Revision Lab Flashcards
Κρέας ορισμός
Είναι τα μέρη του σώματος των θηλαστικών ζώων, των πτηνών και των αλιευμάτων που είναι κατάλληλα για ανθρώπινη κατανάλωση, καθώς και τα προϊόντα που παράγονται από αυτά. Σύμφωνα με τον ΚΤΠ είναι τα κομμάτια των σφαχτών ή και ολόκληρα τα σφαχτά των ζώων ή των πτηνών που προορίζονται για την διατροφή των ανθρώπων.
Νωπό κρέας ορισμός
σύμφωνα με τον κανονισμό είναι κρέας το οποίο δεν έχει υποστεί καμία άλλη επεξεργασία συντήρησης εκτός από την ψύξη, την κατάψυξη ή την ταχεία κατάψυξη, συμπεριλαμβανομένου του κρέατος που είναι συσκευασμένο σε κενό αέρος ή σε ελεγχόμενη ατμόσφαιρα
Κατεψυγμένο κρέας ορισμός
το νωπό κρέας το οποίο, το ταχύτερο δυνατό μετά την επεξεργασία και την προετοιμασία του, έχει υποστεί την επίδραση χαμηλών Τ, ώστε η εσωτερική του θερμοκρασία (στο κέντρο) να μειωθεί στο συντομότερο δυνατό χρόνο κάτω από τους -12 βαθμούς κελσίου. Στη συνέχεια δεν συντηρείται σε ψυκτικό θάλαμο σε Τ ίση ή μικρότερη αυτής
Υπερκατεψυγμένο κρέας ορισμός
το νωπό κρέας το οποίο το ταχύτερο δυνατό μετά την σφαγή, την επεξεργασία και την προετοιμασία του έχει υποστεί την επίδραση χαμηλών Τ ώστε η εσωτερική του θερμοκρασία να μειωθεί το συντομότερο κάτω των -18 βαθμούς κελσίου και στη συνέχεια δεν συντηρείται σε ψυκτικό θάλαμο σε Τ ίση ή μικρότερη αυτής
Τι γνωρίζετε για το σφάγιο;
Κατά την σφαγή απομακρύνεται από το σώμα των ζώων και των πτηνών το αίμα, το δέρμα ή τα φτερά και γίνεται αφαίρεση των σπλάχνων ή και της κεφαλής και των άκρων σε ορισμένες περιπτώσεις. Αυτό που μένει μετά από αυτές τις διεργασίες αποτελεί το σφάγιο (μυϊκός ιστός, συνδετικός ιστός, λιπώδης ιστός και οστά).
Ποια η θρεπτική αξία του κρέατος;
Οι πρωτεΐνες του κρέατος κυμαίνονται από 16-22%, είναι εύπεπτες και έχουν μεγαλύτερη βιολογική αξία από τις φυτικές.
Η περιεκτικότητα του κρέατος σε λίπη διαφέρει σημαντικά από είδος σε είδος, αποτελείται από φωσφολιπίδια, χοληστερίνη και τριγλυκερίδια.
Ο κύριος υδατάνθρακας του κρέατος είναι το γλυκογόνο το οποίο μετά την σφαγή αποικοδομείται.
Το κρέας θεωρείται εξαιρετική πηγή ιχνοστοιχείων.
Ο σίδηρος του κρέατος έχει μεγαλύτερη απορροφησιμότητα από τον σίδηρο άλλων τροφίμων.
Επίσης έιναι εξαιρετική πηγή βιταμινών του συμπλέγματος Β και κυρίως Β12, πλούσια πηγή βιταμίνης D, λιγότερη βιατμίνη C.
Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν τη σύσταση και την ποιότητα του κρέατος;
1.Το είδος του ζώου
2. Η ράτσα
3. Το φύλο
4. Η ηλικία του ζώου
5. Ο τρόπος διατροφής
6. Ο βαθμός άσκησης του ζώου
7. Το στρες.
Πως η διατροφή επηρεάζει τη σύσταση και την ποιότητα του σφαγίου και του κρέατος;
Μέσω της διατροφής το ποσοστό του λίπους στο σφάγιο μπορεί να τροποποιηθεί. Επίσης η διατροφή επηρεάζει το pH των μυών και συνεπακόλουθα της ιδιότητες της σάρκας (χρώμα, ευχυμία, άρωμα), μεγάλο διάστημα ασιτίας ή έντονου στρες ή κούρασης έχουν ως αποτέλεσμα υψηλό pH και κατώτερης ποιότητας κρέας. Η διατροφή πλούσια σε ινώδεις ουσίες και χλωροφύλλη κάνει το χρώμα του κρέατος πιο σκοτεινό. Τέλος, η διατροφή επηρεάζει σημαντικά και το άρωμα του κρέατος.
Αναφέρατε συνοπτικά τη δομή των ιστών του κρέατος.
Η δομή των ιστών του κρέατος αποτελείται από τον μυϊκό ιστό (γραμμωτός μυϊκός ιστός, καρδιακός μυϊκός ιστός, λείος μυϊκός ιστός) ο οποίος με την σειρά του απαρτίζεται από την μυϊκή ίνα, το ενδομύιο, τις μυϊκές δεσμίδες, το περιμύιο, το επιμύιο, και τους τένοντες.
Τι γνωρίζετε για τις πρωτεΐνες των μυϊκών ινιδίων;
Οι πρωτεΐνες των μυϊκών ινιδίων είναι το 60% των πρωτεϊνών της μυϊκής ίνας και χωρίζονται:
1. πρωτεΐνες χονδρών νηματίων: μυοσίνη 45%
2. πρωτεΐνες λεπτών νηματίων: ακτίνη 21-23%, τροπομυοσίνη, τροπονίνη
3. κυτταροσκελετικές πρωτεΐνες: συνδετίνη, νεμπουλίνη, α-ακτινίνη, δεσμίνη, βινκουλίνη
Την δομή των χονδρών και των λεπτών νηματίων την στηρίζουν >10 κυτταροσκελετικές πρωτεΐνες.
Τι γνωρίζετε για τον συνδετικό ιστό του κρέατος;
Αποτελεί βασικό τμήμα του μυ, αποτελείται από άμορφη θεμελιακή ουσία στην οποία μέσα βρίσκονται τα μορφοποιημένα στοιχεία: ίνες κολλαγόνου, ίνες ελαστίνης και ίνες ρετικουλίνης. Συγκρατεί και στηρίζει τους μύες με τους τένοντες, το επιμύιο, το περιμύιο και το ενδομύιο.
Δώστε πληροφορίες για τις βιοχημικές μεταβολές μετατροπής μυϊκού ιστού σε κρέας.
- Αναερόβια γλυκόλυση
- Νεκρική ακαμψία
3.Ωρίμανση κρέατος
Μετά την θανάτωση του ζώου και την αφαίμαξη η αερόβια γλυκόλυση σταματάει και τα αποθέματα ενεργειακών πηγών εξαντλούνται, μέσω της αναερόβιας γλυκόλυσης η γλυκόζη μετατρέπεται σε γαλακτικό οξύ στο σαρκόπλασμα των μυών και το pH μειώνεται, ανάλογα τον ρυθμό μείωσης του pH είναι και η ποιότητα του κρέατος.
Μετά την αναερόβια γλυκόλυση, επέρχεται η νεκρική ακαμψία κατά την οποία: αποδιοργανώνεται το σαρκοπλασματικό δίκτυο, απελευθερώνονται ιόντα ασβεστίου στα μυϊκά νημάτια, εξαντλέιται η ATP και σχηματίζεται σταθερή ακτινομυοσίνη. Χάνεται η ικανότητα επιμήκυνσης της μυϊκής ίνας.
Τέλος, κατά την ωρίμανση του κρέατος ή σίτεμα, λύεται η νεκρική ακαμψία μέσω βιοχημικών μεταβολών που συμβαίνουν στον μυϊκό ιστό χωρίς την παρεμβολή μ/ών, το pH φτάνει στο 5,5 και το κρέας τρυφεροποιείται, η ΙΣΝ αυξάνεται, η χαρακτηριστική οσμή και γεύση του κρέατος αναπτύσσεται κ.α
Τι σημαίνει συστολή ψύξης
Η συστολή ψύξης επέρχεται όταν ο μυϊκός ιστός ψυχθεί <10 βαθμών πριν την νεκρική ακαμψία (pH>6,2) και έχει ως αποτέλεσμα το κρέας να είναι σκληρό μετά το μαγείρεμα. Όσο μικρότερη είναι η θερμοκρασία, τόσο πιο έντονο είναι το φαινόμενο. Δεν εμφανίζεται στα βοοειδή
Τι σημαίνει ακαμψία απόψυξης
Η ακαμψία απόψυξης είναι το φαινόμενο κατά το οποίο ο μυϊκός ιστός ερυθρών κρεάτων καταψύχεται ταχεία πριν την νεκρική ακαμψία και κατά την απόψυξή του η θερμοκρασία αυξάνει απότομα και όχι σταδιακά. Υπάρχει μεγάλη αποβολή οπού, επαναδραστηριοποίηση των ενζύμων και μαζική απελευθέρωση ιόντων ασβεστίου στο χώρο μεταξύ των νηματίων
Ποιοι οι παράγοντες που επηρεάζουν την τρυφεροποίηση;
- Το pH του κρέατος (υψηλό pH → τρυφερό κρέας)
- Η θερμοκρασία συντήρησης με ψύξη (όσο μεγαλύτερη Τ, τόσο γρηγορότερος ο ρυθμός τρυφεροποίησης)
- Το μαγείρεμα (σιγανό μαγείρεμα σε χαμηλές Τ βελτιώνει την τρυφερότητα του κρέατος)
- Η κατάψυξη του κρέατος (αναστολή δράσης καλπεϊνών οι οποίες επαναφέρονται μετά την απόψυξη και συνδράμουν στην τρυφεροποίηση)
Δώστε πληροφορίες για τις χρωστικές του κρέατος
Οι χρωστικές του κρέατος είναι η μυοσφαιρίνη η οποία είναι 95% υπεύθυνη για το χρώμα του κρέατος, η αιμοσφαιρίνη η οποία σε όσο μεγαλύτερη συγκέντρωση βρίσκεται, τόσο πιο σκούρο είναι το χρώμα του κρέατος, τα κυτοχρώματα και οι φλαβίνες που συμβάλλουν πολύ λίγο στο χρώμα του κρέατος. Η μυοσφαιρίνη και η αιμοσφαιρίνη είναι σύνθετες αποθηκευτικές πρωτεΐνες, περιέχουν σφαιρίνη και αίμη. Η αιμοσφαιρίνη αποτελείται από 4 πεπτιδικές αλυσίδες, 2 από τις οποίες είναι ταυτόσημες με την μυοσφαιρίνη. Όσο μεγαλύτερη η περιεκτικότητα σε μυοσφαιρίνη τόσο πιο ερυθρό το χρώμα του κρέατος, αυτό βέβαια εξαρτάται από το είδος, την ηλικία, το φύλο και τη διατροφή του ζώου.
Τι γνωρίζετε για την αίμη;
Η αίμη βρίσκεται σε θύλακα για την προστασία της από οξειδώσεις, αποτελείται από συμμετρικό και επίπεδο δακτύλιο στο εσωτερικό του οποίου βρίσκεται ένα άτομο Fe. Η μυοσφαιρίνη της οποίας η αίμη αντιδρά με το οξυγόνο, ονομάζεται οξυμυοσφαιρίνη και δίνει λαμπερό κόκκινο χρώμα στο κρέας. Εαν ο σίδηρος οξειδωθεί παρουσία οξυγόνου σε F+3 (αίμη→ αιμίνη) το χρώμα του κρέατος γίνεται καστανό (ανεπιθύμητο)
Αντιδράσεις μυοσφαιρίνης με οξυγόνο.
Η μυοσφαιρίνη περιέχει ένα μόριο αίμης, η οποία έχει στο κέντρο της ένα μόριο σιδήρου που αντιδρά με το οξυγόνο. Ονομάζεται οξυμυοσφαιρίνη εαν ο σίδηρος αντιδράσει με το οξυγόνο και ιοντικά σύμπλοκα σχηματιστούν και δίνει λαμπερό κόκκινο χρώμα στο κρέας. Εαν ο σίδηρος οξειδωθεί παρουσία οξυγόνου σε F+3 (αίμη→ αιμίνη) το χρώμα του κρέατος γίνεται καστανό (ανεπιθύμητο). Η οξείδωση της μυοσφαιρίνης σε οξυμυοσφαιρίνη διαρκεί λίγα δευτερόλεπτα. Η αυτοοξείδωση της οξυμυοσφαιρίνης σε μεταμυοσφαιρίνη διαρκεί πολλές ώρες. Ο ρυθμός αυτοοξείδωσης εξαρτάται από την μερική πίεση του οξυγόνου στην επιφάνεια του κρέατος, το pH και την θερμοκρασία.
Εξέλιξη του χρώματος στο νωπό κρέας.
- Επίδραση της δομής:
Μετά τη σφαγή και πριν την νεκρική ακαμψία → κλειστή δομή κρέατος → συγκράτηση του νερού στο εσωτερικό του → απορρόφηση φωτός → χρώμα σκοτεινό ερυθρό.
Στάδιο νεκρικής ακαμψίας → ανοικτή δομή → έξοδος του νερού στην επιφάνεια → ανάκλαση φωτός → χρώμα ανοικτό ερυθρό - Επίδραση της οξυγόνωσης:
Blooming: λαμπερό ερυθρό χρώμα στο κρέας λόγω σχηματισμού οξυμυοσφαιρίνης λόγω έκθεσης του φρεσκοκομμένου ιστού στο στάδιο της νεκρικής ακαμψίας στο Ο2 της ατμόσφαιρας. Είναι αντιληπτό ως δείκτης φρεσκότητας από τους καταναλωτές
Παράγοντες που επηρεάζουν το χρώμα στο κρέας.
- Οι βιταμίνες: προσθήκη βιταμίνης Ε στο σιτηρέσιο βελτιώνει τη σταθερότητα του χρώματος. Ο ψεκασμός ασκορβικού οξέος δίνει ελκυστικό λαμπερό χρώμα. Η ταυτόχρονη εφαρμογή βιατμίνη Ε&C παρεμποδίζουν τον σχηματισμό μεταμυοσφαιρίνης σε λεπτά τεμάχια βοδινού κρέατος για 7 μέρες
- Η ψύξη: όσο μικρότερη η θερμοκρασία και η διάρκεια συντήρησης τόσο μεγαλύτερη η σταθερότητα του χρώματος.
- Το φως:
φυσικό φως → ευνοεί τον σχηματισμό της μεταμυοσφαιρίνης → χρώμα καστανέρυθρο και ανεπιθύμητο.
λευκό ή φθορίζον φως → δεν προάγει τον αποχρωματισμό τους κρέατος.
Χρήση ειδικών λαμπτήρων → ερυθρότερο χρώμα κρέατος στα μάτια του καταναλωτή - Το μαγείρεμα: μέσω του μαγειρέματος επιτυγχάνεται φωτεινότερο χρώμα και γκρίζα καστανή απόχρωση.
θέρμανση → μεγάλη φωτεινότητα
Χαρακτηριστικά λίπους στο κρέας.
- Χρώμα: οι καταναλωτές προτιμούν λίπος με λευκό και όχι κίτρινο λίπος, το κίτρινο χρώμα λίπους οφείλεται στα καροτένια των φυτών.
- Υφή: οι καταναλωτές προτιμούν λίπος σκληρό και όχι μαλακό ή ελαιώδες. Το σκληρό λίπος για το χοιρινό κρέας σημαίνει καλής ποιότητας κρέας
- Μαρμαρώδες: είναι το ορατό ενδομυϊκό λίπος. Ανεπαρκής ποσότητα ενδομυϊκού λίπους σημαίνει ξηρό και άγευστο κρέας, ενώ μεγάλη ποσότητα δίνει ελαιώδες γεύση
Τι είναι η ΙΣΝ;
Η ικανότητα συγκράτησης νερού εκφράζει την δύναμη με την οποία το κρέας, κάτω από την επίδραση διαφόρων δυνάμεων, συγκρατεί το νερό το οποίο φυσιολογικά περιέχει καθώς και το επιπλέον νερό που προστίθεται σε αυτό κατά την επεξεργασία του.
Τι επηρεάζει στο νωπό κρέας η ΙΣΝ;
Στο νωπό κρέας επηρεάζει το βαθμό εξίδρωσης του κρέατος, την ποσότητα οπού που αποβάλλεται από το κρέας και την ποσότητα νερού που συγκρατεί το κρέας κατά το μαγείρεμα.
Από ποιούς παράγοντες εξαρτάται η ΙΣΝ
Εξαρτάται από διάφορους παράγοντες όπως η επίδραση της θέρμανσης, την κατάψυξη, την μεταβολή του pH, τον τεμαχισμό και την προσθήκη αλάτων.
ΙΣΝ. Μεταβολή μυϊκού ιστού σε κρέας.
Αμέσως μετά την σφαγή → μεγαλύτερη ΙΣΝ και pH
Στάδιο νεκρικής ακαμψίας → μείωση του pH και χαμηλότερη ΙΣΝ λόγω εξάντλησης αποθεμάτων ΑΤΡ, και pH κοντά το ισοηλεκτρικό σημείο του κρέατος
Ωρίμανση → μικρή αύξηση ΙΣΝ λόγω σταδιακής επιστροφής νερού στο εσωτερικό της μυϊκής ίνας
Ποια χαρακτηριστικά προσφέρουν τη γευστικότητα του μαγειρεμένου κρέατος; Από ποιους παράγοντες επηρεάζεται η τρυφερότητα του κρέατος;
Τα χαρακτηριστικά που προσφέρουν τη γευστικότητα του μαγειρεμένου κρέατος είναι η τρυφερότητα, το χυμώδες και η οσμή/γεύση
Η τρυφερότητα επηρεάζεται από την μεταχείριση του μυϊκού ιστού και τις μεταβολές μετά τη σφαγή, την επίδραση της θερμότητας κατά το μαγείρεμα και την ποσότητα/φυσική κατάσταση του κολλαγόνου
Κρέας PSE
αφορά το χοιρινό κρέας κυρίως, το pH πέφτει απότομα σε θερμοκρασία υψηλή και το χρώμα φαίνεται ωχρό. Είναι κατάλληλο για κατανάλωση αλλά όχι επιθυμητό από τον καταναλωτή. Δεν είναι κατάλληλο για την παραγωγή προϊόντων θερμικής επεξεργασίας λόγω χαμηλής ΙΣΝ
Κρέας DFD
σε όλα τα είδη κρέατος, λόγω βραδείας ή καθόλου μετατροπής γλυκογόνου σε γαλακτικό οξύ και υψηλό τελικό pH. Έχει στεγνή και κολλώδης επιφάνεια με σκοτεινό ερυθρό χρώμα. Συμβαίνει μετά από χρόνιο στρες, παρατεταμένη νηστεία πριν την σφαγή ή εξάντληση του ζώου. Είναι κατάλληλο για κατανάλωση, αλλά μη αποδεκτό από τον καταναλωτή γιατί έχει μη ελκυστικό χρώμα και περιορισμένη ικανότητα συντήρησης. Δεν είναι κατάλληλο για προϊόντα ωρίμανσης και συσκευασία υπό κενό.
Ποια τα στάδια της ψυκτικής αλυσίδας του κρέατος;
Αρχική ψύξη σφάγιου (<7 βαθμοί) → δευτερεύσουσα ψύξη (μείωση θερμοκρασίας μετά τον τεμαχισμό ή άλλη επεξεργασία) → διακίνηση του σφάγιου υπό ψύξη → συντήρηση του κρέατος υπό ψύξη → έκθεση του κρέατος υπό ψύξη → μεταφορά και διατήρηση του κρέατος στο οικιακό ψυγείο.
Ποιοι οι λόγοι αναγκαιότητας γρήγορης ψύξης των σφαγίων;
Οι λόγοι αναγκαιότητας γρήγορης ψύξης των σφάγιων είναι η αποφυγή αλλοίωσης στο εσωτερικό τους λόγω ανάπτυξης μ/ών, η επιβράδυνση ανάπτυξης ψυχότροφων αερόβιων μ/ών στην επιφάνεια, η παρεμπόδιση ανάπτυξης παθογόνων βακτηρίων και επίτευξη ωρίμανσης κρέατος υπό ψύξη.
Τι μεταβολές μπορούν να συμβούν κατά τη συντήρηση υπό ψύξη;
Κατά την ψύξη μπορεί να υπάρξει απώλεια βάρους, συστολή ψύξης σε ορισμένα σφάγια και ανάπτυξη μ/ών στο σφάγιο λόγω παραμονής υγρής επιφάνειας πάνω του (ψύξη με ψεκασμό).
Τι μεταβολές μπορούν να συμβούν κατά τη συντήρηση υπό κατάψυξη;
Κατά την κατάψυξη μπορεί να προκληθούν εγκαύματα κατάψυξης, μετουσίωση πρωτεϊνών, επανακρυστάλλωση, οξείδωση λίπους και αφυδάτωση λόγω εξάχνωσης
Τι καλείται ψύξη του κρέατος;
Ψύξη είναι η διαδικασία μείωσης της θερμοκρασίας του σφάγιου από 38 βαθμούς σε <7 βαθμούς και στη συνέχει η διατήρησή του σε θερμοκρασία μεγαλύτερη του σημείου πήξης του κρέατος