protetyka Flashcards
aparaty okularowe
W oprawki okularów wmontowany jest aparat
zauszny na przewodnictwo powietrzne (BTE).
Sygnał jest przekazywany do ucha za pomocą
falowodu, który umieszczony jest w klasycznej
wkładce usznej.
aparaty kieszonkowe
zalety :
Duża bateria = długo działa
Duże wzmocnienie
Szeroka charakterystyka częstotliwościowa
Małe ryzyko sprzężeo zwrotnych
Wady
Duży rozmiar
Kabel przeszkadza w codziennym funkcjonowaniu
Mikrofon znajduje się w „kieszeni”- brak słyszenia kierunkowego,
lokalizacji dźwięku, a szelest ubrao zniekształca sygnał
rodzaje aparatów słuchowych
zauszne- BTE
BTE, OTE, RIC
wewnątrzuszne- ITE Wewnątrzuszny – ITE Wewątrzkanałowy – ITC Całkowicie wewnątrzkanałowy – CIC Niewidoczne w kanale - IIC
Zauszny BTE
Zalety : • Najpopularniejszy • Możliwośd zastosowania dużej baterii = ekonomiczny plus • Łatwy w utrzymaniu w czystości • Możliwośd umieszczenia na obudownie przełącznika, potencjometru = możliwośd obsługi przez pacjenta (bez pilota) • Słuchawka za uchem = mniejsze ryzyko zawilgocenia (awarii) • Możliwośd wykonania dużej wentylacji we wkładce (temat na otoplastykę – już niedługo ) Wady : • Słuchawka nie jest w uchu = dźwięk zbierany z innego miejsca niż fizjologicznie • Dośd duży, widoczny • Należy wymieniad dźwiękowód, gdyż twardnieje
Dla kogo aparat BTE?
Właściwie dla każdego, na rynku dostępne są zróżnicowane rozmiary,
kolory
• Dla osób starszych, mających problemy motoryczne (łatwiejsza
obsługa)
• Dla osób mających problem z nadmierną potliwością (leki! Choroby!)
• Dla osób mających problem z nadmiernym wydzielaniem woskowiny
(najlepiej wkładka na grubym wężyku)
• Dla dzieci (FM)
• Dla osób z ubytkiem od lekkiego po głęboki
• Jedyne rozwiązanie dla osób z resztkami słuchowymi
• Dla osób u których występuje uciążliwe zjawisko okluzji (pacjent nie
jest w stanie się do niego przyzwyczaid – były użytkownik aparatów
wewnątrzusznych)
• Dla osób chorujących przewlekle „na uszy”
jaki aparat dla osób z resztkami słuchowymi?
zauszny, BTE
Zauszny OTE
Zalety : • Mniej widoczny wężyk • Mniej widoczna wkładka • Dopasowanie otwarte pozwala pacjentowi słyszed nie tylko dźwięk przetworzony (wzmocniony), ale i dźwięk bezpośredni • Redukcja efektu okluzji • Redukcja uczucia „niewygody w uchu” • Lepsza wentylacja ucha (np. chorującego w przeszłości) • Brak konieczności pobierania formy ucha – wygoda dla protetyka, ale... Wady : • Cienki wężyk „obcina” wzmocnienie w paśmie niskich częstotliwości (Fizyka!) • Aparat bardziej narażony na zgubienie – wkładka nie jest dopasowana do ucha –może się wysunąd • Większa możliwośd wystąpienia sprzężenia zwrotnego Słuchawka znajduje się w obudowie aparatu = w miejscu niefizjologicznym • Wkładkę uniwersalną trzeba wymieniad częściej niż indywidualną • Nawet w dopasowaniu otwartym zawsze warto wykonad wkładkę indywidualną!
Przy jakim aparacie nie trzeba pobierać formy z ucha?
Zauszny OTE
W jakich częstotliwościach wężyk w OTE ucina pasmo?
w niskich
Dla kogo OTE?
Dla osób, które mają czestotliwości niskie w
normie, przy niezbyt dużym ubytku w zakresie
częstotliwości wysokich
Dla osób, u których występuje efekt okluzji
Dla osób, których uszy wymagają wentylacji
Dla osób mniej sprawnych motorycznie –
łatwośd obsługi, pielęgnacji
Zauszny RIC
Aparat słuchowy współpracuje z słuchawką znajdującą się poza obudową aparatu – w kanale słuchowym zewnętrznym. Zalety : • Aparat ma mniejszy rozmiar – brak słuchawki w obudowie • Estetyczny wygląd • Dyskrecja • Słuchawka znajduje się w miejscu fizjologicznym • Jeżeli awarii ulegnie słuchawka możemy wymienid ją na nową bez konieczności serwisowania całego aparatu • Redukcja sprzężeo zwrotnych – słuchawka jest oddalona od aparatu Wady : • Awaryjnośd! (pacjent wyjmując aparat z ucha „wyrywa słuchawkę”) • Słuchawka może zostad zalana woskowiną lub zapocona i zniekształcad dźwięk • Czasami słuchawka jest dodatkowym kosztem – nie jest wliczona w cenę aparatu
Dla kogo zauszny RIC?
Dla osób zwracających dużą uwagę na
dyskrecję rozwiązania
• Dla osób sprawnych motorycznie
• Dla osób dbających o aparat słuchowy (częsta
wymiana filtrów na słuchawce, osuszanie)
• Duzy zakres dopasowania aparatu ze względu
na możliwośd wyboru mocy słuchawki
Wewnątrzuszny ITE
Wypełnia całe ucho pacjenta (to znaczy jamę i
łódkę muszli), ma możliwośd zamontowania
potencjometru, przycisku zmiany programu.
Wewnątkanałowy ITC
Wypełnia jamę muszli, mniej widoczny niż ITE.
Nadal istnieje możliwośd wmontowania
przycisku zmiany programu.
Całkowicie wewnątrzkanałowy CIC
Aparat całkowicie schowany w kanale
słuchowym zewnętrznym, mniejszy od ITE i ITC.
Na obudowie zamontowana żyłka do
wyjmowania aparatu z ucha
Niewidoczny w kanale IIC
Aparat niewidoczny w kanale słuchowym. Często
w kolorze czarnym, aby jeszcze bardziej ukryd się
w kanale. Mniejszy od ITE, ITC, CIC.
aparaty wewnątrzuszne
Zalety: • Mniej widoczne w uchu (lub praktycznie niewidoczne) • Słuchawka blisko błony bębenkowej • Bardziej komfortowe dla osób noszących okulary • Robione na wymiar, indywidualne Wady : • Słabsza wentylacja ucha • Trudniejsza pielęgnacja aparatu (filtry, osuszanie, zabrudzenia na osłonie mikrofonów) • W mniejszych modelach brak możliwości sterowania aparatem bez pilota • Kształt aparatu w dużej mierze zależny od wielkości kanału słuchowego – pacjenci mogą byd niezadowoleni z efektu wizualnego • Mała bateria
Dla kogo wewnątrzuszny?
Dla osób sprawnych motorycznie
• Dla osób dbających o aparat słuchowy
• Dla osób, które mają obszerny kanał słuchowy
• Dla osób bez problemów z nadmierną ilością
woskowiny, nadmierną potliwością
• Dla osób dbających o dyskrecję rozwiązania
Jak pobieramy formę z ucha?
Formę ucha na aparat słuchowy wewnętrzny pobieramy zawsze tak, aby na wycisku widoczne były dwa zakręty kanału. Wycisk musi wiernie odwzorowywać kształt kanału, inaczej możliwość sprzężenia zwrotnego!
Etapy pobierania dobrego wycisku
1. Wyjaśnienie pacjentowi co będzie się działo 2. Otoskopia ucha i przewodu słuchowego zewnętrznego 3. Tamponowanie ucha – otoskopia 4. Wpuszczanie masy wyciskowej 5. Wyjęcie wycisku - otoskopia 6. Ocena wycisku
jak odchylamy ucho podczas sprawdzania przewodu
do tyłu i do góry
jak wyciągamy wycisk
okrężnymi ruchami, do twarzy
obrąbek
helix
grobelka uszna
anthelix
czółenko
scapha
dół trójkątny
fossa triangularis
łódka muszli
cymba conchae
jama muszli
cavum conchae
odnoga obrąbka
crus helicis
skrawek
tragus
ujście przewodu słuchowego
porus acusticus externus
wcięcie międzyskrawkowe
incisura intertagica
przeciwskrawek
antitragus
płatek
lobulus
wkładka uszna
Wkładka uszna jest elementem, który pozwala na właściwe umiejscowienie dźwiękowodu w kanale słuchowym.
Pomaga doprowadzić dźwięk wzmocniony przez aparat słuchowy na błonę bębenkową.
Precyzyjnie wykonana wkładka uszna pozwala wyeliminować istnienie sprzężenia zwrotnego.
strefy wkładki usznej
Strefa podparcia – w tym miejscu wkładka opiera się na uchu (skrawek, przeciwskrawek, wcięcie międzyskrawkowe)
Strefa uszczelnienia – uszczelnia w kanale słuchowym (ujście przewodu słuchowego, pierwszy zakręt)
Strefa utrzymania – zapobiega wypadnięciu/wysuwaniu (jama muszli, antihelix)
Strefa zakotwiczenia – zapobiega poruszaniu się w uchu (łódka muszli)
rodzaje wkładek usznych
- twarde
- miękkie
- twardo-miękkie-kombinowane
Materiały wykorzystywane w otoplastyce do wytwarzania wkładek usznych:
Polimetakrylan metylu
Żywice akrylowe (utwardzane UV)
Silikony addycyjne
rodzaje wkładek usznych: podział ze względu na kształt
a) Wkładka pełna: całkowicie wypełnia małżowinę uszną. Najczęściej stosowana w głębokich ubytkach słuchu.
b) Wkładka ażurowa: wypełnia całkowicie małżowinę uszną, ale „dziura” w miejscu jamy muszli umożliwia wentylacje ucha. Taka wkładka może być wykonana w średnich i dużych ubytkach słuchu. Nazywana także: pierścień, ring.
c) Wkładka półażurowa: kształt pozwalający na dyskrecję przy jednoczesnym stabilnym mocowaniu w uchu. Ale uwaga! Lubi się łamać. Do średnich i małych ubytków.
d) Wkładka pazurkowa przednia: do małych i średnich ubytków. Nazywana także: dwa pazury.
e) Wkładka pazurkowa tylna (długi pazur). Do średnich i małych ubytków.
f) Wkładka pazurkowa otwarta: wygląda jak wkładka pazurkowa tylna, ale ma dużo krótszy trzpień. Jej zadaniem jest utrzymanie się w uchu, a nie przenoszenie wzmocnionego dźwięku
Stosowana w:
Aparatach typu CROS
Generatorach szumu
g) Wkładka pudełkowa – stosowana do aparatów pudełkowych.
h) Wkładka kanałowa: bardzo dyskretna, nazywana potocznie „korek”. Do ubytków małych i średnich. Przy wyborze tej wkładki należy zwrócić szczególną uwagę na kształt wycisku – największa możliwość wysuwania się.
tor akustyczny przy wkładce dźwiękowej
Tor akustyczny: AS (aparat słuchowy) -> S (słuchawka) -> dźwiękowód -> OR (objętość resztkowa) -> BB (błona bębenkowa)
Rezonator Helmholtza
Dźwiękowód wraz z objętością resztkową (powierzchnia pomiędzy końcem trzpienia wkładki a błoną bębenkową) tworzą rezonator Helmholtza o częstotliwości rezonansowej f0
objętość resztkowa
powierzchnia pomiędzy końcem trzpienia wkładki a błoną bębenkową
Sprzężenie zwrotne w aparacie słuchowym
Dźwięk jest zbierany przez mikrofon -> przenoszony torem akustycznym na błonę bębenkową -> część dźwięku zamiast na błonę trafia na zewnątrz kanału słuchowego -> ten dźwięk jest zbierany przez mikrofon i ponownie wzmacniany. Powstaje pisk czyli sprzężenie zwrotne dodatnie.
Sprzężenie zwrotne w aparacie słuchowym- czym może być spowodowane?
Nieszczelność wkładki Zbyt duże wzmocnienie aparatu Pęknięty dźwiękowód Zatkana wkładka Zbyt duża wentylacja
wentylacja do wkładki
0-20- 2,4-1,8mm 20-40- 1,6-1,2mm 40-60- 1,2-0,8mm 60-80-0,6mm powyżej 80- brak wentylacji
wentylacja
Decydując o średnicy wentylacji, która ma być wywiercona w zamawianej wkładce bierzemy pod uwagę przebieg progu słyszenia w niskich częstotliwościach. 250-1000
Warto pamiętać o tym, że zawsze mamy możliwość rozwiercić wkładkę w punkcie
Wentylacja: a co jeśli za mała?
Zbyt mała średnica dźwiękowodu może prowadzić u pacjenta do efektu okluzji. Jest to nieprzyjemne uczucie zatkania ucha, pacjent zgłasza, że jego głos jest nienaturalny (jak z tuby). Jest to związane z „podbiciem” częstotliwości niskich w uchu pacjenta.
Rozwiązanie:
powiększenie wentylacji
dopasowanie otwarte (jeśli pozwala na to ubytek)
efekt okluzji
efekt zatkanego ucha, jak z tuby, nienaturalny głos
Modyfikacje akustyczne
Wpływ średnicy wentylacji na wzmocnienie aparatu słuchowego
a) Długość wężyka – im dłuższy wężyk tym „peak” (czyli rezonans) przesuwa się w zakres niższych częstotliwości („l” to jest długość wężyka)
b) Powierzchnia przekroju poprzecznego dźwiękowodu – im mniejsza powierzchnia (węższy wężyk) tym również „peak” przesunie nam się w niższe częstotliwości. („d” to jest średnica dźwiękowodu)
c) Filtry akustyczne – miejsce założenia filtra wpływa na przebieg charakterystyki częstotliwościowej
d) Długość trzpienia wkładki – Długi trzpień powoduje tłumienie dźwięków w zakresie wysokich częstotliwości ALE! Długi trzpień zmniejsza prawdopodobieństwo sprzężenia zwrotnego w aparacie
jak zrobić wkładkę uszną? metody
PNP (Pozytyw-Negatyw-Pozytyw)
SLA (Stereolitografia)
PNP (pozytyw-negatyw-pozytyw)
Etapy procesu wykonywania wkładki metodą PNP:
Pobranie wycisku ucha (poprzedni wykład)
Wykonania negatywu wycisku ucha
Wykonania odlewu wkładki + obróbka mechaniczna odlewu
Wykonanie negatywu wycisku ucha
Wycisk należy przyciąć tak, żeby pozostały tylko elementy potrzebne na wkładce;
Woskowanie wycisku (poprzez zanurzenie w ciekłym wosku);
Wykonanie negatywu wycisku metodą zanurzeniową lub zalewową.
Materiały negatywowe
Gips dentystyczny – twardy, odporny na zniekształcenia;
Silikon addycyjny – miękki, elastyczny, odporny na uszkodzenia;
Agar – miękki, ale wrażliwy na uszkodzenia. Można wykorzystywać go wiele razy.
Metody wykonywania negatywów
Zanurzeniowa- gips
Zalewowa- gips, silikon, agar
Wykonanie odlewu wkładki usznej
Wkładki uszne wykonuje się z poniższych materiałów:
Polimetakrylan metylu (polimeryzującego na zimno lub na gorąco);
Żywic akrylowych (utwardzanych UV);
Silikonów addycyjnych.
Sposób wykonania wkładki zależy od użytego materiału, a także od materiału negatywowego.
Polimetakrylan metylu (na zimno)
Materiał utwardzany jest w procesie polimeryzacji ciśnieniowej w garze ciśnieniowym.
Stosowany negatyw: żelowy (agar), gipsowy, silikonowy
Wkładki: twarde
Polimetakrylan metylu (na gorąco)
Metoda membranowa. Proces przebiega w kuwecie ciśnieniowej.
Negatyw: gipsowyWkładki: twarde i miękkie
Żywica akrylowa
Materiał ten utwardzany jest w procesie fotopolimeryzacji (czyli polimeryzacji pod wpływem UV).
Negatyw: silikonowy lub żelowy (musi być przezroczysty
Wkładki: twarde i miękkie
Silikon addycyjny
Kształt wkładki należy nadać już wyciskowi ucha. Z wycisku powstaje dwuczęściowy negatyw gipsowy. „Foremki” napełnia się silikonem i umieszcza pod prasą.
Negatyw: gips
Wkładki: miękkie, bardzo miękkie
Obróbka mechaniczna
Narzędzia:
Kamień szlifierski – do zebrania nadmiaru materiału (do osiągnięcia linii ucha);
Mikrosilnik – do nadania kształtu; do wiercenia dźwiękowodu i wentylacji;
Papier ścierny – do zaokrąglenia ostrych krawędzi;
Ostatni krok:Polerowanie wkładek wykonanych z polimetakrylanu metylu (za pomocą szczotki polerskiej i pasty polerskiej).
Lakierowanie wkładek wykonanych z żywicy akrylowej (lakier nakłada się pędzelkiem i utwardza w lampie UV).
Lakierowanie wkładek silikonowych lakierami silikonowymi.
SLA - stereolitografia
Najbardziej popularna w protetyce słuchu metoda szybkiego prototypowania. Polega na utwardzaniu żywicy akrylowej wiązką światła ultrafioletowego, która jest generowana przez laser.
Jest to nowoczesna technologia, oszczędzająca czas przy wytwarzaniu wkładek, obudów, ochronników słuchu.
SLA- etapy
Etapy:
Skanowanie wycisku ucha w skanerze 3D
Przycięcie podstawy wycisku, uzupełnienie „braków”, wirtualne nawoskowanie;
Modelowanie trzpienia wkładki;
Wybór kształtu wkładki;
Projektowanie przebiegu wentylacji i dźwiękowodu;
2. Przesłanie danych do komputera sterującego urządzeniem SLA;
3. Wyjęcie wkładki z urządzenia SLA i wykończenie – oczyszczenie, naświetlenie UV, usunięcie struktur podpierających, wyrównanie, lakierowanie.
CROS
System CROS można zastosować u pacjenta z jednostronną głuchotą (resztkami słuchowymi), przy normie w drugim uchu. Pacjent nie słyszy głuchym uchem, ale dźwięk jest przekazywany do ucha dobrze słyszącego.Jaki cel?
Słyszenie dźwięków z obywu stron;
Lepsza lokalizacja dźwięku;
Słyszenie po stronie głuchej (np. Kierowca taksówki słyszy pasażera);
Przeciwdziałanie efektowi „cienia głowy”;
Lepsze rozumienie mowy w warunkach utrudnionych
Efekt „cienia głowy”
Dotyczy częstotliwości powyżej 1500 Hz = praktycznie całego pasma mowy, (szczególnie szeleszczących zgłosek, decydujących o znaczeniu słowa, zdania).
bezprzewodowy CROS- budowa
ucho zdrowe- słuchawka- wkładka otwarta- odbiornik
ucho uszkodzone- wkładka-mikrofon-nadajnik
BICROS
System BiCROS jest stosowany, gdy jednostronnej głuchocie towarzyszy niedosłuch drugiego ucha.
Na uchu głuchym pacjent nosi nadajnik z mikrofonem (zbiera dźwięki), na uchu z niedosłuchem pacjent ma aparat, który dodatkowo ma odbiornik, który odbiera informacje z ucha głuchego. Dźwięki z obydwu uszu są wzmocnione i przekazane do ucha z niedosłuchem.
Jaki cel?
Słyszenie dźwięków z obywu stron;
Lepsza lokalizacja dźwięku;
Słyszenie po stronie głuchej (np. Kierowca taksówki słyszy pasażera);
Przeciwdziałanie efektowi „cienia głowy”;
Lepsze rozumienie mowy w warunkach utrudnionych
Rozwiązanie BiCROS nie jest protezowaniem obuusznym.
Aparat nie działa
Sprawdzić czy wylot dźwiękowodu nie jest zatkany woskowiną – jeśli tak, należy umyć wkładkę i wydmuchać wodę gruszką. Poinstruować pacjenta jak oczyścić ucho;
Sprawdzić czy wylot dźwiękowodu nie jest zatkany płynem – wydmuchać płyn gruszką. Poinstruować pacjenta o konieczności osuszania aparatu słuchowego;
Sprawdzić stan filtra w rożku – jeśli jest mokry wyjąć i poinstruować pacjenta o konieczności osuszania aparatu słuchowego
Aparat jest za cicho
Sprawdzić czy wylot dźwiękowodu nie jest zatkany woskowiną – jeśli tak należy umyć wkładkę i wydmuchać wodę gruszką. Poinstruować pacjenta jak oczyścić ucho;
Sprawdzić czy wylot dźwiękowodu nie jest zatkany płynem – wydmuchać płyn gruszką. Poinstruować pacjenta o konieczności osuszania aparatu słuchowego;
Sprawdzić stan filtra w rożku – jeśli jest mokry wyjąć i poinstruować pacjenta o konieczności osuszania aparatu słuchowego.
Sprawdzić stan dźwiękowodu – twardy dźwiękowód wpływa ujemnie na przenoszenie dźwięku. Jeśli dźwiękowód jest do wymiany (żółty, twardy) wymienić
Jak wymienić dźwiękowód – wężyk wklejony
Stary wężyk należy usunąć i oczyścić frezem otwór dźwiękowodu z resztki kleju;
Nowy wężyk przyciąć ukośnie i włożyć do otworu dźwiękowodu;
Nieco odgiąć wężyk (od strony trzpienia wkładki) i rozprowadzić klej w otworze dźwiękowodu;
Przyciąć wężyk od strony wkładki, ewentualnie wyrównać mikromotorem.
Aparat piszczy
Sprawdzić czy dźwiękowód nie jest pęknięty, lub kolanko nie jest ukruszone – w razie potrzeby wymienić;
Sprawdzić czy wkładka nie jest zatkana woskowiną, a także otoskopować ucho;
Sprawdzić czy wkładka szczelnie przylega do kanału i jamy muszli. Czy pacjent w ostatnim czasie nie schudł lub nie przytył gwałtownie? +/- 5 kg – jeżeli tak pobrać formę na nową wkładkę;
Czy wentylacja nie jest zbyt duża? Można spróbować „zmniejszyć” średnicę specjalnymi filterkami, ale najlepiej pobrać formę na nową wkładkę;
Sprawdzić czy rożek nie jest zbyt luźny, „bujający się” – wymienić na nowy rożek.
Boli mnie ucho, wkładka nie pasuje, wkładka uciska
Zbadać dokładnie, w którym miejscu wkładka uciska ucho, a następnie zebrać nadmiar materiału frezem. Poprosić pacjenta, żeby kilka dni pochodził we wkładce i jeżeli wszystko będzie dobrze zalakierować wkładkę i utrwalić w lampie UV. Jeśli wkładka jest jeszcze na gwarancji od razu pobrać nową formę (przeważnie dwa miesiące od zakupu wkładki).
Skontrolować czy ból nie jest spowodowany odczynem alergicznym – uczulenie na materiał z którego wykonana jest wkładka – szczególnie u nowych użytkowników aparatów słuchowych.
Bardzo głośno słyszę jak jem, przełykam, mój głos jest nienaturalny
Występuje efekt okluzji – należy rozwiercić wentylację używając wiertła o większej średnicy niż dotychczasowa wentylacja. Uwaga! Jeżeli wkładka jest na gwarancji to lepiej ją odesłać. Wpływ na występowanie efektu okluzji może mieć nie tylko średnica wentylacji, ale także miejsce wylotu wentylacji od strony błony bębenkowej.
Coś mi wypadło z aparatu
Sprawdzić czy w danym modelu aparatu rożek wyposażony jest w filterek. Prawdopodobnie to własnie on „wypadł” z aparatu. Wymienić rożek, lub (jeżeli ubytek na to pozwala) zostawić rożek bez filterka;
Sprawdzić czy wkładka ani obudowa aparatu wewnątrzusznego nie ukruszyła się’
Sprawdzić czy filterki przeciwwoskowinowe, osłony mikrofonów są na swoich miejscach.
Wkładka się połamała
Pobrać nową formę ucha. Nie sklejać, nie lakierować
weryfikacja
ocena obiektywna, czyli niezależna od pacjenta. Pacjent (nawet jakby chciał) nie może wpłynąć na jej wynik: Sprzęgacz =2cm^3 In situ (na uchu pacjenta) REAR – Real Ear Aided Response REAG – Real Ear Aided Gain
walidacja
ocena subiektywna, zależna od pacjenta. Pacjent bez problemu może wpłynąć na jej wynik np. nie pisząc prawdy w kwestionariuszach
Kwestionariusze:APHABCOSIPALCHILD ELF
Audiometria mowy w wolnym poluAudiometria tonalna w wolnym polu
MPO
maksymalny poziom ciśnienia akustycznego na wyjściu aparatu (OSPL90), z układem PC
IG
wzmocnienie aparatu
output/input
charakterystyki dynamiczne aparatu słuchowego, z układem PC dla f=1600Hz
Procedura pomiarowa na potrzeby sprawdzenia ustawień aparatu słuchowego powinna określać:
MPO – maksymalny poziom na wyjściu aparatu (OSPL90)
IG – wzmocnienie aparatu
Output/input – charakterystyki dynamiczne aparatu słuchowego.
Pomiary in situ
Inaczej: pomiary na uchu rzeczywistym. W tej metodzie weryfikacji dopasowania aparatu słuchowego umieszcza się sondę jak najbliżej błony bębenkowej pacjenta i zakłada na ucho aparat słuchowy.
Po co?
W celu oceny wpływu objętości resztkowej na charakterystykę wzmocnienia aparatu
U kogo szczególnie należy wykonywać pomiar in situ?
u dzieci do 5 roku życia – mają mniejszy przewód słuchowy;
u osób dorosłych z nietypowym kształtem przewodu słuchowego;
u osób po zabiegach chirurgicznych, które mogły spowodować zmiany przewodu słuchowego.
REAR – Real Ear Aided Response
Charakterystyka częstotliwościowa poziomu ciśnienia akustycznego w przewodzie słuchowym zewnętrznym – przy założonym i włączonym aparacie słuchowym
REAG – Real Ear Aided Gain
Różnica pomiędzy poziomem ciśnienia akustycznego w pobliżu błony bębenkowej, a poziomem ciśnienia akustycznego przy wejściu do przewodu słuchowego (mikrofon referencyjny) przy założonym i włączonym aparacie słuchowym
APHAB – Abbreviated Profile of Hearing Aid Benefit
skrócony profil korzyści z aparatu słuchowego
dla dorosłych
Składa się z 24 pytań określających wybrane atrybuty percepcji dźwięku przez pacjenta:
Zdolność komunikowania się w ciszy;
Zdolność komunikowania się w obecności echa;
Zdolność komunikowania się w obecności szumu otoczenia;
Stopień akceptacji nieprzyjemnych dźwięków.
Pacjent wypełnia kwestionariusz dwa razy: określa swoje wrażenia słuchowe w sytuacji bez aparatu oraz w sytuacjach z aparatami/aparatem.
Wynik to porównanie dwóch testów = korzyść z aparatu
Kwestionariuszem można porównać także rózne metody dopasowania aparatów słuchowych (np. klasyczną z NSLE).
COSI – Client Oriented Scale of Improvement
skala doskonalenia słyszenia z perspektywy pacjenta
Dla dorosłych.
Ma dwa etapy: na pierwszym z nich pacjent definiuje pięć sytuacji akustycznych, które uznaje za najważniejsze dla siebie. Na drugim etapie pacjent ocenia poprawę w wybranych przez siebie sytuacjach (pacjent posługuje się określeniami „gorzej”, „bez zmian”, „trochę lepiej”, „lepiej”, „znacznie lepiej”).
PAL – Profile of Aided Loudness
skalowanie głośności na podstawie doświadczeń pacjenta
Dla dorosłych.
Polega na indywidualnej ocenie głośności konkretnych sytuacji akustycznych.
Celem jest wyznaczenie stopnia przywrócenia normalnej głośności dźwięków odbieranych przez pacjenta.
Ankieta zawiera 12 pytań z życia codziennego, pacjent odpowiada; „za głośny”, „głośny”, „komfortowy, ale odrobinę za głośny”, „komfortowy”, „komfortowy, ale trochę za cichy”, „cichy”, „za cichy”.
Wynik pacjenta porównuje się z wynikiem wzorcowym (osób ze słuchem w normie) i wszystkie odstępstwa są polami do pracy z pacjentem (protetyk słuchu wie co może poprawić, zweryfikować).
CHILD – Children’s Home Inventory for Listening Difficulties
oceny trudości słuchowych dziecka
Dla dzieci w wieku 3 – 12 lat.
15 pytań nawiązujących do różnych sytuacji akustycznych.
Odpowiada rodzic, lub dziecko (powyżej 7 roku życia).
Za każde pytanie rodzic przyznaje od 1 do 8 punktów, wynik poniżej 75 wskazuje na trudności w percepcji słuchowej dziecka i jest przesłanką do zmiany ustawień aparatów lub rozważenia wprowadzenia systemów FM.
ELF – Early Listening Function
wczesnych reakcji słuchowych u dziecka
Dla niemowląt i małych dzieci.
Rodzice oceniają, czy dziecko spostrzega i rejestruje dźwięki dochodzące z różnych odległości i w różnym tle akustycznym.
Rodzice oceniają reakcję w 12 sytuacjach akustycznych. Każdą sytuację należy powtórzyć z odległości 15 cm, 1,8 m, 5 m.
Każdą sytuację należy sprawdzić w aparatach i bez.
Audiometria mowy w wolnym polu
Odległość pacjenta od głośnika: 1 m (głośnik w kierunku twarzy);
Poziom podawania testu: 70 dB SPL;
Rodzaj podawanego testu: jednosylabowy;
Zasada: porównanie % zrozumianych słów bez aparatu i w aparacie/aparatach. Dowód na skuteczność protezowania to przynajmniej 20% zysku.
Świetne narzędzie do porówniania dopasowania aparatów dwoma różnymi metodami (o tym jeszcze będzie).
Uwaga! Podajemy dwa różne testy (inaczej istnieje możliwość, że pacjent za drugim razem się „domyśli” co to było za słowo.)
Audiometria tonalna w wolnym polu
Badanie wykonuje się dwukrotnie dla pacjenta w minimum dwutygodniowych odstępach. Najpierw bez aparatów, następnie w aparatach. Zaleca się sprawdzenie dopasowania aparatów dwoma różnymi metodami.
Zysk dopasowania oblicza się porównując krzywe przebiegu progu słuchowego w aparatach i bez dla trzech częstotiwości: 500, 1000, 2000 Hz. (Od progu bez aparatu „odejmuje się” wartości progu z aparatami).
Elementy składowe aparatu słuchowego:
- Mikrofony;
- Wzmacniacze;
- Układy przetwarzające:
Układy kompresji - 〖𝐴𝐺𝐶〗_𝑜, 〖𝐴𝐺𝐶〗_𝐼, PC
Tłumiki
Układy cyfrowe - PROCESOR - Słuchawki.
mikrofony
Zadanie mikrofonu: zamiana sygnału akustycznego na elektryczny, przy jak najwierniejszym odwzorowaniu sygnału wejściowego na wyjściu.
Rodzaje mikrofonów:
Mikrofony węglowe
Mikrofony magnetoelektryczne
Mikrofony piezoelektryczne
Mikrofony elektrostatyczne - pojemnościowe
Mikrofony elektretowe - najczęściej stosowane
Mikrofony krzemowe
najczęściej stosowane mikrofony
elektretowe
mikrofon elektretowy
Jest to zmodyfikowana wersja mikrofonu pojemnościowego. Odniósł sukces i jest stosowany w aparatach słuchowych dzięki bardzo szerokiej i równomiernej charakterystyce częstotliwościowej, która pokrywa cały zakres sygnału mowy.
wada mikrofonu elektretowego
Wada mikrofonu elektretowego: jego skuteczność maleje wraz z wiekiem ze względu na „rozładowywanie się” materiału ferroelektrycznego nawet o 50%.
mikrofon krzemowy
Mniejszy od mikrofonu elektretowego – jest przyszłością aparatów słuchowych. Obecnie trwają prace nad zastosowaniem.
Urządzenia tego typu zalicza się do MEMS (Micro Electro-Mechanical Systems). Ich zasada działania jest podobna do mikrofonów elektretowych, ale całość jest zminiaturyzowana – zmiany napięcia rejestrowane w skali mikro – pomiędzy membraną a elementem krzemowym.
parametry mikrofonu
Skuteczność (czułość) – określa wartość sygnału elektrycznego w odniesieniu do ciśnienia go pobudzającego. W aparacie słuchowym typowa czułość to 16 mV/Pa. Możemy podzielić na skuteczność osiową i wszechkierunkową;
Charakterystyka przenoszenia – zakres częstotliwości, które przenosi mikrofon
skuteczność (czułość)
określa wartość sygnału elektrycznego w odniesieniu do ciśnienia go pobudzającego. W aparacie słuchowym typowa czułość to 16 mV/Pa. Możemy podzielić na skuteczność osiową i wszechkierunkową
charakterystyka przenoszenia
zakres częstotliwości, które przenosi mikrofon
