Retorika (prelim) Flashcards
Salitang Griyegong rhetor na ang ibig sabihin ay
Isang tagapagsalita sa publiko
Retorika
Susi sa mabisang pagpapahayag na nauukol sa
kaakit-akit, kaigaigaya, at epektibong
pagsasalita at pagsulat.
Retorika
Sining na maayos na pagpili ng wastong salita sa
loob ng isang pahayag upang maunawaan,
makahikayat at kalugdan ng mga nakikinig o
bumabasa (Panganiban)
Retorika
“Retorika ang pakulti ng pagtuklas ng lahat ng
abeylabol na paraan ng panghihikayat sa ano
mang partikular na kaso.”
Aristotle
“Retorika ang art of winning soul sa
pamamagitan ng diskurso.”
“Ang retorika ay pagpapahayag na
dinisenyo upang makapanghikayat.”
Cicero
“Ang retorika ay sining ng mahusay na
pagsasalita.”
Quintillian
“Ang retorika ay isang estratedyik na
paggamit ng komunikasyon, pasalita o
pasulat, upang makamit ang mga
tiyak na layunin.”
The Art of Rhetorical
Criticism
sa style nyaa ay mababasa naman ang mga
katangian ng mahusay ng
pahayag na ayon sa kaniya ay
nananatili at hindi nababago sa
pagdaan ng panahon.
Propesor Frank L. Lucas
5 Katangian ng Mahusay na Pahayag
Matapat
Malinaw
Tiyak at matipid sa sasabihin
May barayti
May sangkap ng talino, sigla, tuwa at imahinasyon.
Huwag baguhin ang ideya.
Matapat
Huwag lituhin ang mga mambabasa
Malinaw
Huwag paligoy-ligoy
Tiyak at matipid sa sasabihin
Gamitan ng paiba-ibang paraan ng
pagpapahayag
May barayti.
Nakadadagdag sa mas mahusay na pagpapahayag
May sangkap ng talino, sigla, tuwa at imahinasyon
Tatlong (3) yugto sa pag-aaral ng
Kasaysayan ng Retorika
- Klasikal na Retorika
- Retorika sa Gitnang Panahon/Midyibal at Renasimyento
- Modernong Retorika
Ama ng Oratoryo sa Griyego
Homer
Pangkat ng mga guro na nakilala at nagsikap upang gawing higit na mabubuting tagapagsalita ang mga
tao sa pamamagitan ng tuntuning pansining.
Sophist
Kauna-unahang Sophist
Protagoras
Nagsagawa ng isang pag-aaral sa wika at nagturo sa
kanyang mga mag-aaral kung paanong ang mga
mahihinang argumento ay magagawang malakas sa
isang pahayag o talakayan.
Protagoras
Tagapagtatag ng retorika bilang isang
agham.
Corax ng Syracuse
Ang retorika ay ___________ o ____________at
umakda ng unang handbuk hinggil sa sining
ng retorika.
artificer o persuasion
Isang mag-aaral ni Corax; mula sa Syracuse
Tisias
Nagmula sa Leontini na nagpunta sa Athens.
Gorgias
Nagmula sa Chalcedon na nagturo sa
Athens
Thrasymachus
Una sa itinuturing na Ten Attic Orators
Antiphon
Kauna-unahang nagsanib ng teorya at
praktika ng retorika
Antiphon
Dakilang guro ng oratoryo
Isocrates
Pilosopong Griyego. Tinutulan ang teknikal na pagdulog sa retorika.
Plato
Binigyang-diin ang panghihikayat kaysa sa katotohanan sa
akda niyang Gorgias at tinalakay ang mga simulaing
bumubuo sa retorikal na sining sa Phaeddrus.
Plato
Ang tungkulin ng retorika hindi bilang isang panghihikayat kundi ang pagtatagumpay ng argumento sa pamamagitan
ng katotohanan at hindi ng panghihikayat sa pamamagitan
ng apila sa emosyon. (akdang Rhetoric)
Aristotle
Counterpart o sister art ng lohika ang retorika
Aristotle
Tinaguriang dakilang maestro ng retorikal at
praktikal na retorika.
Cicero at
Quintillan
Training of an Orator na hanggang sa kasalukuyan
ay ipinapalagay na masusing pagdulog sa mga
simulain ng retorika at sa kalikasan ng elokwens.
Cicero at
Quintillan
Ang retorika ay isang sabdyek ng trivium o tatlong
sabdyek na preliminary ang pitong liberal na sining
sa mga unibersidad.
- Aritmitika
- Astronomiya
- Geometry
- Musika
- Gramatika
- Lohika
- Retorika
Awtor ng isang ensayklopidya ng pitong
liberal na sining.
Martianus Capella
Isang historyan at tagapagtatag ng mga
monasteryo na umakda ng Institutiones
Divinarium et Humanarum Lec-tionum.
Flavius Magnus Aurelius
Cassiodorus
Kastilang arsobispo
Nagkompayl ng isang akdang
ensayklopedik tungkol sa ancient world
San Isidore ng Seville
Sa panahong ito (Ika-5-7 siglo
), ang retorika ay
nakasumpong ng praktikal na aplikasyon sa
tinatawag na tatlong “artes”
- Paggawa ng sulat
- Pagsesermon
- Paglikha ng tula
Nalikha ang The Art or Crafte of Thethoryke
Inglaterong punungguro at manunulat
Thomas Wilson
Retorisyanong Pranses
Pierre de Courcelles at Adre de Tonquelin
Kailan Itinakdang sabdyek ang retorika sa mga
kolehiyo at unibersidad na may kalakip na
pagsasanay sa publiko at mga kumpetisyon
na nakatulong upang panatilihing buhay
ang praktika ng retorika.
Ika-16 siglo
Nabawasan ang importansya ng retorika
Ika-18 siglo
Ang retorika ay muling binatay sa pagaaral nina Aristotle, Cicero, at Quintillian
Ika-14-17 siglo
Teologong Scottish
Philosophy of Rhetoric
George
Campbell 1776
Paring Scottish
Lectures on Rhetoric
Hugh Blair 1783
Britong eksperto sa lohika
Rhetoric
Richard Whately 1828
Muling pagsilang ng pag-aaral ng pormal
Retorika
Ika-20
siglo
Mga modernong edukador at pilosopong
nakagawa ng mga mahahalagang
kontribusyon.
I.A. Richards
Kenneth Duva Burke at John Crowe Ramson
Britong kritiko (literatura)
I.A. Richards
Amerikanong kritiko ng literatura.
Kenneth Duva Burke
at John Crowe Ramson
sa mabisang panghihikayat
ay napapapanatili ng mga samahan ang kanilang
mga miyembro at nakahihikayat din ng iba
pang makinig at sumangayon sa kanilang
pinaniniwalaan.
Kahalagahang
panrelihiyon
nakapagpapalutang ang mga manunulat ng kanilang layunin na mapahalagahan ng indibidwal ang kanilang
karanasan.
Kahalagahang pampanitikan
napapasok ng panitikan
ang kamalayan ng bawat
nilalang
Kahalagahang pampanitikan
nakatutulong nang malaki
sa paghikayat sa mga mamumuhunan at maging
ang mga tagabili upang
mapalago ang anumang
negosyo o anumang
usaping nauugnay sa
ekonomiya.
Kahalagahang pangekonomiya
mahalagang maiparating
nang mabisa ng mga pulitiko
ang anumang programa at
plataporma na kanilang
ihahain sa madla.
Kahalagahang
pampulitika
4 na Kahalagahan
ng Retorika
panrelihiyon
pampanitikan
pangekonomiya
pampulitika
4 na Saklaw ng Retorika
Sining
Pilosopiya
Lipunan
Wika
Gumagamit ng simbolo at imahinasyon upang bigyan-buhay ang ideya at akitin ang kanyang
tagapakinig o mambabasa.
Sining
Ipinapakita na ang mga
argumento ay padron ng sensibilidad at katwiran
upang maunawaan ng iba.
Pilosopiya
Ang bawat tao ay bahagi
ng lipunan kaya’t hindi niya
maiiwasang magpahayag
ng kanyang saloobin ukol
sa mundong kaniyang
ginagalawan
Lipunan
Pangunahing behikulong
ginagamit sa
nararamdaman at naiisip.
Wika
AMA ng Balarilang Tagalog
Lope K. Santos