rhan 1,2,3 Mathau o gelloedd ac organynnau celloedd

Question 1

beth yw damcaniaeth celloedd

Answer 1

-pob organeb wedi’i gwneud o
gelloedd
- y gell yw uned sylfaenol bywyd.
-Mae organebau’n gallu bod yn ungellog, fel ameba a bacteria, neu’n amlgellog fel
planhigion ac anifeiliaid.
-Mae celloedd newydd yn deillio o gelloedd sy’n bodoli eisoes
-mae celloeddarbenigol yn deillio o gelloedd bonyn diwahaniaeth.

Question 2

beth yw cell ewcaryotig

Answer 2

celloedd planhigion ac anifeiliaid

Question 3

beth mae cell ewcaryotig planhigin yn edrych fel

Answer 3

Question 4

beth mae cell ewcaryotig anifail yn edrych fel

Answer 4

Question 5

beth mae celloedd pryocaryotig

Answer 5

Question 6

beth yw swyddogaeth

Question 7

beth yw’r organnau mewn cell procaryotig

Answer 7

pilen plasmaidd
cellfur peptidoglycan
capsiwl
cytoplasm
fflagelwm
pili
ribosomau bach
DNA cylchol
mesosom

Question 8

beth yw’r organnau sy’n pressenol mew cell ewcaryotig anifailal

Answer 8

Ribosomau mawr
reticwlwm endoplasmig garw
mitocondrion
corff/organyn golgi
par o gentriolau
cnewyllyn
lysosom neu fesigl secretol
pilen blasmaidd
recticwlwm endoplasmig llyfn

Question 9

beth yw’r organnau sy’n pressenol mew cell ewcaryotig planhigyn

Answer 9

recticwlwm endoplasmig garw
cytoplam
cellfur cellwlos
cloroplast
plasmodesmid
gwagolyn mawr
ribosomau 80s
mitocondrion
tonoplast
cnewyllyn
corff/organyn golgi

Question 10

beth yw adeiledd a swyddogaeth pilen blasmaidd sef mewn celloedd procaryotig a ewcaryotig

Answer 10

adeiledd

haen ddeuol ffosffolipig gyda phrotinau wedi’i mewnblannu yn yr haen ddeuol

swyddogaeth

rhwystr thraidd detholus rhwng amgylcheddau mewnol ac allanol cell

Question 11

beth yw adeiledd a cytoplasm blasmaidd sef mewn celloedd procaryotig a ewcaryotig

Answer 11

adeiledd

hylif yn bennaf cynnwys sylweddau wedi’i hydoddi ac ensymau

swyddogaeth

safle ar gyfer llawer o adweithiau celloedd

Question 12

beth yw adeiledd a swyddgaeth mesosom sef mewn celloedd procaryotig

Answer 12

adeiledd

plygiad tuag i mewn y bilen blasmaidd

swyddogaeth

cynyddu arwynebedd arwyneb y bilen

cyfradd uwch o amsugniad maetholion/ysgarthiad gwastraff

ensymau ar gyer resbiradaeth a ffotosynthesis wedi’i cysylltu i’r pilenni

Question 13

beth yw swyddogaeth ac adeiledd niwcleoid a phlasmidsau sef mewn celloedd procaryotig yn unig

Answer 13

Adeiledd

moleciwliau DNA cultch ol yn rhydd mewn cytoplasm

Swyddogaeth

Niwcleoid ;cludo cod genetig bacteriol,y prif foleciwl DNA yn y gell

Plasmidiau; cludo genynnau ychwanegol genynnau ymwrthiol i wrthfiotigau gellir trosglwyddo o un bacteriwm i’r llall

Question 14

beth yw swyddogaeth ac adeiledd cellfur peptidoglycan sef mewn celloedd procaryotig yn unig

Answer 14

adeiledd

haen anhyblyg wedi’i wneud o siwgrau gyda chadwyni ochr asid amino

bondio beta yn galluogi i groesgysylltiadau ffurfio rhwng moleciwliau peptidoglycan i ffurfio microffibrolion

bondiau pepti yn darparu cysylltiadau cryfach na bondiau hydrogen mewn cellwlos

swyddogaeth

pennu siap y gell facteriol

amddifyn rhag cyfansoddion tocsig

amddifyn rhag effeithiau osmotig

Question 15

beth yw swyddogaeth y cnewyllyn

Answer 15

Cynnwys DNA sy’n codio ar gyfer synthesis proteinau neu’n
rheoli’r broses honno. Mae dyblygu DNA yn digwydd yma. Mae
trawsgrifiad yn cynhyrchu templedi mRNA.

Question 16

beth yw swyddogaeth y cnewyllan

Answer 16

creu ribosomau,rRNA a tRNA

Question 17

beth yw swyddogaeth y mandwll cnewyllol

Answer 17

Caniatáu cludiant mRNA a ribosomau allan o’r cnewyllyn.

Question 18

beth yw swyddogaeth cromatin

Answer 18

Cyddwyso cyn cellraniad i ffurfio cromosomau.

Question 19

beth yw swyddogaeth yr Reticiwlwm endoplasmig garw

Answer 19

Pecynnu a storio proteinau. Cynhyrchu fesiglau cludiant sy’n
cyfuno i ffurfio organigyn Golgi.

ffurfio asidau amino o MRNA

Question 20

beth yw swyddogaeth yr Reticiwlwm endoplasmig llyfn

Answer 20

Cynhyrchu, pecynnu a chludo steroidau a lipidau.

Question 21

beth yw swyddogaeth yr organyn golgi

Answer 21

Pecynnu proteinau i’w secretu o’r gell. Addasu proteinau e.e.
drwy ychwanegu cadwynau carbohydrad i ffurfio
glycoproteinau. Cynhyrchu lysosomau ac ensymau treulio

Question 22

beth yw swyddogaeth yr lysosomau

Answer 22

Mae’r rhain yn cynnwys ensymau treulio pwerus i ddadelfennu
hen organynnau neu gelloedd. Mae ffagocytau’n defnyddio
lysosomau i dreulio bacteria wedi’i amlyncu.

Question 23

beth yw swyddogaeth centrioau

Answer 23

Ffurfio’r werthyd yn ystod cellraniad. Dydyn nhw ddim yn
bresennol mewn celloedd planhigyn mwy datblygedig.

Question 24

beth yw swyddogaeth mitocondria

Answer 24

Synthesis ATP drwy gyfrwng resbiradaeth aerobig.

Question 25

beth yw swyddogaeth cloroplastau

Answer 25

Cynnwys pigmentau ffotosynthetig sy’n dal egni golau ar gyfer ffotosynthesis.

Question 26

beth yw swyddogaeth gwagolyn

Answer 26

Mae’n cynnwys cellnodd ac yn storio hydoddion fel glwcos.
Mae’n chwyddo oherwydd osmosis ar gyfer chwydd-dyndra.

Question 27

beth yw swyddogaeth ribosomau

Answer 27

Synthesis proteinau. Mae adeiledd protein cynradd yn cael ei

ffurfio yn y ribosom.

Question 28

beth yw swyddogaeth plasmodesmata

Answer 28

Cysylltu celloedd drwy sianeli llawn cytoplasm, sy’n mynd
drwy gellfuriau. Caniatáu cludiant ar hyd y llwybr symplast.

Question 29

beth yw swyddogaeth Cellfur

Answer 29

Cryfder mecanyddol oherwydd cryfder tynnol uchel
microffibrolion cellwlos. Cludiant hydoddion ar hyd y llwybr
apoplast. Defnyddio’r plasmodesmata i gyfathrebu rhwng
celloedd.

Question 30

beth yw enghraifft o organau ewcaryotig yn gweithio mewn cydberthynas

Answer 30

Question 31

beth yw pethau tebyg ac wahanol rhwng mitocondria ac cloroplast

Answer 31

Question 32

beth yw adeiledd mitocondria

Answer 32

Question 33

beth yw’r gwahaniaethau rhwng celloedd procaryotig ac ewcaryotig

Answer 33

Question 34

beth yw adeiledd firysau

Answer 34

• ddim yn cyd-fynd â’r ddamcaniaeth celloedd; does ganddynt ddim cellbilen,
  dim cytoplasm, dim organynnau a dim cromosomau.
  -Mae angen cymorth cell letyol ermwyn i firysau atgynhyrchu.
• wedi’u gwneud o got protein neu gapsid sy’n amgylchynu DNA, RNA neu ddim ond rhai genynnau; dim ond 9 genyn sydd yn y firwsHIV.