Psychologia Flashcards
Dystymia
Przedłużająca się depresja
Sublimacja
Ujście pożądania
Czym jest psychologia osobowości?
Dział psychologii zajmujący się wewnętrznymi właściwościami człowieka, które prowadzą do różnic indywidualnych we wzorcach zachowania
Czym jest psychopatologia?
Nauką z pogranicza psychiatrii i psychologii o teoretycznych problemach zaburzeń psychicznych - ich etiologii, przebiegu, kwalifikacji oraz skutkach, opisująca ich zespoły i jednostki
Jakie strefy ma osobowość?
Emocjonalną, poznawczą i behawioralną
Jakie są modele normalności?
4: Biomedyczny, statystyczny, społeczno-kulturowy i teoretyczny
Jakie są założenia biomedycznego modelu normalności?
Nienormalność jest chorobą, którą diagnozujemy i szukamy jej przyczyn.
Pomijamy psychikę
Jakie są założenia statystycznego (ilościowego) modelu normalności?
Normalne jest to co statystycznie częste lub przeciętne w populacji
Jakie są założenia społeczno-kulturowego (normatywnego) modelu normalności?
Norma wynika że zgodności zachowania ze wzorcami kulturowymi społeczności
Jakie są założenia teoretycznego modelu normalności?
Norma wynika ze zgodności zachowania jednostki z idealnymi wzorcami teoretycznymi
Na czym polega profilowanie kryminalne?
Na typowaniu cech przestępcy w oparciu o analizę danych z miejsca zdarzenia, cechy ew. ofiary i wiedzy na temat poprzednich przestępstw
Kim był Thomas Bond?
Angielskim chirurgiem policyjnym, pierwszym profilerem.
Sporządził profil Kuby rozpruwacza
Kim był James Brussel?
Amerykańskim psychiatrą i kryminologiem.
Ojcem profilowania, pisał podręczniki i sprofilował Metesky’ego, który podkładał bomby w NY.
Czym jest antypsychiatria i jakie były jej postulaty?
Ruchem intelektualnym (60. USA) krytykującym ówczesny nurt psychiatryczny.
- leczenie psychiatryczne częściej szkodzi niż pomaga
- choroby psychiczne nie istnieją, bo umysł nie jest organem, który może zachorować
- osoby postrzegane za chore psychicznie to aktywni gracze w dramacie życia
- przymusowe leczenie jest przemocą społeczną
Kto był ojcem antypsychiatrii?
Thomas Szasz
Na czym polegał eksperyment Rosenhana?
Wpuścił zdrowych ludzi do szpitali psychiatrycznych i nikt się nie zorientował
Jakie cechy według Seligmana, Walkera i Rosenhana upoważniają do stwierdzenia nierormalności jednostki?
7:
- cierpienie (agresja/autoagresja)
- nieprzystosowanie
- irracjonalność myśli i zachowań
- nieprzewidywalność i brak kontroli
- rzadkość i niekonwencjonalność
- dyskomfort obserwatora
- naruszanie norm
Co ma kustosz z powołania?
Syndrom Stendhala
Jakie czynniki wpływają na to, że różne sytuacje wywołują różne zachowania u różnych osób?
2 grupy czynników:
- zewnętrzne - środowiskowe, np. socjalizacja rodzinna, rówieśnicza
- wewnętrzne - genetyczne
Czym jest temperament?
Typowym dla jednostki zespołem względnie stałych cechy zachowania i procesów psychicznych uwarunkowanych głównie przez jej właściwości biologiczne. Przejawia się w formach działania.
- genetyczny aspekt osobowości
- wrodzony, ujawnia się w dzieciństwie
- też u zwierząt
Czym jest osobowość?
Wewnętrznym systemem regulacji pozwalającym na adaptację i wewnętrzną integrację myśli, uczuć i zachowania w określonym środowisku w wymiarze czasowym.
Jak kształtuje się osobowość?
W wyniku interakcji środowiska z cechami temperamentu
Na czym opiera się typologia Hipokratesa-Galena?
Na podziale osobowości na 4 typy (choleryk, sangwinik, flegmatyk, melancholik) w zależności od przewagi konkretnego typu płynu ustrojowego (żółć, krew, flegma, czarna żółć)
Czym charakteryzuje się choleryk?
Działa impulsywnie, niecierpliwi, szybkie efekty, działa potem myśli, niepowodzenia drażnią, spragniony mocnych wrażeń sprawdza się w akcji, szybkie konkretne decyzje, uczy się przez działanie, interesują go główne wątki
Typ układu nerwowego silny niezrównoważony
Czym charakteryzuje się sangwinik?
Rzeczowy, racjonalny, planuje i realizuje, opanowanie i spokój, trudno odczytać prawdziwe emocje, wprowadza strukturę, negocjuje, denerwuje go dezorganizacja, predyspozycje do bycia liderem, uczy się dobrze gdy widzi sens, kontrola
Typ układu nerwowego silny zrównoważony ruchliwy
Czym charakteryzuje się flegmatyk?
Powolny, zapobiegliwy, nie lubi presji, proste działania szybki efekt, precyzyjny, uczy się wolno ale skutecznie, szczegóły
Typ układu nerwowego silny zrównoważony powolny
Czym charakteryzuje się melancholik?
Odklejony, intuicja, zaduma, wewnętrzna struktura złożonych zjawisk i modele teoretyczne, myślenie abstrakcyjne, wnioskowanie, strefa poznawcza, uczy się przez skojarzenia, zwraca uwagę na klimat emocjonalny informacji
Typ układu nerwowego słaby - podatny na bodźce
Kim był Iwan Pawłow?
Rosyjskim neurologiem.
Stworzył biologiczną teorię temperamentu
Na czym polega biologiczna teoria temperamentu?
Na określaniu typu układu nerwowego w oparciu o 4 cechy:
- siłę procesu pobudzenia (zdolności komórek do pracy, ich stymulacji)
- siłę procesu hamowania (hamowaniu pobudzenia, odcięciu od bodźców)
- równowagę procesów nerwowych (stosunek siły procesu pobudzenia do hamowania)
- ruchliwość procesów nerwowych (zdolność do szybkiej zmiany procesów pobudzenia i hamowania)
Jakie są konstytucjonalne teorie temperamentu?
- frenologia Galla
- powiązanie wyglądu z temperamentem Kretschmera
Jakie są założenia frenologii Galla?
Ludzie cechy i propozycje można wyczytać z guzów na czaszce. Powiązał 27 cech psychicznych z obszarami kory mózgowej
Jakie są założenia konstytucjonalnej teorii temperamentu Kretschmera?
Budowa ciała wpływa na skłonności do zachowań i chorób psychicznych.
4 typy budowy ciała:
- Leptosomatyczny - pan dr Kręgulec, często schizofrenicy
- Pykniczny - mały gruby, często maniakalno- depresyjni
- Atletyczny
- Dysplastyczny
3 typy temperamentalne:
- schizotymik - leptomatyk, zamknięty autystyczny, oschły, drażliwy
- cyklotymik - pykniczny, kontaktowy, realistyczny, radość i smutek
- iksotymik - atletyczny, spokojny, mało wrażliwy, umiarkowany, mało plastyczny umysł
Kim był Cesare Lombroso?
Włoskim kryminologiem.
Stworzył antropologię kryminalną
Jakie związki między wyglądem, a przestępczością wskazywał Lombroso?
Przestępca jest degeneracją podludzkiego typu. Mają anomalne cechy, które prowadzą do ich dewiacyjnych postaw. Da się ich poznać po kształcie czaski, długości rąk czy wyglądzie nosa
Kim był Jan Strelau?
Polskim psychologiem.
Twórcą regulacyjnej teorii temperamentu
Jakie są założenia regulacyjnej teorii temperamentu?
Ujmuje temperament w kategorii formalnych cech zachowania, jako regulator zachowania z otoczeniem.
Wyróżnia 6 cech:
- żwawość - jak szybko reagujemy na bodziec
- perserwatywność - długość i częstość występowania reakcji
- wrażliwość sensoryczna - jak mocne muszą być bodźce żeby mieć wpływ
- reaktywność emocjonalna - jak mocno reagujemy na bodźce
- wytrzymałość - reakcja przy długotrwałej/silnie stymulującej aktywności, lub przy mocnej stymulacji wewnętrznej
- aktywność - tendencja do podejmowania działań o dużej wartości stymulacyjnej
Temperament przejawia się w interakcjach społecznych, życiu zawodowym i sposobie spędzania wolnego czasu
Jakie są składniki osobowości?
myśli, uczucia, zachowania
Do kiedy rozwija się osobowość?
Do 21 roku życia
Jakie są teorie osobowości i ich twórcy?
7:
- psychoanalityczna - Freud x2, Jung, Erikson, Adler
- neopsychoanalityczna - Horney, Fromm, Sullivan
- Teoria relacji z obiektem - Madeline Klein, Mahler, Kohut, Kernberg
- osobowość jako zespół cech - Wielka Piątka - Costa, McCrae
- społeczno-poznawcza - Bandura
- poznawcze - Lewin, Kozielecki, Obuchowski
- humanistyczna - Maslov, Rogers
Kim był Zygmunt Freud?
Austriackim neurologiem i fanem hipnozy.
Stworzył koncepcję psychoanalityczną
Czym jest psychoanaliza?
Teorią naukową opartą na modelach metapsychologii, która wyjaśnia funkcjonowanie jednostki, jej osobowość oraz choroby i zaburzenia psychiczne, odwołując się do nieświadomości i popędów człowieka
Czym są i jakie wyróżniamy modele metapsychologii?
To modele funkcjonowania procesów psychicznych wyróżnione w ramach teorii psychoanalizy Freuda. Wyróżniamy modele:
- topograficzny
- dynamiczny
- ekonomiczny
- strukturalny
- rozwojowy
Na czym polega topograficzny model metapsychologii?
psychika jako góra lodowa
Na czym polega dynamiczny model metapsychologii?
zachowanie człowieka motywują popędy eros i tanatos (id) walczące z superego
Na czym polega ekonomiczny model metapsychologii?
popędy dążą zawsze do rozładowania i w tym celu ulegają przemieszczeniom i przekształceniom, np. kiedy superego reguluje id
Na czym polega strukturalny model metapsychologii?
jest id, które odpowiada z popędy, kieruje się zasadą przyjemności i działa poprzez procesy pierwotne, jest zorientowane na rzeczywistość ego, które ocenia, wykonuje i hamuje id, a kieruje się zasadą rzeczywistości pośrednicząc między wymaganiami impulsów popędowych, a rzeczywistością i jest superego, będące introjekcją standardów moralnych i wartości rodziców, kierujące się zasadą oceny moralnej, co pozwala mu karać i regulować id. Jego sposób działania to bycie sumieniem rozumianym jako źródło ocen morlanych i ego idealneym rozumianym jako obraz osoby, którą chciałoby być dziecko
Na czym polega rozwojowy model metapsychologii?
dotyczy sposobu rozwoju psychoseksualnego dziecka. Stadia:
- oralne (0-2) - konflikt: między celami libidynalnymi i sadystycznymi - cel: relacja ufnej zależności - osobowość: oralno-inkorporująca (łatwowiernośc, zależność, hojność, wierność) lub oralno-sadystyczna (zachłanność, niecierpliwość, ciekawość, ambicja, zawiść)
- analne (2-3) - konflikt: pomiędzy kontrolą, a jej brakiem - cel: niezależność - osobowość analno-retencyjna (systematyczność, upór, nieustępliwość, oszczędność) lub ekspulsywna (porywczość, destrukcyjność, okrucieństwo) lub produktywna (twórcza)
- falliczne (4-5) - konflikt: lęk kastracyjny, zazdrość o penis, cel: identyfikacja seksualna, powstanie superego - ososbowość falliczna (zainteresowanie bez zakłopotania, inicjatywa bez poczucia winy) lub falliczno-narcystyczna (agresywność, zuchwałość)
Kim była Anna Freud?
austriacką terapeutką dziecięcą. Córką Zygmunta Freuda.
Sformułowała teorię mechanizmów obronnych
Na czym polega teoria mechanizmów obronnych?
W celu radzenia sobie z negatywnymi czynnikami, które zagrażają ego i powodują narastanie lęków, człowiek stosuje mechanizmy obronne - uruchamiane przez superego mechanizy psychiczne, wspomagające proces tłumienia popędów i dążeń
id - dziecko
ego - dojrzały dorosły
superego - karzący rodzic
Jakie mechanizmy obronne określiła Anna Freud?
10 (7): wyparcie, projekcja, regresja, sublimacja, zaprzeczenie, racjonalizacja, reakcja upozorowana
Na czym polega mechanizm obronny wyparcia?
Wycofywanie się ze świadomości niechcianej idei, afektu lub pragnienia poprzez spychanie go do nieświadomej części umysłu, np. histeryczna amnezja
Na czym polega mechanizm obronny projekcji?
Forma obrony, w której niechciane uczucia są przerzucane na inna osobę, gdzie nastęnie jawią się jako zagrożenie ze świata zewnętrznego
Na czym polega mechanizm obronny sublimacji?
przekierowanie popędów instynktownych na kanały nieinstynktowne. Np. sadysta zostaje chirurgiem
Na czym polega mechanizm obronny regresji?
powrót do wcześniejszych stadiów rozwoju i porzuconych form gratyfikacji
należących do nich, podyktowany niebezpieczeństwami lub konfliktami pojawiającymi się na jednym
z późniejszych etapów. Np. ktoś płacze przez głupoty, albo żona po kłótni chce wracać do domu rodzinnego
Na czym polega mechanizm obronny zaprzeczenia?
świadoma odmowa dostrzeżenia, że istnieją bolesne fakty. Zaprzeczając
utajonemu uczuciu homoseksualizmu lub wrogości lub wadom psychicznym dziecka, jednostka
może uciec od nieznośnych myśli, uczuć lub wydarzeń.
Na czym polega mechanizm obronny racjonalizacji?
znajdowanie pozornie racjonalnych uzasadnień bolesnych decyzji i zdarzeń
Na czym polega mechanizm obronny reakcji upozorowanej?
wyrażanie uczuć lub zachowań przeciwnych niż rzeczywiście odczuwane, po to, by zostały wyparte
Czym się różni wyparcie od zaprzeczenia?
Wyparcie to natychmiastowe usuwanie zagrażających myśli, wspomnień i uczuć, a zaprzeczenie jest odmową dostrzeżenia rzeczywistości
Kim był Erik Erikson?
amerykańskim psychoanalitykiem. Uczniem Anny Freud.
Opracował psychospołeczną teorię stadiów rozwoju człowieka.
Napisał psychobiografię Hitlera
Na czym polega psychospołeczna teoria stadiów rozwoju człowieka?
stadia życia człowieka – od
urodzenia do śmierci – przebiegają wg indywidualnego rytmu, są kształtowane przez warunki
społeczne oddziałujące na fizyczne i psychiczne procesy dojrzewającej jednostki
Jakie stadia rozwoju psychospołecznego wyodrębnił Erik Erikson?
- podstawowa ufność i podstawowa nieufność
- autonomia vs wstyd i niepewność
- inicjatywa vs poczucie winy
- pracowitość vs poczucie niższości
- tożsamość vs pomieszanie ról
- bliskość vs izolacja
- postawa twórcza vs stagnacja
- integralność vs rozpacz
Czym jest psychobiografia?
analiza psychologiczna osobowości na podstawie piśmiennictwa
Czym jest charakter?
Psychoanalitycy utożsamiali go z osobowością i uznawali że jest kształtowany przez konflikt i kompromis. Był też definiowany jako stały wzorzec funkcjonowania, ściśle związany ze stylem obronnym jednostki.
Kim był Carl Jung?
szwajcarskim psychiatrą.
Wprowadził pojęcie nieświadomości zbiorowej.
Opracował koncepcje psychologii analitycznej
Czym jest psychologia analityczna?
To zbiór koncepcji Carla Junga zakładających, że zachowanie człowieka jest uwarunkowane przez cele i aspiracje jednostki oraz jego własną historię
Czym są archetypy Junga?
Archetypy, bbędące elementami nieświadomości zbiorowej, to uniwersalne obrazy i symbole dotyczące tematów takich jak dobro i zło, śmierć, narodziny, płeć.
Np. Animus - męski archetyp w psychice kobiecej (asertywność, odwaga, siła, witalność, chęć osiągnięć)
Anima - kobica strona psychiki mężczyzny (wrażliwość, empatia, zdolność do kochających relacji, wyczucie natury)
Jak Jung podzielił osobowości na typy?
Rozróżnił charaktery ze względu na stopień intr-ekst zależny od przemieszczenia libido (siły witalnej) z obiektu zewnętrznego na ego i na odwrót
Jakie typy osobowości wyróżnił Jung?
Ekstrawertyk i introwertyk
Czym wg Junga był kompleks?
Konstelacja silnie zabarwionych emocjonalnie idei, obrazów, wspomnień w strukturze psychicznej
skoncentrowanych wokół archetypowego jądra znaczeniowego
Emocjonalne rzeczy w psychice dotyczące archetypowego jądra znaczeniowego
Kim był Gordon Allport?
amerykańskim psychologiem.
Próbował udowodnić, że osobowość składa się z zespołu unikalnego dla
jednostki cech
Na czym polega koncepcja cech Gordona Allporta?
wyróżnił cechy - predyspozycje do danej reakcji wspólne dla wszystkich i dyspozycje - indywidualne. Podzielił je na:
- dominujące (1 cecha wpływająca na całe zachowanie)
- centralne (łatwo rozpoznać, ujawniaja się w działaniu)
- wtórne (bodźce i reakcje)
Kim był Reymond Cattell?
amerykańskim psychologiem.
Autorem teorii czynnikowej struktury osobowości
Jakie są założenia teorii czynnikowej struktury osobowości Cattella?
Osobowość to wg niego konstrukt psychologiczny, który pozwala przewidzieć, jak człowiek zachowa się w określonej sytuacji. Wyróżnił 16 wymiarów osobowości.
Strukturę psychiczną osobowości tworzą cechy:
powierzchniowe - obserwowalne na podstawie zachowania
źródłowe - o charakterze biologicznym i środowiskowym
Czym są ergi?
Wyróżnionym przez Cattella typem cech powierzchniowych dynamicznych. To wrodzone psychofizyczne tendencje - głód, bezpieczeństwo, seks
Czym są sentymenty?
Wyróżnionym przez Cattella typem cech powierzchniowych dynamicznych. Kształtują się pod wpływem oddziaływań środowiskowych i doświadczeń jednostki,
mającharakter emocjonalny
Kim był Hans Eysenck?
angileskim psychologiem.
Opracował trójczynnikową teorię osobowości.
Jakie są założenia trójczynnikowej teorii osobowości Eysencka?
OSOBOWOŚĆ = CHARAKTER + INTELIGENCJA.
Struktura osobowości jest trójczynnikowa: - psychotyczność (agresywny, chłodny, egoentryczny, twórczy, gruboskórny),
- ekstrawersja (żywy, beztroski, towarzyski, dominujący)
- neurotyczność (lękliwy, depresyjny, spięty, niska samoocena)
Jaki typ osobowości wg Eysencka jest najbardziej obciążony potencjałem przestępczym?
Neurotyczny ekstrawertyk
Kim był Pospiszyl?
polskim psychologiem.
Badał osobowość sprawców przestępstw.
Przeciwko mieniu - intrawertycy, życiu i zdrowiu - ekstrawertycy
Co opracowali Costa i McCrae?
Teorię pięcioczynnikowej struktury osobowości
Jakie są założenia teorii pięcioczynnikowej struktury osobowości Costy i McCrae?
Wyodrębnienie 5 czynników, które istnieją realnie i pełnią ważną rolę w określaniu adaptacji jednostki do środowiska, są niezależne od płci, rasy i kultury oraz charakteryzuje je dość wysoki stopień
odziedziczalności.
Otwartość, sumienność, ekstrawersja, ugodowość, neurotyzm
Kto jest autorem teorii mrocznej triady osobowości?
Paulhus i Williams
Czym jest mroczna triada osobowości?
To określenie 3 cech osobowości, których nasilenie w wysokim stopniu sprzyja pojawieniu się zachowań, które
są społecznie niepożądane: Narcyzm, makiawelizm, psychopatia.
Wszystkie te cechy łączy brak ugodowości, bezwzględność, nieuczciwość, manipulacja, ograniczona samokontrola.
Psychopatia i makiawelizm to cechy adaptacyjne związane z środowiskiem
Czym cechuje się makiawelizm?
Chłód emocjonalny, egocentryzm, brak nieufności, pragmatyzm, cynizm, kontrolowanie innych i manipulacje, niezainteresowanie dobrem partnera
Czym cechuje się psychopatia?
Niski poziom lęku, brak empatii, poszukiwanie doznań, impulsywność, antyspołeczne zachowania
Jakie są cechy jasnej triady?
Humanizm, wiara w ludzkość, kantazjanizm
Jakie cechy postępowania przestępców wskazał Bromberg?
agresywność, niestabilność emocjonalna, niedojrzałość, egocentryczność, brak etyki lub zahamowania, bierność, sugestywność
Jakie cechy osobowości kryminalnej wskazał Healy i Bronner?
niedojrzałość psychiczna, egocentryzm, złośliwość, agresywność, chłód emocjonalny
Czym są zaburzenia osobowości?
Utrwalone wzorce myślenia, zachowania, przeżywanie emocji, które przynoszą danej osobie lub otoczeniu, cierpienie albo dysfunkcje społeczne.
Na podstawie jakich systemów odbywa się klasyfikowanie zaburzeń osobowości?
DSM-5 i ICD-11
Jakie są sfery nieprawidłowości w funkcjonowaniu osobowości w DSM-5?
1) intropsychiczna - ja (self) obejmująca tożsamość oraz kierowanie sobą
2) interpersonalnej obejmującej empatię oraz bliskość
W jaki sposób kwalifikuje się zaburzenie zgodnie z DSM-5?
Weryfikuje się wystąpienie cech z katalogu 25 cech-aspektów zgrupowanych w ramach 5 cech-domen: negatywnego afektu, izolacji, antagonizmu, rozhamowania i psychotyzmu
Jakie są grupy zaburzeń osobowości w DSM-5?
Grupa A - dziwaczno-ekscentryczne ()schizotypowa, schizoidalna, paranoidalna)
Grupa B - dramatyczno-niekonsekwentne (antyspołeczna, histrioniczna, borderline, narcystyczna)
Grupa C - lękowe (unikowa, zależna, obsesyjno-kompulsywna)
Czym jest perserweratywność?
Uporczywością w powtarzaniu niefunkcjonalnych niekorzystnych zachowań
Jak klasyfikuje się zaburzenia osobowości wg ICD-11?
Z nazwy wyróżnia tylko jedno zaburzenie osobowości - borderline.
Raczej oczenia głębokoć problemów osobowościowych (lekkie, umiarkowane, głębokie)
Jakie są wskaźniki specyficznych obszarów zaburzeń osobowości wg ICD-11
5:
- negatywna emocjonalność (doświadczanie szerokiego zakresu negatywnych emocji z nieproporcjonalną intensywnością)
- dystans (interpersonalny i emocjonalny)
- dysocjacyjność (pogarda dla praw i uczuć innych)
- odhamowanie (impoulsywność)
- anankastyczność (wysokie standardy perfekcjonizmu i kontrola)
Jak objawia się schizotypowe zaburzenie osobowości?
Trudności z nawiązywaniem bliskich więzi, zniekształcenia w percepcji, ekscentryczność. Może skutkować lękiem i depresją.
Jestem wadliwy, czuję się jak obcy w strasznym środowisku, świat jest niebezpieczny, moje uczucia są znakiem czegoś co się wydarzy
Jakie są kryteria diagnostyczne schizotypowego zaburzenia osobowości w DSM-5?
4 z :
- Dysregulacja poznawcza i percepcyjna
* Nietypowe doświadczenia i przekonania
* Ekscentryczność
* Ograniczona emocjonalność
* Wycofanie
* podejrzliwość
Patologiczne cechy-domeny:
* Psychotyzm
* Izolacja
* (negatywny afekt)
Jakie są grupy cech pacjentów ze schizotypowym zaburzeniem osobowości?
grupa 1 - cechy psychotyczne (magiczne myślenie, niezwykłe doświadczenia percepcyjne, paranoidalne ideacje, dziwne myśli i wypowiedzi)
grupa 2 - cechy emochonalne (podejrzliwość, ograniczony afekt, ekscentryczny wygląd, brak bliskich przyjaciół, nadmierny niepokój psychiczny)
Jaka jest etiologia schizotypowego zaburzenia osobowości w koncepcji psychodynamicznej?
Deprywacja potrzeby dziecięcej zależności
Czym jest schizotaksja?
Dziedziczny czynnik rozwoju schizotypowych zaburzeń osobowości
Jak wygląda osobowość osoby ze schizotypowym zaburzeniem osobowości w koncepcji Wielkiej Piątki?
wysokie: neurotyzm, otwartość, sumienność
niskie: ekstrawersja, ugodowość
Jak objawia się borderline?
Utrwalony wzorzec niestabilności relacji interpersonalnych, obrazu Ja, emocji oraz znacznej impulsywności.
Intensywne, ambiwalentne uczucia, samotność wzbudza lęk, model napędowy idealizacja-dewaluacja.
Jakie są kryteria diagnostyczne borderline w DSM-5?
Łącznie przynajmniej 4, wymagane
przynajmniej 1 z:
* Impulsywność
* Skłonność do nadmiernego ryzyka
* Wrogość
Oraz pozostałe z:
* Labilność emocjonalna
* Niepokój
* Lęk separacyjny
* Depresyjność
Patologiczne cechy-domeny:
* Rozhamowanie
* Negatywny afekt
* (Antagonizm)
* (Izolacja)
Jakie są typy borderline wg Millona?
zniechęcona, autodestrukcyjna, impulsywna, drażliwa
Czym charakteryzuje sie zniechęcony typ borderline?
podporządkowanie, lojalność, zagrożenie, bezradność
Czym charakteryzuje się autodestrukcyjny borderline?
negatywne emocje kieruje przeciw sobie, ponury i napięty, nie potrafi zjednac ludzi, tendencje samobójcze
Czym charakteryzuje się impulsywny borderline?
lęk przed utratą bliskich, kapryśność, powierzchowność, zmienność nastroju, tendencje samobójcze przy ryzyku utraty osoby pełniącej funkcje opiekuńcze
Czym charakteryzuje się drażliwy borderline?
niepokój, niecierpliwość, pesymizm, naburmuszenie, uraza
Jakie są koncepcje etiologiczne borderline?
Psychoanalityczne: model opisowy i deficytowy, Biospołeczna
Na czym polega model opisowy psychoanalitycznej koncepcji etiologicznej borderline?
Opisujemy ich cechy:
małe osiągnięcia pomimo zdolności, impulsywność do seksu i narkotyków, próby samobójcze o charakterze manipulacyjnym, łagodne epizody psychotyczne, nie lubią samotności, niestabilne związki intymne
Na czym polega model deficytowy psychoanalitycznej koncepcji etiologicznej borderline?
Opisujemy czego im brakowało:
braki uwewnętrznionych podtrzymujących pozytywnych obiektów
Na czym polega biospołeczna koncepcja etiologiczna borderline?
powstają wskutek oddziaływania czynników biologicznych (cechy temperamentu –
nadwrażliwość) i środowiskowych (dysfunkcjonalne środowisko rodzinne)
Kim był Millon?
amerykańskim psychologiem.
Wyróżnił typy borderline i osobowości antyspołecznej. Wskazał cechy występujące przy unikowym zaburzeniu osobowości
Czym charakteryzuje się unikowe zaburzenie osobowości?
nadmierną
wrażliwość na krytykę i odrzucenie, brak bliskich przyjaciół, silny lęk przed wchodzeniem w relacje w
sytuacji braku zapewnienia o bezkrytycznej akceptacji, unikanie kontaktów społecznych i pracy
zawodowej z powodu konieczności przebywania z innymi ludźmi, lęk przed okazaniem własnych
obaw związanych z kontaktami społecznymi, skłonność do wyolbrzymiania
Jakie są kryteria diagnozy unikowego zaburzenia osobowości wg DSM-5?
Wymagany:
* Niepokój
Oraz przynajmniej 2 z:
* Wycofanie
* Anhedonia
* Unikanie bliskości
Patologiczne cechy-domeny:
* Negatywny afekt
* Izolacja
Jakie są typy unikowego zaburzenia osobowości wg Kantora?
1) Nieśmiały ze skłonnością do fobii społecznej
2) mieszany - nawiązujący relacje ale dużym kosztem psychologicznym
3) niezdolny do utrzymywania długotrwałych relacji
4) zależny/współzależny
Jakie są założenia poznawczo-behawioralnej koncepcji wyjaśniającej unikowego zaburzenia osobowości?
Doświadczenia wczesnodziecięce (przemoc, opuszczenie) -> Przekonania kluczowe (jestem bezsilny i podatny na zranienie) -> Przekonania warunkowe (jeśli się do kogoś znliżę, to mnie skrzywdzi) -> strategie kompensacyjne (nadmierna czujność, niedostateczna ufność)
Jakie są założenia etiologii unikowego zaburzenia osobowości?
Niemowlęta mają kolkę i płaczą, rodzice mają ich dość i czują się opuszczone
Czym charakteryzuje się antyspołeczne/dysocjacyjne zaburzenie osobowości?
Brak wyrzutów sumienia, brak społecznie akceptowalnych wzorców zachowania, głębokie zaburzenie odczuwania.
Skłonności do agresji, przemocy, manipulacji, wyzyskiwania, wyidealizowany obraz własnej osoby, prowadzą do zachowań szkodliwych społecznie
Jakie są kryteria diagnozy antyspołecznego zaburzenia osobowości wg DSM-5?
Cechy-aspekty:
Przynajmniej 6 z:
* Skłonność do manipulacji
* Niewrażliwość
* Skłonność do oszukiwania
* Wrogość
* Skłonność do nadmiernego ryzyka
* Impulsywność
* nieodpowiedzialność
Cechy-domeny:
* Antagonizm: skłonność
do manipulacji,
kłamliwość, bezduszność
* Rozhamowanie:
nieodpowiedzialność,
impulsywność, skłonność
do ryzyka
Jakie są typy osobowości antyspołecznej wg Millona?
5:
- zachłanna (czuje się odrzucona i pozbawiona możliwości zaspokojenia. Zachłanna i zawistna, woli brać niż dawać)
- broniąca własnej reputacji (wydaje się groźna, nietykalna, bezkompromisowa w sytuacjach zagrożenia. Potrzebuje potwierdzenia swojej doskonałości od innych)
- ryzykująca (nieustraszona, śmiała, odważna, lekkomyślna, impulsywna)
- nomadyczna (uważa się za pechowca, na marginesie społeczeństwa, impulsywnie złośliwa)
- wroga (zaczepna, zjadliwa, złośliwa, spodziew się zdrady, pozbawiona strachu, szuka zemsty, nie ma wyrzutów sumienia)
Jaka jest etiologia antyspołecznych zaburzeń oosbowości?
negatywne reakcje ze strony rodziców - u mężczyzn częściej restrykcyjność ze strony matki i analogicznie.
Teorie neurologiczne zwracająuwagę na występujące uszkodzenia różnych struktur mózgu.
Paradygmat psychodynamiczny zakłada, że psychopatia jest funkcją słabego ego i słabego rozwoju superego - psychopaci są przekonani że świat jest wrogi, więc trzeba dbać o własne interesy, bycie agresorem jest lepsze niż ofiarą, słabi zasługują na bycie wykorzystywanym, lekceważą konsekwencje
Kim jest psychopata w ujęciu Hare’a?
osobą impulsywną, nioedpowiedzialną, hedonistyczną,dwuwymiarową, której brak emocjonalnych składników interpersonalnego zachowania.
Posiada umiejętność mimicznego wyrażania emocji i symulowania uczuć, związki pozostają powierzchowne i interesowne, niezdolny do odraczania zaspokojenia potrzeb
Jakie są czynniki psychopatii w ujęciu Hare’a?
- Charakteryzujące inteligentnych psychopatów: łatwość wysławiania się, powierzchowny urok osobisty, przesadne poczucie wł. wart., potrzeba stymulacji, patologiczna kłamliwość, skłonnośc do oszustw i manipulacji, pasożytniczy styl życia
- Charakteryzujące pospolitych przestępców: przypadkowe zachowania seksualne, wczesne problemy z zachowaniem, brak długotrwałych celów, impulsywność, nieodpowiedzialność, brak poczucia winy
Czym się różni psychopatia od socjopatii?
Psychopatia ma podłoże biologiczne oraz genetyczne, a socjopatia środowiskowe
Kto sformułował pojęcie społeczna epidemia narcyzmu i co ono oznacza?
Lasch, po II WŚ w USA hedonizm i samorealizacja stały się wszechobecne, podporządkowując styl życia społeczeństwa kapitalizmowi
Jakie są kryteria diagnostyczne narcystycznego zaburzenia osobowości w DSM-5?
nadmierne odnoszenie się do innych w celu regulacji samooceny, cele wyznaczane dla aprobaty innych, spostrzeganie siebie jako kogoś wyjątkowego, zaburzenia funkcjonowania interpersonalnego - zaburzenie odczuwania empatii, powierzchowne relacje dla zaspokojenia własnych potrzeb, nadmierne próby skupiania uwagi innych,
Czym się różni narcystyczny styl funkcjonowania od narcystycznego zaburzenia osobowości?
osoby o narcystycznych cechach osobowości moga mieć duże ambicje, być przekonane o własnej wyjątkowości i dbać o uznanie ze strony innych, ale w przeciwieństwie do osób z zaburzeniem, nie zaburza to ich zdolności adaptacyjnych, ani nie wpływa negatywnie na relacje interpersonalne.
Ci z zaburzeniem spełniają kryteria, czują dyskomfort i nie mają satysfakcjonujących relacji
Czym się różni narcyzm jawny od ukrytego?
Jawny - ekstrawersja, pewność siebie, ekshibicjonizm, agresywność
Ukryty - introwersja, lęk, wstyd, niepewność, nadwrażliwość, podatność na zranienie, zmniejszona pewność siebie
Jakimi przekonaniami objawia się narcystyczne zaburzenie osobowości?
jestem kimś szczególnym, żona mosi dobrze o mnie świadczyć, nie muszę przestrzegać zasad, które dotyczą innych, muszą odnieść sukces żeby udowodnić, że jestem lepszy, należy mi się szczególne traktowanie
Jakie są założenia modelu deficytu - koncepcji narcyzmu Kohuta?
- narcyzm należy do zaburzeń pierwotnych
- bierze się z nieobecności empatycznych reakcji rodziców na dziecięce potrzeby
- dziecko jako roślina, której rozwój został ograniczony przez brak podziwu i potwierdzenia ze strony rodziców
Jakie są założenia modelu konfliktu - koncepcji narcyzmu Kernberga?
kluczowa jest faza integracji reprezentacji self i obiektu. Self, dobry i zły obiekt nie potrafią się zintegrować, co uniemożliwia pojawienie się stałości obiektu.
Dziecko to roślina, która przeszła mutację stając się hybrydą.
Podłożem jest ukryta intensywna agresja rodziców.
Każdy pacjent ma pewną wrodzoną cechę mogącą wzbudzać podziw
Jakie modele relacji zaburzenie psychiczne-przestęstwo wyszczególniła Hiday?
a) ścieżka bezpośrednia - zaburzenia -> przestępstwo
b) ścieżka pośrednia - zaburzenia -> inne czynniki np. społeczne -> przest.
c) wspólne czynniki przyczynowe - zaburzenia <- inne czynniki -> przest.
Czym w kontekście powiązania osobowości z przestępczością jest psychologia cech osobowości?
Pewne cechy lub supercechy w ramach
ustrukturyzowanego modelu osobowości mogąbyć powiązane z zachowaniami przestępczymi, np. antyspołecznymi
Czym w kontekście powiązania osobowości z przestępczością jest psychologia typu osobowości?
Pewne dewiacyjne, nienormalne jednostki
posiadają osobowość przestępczą (skumulowane cechy osobowości), określaną jako psychopatyczną, socjopatyczną lub antyspołeczną
Kto opracował model przyczynowy łączący ciężką chorobę psychiczną i przemoc?
Hiday
Czy więźniowie mają statystycznie więcej zaburzeń psychicznych?
Tak, ryzyko wystąpienia poważnych zaburzeń psychicznych jest znacznie wyższe u więźniów niż w populacji ogólnej
Wg badań Robertsa i Coida, wymień zaburzenia, które mają szczególne powiązanie z konkretnym rodzajem przestępstw
narcystyczne - oszustwo i fałszerstwo
unikowe - uszkodzenie własności
obsesyjno-kompulsywne - broń palna
zależna - broń palna i przemoc
paranoidalne - rabunek i szantaż
schizoidalne - włamania i kradzież
żadne konkretne - zabójstwa i seksualne
Czyje badania doprowadziły do wniosku, że pedofile są bardziej narcystyczni niż gwałciciele?
Pospiszyla
Czyje badania doprowadziły do wniosku, że gwałciciele mają najwyższy poziom cech antyspołecznych?
Francia, Coolidge, White
Czyje badania doprowadziły do wniosków, że duży % stalkerów ma borderline?
Sansone & Sansone
