Respiratoire infecties Flashcards
Behandeling acute tracheobronchitis?
- Moet NIET met AB behandeld w (beïnvloeden ziekteverloop nagenoeg niet)
- Behandeling = louter symptomatisch (hoestremmers, aspirine of paracetamol, nasale decongestiva, honing met suiker in warm water)
Definitie acute tracheobronchitis?
= mucosale ontsteking van trachea en bronchi
meestal samen met infectie v bovenste lw
(bij personen zonder onderliggend longlijden)
Welke periode doet acute tracheobronchitis zich meestal voor?
tijdens de wintermaanden
Kliniek acute tracheobronchitis
Ziektebeeld
- niet uitgesproken ernstig
- vnl een al dan niet productieve hoest
- soms ademhalings- en hoestgebonden substernaal pijngevoel
- matige koorts
Initieel rhinitisklachten en keellast
Zelflimiterend en symptomen verdwijnen meestal binnen 1-3 weken
Microbiologie acute tracheobronchitis
- “Respiratoire” virussen
- Zeldzame bacteriële oorzaken
“Respiratoire” virussen acute tracheobrochitis
- Influenza A en B, para-influenza
- Rhinovirus
- Coronavirus (niet SARS-CoV2)
- Respiratoir syncitieel virus
- Humaan metapneumovirus
Zeldzame bacteriële oorzaken acute tracheobronchitis
- Mycoplasma pneumoniae
- Chlamydia pneumoniae
- Bordetella pertussis
Diagnostiek acute tracheobronchitis
RX-thorax ter exclusie v pneumonie bij:
- hoge koorts
- ernstig ziektebeeld
Overige gevallen => aanvullende diagnostiek overbodig
Bij persisterende klachten (hoesten >14 dagen) => andere pathologie uitsluiten
Wat kan je zien bij een bronchoscopie v acute tracheobronchitis?
Mogelijks kleine ulceraties in de mucosa vd trachea => ulceratieve tracheobronchitis
Etiologie van coronavirus infecties?
SARS-CoV2 (virus)
Ziektebeeld van coronavirus infecties?
COVID-19
Klinische symptomen van coronavirus infecties? (mogelijke klachten)
Asymptomatische dragers -> ernstig ARDS
- Keelpijn, koorts, snotvalling
- Geur en smaakverlies
- Dyspnoe, hoesten
- Toenemende zuurstofnood
- Diarrhea
- Spierpijnen
- Neurologische klachten (tem CVA)
Risicofactoren SARS-CoV2?
- Contact met besmet persoon (high risk contact)
- In sterk epidemisch gebied geweest laatste 14 dagen
Risicocontact SARS-CoV2?
= contact met iemand die achteraf positief blijkt te zijn, waarmee je zeker een kwartier hebt samengezeten, evt gepraat zonder mondmaskers en zonder voldoende afstand.
Diagnostiek coronavirus infecties?
- PCR neus/keelswab
- CT thorax (CT-COVID)
- Bronchoscopie met BAL en PCR
Wie testen voor SARS-CoV2?
- Iedereen met symptomen tijdens de pandemie (symptomatische pt’en)
- Asymptomatische patiënten die een ingreep moeten ondergaan of een procedure met aerosol generatie
Verklaring v moeilijke gasuitwisseling bij coronavirus infectie?
Capillairen in long z gedestrueerd: microcapillairen (alveolen) zitten vol tromboses
Behandeling coronavirus infectie?
- Symptomatisch (O2, antipyretica, breed spectrum AB)
Effect niet zo duidelijk bij:
- Remdesivir
- Reconvalescent plasma
Duidelijk gunstig effect bij:
- Corticosteroieden
- Antistolling
Andere?
Definitie van ‘Community Acquired’
- Buiten ziekenhuisopname
- < 72 uur na opname
- > 72 uur na ontslag
Diagnose van pneumonie w vermoed obv …
klinische symptomen en tekens
Klinische SYMPTOMEN van CAP?
Respiratoire klachten
- koorts
- hoesten + expectoratie purulente secreties ( + soms beetje hemoptoë)
- dyspnoe
- pleurale pijn
Niet-respiratoire klachten () en afwezigheid v koorts:
[() nausea en braken, abdominale pijnen, myalgie en arthralgie, hoofdpijn, verwardheid, onrust,…]
–> vnl. bij bejaarden en patiënten met ernstige onderliggende pathologie!
Zekerheidsdiagnose pneumonie?
Anamnese + KO = onvoldoende
Diagnose bevestigen dr RADIOLOGIE (RX thorax: nieuwe of evolutieve verdichting)
Mogelijke oorzaken van vals-negatieve resultaten van CAP? (3)
- vroegtijdige opname
- neutropenie
- dehydratatie
- …
Mogelijke oorzaken van vals-positieve resultaten van CAP? (1)
- verdichting van niet-infectieuze etiologie
Klinische TEKENS van CAP?
- tachypnee
- crepitaties en/of tekens v parenchymverdichting
Unilaterale crepitaties bij pt met hoge koorts die hoest: mogelijke diagnose?
wijst op pneumonie tot tegendeel bewezen is
Geriatrische pt met lichte koorts maar vooral verward is: mogelijke diagnose?
k wijzen op pneumonie (altijd aan denken)
Prognostische factoren CAP? (5)
Leeftijd (>60 jaar) Co-morbiditeit Kliniek Labo RX
CAP: wat w mede bepaald dr de aanwezigh v prognostische factoren?
- beslissing tot hospitalisatie
- keuze tot AB therapie
Prognostische factoren v CAP –> Co-morbiditeiten?
- diabetes mellitus
- nierinsufficiëntie
- hartinsufficiëntie
- chronische longziekten
- immuunsuppressie
- neoplastische aandoeningen
- hospitalisatie afgelopen jaar
CAP: kliniekopname vereist?
- pols > 130/minuut
- AH > 30/min
- BDs < 90 mmHg, BDd <60 mmHg
- t° > 40°C, t° < 35°C
- extrapulmonaire tekens v infectie
- verwardheid, stupor, lethargie
Labo bij CAP?
- WBC < 4.000/mm3 of > 30.000/mm3
- PaO2 < 60 mmHg, PaCO2 > 50 mmHg
nierfalen (creat > 1.2 mg/dl, ureum > 40 mg/dl) - anemie (Hct < 30%, Hb < 9 g/dl)
- sepsis (metabole acidose,…)
RX bij CAP?
- multilobaire afwijkingen
- snel evoluerende radiologische afwijkingen (verdichtingen)
- pleurale vochtuitstorting (empyeem?)
Scoresysteem vr ernst van pneumonie?
CURB-65 score
CURB 65 score systeem
Confusion (Verwardheid)
Ureum >42 mg/dl
Respiratory rate (AH ritme) ≥ 30/minuut
BD diastolisch <60 mmHg; systolisch <90 mmHg
Leeftijd ≥ 65 jaar
(-> scoor 1 punt per item indien aanwezig)
CURB-65 score -> belang/interpretatie?
uiteindelijk idee geven over de potentiële mortaliteit van uw pt
CURB-65 score 0
- > mortaliteit?
- > risico level?
- > plaats v zorg?
0,6%
laag
ambulant
CURB-65 score 1
- > mortaliteit?
- > risico level?
- > plaats v zorg?
2,7%
laag
ambulant
CURB-65 score 2
- > mortaliteit?
- > risico level?
- > plaats v zorg?
6,8%
matig
korte opname ZH / ambulant onder supervisie
CURB-65 score 3
- > mortaliteit?
- > risico level?
- > plaats v zorg?
14%
matig tot hoog
ZH
CURB-65 score 4 of 5
- > mortaliteit?
- > risico level?
- > plaats v zorg?
27,8%
hoog
ZH / ICU
Subgroepen CAP (indeling)?
CAP I:
- ambulant < 60 j
- zonder co-morbiditeit
CAP II:
- ambulant = / > 60 j
- of met co-morbiditeit
CAP III: hospitalisatie noodzakelijk
CAP IV: opname op ITE noodzakelijk
Mortaliteit CAP I
< 1%
Mortaliteit CAP II
3%
Mortaliteit CAP III
8%
Mortaliteit CAP IV
30%
Verhouding tss CAP score en CURB-65?
CAP I ~ CURB-65 0
CAP II ~ CURB-65 1
CAP III ~ CURB-65 2-3
CAP IV ~ CURB-65 4-5
Typische pneumonie w veroorzaakt dr:
pyogene bacteriën (S. pneumoniae)
Atypische pneumonie w veroorzaakt dr:
M. pneumoniae
C. pneumoniae
C. burnetii
virussen
Anamnese atypische CAP
- jonge pt
- geen cm
- droge hoest
- flu-like symptomen
- minder hoge koorts
- extra-thoracale symptomen
Anamnese bacteriële CAP
- oudere pt
- purulent sputum
- hoge koorts, rillingen
- dyspnoe
- pleurale pijn
KO atypische CAP
soms crepitaties
discrepant met radiologie
KO bacteriële CAP
grove/fijne crepitaties
tekens van verdichting
Biologie atypische CAP
geringe leucocytose
Biologie bacteriële CAP
hoge leucocytose
linksverschuiving
Radiologie atypische CAP
fijne streperige verdichtingen
met kleine onscherp begrensde noduli
Radiologie bacteriële CAP
consolidatie
lobair of multilobair
Met welke verwekkers bij elke longontsteking rekening houden?
S. pneumoniae
verklaring: hogere morbiditeit en mortaliteit ve typische pneumonie (zeker meenemen in de behandeling)
Meest waarschijnlijke kiemen CAP I
- belangrijkste: S. pneumoniae
- veel minder frequent: H. influenzae, andere
- incidentie nt echt gekend: ‘atypische’ en virale kiemen
- zz: Legionella
Meest waarschijnlijke kiemen CAP II
- frequentste: S. pneumoniae, H. influenzae, aërobe Gram(-)
- zeldzamer: S. aureus en M. catarrhalis
- incidentie nt echt gekend: ‘atypische’ en virale kiemen
- zz: Legionella
Meest waarschijnlijke kiemen CAP III
- frequentste: S. pneumoniae, H. influenzae, aërobe Gram(-)
- zeldzamer: S. aureus, M. catarrhalis, ‘atypische’ en virale kiemen
- zz: Legionella
Meest waarschijnlijke kiemen CAP IV
- frequentste: S. pneumoniae, H. influenzae, aërobe Gram(-), S. aureus, L. pneumophila
- zeldzamer: M.catarrhalis, M. pneumoniae en Chlamydia
- incidentie nt bekend: virussen
Incidentie van S. pneumoniae in elke subgroep van CAP?
Frequentste pathogeen in elke subgroep: = of > 50%
resistentiepatroon S. pneumoniae
Penicilline 10,9 % (10,4% intermediair + 0,5% resistent)
FQ: 0,1 %
Tetracycline, macroliden: 16,7%
Aanbevolen onderzoeken CAP
- Biologie
- Oxygenatie (ABGW, sat)
- RX thorax
- Sputumonderzoek (niet routine)
- Urinair antigeen voor Legionella (bij ernstige CAP III, CAP IV)
- Hemoculturen
- Pleurapunctie (zo vermoeden vocht op RX (CT?))
- Serologische testen (weinig of geen plaats)
- Invasievere onderzoeken (in specifieke omstandigheden -> overwhelming pneumonia, vermoeden infectie met resistente of opportunistische kiemen, bij ongunstig klinisch verloop)
eisen van sputumonderzoek (CAP)
< 10 platte plaveiselcellen/veld
> 25 neutrofielen/veld
Wnr urinair antigeen voor Legionella routinematig opzoeken (ikv CAP)?
- bij ernstige pneumonie, CAP III en CAP IV
- bij outbreaks
histologie bacteriële bronchopneumonie (ikv CAP)
- focale of multifocale consolidatie longparenchym
- meestal multilobulair
- microscopie: exsudatieve leucocytaire ontsteking in bronchi/bronchioli/alveoli (samenstelling ~ stadium)
histologie virale infecties longparenchym (ikv CAP)
- interstitiële pneumonitis + diffuse alveolaire beschadiging ( bact: intra-alveolaire ontst)
- alveolair epitheel -> mononucleair ontstekingsinfiltraat in interstitium -> necrose type I pneumocyten (evt ° hyalijne membranen)
- soms aggregaten v virussen in geïnfect cellen (inclusielichaampjes)
- mazelenpneumonie: multinucleaire reuscellen
inclusielichaampjes in cytoplasma (ikv CAP) -> virus?
RSV
inclusielichaampjes in kern (ikv CAP) -> virus?
adenovirus
inclusielichaampjes in cytoplasma & kern (ikv CAP) -> virus?
CMV
Normaal klinisch verloop CAP
Verdwijnen koorts/inflammatie na 3 d AB
Respiratoire klachten verdwijnen pas na 1 wk
Normalisatie auscultatie na 2-3 wk
Opklaring RX vaak pas na 4 wk of zelfs later
Oorzaken abnormaal klinisch verloop CAP
- Verkeerde diagnose
- Verkeerde kiem: tbc, schimmel etc..
- Resistente kiem
- Onderliggende oorzaak
- Complicaties
- Iatrogeen (reactie op therapie)
Diagnostiek bij ongunstig klinisch verloop
(verwijzing longarts)
Bronchoscopie CT thorax V/Q scan Aanvullende serologische testen, PCR Uitsluiten metastatische infecties (echo cardio, echo abdomen, …)
Behandeling CAP
AB empirisch starten gericht tgn pneumokok
best binnen 8u
AB bij CAP (keuze?)
Eerste keuze (pneumokok beh): - hogere dosis β-lactam: amoxyclav [3 maal 875mg -> 2x2g/dag]
Overgevoeligheid (vr penicillines):
- moxifloxacine (FQ) [400 mg/dag]
Bij ongunstige evolutie (ook atypische kiemen beh):
- switch naar moxifloxacine
- OF combineer B-lactam met: neomacrolide (clarythromycine [2x500mg/dag]) of azalide (Azithromycine [500mg/dag])
Ernstige pneumonie: CAP III en IV (S. pneumoniae, G(-), Legionella, atypische kiemen beh):
- combinatietherapie: beta-lactam + neomacrolide (clarithromycine [2x500mg/dag])
- OF van meet af aan moxifloxacine (FQ)
Sequentiële therapie CAP -> betekenis?
Bij klinische verbetering met afebriliteit en afname v inflamm parameter na 2-3d w overgeschakeld nr perorale behandeling
Duur van behandeling CAP (Algemeen, S. pneumoniae)
minimum 5 dagen (minstens 3 koortsvrije dagen)
Duur van behandeling CAP -> ikv Enterobacteriaceae en Pseudomonas
7 dagen
Duur van behandeling CAP -> ikv stafylokokken
14 dagen
Duur van behandeling CAP -> ikv atypische kiemen
14-21 dagen
Duur van behandeling CAP -> complicaties (abces, empyeem)
meerdere weken
Associatie v aminoglycosiden bij behandeling CAP
enkel aangewezen bij hemodynamische instabiliteit
CAP: risicofactoren vr infectie met Pseudomonas aeruginosa?
- bronchiëctasieën (ernstig structureel longlijden)
- chronische corticotherapie (>10 mg/d)
- AB therapie >7d in voorbije maand
Behandeling CAP bij zwangershap + IgE-gemedieerde overgevoeligheid vr penicillines?
- desensibilisatie (via hospitalisatie) overwegen
- indien geen desensibilisatie, best moxifloxacine: therapeutische voordelen overwegen vr zwangere vrouw op poterntiële risico’s vr foetus
Borstvoeding en FQ?
best borstvoeding stopzetten zolang therapie met FQ
Complicaties CAP
Parapneumonische vochtuitstorting
(bij 60% v CAP, meestal beperkt)
Longabces
Specifieke therapie bij Parapneumonische vochtuitstorting bij CAP?
Niet nodig
Wel pleurapunctie aangewezen bij duidelijke vochtuitstorting
Wat steeds bepalen bij diagnostische pleurapunctie?
Uitzicht Geur pH !!!! (bel vr classificatie+beh) Hematologie: wbc/differentiatie Biochemie: LDH, glucose, amylasen Lipiden: cholesterol/TG Microbiologie (kleuring + cultuur) Cytologie (op indicatie)
Pleurapunctie: pH > 7.2 Gluc >30-40 mg% LDH <1000 E/L Gram-kleuring en cultuur neg
ongecompliceerde parapneumonische effusie
Pleurapunctie: pH < 7.0-7.2 en/of Gluc < 30-40 mg% en/of LDH > 1000 E/L Gram-kleuring en cultuur pos
gecompliceerde parapneumonische effusie
Pleurapunctie:
dik etterig vocht
empyeem
Behandeling vochtuitstorting/empyeem
Antibiotica IV
Aminoglycosiden/ Fluorochinolones
Behandelingsduur: 2-4 weken
Drainage (!) bij gecompliceerde vochtuitstorting en empyeem (+ evt spoeling pleuraholte met fysiologisch vocht)
Chirurgie indien onvoldoende resultaat (bv als het empyeem multiloculair of als long nt volledig open komt)
Verklaring vr verminderde activiteit van aminoglycosiden bij vochtuitstorting/empyeem
- minder goede penetratie
- inactivatie in zuur en anaëroob milieu
(amikacine minst beïnvloed)
Wrm aminoglycosiden van belang in beh v vochtuitstorting/empyeem?
+
Vnl in de beh van infecties met: …
Waardevol gezien hun synergie met B-lactams
Vnl in de beh v infacties met:
- Pseudomonas aeruginosa
- Enterobacter cloacae
- Acinetobacter spp.
- Serratia marcescens
Definitie empyeem
ophoping v pus in de thoraxholte
Empyeem w meestal veroorzaakt dr?
bacteriële pneumonie verwikkeld met een parapneumonische effusie die uiteindelijk evolueert nr een empyeem
Stadia van parapneumonisch empyeem
- exsudatieve fase
- fibrinopurulente fase
- georganiseerde fase
Symptomen v empyeem
Eerste symptomen lijken op die v pneumonie:
- koorts
- vermoeidheid
- gebrekkige eetlust
- zweten
- koorts
- ophoesten sputum (soms spoortjes bloed)
Pleurale pijn mogelijk bij AH
Dyspnoe (tgv pneumonie of pleura vocht ophoping)
Dikwijls recidief v koorts na initieel gunstige evolutie
Exsudatieve fase empyeem
- exsudaat in thoraxholte
- beantw meestal goed op AB
- evt evacuatie vocht
Fibrinopurulente fase empyeem
invasie vh pleuravocht dr bact -> toenemende fibrine depositie + ophopen WBC met cellulaire debris -> ° fibrine membranen (-> loculaties)
loculaties
wnr fibrine membranen het empyeem in vss holten verdelen
georganiseerde fase empyeem
overgroei v fibroblasten in de fibrine deposities -> ° harde membranen over de viscerale en pariëtale pleura -> beweeglijkheid long beperken + gefixeerde collaps de retractie v viscerale pleura + evt verkleining/verharding thoraxholte
Diagnose empyeem
Meestal obv RX-thorax en evacuerende punctie vh pleuravocht
Echo en CT-thorax: extra info
longabces definitie
Geïnfecteerde zone van longnecrose
- Al dan niet met cavitatie
- Goed omkapseld
- Doormeter > 2 cm
- Vloeistofspiegel bij open contact met drainage bronchus (75%)
oorzaak primair longabces
macro-aspiratie
oorzaak secundair longabces
- metastatisch
- complicatie v bestaand longlijden
Waar komt primair longabces meestal voor?
in laagst gelegen longsegmenten, rechts»_space; links
- liggend: apex OK, posterieur deel BK
- staand: basaal deel OK
Abcederende of necrotiserende pneumonie definitie
Abcedatie als complicatie van bestaande pneumonie
Bij welke verwekkers w abcederende of necrotiserende pneumonie gezien?
oa:
- Klebsiella
- Pseudomonas
- sommige serotypes v S. Pneumoniae (pneumokok)
Onderscheid abcederende/necrotiserende pneumonie met longabces?
obv RX:
1 of meer minder goed afgelijnde caviteiten, meestal < 2 cm
Meest gekende etiologie van abcederende/necrotiserende pneumonie ?
aspiratie
Causale kiemen bij abcederende/necrotiserende pneumonie tgv aspiratie?
Kiemen afkomstig uit nle orofaryngeale flora
- > Vaak meerdere species
- > Vaak anaëroben
Aspiratie-predisponerende factoren
Slechte mondhygiëne
Falen brochopulmonale afweermechanismen:
- Verminderd bewustzijn
- Dysfagie
- Disruptie van glottis/cardia-afsluitmechanisme
Behandeling longabces
Antibiotica met goede activiteit tegen anaëroben
IV totdat klinische verbetering optreedt + temp gedaald
Chirurgie bij:
- Onvoldoende respons op AB
- Massieve hemptoë
- Uitgebreide necrose
AB met goede activiteit tgn anaërobe kiemen
- B-lactam met B-lactamase-inhibitor
- clindamycine
- carbapenems
- metronidazole
doel van vaccinatie tgn pneumokokken
vermijden van invasieve ernstige pneumokokken infecties
2 soorten vaccins tgn pneumokokken
- 23 valent vaccin
- 13 valent conjugaat vaccin (meer immunogeen)
Doelgroep vaccinatie tgn pneumokokken
- volwassenen met een verhoogd risico op een pneumokokkeninfectie
- volwassenen met cl
- gezonde personen v 65j of ouder