protetyka Flashcards
aparaty okularowe
W oprawki okularów wmontowany jest aparat
zauszny na przewodnictwo powietrzne (BTE).
Sygnał jest przekazywany do ucha za pomocą
falowodu, który umieszczony jest w klasycznej
wkładce usznej.
aparaty kieszonkowe
zalety :
Duża bateria = długo działa
Duże wzmocnienie
Szeroka charakterystyka częstotliwościowa
Małe ryzyko sprzężeo zwrotnych
Wady
Duży rozmiar
Kabel przeszkadza w codziennym funkcjonowaniu
Mikrofon znajduje się w „kieszeni”- brak słyszenia kierunkowego,
lokalizacji dźwięku, a szelest ubrao zniekształca sygnał
rodzaje aparatów słuchowych
zauszne- BTE
BTE, OTE, RIC
wewnątrzuszne- ITE Wewnątrzuszny – ITE Wewątrzkanałowy – ITC Całkowicie wewnątrzkanałowy – CIC Niewidoczne w kanale - IIC
Zauszny BTE
Zalety : • Najpopularniejszy • Możliwośd zastosowania dużej baterii = ekonomiczny plus • Łatwy w utrzymaniu w czystości • Możliwośd umieszczenia na obudownie przełącznika, potencjometru = możliwośd obsługi przez pacjenta (bez pilota) • Słuchawka za uchem = mniejsze ryzyko zawilgocenia (awarii) • Możliwośd wykonania dużej wentylacji we wkładce (temat na otoplastykę – już niedługo ) Wady : • Słuchawka nie jest w uchu = dźwięk zbierany z innego miejsca niż fizjologicznie • Dośd duży, widoczny • Należy wymieniad dźwiękowód, gdyż twardnieje
Dla kogo aparat BTE?
Właściwie dla każdego, na rynku dostępne są zróżnicowane rozmiary,
kolory
• Dla osób starszych, mających problemy motoryczne (łatwiejsza
obsługa)
• Dla osób mających problem z nadmierną potliwością (leki! Choroby!)
• Dla osób mających problem z nadmiernym wydzielaniem woskowiny
(najlepiej wkładka na grubym wężyku)
• Dla dzieci (FM)
• Dla osób z ubytkiem od lekkiego po głęboki
• Jedyne rozwiązanie dla osób z resztkami słuchowymi
• Dla osób u których występuje uciążliwe zjawisko okluzji (pacjent nie
jest w stanie się do niego przyzwyczaid – były użytkownik aparatów
wewnątrzusznych)
• Dla osób chorujących przewlekle „na uszy”
jaki aparat dla osób z resztkami słuchowymi?
zauszny, BTE
Zauszny OTE
Zalety : • Mniej widoczny wężyk • Mniej widoczna wkładka • Dopasowanie otwarte pozwala pacjentowi słyszed nie tylko dźwięk przetworzony (wzmocniony), ale i dźwięk bezpośredni • Redukcja efektu okluzji • Redukcja uczucia „niewygody w uchu” • Lepsza wentylacja ucha (np. chorującego w przeszłości) • Brak konieczności pobierania formy ucha – wygoda dla protetyka, ale... Wady : • Cienki wężyk „obcina” wzmocnienie w paśmie niskich częstotliwości (Fizyka!) • Aparat bardziej narażony na zgubienie – wkładka nie jest dopasowana do ucha –może się wysunąd • Większa możliwośd wystąpienia sprzężenia zwrotnego Słuchawka znajduje się w obudowie aparatu = w miejscu niefizjologicznym • Wkładkę uniwersalną trzeba wymieniad częściej niż indywidualną • Nawet w dopasowaniu otwartym zawsze warto wykonad wkładkę indywidualną!
Przy jakim aparacie nie trzeba pobierać formy z ucha?
Zauszny OTE
W jakich częstotliwościach wężyk w OTE ucina pasmo?
w niskich
Dla kogo OTE?
Dla osób, które mają czestotliwości niskie w
normie, przy niezbyt dużym ubytku w zakresie
częstotliwości wysokich
Dla osób, u których występuje efekt okluzji
Dla osób, których uszy wymagają wentylacji
Dla osób mniej sprawnych motorycznie –
łatwośd obsługi, pielęgnacji
Zauszny RIC
Aparat słuchowy współpracuje z słuchawką znajdującą się poza obudową aparatu – w kanale słuchowym zewnętrznym. Zalety : • Aparat ma mniejszy rozmiar – brak słuchawki w obudowie • Estetyczny wygląd • Dyskrecja • Słuchawka znajduje się w miejscu fizjologicznym • Jeżeli awarii ulegnie słuchawka możemy wymienid ją na nową bez konieczności serwisowania całego aparatu • Redukcja sprzężeo zwrotnych – słuchawka jest oddalona od aparatu Wady : • Awaryjnośd! (pacjent wyjmując aparat z ucha „wyrywa słuchawkę”) • Słuchawka może zostad zalana woskowiną lub zapocona i zniekształcad dźwięk • Czasami słuchawka jest dodatkowym kosztem – nie jest wliczona w cenę aparatu
Dla kogo zauszny RIC?
Dla osób zwracających dużą uwagę na
dyskrecję rozwiązania
• Dla osób sprawnych motorycznie
• Dla osób dbających o aparat słuchowy (częsta
wymiana filtrów na słuchawce, osuszanie)
• Duzy zakres dopasowania aparatu ze względu
na możliwośd wyboru mocy słuchawki
Wewnątrzuszny ITE
Wypełnia całe ucho pacjenta (to znaczy jamę i
łódkę muszli), ma możliwośd zamontowania
potencjometru, przycisku zmiany programu.
Wewnątkanałowy ITC
Wypełnia jamę muszli, mniej widoczny niż ITE.
Nadal istnieje możliwośd wmontowania
przycisku zmiany programu.
Całkowicie wewnątrzkanałowy CIC
Aparat całkowicie schowany w kanale
słuchowym zewnętrznym, mniejszy od ITE i ITC.
Na obudowie zamontowana żyłka do
wyjmowania aparatu z ucha
Niewidoczny w kanale IIC
Aparat niewidoczny w kanale słuchowym. Często
w kolorze czarnym, aby jeszcze bardziej ukryd się
w kanale. Mniejszy od ITE, ITC, CIC.
aparaty wewnątrzuszne
Zalety: • Mniej widoczne w uchu (lub praktycznie niewidoczne) • Słuchawka blisko błony bębenkowej • Bardziej komfortowe dla osób noszących okulary • Robione na wymiar, indywidualne Wady : • Słabsza wentylacja ucha • Trudniejsza pielęgnacja aparatu (filtry, osuszanie, zabrudzenia na osłonie mikrofonów) • W mniejszych modelach brak możliwości sterowania aparatem bez pilota • Kształt aparatu w dużej mierze zależny od wielkości kanału słuchowego – pacjenci mogą byd niezadowoleni z efektu wizualnego • Mała bateria
Dla kogo wewnątrzuszny?
Dla osób sprawnych motorycznie
• Dla osób dbających o aparat słuchowy
• Dla osób, które mają obszerny kanał słuchowy
• Dla osób bez problemów z nadmierną ilością
woskowiny, nadmierną potliwością
• Dla osób dbających o dyskrecję rozwiązania
Jak pobieramy formę z ucha?
Formę ucha na aparat słuchowy wewnętrzny pobieramy zawsze tak, aby na wycisku widoczne były dwa zakręty kanału. Wycisk musi wiernie odwzorowywać kształt kanału, inaczej możliwość sprzężenia zwrotnego!
Etapy pobierania dobrego wycisku
1. Wyjaśnienie pacjentowi co będzie się działo 2. Otoskopia ucha i przewodu słuchowego zewnętrznego 3. Tamponowanie ucha – otoskopia 4. Wpuszczanie masy wyciskowej 5. Wyjęcie wycisku - otoskopia 6. Ocena wycisku
jak odchylamy ucho podczas sprawdzania przewodu
do tyłu i do góry
jak wyciągamy wycisk
okrężnymi ruchami, do twarzy
obrąbek
helix
grobelka uszna
anthelix
czółenko
scapha
dół trójkątny
fossa triangularis
łódka muszli
cymba conchae
jama muszli
cavum conchae
odnoga obrąbka
crus helicis
skrawek
tragus
ujście przewodu słuchowego
porus acusticus externus
wcięcie międzyskrawkowe
incisura intertagica
przeciwskrawek
antitragus
płatek
lobulus
wkładka uszna
Wkładka uszna jest elementem, który pozwala na właściwe umiejscowienie dźwiękowodu w kanale słuchowym.
Pomaga doprowadzić dźwięk wzmocniony przez aparat słuchowy na błonę bębenkową.
Precyzyjnie wykonana wkładka uszna pozwala wyeliminować istnienie sprzężenia zwrotnego.
strefy wkładki usznej
Strefa podparcia – w tym miejscu wkładka opiera się na uchu (skrawek, przeciwskrawek, wcięcie międzyskrawkowe)
Strefa uszczelnienia – uszczelnia w kanale słuchowym (ujście przewodu słuchowego, pierwszy zakręt)
Strefa utrzymania – zapobiega wypadnięciu/wysuwaniu (jama muszli, antihelix)
Strefa zakotwiczenia – zapobiega poruszaniu się w uchu (łódka muszli)
rodzaje wkładek usznych
- twarde
- miękkie
- twardo-miękkie-kombinowane
Materiały wykorzystywane w otoplastyce do wytwarzania wkładek usznych:
Polimetakrylan metylu
Żywice akrylowe (utwardzane UV)
Silikony addycyjne
rodzaje wkładek usznych: podział ze względu na kształt
a) Wkładka pełna: całkowicie wypełnia małżowinę uszną. Najczęściej stosowana w głębokich ubytkach słuchu.
b) Wkładka ażurowa: wypełnia całkowicie małżowinę uszną, ale „dziura” w miejscu jamy muszli umożliwia wentylacje ucha. Taka wkładka może być wykonana w średnich i dużych ubytkach słuchu. Nazywana także: pierścień, ring.
c) Wkładka półażurowa: kształt pozwalający na dyskrecję przy jednoczesnym stabilnym mocowaniu w uchu. Ale uwaga! Lubi się łamać. Do średnich i małych ubytków.
d) Wkładka pazurkowa przednia: do małych i średnich ubytków. Nazywana także: dwa pazury.
e) Wkładka pazurkowa tylna (długi pazur). Do średnich i małych ubytków.
f) Wkładka pazurkowa otwarta: wygląda jak wkładka pazurkowa tylna, ale ma dużo krótszy trzpień. Jej zadaniem jest utrzymanie się w uchu, a nie przenoszenie wzmocnionego dźwięku
Stosowana w:
Aparatach typu CROS
Generatorach szumu
g) Wkładka pudełkowa – stosowana do aparatów pudełkowych.
h) Wkładka kanałowa: bardzo dyskretna, nazywana potocznie „korek”. Do ubytków małych i średnich. Przy wyborze tej wkładki należy zwrócić szczególną uwagę na kształt wycisku – największa możliwość wysuwania się.
tor akustyczny przy wkładce dźwiękowej
Tor akustyczny: AS (aparat słuchowy) -> S (słuchawka) -> dźwiękowód -> OR (objętość resztkowa) -> BB (błona bębenkowa)
Rezonator Helmholtza
Dźwiękowód wraz z objętością resztkową (powierzchnia pomiędzy końcem trzpienia wkładki a błoną bębenkową) tworzą rezonator Helmholtza o częstotliwości rezonansowej f0
objętość resztkowa
powierzchnia pomiędzy końcem trzpienia wkładki a błoną bębenkową
Sprzężenie zwrotne w aparacie słuchowym
Dźwięk jest zbierany przez mikrofon -> przenoszony torem akustycznym na błonę bębenkową -> część dźwięku zamiast na błonę trafia na zewnątrz kanału słuchowego -> ten dźwięk jest zbierany przez mikrofon i ponownie wzmacniany. Powstaje pisk czyli sprzężenie zwrotne dodatnie.
Sprzężenie zwrotne w aparacie słuchowym- czym może być spowodowane?
Nieszczelność wkładki Zbyt duże wzmocnienie aparatu Pęknięty dźwiękowód Zatkana wkładka Zbyt duża wentylacja
wentylacja do wkładki
0-20- 2,4-1,8mm 20-40- 1,6-1,2mm 40-60- 1,2-0,8mm 60-80-0,6mm powyżej 80- brak wentylacji
wentylacja
Decydując o średnicy wentylacji, która ma być wywiercona w zamawianej wkładce bierzemy pod uwagę przebieg progu słyszenia w niskich częstotliwościach. 250-1000
Warto pamiętać o tym, że zawsze mamy możliwość rozwiercić wkładkę w punkcie
Wentylacja: a co jeśli za mała?
Zbyt mała średnica dźwiękowodu może prowadzić u pacjenta do efektu okluzji. Jest to nieprzyjemne uczucie zatkania ucha, pacjent zgłasza, że jego głos jest nienaturalny (jak z tuby). Jest to związane z „podbiciem” częstotliwości niskich w uchu pacjenta.
Rozwiązanie:
powiększenie wentylacji
dopasowanie otwarte (jeśli pozwala na to ubytek)
efekt okluzji
efekt zatkanego ucha, jak z tuby, nienaturalny głos
Modyfikacje akustyczne
Wpływ średnicy wentylacji na wzmocnienie aparatu słuchowego
a) Długość wężyka – im dłuższy wężyk tym „peak” (czyli rezonans) przesuwa się w zakres niższych częstotliwości („l” to jest długość wężyka)
b) Powierzchnia przekroju poprzecznego dźwiękowodu – im mniejsza powierzchnia (węższy wężyk) tym również „peak” przesunie nam się w niższe częstotliwości. („d” to jest średnica dźwiękowodu)
c) Filtry akustyczne – miejsce założenia filtra wpływa na przebieg charakterystyki częstotliwościowej
d) Długość trzpienia wkładki – Długi trzpień powoduje tłumienie dźwięków w zakresie wysokich częstotliwości ALE! Długi trzpień zmniejsza prawdopodobieństwo sprzężenia zwrotnego w aparacie
jak zrobić wkładkę uszną? metody
PNP (Pozytyw-Negatyw-Pozytyw)
SLA (Stereolitografia)
PNP (pozytyw-negatyw-pozytyw)
Etapy procesu wykonywania wkładki metodą PNP:
Pobranie wycisku ucha (poprzedni wykład)
Wykonania negatywu wycisku ucha
Wykonania odlewu wkładki + obróbka mechaniczna odlewu
Wykonanie negatywu wycisku ucha
Wycisk należy przyciąć tak, żeby pozostały tylko elementy potrzebne na wkładce;
Woskowanie wycisku (poprzez zanurzenie w ciekłym wosku);
Wykonanie negatywu wycisku metodą zanurzeniową lub zalewową.
Materiały negatywowe
Gips dentystyczny – twardy, odporny na zniekształcenia;
Silikon addycyjny – miękki, elastyczny, odporny na uszkodzenia;
Agar – miękki, ale wrażliwy na uszkodzenia. Można wykorzystywać go wiele razy.
Metody wykonywania negatywów
Zanurzeniowa- gips
Zalewowa- gips, silikon, agar
Wykonanie odlewu wkładki usznej
Wkładki uszne wykonuje się z poniższych materiałów:
Polimetakrylan metylu (polimeryzującego na zimno lub na gorąco);
Żywic akrylowych (utwardzanych UV);
Silikonów addycyjnych.
Sposób wykonania wkładki zależy od użytego materiału, a także od materiału negatywowego.
Polimetakrylan metylu (na zimno)
Materiał utwardzany jest w procesie polimeryzacji ciśnieniowej w garze ciśnieniowym.
Stosowany negatyw: żelowy (agar), gipsowy, silikonowy
Wkładki: twarde
Polimetakrylan metylu (na gorąco)
Metoda membranowa. Proces przebiega w kuwecie ciśnieniowej.
Negatyw: gipsowyWkładki: twarde i miękkie
Żywica akrylowa
Materiał ten utwardzany jest w procesie fotopolimeryzacji (czyli polimeryzacji pod wpływem UV).
Negatyw: silikonowy lub żelowy (musi być przezroczysty
Wkładki: twarde i miękkie
Silikon addycyjny
Kształt wkładki należy nadać już wyciskowi ucha. Z wycisku powstaje dwuczęściowy negatyw gipsowy. „Foremki” napełnia się silikonem i umieszcza pod prasą.
Negatyw: gips
Wkładki: miękkie, bardzo miękkie
Obróbka mechaniczna
Narzędzia:
Kamień szlifierski – do zebrania nadmiaru materiału (do osiągnięcia linii ucha);
Mikrosilnik – do nadania kształtu; do wiercenia dźwiękowodu i wentylacji;
Papier ścierny – do zaokrąglenia ostrych krawędzi;
Ostatni krok:Polerowanie wkładek wykonanych z polimetakrylanu metylu (za pomocą szczotki polerskiej i pasty polerskiej).
Lakierowanie wkładek wykonanych z żywicy akrylowej (lakier nakłada się pędzelkiem i utwardza w lampie UV).
Lakierowanie wkładek silikonowych lakierami silikonowymi.
SLA - stereolitografia
Najbardziej popularna w protetyce słuchu metoda szybkiego prototypowania. Polega na utwardzaniu żywicy akrylowej wiązką światła ultrafioletowego, która jest generowana przez laser.
Jest to nowoczesna technologia, oszczędzająca czas przy wytwarzaniu wkładek, obudów, ochronników słuchu.
SLA- etapy
Etapy:
Skanowanie wycisku ucha w skanerze 3D
Przycięcie podstawy wycisku, uzupełnienie „braków”, wirtualne nawoskowanie;
Modelowanie trzpienia wkładki;
Wybór kształtu wkładki;
Projektowanie przebiegu wentylacji i dźwiękowodu;
2. Przesłanie danych do komputera sterującego urządzeniem SLA;
3. Wyjęcie wkładki z urządzenia SLA i wykończenie – oczyszczenie, naświetlenie UV, usunięcie struktur podpierających, wyrównanie, lakierowanie.
CROS
System CROS można zastosować u pacjenta z jednostronną głuchotą (resztkami słuchowymi), przy normie w drugim uchu. Pacjent nie słyszy głuchym uchem, ale dźwięk jest przekazywany do ucha dobrze słyszącego.Jaki cel?
Słyszenie dźwięków z obywu stron;
Lepsza lokalizacja dźwięku;
Słyszenie po stronie głuchej (np. Kierowca taksówki słyszy pasażera);
Przeciwdziałanie efektowi „cienia głowy”;
Lepsze rozumienie mowy w warunkach utrudnionych
Efekt „cienia głowy”
Dotyczy częstotliwości powyżej 1500 Hz = praktycznie całego pasma mowy, (szczególnie szeleszczących zgłosek, decydujących o znaczeniu słowa, zdania).
bezprzewodowy CROS- budowa
ucho zdrowe- słuchawka- wkładka otwarta- odbiornik
ucho uszkodzone- wkładka-mikrofon-nadajnik
BICROS
System BiCROS jest stosowany, gdy jednostronnej głuchocie towarzyszy niedosłuch drugiego ucha.
Na uchu głuchym pacjent nosi nadajnik z mikrofonem (zbiera dźwięki), na uchu z niedosłuchem pacjent ma aparat, który dodatkowo ma odbiornik, który odbiera informacje z ucha głuchego. Dźwięki z obydwu uszu są wzmocnione i przekazane do ucha z niedosłuchem.
Jaki cel?
Słyszenie dźwięków z obywu stron;
Lepsza lokalizacja dźwięku;
Słyszenie po stronie głuchej (np. Kierowca taksówki słyszy pasażera);
Przeciwdziałanie efektowi „cienia głowy”;
Lepsze rozumienie mowy w warunkach utrudnionych
Rozwiązanie BiCROS nie jest protezowaniem obuusznym.
Aparat nie działa
Sprawdzić czy wylot dźwiękowodu nie jest zatkany woskowiną – jeśli tak, należy umyć wkładkę i wydmuchać wodę gruszką. Poinstruować pacjenta jak oczyścić ucho;
Sprawdzić czy wylot dźwiękowodu nie jest zatkany płynem – wydmuchać płyn gruszką. Poinstruować pacjenta o konieczności osuszania aparatu słuchowego;
Sprawdzić stan filtra w rożku – jeśli jest mokry wyjąć i poinstruować pacjenta o konieczności osuszania aparatu słuchowego
Aparat jest za cicho
Sprawdzić czy wylot dźwiękowodu nie jest zatkany woskowiną – jeśli tak należy umyć wkładkę i wydmuchać wodę gruszką. Poinstruować pacjenta jak oczyścić ucho;
Sprawdzić czy wylot dźwiękowodu nie jest zatkany płynem – wydmuchać płyn gruszką. Poinstruować pacjenta o konieczności osuszania aparatu słuchowego;
Sprawdzić stan filtra w rożku – jeśli jest mokry wyjąć i poinstruować pacjenta o konieczności osuszania aparatu słuchowego.
Sprawdzić stan dźwiękowodu – twardy dźwiękowód wpływa ujemnie na przenoszenie dźwięku. Jeśli dźwiękowód jest do wymiany (żółty, twardy) wymienić
Jak wymienić dźwiękowód – wężyk wklejony
Stary wężyk należy usunąć i oczyścić frezem otwór dźwiękowodu z resztki kleju;
Nowy wężyk przyciąć ukośnie i włożyć do otworu dźwiękowodu;
Nieco odgiąć wężyk (od strony trzpienia wkładki) i rozprowadzić klej w otworze dźwiękowodu;
Przyciąć wężyk od strony wkładki, ewentualnie wyrównać mikromotorem.
Aparat piszczy
Sprawdzić czy dźwiękowód nie jest pęknięty, lub kolanko nie jest ukruszone – w razie potrzeby wymienić;
Sprawdzić czy wkładka nie jest zatkana woskowiną, a także otoskopować ucho;
Sprawdzić czy wkładka szczelnie przylega do kanału i jamy muszli. Czy pacjent w ostatnim czasie nie schudł lub nie przytył gwałtownie? +/- 5 kg – jeżeli tak pobrać formę na nową wkładkę;
Czy wentylacja nie jest zbyt duża? Można spróbować „zmniejszyć” średnicę specjalnymi filterkami, ale najlepiej pobrać formę na nową wkładkę;
Sprawdzić czy rożek nie jest zbyt luźny, „bujający się” – wymienić na nowy rożek.
Boli mnie ucho, wkładka nie pasuje, wkładka uciska
Zbadać dokładnie, w którym miejscu wkładka uciska ucho, a następnie zebrać nadmiar materiału frezem. Poprosić pacjenta, żeby kilka dni pochodził we wkładce i jeżeli wszystko będzie dobrze zalakierować wkładkę i utrwalić w lampie UV. Jeśli wkładka jest jeszcze na gwarancji od razu pobrać nową formę (przeważnie dwa miesiące od zakupu wkładki).
Skontrolować czy ból nie jest spowodowany odczynem alergicznym – uczulenie na materiał z którego wykonana jest wkładka – szczególnie u nowych użytkowników aparatów słuchowych.
Bardzo głośno słyszę jak jem, przełykam, mój głos jest nienaturalny
Występuje efekt okluzji – należy rozwiercić wentylację używając wiertła o większej średnicy niż dotychczasowa wentylacja. Uwaga! Jeżeli wkładka jest na gwarancji to lepiej ją odesłać. Wpływ na występowanie efektu okluzji może mieć nie tylko średnica wentylacji, ale także miejsce wylotu wentylacji od strony błony bębenkowej.
Coś mi wypadło z aparatu
Sprawdzić czy w danym modelu aparatu rożek wyposażony jest w filterek. Prawdopodobnie to własnie on „wypadł” z aparatu. Wymienić rożek, lub (jeżeli ubytek na to pozwala) zostawić rożek bez filterka;
Sprawdzić czy wkładka ani obudowa aparatu wewnątrzusznego nie ukruszyła się’
Sprawdzić czy filterki przeciwwoskowinowe, osłony mikrofonów są na swoich miejscach.
Wkładka się połamała
Pobrać nową formę ucha. Nie sklejać, nie lakierować
weryfikacja
ocena obiektywna, czyli niezależna od pacjenta. Pacjent (nawet jakby chciał) nie może wpłynąć na jej wynik: Sprzęgacz =2cm^3 In situ (na uchu pacjenta) REAR – Real Ear Aided Response REAG – Real Ear Aided Gain
walidacja
ocena subiektywna, zależna od pacjenta. Pacjent bez problemu może wpłynąć na jej wynik np. nie pisząc prawdy w kwestionariuszach
Kwestionariusze:APHABCOSIPALCHILD ELF
Audiometria mowy w wolnym poluAudiometria tonalna w wolnym polu
MPO
maksymalny poziom ciśnienia akustycznego na wyjściu aparatu (OSPL90), z układem PC
IG
wzmocnienie aparatu
output/input
charakterystyki dynamiczne aparatu słuchowego, z układem PC dla f=1600Hz
Procedura pomiarowa na potrzeby sprawdzenia ustawień aparatu słuchowego powinna określać:
MPO – maksymalny poziom na wyjściu aparatu (OSPL90)
IG – wzmocnienie aparatu
Output/input – charakterystyki dynamiczne aparatu słuchowego.
Pomiary in situ
Inaczej: pomiary na uchu rzeczywistym. W tej metodzie weryfikacji dopasowania aparatu słuchowego umieszcza się sondę jak najbliżej błony bębenkowej pacjenta i zakłada na ucho aparat słuchowy.
Po co?
W celu oceny wpływu objętości resztkowej na charakterystykę wzmocnienia aparatu
U kogo szczególnie należy wykonywać pomiar in situ?
u dzieci do 5 roku życia – mają mniejszy przewód słuchowy;
u osób dorosłych z nietypowym kształtem przewodu słuchowego;
u osób po zabiegach chirurgicznych, które mogły spowodować zmiany przewodu słuchowego.
REAR – Real Ear Aided Response
Charakterystyka częstotliwościowa poziomu ciśnienia akustycznego w przewodzie słuchowym zewnętrznym – przy założonym i włączonym aparacie słuchowym
REAG – Real Ear Aided Gain
Różnica pomiędzy poziomem ciśnienia akustycznego w pobliżu błony bębenkowej, a poziomem ciśnienia akustycznego przy wejściu do przewodu słuchowego (mikrofon referencyjny) przy założonym i włączonym aparacie słuchowym
APHAB – Abbreviated Profile of Hearing Aid Benefit
skrócony profil korzyści z aparatu słuchowego
dla dorosłych
Składa się z 24 pytań określających wybrane atrybuty percepcji dźwięku przez pacjenta:
Zdolność komunikowania się w ciszy;
Zdolność komunikowania się w obecności echa;
Zdolność komunikowania się w obecności szumu otoczenia;
Stopień akceptacji nieprzyjemnych dźwięków.
Pacjent wypełnia kwestionariusz dwa razy: określa swoje wrażenia słuchowe w sytuacji bez aparatu oraz w sytuacjach z aparatami/aparatem.
Wynik to porównanie dwóch testów = korzyść z aparatu
Kwestionariuszem można porównać także rózne metody dopasowania aparatów słuchowych (np. klasyczną z NSLE).
COSI – Client Oriented Scale of Improvement
skala doskonalenia słyszenia z perspektywy pacjenta
Dla dorosłych.
Ma dwa etapy: na pierwszym z nich pacjent definiuje pięć sytuacji akustycznych, które uznaje za najważniejsze dla siebie. Na drugim etapie pacjent ocenia poprawę w wybranych przez siebie sytuacjach (pacjent posługuje się określeniami „gorzej”, „bez zmian”, „trochę lepiej”, „lepiej”, „znacznie lepiej”).
PAL – Profile of Aided Loudness
skalowanie głośności na podstawie doświadczeń pacjenta
Dla dorosłych.
Polega na indywidualnej ocenie głośności konkretnych sytuacji akustycznych.
Celem jest wyznaczenie stopnia przywrócenia normalnej głośności dźwięków odbieranych przez pacjenta.
Ankieta zawiera 12 pytań z życia codziennego, pacjent odpowiada; „za głośny”, „głośny”, „komfortowy, ale odrobinę za głośny”, „komfortowy”, „komfortowy, ale trochę za cichy”, „cichy”, „za cichy”.
Wynik pacjenta porównuje się z wynikiem wzorcowym (osób ze słuchem w normie) i wszystkie odstępstwa są polami do pracy z pacjentem (protetyk słuchu wie co może poprawić, zweryfikować).
CHILD – Children’s Home Inventory for Listening Difficulties
oceny trudości słuchowych dziecka
Dla dzieci w wieku 3 – 12 lat.
15 pytań nawiązujących do różnych sytuacji akustycznych.
Odpowiada rodzic, lub dziecko (powyżej 7 roku życia).
Za każde pytanie rodzic przyznaje od 1 do 8 punktów, wynik poniżej 75 wskazuje na trudności w percepcji słuchowej dziecka i jest przesłanką do zmiany ustawień aparatów lub rozważenia wprowadzenia systemów FM.
ELF – Early Listening Function
wczesnych reakcji słuchowych u dziecka
Dla niemowląt i małych dzieci.
Rodzice oceniają, czy dziecko spostrzega i rejestruje dźwięki dochodzące z różnych odległości i w różnym tle akustycznym.
Rodzice oceniają reakcję w 12 sytuacjach akustycznych. Każdą sytuację należy powtórzyć z odległości 15 cm, 1,8 m, 5 m.
Każdą sytuację należy sprawdzić w aparatach i bez.
Audiometria mowy w wolnym polu
Odległość pacjenta od głośnika: 1 m (głośnik w kierunku twarzy);
Poziom podawania testu: 70 dB SPL;
Rodzaj podawanego testu: jednosylabowy;
Zasada: porównanie % zrozumianych słów bez aparatu i w aparacie/aparatach. Dowód na skuteczność protezowania to przynajmniej 20% zysku.
Świetne narzędzie do porówniania dopasowania aparatów dwoma różnymi metodami (o tym jeszcze będzie).
Uwaga! Podajemy dwa różne testy (inaczej istnieje możliwość, że pacjent za drugim razem się „domyśli” co to było za słowo.)
Audiometria tonalna w wolnym polu
Badanie wykonuje się dwukrotnie dla pacjenta w minimum dwutygodniowych odstępach. Najpierw bez aparatów, następnie w aparatach. Zaleca się sprawdzenie dopasowania aparatów dwoma różnymi metodami.
Zysk dopasowania oblicza się porównując krzywe przebiegu progu słuchowego w aparatach i bez dla trzech częstotiwości: 500, 1000, 2000 Hz. (Od progu bez aparatu „odejmuje się” wartości progu z aparatami).
Elementy składowe aparatu słuchowego:
- Mikrofony;
- Wzmacniacze;
- Układy przetwarzające:
Układy kompresji - 〖𝐴𝐺𝐶〗_𝑜, 〖𝐴𝐺𝐶〗_𝐼, PC
Tłumiki
Układy cyfrowe - PROCESOR - Słuchawki.
mikrofony
Zadanie mikrofonu: zamiana sygnału akustycznego na elektryczny, przy jak najwierniejszym odwzorowaniu sygnału wejściowego na wyjściu.
Rodzaje mikrofonów:
Mikrofony węglowe
Mikrofony magnetoelektryczne
Mikrofony piezoelektryczne
Mikrofony elektrostatyczne - pojemnościowe
Mikrofony elektretowe - najczęściej stosowane
Mikrofony krzemowe
najczęściej stosowane mikrofony
elektretowe
mikrofon elektretowy
Jest to zmodyfikowana wersja mikrofonu pojemnościowego. Odniósł sukces i jest stosowany w aparatach słuchowych dzięki bardzo szerokiej i równomiernej charakterystyce częstotliwościowej, która pokrywa cały zakres sygnału mowy.
wada mikrofonu elektretowego
Wada mikrofonu elektretowego: jego skuteczność maleje wraz z wiekiem ze względu na „rozładowywanie się” materiału ferroelektrycznego nawet o 50%.
mikrofon krzemowy
Mniejszy od mikrofonu elektretowego – jest przyszłością aparatów słuchowych. Obecnie trwają prace nad zastosowaniem.
Urządzenia tego typu zalicza się do MEMS (Micro Electro-Mechanical Systems). Ich zasada działania jest podobna do mikrofonów elektretowych, ale całość jest zminiaturyzowana – zmiany napięcia rejestrowane w skali mikro – pomiędzy membraną a elementem krzemowym.
parametry mikrofonu
Skuteczność (czułość) – określa wartość sygnału elektrycznego w odniesieniu do ciśnienia go pobudzającego. W aparacie słuchowym typowa czułość to 16 mV/Pa. Możemy podzielić na skuteczność osiową i wszechkierunkową;
Charakterystyka przenoszenia – zakres częstotliwości, które przenosi mikrofon
skuteczność (czułość)
określa wartość sygnału elektrycznego w odniesieniu do ciśnienia go pobudzającego. W aparacie słuchowym typowa czułość to 16 mV/Pa. Możemy podzielić na skuteczność osiową i wszechkierunkową
charakterystyka przenoszenia
zakres częstotliwości, które przenosi mikrofon
kierunkowość mikrofonu
Kierunkowość mikrofonu aparatu słuchowego przekłada się na dwa zasadnicze aspekty słyszenia:
Lokalizacja źródła dźwięku
Zdolność słyszenia na tle innych dźwięków
W aparatach istnieją różne rozwiązania, dające możliwość kształtowania charakterystyki kierunkowości (np. mikrofon dwuportowy lub dwa osobne mikrofony).
mikrofon kierunkowy
Pacjent może skupić się na obiekcie (rozmówcy, odbiorniku TV);
Pacjent może nie zauważyć dźwięku ostrzegawczego lub innego rozmówcy włączającego się do dyskusji.
mikrofon wszechkierunkowy
Pacjent słyszy wszystko co dzieje się dookoła (z takim samym priorytetem);
Pacjent usłyszy dźwięk ostrzegawczy;
Pacjent może mieć problem ze zrozumieniem rozmówcy na tle szumu (np. na przyjęciu).
niedoskonałości mikrofonu
Szumy własne – jak każdy przetwornik elektryczny mikrofony szumią. Jest to losowy szum elektryczny. Najważniejsze żeby był możliwie jak najmniejszy – najlepiej poniżej progu słyszenia pacjenta;
Wibracje – drgania aparatu są przenoszone na mikrofon powodując zniekształcenia;
Mikrofony są wrażliwe na wilgoć oraz wysoką temperaturę;
Szum wiatru – wiatr wiejący bezpośrednio na mikrofon powoduje nieprzyjemny dla pacjenta hałas.
wzmacniacze
Zadaniem wzmacniacza w aparacie słuchowym jest wzmocnienie sygnału w taki sposób, żeby był on słyszalny i zrozumiały dla pacjenta.
Krokiem przełomowym w technologii wzmacniaczy było wynalezienie w 1948 r. w laboratotoriach Bella elementu półprzewodnikowego - tranzystora.
wzmacniacz- jak działa?
Wejście (MIKROFON) wzmacniacza połączone jest z bazą i emiterem
Wyjście (SŁUCHAWKA) wzmacniacza połączone z kolektorem i emiterem
wypełniają dziury tworząc warstwy zaporowe. Kiedy nie płynie prąd (aparat jest wyłączony), elektrony
Przepływ prądu w układzie wejściowym powoduje zmniejszenie się warstw zaporowych do tego stopnia, że umożliwia ona przepływ prądu w układzie wyjściowym
parametry wzmacniacza
Wzmocnienie = stosunek mocy wyjściowej do mocy wejściowej (jak wzmacniacz wzmacnia );
Współczynnik wzmocnienia;
Charakterystyka dynamiczna wejścia/wyjścia – zależność pomiędzy poziomem wejściowym a wyjściowym
Charakterystyka częstotliwościowa – Jak wzmacniacz wzmacnia na konkretnych częstotliwościach?;
Współczynnik zawartości harmonicznych (THD) = zniekształcenia harmoniczne mogą negatywnie wpływać na zrozumiałość mowy.
jaki rodzaj wzmacniacza, z jakiej klasy jest najczęściej stosowany w aparatach słuchowych?
klasa D
Klasa A
Zalety Prosta konstrukcja – jeden tranzystor Wprowadza małe zniekształcenia nieliniowe Tradycyjna dwubiegunowa słuchawka Wady: Niewielka sprawność – 50% Duży pobór prądu Zastosowanie w aparatach małej mocy
Klasa B
Zalety
Dwa tranzystory dają możliwość zmniejszenia strat energii (sprawność 79%)
Możliwość uzyskania większego wzmocnienia – może być stosowany w aparatach dużej mocy
Wady
Wprowadza zniekształcenia nieliniowe
Zbudowanie układu wymaga większej ilości elementów = aparat będzie większy
Wymaga stosowania słuchawki trzybiegunowej
Klasa D – wzmacniacz cyfrowy lub impulsowy – NAJCZĘŚCIEJ STOSOWANY
Zalety Mały pobór prądu Skuteczność 95-100% Bardzo mały Dobra jakoś dźwięku
Liczba impulsów wychodzących z układu komparatora jest proporcjonalna do wartości amplitudy sygnału.
Przed podaniem sygnału (na słuchawkę) jest on wygładzany przez FILTR DOLNOPRZEPUSTOWY
Wady
Cena
Przez jaki filtr jest wygładzany sygnał we wzmacniaczu z klasy D?
filtr dolnoprzepustowy
jaka jest liczba impulsów wychodzących z układu komparatora w klasie D?
proporcjonalna do wartości amplitudy sygnału
układy przetwarzające
A) Układy kompresji – AGC, PC – będą omówione na następnym wykładzie;
B) Filtry – górnoprzepustowe, dolnoprzepustowe, pasmowo-przepustowe, pasmowo-zaporowe;
C) Tłumiki – omówione na poprzednim wykładzie (Umieszczenie tłumika w rożku, dźwiękowodzie, wkładce a wpływ na „wygładzenie” charakterystyki);
D) Układy cyfrowe – PROCESOR DSP – „mózg” cyfrowego aparatu słuchowego
co jest mózgiem układu cyfrowego?
PROCESOR DSP
Filtr górnoprzepustowy
Umożliwia większe wzmocnienie dla zakresu wyższych częstotliwości w porównaniu z dolnym zakresem częstotliwości.
W aparatach słuchowych istnieje możliwość zmiany „częstotliwości odcięcia”.
Filtr dolnoprzepustowy
Zapewniają większe wzmocnienie dla zakresu niższych częstotliwości.
Istnieje możliwość zdefiniowania częstotliwości odcięcia oraz stopnia redukcji wzmocniania powyżej tej częstotliwości
Filtr pasmowo-przepustowy
Przepuszczają składowe sygnału w wybranym zakresie częstoliwości.
Definiujemy dolną i górną częstotliwość graniczną, a filtr przepuści wszystko co leży między nimi
Filtr pasmowo-zaporowy
Filtry przepuszczające składowe sygnału akustycznego poza zdefiniowanym zakresem częstotliwości.
Procesor DSP (digital signal procesor)
Wykonuje takie operacje jak: Wzmacnianie Kompresja Redukcja sprzężeń Redukcja szumów zakłócających Filtracja przestrzenna Zapamiętywanie ustawień Datalogging Datalearning Wiele innych!
Tor przetwarzania w cyfrowym aparacie słuchowym
mikrofon- przetwornik analogowo-cyfrowy- procesor- przetwornik cyfrowo-analogowy- słuchawka
Przetwornik analogowo-cyfrowy A/D
Ma za zadanie przekształcić sygnał dźwiękowy w sygnał binarny (ciąg wartości dyskretnych). Dzieje się to za pomocą procesu próbkowania, a następnie kwantowania sygnału.
Na egzamin:
Częstotliwość Nyquiste:
𝑓_𝑠 = 2𝑓_𝑚
żeby uniknąć błędu próbkowania (aliasing error) należy zastosować częstotliwość próbkowania przynajmniej dwa razy większą od górnej składowej częstotliwości w sygnale.
Częstotliwość Nyquiste:
𝑓_𝑠 = 2𝑓_𝑚
żeby uniknąć błędu próbkowania (aliasing error) należy zastosować częstotliwość próbkowania przynajmniej dwa razy większą od górnej składowej częstotliwości w sygnale.
Przetwornik cyfrowo-analogowy D/A
Ma za zadanie przekształcić sygnał binarny na sygnał akustyczny (który zostanie podany na słuchawkę i do ucha pacjenta). Sygnał akustyczny po wyjściu z przetwornika D/A ma bardzo „ostre kąty” – objawia się to w postaci szumu wysokoczęstotliwościowego.
co stosuje się na wyjściu przetwornika D/A, aby wyciąć szum?
Na wyjściu przetwornika D/A stosuje się filtr dolnoprzepustowy, żeby „wyciąć” ten szum
słuchawka
W aparatach słuchowych stosuje się słuchawki elektromagnetyczne. Zasada działania: zmiany prądu płynącego wpływają na poruszaie się układu zwierającego, który łączy zmienne pole magnetyczne wokół cewki ze stałym polem magnetycznym wytworzonym przez magnes.
Na przestrzeni lat nie uległa zmianie budowa słuchawki, została ona jedynie zminiaturyzowana
jakie słuchawki stosuje się w aparatach?
elektromagnetyczne
Parametry słuchawki
Skuteczność
Charaktrystyka częstotliwościowa – ważne aby słuchawka dobrze przenosiła dźwięk w całym paśmie mowy
jak kompensuje się peaki?
przez zastosowanie filtrów akustycznych lub elektrycznych
za pomocą czego wyznacza się próg słyszalności u pacjenta?
sygnałów tonalnych
próg słyszalności
najmniejszy spostrzegany poziom ciśnienia akustycznego dźwięku wyznaczony dla różnych częstotliwości (zwyczajowo: 125 Hz, 250 Hz, 500 Hz, 1000 Hz, 2000 Hz, 4000 Hz, 8000 Hz)
próg słyszalności dla przewodnictwa powietrznego
Badanie wykonujemy (najczęściej) w słuchawkach nausznych; Badamy częstotliwości od 125 Hz do 8000 Hz; Metody: wstępująca, zstępująca, mieszana.
przewodnictwo powietrzne- jakie częstotliwości badamy
125-8k Hz
metody w przewodnictwie powietrznym
wstępująca, zstępująca, mieszana
przewodnictwo kostne
Przetwornik kostny zakładamy na wyrostek sutkowaty (mastoid);
Badamy częstotliwości od 250 Hz do 4000 Hz.
Metody: wstępująca, zstępująca, mieszana.
co to jest mastoid
wyrostek sutkowaty
na co zakładamy przetowrnik kostny w przewodnictwie kostnym
na wyrostek sutkowaty
jakie częstotliwości badamy w przewodnictwie kostnym
od 250 do 4k Hz
metody w przewodnictwie kostnym
wstępująca, zstępująca, mieszana
jak oznaczamy ucho prawe
czerwony kolor, kółka- powietrzne
kostne- trójkąty
jak oznaczamy ucho lewe
niebieskie krzyżyki- powietrzne
kwadraty- kostne
maskowanie
Zjawisko przesłuchu międzyusznego – podczas badania pacjent odbiera dźwięk uchem niebadanym. Dzieje się tak w przypadku różnicy w ubytkach pomiędzy uszami. Dźwięk podawany do ucha gorzej słyszącego jest przenoszony poprzez drganie czaszki do ucha lepiej słyszącego i pacjent zaczyna słyszeć uchem lepszym – co podaje nam w badaniu i co może wpłynąć negatywnie na wynik badania – zafałszować ten wynik.
kiedy wykonujemy maskowanie
jak występuje przesłuch międzyuszny
co podajemy do ucha niebadanego w maskowaniu
szum tercjowy
kiedy maskujemy
Kiedy różnica pomiędzy uszami (zwracamy uwagę i na przewodnictwo powietrzne i na przewodnictwo kostne) jest równa lub większa od wartości tłumienia międzyusznego dla którejkolwiek częstotliwości
wartości do maskowania
125 Hz- 35 250-40 500-40 1k-40 2k-45 4k-50
Próg dyskomfortu - UCL
Wyznaczamy poprzez podawanie pacjentowi dźwięku (ponad progiem słyszenia) i prosimy o sygnalizacje kiedy dźwięk będzie nieprzyjemny, zbyt głośny, rażący. Wyznaczamy dla czterech częstotliwości: 500 Hz, 1000 Hz, 2000 Hz, 4000 Hz.
Bardzo ważne badanie! Pomaga nam ustalić wielkość pola słuchowego oraz dynamikę słyszenia dla konkretnych częstotliwości. Daje również informację o występowaniu Objawu Wyrównania Głośności (OWG), co może być zbawienne przy dopasowywaniu aparatu słuchowego.
co to jest UCL
próg dyskomfortu
dla jakich wartości podajemy UCL
500, 1k, 2k, 4k
co pomaga ustalic badanie UCL
pomaga ustalić wielkość pola słuchowego i dynamikę słyszenia dla konkretnych częstotliwości, daje też informację o występowaniu Objawu Wyrównania Głośności (OWG)
pole słuchowe
Pole słuchowe - obszar pomiędzy progiem słyszalności a progiem dyskomfortu (UCL).
dynamika słyszenia
różnica pomiędzy progiem dyskomfortu a progiem słyszenia
czym jest objaw wyrównania głosności
niedosłuch odbiorczy pochodzenia ślimakowego
Wartość diagnostyczna audiometrii tonalnej
Określenie rodzaju niedosłuchu (odbiorczy, przewodzeniowy, mieszany);
Określenie stopnia (wielkości) ubytku słuchu;
Określenie obszaru słyszalności;
Podstawa przy dopasowaniu aparatów słuchowych
stopień uszkodzenia słuchu- dla jakich częstotliwości się wylicza
500, 1k, 2k, 4k Hz i dzieli się przez 4, a tamto dodaje
stopień uszkodzenia słuchu
według Biap: prawidłowy- do 20 dB HL lekki- 21-40 dB HL umiarkowany- 41-70 dB HL znaczny- 71-90 dB HL głęboki- ponad 90 dB HL
według who: prawidłowy- do 25 dB HL lekki- 26-40 dB HL umiarkowany- 41-60 dB HL znaczny- 61-80 dB HL głęboki- ponad 80 dB HL
Audiometria mowy
Jest badaniem ilościowym i jakościowym. Polega na powtarzaniu (lub zapisywaniu) usłyszanych wyrazów – na różnych poziomach ciśnienia akustycznego. Wynik wyrażamy w procentach.
Stanowi integralną część badań audiologicznych, niezbędną do oceny zrozumiałości mowy.
Zalety:
Możliwość oceny przenoszenia informacji przez układ słuchowy (topodiagnostyka uszkodzenia słuchu);
Możliwość oceny przetwarzania informacji w ośrodkowym układzie nerwowym
Krzywa artykulacyjna
krzywa przedstawiająca procent rozpoznawania mowy w funkcji poziomu mowy.
Krzywa odniesienia rozpoznawania mowy
przedstawia medianę procentowego rozpoznawania mowy w funkcji poziomu mowy dla dużej liczby osób ze słuchem w normie
SDT
Próg detekcji sygnału mowy – najmniejszy poziom mowy, przy którym pacjent zauważa w 50% obecność sygnału
SRT
Progowy poziom rozpoznawania mowy – najniższy poziom mowy, przy którym pacjent prawidłowo powtarza 50% elementów testu
DS
Największe procentowe rozpoznawanie mowy – największy procent zrozumiałości mowy otrzymany bez względu na poziom mowy
DL
strata dyskryminacji mowy – różnica między stuprocentowym rozumieniem a największym procentowym rozpoznawaniem mowy u pacjenta
MCL
minimalny poziom ciśnienia akustycznego, przy którym osiągnięto największe procentowe rozpoznawanie mowy
Przyczyny wad wrodzonych:
Czynniki dziedziczne;
Działanie teratogenne leków (toksyczne dla płodu);
Czynniki środowiskowe (np. Promieniowanie jonizujące);
Infekcje matki w trakcie ciąży (różyczka i inne infekcje wirusowe).
Częstotliwość występowania:
Wady małżowiny usznej – 1 na 6000 urodzeńAtrezje (zaliczane do dużych wad) – 1 na 20000 urodzeń
jakiego elementu ucha mogą dotyczyć wady wrodzone?
ucha zewnętrznego i środkowego
wady wrodzone małożowiny usznej
Anocje, mikrocje, makrocje, ucho szyjne, ucho odstające
wady wrodzone przewodu słuchowego zewnętrznego
Atrezja – niewykształcenie kanału, blok kostny
nieprawidłowy przebieg, zwężenia
wady wrodzone kosteczek słuchowych
Aplazje, dysplazje, unieruchomienie łańcucha kosteczek, brak połączeń pomiędzy kosteczkami
anocja
brak małżowiny
mikrocja
niewykształcona małżowina
makrocja
zbyt duże ucho
atrezja
niewykształcenie kanału, blok kostny, brak drożności przewodu – wskazanie do aparatów na przewodnictwo kostne lub implantów BAHA
jak działają aparaty na przewodnictwo kostne
przetworniki kostne odbierają dźwięk, a drgania czaszki przenoszą go na ślimak
BAHA – Bone-anchored Hearing Aid
„Implant” – Aparat na przewodnictwo kostne zakotwiczony w kości. Procesor mowy przenosi dźwięk od razu na ślimaka z pominięciem drogi powietrznej
diagnostyka BAHA
- oglądanie i badanie palpacyjne;
- ocena słuchu – dotyczy dzieci :BOA – audiometria behawioralnabadania obiektywne – ABR z możliwością zbadania przewodnictwa kostnego(ważna jest ocena komponenty odbiorczej)tympanometria i odruchy – jeśli wada jest mała;
- Badania obrazowe kości skroniowych – Tomografia komputerowa.
leczenie BAHA- operacyjne- cele leczenia
Uzyskanie wydolnego konwersacyjnie słuchu;
Uzyskanie efektu kosmetycznego;
Usunięcie zmian perlakowatych i zapalnych z ucha;
Wytworzenie dostatecznie szerokiego przewodu słuchowego dla założenia aparatu na przewodnictwo powietrzne.
Pacjenci zdyskwalifikowani od zabiegu powinni być intensywnie rehabilitowani tradycyjnymi aparatami na przewodnictwo kostne albo aparatami zakotwiczonymi BAHA.
rodzaje zapalenia ucha środkowego
Ostre nieżytowe zapalenie trąbki słuchowej
Przewlekłe nieżytowe zapalenie trąbki słuchowej
Ostre zapalenie ucha środkowego
Przewlekłe zapalenie ucha środkowego
Ostre nieżytowe zapalenie trąbki słuchowej
Przyczyny:
Występowanie infekcji górnych dróg oddechowych prowadzących do obrzęku okolic ujścia trąbki słuchowej;
Przerost migdałka gardłowego (u dzieci).
Objawy:Uczucie zatkania, zalegania w uchu;Nagłe upośledzenie słuchu o charakterze przewodzeniowym;
Dolegliwości bólowe pojawiają się rzadko
Ostre nieżytowe zapalenie trąbki słuchowej- diagnostyka
W badaniu otoskopowym: wciągnięcie błony bębenkowej, przesunięcie i skrócenie refleksu świetlnego;
Stroiki: Rinne ujemny, Schwabach przedłużony;
Audiometria tonalna: występowanie rezerwy ślimakowej;Audiometria mowy: przesunięcie krzywej w prawo (kształt prawidłowy);Tympanometria: C
Ostre nieżytowe zapalenie trąbki słuchowej- leczenie
Dolegliwości ustępują samoistnie wraz z cofaniem się ostrych zmian zapalnych górnych dróg oddechowych.
Ważne aby dbać o „drożność nosa”.
Przewlekłe nieżytowe zapalenie trąbki słuchowej
Powikłanie ostrego nieżytowego zapalenia trąbki słuchowej (niedoleczone, „przechodzone”).
Dodatkowo dochodzi do gromadzenia się przesięku w uchu środkowym.
W późniejszym etapie choroby wchłanianie przesięku w uchu środkowym może prowadzić do tworzenia się zrostów między kosteczkami słuchowymi a ścianą bębenkową jamy bębenkowej, a to prowadzi do nieodwracalnego ubytku o charakterze przewodzeniowym. (!)
Przewlekłe nieżytowe zapalenie trąbki słuchowej- diagnostyka
Badanie otoskopowe: błona bębenkowa wciągnięta, często prześwieca przez nią poziom płynu w jamie bębenkowej.
Stroiki: wskazują na niedosłuch przewodzeniowySchwabach przedłużony, Rinne ujemny.
Audiometria tonalna: Rezerwa ślimakowa;
Audiometria mowy: Przesunięta w prawo, kształt bez zmian;
Tympanomietra: B (lub C);
Przewlekłe nieżytowe zapalenie trąbki słuchowej- leczenie
Drenaż jamy bębenkowej. Na błonie bębenkowej umieszcza się dreny, które ułątwiają wypływanie przesięku z ucha środkowego. Dreny umieszcza się na okres 2-3 miesięcy
Ostre zapalenie ucha środkowego
Przyczyny:„przeziębienia”, infekcje górnych dróg oddechowych, załamanie odporności, infekcja bakteryjna.
Stan zapalny błony śluzowej obejmuje jamę bębenkową, zachyłek nadbębenkowy, komórki powietrzne, trąbkę słuchową. Stan zapalny powoduje obrzęk oraz powstanie wysięku surowiczego, a następnie ropnego
Ostre zapalenie ucha środkowego- objawy
Złe samopoczucie Gorączka Uczucie pełności i napięcia w uchu środkowym Silny, rozpierający ból ucha Niedosłuch przewodzeniowy
Ostre zapalenie ucha środkowego- diagnostyka
Badanie otoskopowe: błona bębenkowa uwypuklona, kolor żywoczerwony, nastrzyknięcie naczyń krwionośnych w okolicy rękojeści młoteczka. Wydzielina w kanale świadczy o samoistnej perforacji.
Stroiki: wskazują na niedosłuch przewodzeniowySchwabach przedłużony, Rinne ujemny.
Audiometria tonalna: Rezerwa ślimakowa;
Audiometria mowy: Przesunięta w prawo, kształt bez zmian;
Tympanomietra: B (lub C);
Wyniki będą zależały od etapu choroby.
Ostre zapalenie ucha środkowego- leczenie
Antybiotyki (penicyliny)
Środki przeciwbólowe
Krople obkurczające błonę śluzową (do nosa)
Paracenteza – nacięcie błony bębenkowej
O wyleczeniu można mówić, jeśli ustąpi wyciek, a słuch wróci do normy. Jeżeli nie stanie się to w ciągu trzech tygodni prawdopodobnie stan zapalny utrzymuje się w innum miejscu: jamach nosa, zatokach przynosowych, gardle.
Ostry stan może przejść w stan przewlekły
Przewlekłe zapalenie ucha środkowgo
Czynniki sprzyjające: (na stan przewlekły trzeba sobie zapracować)
Częste infekcje górnych dróg oddechowych
Zbyt późne rozpoczęcie leczenia ostrego zapalenia ucha środkowego
Niewłaściwa anybiotykoterapia (nietrafiona, albo działająca w szerokim spektrum – zamiast wyleczyć tylko uodparnia na bakterie)
Powikłanie grypy
Nieprawidłowości w budowie ucha
Powiększony migdałek gardłowy
Narażenie na dym nikotynowy
Niedojrzały układ odpornościowy
Przewlekłe zapalenie ucha środkowgo- objawy
Perforacja błony bębenkowej
Okresowa wycieki z ucha
Postępująca utrata słuchu
Etapy choroby
Stadium wstępne powstawania płynu w uchu środkowym związane jest z transformacją błony śluzowej;
Stadium drugie – wydzielnicze – prowadzi do rozrostu komórek zapalnych. Procesy degeneracyjne błony bębenkowej;
Stadium trzecie – zwyrodnieniowe – dochodzi do zmian trwałych, tworzenia kieszonek retrakcyjnych i rozwoju perlaka.
W początkowych okresach choroby zmiany w obrębie ucha mają charakter odwracalny, ale z czasem mogą doprowadzić do trwałego uszkodzenia układu przewodzącego dźwięk.
Następstwa:
Powstanie trwałej perforacji błony bębenkowej;
Rozwój tympanosklerozy
Nekroza kosteczek
Tworzenie kieszonek retrakcyjnych (powstają najczęściej przez wpuklenie części wiotkiej błony bębenkowej)
Rozwoj perlaka
Zaburzenia zmysłu równowagi
Niedosłuch przewodzeniowy nieodwracalny
Niedowład nerwu twarzowego
Przewlekłe zapalenie ucha środkowgo- leczenie
Zachowawcze:
Codzienna toaleta jamy bębenkowej – pod mikroskopem z użyciem ssaka;
Miejscowe podawanie leków.
Chirurgiczne:
Plastyka błony bębenkowej;
Plastyka kosteczek słuchowych;
Mastoidektomia - utworzenie szerokiego połączenia pomiędzy jamą sutkową i komórkami wyrostka sutkowatego bez połączenia z jamą bębenkową
co należy sprawdzić zawsze przed pobraniem formy z ucha?
czy nie ma blizny za uchem
czego wymaga ucho pooperacyjne
Ucho pooperacyjne może wymagać zastosowania większej ilości tamponików/większych tamponików. Należy dokładnie zotoskopować ucho pacjenta, w części tylnej może być obecna jama
Otoskleroza
W przebiegu otosklerozy zachodzą procesy nieprawidłowej resorpcji kostnej i rekalcyfikacji, Reaktywny twór rozwija się w ontogenetycznie „słabym” obszarze pomiędzy kością a chrząstką. Reaktywny twór nazywamy ogniskiem chorobowym, które może przybierać formę aktywną lub nieaktywną.
forma aktywna otosklerozy
Proces przebudowy kości w wyniku absorpcji przez osteoklasty i odkładanie nowej kości.
forma nieaktywna otosklerozy
Okres spoczynkowy, który nie powoduje postępującej utraty słuchu. W tej fazie obserwuje się twardnienie nowej kości
otoskleroza- Przyczyny i epidemiologia
Schorzenie uwarunkowane genetycznie, ale obecność w genotypie nie musi objawić się klinicznie;
1-2% populacji rasy białej (10% bezobjawowych)
Zaburzenia immunologiczne
Zaburzenia gospodarki mineralnej
Zaburzenia hormonalne
Infekcje wirusowe
Ubytek pojawia się między 15 a 40 rokiem życia
Częściej dotyczy kobiet
Ciąża może wyzwalać oraz w dużym stopniu przyspieszać przebieg procesu otosklerotycznego
W 70% otoskleroza występuje obuusznie
otoskleroza- diagnostyka
Wywiad: pacjent skarży się na upośledzenie słuchu, szumy uszne, zawroty głowy, niekiedy pacjenci zgłaszają lepsze słyszenie w hałasie (paracusis Willisi);
Otoskopowo: scieńczenie skóry przewodu słuchowego, brak woskowiny;
Stroiki: Rinne ujemny, Gelle patologiczny, Schwabach wydłużony;
Audiometria tonalna: ubytek przewodzeniowy, może być także mieszany (jeśli procesy kostnienia obejmą część kostną ślimaka), załamek Carharta (2000 Hz);Audiometria mowy: krzywa przesunięta w prawo;
Tympanometria: tympanogram A, As, brak odruchów z mięśnia strzemiączkowego;
Badanie obrazowe: w tomografii komputerowej zmiany w orębie okienka owalnego i płytki strzemiączka
Załamek Carharta
Obniżenie krzywej przewodzenia kostnego o głębokości 10-20 dB na częstoliwości 2 kHz spowodowane mechanicznym unieruchomieniem strzemiączka
czym spowodowany jest załamek Carharta
mechanicznym unieruchomieniem strzemiączka
otoskleora- leczenie
Leczenie fluorem (zahamowanie postępu choroby); Leczenie operacyjne: stapedektomia – usunięcie strzemiączka, stapedotomia – otwór w płytce strzemiączka; Protezowanie z uwzględnieniem możliwości pogorszenia się/zmiany słuchu
stapedektomia
usunięcie strzemiączka
stapedotomia
otwór w płytce strzemiączka
W Polsce osoby z niedosłuchem stanowią
6% populacji. Szacuje się, że w 2050 roku będzie to już 9%.
ile osób korzysta w Polsce z aparatów słuchowych
Z aparatów słuchowych w Polsce korzysta (tylko) co trzecia osoba potrzebująca wsparcia
jakie osoby najczęściej zgłaszają się po aparat
90% osób zgłaszających się po aparat słuchowy jest po 65. roku życia.
jakie społeczeństwo uważa się za starzejące
Społeczeństwo, w której ponad 7% ludzi przekroczy 65 lat uważa się za społeczeństwo starzejące się
Skutki psychospołeczne ubytków słuchu
Osoby niedosłyszące skarżą się na pogorszony nastrój, gorsze relacje z innymi ludźmi. Kłopoty w rozumieniu mowy zniechęcają je do nawiązywania nowych znajomości, szukania pomocy.
Osoby z niedosłuchem często czują się wybrakowane, niezdolne do pełnienia fukcji społecznych, realizowania się.
Problem ze znalezieniem pracy wsród osob z niedosłuchem powoduje wzrost niepokoju, niepewności, a także poczucie klęski, niespełnienia się.
Dodatkowo, osoby bliskie zamiast wsparcia okazują niezrozumienie, bagatelizując problemy ze słuchem.
Osobie niedosłyszącej ciężko przyznać się do problemu. Po otrzymaniu wsparcia (zaprotezowaniu) także ciężko jej się przyznać, że nadal ma problemy w komunikacji, zamiast prosić o poprawę ustawień woli „przemilczeć sprawę” (włożyć aparat do szuflady).
miejsce świadczenia usług protetycznych
Miejsce świadczenia usług protetycznych powinno składać się z recepcji, poradni, pomieszczenia do badań audiometrycznych, pomieszczenia do dopasowywania aparatów słuchowych, punktu serwisowego. Pomieszczenia powinny być odpowiednio przystosowane do osób z innymi rodzajami niepełnosprawności, na przykład niedowidzących i niepełnosprawnych ruchowo. Zaleca się, aby charakteryzowały się krótkim pogłosem i dobrym oświetleniem ułatwiającym czytanie z ruchu ust i używanie języka migowego.
EN-15926: 2010
do kiedy protetyk słuchu powinien świadczyć usługi
Protetyk słuchu powinien świadczyć usługi klientom do momentu uzyskania najlepszej możliwej rehabilitacji. Protetyk słuchu powinien udostępnić wszystkie informacje niezbędne do prawidłowego korzystania z aparatu słuchowego i serwisowania go, a także przekazać klientowi instrukcje konieczne do zapewnienia ciągłej i bezawaryjnej pracy aparatu
Od kiedy powinno się protezowac dzieci
Od 1 roku życia lub 6/8 miesiaca
Ile wynosi niedosłuch, który trudno jest protezowac za pomocą aparatów, w których jest możliwe sprzężenie zwrotne
80dB
Co robi mikrofon kierunkowy
Umożliwia tłumienie niskich, zakłócających dzwiekow pochodzących ze źródeł umieszczonych z tyłu głowy
Czy aparat kierunkowy wzmacnia zrozumienie mowy w hałasie?
Tak
Kiedy może byc stosowany system otwarty ze względu na sprzężenie zwrotne
W średnich ubytkach
Maksymalne natężenie na wyjściu aparatu nie moze przekraczać
130-140 dB
Jakie niedosłuchu są najczęściej wskazaniem do protezowania
Odbiorcze typu czuciowo-nerwowego
Które ucho do protezowania
To, gdzie jest lepsza zrozumiałość mowy, bardziej płaska krzywa tonalna, lepsza tolerancja na nadprogowe przyrosty natężeń dźwięku i większy komponent przewodnictwa w niedosluchu
Czy aparat słuchowy pomoże przy resztkach sluchowych
Nie poprawi rozumienia mowy, pozwoli na percepcję czynników muzycznych mowy takich jak rytm, natężenie, melodia
Czy może być uszkodzenie słuchu podczas niszczenia aparstu
Tak, ale tylko w paśmie, które jest wzmacnianie
Mowa cicha
50 dB
Mowa potoczna
65dB
Mowa głośna
85dB
Kiedy aparat nie odnosi pożądanego skutku
W afazjach sensorycznych, miadzycy ośrodkowego układu nerwowego i innych schorzeniach tego układu, zaawansowanej oligofrenii, głuchocie psychogenne j nadmiernej meczliwosci słuchowej
Ile aktualne jest badanie słuchu?
U dziecka maksymalnie rok, ale tak naprawdę ważne jest dziś, bo jutro już może się zmienic
Czy każda wkładka ma dźwiękowod?
Tak
Co to jest dźwiękowod ?
Otwór, w który wklejony jest wężyk i przez który dźwięk z aparatu słuchowego trafia do przewodu słuchowego zewnętrznego
Co to jest wentylacja
Otwór, przez który doprowadzane jest powietrze i wyrównywane ciśnienie w przewodzie słuchowym
Z jakiego materiału są wkładki twarde
Z akrylu
Z jakiego materiału są zrobione wkładki miekkie
Z silikonu
Wkładki miekkie to
Wkładka pełna, ażurowa, kanalowa
Funkcje woskowiny
Nawilża, osłonią, oczyszcza
Co może mieć także wpływ na efekt okluzji prócz zbyt małej wentylacji?
Miejsce wylotu dzwiekowodu od strony błony bębenkowej
Poziom podawany w IG
60 dB SPL
U dzieci do 4 roku życia należy stosować wkladki
Miękkie i często zmieniane, nawet co 2-3 miesiące
Kiedy trzeba sprzedać nowy rożek?
Kiedy założymy aparat na ucho i zaczyna sprzęgać, to oznacza, że filtr w rozku zrobił pik i wtedy trzeba wymienić
Co należy zrobić, aby wyprofilować rurke
Podgrzać
Która wkładka jest tańsza z kolankiem czy wklejony wężyk
Z kolankiem
Ile razy w roku trzeba wymienić wężyk wklejony
Minimum 2 razy
Jaki wężyk jest zazwyczaj we wkładkach miekkich
Wklejony
co to jest sprzęgacz?
komora, do której wkłada się aparat. Aparat instaluje się na sprzęgacz, sprzęgacz jest zainstalowany do komputera, a to czarne to. Przez komputer podajemy dźwięk, aparat go wydaje i temperatura pomiarowa odczytuje paramtery, które mu zadamy, czy aparat jest uszkodzony czy zniekształca itd.
czym jest zakończona sonda?
mikrofonem, dzięki temu możemy zobaczyć, czy aparat jest odpowiednio dopasowany do ubytku
co oznacza kołysanka na wykresie?
że jest to niedosłuch genetyczny, wrodzony
czy w CROSIE pacjent słyszy w jednym czy w 2 uszach to co dzieje się z dwóch stron?
w jednym
mikrofony pojemnościowe
elektrostatyczne
mikrofony teraz stosowane, najczęściej
elektretowe
mikrofony przyszłościowe
krzemowe
jakie dźwięki przepuści filtr górnoprzepustowy
wysokie częstotliwości
jakie dźwięki przepuści filtr dolnoprzepustowy
dolne częstostliwości
jakie dźwięki przepuści filtr środkowozaporowy
albo przepuści średnie częstotliwości albo je zatrzyma
