80
Welk type meningokokken is er een vaccinatie beschikbaar?
A, C, W en Y
81
Wat zijn de symptomen bij een meningokokken-infectie?
Veel mensen dragen de meningokok tijdelijk bij zich in de neus of keel zonder dat zij zelf ziek worden. Zo nu en dan dringt de meningokok verder het lichaam binnen en veroorzaakt een ernstige infectie. Meningokokkeninfectie is een verraderlijke ziekte door het snelle verloop ervan. De eerste verschijnselen zijn vaak verkoudheid, hangerigheid en een grieperig gevoel. Daarna verergert de ziekte snel, met hoge koorts.
82
Hoe worden meningokokken overgedragen?
De overdracht van de meningokok gaat van mens op mens via druppeltjes vanuit de neus-keelholte. Besmetting gebeurt door het inademen van kleine druppeltjes of via direct contact zoals zoenen. De bacteriën kunnen weken tot maanden in de neus- en keelholte blijven zonder ziekte te veroorzaken. Ook zonder ziekteverschijnselen geldt dat degene die de bacterie bij zich draagt anderen kan besmetten.
83
Waar wordt HPV door veroorzaakt?
humaan papillomavirus
84
Welke ziektebeelden worden door HPV veroorzaakt?
Het virus kan kanker en genitale wratten veroorzaken.
85
Hoe vaak komt een HPV-infectie voor?
Zo'n 80 tot 90% van de mensen wordt minstens één keer in hun leven besmet met HPV. Vaak merk je niets van een infectie en meestal ruimt het lichaam de infectie binnen 1 tot 2 jaar zelf op
86
Welke twee typen HPV zijn vooral kankerverwekkend?
16 en 18
87
Welke typen kanker kan HPV veroorzaken?
baarmoederhalskanker
vaginakanker
kanker bij de schaamlippen
anuskanker
peniskanker
kanker in de mond- en keelholte
88
