Questions Flashcards
Skema e thjeshte e nje instrumenti dhe pse perdoret secila
madhesia fizike (sinjali i matjes fizike) Sensori (variabli analog) output
skema komplekse e nje intrumenti dhe per cfare perdoret secila
matja (proces fizik) (sinjali i matjes fizike) sensori (sinjali analog) aplifikatori (sinjali analog) cad cpu - ekran - output
thuaj disa variabla fizike dhe disa sinjale, perkufizimi i tyre
variabla fizike
- gjatesia
- temp
- shpejtesia
- nxitimi
- trysnia
- kapaciteti
- rezistenca
- koha
sinjale
- tensioni
- rryma
- forca
- zhvendosja
- frekuenca
nderto nje filter frekuencash te ulta dhe funksioni i tij i transmetimit. Llogarit 20logH(s)
nderto nje filter frekuencash te larta dhe funksioni i tij i transmetimit. Llogarit 20logH(s)
Cfare eshte filtri i brezit
eshte nje nderthurje e nje filtri te frekuencave te ulta me nje filter te frekuencave te larta, duke lejuar nje brez frekuencash nga x ne y, ku x eshte freq me e ulet e filtrit te frekuencave te larta dhe y eshte frekuenca me e larte e filtrit te frekuencave te ulta
Llojet e sensoreve dhe nje shembull per secilin
kemi sensore pasive te cilet nuk kane nevoje per energji ose per ngacmime nga qarku si psh sensoret e nivelit, qe vendosen thjesht per dedektuar nqs arrihet apo jo nje nivel i percaktuar. Gjithashtu kemi dhe sensore aktive qe kane nevoje per energji ose per ngacmime fillestare, si psh ekoja kur grate jane shtatezane por jo vetem. Eko leshon nje vale dhe paraqet imazhe ne ekran ne baze te pasqyrimit te valeve qe leshohen.
Llojet e gabimeve, shembuj per each
kemi 2 lloje gabimesh, gabime random dhe gabime sistematike. Gabimet sistematike jane ato gabime qe ndodhin ne menyre te vazhdueshme dhe gabime qe dihen, prandaj ne mund ti heqim nga funksioni i tranferimit. Psh nqs bejme matje me nje peshore qe nivelin fillestar nuk e ka ne 0, por e ka ne 1, ky eshte nje gabim qe dihet, prandaj rezultatit ne thjesht i heqim nje njesi. Ndersa gabime random jane ato gabime qe ndodhin ne menyre te paparashikueshme dhe jane gabime qe demtojne sensorin, nese keto gabime identifikohen atehere mund ti kthejme ne gabime random dhe ti heqim nga funskioni i trnasmetimit, por this is not always the case. Shembull eshte psh matja e gjatesise se foshnjes, ngaqe ato levizin shume gjate kohes qe maten, eshte e pamundur te behet nje matje e sakte por gjithashtu eshte dhe e pamundur te percaktohet sa eshte gabimi qe ai te hiqet nga funksioni i tranferimit.
Kembana e Gausit, rastet kur e perdorim saktesine e percaktuar nga ajo dhe shembuj for each
kembana e gausin na ofron nje paraqitje te saktesise qe ne duam te kemi te nje sensor, gabimi me nje sigma nenkupton nje precizion te larte sic sic eshte precizioni i kerkuar nga aparatet mjekesore, gabimi me 2 sigma lejon nje marzh me te gjere gabimesh, sic mund ti gjejme psh ne sensoret e mikrovales apo te bolierit qe ndalojne pasi hasin nje temperature te caktuar. Normalisht duhet te jete e sakte qe te mos na digjet ajo qe kemi vene ne mikrovale, por nese ndryshon me disa grade max thjesht do e leme ate te ftohet pak para se ta hame. Gabimi me 3 sigma ka nje marzh akoma me te madh gabimi, kjo eshte per sensore te nje precizioni te ulet rendesia e te cileve eshte e vogel, psh termometri ne shtepi
cfare eshte kurba e kalibrimit dhe pse nje sensor ka disa kurba kalibrimi
kalibrimi si proces eshte kontrollimi i nje pajisjeje dhe krahasimi i saj nje nje strandarte per te percaktuar saktesine dhe gjithashtu per te vleresuar nqs nje pajisje eshte akoma ne gjendje pune ose jo. Kurba e kalibrimit te nje sensori eshte kurba qe percaktohet nga daljet qe jep sensori ne momentin qe ne i japim nje hyrje x, nga kjo kurbe kalibrimi pastaj percaktohet ndjeshmeria. Arsyeja perse kemi disa kurba kalibrimi eshte sepse vete procesi i kalibrimit shfaq gabime ne matje, prandaj percaktohen disa prej ketyre kurbave dhe merret per baze ajo me ndjeshmerine me te ulet sepse percakton skenarin me te keq te mundshem.
Cfare eshte rezolucioni
Rezolucioni eshte ndryshimi me i vogel qe mund te dedektohet nga matja dhe perfaqeson nenndarjet. Psh rezolucioni i nje vizoreje normale eshte 1 mm sepse kjo eshte madhesia me e vogel qe ajo vizore mund te mase. Sinjalet analoge qe ne masim me sensore, e kane rezolucionin infinit, ndaj rezolucioni i tyre percaktohet nga aparati digjital apo sensori qe e mat, psh masim tensionin me nje voltmeter me rezolucion .001V
cfare jane shnderruesit
shnderruesit tranformojne nje lloj energjie ne nje tjeter, ne rastin qe tranformojne nje lloj energjie ne energji elektrike, quhen sensore
Cilet jane faktoret qe percaktojne kerkesat e matjes
- cfare duam te masim dhe intervali per te cilin do masim
- mjedisi ku do punoje sensori (efekti i mjedisit eshte kontribues i madh i marzhit te gabimeve)
- kerkesat per pasigurine e matjes (sa e nevojshme eshte saktesia)
- sistemi duhet te jete i kalibruar
cfare eshte shkalla e plote e hyrjes dhe e daljes
shkalla e plote e hyrjes eshte intevali i te gjithe vlerave hyrese qe mund te marri sensori nga vlera e pare deri te vlera ku nis saturimi ndersa shkalla e plote e daljes eshte intervali nga dalja e hyrjes se pare deri ne daljes e hyrjes se fundit ku nis dhe saturimi
ligji i stefan bolzman
V= G (Tb^4 - Ts^4)
ku Tb eshte temperatura absolute e objektit te matjes
Ts eshte temperatura absolute ne siperfaqe
G eshte konstantja e boltzman
dhe V eshte tensioni ne dalje
Histerezia + grafiku i histerezise
devijimi i daljes se sensorit ne nje pike te caktuar kur merret e njejta hyrje por ne drejtime te ndryshme
jolineariteti dhe metodat e linearizimit.
eshte devijim maksimal i nje funksioni real transmetimi nga vija e drejte e perafrimit. Ka disa metoda per te ndertuar vijen e perafert
- bashkimi i pikes se fillimit me piken e fundit
- metoda e katroreve te vegjel, ku me formulen e regresionit percaktohen pikat e prerjes me vijen reale te funx te transmetimit dhe pjerresia
- metoda e 3 perdoret per sensore qe kane nevoje per nje precizion te madh ne intervale te shkurtra, prandaj ndertohet nje vije perafrimi qe te perputhet me kete interval ne funx real
gjithashtu kemi dhe linearitetin e pavarur ku vija e perafert me e mire eshte ajo mes 2 vijave paralele qe permbajne te gjitha vlerat e daljes ne funx real te transmetimit
cfare eshte vleresimi dhe si realizohet
vleresimi eshte permiresimi i cilesise se nje matjeje me cilesi te dobet me ane te intrumentave llogarites, kjo realizohet duke perdorur filtra te frekuencave te ulta, filtrat wiener dhe kalman etj.
cfare eshte saturimi dhe grafiku
zona e saturimit eshte ajo zona e grafikut ku per hyrje te ndryshme kemi te njejten dalje, pra ku ndjeshmeria eshte 0 dhe ne kete pike themi qe sensori nuk eshte funksional
perseritja dhe grafiku i perseritjes
perseritja ka te beje me nje gabim te vazhduar nga paaftesia e sensorit per te dhene te njejten vlere ne kushte identike, shprehet si diferenca max midis leximeve te daljeve te percaktuara nga 2 kalibrime
sensoret fusion
bashkimi i 2 ose me shume sensoreve per te monitoruar nje mjedis dhe daljet e tyre kombinohen per te dhene nje dalje, shembull kur kemi rastin e nje krahu robotik qe kontrollon vazhdimisht temperaturen, fluksin magentik, nivelin e co2 te cliruar e te tjere qe nuk e di se cfare per te marre nje veprim qe te ngreje nje gote apo te shtrengoje nje dore. Veprimi perfundimtar nuk vjen si rezultat i nje sensori te vetem por vjen nga nje grup sensoresh
zona e vdekur dhe grafik
eshte nje internal brenda funksionit te transmetimit ku sensori eshte i pandjeshem. Psh nqs vendosim nje sensor ne nje inkubator ku kryhet nje proces kimik dhe duam qe presioni ketu te jete midis vlerave x dhe y. Ne keto vlera sensori yne eshte i pandjeshem, eshte ne zonen e vdekur
cfare eshte impedanca e daljes dhe e hyrjes + skema
impedanca e daljes tregon se cfare qarku elektrik duhet vendosur pas sensorit ne menyre qe te kemi nje nderfaqje me te mire, skema percaktohet sipas qarkut te teveninit ose te nortonit. Ne qarkun e teveninit impedanca e hyrjes duhet te jete sa me e larte dhe ajo e daljes sa me e ulet kurse ne qarkun e nortonit impedanca e hyrjes duhet te jete sa me e ulet dhe ajo e daljes sa me e larte
cfare eshte ngacmimi
ngacmimi eshte nje sinjal elektrik qe sherben per funksionimin e nje sensori aktiv, psh sistemi i gps ka nevoje per te leshuar nje vale elektromagnetike ne menyre qe te percaktoje rrezen e vendodhjes dhe ky quhet ngacmim