PSM Flashcards

1
Q

Podmiot medialny

A

instytucja funkcjonująca w systemie medialnym, której głównymi elementami są:
- zarządzający (właściciele, zarząd)
- personel merytoryczny (redaktor naczelny i dziennikarze)
- personel techniczny (obsługa sprzętu)
- dział marketingu i reklamy (sprzedawcy powierzchni reklamowej i czasu reklamowego)

przykład: stacja telewizyjna Polsat lub redakcja Kurieru Lubelskiego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

System medialny

A

układ elementów określanych jako podmioty medialne, funkcjonujących według przepisów prawnych, w granicach państw na rynkach medialnych.

przyklad: Demokratyczny korporacjonizm

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Rynek medialny

A

część systemu medialnego wyodrębniona według kryterium wspólnych cech podmiotów medialnych.

Wyróżniamy rynki:
- prasowy
- telewizyjny
- radiowy
- internetowy
- telekomunikacyjny

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Segment rynku medialnego

A

część rynku medialnego wyodrębniona według kryterium wspólnych cech podmiotów medialnych

przykład: segment telewizyjny skierowany do młodzieży, w którym kanały takie jak MTV, VIVA czy Eska TV oferują programy muzyczne, rozrywkowe i lifestyle’owe

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Otoczenie pierwotne centrum systemu medialnego

A
  • odbiorcy mediów masowych (konsumenci towarów i usług)
  • reklamodawcy (producenci towarów i usług)
  • agencje reklamowe i domy medialne (realizatorzy zleceń reklamodawców)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

4 cechy systemów medialnych

A
  • obejmuje określone terytorium ograniczone granicami konkretnych państw
  • efekty funkcjonowania systemu medialnego mogą wykraczać poza jego granice
  • oddziaływuje na sferę publiczną
  • jest sceną walki pomiędzy różnymi grupami interesów
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

4 źródła zróżnicowania systemów medialnych

A
  • wielkość systemu (im więcej podmiotów medialnych, tym większe zróżnicowanie oferty programowej i zwiększenie dostępności mediów dla odbiorców)
  • poziom jego centralizacji (im wyższy poziom scentralizowania tym większe znaczenie mediów ogólnokrajowych)
  • stopień upolitycznienia mediów (im większy wpływ polityków tym mniejsza niezależność)
  • źródła finansowania (im więcej środków finansowych ze źródeł komercyjnych tym większa niezależność polityczna)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Elementy oddziaływania na system medialny (sfera ekonomiczna, polityczno-społeczna i kulturalna)

A

Sfera ekonomiczna:
- właściciele mediów
- związki zawodowe
- konkurenci na rynku
- agencje prasowe
- reklamodawcy

Sfera polityczna i społeczna:
- instytucje i organizacje polityczne
- instytucje reglamentująco-kontrolujące
- stowarzyszenia i fundacje
- nieformalne grupy nacisku

Sfera kultury:
- tradycje
- literatura
- sztuka

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Najważniejsze cechy mediów w demokracji liberalnej

A
  • wolne
  • niezależne
  • obiektywne
  • pluralistyczne w zakresie treści przekazów
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Możliwości ochrony wartości liberalnych przed wpływami politycznymi w mediach

A
  • liberalizacja prawa medialnego
  • deregulacja rynków medialnych
  • prywatyzacja i komercjalizacja
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Model liberalny

A

Rynek prasowy:
- wczesny rozwój komercyjnej prasy masowej (pierwsza połowa XIX w.)
- średni wskaźnik czytelnictwa (liczba sprzedanych egzemplarzy gazet codziennych na 1000 dorosłych mieszkańców:
(Irlandia 190, Kanada 250, USA 260)
ponad średnią Wielka Brytania 400

Paraleizm polityczny:
- niski poziom paralelizmu politycznego
- neutralna i niezależna prasa komercyjna
- dziennikarstwo nastawione na przekaz informacji, a nie na komentarz (informowanie opinii publicznej, a nie kształtowanie jej poglądów i wywieranie wpływu na jej postawy)
- wewnętrzny pluralizm mediów (oprócz Wielkiej Brytanii - zaangażowanie polityczne prasy, pluralizm zewnętrzny charakteryzujący się zróżnicowaniem podmiotów w systemie medialnym)
- profesjonalny model zarządzania mediami publicznymi - autonomia British Broadcasting Corporation i innych nadawców publicznych wobec instytucji państwowych)

Profesjonalizacja:
- wysoki poziom profesjonalizmu dziennikarskiego (niższy niż w modelu demokratycznego korporacjonizmu)
- autoregulacja mediów i powszechne przestrzeganie etyki dziennikarskiej, widoczne wpływy presji wolnego rynku - komercjalizacja
- w Wielkiej Brytanii naciski ekonomiczne ustępują miejsca wpływom politycznym

Rola państwa:
- najsłabsza spośród trzech modeli
- najbardziej liberalne ustawodawstwo w Stanach Zjednoczonych
- większa kontrola nad rynkiem radiowo-telewizyjnym w Kanadzie i Irlandii w celu ochrony tożsamości kulturowej przed wpływami mediów amerykańskich i brytyjskich
- generalnie funkcje kontrolna sprawują: wolny rynek, konkurencja, komercja

Przedstawiciele:
- Kanada
- USA
- Irlandia
- Wielka Brytania

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Spolaryzowany pluralizm

A

Charakterystyka:
- Wysoki poziom zróżnicowania programów politycznych
- od skrajnej prawicy do skrajnej lewicy
- niski poziom kultury politycznej
- słabość społeczeństwa obywatelskiego
- wysoki poziom oddziaływania polityki szczególnie na sferę mediów publicznych

Rynek prasowy:
- niski wskaźnik czytelnictwa prasy uwarunkowany brakiem tradycji czytelniczych wynikających z zacofania gospodarczego i analfabetyzmu w XIX w. (Francja 190, Grecja 80)
- prasa elitarna ukierunkowana politycznie
- brak tabloidów
- słaby segment prasy bezpłatnej

Paralelizm polityczny:
- najwyższy spośród trzech modeli
- pluralizm zewnętrzny, dziennikarstwo politycznie zaangażowane zorientowane na komentowanie wydarzeń
- parlamentarny lub rządowy model zarządzania rynkiem mediów elektronicznych
- instrumentalne wykorzystanie mediów przez instytucje

Profesjonalizacja:
- najniższy stopień profesjonalizacji
- instrumentalizacja dziennikarstwa

Rola państwa:
- silna interwencja państwa
- subsydia prasowe
- okresy cenzury

Przedstawiciele:
- Grecja
- Hiszpania
- Portugalia
- Włochy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Demokratyczny korporacjonizm

A

Rynek prasowy:
- wysokie wskaźniki czytelnictwa prasy
- wczesny rozwój prasy masowej

Paralelizm polityczny:
- pluralizm zewnętrzny, zwłaszcza na poziomie prasy ogólnokrajowej
- historycznie silna prasa partyjna
- ewolucja w stronę neutralności
politycznej
- polityka w mediach oparta na
autonomii dziennikarskiej

Profesjonalizacja:
- wysoki profesjonalizm
- zinstytucjonalizowany system
samoregulacji

Rola państwa:
- silna interwencja państwa, przy jednoczesnej ochronie wolności prasy
- dotacje prasowe
- silna pozycja nadawców publicznych

Przedstawiciele:
- Norwegia
- Finlandia
- Dania
- Szwecja

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Kategoryzacja czterech modeli systemów medialnych w latach 50’ XX wieku

A

a) totalitarny (komunistyczny)
b) autorytarny (jednowładczy)
c) liberalny (wolnościowy)
d) odpowiedzialności społecznej mediów (publiczny)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Różnica między totalitarnym a autorytarnym modelem systemu medialnego

A

W totalitaryzmie, rząd kontroluje cały aspekt życia społeczeństwa, w tym media, co oznacza, że wszystkie informacje są zmanipulowane i zkontrolowane przez rząd, aby odpowiadały jego narracji. Media służą do kontrolowania i manipulowania społeczeństwem, a nie do dostarczania prawdziwych informacji.

Autorytaryzm natomiast jest mniej intensywnym modelem rządzenia niż totalitaryzm, ale rząd wciąż kontroluje i cenzuruje media. W tej formie rządu, media są niezależne, ale kontrolowane przez rząd, aby uniknąć krytyki i kontrolowania narracji.

W obu przypadkach, system mediów jest zdominowany przez rząd i jest narzędziem do kontrolowania społeczeństwa, a nie do udostępniania swobodnej i niezależnej informacji.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Totalitarny model systemu medialnego

A

kontrola dyktatury jednostkowej lub partyjnej nad głównymi sferami życia obywateli poprzez aparat biurokratyczno-represyjny państwa
Przykład państwa w Europie: ZSRR

PRL: Najpierw autorytarny a potem totalitarny

17
Q

Cztery kryteria wyodrębnienia modeli systemów medialnych

A
  1. Kontrola państwa: stopień, w jakim państwo kontroluje i reguluje media.
  2. Niezależność dziennikarska: stopień, w jakim dziennikarze i media są niezależne i wolne od politycznej ingerencji.
  3. Pluralizm mediów: różnorodność źródeł informacji i opinii, jakie są dostępne w danym kraju.
  4. Demokratyczny dostęp do informacji: stopień, w jakim obywatele mają dostęp do informacji i swobodę wyrażania swoich poglądów
18
Q

Zjawisko klientelizmu w spolaryzowanym pluraliźmie

A

Klientelizm w spolaryzowanym pluralizmie oznacza, że media są zmanipulowane i kontrolowane przez różne grupy interesów, a nie dostarczają obiektywnych i niezależnych informacji. W rezultacie, obywatele mają ograniczony dostęp do różnorodnych i pełnych informacji, co może mieć negatywny wpływ na procesy demokratyczne i na poziom zaufania społeczeństwa do mediów.

19
Q

Cechy powiązania spolaryzowanego pluralizmu z systemem medialnym w Polsce

A

Silne powiązania z partiami politycznymi: Wiele mediów w Polsce jest powiązanych z konkretnymi partiami politycznymi, co oznacza, że ich treść jest często zdominowana przez interesy polityczne.

Ograniczona niezależność dziennikarska: Wiele mediów w Polsce jest niezależnych, ale dziennikarze i redaktorzy często doświadczają politycznej ingerencji i nacisków, co ogranicza ich niezależność.

Ograniczony pluralizm: Chociaż istnieje wiele różnorodnych mediów, wiele z nich jest powiązanych z konkretnymi partiami politycznymi lub grupami interesów, co oznacza, że obywatele nie mają dostępu do pełnego spektrum informacji i opinii.

20
Q

Trzy nieznane modele systemów medialnych

A
  1. Model neoliberalny: Model ten opiera się na założeniu, że media powinny być jak najbardziej wolne od ingerencji państwa i że rynkowe mechanizmy powinny decydować o ich funkcjonowaniu. W tym modelu media są uważane za kluczowy element wolnego rynku i są zachęcane do działania w interesie właścicieli, a nie społeczeństwa jako całości.
  2. Model korporacyjny: Model ten opiera się na założeniu, że media są kontrolowane przez duże korporacje i właścicieli, którzy decydują o treści i kierunku mediów, kierując się swoimi interesami biznesowymi. W tym modelu media są uważane za narzędzie do zdobywania zysków, a nie za platformę do debaty publicznej i wymiany informacji.
  3. Model publiczny: Model ten opiera się na założeniu, że media powinny być finansowane przez państwo i powinny pełnić funkcję publiczną, taką jak dostarczanie obiektywnych i niezależnych informacji i opinii oraz umożliwianie debaty publicznej. W tym modelu media są uważane za narzędzie do realizacji interesów społeczeństwa jako całości, a nie w interesie właścicieli lub grup interesów
21
Q

Cztery cechy modelu liberalno-hybrydowego w Polsce

A
  1. Wolność wyboru: W modelu liberalno-hybrydowym w Polsce istnieje wolność wyboru w zakresie treści medialnych i ich źródeł, co oznacza, że ludzie mają dostęp do różnorodnych informacji i perspektyw.
  2. Ograniczenia wolności wyrazu: Chociaż wolność wyrazu jest gwarantowana, to jednak istnieją pewne ograniczenia, takie jak zakazy mowy nienawiści i innych form dyskryminacji.
  3. Koncentracja własności: W modelu liberalno-hybrydowym w Polsce istnieje tendencja do koncentracji własności mediów w rękach nielicznych podmiotów, co może prowadzić do zmniejszenia pluralizmu i jednostronności informacji.
  4. Regulacja prawna: Model liberalno-hybrydowy w Polsce jest regulowany prawnie, co oznacza, że istnieją pewne przepisy i instytucje odpowiedzialne za kontrolę i nadzór nad mediami, aby zapewnić ich niezawisłość i uczciwość. Jednocześnie istnieją pewne ograniczenia w zakresie wolności wyrazu i ochrony prywatności, aby zapewnić ochronę interesów społecznych.
22
Q

Cechy ustroju politycznego w PRL

A
  • Totalitaryzm: W PRL władza była w rękach jednej partii komunistycznej, która kontrolowała wszystkie aspekty życia społecznego, w tym media, szkolnictwo i gospodarkę. Władza polityczna była centralnie zarządzana i oparta na bezwzględnym ucisku i represji.
  • Biurokracja państwowa: W PRL istniała biurokracja państwowa, która była odpowiedzialna za realizację polityki państwa i kontrolę nad ludnością.
  • Cenzura i kontrola: W PRL była silna cenzura i kontrola nad mediami i innymi formami wyrazu, aby zapobiec rozpowszechnianiu informacji i poglądów sprzecznych z oficjalną linią partii komunistycznej.
  • Brak wolności politycznych: W PRL były ograniczone wolności polityczne, w tym wolność zrzeszania się, wolność wyrazu i wolność prasy. Opozycja polityczna była tłumiona i represjonowana.
23
Q

Aparat biurokratyczno-represyjny

A

zespół instytucji i organizacji odpowiedzialnych za realizację i utrzymanie władzy państwowej poprzez stosowanie ucisku i represji. Składa się z policji, służb specjalnych, prokuratury, sądów, więzień i innych instytucji bezpieczeństwa. W reżimach totalitarnych i autorytarnych aparat biurokratyczno-represyjny jest ważnym elementem systemu politycznego i stanowi narzędzie kontroli i utrzymywania władzy przez władze państwowe.

24
Q

Legitymizacja

A

Jest procesem, w którym władza i instytucje polityczne uzyskują uznanie i akceptację społeczeństwa jako prawowite i uprawnione do sprawowania władzy. Może być oparta na tradycji, konstytucji, wyborach, prawie i innych normach i wartościach społecznych. Władze i instytucje, które są dobrze zlegitymizowane, są bardziej stabilne i posiadają większą zdolność do działania i realizacji swoich celów. Z drugiej strony, brak legitymizacji może prowadzić do niezadowolenia społecznego i braku zaufania do władz i instytucji, co może prowadzić do kryzysu i niestabilności politycznej.

25
Q

Cztery warunki ekonomiczne w PRL

A
  • niekompetencja zarządzających
  • marnotrawstwo środków
  • niska wydajność pracy
  • zacofanie technologiczne
26
Q

Stosunki społeczne w PRL

A
  • uprzywilejowany status grup społecznych powiązanych z władzą
  • pauperyzacja reszty społeczeństwa
  • brak możliwości stowarzyszenia się
  • brak możliwości swobodnego wyrażania opinii
27
Q

Pauperyzacja

A

To proces, w którym coraz więcej ludzi staje się biednymi i traci dostęp do podstawowych dóbr i usług, takich jak edukacja, zdrowie, mieszkanie i żywność. Może być spowodowana wieloma czynnikami, takimi jak nierówność społeczna, bezrobocie, brak możliwości zatrudnienia, wzrost cen i inne. Skutki pauperyzacji obejmują wzrost niestabilności i niepewności życiowej, pogorszenie jakości życia, a także wzrost liczby ludzi żyjących w ubóstwie. Pauperyzacja może mieć negatywny wpływ na rozwój gospodarczy i stabilność społeczną, dlatego jest to ważne zagadnienie, które wymaga uwagi i działań ze strony władz i społeczeństwa.

28
Q

Model systemu medialnego w PRL

A
  • brak wolności słowa
  • system cenzury
  • własność państwowa
  • osoby zarządzające mediami w systemie nomenklatury
  • dominująca rola funkcji propagandowej
29
Q

System nomenklatury w PRL

A

Był systemem kontrolowania i nominowania do ważnych stanowisk państwowych i partyjnych przez partię rządzącą - Polską Zjednoczoną Partię Robotniczą (PZPR). W ramach tego systemu, nominacje do ważnych stanowisk były dokonywane przez centralne władze partii, a nie przez wolne wybory. Osoby zatrudnione na stanowiskach związanych z systemem nomenklatury miały wyższe wynagrodzenia i lepsze warunki pracy niż pozostali obywatele. System nomenklatury był narzędziem kontroli i utrzymywania władzy przez PZPR i miał wpływ na wiele aspektów życia w PRL, w tym na politykę, gospodarkę, edukację i kulturę.

30
Q

Dlaczego cenzura prewencyjna w PRL?

A

Była stosowana, aby utrzymać kontrolę nad społeczeństwem i zapobiec rozpowszechnianiu idei i informacji, które uważano za niebezpieczne dla reżimu. Władze PRL uważały, że cenzura prewencyjna jest niezbędna, aby utrzymać stabilność polityczną i uniemożliwić powstawanie opozycji politycznej. W ramach tej cenzury, kontrolowano i ograniczano dostęp do informacji poprzez cenzurowanie prasy, książek, filmów i innych form mediów. Władze PRL uważały, że cenzura prewencyjna jest narzędziem kontroli i utrzymywania władzy, ale w rzeczywistości miała ona negatywny wpływ na rozwój kultury, nauki i społeczeństwa w PRL.

31
Q

Cztery zmiany ustrojowe w PRL

A
  • niepodległość państwowa
  • suwerenność narodu
  • demokracja liberalna
  • możliwość rzeczywistego wyboru spośród wielu kandydatów o zróżnicowanych poglądach / system wielopartyjny (3) - konkurencyjność koncepcji światopoglądowych i programów politycznych
32
Q

Wolny rynek w transformacji PRL

A
  • dominacja podmiotów prywatnych, społecznych, państwowych
  • zasady wolnej konkurencji
  • niski próg wejścia
  • wolny rynek kapitału, pracy, handlu i usług
  • kompetencje w zarządzaniu
  • innowacyjność
  • oszczędność środków
  • wydajność pracy
  • nadrabianie zacofania technologicznego
33
Q

Zmiany społeczne w transformacji PRL

A
  • wzrost zróżnicowania majątkowego
  • słaba klasa średnia
  • możliwość rozwoju indywidualnego (Unia Europejska)
  • łączenie kompetencji i wydajności z wysokością wynagrodzenia
  • konkurencyjność na rynku pracy (bezrobocie)
34
Q

Model systemu medialnego w czasie transformacji PRL

A
  • wolność słowa ograniczona tylko sądownie
  • własność prywatna i społeczna
  • system dualny na rynku mediów elektronicznych
  • KRRiT jako regulator rynku mediów elektronicznych; system koncesji
  • osoby zarządzające mediami publicznymi uzależnione od wpływów politycznych
  • koncepcja mediów jako “czwartej władzy”
  • dominująca roli rozrywki
  • uzależnienie finansowania prywatnych podmiotów medialnych od kondycji reklamodawców
35
Q

Charakterystyka nadawcy publicznego - Polskie Radio

A

Założenie: 18 sierpnia 1925, Warszawa
Założyciele: Zygmunt Chamiec, Tadeusz Sułowski

  • przewaga radia nad telewizją (rano i w godzinach pracy)
  • jako jednoosobowe spółki skarbu państwa od 1994 (rada nadzorcza, zarząd, rada programowa) - Warszawa i kilkanaście ośrodków lokalnych. Pierwszy prezes PR S.A Krzysztof Michalski, aktualnie Agnieszka Kamińska
  • w przeszłości wokół radia publicznego podobne konflikty polityczne jak wokół telewizji publicznej
  • 1994 - powołanie IAR (informacyjna agencja radiowa)
  • w latach 90. trudności finansowe i techniczne
  • cztery programy ogólnokrajowe i jeden dla zagranicy (obecnie dodatkowo kanał w internecie PR24)
  • funkcje: rozrywkowa (muzyka), informacyjno-publicystyczna, kulturotwórcza - mecenat, edukacyjno-poradnikowa
36
Q

RMF FM - charakterystyka

A

RMF zostało założone w 1990 roku w Krakowie.

Założycielem i wieloletnim prezesem radia był Stanisław Tyczyński.

Uruchomienie: 15.01.1990r.

Inwazja mocy w RMF - plenerowa akcja promocyjna organizowana rokrocznie w wakacje od 1995 do 2000 przez RMF FM, ogólnopolską rozgłośnię radiową nadającą program z Kopca Kościuszki w Krakowie. Polegała na organizowaniu codziennych koncertów z udziałem gwiazd muzyki polskiej, a w roku 2000 - światowej

Od 27 października 2006 jej głównym udziałowcem jest niemiecka spółka Bauer Media Invest.

37
Q

Radio ZET - charakterystyka

A

Założone w 1990 roku przez Andrzeja Wojciechowskiego.

Data uruchomienia: 28.09.1990r. pod nazwą Radio Gazeta

Właściciel: Eurozet, w tym - 60% - SFS Ventures, 40% - Agora

38
Q

Charakterystyka nadawców prywatno-społecznych

A
  • Radio Maryja
    (o. Tadeusz Rydzyk), uruchomienie 1991, nadawanie koncesyjne 1994, siedziba Toruń, dzięki nadawaniu satelitarnemu odbiór za granicą; Rozmowy niedokończone, przedsięwzięcia organizujące słuchaczy radia, katolicyzm ludowo-narodowy, polityka i religia
  • Radio Akademickie
39
Q

Różnice między rynkiem prasowym a rynkiem mediów elektronicznych

A

w rynku prasowym dominuje własność prywatna, natomiast w rynku mediów elektronicznych prywatna oraz państwowa

  • w rynku prasowym brak koncesji na działalność wydawniczą a w rynku mediów elektronicznych koncesje wydawane są przez KRRiT
  • w rynku prasowym brak ograniczeń w koncentracji kapitału, na rynku mediów elektronicznych ograniczenia występują
  • w rynku prasowym brak ograniczeń dla inwestycji kapitału zagranicznego a w rynku mediów elektronicznych
    występowanie takich ograniczeń (do 2005)
  • w rynku prasowym dominacja zagranicznych koncernów wydawniczych (Axel Springer Polska, Bauer Media Group) a w rynku mediów elektronicznych kapitał Polski (Polsat, Radio ZET) i zagraniczny (TVN, RMF)