PSM Flashcards
Podmiot medialny
instytucja funkcjonująca w systemie medialnym, której głównymi elementami są:
- zarządzający (właściciele, zarząd)
- personel merytoryczny (redaktor naczelny i dziennikarze)
- personel techniczny (obsługa sprzętu)
- dział marketingu i reklamy (sprzedawcy powierzchni reklamowej i czasu reklamowego)
przykład: stacja telewizyjna Polsat lub redakcja Kurieru Lubelskiego
System medialny
układ elementów określanych jako podmioty medialne, funkcjonujących według przepisów prawnych, w granicach państw na rynkach medialnych.
przyklad: Demokratyczny korporacjonizm
Rynek medialny
część systemu medialnego wyodrębniona według kryterium wspólnych cech podmiotów medialnych.
Wyróżniamy rynki:
- prasowy
- telewizyjny
- radiowy
- internetowy
- telekomunikacyjny
Segment rynku medialnego
część rynku medialnego wyodrębniona według kryterium wspólnych cech podmiotów medialnych
przykład: segment telewizyjny skierowany do młodzieży, w którym kanały takie jak MTV, VIVA czy Eska TV oferują programy muzyczne, rozrywkowe i lifestyle’owe
Otoczenie pierwotne centrum systemu medialnego
- odbiorcy mediów masowych (konsumenci towarów i usług)
- reklamodawcy (producenci towarów i usług)
- agencje reklamowe i domy medialne (realizatorzy zleceń reklamodawców)
4 cechy systemów medialnych
- obejmuje określone terytorium ograniczone granicami konkretnych państw
- efekty funkcjonowania systemu medialnego mogą wykraczać poza jego granice
- oddziaływuje na sferę publiczną
- jest sceną walki pomiędzy różnymi grupami interesów
4 źródła zróżnicowania systemów medialnych
- wielkość systemu (im więcej podmiotów medialnych, tym większe zróżnicowanie oferty programowej i zwiększenie dostępności mediów dla odbiorców)
- poziom jego centralizacji (im wyższy poziom scentralizowania tym większe znaczenie mediów ogólnokrajowych)
- stopień upolitycznienia mediów (im większy wpływ polityków tym mniejsza niezależność)
- źródła finansowania (im więcej środków finansowych ze źródeł komercyjnych tym większa niezależność polityczna)
Elementy oddziaływania na system medialny (sfera ekonomiczna, polityczno-społeczna i kulturalna)
Sfera ekonomiczna:
- właściciele mediów
- związki zawodowe
- konkurenci na rynku
- agencje prasowe
- reklamodawcy
Sfera polityczna i społeczna:
- instytucje i organizacje polityczne
- instytucje reglamentująco-kontrolujące
- stowarzyszenia i fundacje
- nieformalne grupy nacisku
Sfera kultury:
- tradycje
- literatura
- sztuka
Najważniejsze cechy mediów w demokracji liberalnej
- wolne
- niezależne
- obiektywne
- pluralistyczne w zakresie treści przekazów
Możliwości ochrony wartości liberalnych przed wpływami politycznymi w mediach
- liberalizacja prawa medialnego
- deregulacja rynków medialnych
- prywatyzacja i komercjalizacja
Model liberalny
Rynek prasowy:
- wczesny rozwój komercyjnej prasy masowej (pierwsza połowa XIX w.)
- średni wskaźnik czytelnictwa (liczba sprzedanych egzemplarzy gazet codziennych na 1000 dorosłych mieszkańców:
(Irlandia 190, Kanada 250, USA 260)
ponad średnią Wielka Brytania 400
Paraleizm polityczny:
- niski poziom paralelizmu politycznego
- neutralna i niezależna prasa komercyjna
- dziennikarstwo nastawione na przekaz informacji, a nie na komentarz (informowanie opinii publicznej, a nie kształtowanie jej poglądów i wywieranie wpływu na jej postawy)
- wewnętrzny pluralizm mediów (oprócz Wielkiej Brytanii - zaangażowanie polityczne prasy, pluralizm zewnętrzny charakteryzujący się zróżnicowaniem podmiotów w systemie medialnym)
- profesjonalny model zarządzania mediami publicznymi - autonomia British Broadcasting Corporation i innych nadawców publicznych wobec instytucji państwowych)
Profesjonalizacja:
- wysoki poziom profesjonalizmu dziennikarskiego (niższy niż w modelu demokratycznego korporacjonizmu)
- autoregulacja mediów i powszechne przestrzeganie etyki dziennikarskiej, widoczne wpływy presji wolnego rynku - komercjalizacja
- w Wielkiej Brytanii naciski ekonomiczne ustępują miejsca wpływom politycznym
Rola państwa:
- najsłabsza spośród trzech modeli
- najbardziej liberalne ustawodawstwo w Stanach Zjednoczonych
- większa kontrola nad rynkiem radiowo-telewizyjnym w Kanadzie i Irlandii w celu ochrony tożsamości kulturowej przed wpływami mediów amerykańskich i brytyjskich
- generalnie funkcje kontrolna sprawują: wolny rynek, konkurencja, komercja
Przedstawiciele:
- Kanada
- USA
- Irlandia
- Wielka Brytania
Spolaryzowany pluralizm
Charakterystyka:
- Wysoki poziom zróżnicowania programów politycznych
- od skrajnej prawicy do skrajnej lewicy
- niski poziom kultury politycznej
- słabość społeczeństwa obywatelskiego
- wysoki poziom oddziaływania polityki szczególnie na sferę mediów publicznych
Rynek prasowy:
- niski wskaźnik czytelnictwa prasy uwarunkowany brakiem tradycji czytelniczych wynikających z zacofania gospodarczego i analfabetyzmu w XIX w. (Francja 190, Grecja 80)
- prasa elitarna ukierunkowana politycznie
- brak tabloidów
- słaby segment prasy bezpłatnej
Paralelizm polityczny:
- najwyższy spośród trzech modeli
- pluralizm zewnętrzny, dziennikarstwo politycznie zaangażowane zorientowane na komentowanie wydarzeń
- parlamentarny lub rządowy model zarządzania rynkiem mediów elektronicznych
- instrumentalne wykorzystanie mediów przez instytucje
Profesjonalizacja:
- najniższy stopień profesjonalizacji
- instrumentalizacja dziennikarstwa
Rola państwa:
- silna interwencja państwa
- subsydia prasowe
- okresy cenzury
Przedstawiciele:
- Grecja
- Hiszpania
- Portugalia
- Włochy
Demokratyczny korporacjonizm
Rynek prasowy:
- wysokie wskaźniki czytelnictwa prasy
- wczesny rozwój prasy masowej
Paralelizm polityczny:
- pluralizm zewnętrzny, zwłaszcza na poziomie prasy ogólnokrajowej
- historycznie silna prasa partyjna
- ewolucja w stronę neutralności
politycznej
- polityka w mediach oparta na
autonomii dziennikarskiej
Profesjonalizacja:
- wysoki profesjonalizm
- zinstytucjonalizowany system
samoregulacji
Rola państwa:
- silna interwencja państwa, przy jednoczesnej ochronie wolności prasy
- dotacje prasowe
- silna pozycja nadawców publicznych
Przedstawiciele:
- Norwegia
- Finlandia
- Dania
- Szwecja
Kategoryzacja czterech modeli systemów medialnych w latach 50’ XX wieku
a) totalitarny (komunistyczny)
b) autorytarny (jednowładczy)
c) liberalny (wolnościowy)
d) odpowiedzialności społecznej mediów (publiczny)
Różnica między totalitarnym a autorytarnym modelem systemu medialnego
W totalitaryzmie, rząd kontroluje cały aspekt życia społeczeństwa, w tym media, co oznacza, że wszystkie informacje są zmanipulowane i zkontrolowane przez rząd, aby odpowiadały jego narracji. Media służą do kontrolowania i manipulowania społeczeństwem, a nie do dostarczania prawdziwych informacji.
Autorytaryzm natomiast jest mniej intensywnym modelem rządzenia niż totalitaryzm, ale rząd wciąż kontroluje i cenzuruje media. W tej formie rządu, media są niezależne, ale kontrolowane przez rząd, aby uniknąć krytyki i kontrolowania narracji.
W obu przypadkach, system mediów jest zdominowany przez rząd i jest narzędziem do kontrolowania społeczeństwa, a nie do udostępniania swobodnej i niezależnej informacji.