prawo konstytucyjne

Question 1

Co to jest konstytucja?

Answer 1

1. Konstytucja jest to akt określający podstawy ustrojowe państwa o charakterze: organizacyjnym (poprzez opis ustroju władz państwowych i zasad ich funkcjonowania, zakres kompetencji i wzajemne relacje), oraz gwarancyjnym, formułującym podstawowe prawa, wolności i obowiązki jednostki (poprzez wyznaczenie granic, których władze nie mogą przekraczać).
2. akt prawa pisanego o najwyższej mocy prawnej w systemie prawnym danego państwa
3. akt uchwalany i zmieniany w szczególnej procedurze, trudniejszej niż procedura uchwalania czy zmieniania zwykłych ustaw

Question 2

Na czym polega zasada konstytucjonalizmu?

Answer 2

Zasada ta oznacza konieczność istnienia w każdym państwie demokratycznym konstytucji oraz mechanizmów zapewniających jej przestrzeganie i bezpośrednie stosowanie.

Question 3

Wymień najważniejsze rodzaje konstytucji

Answer 3

− konstytucje pisane (w formie aktu/aktów normatywnych) i niepisane (oparte na prawie zwyczajowym, konwenansach konstytucyjnych i precedensach sądowych)
− konstytucje sztywne (o wyższej mocy prawnej od ustaw zwykłych) i elastyczne (takie, które zmieniają się w takim samym trybie jak zwykła ustawa)
− konstytucje jednolite (ujmują całą materię konstytucyjną w jednym akcie) i złożone (składają się z kilku aktów, z których każdy reguluje wycinek materii konstytucyjnej)
− konstytucje stabilne i zmienne

Question 4

Rozróżnienie konstytucji i ustawy konstytucyjnej

Answer 4

Ustawą konstytucyjną zmienia się konstytucję – mamy sytuację słabszego systemu uchwalającego konstytucję.

Question 5

Cechy konstytucji:

Answer 5

Konstytucja jest ustawą o: − szczególnej treści – reguluje całokształt kwestii ustrojowych państwa − szczególnym trybie zmiany – trudność zmiany konstytucji stanowi ochronę przed
destabilizacją − szczególnej nazwie – tylko ten akt prawny określany jest mianem „konstytucji” − szczególnej mocy prawnej – zajmuje najwyższe, nadrzędne miejsce w systemie
obowiązującego prawa

Question 6

Na czym polega szczególna treść konstytucji?

Answer 6

Szczególna treść konstytucji polega na zakresie (szerokości) i sposobie (szczegółowości) regulowanych materii. − Zakres materii ma charakter uniwersalny - konstytucja reguluje całokształt kwestii
ustrojowych państwa:
ogólne zasady ustroju państwa, ustrój naczelnych organów państwa, zakres ich kompetencji i relacji wzajemnych, podstawowe prawa, wolności i obowiązki jednostki.
− Sposób regulacji – konstytucja winna normować tylko zagadnienia o charakterze podstawowym, ale głębokość ich uregulowania jest różna w poszczególnych państwach.
Polska konstytucja zalicza się do tych, które obejmują swoim zakresem więcej zagadnień i regulują je w sposób bardziej szczegółowy.

Question 7

Na czym polega szczególna forma konstytucji?

Answer 7

Szczególna forma konstytucji polega przede wszystkim na jej szczególnej nazwie. Tylko ten akt jest określany mianem „konstytucja”, ponadto akt ten powstaje w szczególnym trybie i w szczególnym trybie jest zmieniany.
W RP konstytucja jest przygotowywana przez specjalne ciało polityczne, pozostające poza systemem komisji parlamentarnych. Uchwalana jest (i zmieniana) przez parlament, uchwalenie wymaga uzyskania szczególnej większości i szczególnego kworum. Konstytucja RP, po uchwaleniu przez parlament zostaje poddana pod referendum w celu ostatecznego jej zatwierdzenia.

Question 8

Procedura zmiany Konstytucji RP

Answer 8

Konstytucja RP przewiduje – jako podstawową – procedurę swej zmiany przez parlament w formie ustawy o zmianie konstytucji (stosuje się ogólną procedurę ustawodawczą, z odstępstwami określonymi w konstytucji). Szczególny tryb utrudniający zmiany konstytucji stanowi ochronę przed destabilizacją – jest jedną z podstawowych przesłanek jej sztywności. Odrębności proceduralne:
− projekt ustawy o zmianie konstytucji może przedłożyć: prezydent, Senat lub 1/5 ustawowej liczby posłów
− zmiana konstytucji następuje w drodze ustawy uchwalonej w jednakowym brzmieniu przez Sejm i w terminie do 60 dni – Senat. Konieczna jest zgoda obu izb.
− ustawę o zmianie konstytucji uchwala Sejm większością 2/3 głosów w obecności min. 50% ustawowej liczny posłów, a Sejm – bezwzględną większością głosów (przy obecności min. 50% ustawowej liczby senatorów)
− nie przewiduje się obligatoryjnego referendum, jeżeli jednak zmiany dotyczą przepisów rozdziału I, II lub XII, podmioty posiadające inicjatywę do zmiany konstytucji mogą zażądać (w ciągu 45 dni) przeprowadzenia w tej sprawie referendum ogólnokrajowego. Zmiana konstytucji jest przyjęta, jeśli opowiedziała się za nią większość, bez względu na frekwencję
− prezydent ma obowiązek podpisać ustawę zmieniającą konstytucję – nie ma w tym zakresie prawa weta
− konstytucja nie może być zmieniana w czasie trwania stanu nadzwyczajnego, ewentualne trwające prace należy zawiesic

Question 9

Na czym polega szczególna moc prawna konstytucji?

Answer 9

Na przyznaniu jej najwyższego miejsca w hierarchicznym systemie prawa stanowionego.
− Konstytucja jest najwyższym prawem RP – co oznacza, że wszystkie akty niższego rzędu winny stanowić realizację konstytucji
− przepisy konstytucji stosuje się bezpośrednio, chyba, że przepisy stanowią inaczej − konstytucja może normować każdą materię, niezależnie od tego, czy była ona już
przedmiotem regulacji w aktach niższego rzędu oraz niezależnie od treści tych regulacji
− wszystkie inne akty normatywne muszą być z nią zgodne: co do treści (materialnie), procedur (negatywny aspekt obowiązku realizacji konstytucji – zakaz wydawania przepisów sprzecznych z konstytucją), a także kompetencji (tylko kompetentne organy mogą stanowić prawo)
− wszystkie inne akty normatywne muszą być spójne z konstytucją – w możliwie najpełniejszy sposób muszą przyjmować treści pozwalające na urzeczywistnienie postanowień konstytucyjnych – wszystkie akty niższego rzędu winny stanowić realizację konstytucji (pozytywny aspekt obowiązku realizacji konstytucji)
− konstytucja wyznacza rodzaje innych aktów normatywnych, ale też ich zakres przedmiotowy oraz samoistny bądź wykonawczy charakter

Question 10

Na czym polega negatywny aspekt obowiązku realizacji konstytucji?

Answer 10

Na zakazie wydawania przepisów sprzecznych z konstytucją – zakaz ten odnosi się głównie do działalności ustawodawczej parlamentu.

Question 11

Na czym polega pozytywny aspekt obowiązku realizacji konstytucji?

Answer 11

Jest to nakaz spójności aktów normatywnych z konstytucją – wszystkie inne akty prawne muszą być spójne z konstytucją, czyli powinny w sposób możliwie najpełniejszy przyjmować treści pozwalające na realizację konstytucji.

Question 12

Na czym polega normatywny charakter konstytucji?

Answer 12

Konstytucja jest ustawą, więc ma charakter aktu normatywnego, a co za tym idzie – jest
aktem powszechnie obowiązującym
− wiąże wszystkie organy władzy publicznej i wszystkich obywateli – podmioty te mają obowiązek powstrzymywania się od działań sprzecznych z konstytucją i podejmowania działać służących realizacji konstytucji
− konstytucja składa się z przepisów, które stanowią tworzywo do budowy norm prawnych – nie może ustanawiać regulacji indywidualnych, jej postanowienia muszą mieć charakter generalny

Question 13

Sądowe stosowanie konstytucji

Answer 13

− jako samoistnej podstawy rozstrzygnięcia – gdy norma konstytucyjna jest sformułowana w sposób pozwalający na jej samoistne stosowanie, a ustawodawstwo zwykłe nie reguluje danej kwestii lub reguluje ją tylko częściowo.
− współstosowanie normy konstytucyjnej i postanowień ustawowych regulujących daną kwestię w sposób szczegółowy – norma konstytucyjna odgrywa tu zasadniczą rolę w procesie interpretacji szczegółowych uregulowań ustawy – sąd musi przyjąć taką wykładnię, która najpełniej koresponduje z treściami normy konstytucyjnej. Organ powołuje się na normę aktu niższego rzędu i dla wzmocnienia argumentacji – na normę konstytucyjną
− stwierdzenie konfliktu między normą konstytucyjną a szczegółowymi postanowieniami ustawowymi. Konflikt ten należy w miarę możliwości usunąć w drodze wykładni – przez odnalezienie takiego rozumienia przepisów ustawy, które pozwoli na uznanie jej zgodności z konstytucją (domniemanie zgodności z konstytucją). Gdy to nie jest możliwe – sąd ma obowiązek podjęcia działań zmierzających do usunięcia niekonstytucyjnego przepisu ustawy z systemu prawa.

Question 14

Procedury gwarantujące przestrzeganie konstytucji

Answer 14

− procedura odpowiedzialności konstytucyjnej – quasi-karna odpowiedzialność osób indywidualnych (piastunów najwyższych urzędów państwowych), za naruszenie konstytucji przy sprawowaniu urzędu. W Polsce w takich sprawach orzeka Trybunał Stanu.
− sądownictwo administracyjne – jego istotą jest badanie indywidualnych decyzji administracyjnych pod kątem ich zgodności z ustawami
− sądowa kontrola konstytucyjności ustaw:
1.kontrola rozproszona – kompetencja orzekania o zgodności ustaw z konstytucją przysługuje wszystkim sądom. Każdy sąd, w ramach swej właściwości, może orzekać o konstytucyjności ustaw. Orzekanie takie ma charakter incydentalny – dokonywane jest tylko w ramach konkretnej sprawy (karnej, cywilnej, administracyjnej), a orzeczenie o niekonstytucyjności ustawy ma wpływ tylko na rozstrzygnięcie sprawy zawisłej przed tym sądem. Sąd nie ma prawa do generalnego uchylenia ustawy
2. kontrola skoncentrowana – jej cechą jest istnienie szczególnego sądowego organu – trybunału konstytucyjnego, który posiada wyłączną właściwość do orzekania w kwestii zgodności ustaw z konstytucją. Kontrola ustaw dokonywana jest tu nie tylko w sprawach indywidualnych (kontrola konkretna), ale i z inicjatywy niektórych organów, nawet jeśli problem konstytucyjności ustawy nie pojawił się w konkretnej sprawie (kontrola abstrakcyjna). Orzeczenie trybunału konstytucyjnego o niekonstytucyjności ustawy powoduje jej uchylenie i ostateczne usunięcie z systemu prawa.
Kontrola może przybrać charakter na wniosek, w związku ze sprawą, skutek erga omnes - usunięcie normy

Question 15

Pojęcie prawa konstytucyjnego

Answer 15

Prawo konstytucyjne to zbiór norm, który określa funkcjonowanie całego prawa. Jest
podstawą wszystkich ustaw.
Pojęcie prawa konstytucyjnego można rozpatrywać w znaczeniu:
− wąskim – kryterium jest tu moc prawna (normatywna) aktu – pod pojęciem prawa konstytucyjnego rozumiemy te normy, które są zawarte w konstytucji i ustawie konstytucyjnej.
− szerokim – kryterium jest treść normy, a nie jej moc prawna – treść konstytucji zawarta jest, oprócz konstytucji, również w ustawach, uchwałach i rozporządzeniach. Podstawą wyodrębnienia materii prawa jest konstytucja, która jest uzupełniana przez ustawy i inne akty prawne. W ramach szerokiego rozumienia wyodrębniamy normy różnego typu, w zależności od materii, którą regulują.

Question 16

Wymień źródła prawa konstytucyjnego

Answer 16

− Konstytucja – podstawowe źródło prawa konstytucyjnego, o uniwersalnym przedmiocie regulacji
− ustawy konstytucyjne – pod względem mocy prawnej są równe z konstytucją, mogą ingerować w jej treść i zmieniać, uzupełniać, czy zawieszać postanowienia konstytucji
− ustawy − uchwały normatywne − rozporządzenia
O charakterze danego aktu jako źródła prawa konstytucyjnego decyduje jego treść.

Question 17

Prawo zwyczajowe + przykład

Answer 17

Prawo zwyczajowe – to normy prawne powstałe w drodze długotrwałego stosowania
zwyczajowo przyjętych rozwiązań i mające moc obowiązującą taką, jak prawo stanowione.
Prawo zwyczajowe kształtuje się tylko w systemach o ustabilizowanym charakterze.
Przykład prawa zwyczajowego: zasada dyskontynuacji prac parlamentu, przyjmująca, że koniec kadencji kładzie kres wszystkim sprawom nie załatwionym przez parlament. W Polsce ta zasada jest uznawana za obowiązującą od czasów II RP.

Question 18

Zwyczaj konstytucyjny + przykład

Answer 18

Zwyczaj konstytucyjny to ustabilizowana (długotrwała i powtarzalna) praktyka postępowania w jakiejś sytuacji, rodząca domniemanie, że gdy sytuacja zaistnieje w przyszłości – także postąpi się w ten sposób. Istotą zwyczaju konstytucyjnego jest to, że powstaje on tam, gdzie regulacja prawa nie jest wyczerpująca.
Odrzucenie czy zmiana zwyczaju nie wymaga zmiany przepisu prawnego – gdyż może on istnieć tylko tam, gdzie regulacje prawne pozostawiają praktyce pewne wolne obszary.
Przykładem zwyczaju jest sposób zajmowania miejsc w sali obrad Sejmu przez poszczególne ugrupowania (tradycyjny podział na lewicę i prawicę); kompetencje Marszałka Sejmu poprawiania technicznych błędów (np. numeracji przepisów) w ustawach uchwalonych już przez Sejm. Zwyczaje konstytucyjne nie tworzą norm prawnych i nie można ich zaliczać do źródeł prawa konstytucyjnego.

Question 19

Precedens konstytucyjny

Answer 19

Jednorazowe, świadome rozstrzygnięcie jakiejś sytuacji w praktyce, z nadzieją, że w przyszłości w podobnych sytuacjach będzie się postępować podobnie. Taki precedens może dawać początek nowemu zwyczajowi konstytucyjnemu. Nowy zwyczaj może zastępować dawny sposób postępowania w danej sytuacji – staje się narzędziem zmiany dawnego zwyczaju konstytucyjnego.
Precedens nie tworzy norm prawnych i nie można go zaliczać do źródeł prawa konstytucyjnego.

Question 20

Podział norm konstytucyjnych

Answer 20

− normy-zasady – odwołują się do pozaprawnego zakresu wartości, np. „dobro wspólne wszystkich obywateli. Żeby ustalić zakres artykułu-zasady trzeba odwołać się do aksjologii pozaprawnej. Treść zasady jest niedookreślona i może być zmienna w czasie. Odwołuje nas do aksjologii pozakonstytucyjnej. Z zasady można wyprowadzić takie treści, których nie znajdujemy bezpośrednio w konstytucji.
− normy-reguły – są jednoznaczne, w jednoznaczny sposób określają treść. Nie ma tu miejsca na interpretację. Są zbudowane w sposób na tyle precyzyjny, że bez trudu można określić, które działania są z taką normą zgodne, a które sprzeczne. Takie normy reguły nadają się do samoistnego stosowania i nie wymagają konkretyzacji. Np. „Sejm składa się z 460 posłów.”
− norma programowa – służy do uregulowania programu działania pewnej polityki podejmowanej przez państwo. Charakter prawny takich norm jest wątpliwy – są nieprecyzyjne, niedookreślone i egzekwowanie takich norm w zasadzie nie jest możliwe na drodze prawnej.

Question 21

Co oznacza stwierdzenie, że Konstytucja jest konstytucją pełną?

Answer 21

Konstytucja RP jest konstytucją pełną (dużą), bowiem reguluje całokształt życia prawnego w RP, które konstytucja regulować powinna. Do tych treści zalicza się działy:
− sytuacja prawna jednostki − struktura władzy i kompetencje − struktura władzy lokalnej − podstawy ustroju gospodarczego i społecznego − zasady prawa wyborczego − przepisy dotyczące zmiany konstytucji

Question 22

Co oznacza stwierdzenie, że Konstytucja jest mała?

Answer 22

Konstytucja mała to konstytucja, która nie zawiera wszystkich materii konstytucyjnych, tylko niektóre elementy, w szczególności podstawy ustroju, strukturę władzy oraz zasadę zmiany konstytucji. Polska w XX w. miała trzy małe konstytucje – w 1919, 1947 i 1992 r.
Ich cechą jest to, że nie regulują praw i wolności człowieka. Wydawane są wówczas, gdy brak jest porozumienia politycznego co do kompleksowego uregulowania państwa.

Question 23

Co to jest tożsamość konstytucyjna?

Answer 23

Jest to suma zasad podstawowych, które rozstrzygają o charakterze ustrojowym danego państwa i określają panujący w nim system władzy. Zasady te:
• wskazują, do kogo należy władza (określają suwerena)
• ustanawiają podstawowe formy wykonywania tej władzy
• ustanawiają rodzaje organów do tego powołanych
• określają podstawowe sposoby (płaszczyzna formalna) i treści (płaszczyzna materialna) wykonywania władzy

Question 24

W jakim celu ustawodawca posługuje się zasadą konstytucyjną?

Answer 24

Zasada konstytucyjna, ze względu na swoją specyfikę jest niedookreślona. Odwołuje nas do aksjologii pozakonstytucyjnej. Określa, że treści konstytucyjne są kształtowane przez pewne wartości znajdujące się poza konstytucją.
Ustawodawca, za pomocą zasad, wskazuje aksjologiczne podstawy porządku prawnego. Dzięki niedookreśloności zasad – można je stosować elastycznie (ale nie dowolnie), co oznacza, że treści konstytucyjne mogą być uzależnione od zmiennych warunków.

Question 25

Najważniejsze zasady składające się na tożsamość konstytucyjną RP

Answer 25

* zasada demokratycznego państwa prawnego * zasada suwerenności narodu * zasada niepodległości i suwerenności państwa * zasada społeczeństwa obywatelskiego * zasada podziału władz * zasada społecznej gospodarki rynkowej * zasada przyrodzonej godności człowieka

Question 26

Scharakteryzuj zasadę demokratycznego państwa prawnego

Answer 26

„Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej” Zasada demokratycznego państwa prawnego wyraża nakaz oparcia organizacji i funkcjonowania władz publicznych na idei rządów prawa. Pojęcie państwa prawnego jest równoznaczne z sumą cech ustrojowych współczesnego państwa demokratycznego. Jest zbiorczym określeniem zasad rządów prawa w Rzeczypospolitej Polskiej. Z zasady demokratycznego państwa prawnego wynikają: • wymagania formalne - zasady przyzwoitej legislacji, w tym − zakaz działania prawa wstecz (zakaz retroakcji) − nakaz publikowania przepisów prawa w sposób powszechnie dostępny i poprzedzający ich wejście w życie (vacatio legis) − zasada ochrony praw nabytych i interesów w toku − zasada określoności prawa • wymagania materialne - treść stanowionego prawa musi odpowiadać ogólnym wymogom sprawiedliwości i równości − zasada proporcjonalności, choć orzecznictwo TK coraz częściej łączy tę zasadę z art. 31 ust. 3 Konstytucji − nakaz urzeczywistniania przez RP zasad sprawiedliwości społecznej

Question 27

Wymień i scharakteryzuj zasady wynikające z zasady demokratycznego państwa prawnego

Answer 27

Zasady przyzwoitej legislacji - punktem wyjścia jest tu zasada ochrony zaufania – nakazuje, aby organ państwowy traktował obywateli z zachowaniem pewnych minimalnych reguł uczciwości. Zasada ta opiera się na pewności prawa − zakaz działania prawa wstecz – zakaz ten odnoszony jest wyłącznie w odniesieniu do przepisów prawnych działających na niekorzyść adresatów prawa – nie ma charakteru absolutnego. Kategoryczność zakazu retroakcji zależy od dziedziny prawa – w prawie karnym ma on charakter bezwzględny, z dużą kategorycznością jest traktowany w prawie finansowym. − nakaz publikowania aktów w sposób powszechnie dostępny poprzedzający ich wejście w życie (zwłaszcza vacatio legis) – muszą istnieć procedury określające sposób publikacji, nakaz zachowania odpowiedniego okresu dostosowawczego przy wprowadzaniu nowych norm prawnych w życie. Skrócenie tego okresu może nastąpić tylko wtedy, gdy przemawiają za tym istotne okoliczności, albo gdy nowe przepisy ze swej istoty nie wymagają takiego okresu. − zasada ochrony praw nabytych i interesów w toku – nowe regulacje prawne powinny chronić prawa nabyte – uzyskane raz prawo nie może być odebrane lub w niekorzystny sposób zmodyfikowane. Ochrona praw nabytych rozciąga się tylko na prawa nabyte słusznie. W wyjątkowych sytuacjach jest możliwość ingerencji państwa w prawa nabyte, np. w sytuacji zagrożenia załamania się budżetu państwa. − zasada określoności prawa – przepisy prawne muszą być formułowane na tyle jasno, aby adresat mógł bez trudu określić prawne konsekwencje swojego postępowania. Wiąże się z tym obowiązek jednolitości stosowania prawa − zasada tzw. proporcjonalności – zakaz nadmiernej ingerencji – zasada ta nakazuje, aby środki zastosowane do osiągnięcia założonego przez prawodawcę celu były do tego celu proporcjonalne – Musi mieć miejsce równowaga między wagą interesu chronionego, a rangą interesu ulegającego z tej racji ograniczeniom

Question 28

Scharakteryzuj zasadę sprawiedliwości społecznej

Answer 28

Zasada sprawiedliwości społecznej może stanowić wyłącznie pewnego rodzaju wskazówkę interpretacyjną do wykładni przepisów prawa – analizując możliwe interpretacje należy wybierać takie, które bardziej czynią zadość wymaganiom sprawiedliwości społecznej Można też uznać, że zasada ta nakłada na wszystkie organy władzy publicznej obowiązek czynnego realizowania tej zasady w swej praktyce. Ustawodawca winien stanowić takie akty normatywne, które będą społecznie sprawiedliwe, organy zaś stosujące prawo miałyby obowiązek podejmowania ich na podstawie sprawiedliwych społecznie, indywidualnych rozstrzygnięć. Przy takim punkcie widzenia bardzo wzrosła by rola sądownictwa (zwł. TK)

Question 29

Scharakteryzuj zasadę suwerenności

Answer 29

Zasada ta wskazuje suwerena – czyli tego, do kogo należy władza w państwie. Zgodnie z Konstytucją RP władza zwierzchnia należy do Narodu, czyli do wszystkich obywateli RP. Oznacza to, że władzy nie może uzurpować sobie żadna węższa klasa czy grupa społeczna. Naród jest wyłącznym podmiotem najwyższej władzy. Jest to odrzucenie koncepcji, jakoby podmiotem władzy może być jakaś klasa czy grupa społeczna. Władza wykonywana jest przez organy pochodzące z wyborów

Question 30

Co to znaczy, że Naród jest suwerenem?

Answer 30

Oznacza to, że Naród jest wyłącznym podmiotem najwyższej władzy. Jest to odrzucenie koncepcji, jakoby podmiotem władzy może być jakaś klasa czy grupa społeczna.

Question 31

Zdefiniuj pojęcie Naród. Czy jest ono zawarte w konstytucji?

Answer 31

Naród – wspólnota wszystkich obywateli Rzeczypospolitej. Pojęcie to jest zawarte we wstępie do Konstytucji, ale również w treści zasady suwerenności narodu „Władza zwierzchnia w Rzeczypospolitej Polskiej należy do Narodu”

Question 32

Formy sprawowania władzy przez naród

Answer 32

Naród sprawuje władzę przez swych przedstawicieli lub bezpośrednio • demokracja bezpośrednia – to sposób wykonywania władzy, w którym decyzje podejmowane są bezpośrednio przez ogół wyborców, bez pośrednictwa jakichkolwiek organów państwowych. Podstawowe formy demokracji bezpośredniej to ogólne zgromadzenie wyborców, referendum oraz inicjatywa ludowa i weto ludowe. • demokracja pośrednia – zwana przedstawicielską – to sposób sprawowania władz którym decyzje podejmowane są w imieniu suwerena przez organ przedstawicielski pochodzący z wyborów. Jest to podstawowy sposób rządzenia państwem.

Question 33

Szczegółowe wymagania dla rzeczywistego istnienia demokracji pośredniej

Answer 33

* regularne wybory * demokratyczne wybory * przedłużenie kadencji tylko w sytuacjach nadzwyczajnych * system polityczny oparty jest na zasadzie pluralizmu politycznego * silna pozycja parlamentu

Question 34

Inicjatywa ludowa

Answer 34

Inicjatywa ludowa to uprawnienie określonej grupy wyborców do wniesienia projektu ustawy do parlamentu lub też do poddania określonej sprawy pod referendum.

Question 35

Weto ludowe

Answer 35

Uprawnienie określonej grupy wyborców do poddania pod referendum ustawy parlamentu, która budzi ich sprzeciw. Instytucja ta w Polsce nie jest znana.

Question 36

Scharakteryzuj zasadę niepodległości i suwerenności państwa

Answer 36

Niepodległość państwa – oznacza odrębny byt państwowy Rzeczypospolitej i istnienie Polski w jej obecnych granicach Suwerenność państwa – oznacza zdolność państwa do samodzielnego decydowania o wszystkich dotyczących go sprawach i samodzielnego podejmowania wszystkich dotyczących go decyzji. Tak rozumiana suwerenność odnosi się do prawa międzynarodowego i sytuacji państwa w jego stosunkach zewnętrznych

Question 37

Ograniczenia zasady suwerenności państwa

Answer 37

Przystąpienie do organizacji międzynarodowych (zwłaszcza NATO, UE) powoduje pewne ograniczenie międzynarodowej suwerenności Polski. • ograniczenie suwerenności państwa może nastąpić tylko na podstawie wyraźnej i szczególnej regulacji konstytucyjnej, dopuszczającej poddanie się takim ograniczeniom, zarazem polska konstytucja wprowadza szereg gwarancji i zabezpieczen − ograniczony zakres przekazania kompetencji – może on dotyczyć tylko niektórych spraw, przekazanie kompetencji nie może mieć charakteru uniwersalnego − złożony tryb dochodzenia do skutku umowy międzynarodowej, przewidującej przekazanie kompetencji − zmiana zakresu przekazania kompetencji, zwłaszcza jego rozszerzenie, jest możliwe tylko w drodze zawarcia nowej umowy międzynarodowej (ratyfikowanej) − możliwość wystąpienia z UE • szczególne ograniczenia odnoszące się do angażowania polskich sił zbrojnych − wprowadzenie stanu wojny jest możliwe tylko w razie zbrojnej napaści na terytorium RP, lub gdy z umów międzynarodowych wynika zobowiązanie do wspólnej obrony przeciwko agresji

Question 38

Scharakteryzuj zasadę społecznej gospodarki rynkowej

Answer 38

Zasada ta łączy elementy gospodarki liberalnej z elementami wywodzonymi z nauki kościoła katolickiego (nurtem społecznym), a więc wprowadza takie rozwiązania, które uwzględniają potrzeby społeczne ludzi nie będących właścicielami. Na tę zasadę składają się trzy elementy: • wolność działalności gospodarczej • własność prywatna • solidarność, dialog i współpraca partnerów społecznych. W sensie negatywnym zasada ta oznacza wykluczenie do powrotu do tzw. socjalistycznej gospodarki planowej i centralnego sterowania gospodarką. W sensie pozytywnym można powiedzieć że podstawowym motorem gospodarki rynkowej mają być mechanizmy rynkowe, na które państwo może oddziaływać, ale których nie może zastępować własnymi decyzjami. Społeczna gospodarka rynkowa wymaga ponadto od państwa takiego ingerowania w mechanizmy rynkowe, które będzie chroniło interesy najsłabszych grup społecznych. Jest to ogólne zobowiązanie państwa do podejmowania działań łagodzących skutki społeczne funkcjonowania praw rynku, np. poprzez kontrolowania bezrobocia, stymulowanie rozwoju określonych dziedzin gospodarki, rozbudowę sieci świadczeń socjalnych (emerytury, renty, ubezpieczenia, nauka)

Question 39

Wymień i scharakteryzuj podstawowe komponenty społecznej gospodarki rynkowej

Answer 39

1. wolność działalności gospodarczej Wolność działalności gospodarczej oznacza swobodę podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej, obliczonej na przynoszenie zysku, przez wszystkie podmioty. Ograniczenia wolności gospodarczej są dopuszczane tylko w drodze ustawy (kryterium formalne) i tylko ze względu na ważny interes społeczny (kryterium materialne). O tym, jak rozumieć ważny interes społeczny decyduje ustawodawca. 2. własność prywatna − to wszelka własność należąca do podmiotów autonomicznych w stosunku do państwa, − stanowi podstawę systemu gospodarczego i wyklucza powrót do systemu opartego na dominacji własność państwowej. − Konstytucja dopuszcza ograniczenia własności tylko w drodze ustawy i tylko w zakresie, w jakim ograniczenia te nie naruszają istoty tego prawa. 3. solidarność, dialog i współpraca partnerów społecznych. − solidarność – podstawowa zasada społecznej nauki kościoła – aspekt społeczny widzi się tu przez pryzmat interesów słabszych partnerów. Wiąże się z tym zasada pomocniczości (subsydiarności). Państwo dokonuje redystrybucji środków finansowych (np. zasiłki, ulgi). Solidarność polega na idei pogodzenia się z pewnymi rezygnacjami ze strony tych, którzy mają więcej – za pośrednictwem państwa. − dialog i współpraca partnerów społecznych – jest to nakaz uwzględniania opinii partnerów społecznych przy rozwiązywaniu wszelkich spraw związanych z socjalnymi skutkami funkcjonowania społecznej gospodarki rynkowej. Brak takich opinii może być jedną z przyczyn uznania niekonstytucyjności uchwalanych ustaw. Instytucją, która posługuje się dialogiem jest Komisja Trójstronna, w skład której wchodzą przedstawiciele pracodawców, pracowników i państwa. Przy wojewodach działa Komicja Dialogu Społecznego

Question 40

Scharakteryzuj zasadę społeczeństwa obywatelskiego

Answer 40

Społeczeństwo obywatelskie - to społeczeństwo pluralistyczne, gdzie każdy ma możliwość działania w wybranych przez siebie organizacjach i strukturach, służących do realizacji jego podmiotowości jako obywatela, pracownika, czy mieszkańca. • Zasada ta nie jest wyrażona w Konstytucji RP • Pojęcie to wywodzi się z prac Hegla. W Polsce zyskało rację bytu w okresie pierwszej „Solidarności”. Nazwę tę stosujemy do charakterystyki sposobu zorganizowania społeczeństwa. • Zasada ta opiera się na założeniach: − każdy obywatel funkcjonuje jednocześnie w kilku podstawowych układach społecznych, przede wszystkim w układzie politycznym, pracowniczym i terytorialnym – w każdym z nich ma określone interesy i dążenia − te interesy i dążenia mają z natury charakter zróżnicowany, często przeciwstawny – więc proces ich wdrażania musi mieć charakter pluralistyczny Warunki realizacji zasady społeczeństwa obywatelskiego: • samoorganizowanie się – swoboda tworzenia i działania partii politycznych, a także innych organizacji, stowarzyszeń, związków, samorządów. • zdolność członków organizacji do samoograniczenia się. Istotą jest odpowiedzialność za losy państwa i ludzi (np. zamiast tworzyć nową partię – wstępuję do istniejącej, nie doprowadzam do rozłamu) • wolność środków masowego przekazu i zakaz cenzury prewencyjnej • wolność wyznania

Question 41

Partie polityczne - pojęcie i cechy

Answer 41

Partie polityczne to zorganizowane struktury jednoczące obywateli dla formułowania, wyrażania i realizowania celów politycznych, dążące do zdobycia władzy politycznej w państwie. Cechy partii politycznych − członkami partii mogą być tylko obywatele polscy − zrzeszać można się tylko na zasadzie dobrowolności i równości − celem działania partii jest wpływanie metodami demokratycznymi na kształtowanie polityki państwa i sprawowanie władzy publicznej

Question 42

Scharakteryzuj zasadę podziału władz

Answer 42

Zgodnie z Konstytucją RP ustrój RP opiera się na podziale i równowadze władzy ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej. Zasada ta jest jedną z gwarancji demokratyzmu ustrojowego • Podział władz w sensie przedmiotowym (funkcjonalnym) – oznacza wydzielenie pewnych rodzajowo odmiennych sfer działania państwa takich jak: − stanowienie prawa, − wykonywanie prawa, − sądzenie • Podział władz w sensie podmiotowym – oznacza istnienie trzech odrębnych organów władzy: − ustawodawczej, − wykonawczej − sądowniczej • Podział władz w rozumieniu przedmiotowo-podmiotowym – każdej z trzech wyodrębnionych dziedzin działania państwa powinny odpowiadać trzy oddzielone od siebie grupy organów państwowych • elementem zasady podziału władzy jest także tzw. system hamulców i równowagi – podstawową zasadą rządzącą stosunkami pomiędzy trzema władzami jest zasada równości poszczególnych władz. Każda władza powinna posiadać instrumenty, które pozwalają jej powstrzymywać, hamować działanie pozostałych władz • koncepcja podziału władz nie ma charakteru absolutnego – jej podstawową treścią jest odrzucenie możliwości skumulowania całej władzy w rękach jednego podmiotu. Przecinanie się i zazębianie kompetencji nie może jednak iść zbyt daleko.

Question 43

koncepcja domniemań kompetencyjnych

Answer 43

Koncepcja domniemań kompetencyjnych opiera się na ocenie charakteru poszczególnych kompetencji władczych państwa. Kompetencje dające się określić ze względu na ich treść można na zasadzie domniemań przyporządkować poszczególnym władzom. Np. jeśli dana kompetencja polega na stanowieniu prawa – to ze swej istoty powinna przypaść organowi ustawodawczemu. Domniemanie kompetencji może zostać przełamane tylko wyraźnym wskazaniem konstytucyjnym (i to przy zastosowaniu wykładni literalnej – wykluczona jest wykładnia rozszerzająca)

Question 44

Koncepcja istoty poszczególnych władz

Answer 44

Koncepcja istoty poszczególnych władz zakłada, że istnieje jak gdyby jądro kompetencyjne władzy ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej, w które inne władze nie mogą wkraczać, gdyż oznaczało by to przekreślenie zasady podziału władz.

Question 45

Jakie znasz modele stosunków między władzą ustawodawczą i władzą wykonawczą?

Answer 45

* system parlamentarnym (parlamentarno-gabinetowy) * system prezydencki W obu systemach struktura i organizacja władzy ustawodawczej (parlamentu) są do siebie zbliżone. Odróżnia je natomiast struktura władzy wykonawczej i sposób ujęcia jej stosunków z parlamentem.

Question 46

Scharakteryzuj system parlamentarny

Answer 46

Istotą systemu parlamentarnego jest tzw. dualizm egzekutywy – czyli wyodrębnienie w ramach władzy wykonawczej głowy państwa (prezydent, monarcha) oraz rządu z premierem na czele. • zadania i kompetencje obu tych ciał są ściśle rozgraniczone • władza głowy państwa ma charakter ograniczony, • rzeczywiste kierowanie sprawami państwowymi należy do rządu, w którym wyeksponowana jest osoba premiera • prezydent jest powoływany przez parlament, lub przy decydującym udziale parlamentu, nie występuje wybór prezydenta przez naród − dlatego prezydent nie zajmuje równorzędnej pozycji ustrojowej z parlamentem • rząd pochodzi z parlamentu • rząd ponosi odpowiedzialność polityczną wobec parlamentu i może zostać zmuszony do dymisji (w przypadku konfliktu z większością parlamentarną) – wotum nieufności • rząd, w porozumieniu z głową państwa, może rozwiązać parlament przed upływem kadencji – przeciwwaga do wotum nieufności Funkcjonowanie systemu parlamentarnego zależy więc od politycznego układu sił w parlamencie. Gdy rozpadnie się koalicja – gabinet, który został przez nią powołany również upada.

Question 47

Scharakteryzuj system prezydencki

Answer 47

Istotą systemu prezydenckiego jest jednolitość egzekutywy – prezydent jest zarazem głową państwa jak i szefem rządu. Nie ma wyodrębnionego urzędu premiera • prezydentowi przysługuje bardzo silna pozycja ustrojowa – jest jednoosobowym zwierzchnikiem władzy ustawodawczej • prezydent jest wybierany przez naród – co daje mu legitymację demokratyczną na równi z parlamentem • prezydent powołuje kierowników poszczególnych departamentów, a raz powołani kierownicy są odpowiedzialni tylko przed prezydentem • brak odpowiedzialności parlamentarnej ministrów • nie występuje możliwość rozwiązania parlamentu • prezydent ponosi odpowiedzialność tylko za naruszenie prawa (konstytucyjną)

Question 48

scharakteryzuj racjonalizację systemu parlamentarnego

Answer 48

* zależność rządu od popierającej go większości parlamentarnej * ustanowienie różnego rodzaju utrudnień dla obalenia rządu Koncepcja racjonalizacji opiera się na systemie kar i nagród: parlament (jego pierwsza izba), w którym istnieje stabilna i wyraźna większość może narzucać swoją wolę drugiej izbie, czy organom władzy wykonawczej. Parlament (pierwsza izba), który nie jest w stanie wytworzyć takiej większości – traci część swojej władzy na rzecz innych organów państwa.

Question 49

Parlamentaryzm zracjonalizowany w polsce

Answer 49

• organizacja władzy wykonawczej oparta jest na zasadzie dualizmu egzekutywy (prezydent + rząd z premierem na czele) • rząd i ministrowie ponoszą polityczną odpowiedzialność przed Sejmem • prezydent nie posiada kompetencji, pozwalających na przejęcie kierowania sprawami rządowymi • wybór prezydenta w wyborach powszechnych – (z systemu prezydenckiego) • centralne miejsce w systemie organów państwowych zajmuje parlament, zwłaszcza Sejm • wyrażenie rządowi wotum nieufności może nastąpić tylko przy jednoczesnym powołaniu nowego premiera (w trybie konstruktywnego wotum nieufności)

Question 50

Zasada przyrodzonej godności człowieka

Answer 50

Zasada godności człowieka wyznacza nie tylko treść konstytucyjnych przepisów o wolnościach i prawach jednostki, ale stanowi też uniwersalną wartość, której winien podporządkować się cały system unormowań konstytucyjnych oraz proces ich wykładni i stosowania.

Question 51

Płaszczyzny obowiązywania praw człowieka

Answer 51

* płaszczyzna aksjologiczna – nawiązanie do koncepcji naturalnoprawnych – przeświadczenie, że istnieje pewien podstawowy katalog praw i wolności, wynikający z godności ludzkiej i który przysługuje każdej istocie ludzkiej – a prawo pozytywne musi się im podporządkować * płaszczyzna międzynarodowa – uniwersalizacja i internacjonalizacja podstawowych praw i wolności – stworzenie norm i precedensów ponadnarodowych, którym musi się podporządkować prawo krajowe * płaszczyzna jurysdykcyjna – jurydyzacja podstawowych praw i wolności – stworzenie instytucji i procedur sądowych, którym musi się podporządkować władza ustawodawcza i wykonawcza - rozwój sądownictwa konstytucyjnego

Question 52

Cechy zasady godności człowieka

Answer 52

* przyrodzona i niezbywalna cecha człowieka * źródło wolności i praw człowieka i obywatela * nadaje godności przymiot nienaruszalności * zobowiązuje władze publiczne do poszanowania i ochrony godności człowieka

Question 53

Godność człowieka - definicja

Answer 53

Nie da się zbudować precyzyjnej definicji godności, ale jest możliwe wskazanie kilku podstawowych elementów tej zasady • źródłem godności jest prawo naturalne, a nie stanowione (cecha przyrodzona każdego człowieka) • zasada godności jest nienaruszalna – nie można się jej zrzec, ograniczyć, czy zawiesić – godność przysługuje człowiekowi zawsze, a rolą państwa jest ochrona tej godności • godność przysługuje każdemu człowiekowi i w jednakowym stopniu (niedopuszczalne jest stopniowanie godności np. w zależności od rasy, obywatelstwa, wykształcenia, itp.) • godność człowieka jest fundamentem całego porządku konstytucyjnego – wszystkie pozostałe zasady, poszczególne konkretne prawa i wolności, oraz wszystkie inne normy, zasady i wartości konstytucyjne muszą być interpretowane i stosowane na tle zasady godności • istotą godności człowieka jest jego podmiotowość (autonomia) – swoboda postępowania zgodnie z własną wolą, wewnętrznego samookreślenia. Autonomia ta musi uwzględniać autonomię innych ludzi. Istnieją jednak pewne granice ograniczeń, których przekroczenie przekreśli godność człowieka (aspekt pozytywny) • godność człowieka oznacza zakaz poddawania człowieka takim sytuacjom, które mogły by tę godność naruszyć (aspekt negatywny)

Question 54

Wyjaśnij na czym polega wolność człowieka

Answer 54

Wolność – polega na tym, że w granicach wyznaczonych przez prawo możemy zachowywać się swobodnie (np. wolność wypowiedzi, nauczania). Istnieje więc zakaz zmuszania kogokolwiek do czynienia tego, czego prawo mu nie nakazuje, przy czym każdy może korzystać ze swojej wolności w taki sposób, by szanować wolności i prawa innych.

Question 55

Zasada wolności w ujęciu formalnym

Answer 55

Formalne pojmowanie zasady wolności to wolność jako zakres swobody, wyznaczonej prawem. Składają się na nie: • zasada wolności w znaczeniu pozytywnym – swoboda czynienia wszystkiego, co nie jest przez prawo zakazane – człowiek nie musi wskazywać podstawy swego działania, a dla skrępowania jego działań konieczne jest wskazanie podstawy prawnej tego zakazu • Zasada wolności w znaczeniu negatywnym – nałożenie na jednostkę nakazu podjęcia określonego działania może nastąpić jedynie wtedy, kiedy prawo to przewiduje

Question 56

Na czym polega zasada równości wyrażona w konstytucji RP

Answer 56

* wszyscy są równi wobec prawa * wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne * zakaz dyskryminowania kogokolwiek w życiu politycznym, społecznym i gospodarczym

Question 57

Charakterystyka zasady równości

Answer 57

• zasada równości oznacza: − równość wszystkich wobec prawa (nakaz równego traktowania przez organy władzy publicznej) − równość w prawie (zakaz uwzględniania zasady równości przy kształtowaniu treści obowiązującego prawa) • zasada równości oznacza nakaz jednakowego traktowania podmiotów i sytuacji podobnych, co oznacza różne traktowanie podmiotów i sytuacji nie mających podobnego charakteru • zasada równości odnosi się do sytuacji prawnej adresata (nie socjalno-ekonomicznej) • zasada równości nie ma charakteru bezwzględnego – w pewnych sytuacjach dozwolone jest różnicowanie sytuacji prawnej podmiotów podobnych (ale tylko uzasadnione) • zasada równości musi być rozpatrywana w ścisłym związku z zasadą sprawiedliwości społecznej • zasada równości ma charakter uniwersalny – odnosi się do wszelkich dziedzin funkcjonowania społeczeństwa

Question 58

Jakie podmioty zbiorowe wymienia konstytucja w rozdziale "wolności, prawa i obowiązki człowieka i obywatela?

Answer 58

− partie polityczne, − kościoły, − związki zawodowe, − organizacje mniejszości narodowych i etnicznych.

Question 59

Na czym polega horyzontalne działanie konstytucyjnych praw i wolności

Answer 59

Horyzontalne działanie konstytucyjnych praw i wolności polega na możliwości bezpośredniego powołania przepisu konstytucyjnego jako podstawy żądania określonego zachowania od innej osoby fizycznej, czy prawnej (nie będącej władzą publiczną). Polska konstytucja nie daje jasnej odpowiedzi na ty pytanie, a w orzecznictwie nie zaznaczyło się szersze uznanie tej koncepcji.

Question 60

Istota ograniczeń praw i wolności konstytucyjnych

Answer 60

Każda ustawa wprowadzająca ograniczenia praw i wolności jednostki musi służyć ochronie interesu publicznego (ochrona bezpieczeństwa państwa, porządku publicznego, środowiska, zdrowia publicznego, moralności publicznej, wolności i praw innych osób), a brak takiego powiązania materialnego przesądza o braku konstytucyjnej podstawy do ustanowienia ograniczeń (niekonstytucyjności danej regulacji)

Question 61

Zasady ustanawiania ograniczeń w zakresie korzystania z konstytucyjnych praw i wolności

Answer 61

• ograniczenia materialne - ograniczenia te mogą być ustanawiane tylko dla ochrony ważnego interesu publicznego, muszą dotyczyć jednej z sześciu wartości: − bezpieczeństwa państwa − porządku publicznego − środowiska − zdrowia publicznego − moralności publicznej − wolności i praw innych osób • ograniczenia formalne - ograniczenia te mogą być ustanawiane tylko w ustawie • ograniczenia mogą być wprowadzane tylko w koniecznym zakresie. Należy tu wymienić zasadę proporcjonalności, oraz koncepcję istoty poszczególnych praw i wolności.

Question 62

Wyjaśnij na czym polega zasada proporcjonalności

Answer 62

Istotą zasady proporcjonalności jest zakaz nadmiernej ingerencji, czyli uznanie, że jeśli muszą być ustanawiane ograniczenia praw i wolności jednostki – to mogą one następować tylko w zakresie niezbędnym (minimalnie koniecznym). Miarą jest tu ustalenie rangi interesu publicznego, któremu dane ograniczenie ma służyć i rangi prawa czy wolności indywidualnej, której ograniczenie to ma dotykać. Ograniczenia nie mogą naruszać istoty wolności i praw – zastosowanie ograniczeń nie może powodować tego, że prawa i wolności zostaną pozbawione treści (wyjątek stanowi wywłaszczenie)

Question 63

Wyjaśnij na czym polega koncepcja istoty poszczególnych praw i wolności

Answer 63

Koncepcja istoty praw i wolności opiera się na założeniu, że w ramach każdego konkretnego prawa można wyodrębnić: − pewne elementy podstawowe (rdzeń), bez których to prawo, czy wolność nie będzie mogła istnieć, − oraz pewne elementy dodatkowe, które mogą być modyfikowane bez zniszczenia tożsamości danego prawa czy wolności. Koncepcja istoty praw i wolności polega na tym, iż te ograniczenia nie mogą naruszać istoty tych praw i wolności – a więc nie mogą naruszać rdzenia praw i wolności

Question 64

Podaj przykład ingerencji w istotę prawa własności

Answer 64

Wywłaszczenie – oznacza całkowite pozbawienie prawa własności i dlatego jest dopuszczalne tylko na cele publiczne i za słusznym odszkodowaniem. Ponieważ jest z natury rzeczy ingerencją w istotę prawa własności – musi znajdować odrębną podstawę konstytucyjną.

Question 65

Na czym polega dwuwarstwowe pojmowanie norm o prawach jednostki?

Answer 65

Oznacza to, że każdy przepis konstytucyjny, wyrażający konkretne prawo, czy wolność musi być rozumiany jednocześnie jako: • prawo podmiotowe – konkretne uprawnienie przysługujące jednostce wobec władz publicznych, a czasem wobec innych podmiotów − wolność – rodząca obowiązek powstrzymania się władz publicznych od działań utrudniających korzystanie z tej wolności − prawo – rodzące po stronie władz publicznych obowiązek podejmowania konkretnych działań • wytyczna działania dla systemu władz publicznych, wyrażająca określoną wartość, której realizacja jest ogólnym obowiązkiem wszystkich władz publicznych. Działania władz publicznych muszą służyć urzeczywistnianiu tego systemu wartości i umożliwiać jednostce realne korzystanie z przysługujących jej praw i wolności. Przykład – wolność wyrażania poglądów – jako prawo podmiotowe każdego człowieka do wyrażania poglądów i opinii oraz jako obowiązek władzy stworzenia prawnej i politycznej infrastruktury pozwalającej na realizację tej wolności.

Question 66

Istota wolności praw człowieka i obywatela

Answer 66

Istotą ustanowionych praw i wolności człowieka i obywatela jest ograniczenie swobody regulacyjnej ustawodawcy zwykłego i rozszerzenie możliwości bezpośredniego stosowania przepisów konstytucyjnych przez sądy.

Question 67

Przedstaw przedmiotową klasyfikację praw i wolności jednostki w konstytucji RP

Answer 67

• wolności i prawa osobiste • wolności i prawa polityczne • wolności i prawa ekonomiczne, socjalne i kulturalne

Question 68

Wymień katalog praw i wolności osobistych

Answer 68

Prawa i wolności osobiste ujęte są w zasadzie jako prawa człowieka – więc ich podmiotem jest każdy, znajdujący się pod władzą państwa polskiego. Należą do nich: • prawo do życia • nietykalność osobista • prawo do rzetelnej procedury sądowej • prawo do ochrony prywatności • wolność przemieszczania się • wolność sumienia i religii • wolność wyrażania poglądów i opinii • prawo do uzyskania azylu lub statusu uchodźcy

Question 69

Wymień katalog praw i wolności politycznych

Answer 69

Prawa i wolności polityczne mają zróżnicowany charakter – część z nich pojmowana jest jako prawa człowieka, część przyznana została tylko obywatelom polskim (związane z udziałem z życiu publicznym). Należą do nich: • prawa związane z udziałem w życiu publicznym • wolność zgromadzeń • wolność zrzeszania się − wolność tworzenia i działania partii politycznych − wolność tworzenia i działania związków zawodowych − wolność tworzenia i działania organizacji pracodawców oraz organizacji społeczno- zawodowych rolników.

Question 70

Katalog praw i wolności ekonomicznych, socjalnych i kulturalnych

Answer 70

``` Prawa i wolności ekonomiczne, socjalne i kulturalne mają postać zasad polityki państwa, a nie konkretnie ujętych praw jednostek. Należą do nich: • prawo własności • swoboda działalności gospodarczej • uprawnienia pracownicze • prawo do zabezpieczenia społecznego • prawo do ochrony zdrowia • prawo do nauki • prawo do informacji o stanie i ochronie środowiska ```

Question 71

Na czym polega nietykalność osobista

Answer 71

• zakaz poddawania eksperymentom naukowym, w tym medycznym, bez dobrowolnie wyrażonej zgody • zakaz poddawania torturom, okrutnemu, nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu i karaniu − zakaz stosowania kar cielesnych • zakaz pozbawiania wolności, z wyjątkiem przypadków określonych ustawowo • nienaruszalność mieszkania − przeszukanie mieszkania, pomieszczenia, czy pojazdu może nastąpić tylko w przypadkach określonych w ustawie

Question 72

Na czym polega prawo do rzetelnej procedury sądowej

Answer 72

• na prawie do sądu – odnoszącym się do wszelkich spraw i sporów, w których jednostka jest stroną (karne, cywilne, administracyjne) • na prawie do obrony – odnoszącym się do sytuacji jednostki w postępowaniu karnym − praw do obrońcy z urzędu, prawo do wyboru adwokata − nullum crimen, nulla poena sine lege − zasada domniemania niewinności − wyłączenie przedawnienia wobec zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko ludzkości − zawieszenie przedawnienia w stosunku do przestępstw nie ściganych z przyczyn politycznych, do czasu ustania tych przyczyn

Question 73

Na czym polega prawo do ochrony prywatności?

Answer 73

• prawo do ochrony życia prywatnego • prawo do ochrony życia rodzinnego • prawo do ochrony czci i dobrego imienia • prawo do decydowania o swoim życiu osobistym • zakaz zmuszania przez organy władzy publicznej do ujawniania swojego światopoglądu, przekonań religijnych lub wyznania • prawo rodziców do wychowania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami • ograniczenie ujawniania, pozyskiwania i dostępności informacji o osobach prywatnych

Question 74

Na czym polega wolność przemieszczania się?

Answer 74

• Wolności o charakterze względnym (mogą podlegać ograniczeniom określonym w ustawie) − na swobodzie przemieszczania się po terytorium RP − swobodzie wyboru miejsca zamieszkania i pobytu − swobodzie opuszczania terytorium RP (prawo do paszportu) • Wolności o charakterze bezwzględnym – nie podlegają ograniczeniom z jakiegokolwiek powodu − zakaz banicji – czyli wydalania z kraju lub zakazu powrotu do kraju − zakaz ekstradycji – czyli wydania danej osoby obcemu państwu na żądanie jego władz, w celu postawienia jej tam przed sądem, lub wykonania orzeczonej już kary − procedura ta jest wyłączona wobec Europejskiego Nakazu Aresztowania − w stosunku do cudzoziemców istnieje zakaz ekstradycji osób podejrzanych o popełnienie przestępstwa z przyczyn politycznych, bez użycia przemocy, oraz gdy zachodzi obawa, że osoba wydana obcemu państwu zostanie tam poddana nieludzkiemu traktowaniu, lub zostanie pozbawiona rzetelnej procedury sądowej − prawo osiedlenia się na terytorium RP przez osoby, których pochodzenie zostanie stwierdzone zgodnie z ustawa

Question 75

Na czym polega konstytucyjna wolność sumienia i religii?

Answer 75

Wolność religii polega na • wolności wyznawania lub przyjmowania religii wg własnego wyboru − prawo do prowadzenia życia zgodnego ze wskazaniami wyznawanej religii − prawo do odmowy służby wojskowej z uwagi na przekonania religijne • swobodzie uzewnętrzniania religii, uprawiania kultu, modlitwy, uczestniczenia w obrzędach, nauczania i praktykowania • swobodzie posiadania świątyń i innych miejsc kultu • prawie wierzących do korzystania z pomocy religijnej wszędzie tam, gdzie się znajdują (np. więźniowie, żołnierze, uczniowie) • prawie rodziców do zapewnienia dzieciom wychowania i nauczania moralnego zgodnie ze swoimi przekonaniami Wolność sumienia polega na: • swobodzie światopoglądowej – każdy może przyjmować wybrany przez siebie zespół poglądów i reguł moralnych, filozoficznych i społecznych

Question 76

Na czym polega wolność wyrażania poglądów i opinii

Answer 76

* wolność wyrażania poglądów, pozyskiwania informacji, rozpowszechniania informacji • wolność prasy i druku • zakaz cenzury prewencyjnej • zakaz koncesjonowania prasy * wolność twórczości artystycznej, badań naukowych, ogłaszania ich wyników, nauczania

Question 77

Na czym polega prawo udziału w życiu publicznym?

Answer 77

− prawo głosowania w wyborach i referendach − prawo kandydowania w wyborach − prawo inicjatywy ustawodawczej − prawo dostępu do służby publicznej – w tym dostęp do służby wojskowej − prawo do uzyskania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne − prawo składania petycji, wniosków i skarg w interesie publicznym, własnym i osób trzecich

Question 78

Na czym polega konstytucyjna wolność zgromadzeń?

Answer 78

Wolność zgromadzeń obejmuje swobodę organizowania zgromadzeń, a także swobodę uczestniczenia w nich. Warunkiem jest jednak pokojowy charakter zgromadzenia

Question 79

Na czym polega konstytucyjna wolność zrzeszania się?

Answer 79

Konstytucyjna wolność zrzeszania się dotyczy swobody zakładania zrzeszeń i swobody uczestniczenia w nich. Formy prawne zrzeszeń: • związki zawodowe, • organizacje społeczno-zawodowe rolników, organizacje pracodawców • stowarzyszenia • ruchy obywatelskie • fundacje • partie polityczne Cele i działalność zrzeszenia nie mogą być jednak sprzeczne z konstytucją, zwłaszcza dotyczy to zakazu odwoływania się do totalitaryzmu, komunizmu, nazizmu, faszyzmu, nienawiści rasowej, etnicznej, narodowościowej. Zakazane jest stosowanie przemocy w celu uzyskania władzy lub wpływu na politykę, oraz utajnienie struktur i członkowstwa.

Question 80

Charakterystyka konstytucyjnego prawa własności

Answer 80

• każdy ma prawo do własności, innych praw majątkowych oraz prawo dziedziczenia • własność, inne prawa majątkowe i prawo do dziedziczenia podlegają ochronie prawnej - zagwarantowanie ochrony własności jest konstytucyjną powinnością państwa • własność może być ograniczona tylko w drodze ustawy i tylko w zakresie, w jakim nie narusza ona istoty prawa własności • wywłaszczenie – czyli przymusowe pozbawienie własności lub innych praw majątkowych na nieruchomościach jest dopuszczalne tylko na cele publiczne i tylko za słusznym odszkodowaniem • przepadek rzeczy może nastąpić tylko w przypadkach określonych w ustawie i tylko na podstawie prawomocnego orzeczenia sądu • każdy ma prawo do wynagrodzenia szkody wyrządzonej przez niezgodne z prawem działanie organu władzy publicznej.

Question 81

Na czym polegają uprawnienia pracownicze wynikające z konstytucji?

Answer 81

Konstytucja nie przyznaje obywatelom prawa do pracy – z uwagi na nierealność realizacji. Formułuje natomiast ogólną zasadę „praca znajduje się pod ochroną RP”. • nakaz zmierzania do pełnego zatrudnienia • nakaz realizacji programów zwalczania bezrobocia • nakaz organizowania szkolenia zawodowego oraz robót publicznych • wolność wyboru i wykonywania zawodu • wolność wyboru miejsca pracy • prawo do minimalnego wynagrodzenia • prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy • prawo do wypoczynku • prawo do koalicji – organizowania się w związki zawodowe

Question 82

Na czym polega prawo do zabezpieczenia społecznego?

Answer 82

• prawo to dotyczy tylko obywateli • odnosi się do sytuacji niezdolności do pracy ze względu na chorobę lub inwalidztwo, do sytuacji osiągnięcia wieku emerytalnego, niezawinionego bezrobocia • dodatkowo konstytucja ustanawia prawo do szczególnej pomocy ze strony państwa dla rodzin znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej i społecznej

Question 83

Na czym polega prawo do ochrony zdrowia?

Answer 83

• prawo to przysługuje każdemu • obywatele mają równy dostęp do świadczeń opieki zdrowotnej, finansowanych ze środków publicznych • państwo ma obowiązek stworzenia i utrzymywania publicznej służby zdrowia • państwo ma obowiązek zapewnienia szczególnej opieki zdrowotnej dzieciom, kobietom ciężarnym, osobom niepełnosprawnym, w podeszłym wieku • państwo ma obowiązek zwalczania chorób epidemicznych, zapobiegania negatywnym dla zdrowia skutkom degradacji środowiska, popierania rozwoju kultury fizycznej

Question 84

Na czym polega konstytucyjne prawo do nauki?

Answer 84

• obowiązek nauki do 18 roku życia • nauka w szkołach musi mieć charakter nieodpłatny • nakaz zapewnienia obywatelom powszechnego i równego dostępu do wykształcenia oraz tworzenia systemów pomocy dla uczniów i studentów • wolność wyboru szkoły publicznej lub innej • wolność tworzenia szkół niepublicznych wszystkich szczebli (przy państwowym nadzorze pedagogicznym) • wolność nauczania – określania nauczanych treści

Question 85

Wymień znane ci środki ochrony praw i wolności

Answer 85

• droga sądowa – podstawowy środek ochrony – tylko w tej procedurze możliwe jest dochodzenie praw przez jednostkę. Konstytucja zakazuje zamykania drogi sądowej dla dochodzenia naruszonych praw i wolności − w tym dwuinstancyjność • skarga konstytucyjna – skargę może każdy wnieść bezpośrednio do TK w razie naruszenia jego konstytucyjnych praw i wolności ostatecznym orzeczeniem wydanym przez sąd lub organ administracji publicznej (można ją kierować tylko przeciwko normie prawnej, będącej podstawą orzeczenia) • wniosek do Rzecznika Praw Obywatelskich - z takim wnioskiem może wystąpić każdy o pomoc w ochronie swych wolności i praw naruszonych przez organy władzy publicznej • prawo do odszkodowania – za działania organów państwa

Question 86

Wymień konstytucyjne obowiązki jednostki

Answer 86

• obowiązek wierności RP – w tym: obowiązek troski o dobro wspólne obrona Ojczyzny obowiązek służby wojskowej − − − Podmiotami tych obowiązków są tylko obywatele polscy. • obowiązek przestrzegania prawa RP – odnosi się do wszystkich pozostających w obszarze obowiązywania tego prawa • obowiązek ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków – odnosi się do wszystkich • obowiązek dbałości o stan środowiska

Question 87

Na czym polega hierarchiczna budowa systemu źródeł prawa

Answer 87

Hierarchiczna budowa systemu źródeł prawa polega na ujęciu źródeł prawa powszechnie obowiązującego w system zbudowany na zasadzie wzajemnego podporządkowania i usytuowaniu konstytucji i ustaw na szczycie tej hierarchii. System ten wyjaśnia jakie miejsce w systemie źródeł prawa zajmują poszczególne typy aktów prawa i wymaga by akty niższego rzędu były zgodne i podporządkowane aktom wyższego rzędu.

Question 88

Na czym polega dualistyczny charakter systemu prawa?

Answer 88

Na rozróżnieniu przepisów prawa powszechnie obowiązującego od przepisów o charakterze wewnętrznym.

Question 89

Na czym polega dychotomiczny charakter podziału źródeł prawa?

Answer 89

Każdy akt normatywny musi mieć postać albo aktu powszechnie obowiązującego albo aktu prawa wewnętrznego

Question 90

Na czym polega istota przepisów powszechnie obowiązujących?

Answer 90

Istotą przepisów prawa powszechnie obowiązującego jest ich zakres obowiązywania – mogą one wiązać wszystkie podmioty w państwie. Mogą kształtować sytuację prawną obywateli i podmiotów podobnych, stowarzyszeń, organizacji a także poszczególnych segmentów aparatu władzy publicznej.

Question 91

Na czym polega istota zamkniętego systemu źródeł prawa?

Answer 91

Zamknięcie systemu źródeł prawa powszechnie obowiązującego nastąpiło w aspekcie podmiotowym i przedmiotowym. Idea zamkniętego systemu źródeł prawa polega na ustaleniu, że przepisy prawa mogą być stanowione tylko przez organy enumeratywnie w konstytucji wymienione i tylko w formach (typach aktów) przewidzianych przez konstytucję.

Question 92

Zamknięty system źródeł prawa w aspekcie przedmiotowym

Answer 92

Konstytucyjne wyliczenie źródeł prawa powszechnie obowiązującego ma charakter enumeratywny, a ustawy zwykłe nie mogą go rozszerzać (katalog zamknięty): • konstytucja • ustawy • ratyfikowane umowy międzynarodowe • rozporządzenia • akty prawa miejscowego, na obszarze działania organów, które je ustanowiły

Question 93

Zamknięty system źródeł prawa w aspekcie podmiotowym

Answer 93

Konstytucja wymienia w sposób wyczerpujący katalog organów upoważnionych na szczeblu centralnym do stanowienia powszechnie obowiązującego prawa • na poziomie konstytucyjnym – wyłącznie parlament, w szczególnej procedurze • na poziomie ustaw zwykłych – wyłącznie parlament; a w sytuacji nadzwyczajnej prezydent może wydać rozporządzenie z mocą ustawy • na poziomie rozporządzeń – organy, którym konstytucja przyznała taką kompetencję: prezydent, Rada Ministrów, prezes Rady Ministrów, ministrowie kierujący określonymi działami administracji rządowej, przewodniczący komitetów, KRdRiT • na poziomie prawa miejscowego – organy samorządu terytorialnego oraz terenowe organy administracji rządowej

Question 94

Co to oznacza pojęcie „samoistny charakter aktów prawnych”?

Answer 94

Samoistny charakter aktów prawnych oznacza, że akty mogą być wydawane w ramach ogólnej kompetencji organu uprawnionego do ich stanowienia – nie jest w tym celu konieczne żadne szczegółowe upoważnienie. W polskim porządku prawnym do takich aktów należą: − konstytucja − ustawy, − ratyfikowane umowy międzynarodowe.

Question 95

Istota aktów wykonawczych

Answer 95

Istota aktów wykonawczych polega na tym, że mogą one być wydawane tylko na podstawie upoważniania ustawowego, szczegółowego pod względem podmiotowym, przedmiotowym i treściowym.

Question 96

Istota aktów prawa wewnętrznego

Answer 96

Istotą aktów prawa wewnętrznego jest ograniczony zakres ich obowiązywania – mogą być kierowane tylko do jednostek organizacyjnie podporządkowanych organowi wydającemu te akty. Zakres aktu wewnętrznego nie może w żaden sposób dotyczyć podmiotów, które nie są podległe organowi, który wydaje takie akty.

Question 97

Rodzaje aktów prawa wewnętrznego

Answer 97

Wyliczenie aktów prawa wewnętrznego nie ma charakteru zamkniętego. System ten ma charakter otwarty i choć Konstytucja wymienia tylko: • uchwały Rady Ministrów • zarządzenia Prezesa Rady Ministrów i ministrów to nie ma konstytucyjnego zakazu, by przepisy ustawowe upoważniały inne podmioty do stanowienia zarządzeń, uchwał, czy aktów inaczej nazwanych.

Question 98

Kto może wydawać akty prawa wewnętrznego?

Answer 98

Akty prawa wewnętrznego może wydawać każdy organ władzy publicznej, o ile istnieją organizacyjnie mu podporządkowane jednostki i o ile kompetencja do wydawania takich aktów jest przewidziana w ustawie

Question 99

Wymagania stawiane aktom prawa wewnętrznego

Answer 99

Każdy akt prawa wewnętrznego: • może być adresowany tylko do jednostek organizacyjnych podległych organowi wydającemu ten akt • może obowiązywać tylko te jednostki, a nie może działać na zewnątrz, w szczególności nie może być podstawą do wydawania decyzji wobec obywateli, osób prawnych i innych podmiotów • może być wydawany tylko w ramach ustawy, która musi określać kompetencję danego organu do wydawania aktów prawa wewnętrznego • musi być zgodny z powszechnie obowiązującym prawem

Question 100

Wskaż podstawowe różnice pomiędzy aktami prawa wewnętrznego a powszechnie obowiązującego

Answer 100

• ujęcie kręgu adresatów − akty prawa powszechnie obowiązującego kierowane są do wszystkich obywateli, osób prawnych i innych podmiotów − akty prawa wewnętrznego kierowane są tylko do jednostek organizacyjnie podległych organowi wydającemu ten akt • treść regulacji − akty prawa wewnętrznego nie mogą kształtować sytuacji prawnej obywateli − akty prawa powszechnie obowiązującego mogą kształtować sytuację prawną obywateli, w szczególności mogą nakładać obowiązki, obciążenia, także uprawnienia

Question 101

Na czym polega zasada hierarchicznej budowy systemu źródeł prawa?

Answer 101

Zasada ta oznacza, że każdemu typowi aktu normatywnego przysługuje określona ranga w stosunku do typów pozostałych, a więc można mówić o aktach normatywnych wyższej i niższej rangi.

Question 102

Podstawowymi konsekwencjami hierarchizacji są:

Answer 102

• wymóg zgodności aktów niższego szczebla z aktami wyższego szczebla • wymóg, by uchylenie, zmiana lub zawieszenie aktu danego szczebla mogło dokonać się tylko przez wydanie nowego aktu tego samego lub wyższego szczebla • zakaz normowania pewnych materii przez akty poniżej pewnego szczebla (koncepcja wyłączności ustawy) • zakaz wydawania aktów najniższego szczebla bez uprzednio udzielonego upoważnienia w akcie wyższego szczebla (akty wykonawcze)

Question 103

Wymień cztery zasadnicze szczeble źródeł powszechnie obowiązującego prawa

Answer 103

• szczebel konstytucyjny – gdzie występuje jedynie konstytucja jako ustawa zasadnicza o najwyższej mocy prawnej • szczebel umów międzynarodowych, ratyfikowanych – obecnie obejmuje także tzw. pochodne prawo wspólnotowe • szczebel ustawowy – obejmuje wszystkie typy ustaw, oraz rozporządzenia z mocą ustawy wydawane przez prezydenta RP w sytuacji stanu nadzwyczajnego • szczebel rozporządzeń – jako jedynych podstawowych aktów o charakterze powszechnie obowiązującym, wydawanych na poziomie centralnym.

Question 104

Ustawy konstytucyjne – cechy

Answer 104

• mają moc prawną równą mocy konstytucji • mogą uzupełniać, zmieniać i zawieszać unormowania zawarte w samej konstytucji • uchwalane w takim samym trybie jaki obowiązuje przy zmianie konstytucji • ustawy konstytucyjne regulują tylko określone i wąsko ujęte zagadnienia • w obecnym stanie prawnym Konstytucja nie przewiduje istnienia ustaw konstytucyjnych

Question 105

Co to jest ustawa? Cechy ustawy

Answer 105

* akt parlamentu • o charakterze normatywnym • zajmuje najwyższe miejsce w hierarchii aktów prawnych, zaraz po konstytucji • ma nieograniczony zakres przedmiotowy regulacji, przy czym niektóre materie mogą być regulowane tylko w drodze ustawy * dochodzi do skutku w szczególnej procedurze

Question 106

Na czym polega szczególna moc prawna ustawy?

Answer 106

* zajmuje najwyższe miejsce w hierarchii aktów prawa krajowego, zaraz po konstytucji * ustawa ma samoistnie moc powszechnie obowiązującą – do jej wydania nie jest potrzebne żadne szczególne upoważnienie * ustawa może być zmieniona, uchylona lub zawieszona tylko przez inną normę ustawową * ustawa może zmieniać, uchylać, zawieszać każdą inną normę prawną prawa krajowego * wydawanie innych aktów normatywnych prawa krajowego jest dopuszczalne tylko na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania

Question 107

Zakres ustawy

Answer 107

• Jakie materie mogą być regulowane przez ustawy? − Ustawa jest aktem o nieograniczonym zakresie przedmiotowym. Oznacza to, że może regulować wszelkie materie, byle tylko zachować normatywny charakter jej postanowień i pozostać w zgodzie z konstytucją i umowami międzynarodowymi. Przyjmuje się tu domniemanie kompetencji ustawodawczej parlamentu • Jakie materie nie mogą być regulowane przez ustawy? − spod regulacji ustawowej wyłączone są materie zastrzeżone dla regulaminu Sejmu i Senatu oraz regulaminu Zgromadzenia Narodowego. • Jakie sprawy mogą być regulowane tylko przez ustawy? − wyłączność ustawy – dotyczy przede wszystkim regulacji dotyczących sytuacji prawnej jednostki (sfera praw i wolości obywateli) – kryterium materialne − dla stanowienia norm powszechnie obowiązującego prawa zawsze wymagana jest forma ustawy lub rozporządzenia jako aktu wykonawczego do ustawy – kryterium formalne

Question 108

Co to jest rozporządzenie? Cechy rozporządzenia normatywnego

Answer 108

Rozporządzenie to akt normatywny niższej rangi, którego celem jest wykonanie (konkretyzacja) określonych postanowień ustawy. Cechy rozporządzenia: • akt normatywny • jest źródłem prawa powszechnie obowiązującego • wydawany przez organy wskazane w konstytucji • do jego wydania konieczne jest szczegółowe upoważnienie zawarte w ustawie • wydawany w celu wykonania ustawy • upoważnienie do wydania rozporządzenia musi zawierać szczegółowe wytyczne określające − organ upoważniony do wydania rozporządzenia − zakres spraw przekazanych do unormowania − wytyczne dotyczące treści aktu • musi być publikowane we właściwym dzienniku publikacyjnym • podmiot upoważniony do wydania rozporządzenia nie może przekazać tej kompetencji innemu podmiotowi

Question 109

Podmioty uprawnione do wydawania rozporządzen

Answer 109

• prezydent • Rada Ministrów • Prezes Rady Ministrów • ministrowie kierujący poszczególnymi działami administracji i przewodniczący komitetów • KRdRiT

Question 110

Na czym polega powszechnie obowiązujący charakter rozporządzeń?

Answer 110

* rozporządzenia mogą dotykać sytuacji prawnej obywateli, osób prawnych, czy samorządów * mogą rodzić obowiązek wykonywania i stanowić podstawę prawną do wydawania aktów i decyzji administracyjnych o indywidualnym charakterze * mają zarazem charakter podstawowych aktów wykonawczych

Question 111

Co to znaczy, że rozporządzenia są wydawane na podstawie szczegółowego upoważnienia w ustawie?

Answer 111

Oznacza to, że rozporządzenie może być wydane tylko na podstawie ustawy – czyli w ustawie musi być zamieszczony przepis ustalający kompetencje danego organy do wydania rozporządzenia (tzw. upoważnienie)

Question 112

Rodzaje upoważnienia zawartego w ustawie o wydania rozporządzenia

Answer 112

* upoważnienia fakultatywne – pozwalają na wydanie rozporządzenia * upoważnienia obligatoryjne – nakazują wydanie rozporządzenia

Question 113

Na czym polega wymóg szczegółowości ustawowego upoważnienia do wydania rozporządzenia

Answer 113

• szczegółowość podmiotowa – upoważnienie musi wskazywać organ uprawniony lub zobowiązany do wydania rozporządzenia (jeden z tych, które konstytucja wymienia jako kompetentne do wydawania rozporządzeń) • szczegółowość przedmiotowa – upoważnienie musi wskazywać zakres spraw przekazanych do regulacji. Organ stanowiący rozporządzenie może normować tylko te materie, które mieszczą się w tym zakresie (zakaz interpretacji rozszerzającej i zakaz domniemania kompetencji prawodawczej) • szczegółowość treściowa – upoważnienie musi określać wytyczne dotyczące treści rozporządzenia, które nie mogą się sprzeciwiać ogólnemu celowi danej ustawy − wytyczne muszą dotyczyć materialnego kształtu regulacji wykonawczej − wytyczne mogą przybrać różną postać redakcyjną − stopień szczegółowości zależy od regulowanej materii − wytyczne nie mogą mieć czysto blankietowego charakteru − wytyczne muszą dotyczyć odrębnie każdej ze szczegółowych materii, których regulacja ma nastąpić w rozporządzeniu − wytyczne powinny, ale nie muszą być zawarte w przepisie upoważniającym

Question 114

Na czym polega zakaz subdelegacji?

Answer 114

Zakaz subdelegacji polega na tym, że tylko organ wymieniony w upoważnieniu może wydawać rozporządzenia w danej sprawie. Organ ten nie może przekazywać tej kompetencji innemu organowi.

Question 115

Wymagania, jakim podlegają rozporządzenia

Answer 115

• rozporządzenie musi być oparte na podstawie ustawowej (zakaz stanowienia rozporządzeń samoistnych • regulacja rozporządzenia musi być utrzymana w ramach wskazanych przez upoważnienie • treść i cel rozporządzenia muszą być zdeterminowane przez cel ustawy, którą to rozporządzenie wykonuje • rozporządzenie nie może być sprzeczne z unormowaniami o randze ustawowej (ze wszystkimi ustawami w obowiązującym systemie prawa) Rozporządzenie musi być opublikowane w Dzienniku Ustaw.

Question 116

Na czym polega kontrola władzy sądowniczej nad rozporządzeniami?

Answer 116

Rozporządzenia mogą zostać zakwestionowane przed: • TK – który może orzec o generalnej utracie mocy obowiązującej rozporządzenia lub jego przepisów sprzecznych z ustawami, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi • sądami powszechnymi bądź administracyjnymi – sąd może w uzasadnionych przypadkach odmówić zastosowania rozporządzenia w sprawie, traktując je jako nieistniejące (sędziowie podlegają tylko konstytucji oraz ustawom, ale nie rozporządzeniom)

Question 117

Kto może stanowić przepisy prawa miejscowego o powszechnie obowiązującym charakterze?

Answer 117

* organy samorządu terytorialnego | * terenowe organy administracji rządowej

Question 118

Zakres obowiązywania prawa miejscowego

Answer 118

Akty prawa miejscowego mają charakter aktów prawa powszechnie obowiązującego, ale tylko na obszarze właściwości organu, który te akty ustanawia

Question 119

Istota aktów prawa miejscowego

Answer 119

Istotą aktów prawa miejscowego jest ich odniesienie tylko do jednostek organizacyjnie podległych organowi wydającemu te akty.

Question 120

Wymień typy aktów prawa miejscowego o powszechnie obowiązującym charakterze

Answer 120

* przepisy wykonawcze do odrębnych ustaw – konieczne jest wówczas istnienie upoważnienia zawartego w ustawie, które wskazuje organ władzy lokalnej i materię do uregulowania * przepisy porządkowe – wydawane na podstawie ogólnej kompetencji wyrażonej w przepisach ustaw o poszczególnych szczeblach samorządu terytorialnego – przepisy te mogą być wydawane, jeżeli jest to niezbędne do ochrony zdrowia lub życia obywateli oraz dla zapewnienia porządku, spokoju i bezpieczeństwa publicznego

Question 121

Cechy ratyfikowanej umowy międzynarodowej

Answer 121

• jest źródłem prawa powszechnie obowiązującego • może bezpośrednio kształtować sytuację prawną obywateli, określać ich obowiązki i uprawnienia • ratyfikowana umowa międzynarodowa, po jej opublikowaniu stanowi część krajowego porządku prawnego i jej postanowienia stają się prawem powszechnie obowiązującym

Question 122

Istota ratyfikacji umowy międzynarodowej?

Answer 122

Jest to akt ostatecznego potwierdzenia woli państwa związania się tą umową międzynarodową. Dokonanie ratyfikacji umowy międzynarodowej, wobec której istnieje wymóg ratyfikacji, oznacza nadanie jej mocy obowiązującej dla państwa.

Question 123

Wymień przypadki, w jakich ratyfikacja umowy międzynarodowej i jej wypowiedzenie wymaga uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie

Answer 123

Umowy dotyczące: • pokoju, sojuszy, układów politycznych lub układów wojskowych • wolności, praw lub obowiązków obywatelskich określonych w Konstytucji • członkowstwa RP w organizacji międzynarodowej • znacznego obciążenia państwa pod względem finansowym • spraw uregulowanych w ustawie lub w których Konstytucja wymaga ustawy

Question 124

Miejsce umów ratyfikowanych w systemie prawa

Answer 124

* umowy ratyfikowane za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie – mają pierwszeństwo przed ustawami – w razie kolizji zastosowanie znajduje norma umowy międzynarodowej * umowy międzynarodowe ratyfikowane w trybie prostym – umowom takim nie można przyznać mocy wyższej od ustawy, ani równej ustawie – tym samym zajmują one miejsce aktów podstawowych * wszystkie umowy międzynarodowe muszą być zgodne z konstytucja

Question 125

Międzynarodowe umowy nie poddawane procedurze ratyfikacji

Answer 125

• zawierane są przez Radę Ministrów lub ministrów • ich celem jest normowanie różnego rodzaju form współpracy na szczeblu międzynarodowym • nie mogą być źródłem prawa powszechnie obowiązującego • ich postanowienia mogą działać jedynie w sferze prawa wewnętrznego

Question 126

Zasady określające pozycję prawa UE w wewnętrznym porządku prawnym

Answer 126

• zasada bezpośredniej skuteczności prawa UE w krajowych porządkach prawnych − zarówno traktaty założycielskie jak i akty prawa pochodnego (zwłaszcza rozporządzenia) uzyskują moc obowiązującą przez sam fakt ich ustanowienia − ich normy podlegają bezpośredniemu stosowaniu przez wszystkie organy państwowe • zasada pierwszeństwa prawa UE przed prawem krajowym − w razie kolizji pomiędzy prawem Unii a prawem krajowym przeważają normy prawa unijnego, niezależnie od ich rangi − w razie kolizji sędzia ma obowiązek zastosowania normy prawa UE • zasada jednolitości prawa UE − konieczność jednakowego stosowania norm prawa UE we wszystkich krajach członkowskich − wiąże się z tym monopol Europejskiego Trybunału Konstytucyjnego do ustalania wykładni tego prawa

Question 127

Co to jest prawo pochodne?

Answer 127

Prawo pochodne to regulacje stanowione na szczeblu UE przez jej organy

Question 128

Miejsce prawa Unii Europejskiej w krajowym porządku prawnym

Answer 128

* gdy chodzi o prawo pierwotne, ustanowione w drodze umów międzynarodowych – stosuje się do nich unormowania wskazujące, że umowy stanowią część krajowego porządku prawnego, podlegają bezpośredniemu stosowaniu i mają pierwszeństwo przez ustawami * gdy chodzi o prawo pochodne – jest ono stosowane bezpośrednio, mając pierwszeństwo w razie kolizji z ustawami

Question 129

Istota wyborów parlamentarnych – na czym polegają wybory parlamentarne

Answer 129

Regularne odnawianie składu parlamentu w wyniku decyzji podejmowanych w szczególnej procedurze przez ogół obywateli posiadających pełnię praw politycznych. Wybory parlamentarne są wynikiem realizacji zasady suwerenności narodu i stanowią podstawową formę weryfikacji działań rządzących przez rządzonych. Są nieodłączną częścią każdego systemu politycznego.

Question 130

Wymień organy/urzędy pochodzące z wyborów powszechnych

Answer 130

* Pierwsza izba parlamentu (w Polsce Sejm) – zawsze * Druga izba parlamentu (w Polsce Senat) – nie ma powszechnego wymogu, ale jest to regułą w wielu krajach * Wybory lokalne do szczebla gminnego – powszechna reguła * Wybory lokalne na wyższych stopniach podziału terytorialnego – nie ma wymogu, ale są przeprowadzane w wielu państwach (od 1998r. w Polsce) * osoba prezydenta – zawsze w systemie prezydenckim, lub nawiązującym do niego, ale również w systemach nawiązujących do niego (w tym w Polsce)

Question 131

Zasady przeprowadzania wyborów

Answer 131

``` • są oparte o tzw. przymiotniki − zasada powszechności − zasada równości − zasada bezpośredniości − zasada proporcjonalności − zasada tajności głosowania • muszą być oparte o zasadę pluralizmu politycznego • muszą być oparte o szczególne, w tym celu ustanowione regulacje prawne dla zapewnienia uczciwego i uporządkowanego ich przebiegu ```

Question 132

Na czym polega zasada pluralizmu politycznego

Answer 132

Zasada pluralizmu politycznego polega na swobodnej konkurencji partii politycznych i ich programów.

Question 133

Prawo wyborcze w ujęciu podmiotowym

Answer 133

Prawo wyborcze w ujęciu podmiotowym to jedno z praw „obywatela”. Rozróżnia się: „prawo wyborcze czynne” – prawo do głosowania w wyborach, czyli wybierania „prawo wyborcze bierne” – prawo do kandydowania, do uzyskania mandatu w wyborach

Question 134

Prawo wyborcze w ujęciu przedmiotowym

Answer 134

Prawo wyborcze w ujęciu przedmiotowym oznacza gałąź prawa regulującą kwestię przygotowania, przeprowadzenia i ustalenia wyników wyborów. W Polsce podstawą do uregulowania kwestii prawa wyborczego są: Konstytucja RP oraz ordynacje

Question 135

Zasady jakich wyborów nie zostały uregulowane w Konstytucji RP?

Answer 135

Konstytucja RP nie uregulowała zasad wyborów polskich deputowanych do Parlamentu Europejskiego. Materię tą pozostawiono do całkowitego unormowania w ustawie zwykłej.

Question 136

Wyjaśnij pojęcie „system wyborczy”

Answer 136

System wyborczy – to całokształt prawnych i pozaprawnych reguł określających sposób przygotowania, przeprowadzenia i ustalenia wyników wyborów. Na system wyborczy poza normami prawnymi składają się różnego rodzaju normy zasady o charakterze pozaprawnym, zwłaszcza pewne zasady i zwyczaje polityczna.

Question 137

Wyjaśnij różnicę pomiędzy „prawem wyborczym” (w ujęciu przedmiotowym) a „systemem wyborczym”

Answer 137

System wyborczy – to całokształt prawnych i pozaprawnych reguł określających sposób przygotowania, przeprowadzenia i ustalenia wyników wyborów. Prawo wyborcze jest zawsze elementem (podstawowym) systemu wyborczego. Poza normami prawnymi na system wyborczy składają się różnego rodzaju normy, zasady i zwyczaje o charakterze pozaprawnym, zwłaszcza pewne zasady i zwyczaje polityczne.

Question 138

Podaj przykład pozaprawnych zwyczajów należących do systemu wyborczego

Answer 138

* Sposób wewnątrzpartyjnego wyłaniania kandydatów na obieralne stanowiska państwowe (określenie organów partii upoważnionych do proponowania kandydatów, organy upoważnione do zatwierdzania tych propozycji i formowania listy kandydatów). * Sposób umieszczania kandydatów na listach w proporcjonalnym systemie wyborczym

Question 139

Kiedy wybory można uznać za demokratyczne?

Answer 139

Wybory są demokratyczne tylko wówczas, gdy zostają spełnione podstawowe zasady prawa wyborczego (które określa się mianem „przymiotników wyborczych”). Należą do nich: • zasada równości • zasada powszechności • zasada bezpośredniości • zasada proporcjonalności • zasada tajności Zasady te odnoszą się do praw wyborczych obywatela i sposobu głosowania. Ponadto wybory winny spełniać inne wymogi, zwłaszcza zasadę pluralizmu politycznego.

Question 140

Na czym polegają wybory czteroprzymiotnikowe?

Answer 140

Wybory czteroprzymiotnikowe – wybory są powszechne, równe, bezpośrednie, a głosowanie – tajne.

Question 141

Na czym polegają wybory pięcioprzymiotnikowe?

Answer 141

Wybory pięcioprzymiotnikowe – wybory są powszechne, równe i bezpośrednie, głosowanie tajne, a sposób ustalania wyniku wyborów – proporcjonalny. W przypadku, gdy wybory nie są przeprowadzanie wg zasady proporcjonalności – odbywają się wg zasady większości – dot. wyborów czteroprzymiotnikowych.

Question 142

Pięcioprzymiotnikowy charakter wyborów w Polsce mają wybory:

Answer 142

Do Sejmu

Question 143

Czteroprzymiotnikowy charakter wyborów w Polsce mają wybory:

Answer 143

Na urząd prezydenta (nie mogą być pięcioprzymiotnikowe, gdyż na urząd prezydenta nie ma możliwości zastosowania proporcjonalności) Wybory do organów stanowiących samorządu terytorialnego

Question 144

Trzyprzymiotnikowy charakter wyborów w Polsce mają wybory:

Answer 144

Do Senatu – powszechne, bezpośrednie, a głosowanie tajne

Question 145

Na czym polega zasada powszechności?

Answer 145

Zasada ta określa krąg podmiotów, którym przysługują prawa wyborcze i wymaga, by wszystkim dorosłym obywatelom przysługiwało co najmniej czynne prawo wyborcze. Zasada ta zakłada, że wszelkie podmiotowe ograniczenia praw wyborczych mogą mieć jedynie naturalny charakter, wyklucza natomiast ograniczenia o charakterze politycznym (cenzusy wyborcze).

Question 146

Wymień gwarancje (przesłanki) czynnego prawa wyborczego

Answer 146

• posiadanie obywatelstwa polskiego • ukończenie 18 roku życia, najpóźniej w dniu głosowania • posiadanie pełni praw publicznych • posiadanie pełnej zdolności do czynności prawnych

Question 147

Wymień gwarancje (przesłanki) biernego prawa wyborczego

Answer 147

• posiadanie czynnego prawa wyborczego (przesłanka ta jest wystarczająca tylko w odniesieniu do wyborów lokalnych), w tym: posiadanie obywatelstwa polskiego, ukończenie 18 roku życia, posiadanie pełni praw publicznych, posiadanie pełnej zdolności do czynności prawnych; • ponadto podwyższona dolna granica wieku: w wyborach do Sejmu, Parlamentu Europejskiego – 21 lat; w wyborach do Senatu – 30 lat; w wyborach prezydenckich – 35 lat; w wyborach wójta, burmistrza, prezydenta miasta – 25 lat

Question 148

Wymień gwarancje powszechności prawa wyborczego

Answer 148

* nakaz wyznaczania wyborów na dzień wolny od pracy – z uwzględnieniem rytmu pracy na wsi * zasady tworzenia obwodów głosowania • instytucja rejestrów i spisów wyborców • instytucja zaświadczeń o prawie do głosowania • procedura protestu wyborczego

Question 149

Co to jest obwód głosowania?

Answer 149

Obwód głosowania to jednostka terytorialna, w ramach której oddaje głosy określona grupa wyborców. Obwody obejmują pewien obszar wraz z jego mieszkańcami. Oprócz obwodów terytorialnych tworzone są tzw. obwody specjalne w szpitalach, zakładach pomocy społecznej, zakładach karnych i aresztach śledczych. Obwody tworzy się również na polskich statkach morskich oraz w polskich placówkach dyplomatycznych bądź konsularnych za granicą. Obwody tworzone są przez rady gmin Na 1 obwód przypada od 500 – 3000 mieszkańców

Question 150

Na czym polega instytucja rejestrów i spisów wyborców?

Answer 150

Każda gmina prowadzi stały rejestr wyborców obejmujący wszystkie stale zamieszkałe na terenie gminy osoby, którym przysługuje prawo wyborcze. Rejestr ten jest wykorzystywany przy wszystkich wyborach i referendach. Rejestr jest udostępniany w gminie do powszechnego wglądu. Każdy może wnieść do urzędu gminy reklamację na nieprawidłowości w tym rejestrze. Do każdych wyborów (referendów) sporządzany jest na podstawie rejestru spis wyborców – spis upoważnionych do głosowania w poszczególnych obwodach głosowania. Spis jest wyłożony do wglądu w urzędzie gminy, a na nieprawidłowości można wnosić reklamacje.

Question 151

Na czym polega instytucja zaświadczeń o prawie do głosowania?

Answer 151

Wyborca może pobrać takie zaświadczenie w swoim urzędzie gminy i wówczas może głosować poza miejscem stałego zameldowania (z wyjątkiem wyborów lokalnych)

Question 152

Na czym polega procedura protestu wyborczego?

Answer 152

Wyborca bezprawnie niedopuszczony do oddania głosu może wnieść protest kwestionujący ważność wyborów (konieczne jest jednak, by to naruszenie prawa mogło mieć wpływ na wynik wyborów.

Question 153

Wymień i wyjaśnij rodzaje równości w prawie wyborczym

Answer 153

Zasada równości w znaczeniu formalnym polega na tym, że każdemu wyborcy przysługuje taka sama ilość głosów. Każdy wyborca może głosować tylko jeden raz i może oddać tyle głosów, co inni wyborcy w danym okręgu. Zasada równości w znaczeniu materialnym wymaga, by głos każdego wyborcy miał tę samą siłę – wpływał na wynik wyborów w tym samym mniej więcej stopniu (każdy mandat poselski musi przypadać na taką samą mniej więcej liczbę wyborców. Materialny aspekt zasady równości nie znajduje zastosowania w wyborach do Senatu i do PE.

Question 154

Metody zapewnienia materialnej równości prawa wyborczego

Answer 154

* Wprowadzenie tzw. stałej normy przedstawicielstwa – co oznacza ustalenie na poziomie konstytucji liczby mieszkańców przypadających na jeden mandat. Wadą jest ciągła zmiana (z reguły wzrost) liczebności parlamentu * tzw. jednolita norma przedstawicielska - ustalenie stałej liczebności parlamentu (w Polsce od 1960 r. 460 posłów), a przed każdymi wyborami dopasowanie tej liczby do struktury zamieszkania ludności

Question 155

Czy zasada równości odnosi się do biernego prawa wyborczego?

Answer 155

Każdy, kto posiada bierne prawo wyborcze ma równe prawo zostać kandydatem. Natomiast pomiędzy partiami politycznymi zasadę równości często zastępuje się zasadą tzw. proporcjonalnej równości szans, która pozwala na uprzywilejowanie partii silniejszych kosztem słabszych. Celem wyborów jest bowiem nie tylko wyłonienie reprezentacji narodu, ale i stworzenie parlamentu zdolnego do działania.

Question 156

Na czym polega zasada bezpośredniości?

Answer 156

Zasada bezpośredniości oznacza, że wyborca oddaje swój głos osobiście i imiennie na osobę lub osoby, które mają zostać wybrane, a więc objąć mandat obsadzany w drodze danego głosowania. Tym samym wyborca decyduje bezpośrednio o składzie organu przedstawicielskiego.

Question 157

Przy jakich wyborach w Polsce wymagane jest dochowanie zasady bezpośredniości?

Answer 157

Konstytucja RP wymaga dochowania zasady bezpośredniości we wszystkich postępowaniach wyborczych.

Question 158

Na czym polega zasada tajności głosowania?

Answer 158

Zasada ta oznacza zagwarantowanie każdemu wyborcy, że treść jego decyzji wyborczej nie będzie mogła być ustalona i ujawniona. Każdy wyborca musi oddawać głos w takich warunkach politycznych i technicznych, które wykluczają możliwość takiego ustalenia i stwarzają nieskrępowane możliwości dokonania wyboru. W Polsce zasada ta ma charakter bezwzględny – należy ją traktować jako obowiązek, a nie jako uprawnienie. Każdy wyborca musi wypełnić swoją kartę w kabinie, w sposób zachowujący zasadę tajności, a następnie wrzucić do urny tak, aby strona zadrukowana była niewidoczna.

Question 159

Wymień gwarancje zachowania tajności głosowania

Answer 159

• wszystkie karty do głosowania muszą być jednakowe • karty nie mogą być zaopatrzone w znaki, czy numery • w każdym lokalu muszą być urządzone w odpowiedniej liczbie kabiny do głosowania, w której muszą znajdować się przybory do pisania • każdy wyborca wchodzi do kabiny sam • każdy wyborca osobiście wrzuca kartę do urny, tak, by strona zadrukowana była niewidoczna • naruszenie przepisów ordynacji wyborczej może być podstawą do protestu wyborczego • zapoznawanie się z treścią oddanego głosu wbrew woli głosującego jest przestępstwem

Question 160

Jakie znasz sposoby ustalania wyników głosowania i kiedy są stosowane w Polsce?

Answer 160

• zasada większości względnej – wybory do Senatu oraz do rad gmin (poniżej 20.000 mieszkańców) • zasada większości bezwzględnej • zasada proporcjonalności, w tym sposoby rozdzielenia mandatów: − metoda d’Hondta − metoda ST. Lagun

Question 161

Na czym polega zasada większości względnej i kiedy jest stosowana w Polsce?

Answer 161

Zasada ta odnosi się do sposobu ustalania wyniku głosowania. Wybrany zostaje ten, kto uzyskał największą liczbę głosów. Jest to warunek wystarczający. Jest to system najprostszy, bo głosowanie zawsze przynosi rozstrzygnięcie. Zasada ta jest stosowana w Polsce w wyborach do Senatu i do rad gmin o liczbie mieszkańców poniżej 20.000). Zachodzi tu jednak ryzyko, że wybrany kandydat będzie reprezentantem nielicznej grupy wyborców. Zasadę taką stosuje się w krajach o systemie dwóch partii dominujących.

Question 162

Na czym polega zasada większości bezwzględnej i kiedy jest stosowana?

Answer 162

Zasada ta odnosi się do sposobu ustalania wyników głosowania. Narzuca wymóg uzyskania: − największej liczby głosów − określa odsetek oddanych głosów, który musi być wyższy niż 50%. Jeżeli nikt nie uzyska 50% głosów – przeprowadzana jest II tura głosowania, w której biorą udział dwaj kandydaci, którzy uzyskali największą liczbę głosów i nie zrezygnowali z kandydowania. W Polsce metoda ta jest stosowana w wyborach: − prezydenckich − wójtów, burmistrzów i prezydentów miast

Question 163

Na czym polega zasada proporcjonalności?

Answer 163

Zasada ta odnosi się do sposobu ustalania wyników głosowania. Pozwala osiągnąć znacznie szerszą reprezentatywność parlamentu niż wybory przeprowadzane w oparciu o zasadę większości. Jej istotą jest dokonanie rozdziału mandatów w okręgu wyborczym (i potem w skali kraju) proporcjonalnie do odsetka głosów, który uzyskały poszczególne partie, czy ugrupowania konkurujące w wyborach. Nieodzowną przesłanką ustanowienia systemu proporcjonalnego jest istnienie wielomandatowych okręgów wyborczych i konkurencja zgłaszanych list wyborczych. System proporcjonalny jest jednoznaczny z przeprowadzeniem tylko jednej tury wyborów, bo zawsze jest możliwe odpowiednie rozdzielenie mandatów.

Question 164

Metoda d’Hondta – na czym polega i kiedy jest stosowana?

Answer 164

Metoda d’Hondta to sposób rozdzielenia mandatów stosowany przy proporcjonalnym systemie ustalania wyniku głosowania. Metoda ta preferuje partie silniejsze. Polega na tym, że liczby głosów oddanych na poszczególne listy w okręgu wyborczym porządkuje się w ciąg liczb: od największej do najmniejszej, a następnie dzieli przez kolejne liczby całkowite (1, 2, 3, 4, 5 itd.). Powstaje w ten sposób tabela kolejnych ilorazów, a z tabeli tej wybiera się kolejno tyle największych liczb, ile jest mandatów do obsadzenia. Obecnie jest stosowana przy wyborach do sejmu, samorządu terytorialnego pow 20 tys mieszkańców i PE

Question 165

Metoda St. Lague – na czym polega i kiedy jest stosowana?

Answer 165

Metoda ST. Lague to sposób rozdzielenia mandatów stosowany przy proporcjonalnym systemie ustalania wyników głosowania Metoda ta daje więcej szans ugrupowaniom małym i średnim w porównaniu do metody d’Hondta. Polega na tym, że liczby głosów oddanych na poszczególne listy dzieli się przez kolejne liczny nieparzyste (w Polsce pierwszym dzielnikiem jest 1,4). W Polsce system ten był stosowany przy wyborach do Sejmu do 1991 r. Powrócono do niego w 2001 r., ale w 2002 r. odstąpiono na rzecz metody d’Hondta.

Question 166

Na czym polega instytucja tzw. listy państwowej?

Answer 166

Instytucja listy państwowej (ogólnokrajowa) polega na tym, że nie wszystkie mandaty obsadza się na poziomie okręgów wyborczych, pewną liczbę mandatów obsadza się w skali kraju, stosownie do rezultatów głosowania obliczonych dla całego kraju.

Question 167

Reprezentatywność parlamentu – istota

Answer 167

Reprezentatywność interesów wyborców przy jednoczesnym zachowaniu stabilności egzekutywy (sprawność działania)

Question 168

Warunki reprezentatywności parlamentu

Answer 168

• musi być odpowiednio ukształtowane prawo wyborcze − ustalone klauzule zaporowe, które ograniczają dostęp do podziału mandatów podmiotom o bardzo niskim poparciu społecznym − określona zasada repartycji mandat (podział mandatów) – Polska przyjmuje system proporcjonalny z klauzulą ograniczającą partii, aby ułatwić działanie rządu. Jest to połączenie reprezentatywności i dążenie do racjonalności działania systemu.

Question 169

Progi wyborcze (klauzule zaporowe)

Answer 169

Jest to instytucja spotykana w proporcjonalnym systemie wyborczym. Wprowadza wymóg uzyskania pewnego minimalnego odsetka głosów w skali kraju. Jeżeli taki próg nie zostanie osiągnięty (np. 5%), to głosy oddane na daną partię przepadają. Progi wyborcze służą wyeliminowaniu z parlamentu partii najmniejszych, a preferują partie duże – ułatwiają budowanie stabilnej koalicji politycznej i przeciwdziałają nadmiernemu rozdrobnieniu izby. W obecnym stanie prawnym progi wyborcze dotyczą wyborów: • do Sejmu − 5% ważnych głosów w skali kraju, dla uzyskania mandatów z list zgłoszonych przez pojedyncze partie, ugrupowani, czy grupy wyborców − 8% ważnych głosów w skali kraju, dla uzyskania mandatów z list zgłoszonych przez komitety koalicyjne − wyjątek – mniejszości narodowe mogą korzystać ze zwolnienia od jednego z tych wymagań • do Parlamentu Europejskiego – 5% • lokalnych – 5% tam, gdzie stosowany jest proporcjonalny system rozdziału mandatów • gdy żadna z partii nie przekroczy progów 5 i 8% progi te obniża się do 1 i 3%

Question 170

Kto zarządza wybory do Sejmu, Senatu i na urząd prezydenta?

Answer 170

Wybory do Sejmu i Senatu – zarządza Prezydent RP – na 90 dni przed upływem 4 lat od rozpoczęcia kadencji izb, wyznaczając wybory na dzień wolny od pracy w ciągu 30 dni przed upływem 4 lat od rozpoczęcia kadencji. W razie skrócenia kadencji wybory muszą być zarządzone nie później niż 45 dni od dnia zarządzenia o skróceniu kadencji Wybory na urząd prezydenta – zarządza Marszałek Sejmu – muszą się odbyć między 100, a 75 dniem przez upływem kadencji urzędującego prezydenta. W razie opróżnienia urzędu – muszą być zarządzone w ciągu 14 dni i odbyć nie później niż w dniu wolnym od pracy w ciągu 60 dni od dnia zarządzenia wyborów.

Question 171

Okręgi wyborcze

Answer 171

Okręg wyborczy to jednostka terytorialna, w ramach której dokonywane jest obsadzenie określonej liczby mandatów (wybór określonej liczby posłów czy senatorów). Okręgiem wyborczym w wyborach do Sejmu może być województwo lub jego część. W praktyce utworzono 41 okręgów, liczących od 7 do 19 mandatów. W wyborach do Senatu ordynacja określiła ilość mandatów przypadających na każde województwo (od 3 do 13), a w ramach województwa tworzy się okręgi w taki sposób, by na każdy z nich przypadało od 2 do 4 mandatów. W wyborach prezydenckich – jest jeden mandat do obsadzenia i tylko jeden okręg wyborczy. W skład każdego okręgu wchodzi kilka obwodów. W obwodach tych jest jednakowa lista kandydatów, ale każdy obwód obejmuje inną grupę wyborców.

Question 172

Jednolita norma przedstawicielstwa – wyjaśnij pojęcie

Answer 172

Jest to metoda ustalania liczby mandatów przypadających na każdy z okręgów. Obliczana jest przez podzielenie liczby mieszkańców kraju przez ogólną, określoną w konstytucji lub ustawie, liczbę posłów.

Question 173

Obwody głosowania

Answer 173

Obwód głosowania to jednostka terytorialna, w ramach której oddaje głosy określona grupa wyborców. Obwody są tworzone jednolicie dla wszystkich wyborów przez rady gmin, działające na wniosek wójta/burmistrza lub prezydenta. W skład każdego okręgu wchodzi kilka obwodów. W obwodach tych jest jednakowa lista kandydatów, ale każdy obwód obejmuje inną grupę wyborców.

Question 174

Problem gwarancji, że opcja rządząca nie będzie manewrować geografia wyborcza

Answer 174

* granice okręgu wyborczego nie mogą naruszać granic powiatów i miast na prawach powiatu * nazwy i granice okręgów wyborczych, a także liczba mandatów przypadających na każdy okręg są określone są w załączniku do Ordynacji wyborczej * aktualizacja podziału na okręgi

Question 175

Aktualizacja podziału na okręgi – realizacja zasady jednolitej normy przedstawicielstwa

Answer 175

Aktualizacja podziału na okręgi dokonywana jest w celu zachowania korelacji między liczbą ludności a liczbą mandatów, przypadającą na poszczególne okręgi. Wnioski w tej sprawie przedstawia Sejmowi PKW. Odpowiednie zmiany wprowadzane są drogą ustawową z tym, że nie wolno ich wprowadzać, gdy to terminu zarządzenia wyborów pozostaje mniej niż 3 miesiące a także w razie skrócenia kadencji Sejmu.

Question 176

Komisje wyborcze

Answer 176

Są to szczególne organy państwowe, tworzone dla zorganizowania i przeprowadzenia wyborów. Istnieją trzy szczeble komisji: • Państwowa Komisja Wyborcza – właściwa do wszystkich procedur wyborczych i referendalnych. Jest to organ stały, składa się z 9 sędziów (3TK, 3SN, 3 NSA) . Zadania PKW: − zadania nadzorczo-organizacyjne wobec niższych komisji − ogłaszanie wyników wyborów prezydenckich − rejestracja kandydatów − wydawanie wytycznych i udzielanie wyjaśnień (quasi-prawotwórcza działalność PKW) • komisje okręgowe – nie mają charakteru stałego, zasiadają w nich sędziowie. Zadania: − w wyborach parlamentarnych – rejestracja kandydatów (Senat) lub list kandydatów (Sejm); ustalanie wyników głosowania i wyników wyborów w okręgu. − w wyborach prezydenckich – ustalenie wyników głosowania, i przekazanie do PKW − sprawują nadzór nad komisjami obwodowymi • komisje obwodowe – powoływane odrębnie dla każdych wyborów spośród wyborców, przez wójtów/burmistrzów/prezydentów. Zadania: − przeprowadzenie głosowania w obwodzie, − ustalenie jego wyników − przekazanie wyników do komisji okręgowej i podanie ich do publicznej wiadomości.

Question 177

Zgłaszanie kandydatów – kto może zgłaszać?

Answer 177

• kandydatów do Sejmu i Senatu mogą zgłaszać partie polityczne oraz wyborcy, • kandydatów na urząd prezydenta może zgłaszać co najmniej 100.000 wyborców.

Question 178

Procedura zgłaszania kandydatów w wyborach prezydenckich

Answer 178

• zawiązanie komitetu wyborczego, popierającego, na zasadzie wyłączności, określonego kandydata (grupa min. 15 obywateli) − kandydat musi złożyć pisemne oświadczenie o wyrażeniu zgody na kandydowanie i na utworzenie komitetu, oraz oświadczenie lustracyjne − zgłoszenie komitetu do rejestracji do PKW– po zgromadzeniu min. 1.000 podpisów obywateli mających prawo do wybierania do Sejmu, popierających kandydata • zgromadzenie 100.000 podpisów osób popierających danego kandydata; po ich zebraniu pełnomocnik komitetu wyborczego formalnie zgłasza kandydata do PKW, która go rejestruje • sporządzenie i ogłoszenie przez PKW listy kandydatów i rozpoczęcie się kampanii wyborczej; równolegle – prowadzone jest postępowanie sądowe sprawdzające prawdziwość oświadczeń lustracyjnych

Question 179

Procedura zgłaszania kandydatów do Senatu

Answer 179

* zawiązanie komitetu wyborczego (przez partie polityczne lub wyborców) − kandydat musi wyrazić zgodę na kandydowanie oraz złożyć oświadczenie lustracyjne * zgromadzenie co najmniej 3.000 podpisów wyborców mieszkających na stałe w danym okręgu wyborczym i zgłoszenie kandydata do okręgowej komisji wyborczej, która go rejestruje * sporządzenie i ogłoszenie przez OKW listy kandydatów • weryfikacja następuje po wyborach (SN)

Question 180

Procedura zgłaszania kandydatów do Sejmu

Answer 180

* Listy kandydatów na posłów zgłaszane są w okręgach wyborczych przez władze partii lub przez komitety wyborcze * każdy kandydat musi wyrazić pisemną zgodę na kandydowanie oraz złożyć oświadczenie lustracyjne. * lista okręgowa musi być poparta podpisami min. 5.000 wyborców stale zamieszkujących w danym okręgu wyborczym * liczba kandydatów na liście nie może przekroczyć dwukrotności ogólnej liczby mandatów * listy okręgowe zgłaszane są do okręgowej komisji wyborczej i tam rejestrowane

Question 181

Kiedy rozpoczyna się i kiedy kończy kampania wyborcza?

Answer 181

kampania rozpoczyna się z dniem ogłoszenia zarządzenia prezydenta o wyborach, a kończy 24 godz. przed dniem głosowania

Question 182

Zasady kampanii wyborczej:

Answer 182

* czas trwania – od dnia ogłoszenia zarządzenia prezydenta o wyborach do czasu ciszy przedwyborczej (24 godz. przed dniem głosowania) * zapewnienie swobody poszczególnym ugrupowaniom w prowadzeniu kampanii − w zbieraniu podpisów popierających zgłaszane listy, rozpowszechnianiu programów wyborczych, agitowaniu * nałożenie dodatkowych obowiązków, takich jak: wymóg oznakowania wszelkich materiałów wyborczych, wymóg usunięcia tych materiałów w ciągi 30 dni od dnia wyborów, zakaz umieszczania na niektórych budynkach, zakaz podawania w czasie ciszy wyborczej do wiadomości publicznej badań opinii publicznej * ustanowienie szczególnej procedury reagowania na nieprawdziwe dane i informacje zawarte w materiałach wyborczych i innych formach agitacji * ustanowienie szczególnych zasad dostępu komitetów wyborczych do publicznego radia i telewizji * ustanowienie szczególnych regulacji dot. finansowania kampanii wyborczej

Question 183

Jak przebiega głosowanie?

Answer 183

* tylko w lokalu obwodowej komisji wyborczej i trwa od godz. 6.00 do godz. 20.00. * W tym czasie w lokalu powinno być stale obecnych min. 3 członków obwodowej komisji i ew. mężowie zaufania wyznaczeni przez komitety wyborcze * Wyborcom umieszczonym na spisie wydaje się karty do głosowania, następnie, z zachowaniem zasady tajności, wyborca oddaje głos * niepostawienie „x”, lub postawienie ich zbyt dużo skutkuje nieważnością głosu

Question 184

Jak przebiega ustalenie wyników głosowania?

Answer 184

• ustalenie wyników głosowania w poszczególnych obwodach głosowania − ustalenie liczby uprawnionych do głosowania − ustalenie liczby osób, którym wydano karty − ustalenie liczby kart do głosowania w urnie (frekwencja wyborcza) − ustalenie liczby głosów nieważnych − ustalenie liczby głosów oddanych na poszczególnych kandydatów (Senat i prezydent) − ustalenie liczby głosów oddanych na każdą z okręgowych list wyborczych i ilość głosów na każdego kandydata z danej listy (Sejm) • podanie wyników do publicznej wiadomości niezwłocznie do publicznej wiadomości i przekazanie do wyższej komisji • sumowanie wyników w wyższych komisjach i przekazywanie ich do PKW, która sumuje wyniki w skali kraju • ustalenie, które komitety wyborcze osiągnęły minimalne progi (wybory do Sejmu), i dokonanie rozdziału, metodą d’Hondta, mandatów pomiędzy poszczególne listy okręgów, następnie przydzielenie tych mandatów kandydatom • podanie przez PKW do publicznej wiadomości wyników wyborów

Question 185

Przesłanka ważności wyborów

Answer 185

Konieczną i wystarczającą przesłanką ważności wyborów jest ich zgodny przebieg z prawem. Badanie ważności wyborów należy do sądów.

Question 186

Procedura badania ważności wyborów:

Answer 186

• orzekanie o ew. protestach wyborczych • orzekanie o ważności wyborów • terminy: − prezydenckie – 30 dni − parlamentarne – 60 dni

Question 187

Istota protestu wyborczego

Answer 187

Protest wyborczy to skierowany do sądu wniosek wyborcy, wskazujący określone uchybienie w przeprowadzeniu wyborów i domagający się unieważnienia wyborów w całości lub części. Efektem orzeczenia SN o ważności wyborów może być stwierdzenie nieważności wyboru określonego posła lub senatora – w takim wypadku ich mandat wygasa i przeprowadza się wybory ponowne.

Question 188

Kto może złożyć protest wyborczy?

Answer 188

Każdy wyborca, w tym pełnomocnik – w ciągu 7 dni od ogłoszenia wyników przez PKW. Protest wnosi się do Sądu Najwyższego. Jest rozpatrywany w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych SN

Question 189

Zakres przedmiotowy protestu wyborczego (podstawa protestu)

Answer 189

Podstawą protestu w wyborach parlamentarnych może być dopuszczenia się przestępstwa przeciwko głosowaniu lub naruszenie przepisów ordynacji, dotyczących głosowania, ustalania wyników głosowania lub wyników wyborów. W wyborach prezydenckich podstawą protestu może być każde naruszenie przepisów ustawy

Question 190

W jakich wypadkach może nastąpić wygaśnięcie mandatu posła lub senatora?

Answer 190

• odmowa złożenia ślubowania • śmierć • utrata biernego prawa wyborczego (wybieralności) – np. poprzez skazanie na karę pozbawienia praw publicznych • zrzeczenie się mandatu • naruszenie przepisów o niepołączalności • orzeczenie sądu o złożeniu przez posła fałszywego oświadczenia lustracyjnego

Question 191

Co się dzieje w przypadku wygaśnięcia mandatu parlamentarnego? Na czym polegają wybory uzupełniające?

Answer 191

* w przypadku wygaśnięcia mandatu senatora – przeprowadza się wybory uzupełniające (w ciągu 3 miesięcy, ale nie w ostatnim półroczu kadencji izby) * w przypadku wygaśnięcia mandatu posła – stosuje się technikę wstąpienia następnego z listy. Marszałek Sejmu postanawia o zajęciu mandatu przez kandydata z tej samej okręgowej listy wyborczej, który uzyskał kolejno największą liczbę głosów w wyborach i wyraził zgodę na objęcie mandatu * podobnie jak mandat poselski obsadzany jest mandat do Parlamentu Europejskiego

Question 192

Zdefiniuj pojęcie referendum i jego istotę

Answer 192

Referendum – głosowanie ludowe, jest formą demokracji bezpośredniej, polegającą na wypowiadaniu się wyborców w głosowaniu na tematy dotyczące spraw całego państwa lub jego określonej części. Istotą referendum jest nadanie mu postaci głosowania, które przebiega w oparciu o podstawowe zasady prawa wyborczych (powszechność, równość, bezpośredniość i tajność) oraz sformułowanie alternatywy „tak” lub „nie”, bądź opcji, której wyborca daje preferencję w głosowaniu

Question 193

Plebiscyt a referendum

Answer 193

W prawie polskim rozróżnia się: − referendum – rozumiane jako głosowanie nad określonym problemem − plebiscyt – rozumiane jako głosowanie nad wyrażeniem poparcia lub zaufania określonej osoby

Question 194

Plebiscyt w prawie polskim a międzynarodowym

Answer 194

Plebiscyt – głosowanie nad wyrażeniem poparcia lub zaufania określonej osoby Plebiscyt w prawie międzynarodowym – odnosi się do głosowania ogółu mieszkańców danego terytorium nad jego przynależnością państwową (np. plebiscyty na Warmii i Mazurach po I wojnie światowej)

Question 195

Klasyfikacja referendów

Answer 195

* kryterium zasięgu terytorialnego − referendum ogólnokrajowe − referendum lokalne * kryterium obowiązku przeprowadzania − referendum obligatoryjne − referendum fakultatywne * kryterium skutków prawnych − referendum wiążące − referendum konsultatywne * kryterium momentu przeprowadzenia − referendum uprzednie − referendum następcze

Question 196

Referendum ogólnokrajowe a lokalne

Answer 196

• referendum ogólnokrajowe – przewidywane jest przez Konstytucję RP w sprawach o szczególnym znaczeniu dla państwa − może je zarządzić Sejm bezwzględną większością głosów w obecności min. połowy ustawowej liczny posłów, lub Prezydent RP za zgodą Senatu wyrażoną bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby senatorów − jeśli w referendum ogólnokrajowym wzięło udział więcej niż 50% uprawnionych do głosowania – wynik referendum jest wiążący co do zasady • referendum lokalne – Konstytucja przewiduje, że członkowie wspólnoty samorządowej mogą tą drogą decydować o sprawach dotyczących tej wspólnoty, w ty o odwołaniu pochodzącego z bezpośrednich wyborów organu samorządu terytorialnego

Question 197

Referendum obligatoryjne a fakultatywne

Answer 197

* referendum obligatoryjne – przeprowadzane jest wówczas, kiedy podjęcie określonego aktu lub decyzji musi zostać dokonane lub potwierdzone w referendum (np. przyjęcie obecnej Konstytucji) * referendum fakultatywne – przeprowadzane w wypadkach, kiedy podmioty zarządzające referendum uznają to za potrzebne

Question 198

Referendum wiążące a konsultatywne

Answer 198

• referendum wiążące – gdy akt, lub decyzja w nim podjęta nabiera bezpośredniej skuteczności prawnej • referendum konsultatywne – wynik referendum stanowi jedynie wskazówkę dla ostatecznego podjęcia decyzji lub ustanowienia aktu przez upoważniony organ państwa.

Question 199

Referendum uprzednie a następcze

Answer 199

* referendum uprzednie – jego wynik ma być przesłanką wiążącą albo tylko sugerującą, przy podejmowaniu decyzji czy ustanawianiu aktu * referendum następcze – jego wynik zatwierdza akt lub decyzję już podjętą przez upoważniony organ państwowy

Question 200

Wymień słabości referendum

Answer 200

• referendum ma charakter demagogiczny, gdyż oczekuje odpowiedzi w sprawach, w których potrzebna jest fachowa analiza • referendum jest podatne na emocje i wykorzystuje niewiedzę • oddanie rozstrzygnięcia w ręce wyborców często oznacza odebranie prawa decyzji parlamentowi – potencjał antyparlamentarny – referendum może nabrać charakteru plebiscytu • referendum pozostawia wyborcy alternatywę „tak” albo „nie”, co z jednej strony może zachęcić do manipulacji w formułowaniu pytać, z drugiej strony – w sprawach złożonych trudno jest udzielać prostych odpowiedzi • prawidłowemu wykonywaniu władzy służy zasada przedstawicielstwa • z krytyki wyłącza się referendum w sprawie zatwierdzenia konstytucji z uwagi na szczególny charakter tego aktu

Question 201

Jakie znasz procedury (instytucje) demokracji bezpośredniej?

Answer 201

• referendum • inicjatywa ludowa Formy te mają charakter uzupełniający wobec działalności organów przedstawicielskich. Konstytucyjne unormowania referendum należy traktować jako rozwiązania wyjątkowe, wobec zwykłego – wartość podstawową konstytucja przypisuje demokracji przedstawicielskiej.

Question 202

W jakich sytuacjach szczegółowych konstytucja przewiduje konieczność lub możność przeprowadzenia referendum?

Answer 202

• w sprawie wyrażenia zgody na ratyfikację umowy międzynarodowej, na podstawie której Polska przekaże organizacji międzynarodowej lub organowi międzynarodowemu kompetencje organów władzy państwowej w niektórych sytuacjach – o tym czy wybrana zostanie droga ustawy, czy referendum decyduje Sejm. Przykład – referendum zobowiązujące prezydenta RP do ratyfikowania układu wprowadzającego Polskę do UE. − ogólnokrajowe, wiążące, uprzednie, fakultatywne • jako element procedury zmiany konstytucji (dopiero po uchwaleniu przez Sejm i Senat ustawy zmieniającej konstytucję), przy spełnieniu przesłanek − zmiana treści przepisów dotyczących rozdziałów I, II lub XII − przeprowadzenia referendum musi zażądać prezydent, Senat, lub min. 1/5 liczby posłów. Referendum musi zostać przeprowadzone, a zmiana konstytucji zostaje przyjęta, jeżeli opowie się za nią większość głosujących, bez względu na frekwencję. − ogólnokrajowe, wiążące, uprzednie, obligatoryjne

Question 203

Omów przedmiot referendum w sprawach o szczególnym znaczeniu dla państwa

Answer 203

Referendum to ma zawsze charakter fakultatywny. Przedmiotem referendum mogą być: • tylko sprawy o szczególnym znaczeniu dla państwa – co oznacza zakaz przeprowadzania referendum w sprawach, które owego szczególnego znaczenia nie posiadają • szczególne znaczenie musi się odnosić do państwa – a nie do pewnych tylko środowisk, grup, czy terytoriów (konieczny jest bezpośredni związek z interesami państwa jako całości) • przedmiotem może być każda sprawa o znaczeniu szczególnym dla państwa – co oznacza, że ustawodawca nie może wprowadzić żadnych wyłączających wyjątków • przedmiotem może być tylko sprawa, rozumiana jako problem natury ogólnej, czy kierunkowej • przedmiotem mogą być sprawy, a nie tylko sprawa – co oznacza, że w jednym referendum można poddać pod rozstrzygnięcie wyborców kilka spraw, nawet ze sobą nie powiązanych

Question 204

Referendum w sprawie zmiany konstytucji

Answer 204

* referendum może stać się elementem procedury zmiany konstytucji, ale dopiero po uchwaleniu przez Sejm i Senat ustawy zmieniającej Konstytucję * może dotyczyć zmiany tylko przepisów dotyczących rozdziałów I, II lub XII konstytucji * przeprowadzenia referendum musi zażądać prezydent, Senat lub grupa posłów stanowiąca 1/5 ustawowego składu Sejmu (wówczas referendum musi zostać przeprowadzone) * zmiana konstytucji zostaje przyjęta, jeżeli opowie się za nią większość głosujących, bez względu na frekwencje

Question 205

W jakich sprawach nie można zastosować referendum? Czy doktryna sformułowała ograniczenie co do przedmiotu referendum?

Answer 205

Referendum nie można zastosować dla ustanowienia konkretnego aktu czy decyzji, co do których kompetencje należą do z mocy konstytucji lub ustaw, do innego organy państwowego. W szczególności: − dla dokonania ratyfikacji umowy międzynarodowej − zdymisjonowania rządu − obsadzenia określonego stanowiska, czy urzędu państwowego − do uchwalenia ustawy − nie może zastąpić parlamentu w podejmowaniu aktów i decyzji jemu przypisanych

Question 206

Kiedy nie wolno przeprowadzać referendum ogólnokrajowego w żadnej jego postaci?

Answer 206

W czasie stanu nadzwyczajnego oraz w ciągu 90 dni po jego zakończeniu

Question 207

Podmiotem prawa zarządzenia referendum jest:

Answer 207

• Sejm – podejmuje uchwałę w sprawie zarządzenia referendum autonomicznie, bezwzględną większością głosów, w obecności min. 50% ustawowej liczby posłów. − może to uczynić z własnej inicjatywy, lub na wniosek określonych podmiotów (Senat, RM, grupa min. 500.000 wyborców). − inicjatywa wyborców nie może dotyczyć wydatków i dochodów, obronności państwa, amnestii • Prezydent działający za zgodą Senatu – zgoda Senatu jest gwarancją praw parlamentu. Senat wyraża zgodę w formie uchwały, bezwzględną większością głosów − Senat może jedynie wyrazić zgodę lub nie − Senat nie ma prawa wpływu na sposób przeprowadzania referendum, zadawania pytań itp.

Question 208

Kto może żądać zarządzenia przeprowadzenia referendum

Answer 208

− Senat, − Rada Ministrów, − grupa minimum 500.000 wyborców

Question 209

Jakie ograniczenia wprowadzone zostały przy inicjatywie obywatelskiej do zarządzenia referendum?

Answer 209

Inicjatywa obywatelska nie może dotyczyć | • wydatków i dochodów państwa • obronności państwa • amnestii

Question 210

Zasady i tryb przeprowadzania referendum

Answer 210

• udział wyborców oparty jest o zasady − powszechności, − równości, − bezpośredniości − tajności głosowania • referendum przeprowadzane jest przez PKW, komisarzy wyborczych powoływanych przez PKW, oraz obwodowe komisje ds. referendum • obwody do głosowania tworzone są podobnie jak przy wyborach parlamentarnych, podobne są zasady sporządzania rejestrów i spisów osób uprawnionych do udziału w referendum • określenie podmiotów uprawnionych do formalnego udziału w kampanii referendalnej − partie polityczne, które uzyskały min. 3% głosów w ostatnich wyborach − kluby parlamentarne − ogólnopolskie stowarzyszenia, organizacje społeczne, fundacje, o ile zostały zarejestrowane lub zgłoszone na min. 1 rok przed datą zarządzenia referendum, a ich statutowa działalność jest związana z przedmiotem referendum − pełnomocnik grupy wyborców, z których inicjatywy zostało zarządzone referendum • głosowanie w referendum może być przeprowadzone w ciągu 1 lub 2 dni. • głosowanie polega na zaznaczeniu przez wyborcę odpowiedzi „tak” lub „nie”, albo na zaznaczeniu wariantu, za którym się odpowiada. • po ustaleniu wyników głosowania PKW ustala wynik referendum, podaje go do publicznej wiadomości i przekazuje do SN stosowne materiały celem stwierdzenia ważności referendum.

Question 211

Kampania referendalna

Answer 211

Kampania referendalna polega na prezentowaniu stanowiska w sprawie będącej przedmiotem referendum przez poszczególnych uczestników życia politycznego, z tym, że cechą charakterystyczną jest określenie podmiotów uprawnionych do formalnego udziału w tej kampanii, co ma znaczenie zwłaszcza dla bezpłatnego dostępu do mediów publicznych. Podmiotami tymi są: − partie polityczne, które uzyskały min. 3% głosów w ostatnich wyborach − kluby parlamentarne − ogólnopolskie stowarzyszenia, organizacje społeczne, fundacje, o ile zostały zarejestrowane lub zgłoszone na min. 1 rok przed datą zarządzenia referendum, a ich statutowa działalność jest związana z przedmiotem referendum − pełnomocnik grupy wyborców, z których inicjatywy zostało zarządzone referendum Zgłoszenie podmiotów uprawnionych do udziału w kampanii podlegają weryfikacji przez PKW, ostateczne rozstrzygnięcia należą do SN.

Question 212

Ważność a wynik referendum

Answer 212

Referendum jest ważne, jeżeli przy jego przeprowadzeniu nie doszło do takich naruszeń prawa, które mogły mieś wpływ na wynik głosowania. O wyniku referendum decyduje frekwencja głosujących oraz liczba głosów oddanych na jedną z alternatyw. Wynik jest wiążący co do zasady, jeżeli w referendum wzięła udział więcej niż połowa uprawnionych do głosowania Wynik jest rozstrzygający, gdy ponadto większość biorących udział w głosowaniu opowiedziała się za jednym z dwóch przedstawionych rozwiązań. W takiej sytuacji wynik referendum musi zostać zrealizowany.

Question 213

Konsekwencje prawne referendum wiążącego, ważnego i które przyniosło rozstrzygnięcie

Answer 213

W takiej sytuacji wynik referendum musi zostać zrealizowany przez właściwe organy państwowe. Maja one obowiązek niezwłocznie podjąć odpowiednie działania – wydać akty prawne, lub podjąć inne decyzje – nie później niż 60 dni od dnia ogłoszenia uchwały SN stwierdzającej ważność referendum.

Question 214

Co się stanie, jeśli podmioty zobowiązane do wykonania referendum nie wykonają swojego obowiązku?

Answer 214

• prezydent, premier, ministrowie mogą zostać pociągnięci do odpowiedzialności przed TS • nie ma prawnego mechanizmu, który mógłby zmusić Sejm do uchwalenia ustaw koniecznych dla takiej realizacji (polityczno-moralny wymiar skutków)

Question 215

W jakiej sytuacji wynik referendum jest wiążący, ale nie rozstrzygający?

Answer 215

Wynik może być wiążący, bo weźmie w nim udział ponad połowa uprawnionych, ale nie przyniesie rozstrzygnięcia, bo zabraknie większości popierającej jedno z dwóch rozwiązań. Wówczas wynik referendum nie zobowiązuje organów państwowych do podjęcia działań służących jego wykonaniu.

Question 216

Przedmiot referendum lokalnego

Answer 216

• sprawy dotyczące danej wspólnoty samorządowej, w tym sprawy odwołania organów samorządowych pochodzących z wyborów bezpośrednich − możliwe jest przeprowadzenie referendum w sprawie odwołania rady gminy, miasta, powiatu, sejmiku wojewódzkiego, w sprawie odwołania wójta, burmistrza, prezydenta miasta − przedmiotem referendum lokalnego nie mogą być sprawy, które nie mieszczą się w kompetencji danej wspólnoty samorządowej − samoopodatkowanie

Question 217

Inicjatywa przeprowadzenia referendum lokalnego należy do (podmiot referendum lokalnego):

Answer 217

• organu stanowiącego danej jednostki terytorialnej • mieszkańców (na szczeblu gminy lub powiatu – wniosek poparty podpisami 10% mieszkańców, na szczeblu województwa – 5%)

Question 218

Wymogi ważności referendum lokalnego

Answer 218

Referendum jest ważne, jeżeli wzięło w nim min. 30% uprawnionych do głosowania. Wynik jest rozstrzygający, jeżeli za jednym z rozwiązań oddano więcej niż połowę ważnych głosów. Referendum gminne w sprawie samoopodatkowania jest rozstrzygające, jeżeli opowie się za tym min. 2/3 głosujących

Question 219

Co się stanie, jeżeli podmioty zobowiązane do wykonania referendum nie wykonają swojego obowiązku?

Answer 219

* jeżeli w referendum zapadło rozstrzygnięcie – to musi ono zostać zrealizowane * organy państwowe maja obowiązek niezwłocznego podjęcia odpowiednich działań, czyli wydania aktów prawnych bądź podjęcia innych decyzji * prezydent, premier, ministrowie – w razie niewykonania tego obowiązku – mogą zostać pociągnięci do odpowiedzialności przed TS * Sejm – brak mechanizmów prawnych; jedyna sankcja mieści się w wymiarze polityczno- moralnym (w postaci oceny działalności parlamentu, wyniku kolejnych wyborów)

Question 220

Zdefiniuj parlament – cecha wspólna dla wszystkich demokratycznych systemów ustrojowych

Answer 220

Parlament to naczelny organ państwowy złożony z demokratycznie wybieranych przedstawicieli narodu, realizujący władzę ustawodawczą i sprawujący kontrolę nad funkcjonowaniem władzy wykonawczej

Question 221

Istota parlamentu

Answer 221

Istotą parlamentu jest jego ukształtowanie jako organu reprezentacji narodu (organu przedstawicielskiego) – parlament jest jedynym organem państwowym powoływanym w taki sposób, że jego skład odzwierciedla podstawowe orientacje i preferencje polityczne ogółu wyborców. Jest to jedyny organ, który jest zdolny do reprezentacji woli narodu-suwerena przy uwzględnieniu politycznej różnorodności interesów, sympatii i opinii wyborców

Question 222

Co oznacza, że parlament ma charakter przedstawicielski?

Answer 222

Przedstawicielski charakter parlamentu oznacza, że wszyscy jego członkowie pochodzą z wyborów. W związku z tym wszyscy członkowie parlamentu mają taką samą sytuację prawną (zasada jednolitości składu).

Question 223

Pozycja i rola parlamentu przez pryzmat zasady podziału władz

Answer 223

Zasada podziału władz wyklucza skoncentrowanie w parlamencie wszystkich decyzji i zadań państwa, wymaga natomiast zachowania określonej równowagi pomiędzy poszczególnymi władzami. Parlament, włączony w system hamulców i równowagi, jest związany wzajemnym oddziaływaniem z władzą wykonawczą oraz sądowniczą.

Question 224

Wyjaśnij związek parlamentu z władzą wykonawcza

Answer 224

* uczestnictwo w powoływaniu rządu * możliwość pociągnięcia rządu lub ministrów do odpowiedzialności parlamentarnej, * możność pociągnięcia prezydenta do odpowiedzialności konstytucyjnej, gdy zaistnieją po temu powody * władza wykonawcza dysponuje różnymi formami oddziaływania na wykonywanie przez parlament jego funkcji ustawodawczej − rządowe prawo inicjatywy ustawodawczej − weto prezydenckie wobec ustawy * władza wykonawcza, w razie konfliktu z parlamentem może go rozwiązać (w Polsce możliwość ta istnieje tylko w ograniczonym zakresie)

Question 225

Wyjaśnij związek parlamentu z władzą sądownicza

Answer 225

• uchwalanie przez parlament ustaw, które wiążą sędziów przy wykonywaniu funkcji orzeczniczych • parlament ma wpływ na powoływanie sędziów TK i TS • władza sądownicza, poprzez TK, może uznawać uchwalone przez parlament ustawy za sprzeczne z konstytucją i pozbawiać je mocy obowiązującej

Question 226

Na czym polega zasada jednolitości składu izby?

Answer 226

Przedstawicielski charakter I izby ustanawia zasadę jednakowej sytuacji prawnej jej członków (zasadę jednolitości składu). Wszyscy deputowani są wybierani w oparciu o takie same zasady prawa wyborczego i w takim samym stopniu są reprezentantami całego narodu. Wynika z tego zakaz ustanawiania różnych kategorii posłów o odmiennym statusie prawnym.

Question 227

Na czym polega zasada autonomii izb parlamentu?

Answer 227

Zasada autonomii izb parlamentu polega na uznaniu wyłącznej właściwości parlamentu do podejmowania pewnych rozstrzygnięć, dotyczących zwłaszcza jego wewnętrznej organizacji i sposobu działania. Autonomia w aspekcie formalnym (regulaminowa) – każda izba ma wyłączne prawo do uchwalania swojego regulaminu, który w ramach ogólnej regulacji konstytucyjnej normuje wewnętrzną organizację izby, rolę posłów (senatorów) w pracach izby, postępowanie w realizacji poszczególnych zadań i kompetencji przypisanych izbie. Zastrzeżenie normowania tych materii w regulaminie oznacza, że nie mogą być normowane w innych aktach (np. ustawach). Autonomia w aspekcie materialnym – wymaga stworzenia parlamentowi niezbędnych gwarancji swobodnego wykonywania zadań konstytucyjnych, a parlamentarzystom – swobodnego wykonywania ich mandatu Autonomia personalna – wyłączność ustalania składu organów wewnętrznych Autonomia budżetowo-finansowa – wyłączność ustalania budżetu i decydowania o sposobie jego wykonywania Autonomia terytorialna – odrębność siedziby parlamentu i wyłączność zarządzania swoim terenem Autonomia jurysdykcyjna – wyłączność decyzji w sprawach immunitetowych i dyscyplinarnych

Question 228

Regulaminy izb parlamentu są właściwe do uregulowania:

Answer 228

− ich organizacji wewnętrznej − porządku prac − trybu powołania i działalności ich organów − sposobu wykonywania konstytucyjnych i ustawowych obowiązków organów państwowych wobec danej izby

Question 229

Jaki jest charakter prawny regulaminów izb parlamentu?

Answer 229

Regulaminy obu izb są uchwalane w formie uchwał danej izby, co oznacza zakaz regulacji materii regulaminów w formie ustawy. Skutkiem tego jest to, że regulaminów parlamentarnych nie można traktować jako źródeł prawa powszechnie obowiązującego – nie mogą normować sytuacji prawnej osób fizycznych czy prawnych, zwłaszcza względem Sejmu, Senatu i ich organów. Są źródłem prawa wewnętrznego.

Question 230

Na czym polega wtórny (proceduralny) charakter regulaminów parlamentarnych?

Answer 230

Regulaminy parlamentarne mogą określać sposób wykonywania konstytucyjnych i ustawowych obowiązków organów państwowych wobec izby, ale wpierw musi dojść – w konstytucji lub ustawie – do materialnego sformułowania określonego obowiązku po stronie określonego organu państwowego. Dlatego o regulaminach mówimy, że mają charakter wtórny.

Question 231

W obecnym stanie prawnym obowiązują następujące regulaminy parlamentarne:

Answer 231

• Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej • Regulamin Senatu Zgromadzenie Narodowe obecnie nie posiada regulaminu. Istnieją tylko 4 akty częściowe o regulaminowym charakterze

Question 232

Jakie kwestie związane z parlamentem są normowane ustawowo?

Answer 232

Ustawowo regulowane są kwestie wykraczające poza materie o czysto wewnętrznym charakterze. Należą do nich zwłaszcza: • ustawa o wykonywania mandatu posła i senatora • ustawa o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne • ustawa o sejmowej komisji śledczej • ustawa o współdziałaniu RM z Sejmem i Senatem w sprawach związanych z członkowstwem RP w UE

Question 233

Na czym polega zasada dwuizbowości parlamentu?

Answer 233

Zasada dwuizbowości polega na tym, że parlament ma strukturę złożoną – składa się z dwóch izb – pierwszej i drugiej. W Polsce obecnie mamy (od 1989 r.) Sejm (izba pierwsza) i Senat (izba druga). Z istnieniem dwóch członów parlamentu związane jest określenie podziału kompetencji i ich wzajemnych relacji.

Question 234

Jakiego rodzaju relacje mogą zachodzić pomiędzy izbami parlamentu?

Answer 234

Izby parlamentu mogą być równouprawnione – do podjęcia decyzji państwowych potrzebna jest wówczas zgoda obu izb i ich jednorodne działanie Może również występować brak równouprawnienia izb – najczęściej pozycja słabsza (podporządkowana) przypada izbie drugiej. Kompetencje izby drugiej są zazwyczaj ograniczone – w systemie parlamentarnym bierze ona udział tylko w procesie ustawodawczym, a wyjątkowo kreacyjnym. Funkcja kontrolna przypada zazwyczaj wyłącznie izbie pierwszej.

Question 235

Co to jest dwuizbowość nierównorzędna? (supremacja Sejmu nad Senatem)

Answer 235

Dwuizbowość nierównorzędna (niepełna) wynika z braku równouprawnienia izb parlamentu – zróżnicowania kompetencji. W Polsce pozycja izby silniejszej przyznana jest Sejmowi, a wyraża się to przede wszystkim w treści Konstytucji, która powierza władzę ustawodawczą wspólnie Sejmowi i Senatowi, ale: − sprawowanie kontroli nad działalnością rządu należy tylko do Sejmu − powoływanie rządu, egzekwowanie jego odpowiedzialności należy tylko do Sejmu − kompetencje Senatu mieszczą się w modelu tzw. izby refleksji − Sejm, o ile jest w stanie zbudować odpowiednią większość – może narzucić Senatowi swoje stanowisko − byt Senatu jest uzależniony od losów Sejmu (powiązanie formalne)

Question 236

Do czego odnosi się pojęcia „izba refleksji”. Uzasadnij

Answer 236

Pojęcie „izba refleksji” odnosi się do Senatu. Prof. Banaszak mówi tak o Senacie ze względu na kompetencję przyznaną Senatowi do weta ustawodawczego, które daje możliwość ponownego przeanalizowania przez Sejm treści przyjętych rozwiązań prawnych. Wynika to z faktu, że od Senatu oczekuje się większego doświadczenia

Question 237

Skład organów władzy ustawodawczej w Polsce (obecny Parlament):

Answer 237

* Sejm – 460 posłów – wybieranych w wyborach powszechnych, bezpośrednich, proporcjonalnych i równych, w głosowaniu tajnym – Sejm posiada przedstawicielski charakter, posłowie muszą być wybierani w oparciu o kryterium terytorialne, wybory muszą się odbywać w wielomandatowych okręgach, których liczba wynika z liczby ludności a rozdział mandatów dokonywany jest pomiędzy konkurujące partie na zasadzie proporcjonalności. * Senat – 100 senatorów – wybieranych w wyborach powszechnych, bezpośrednich i tajnych. Swoboda regulacyjna ustawodawcy wynika tu z braku koncepcji co do tego, jaki ma być charakter ustrojowy Senatu.

Question 238

Wymień kompetencje Sejmu

Answer 238

* funkcja ustawodawcza * funkcja kreacyjna * funkcja kontrolna

Question 239

Na czym polega funkcja ustawodawcza Sejmu

Answer 239

Funkcja ustawodawcza polega na obowiązku parlamentu do stanowienia ustaw jako podstawowych i powszechnie obowiązujących aktów prawnych. Jest to podstawowe zadanie Sejmu.

Question 240

Na czym polega funkcja kreacyjna Sejmu

Answer 240

* Sejm uczestniczy w tworzeniu rządu udzielając wotum zaufania powołanej przez Prezydenta Radzie Ministrów lub samodzielnie wybierając Prezesa Rady Ministrów i proponowany przez niego skład rządu. * Sejm, za zgodą Senatu, powołuje Prezesa NIK, RPO i GIODO. * Na wniosek Prezydenta Sejm powołuje Prezesa NBP. * Sejm powołuje także członków TK i TS, część składu KRdRiT, KRdS i RPP.

Question 241

Na czym polega funkcja kontrolna Sejmu?

Answer 241

• na sprawowaniu kontroli nad działalnością rządu w zakresie określonym przepisami Konstytucji i ustaw. • Konstytucja daje Sejmowi także kontrolę nad działalnością samorządu terytorialnego. • Funkcję kontrolną Sejm realizuje poprzez: − interpelacje, zapytania poselskie oraz pytania w sprawach bieżących kierowane do Premiera lub poszczególnych ministrów, − wyrażanie Radzie Ministrów wotum nieufności, − wyrażanie wotum nieufności ministrowi, − wyrażanie wotum zaufania - na wniosek Premiera - Radzie Ministrów, − rozpatrywanie sprawozdań NIK, KRdRiT, GIODO, wysłuchanie corocznej informacji RPO − Funkcje kontrolną Sejm sprawuje także poprzez komisje parlamentarne, których zadaniem jest rozpatrywanie sprawozdań i informacji ministrów.

Question 242

Wymień kompetencje Senatu

Answer 242

• udział w ustawodawstwie • udział w sejmowej funkcji kreacyjnej: − powoływanie niektórych konstytucyjnych organów państwowych (Prezes NIK, RPO, 1 członek KRdRiT, 3 członków Rady Polityki Pieniężnej Sejm nie uczestniczy w wykonywaniu funkcji kontrolnych wobec rządu, nie bierze udziału w powoływaniu rządu i egzekwowaniu jego odpowiedzialności parlamentarnej

Question 243

W jakich przypadkach wymagana jest zgoda obu izb?

Answer 243

* przy zmianie Konstytucji | * przy wyrażaniu zgody na przyjęcie umowy ratyfikowanej

Question 244

Na czym polega formalne powiązanie Sejmu i Senatu?

Answer 244

Byt Senatu jest uzależniony od losów Sejmu – kadencje obu izb są wyznaczane czasokresem kadencji Sejmu. Rozwiązanie Sejmu powoduje też rozwiązanie Senatu.

Question 245

Co to jest Zgromadzenie Narodowe?

Answer 245

Zgromadzenie Narodowe jest odrębnym organem konstytucyjnym o własnych kompetencjach, złożonym w obu izb parlamentu (Sejmu i Senatu). Zgromadzenie Narodowe wykonując swoje kompetencje działa jako jedno ciało parlamentarne, składające się z posłów i senatorów, którzy obradują i głosują wspólnie i których należy traktować jako członków Zgromadzenia.

Question 246

Charakter ustrojowy Zgromadzenia Narodowego

Answer 246

Określenie charakteru ustrojowego Zgromadzenia Narodowego nie zostało dokonane w Konstytucji, Zgromadzenie jednak posiada własne kompetencje, określone w Konstytucji, a przy ich wykonywaniu działa jako jedno ciało parlamentarne, bez rozróżniania posłów i senatorów. W swej istocie ZN składa się z posłów i senatorów, którzy obradują i głosują wspólnie i których należy traktować jako członków Zgromadzenia – które należy traktować jako wyodrębniony organizacyjnie i kompetencyjnie organ.

Question 247

Obradom Zgromadzenia Narodowego przewodniczy:

Answer 247

Marszałek Sejmu, lub w jego zastępstwie Marszałek Senatu

Question 248

Organizacja wewnętrzna Zgromadzenia Narodowego

Answer 248

* Zgromadzeniu przewodniczy Marszałek Sejmu, lub w jego zastępstwie Marszałek Senatu * Formą działania Zgromadzenia Narodowego są wspólne obrady pełnego składu obu izb – jako ciała jednolitego

Question 249

Wymień kompetencje Zgromadzenia Narodowego

Answer 249

Zgromadzenie Narodowe działa w przypadkach określonych w Konstytucji. Kompetencje Zgromadzenia mają charakter enumeratywny, a są to: • przyjmowanie przysięgi od nowo wybranego prezydenta • stwierdzanie trwałej niezdolności prezydenta do sprawowania urzędu ze względu na stan zdrowia (nie dotyczy to sytuacji, gdy ta niezdolność ma charakter przejściowy • stawianie prezydenta w stan oskarżenia przed TS • wysłuchiwanie orędzia prezydenta.

Question 250

Kadencja – zdefiniuj pojęcia

Answer 250

Kadencja to okres, na jaki wyborcy udzielają organowi wybieralnemu pełnomocnictw i w jakim realizuje on swe zadania funkcjonując w chwilowym składzie pochodzącym z jednych wyborów.

Question 251

Istota kadencyjności

Answer 251

Kadencyjność jest koniecznym elementem przedstawicielskiego charakteru Sejmu (Senatu), gdyż tylko okresowa i poddana sztywnym procedurom odnawialność składu parlamentu może mu nadawać charakter rzeczywiście reprezentatywnego.

Question 252

Treść zasady kadencyjności

Answer 252

• nakaz nadania pełnomocnictwom danego organu z góry określonych ram czasowych • wymienione ramy nie mogą przekraczać rozsądnych granic • kadencyjność oznacza nakaz ustanowienia regulacji prawnych, które zapewnią ukonstytuowanie nowo wybranego organu tak, aby mógł on rozpocząć wykonywanie swoich funkcji bez zbędnej zwłoki

Question 253

Kadencja Sejmu i Senatu

Answer 253

Sejm i Senat są wybierane na 4 letnie kadencje. Kadencja Sejmu kończy się w dniu poprzedzającym pierwsze posiedzenie Sejmu następnej kadencji. Kadencja Senatu jest podporządkowana kadencji Sejmu. Rozpoczyna się i kończy w dniu rozpoczęcia i zakończenia kadencji Sejmu. W przypadku skrócenia kadencji Sejmu – skróceniu ulega również kadencja Senatu.

Question 254

Sposoby obliczania biegu kadencji

Answer 254

* W Polsce obowiązywała zasada, że kadencja Sejmu trwa 4 lata od dnia wyborów, a kolejne wybory muszą się odbyć już po upływie kadencji. Możliwe tu było precyzyjne dochowanie 4-letniego okresu kadencji, ale powodowało powstanie okresu międzykadencyjnego, w czasie którego parlamentu nie było. * Obecnie w Polsce przejmuje się drugi sposób, który polega na ścisłym powiązaniu upływającej i rozpoczynającej się kadencji. Nowa kadencja rozpoczyna się w dniu pierwszego posiedzenia Sejmu (w tym samym dniu rozpoczyna się kadencja Senatu), a stara trwa do chwili zebrania się nowego parlamentu. W konsekwencji parlament może istnieć nieprzerwanie i ulega likwidacji okres międzykadencyjny

Question 255

W jakich warunkach Konstytucja przewiduje przedłużenie kadencji Sejmu i Senatu?

Answer 255

Tylko w razie wprowadzenia jednego ze stanów nadzwyczajnych. Istnieje bowiem zakaz przeprowadzania wyborów w okresie: − obowiązywania stanu nadzwyczajnego − i okresie 90 dni po jego zakończeniu. Poza tym przedłużenie kadencji mogło by nastąpić tylko na podstawie specjalnie w tym celu uchwalonej ustawy zmieniającej konstytucję i na stałe ustanawiającą dłuższą kadencję lub też jednorazowo zawieszającą stosowanie zasady czteroletnich pełnomocnictw parlamentu i ustalającej późniejszy termin upływu kadencji

Question 256

W jakich warunkach dopuszczalne jest skrócenie kadencji? Kto może je zarządzić?

Answer 256

Skrócenie kadencji Sejmu może nastąpić z zastosowaniem dwóch procedur: • samorozwiązanie – wynika z własnej decyzji Sejmu − uchwałę taką Sejm musi podjąć większością min. 2/3 głosów ustawowej liczby posłów − uchwała taka może być podjęta w każdym czasie i z każdego powodu (z wyjątkiem skrócenia kadencji w czasie stanu nadzwyczajnego o 90 dni po jego ustaniu) − pełnia decyzji należy tu do Sejmu, mimo iż razem z Sejmem skróceniu ulega kadencja Senatu • rozwiązanie – mocą decyzji prezydenta – jest to klasyczny instrument zachowania równowagi między legislatywą a egzekutywą. Rozwiązanie Sejmu (i Senatu) może nastąpić: − obligatoryjnie – w procesie tworzenia rządu – w razie niezdolności Sejmu do wyrażenia wotum zaufania rządowi powołanemu przez prezydenta, lun niezdolności do wybrania własnego rządu − fakultatywnie – w procesie uchwalania ustawy budżetowej – w razie niezdolności izb do jej przyjęcia w okresie 4 miesięcy

Question 257

W jakich przypadkach wymagana jest zgoda obu izb?

Answer 257

* przy zmianie Konstytucji | * przy wyrażaniu zgody na przyjęcie umowy ratyfikowanej

Question 258

Na czym polega formalne powiązanie Sejmu i Senatu?

Answer 258

Byt Senatu jest uzależniony od losów Sejmu – kadencje obu izb są wyznaczane czasokresem kadencji Sejmu. Rozwiązanie Sejmu powoduje też rozwiązanie Senatu.

Question 259

Co to jest Zgromadzenie Narodowe?

Answer 259

Zgromadzenie Narodowe jest odrębnym organem konstytucyjnym o własnych kompetencjach, złożonym w obu izb parlamentu (Sejmu i Senatu). Zgromadzenie Narodowe wykonując swoje kompetencje działa jako jedno ciało parlamentarne, składające się z posłów i senatorów, którzy obradują i głosują wspólnie i których należy traktować jako członków Zgromadzenia.

Question 260

Charakter ustrojowy Zgromadzenia Narodowego

Answer 260

Określenie charakteru ustrojowego Zgromadzenia Narodowego nie zostało dokonane w Konstytucji, Zgromadzenie jednak posiada własne kompetencje, określone w Konstytucji, a przy ich wykonywaniu działa jako jedno ciało parlamentarne, bez rozróżniania posłów i senatorów. W swej istocie ZN składa się z posłów i senatorów, którzy obradują i głosują wspólnie i których należy traktować jako członków Zgromadzenia – które należy traktować jako wyodrębniony organizacyjnie i kompetencyjnie organ.

Question 261

Obradom Zgromadzenia Narodowego przewodniczy:

Answer 261

Marszałek Sejmu, lub w jego zastępstwie Marszałek Senatu

Question 262

Organizacja wewnętrzna Zgromadzenia Narodowego

Answer 262

* Zgromadzeniu przewodniczy Marszałek Sejmu, lub w jego zastępstwie Marszałek Senatu * Formą działania Zgromadzenia Narodowego są wspólne obrady pełnego składu obu izb – jako ciała jednolitego

Question 263

Wymień kompetencje Zgromadzenia Narodowego

Answer 263

Zgromadzenie Narodowe działa w przypadkach określonych w Konstytucji. Kompetencje Zgromadzenia mają charakter enumeratywny, a są to: • przyjmowanie przysięgi od nowo wybranego prezydenta • stwierdzanie trwałej niezdolności prezydenta do sprawowania urzędu ze względu na stan zdrowia (nie dotyczy to sytuacji, gdy ta niezdolność ma charakter przejściowy • stawianie prezydenta w stan oskarżenia przed TS • wysłuchiwanie orędzia prezydenta.

Question 264

Kadencja – zdefiniuj pojęcia

Answer 264

Kadencja to okres, na jaki wyborcy udzielają organowi wybieralnemu pełnomocnictw i w jakim realizuje on swe zadania funkcjonując w chwilowym składzie pochodzącym z jednych wyborów.

Question 265

Istota kadencyjności

Answer 265

Kadencyjność jest koniecznym elementem przedstawicielskiego charakteru Sejmu (Senatu), gdyż tylko okresowa i poddana sztywnym procedurom odnawialność składu parlamentu może mu nadawać charakter rzeczywiście reprezentatywnego.

Question 266

Treść zasady kadencyjności

Answer 266

• nakaz nadania pełnomocnictwom danego organu z góry określonych ram czasowych • wymienione ramy nie mogą przekraczać rozsądnych granic • kadencyjność oznacza nakaz ustanowienia regulacji prawnych, które zapewnią ukonstytuowanie nowo wybranego organu tak, aby mógł on rozpocząć wykonywanie swoich funkcji bez zbędnej zwłoki

Question 267

Kadencja Sejmu i Senatu

Answer 267

Sejm i Senat są wybierane na 4 letnie kadencje. Kadencja Sejmu kończy się w dniu poprzedzającym pierwsze posiedzenie Sejmu następnej kadencji. Kadencja Senatu jest podporządkowana kadencji Sejmu. Rozpoczyna się i kończy w dniu rozpoczęcia i zakończenia kadencji Sejmu. W przypadku skrócenia kadencji Sejmu – skróceniu ulega również kadencja Senatu.

Question 268

Sposoby obliczania biegu kadencji

Answer 268

* W Polsce obowiązywała zasada, że kadencja Sejmu trwa 4 lata od dnia wyborów, a kolejne wybory muszą się odbyć już po upływie kadencji. Możliwe tu było precyzyjne dochowanie 4-letniego okresu kadencji, ale powodowało powstanie okresu międzykadencyjnego, w czasie którego parlamentu nie było. * Obecnie w Polsce przejmuje się drugi sposób, który polega na ścisłym powiązaniu upływającej i rozpoczynającej się kadencji. Nowa kadencja rozpoczyna się w dniu pierwszego posiedzenia Sejmu (w tym samym dniu rozpoczyna się kadencja Senatu), a stara trwa do chwili zebrania się nowego parlamentu. W konsekwencji parlament może istnieć nieprzerwanie i ulega likwidacji okres międzykadencyjny

Question 269

W jakich warunkach Konstytucja przewiduje przedłużenie kadencji Sejmu i Senatu?

Answer 269

Tylko w razie wprowadzenia jednego ze stanów nadzwyczajnych. Istnieje bowiem zakaz przeprowadzania wyborów w okresie: − obowiązywania stanu nadzwyczajnego − i okresie 90 dni po jego zakończeniu. Poza tym przedłużenie kadencji mogło by nastąpić tylko na podstawie specjalnie w tym celu uchwalonej ustawy zmieniającej konstytucję i na stałe ustanawiającą dłuższą kadencję lub też jednorazowo zawieszającą stosowanie zasady czteroletnich pełnomocnictw parlamentu i ustalającej późniejszy termin upływu kadencji

Question 270

W jakich warunkach dopuszczalne jest skrócenie kadencji? Kto może je zarządzić?

Answer 270

Skrócenie kadencji Sejmu może nastąpić z zastosowaniem dwóch procedur: • samorozwiązanie – wynika z własnej decyzji Sejmu − uchwałę taką Sejm musi podjąć większością min. 2/3 głosów ustawowej liczby posłów − uchwała taka może być podjęta w każdym czasie i z każdego powodu (z wyjątkiem skrócenia kadencji w czasie stanu nadzwyczajnego o 90 dni po jego ustaniu) − pełnia decyzji należy tu do Sejmu, mimo iż razem z Sejmem skróceniu ulega kadencja Senatu • rozwiązanie – mocą decyzji prezydenta – jest to klasyczny instrument zachowania równowagi między legislatywą a egzekutywą. Rozwiązanie Sejmu (i Senatu) może nastąpić: − obligatoryjnie – w procesie tworzenia rządu – w razie niezdolności Sejmu do wyrażenia wotum zaufania rządowi powołanemu przez prezydenta, lun niezdolności do wybrania własnego rządu − fakultatywnie – w procesie uchwalania ustawy budżetowej – w razie niezdolności izb do jej przyjęcia w okresie 4 miesięcy

Question 271

Na czym polega dwuwarstwowe pojmowanie norm o prawach jednostki?

Answer 271

Oznacza to, że każdy przepis konstytucyjny, wyrażający konkretne prawo, czy wolność musi być rozumiany jednocześnie jako: • prawo podmiotowe – konkretne uprawnienie przysługujące jednostce wobec władz publicznych, a czasem wobec innych podmiotów − wolność – rodząca obowiązek powstrzymania się władz publicznych od działań utrudniających korzystanie z tej wolności − prawo – rodzące po stronie władz publicznych obowiązek podejmowania konkretnych działań • wytyczna działania dla systemu władz publicznych, wyrażająca określoną wartość, której realizacja jest ogólnym obowiązkiem wszystkich władz publicznych. Działania władz publicznych muszą służyć urzeczywistnianiu tego systemu wartości i umożliwiać jednostce realne korzystanie z przysługujących jej praw i wolności. Przykład – wolność wyrażania poglądów – jako prawo podmiotowe każdego człowieka do wyrażania poglądów i opinii oraz jako obowiązek władzy stworzenia prawnej i politycznej infrastruktury pozwalającej na realizację tej wolności.

Question 271

Na czym polega dwuwarstwowe pojmowanie norm o prawach jednostki?

Answer 271

Oznacza to, że każdy przepis konstytucyjny, wyrażający konkretne prawo, czy wolność musi być rozumiany jednocześnie jako: • prawo podmiotowe – konkretne uprawnienie przysługujące jednostce wobec władz publicznych, a czasem wobec innych podmiotów − wolność – rodząca obowiązek powstrzymania się władz publicznych od działań utrudniających korzystanie z tej wolności − prawo – rodzące po stronie władz publicznych obowiązek podejmowania konkretnych działań • wytyczna działania dla systemu władz publicznych, wyrażająca określoną wartość, której realizacja jest ogólnym obowiązkiem wszystkich władz publicznych. Działania władz publicznych muszą służyć urzeczywistnianiu tego systemu wartości i umożliwiać jednostce realne korzystanie z przysługujących jej praw i wolności. Przykład – wolność wyrażania poglądów – jako prawo podmiotowe każdego człowieka do wyrażania poglądów i opinii oraz jako obowiązek władzy stworzenia prawnej i politycznej infrastruktury pozwalającej na realizację tej wolności.

Question 271

Na czym polega dwuwarstwowe pojmowanie norm o prawach jednostki?

Answer 271

Oznacza to, że każdy przepis konstytucyjny, wyrażający konkretne prawo, czy wolność musi być rozumiany jednocześnie jako: • prawo podmiotowe – konkretne uprawnienie przysługujące jednostce wobec władz publicznych, a czasem wobec innych podmiotów − wolność – rodząca obowiązek powstrzymania się władz publicznych od działań utrudniających korzystanie z tej wolności − prawo – rodzące po stronie władz publicznych obowiązek podejmowania konkretnych działań • wytyczna działania dla systemu władz publicznych, wyrażająca określoną wartość, której realizacja jest ogólnym obowiązkiem wszystkich władz publicznych. Działania władz publicznych muszą służyć urzeczywistnianiu tego systemu wartości i umożliwiać jednostce realne korzystanie z przysługujących jej praw i wolności. Przykład – wolność wyrażania poglądów – jako prawo podmiotowe każdego człowieka do wyrażania poglądów i opinii oraz jako obowiązek władzy stworzenia prawnej i politycznej infrastruktury pozwalającej na realizację tej wolności.

Question 272

Istota wolności praw człowieka i obywatela

Answer 272

Istotą ustanowionych praw i wolności człowieka i obywatela jest ograniczenie swobody regulacyjnej ustawodawcy zwykłego i rozszerzenie możliwości bezpośredniego stosowania przepisów konstytucyjnych przez sądy.

Question 272

Istota wolności praw człowieka i obywatela

Answer 272

Istotą ustanowionych praw i wolności człowieka i obywatela jest ograniczenie swobody regulacyjnej ustawodawcy zwykłego i rozszerzenie możliwości bezpośredniego stosowania przepisów konstytucyjnych przez sądy.

Question 272

Istota wolności praw człowieka i obywatela

Answer 272

Istotą ustanowionych praw i wolności człowieka i obywatela jest ograniczenie swobody regulacyjnej ustawodawcy zwykłego i rozszerzenie możliwości bezpośredniego stosowania przepisów konstytucyjnych przez sądy.

Question 273

Przedstaw przedmiotową klasyfikację praw i wolności jednostki w konstytucji RP

Answer 273

• wolności i prawa osobiste • wolności i prawa polityczne • wolności i prawa ekonomiczne, socjalne i kulturalne

Question 273

Przedstaw przedmiotową klasyfikację praw i wolności jednostki w konstytucji RP

Answer 273

• wolności i prawa osobiste • wolności i prawa polityczne • wolności i prawa ekonomiczne, socjalne i kulturalne

Question 273

Przedstaw przedmiotową klasyfikację praw i wolności jednostki w konstytucji RP

Answer 273

• wolności i prawa osobiste • wolności i prawa polityczne • wolności i prawa ekonomiczne, socjalne i kulturalne

Question 274

Wymień katalog praw i wolności osobistych

Answer 274

Prawa i wolności osobiste ujęte są w zasadzie jako prawa człowieka – więc ich podmiotem jest każdy, znajdujący się pod władzą państwa polskiego. Należą do nich: • prawo do życia • nietykalność osobista • prawo do rzetelnej procedury sądowej • prawo do ochrony prywatności • wolność przemieszczania się • wolność sumienia i religii • wolność wyrażania poglądów i opinii • prawo do uzyskania azylu lub statusu uchodźcy

Question 274

Wymień katalog praw i wolności osobistych

Answer 274

Prawa i wolności osobiste ujęte są w zasadzie jako prawa człowieka – więc ich podmiotem jest każdy, znajdujący się pod władzą państwa polskiego. Należą do nich: • prawo do życia • nietykalność osobista • prawo do rzetelnej procedury sądowej • prawo do ochrony prywatności • wolność przemieszczania się • wolność sumienia i religii • wolność wyrażania poglądów i opinii • prawo do uzyskania azylu lub statusu uchodźcy

Question 274

Wymień katalog praw i wolności osobistych

Answer 274

Prawa i wolności osobiste ujęte są w zasadzie jako prawa człowieka – więc ich podmiotem jest każdy, znajdujący się pod władzą państwa polskiego. Należą do nich: • prawo do życia • nietykalność osobista • prawo do rzetelnej procedury sądowej • prawo do ochrony prywatności • wolność przemieszczania się • wolność sumienia i religii • wolność wyrażania poglądów i opinii • prawo do uzyskania azylu lub statusu uchodźcy

Question 275

Wymień katalog praw i wolności politycznych

Answer 275

Prawa i wolności polityczne mają zróżnicowany charakter – część z nich pojmowana jest jako prawa człowieka, część przyznana została tylko obywatelom polskim (związane z udziałem z życiu publicznym). Należą do nich: • prawa związane z udziałem w życiu publicznym • wolność zgromadzeń • wolność zrzeszania się − wolność tworzenia i działania partii politycznych − wolność tworzenia i działania związków zawodowych − wolność tworzenia i działania organizacji pracodawców oraz organizacji społeczno- zawodowych rolników.

Question 275

Wymień katalog praw i wolności politycznych

Answer 275

Prawa i wolności polityczne mają zróżnicowany charakter – część z nich pojmowana jest jako prawa człowieka, część przyznana została tylko obywatelom polskim (związane z udziałem z życiu publicznym). Należą do nich: • prawa związane z udziałem w życiu publicznym • wolność zgromadzeń • wolność zrzeszania się − wolność tworzenia i działania partii politycznych − wolność tworzenia i działania związków zawodowych − wolność tworzenia i działania organizacji pracodawców oraz organizacji społeczno- zawodowych rolników.

Question 275

Wymień katalog praw i wolności politycznych

Answer 275

Prawa i wolności polityczne mają zróżnicowany charakter – część z nich pojmowana jest jako prawa człowieka, część przyznana została tylko obywatelom polskim (związane z udziałem z życiu publicznym). Należą do nich: • prawa związane z udziałem w życiu publicznym • wolność zgromadzeń • wolność zrzeszania się − wolność tworzenia i działania partii politycznych − wolność tworzenia i działania związków zawodowych − wolność tworzenia i działania organizacji pracodawców oraz organizacji społeczno- zawodowych rolników.

Question 276

Katalog praw i wolności ekonomicznych, socjalnych i kulturalnych

Answer 276

``` Prawa i wolności ekonomiczne, socjalne i kulturalne mają postać zasad polityki państwa, a nie konkretnie ujętych praw jednostek. Należą do nich: • prawo własności • swoboda działalności gospodarczej • uprawnienia pracownicze • prawo do zabezpieczenia społecznego • prawo do ochrony zdrowia • prawo do nauki • prawo do informacji o stanie i ochronie środowiska ```

Question 276

Katalog praw i wolności ekonomicznych, socjalnych i kulturalnych

Answer 276

``` Prawa i wolności ekonomiczne, socjalne i kulturalne mają postać zasad polityki państwa, a nie konkretnie ujętych praw jednostek. Należą do nich: • prawo własności • swoboda działalności gospodarczej • uprawnienia pracownicze • prawo do zabezpieczenia społecznego • prawo do ochrony zdrowia • prawo do nauki • prawo do informacji o stanie i ochronie środowiska ```

Question 276

Katalog praw i wolności ekonomicznych, socjalnych i kulturalnych

Answer 276

``` Prawa i wolności ekonomiczne, socjalne i kulturalne mają postać zasad polityki państwa, a nie konkretnie ujętych praw jednostek. Należą do nich: • prawo własności • swoboda działalności gospodarczej • uprawnienia pracownicze • prawo do zabezpieczenia społecznego • prawo do ochrony zdrowia • prawo do nauki • prawo do informacji o stanie i ochronie środowiska ```

Question 277

Na czym polega nietykalność osobista

Answer 277

• zakaz poddawania eksperymentom naukowym, w tym medycznym, bez dobrowolnie wyrażonej zgody • zakaz poddawania torturom, okrutnemu, nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu i karaniu − zakaz stosowania kar cielesnych • zakaz pozbawiania wolności, z wyjątkiem przypadków określonych ustawowo • nienaruszalność mieszkania − przeszukanie mieszkania, pomieszczenia, czy pojazdu może nastąpić tylko w przypadkach określonych w ustawie

Question 277

Na czym polega nietykalność osobista

Answer 277

• zakaz poddawania eksperymentom naukowym, w tym medycznym, bez dobrowolnie wyrażonej zgody • zakaz poddawania torturom, okrutnemu, nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu i karaniu − zakaz stosowania kar cielesnych • zakaz pozbawiania wolności, z wyjątkiem przypadków określonych ustawowo • nienaruszalność mieszkania − przeszukanie mieszkania, pomieszczenia, czy pojazdu może nastąpić tylko w przypadkach określonych w ustawie

Question 277

Na czym polega nietykalność osobista

Answer 277

• zakaz poddawania eksperymentom naukowym, w tym medycznym, bez dobrowolnie wyrażonej zgody • zakaz poddawania torturom, okrutnemu, nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu i karaniu − zakaz stosowania kar cielesnych • zakaz pozbawiania wolności, z wyjątkiem przypadków określonych ustawowo • nienaruszalność mieszkania − przeszukanie mieszkania, pomieszczenia, czy pojazdu może nastąpić tylko w przypadkach określonych w ustawie

Question 278

Na czym polega prawo do rzetelnej procedury sądowej

Answer 278

• na prawie do sądu – odnoszącym się do wszelkich spraw i sporów, w których jednostka jest stroną (karne, cywilne, administracyjne) • na prawie do obrony – odnoszącym się do sytuacji jednostki w postępowaniu karnym − praw do obrońcy z urzędu, prawo do wyboru adwokata − nullum crimen, nulla poena sine lege − zasada domniemania niewinności − wyłączenie przedawnienia wobec zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko ludzkości − zawieszenie przedawnienia w stosunku do przestępstw nie ściganych z przyczyn politycznych, do czasu ustania tych przyczyn

Question 278

Na czym polega prawo do rzetelnej procedury sądowej

Answer 278

• na prawie do sądu – odnoszącym się do wszelkich spraw i sporów, w których jednostka jest stroną (karne, cywilne, administracyjne) • na prawie do obrony – odnoszącym się do sytuacji jednostki w postępowaniu karnym − praw do obrońcy z urzędu, prawo do wyboru adwokata − nullum crimen, nulla poena sine lege − zasada domniemania niewinności − wyłączenie przedawnienia wobec zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko ludzkości − zawieszenie przedawnienia w stosunku do przestępstw nie ściganych z przyczyn politycznych, do czasu ustania tych przyczyn

Question 278

Na czym polega prawo do rzetelnej procedury sądowej

Answer 278

• na prawie do sądu – odnoszącym się do wszelkich spraw i sporów, w których jednostka jest stroną (karne, cywilne, administracyjne) • na prawie do obrony – odnoszącym się do sytuacji jednostki w postępowaniu karnym − praw do obrońcy z urzędu, prawo do wyboru adwokata − nullum crimen, nulla poena sine lege − zasada domniemania niewinności − wyłączenie przedawnienia wobec zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko ludzkości − zawieszenie przedawnienia w stosunku do przestępstw nie ściganych z przyczyn politycznych, do czasu ustania tych przyczyn

Question 279

Na czym polega prawo do ochrony prywatności?

Answer 279

• prawo do ochrony życia prywatnego • prawo do ochrony życia rodzinnego • prawo do ochrony czci i dobrego imienia • prawo do decydowania o swoim życiu osobistym • zakaz zmuszania przez organy władzy publicznej do ujawniania swojego światopoglądu, przekonań religijnych lub wyznania • prawo rodziców do wychowania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami • ograniczenie ujawniania, pozyskiwania i dostępności informacji o osobach prywatnych

Question 279

Na czym polega prawo do ochrony prywatności?

Answer 279

• prawo do ochrony życia prywatnego • prawo do ochrony życia rodzinnego • prawo do ochrony czci i dobrego imienia • prawo do decydowania o swoim życiu osobistym • zakaz zmuszania przez organy władzy publicznej do ujawniania swojego światopoglądu, przekonań religijnych lub wyznania • prawo rodziców do wychowania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami • ograniczenie ujawniania, pozyskiwania i dostępności informacji o osobach prywatnych

Question 279

Na czym polega prawo do ochrony prywatności?

Answer 279

• prawo do ochrony życia prywatnego • prawo do ochrony życia rodzinnego • prawo do ochrony czci i dobrego imienia • prawo do decydowania o swoim życiu osobistym • zakaz zmuszania przez organy władzy publicznej do ujawniania swojego światopoglądu, przekonań religijnych lub wyznania • prawo rodziców do wychowania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami • ograniczenie ujawniania, pozyskiwania i dostępności informacji o osobach prywatnych

Question 280

Na czym polega wolność przemieszczania się?

Answer 280

• Wolności o charakterze względnym (mogą podlegać ograniczeniom określonym w ustawie) − na swobodzie przemieszczania się po terytorium RP − swobodzie wyboru miejsca zamieszkania i pobytu − swobodzie opuszczania terytorium RP (prawo do paszportu) • Wolności o charakterze bezwzględnym – nie podlegają ograniczeniom z jakiegokolwiek powodu − zakaz banicji – czyli wydalania z kraju lub zakazu powrotu do kraju − zakaz ekstradycji – czyli wydania danej osoby obcemu państwu na żądanie jego władz, w celu postawienia jej tam przed sądem, lub wykonania orzeczonej już kary − procedura ta jest wyłączona wobec Europejskiego Nakazu Aresztowania − w stosunku do cudzoziemców istnieje zakaz ekstradycji osób podejrzanych o popełnienie przestępstwa z przyczyn politycznych, bez użycia przemocy, oraz gdy zachodzi obawa, że osoba wydana obcemu państwu zostanie tam poddana nieludzkiemu traktowaniu, lub zostanie pozbawiona rzetelnej procedury sądowej − prawo osiedlenia się na terytorium RP przez osoby, których pochodzenie zostanie stwierdzone zgodnie z ustawa

Question 280

Na czym polega wolność przemieszczania się?

Answer 280

• Wolności o charakterze względnym (mogą podlegać ograniczeniom określonym w ustawie) − na swobodzie przemieszczania się po terytorium RP − swobodzie wyboru miejsca zamieszkania i pobytu − swobodzie opuszczania terytorium RP (prawo do paszportu) • Wolności o charakterze bezwzględnym – nie podlegają ograniczeniom z jakiegokolwiek powodu − zakaz banicji – czyli wydalania z kraju lub zakazu powrotu do kraju − zakaz ekstradycji – czyli wydania danej osoby obcemu państwu na żądanie jego władz, w celu postawienia jej tam przed sądem, lub wykonania orzeczonej już kary − procedura ta jest wyłączona wobec Europejskiego Nakazu Aresztowania − w stosunku do cudzoziemców istnieje zakaz ekstradycji osób podejrzanych o popełnienie przestępstwa z przyczyn politycznych, bez użycia przemocy, oraz gdy zachodzi obawa, że osoba wydana obcemu państwu zostanie tam poddana nieludzkiemu traktowaniu, lub zostanie pozbawiona rzetelnej procedury sądowej − prawo osiedlenia się na terytorium RP przez osoby, których pochodzenie zostanie stwierdzone zgodnie z ustawa

Question 280

Na czym polega wolność przemieszczania się?

Answer 280

• Wolności o charakterze względnym (mogą podlegać ograniczeniom określonym w ustawie) − na swobodzie przemieszczania się po terytorium RP − swobodzie wyboru miejsca zamieszkania i pobytu − swobodzie opuszczania terytorium RP (prawo do paszportu) • Wolności o charakterze bezwzględnym – nie podlegają ograniczeniom z jakiegokolwiek powodu − zakaz banicji – czyli wydalania z kraju lub zakazu powrotu do kraju − zakaz ekstradycji – czyli wydania danej osoby obcemu państwu na żądanie jego władz, w celu postawienia jej tam przed sądem, lub wykonania orzeczonej już kary − procedura ta jest wyłączona wobec Europejskiego Nakazu Aresztowania − w stosunku do cudzoziemców istnieje zakaz ekstradycji osób podejrzanych o popełnienie przestępstwa z przyczyn politycznych, bez użycia przemocy, oraz gdy zachodzi obawa, że osoba wydana obcemu państwu zostanie tam poddana nieludzkiemu traktowaniu, lub zostanie pozbawiona rzetelnej procedury sądowej − prawo osiedlenia się na terytorium RP przez osoby, których pochodzenie zostanie stwierdzone zgodnie z ustawa

Question 281

Na czym polega konstytucyjna wolność sumienia i religii?

Answer 281

Wolność religii polega na • wolności wyznawania lub przyjmowania religii wg własnego wyboru − prawo do prowadzenia życia zgodnego ze wskazaniami wyznawanej religii − prawo do odmowy służby wojskowej z uwagi na przekonania religijne • swobodzie uzewnętrzniania religii, uprawiania kultu, modlitwy, uczestniczenia w obrzędach, nauczania i praktykowania • swobodzie posiadania świątyń i innych miejsc kultu • prawie wierzących do korzystania z pomocy religijnej wszędzie tam, gdzie się znajdują (np. więźniowie, żołnierze, uczniowie) • prawie rodziców do zapewnienia dzieciom wychowania i nauczania moralnego zgodnie ze swoimi przekonaniami Wolność sumienia polega na: • swobodzie światopoglądowej – każdy może przyjmować wybrany przez siebie zespół poglądów i reguł moralnych, filozoficznych i społecznych

Question 281

Na czym polega konstytucyjna wolność sumienia i religii?

Answer 281

Wolność religii polega na • wolności wyznawania lub przyjmowania religii wg własnego wyboru − prawo do prowadzenia życia zgodnego ze wskazaniami wyznawanej religii − prawo do odmowy służby wojskowej z uwagi na przekonania religijne • swobodzie uzewnętrzniania religii, uprawiania kultu, modlitwy, uczestniczenia w obrzędach, nauczania i praktykowania • swobodzie posiadania świątyń i innych miejsc kultu • prawie wierzących do korzystania z pomocy religijnej wszędzie tam, gdzie się znajdują (np. więźniowie, żołnierze, uczniowie) • prawie rodziców do zapewnienia dzieciom wychowania i nauczania moralnego zgodnie ze swoimi przekonaniami Wolność sumienia polega na: • swobodzie światopoglądowej – każdy może przyjmować wybrany przez siebie zespół poglądów i reguł moralnych, filozoficznych i społecznych

Question 281

Na czym polega konstytucyjna wolność sumienia i religii?

Answer 281

Wolność religii polega na • wolności wyznawania lub przyjmowania religii wg własnego wyboru − prawo do prowadzenia życia zgodnego ze wskazaniami wyznawanej religii − prawo do odmowy służby wojskowej z uwagi na przekonania religijne • swobodzie uzewnętrzniania religii, uprawiania kultu, modlitwy, uczestniczenia w obrzędach, nauczania i praktykowania • swobodzie posiadania świątyń i innych miejsc kultu • prawie wierzących do korzystania z pomocy religijnej wszędzie tam, gdzie się znajdują (np. więźniowie, żołnierze, uczniowie) • prawie rodziców do zapewnienia dzieciom wychowania i nauczania moralnego zgodnie ze swoimi przekonaniami Wolność sumienia polega na: • swobodzie światopoglądowej – każdy może przyjmować wybrany przez siebie zespół poglądów i reguł moralnych, filozoficznych i społecznych

Question 282

Na czym polega wolność wyrażania poglądów i opinii

Answer 282

* wolność wyrażania poglądów, pozyskiwania informacji, rozpowszechniania informacji • wolność prasy i druku • zakaz cenzury prewencyjnej • zakaz koncesjonowania prasy * wolność twórczości artystycznej, badań naukowych, ogłaszania ich wyników, nauczania

Question 282

Na czym polega wolność wyrażania poglądów i opinii

Answer 282

* wolność wyrażania poglądów, pozyskiwania informacji, rozpowszechniania informacji • wolność prasy i druku • zakaz cenzury prewencyjnej • zakaz koncesjonowania prasy * wolność twórczości artystycznej, badań naukowych, ogłaszania ich wyników, nauczania

Question 282

Na czym polega wolność wyrażania poglądów i opinii

Answer 282

* wolność wyrażania poglądów, pozyskiwania informacji, rozpowszechniania informacji • wolność prasy i druku • zakaz cenzury prewencyjnej • zakaz koncesjonowania prasy * wolność twórczości artystycznej, badań naukowych, ogłaszania ich wyników, nauczania

Question 283

Na czym polega prawo udziału w życiu publicznym?

Answer 283

− prawo głosowania w wyborach i referendach − prawo kandydowania w wyborach − prawo inicjatywy ustawodawczej − prawo dostępu do służby publicznej – w tym dostęp do służby wojskowej − prawo do uzyskania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne − prawo składania petycji, wniosków i skarg w interesie publicznym, własnym i osób trzecich

Question 283

Na czym polega prawo udziału w życiu publicznym?

Answer 283

− prawo głosowania w wyborach i referendach − prawo kandydowania w wyborach − prawo inicjatywy ustawodawczej − prawo dostępu do służby publicznej – w tym dostęp do służby wojskowej − prawo do uzyskania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne − prawo składania petycji, wniosków i skarg w interesie publicznym, własnym i osób trzecich

Question 283

Na czym polega prawo udziału w życiu publicznym?

Answer 283

− prawo głosowania w wyborach i referendach − prawo kandydowania w wyborach − prawo inicjatywy ustawodawczej − prawo dostępu do służby publicznej – w tym dostęp do służby wojskowej − prawo do uzyskania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne − prawo składania petycji, wniosków i skarg w interesie publicznym, własnym i osób trzecich

Question 284

Na czym polega konstytucyjna wolność zgromadzeń?

Answer 284

Wolność zgromadzeń obejmuje swobodę organizowania zgromadzeń, a także swobodę uczestniczenia w nich. Warunkiem jest jednak pokojowy charakter zgromadzenia

Question 284

Na czym polega konstytucyjna wolność zgromadzeń?

Answer 284

Wolność zgromadzeń obejmuje swobodę organizowania zgromadzeń, a także swobodę uczestniczenia w nich. Warunkiem jest jednak pokojowy charakter zgromadzenia

Question 284

Na czym polega konstytucyjna wolność zgromadzeń?

Answer 284

Wolność zgromadzeń obejmuje swobodę organizowania zgromadzeń, a także swobodę uczestniczenia w nich. Warunkiem jest jednak pokojowy charakter zgromadzenia

Question 285

Na czym polega konstytucyjna wolność zrzeszania się?

Answer 285

Konstytucyjna wolność zrzeszania się dotyczy swobody zakładania zrzeszeń i swobody uczestniczenia w nich. Formy prawne zrzeszeń: • związki zawodowe, • organizacje społeczno-zawodowe rolników, organizacje pracodawców • stowarzyszenia • ruchy obywatelskie • fundacje • partie polityczne Cele i działalność zrzeszenia nie mogą być jednak sprzeczne z konstytucją, zwłaszcza dotyczy to zakazu odwoływania się do totalitaryzmu, komunizmu, nazizmu, faszyzmu, nienawiści rasowej, etnicznej, narodowościowej. Zakazane jest stosowanie przemocy w celu uzyskania władzy lub wpływu na politykę, oraz utajnienie struktur i członkowstwa.

Question 285

Na czym polega konstytucyjna wolność zrzeszania się?

Answer 285

Konstytucyjna wolność zrzeszania się dotyczy swobody zakładania zrzeszeń i swobody uczestniczenia w nich. Formy prawne zrzeszeń: • związki zawodowe, • organizacje społeczno-zawodowe rolników, organizacje pracodawców • stowarzyszenia • ruchy obywatelskie • fundacje • partie polityczne Cele i działalność zrzeszenia nie mogą być jednak sprzeczne z konstytucją, zwłaszcza dotyczy to zakazu odwoływania się do totalitaryzmu, komunizmu, nazizmu, faszyzmu, nienawiści rasowej, etnicznej, narodowościowej. Zakazane jest stosowanie przemocy w celu uzyskania władzy lub wpływu na politykę, oraz utajnienie struktur i członkowstwa.

Question 285

Na czym polega konstytucyjna wolność zrzeszania się?

Answer 285

Konstytucyjna wolność zrzeszania się dotyczy swobody zakładania zrzeszeń i swobody uczestniczenia w nich. Formy prawne zrzeszeń: • związki zawodowe, • organizacje społeczno-zawodowe rolników, organizacje pracodawców • stowarzyszenia • ruchy obywatelskie • fundacje • partie polityczne Cele i działalność zrzeszenia nie mogą być jednak sprzeczne z konstytucją, zwłaszcza dotyczy to zakazu odwoływania się do totalitaryzmu, komunizmu, nazizmu, faszyzmu, nienawiści rasowej, etnicznej, narodowościowej. Zakazane jest stosowanie przemocy w celu uzyskania władzy lub wpływu na politykę, oraz utajnienie struktur i członkowstwa.

Question 286

Charakterystyka konstytucyjnego prawa własności

Answer 286

• każdy ma prawo do własności, innych praw majątkowych oraz prawo dziedziczenia • własność, inne prawa majątkowe i prawo do dziedziczenia podlegają ochronie prawnej - zagwarantowanie ochrony własności jest konstytucyjną powinnością państwa • własność może być ograniczona tylko w drodze ustawy i tylko w zakresie, w jakim nie narusza ona istoty prawa własności • wywłaszczenie – czyli przymusowe pozbawienie własności lub innych praw majątkowych na nieruchomościach jest dopuszczalne tylko na cele publiczne i tylko za słusznym odszkodowaniem • przepadek rzeczy może nastąpić tylko w przypadkach określonych w ustawie i tylko na podstawie prawomocnego orzeczenia sądu • każdy ma prawo do wynagrodzenia szkody wyrządzonej przez niezgodne z prawem działanie organu władzy publicznej.

Question 286

Charakterystyka konstytucyjnego prawa własności

Answer 286

• każdy ma prawo do własności, innych praw majątkowych oraz prawo dziedziczenia • własność, inne prawa majątkowe i prawo do dziedziczenia podlegają ochronie prawnej - zagwarantowanie ochrony własności jest konstytucyjną powinnością państwa • własność może być ograniczona tylko w drodze ustawy i tylko w zakresie, w jakim nie narusza ona istoty prawa własności • wywłaszczenie – czyli przymusowe pozbawienie własności lub innych praw majątkowych na nieruchomościach jest dopuszczalne tylko na cele publiczne i tylko za słusznym odszkodowaniem • przepadek rzeczy może nastąpić tylko w przypadkach określonych w ustawie i tylko na podstawie prawomocnego orzeczenia sądu • każdy ma prawo do wynagrodzenia szkody wyrządzonej przez niezgodne z prawem działanie organu władzy publicznej.

Question 286

Charakterystyka konstytucyjnego prawa własności

Answer 286

• każdy ma prawo do własności, innych praw majątkowych oraz prawo dziedziczenia • własność, inne prawa majątkowe i prawo do dziedziczenia podlegają ochronie prawnej - zagwarantowanie ochrony własności jest konstytucyjną powinnością państwa • własność może być ograniczona tylko w drodze ustawy i tylko w zakresie, w jakim nie narusza ona istoty prawa własności • wywłaszczenie – czyli przymusowe pozbawienie własności lub innych praw majątkowych na nieruchomościach jest dopuszczalne tylko na cele publiczne i tylko za słusznym odszkodowaniem • przepadek rzeczy może nastąpić tylko w przypadkach określonych w ustawie i tylko na podstawie prawomocnego orzeczenia sądu • każdy ma prawo do wynagrodzenia szkody wyrządzonej przez niezgodne z prawem działanie organu władzy publicznej.

Question 287

Na czym polegają uprawnienia pracownicze wynikające z konstytucji?

Answer 287

Konstytucja nie przyznaje obywatelom prawa do pracy – z uwagi na nierealność realizacji. Formułuje natomiast ogólną zasadę „praca znajduje się pod ochroną RP”. • nakaz zmierzania do pełnego zatrudnienia • nakaz realizacji programów zwalczania bezrobocia • nakaz organizowania szkolenia zawodowego oraz robót publicznych • wolność wyboru i wykonywania zawodu • wolność wyboru miejsca pracy • prawo do minimalnego wynagrodzenia • prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy • prawo do wypoczynku • prawo do koalicji – organizowania się w związki zawodowe

Question 287

Na czym polegają uprawnienia pracownicze wynikające z konstytucji?

Answer 287

Konstytucja nie przyznaje obywatelom prawa do pracy – z uwagi na nierealność realizacji. Formułuje natomiast ogólną zasadę „praca znajduje się pod ochroną RP”. • nakaz zmierzania do pełnego zatrudnienia • nakaz realizacji programów zwalczania bezrobocia • nakaz organizowania szkolenia zawodowego oraz robót publicznych • wolność wyboru i wykonywania zawodu • wolność wyboru miejsca pracy • prawo do minimalnego wynagrodzenia • prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy • prawo do wypoczynku • prawo do koalicji – organizowania się w związki zawodowe

Question 287

Na czym polegają uprawnienia pracownicze wynikające z konstytucji?

Answer 287

Konstytucja nie przyznaje obywatelom prawa do pracy – z uwagi na nierealność realizacji. Formułuje natomiast ogólną zasadę „praca znajduje się pod ochroną RP”. • nakaz zmierzania do pełnego zatrudnienia • nakaz realizacji programów zwalczania bezrobocia • nakaz organizowania szkolenia zawodowego oraz robót publicznych • wolność wyboru i wykonywania zawodu • wolność wyboru miejsca pracy • prawo do minimalnego wynagrodzenia • prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy • prawo do wypoczynku • prawo do koalicji – organizowania się w związki zawodowe

Question 288

Na czym polega prawo do zabezpieczenia społecznego?

Answer 288

• prawo to dotyczy tylko obywateli • odnosi się do sytuacji niezdolności do pracy ze względu na chorobę lub inwalidztwo, do sytuacji osiągnięcia wieku emerytalnego, niezawinionego bezrobocia • dodatkowo konstytucja ustanawia prawo do szczególnej pomocy ze strony państwa dla rodzin znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej i społecznej

Question 288

Na czym polega prawo do zabezpieczenia społecznego?

Answer 288

• prawo to dotyczy tylko obywateli • odnosi się do sytuacji niezdolności do pracy ze względu na chorobę lub inwalidztwo, do sytuacji osiągnięcia wieku emerytalnego, niezawinionego bezrobocia • dodatkowo konstytucja ustanawia prawo do szczególnej pomocy ze strony państwa dla rodzin znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej i społecznej

Question 288

Na czym polega prawo do zabezpieczenia społecznego?

Answer 288

• prawo to dotyczy tylko obywateli • odnosi się do sytuacji niezdolności do pracy ze względu na chorobę lub inwalidztwo, do sytuacji osiągnięcia wieku emerytalnego, niezawinionego bezrobocia • dodatkowo konstytucja ustanawia prawo do szczególnej pomocy ze strony państwa dla rodzin znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej i społecznej

Question 289

Na czym polega prawo do ochrony zdrowia?

Answer 289

• prawo to przysługuje każdemu • obywatele mają równy dostęp do świadczeń opieki zdrowotnej, finansowanych ze środków publicznych • państwo ma obowiązek stworzenia i utrzymywania publicznej służby zdrowia • państwo ma obowiązek zapewnienia szczególnej opieki zdrowotnej dzieciom, kobietom ciężarnym, osobom niepełnosprawnym, w podeszłym wieku • państwo ma obowiązek zwalczania chorób epidemicznych, zapobiegania negatywnym dla zdrowia skutkom degradacji środowiska, popierania rozwoju kultury fizycznej

Question 289

Na czym polega prawo do ochrony zdrowia?

Answer 289

• prawo to przysługuje każdemu • obywatele mają równy dostęp do świadczeń opieki zdrowotnej, finansowanych ze środków publicznych • państwo ma obowiązek stworzenia i utrzymywania publicznej służby zdrowia • państwo ma obowiązek zapewnienia szczególnej opieki zdrowotnej dzieciom, kobietom ciężarnym, osobom niepełnosprawnym, w podeszłym wieku • państwo ma obowiązek zwalczania chorób epidemicznych, zapobiegania negatywnym dla zdrowia skutkom degradacji środowiska, popierania rozwoju kultury fizycznej

Question 289

Na czym polega prawo do ochrony zdrowia?

Answer 289

• prawo to przysługuje każdemu • obywatele mają równy dostęp do świadczeń opieki zdrowotnej, finansowanych ze środków publicznych • państwo ma obowiązek stworzenia i utrzymywania publicznej służby zdrowia • państwo ma obowiązek zapewnienia szczególnej opieki zdrowotnej dzieciom, kobietom ciężarnym, osobom niepełnosprawnym, w podeszłym wieku • państwo ma obowiązek zwalczania chorób epidemicznych, zapobiegania negatywnym dla zdrowia skutkom degradacji środowiska, popierania rozwoju kultury fizycznej

Question 290

Na czym polega konstytucyjne prawo do nauki?

Answer 290

• obowiązek nauki do 18 roku życia • nauka w szkołach musi mieć charakter nieodpłatny • nakaz zapewnienia obywatelom powszechnego i równego dostępu do wykształcenia oraz tworzenia systemów pomocy dla uczniów i studentów • wolność wyboru szkoły publicznej lub innej • wolność tworzenia szkół niepublicznych wszystkich szczebli (przy państwowym nadzorze pedagogicznym) • wolność nauczania – określania nauczanych treści

Question 290

Na czym polega konstytucyjne prawo do nauki?

Answer 290

• obowiązek nauki do 18 roku życia • nauka w szkołach musi mieć charakter nieodpłatny • nakaz zapewnienia obywatelom powszechnego i równego dostępu do wykształcenia oraz tworzenia systemów pomocy dla uczniów i studentów • wolność wyboru szkoły publicznej lub innej • wolność tworzenia szkół niepublicznych wszystkich szczebli (przy państwowym nadzorze pedagogicznym) • wolność nauczania – określania nauczanych treści

Question 290

Na czym polega konstytucyjne prawo do nauki?

Answer 290

• obowiązek nauki do 18 roku życia • nauka w szkołach musi mieć charakter nieodpłatny • nakaz zapewnienia obywatelom powszechnego i równego dostępu do wykształcenia oraz tworzenia systemów pomocy dla uczniów i studentów • wolność wyboru szkoły publicznej lub innej • wolność tworzenia szkół niepublicznych wszystkich szczebli (przy państwowym nadzorze pedagogicznym) • wolność nauczania – określania nauczanych treści

Question 291

Wymień znane ci środki ochrony praw i wolności

Answer 291

• droga sądowa – podstawowy środek ochrony – tylko w tej procedurze możliwe jest dochodzenie praw przez jednostkę. Konstytucja zakazuje zamykania drogi sądowej dla dochodzenia naruszonych praw i wolności − w tym dwuinstancyjność • skarga konstytucyjna – skargę może każdy wnieść bezpośrednio do TK w razie naruszenia jego konstytucyjnych praw i wolności ostatecznym orzeczeniem wydanym przez sąd lub organ administracji publicznej (można ją kierować tylko przeciwko normie prawnej, będącej podstawą orzeczenia) • wniosek do Rzecznika Praw Obywatelskich - z takim wnioskiem może wystąpić każdy o pomoc w ochronie swych wolności i praw naruszonych przez organy władzy publicznej • prawo do odszkodowania – za działania organów państwa

Question 291

Wymień znane ci środki ochrony praw i wolności

Answer 291

• droga sądowa – podstawowy środek ochrony – tylko w tej procedurze możliwe jest dochodzenie praw przez jednostkę. Konstytucja zakazuje zamykania drogi sądowej dla dochodzenia naruszonych praw i wolności − w tym dwuinstancyjność • skarga konstytucyjna – skargę może każdy wnieść bezpośrednio do TK w razie naruszenia jego konstytucyjnych praw i wolności ostatecznym orzeczeniem wydanym przez sąd lub organ administracji publicznej (można ją kierować tylko przeciwko normie prawnej, będącej podstawą orzeczenia) • wniosek do Rzecznika Praw Obywatelskich - z takim wnioskiem może wystąpić każdy o pomoc w ochronie swych wolności i praw naruszonych przez organy władzy publicznej • prawo do odszkodowania – za działania organów państwa

Question 291

Wymień znane ci środki ochrony praw i wolności

Answer 291

• droga sądowa – podstawowy środek ochrony – tylko w tej procedurze możliwe jest dochodzenie praw przez jednostkę. Konstytucja zakazuje zamykania drogi sądowej dla dochodzenia naruszonych praw i wolności − w tym dwuinstancyjność • skarga konstytucyjna – skargę może każdy wnieść bezpośrednio do TK w razie naruszenia jego konstytucyjnych praw i wolności ostatecznym orzeczeniem wydanym przez sąd lub organ administracji publicznej (można ją kierować tylko przeciwko normie prawnej, będącej podstawą orzeczenia) • wniosek do Rzecznika Praw Obywatelskich - z takim wnioskiem może wystąpić każdy o pomoc w ochronie swych wolności i praw naruszonych przez organy władzy publicznej • prawo do odszkodowania – za działania organów państwa

Question 292

Wymień konstytucyjne obowiązki jednostki

Answer 292

• obowiązek wierności RP – w tym: obowiązek troski o dobro wspólne obrona Ojczyzny obowiązek służby wojskowej − − − Podmiotami tych obowiązków są tylko obywatele polscy. • obowiązek przestrzegania prawa RP – odnosi się do wszystkich pozostających w obszarze obowiązywania tego prawa • obowiązek ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków – odnosi się do wszystkich • obowiązek dbałości o stan środowiska

Question 292

Wymień konstytucyjne obowiązki jednostki

Answer 292

• obowiązek wierności RP – w tym: obowiązek troski o dobro wspólne obrona Ojczyzny obowiązek służby wojskowej − − − Podmiotami tych obowiązków są tylko obywatele polscy. • obowiązek przestrzegania prawa RP – odnosi się do wszystkich pozostających w obszarze obowiązywania tego prawa • obowiązek ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków – odnosi się do wszystkich • obowiązek dbałości o stan środowiska

Question 292

Wymień konstytucyjne obowiązki jednostki

Answer 292

• obowiązek wierności RP – w tym: obowiązek troski o dobro wspólne obrona Ojczyzny obowiązek służby wojskowej − − − Podmiotami tych obowiązków są tylko obywatele polscy. • obowiązek przestrzegania prawa RP – odnosi się do wszystkich pozostających w obszarze obowiązywania tego prawa • obowiązek ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków – odnosi się do wszystkich • obowiązek dbałości o stan środowiska

Question 293

Na czym polega hierarchiczna budowa systemu źródeł prawa

Answer 293

Hierarchiczna budowa systemu źródeł prawa polega na ujęciu źródeł prawa powszechnie obowiązującego w system zbudowany na zasadzie wzajemnego podporządkowania i usytuowaniu konstytucji i ustaw na szczycie tej hierarchii. System ten wyjaśnia jakie miejsce w systemie źródeł prawa zajmują poszczególne typy aktów prawa i wymaga by akty niższego rzędu były zgodne i podporządkowane aktom wyższego rzędu.

Question 293

Na czym polega hierarchiczna budowa systemu źródeł prawa

Answer 293

Hierarchiczna budowa systemu źródeł prawa polega na ujęciu źródeł prawa powszechnie obowiązującego w system zbudowany na zasadzie wzajemnego podporządkowania i usytuowaniu konstytucji i ustaw na szczycie tej hierarchii. System ten wyjaśnia jakie miejsce w systemie źródeł prawa zajmują poszczególne typy aktów prawa i wymaga by akty niższego rzędu były zgodne i podporządkowane aktom wyższego rzędu.

Question 293

Na czym polega hierarchiczna budowa systemu źródeł prawa

Answer 293

Hierarchiczna budowa systemu źródeł prawa polega na ujęciu źródeł prawa powszechnie obowiązującego w system zbudowany na zasadzie wzajemnego podporządkowania i usytuowaniu konstytucji i ustaw na szczycie tej hierarchii. System ten wyjaśnia jakie miejsce w systemie źródeł prawa zajmują poszczególne typy aktów prawa i wymaga by akty niższego rzędu były zgodne i podporządkowane aktom wyższego rzędu.

Question 294

Na czym polega dualistyczny charakter systemu prawa?

Answer 294

Na rozróżnieniu przepisów prawa powszechnie obowiązującego od przepisów o charakterze wewnętrznym.

Question 294

Na czym polega dualistyczny charakter systemu prawa?

Answer 294

Na rozróżnieniu przepisów prawa powszechnie obowiązującego od przepisów o charakterze wewnętrznym.

Question 294

Na czym polega dualistyczny charakter systemu prawa?

Answer 294

Na rozróżnieniu przepisów prawa powszechnie obowiązującego od przepisów o charakterze wewnętrznym.

Question 295

Na czym polega dychotomiczny charakter podziału źródeł prawa?

Answer 295

Każdy akt normatywny musi mieć postać albo aktu powszechnie obowiązującego albo aktu prawa wewnętrznego

Question 295

Na czym polega dychotomiczny charakter podziału źródeł prawa?

Answer 295

Każdy akt normatywny musi mieć postać albo aktu powszechnie obowiązującego albo aktu prawa wewnętrznego

Question 295

Na czym polega dychotomiczny charakter podziału źródeł prawa?

Answer 295

Każdy akt normatywny musi mieć postać albo aktu powszechnie obowiązującego albo aktu prawa wewnętrznego

Question 296

Na czym polega istota przepisów powszechnie obowiązujących?

Answer 296

Istotą przepisów prawa powszechnie obowiązującego jest ich zakres obowiązywania – mogą one wiązać wszystkie podmioty w państwie. Mogą kształtować sytuację prawną obywateli i podmiotów podobnych, stowarzyszeń, organizacji a także poszczególnych segmentów aparatu władzy publicznej.

Question 296

Na czym polega istota przepisów powszechnie obowiązujących?

Answer 296

Istotą przepisów prawa powszechnie obowiązującego jest ich zakres obowiązywania – mogą one wiązać wszystkie podmioty w państwie. Mogą kształtować sytuację prawną obywateli i podmiotów podobnych, stowarzyszeń, organizacji a także poszczególnych segmentów aparatu władzy publicznej.

Question 296

Na czym polega istota przepisów powszechnie obowiązujących?

Answer 296

Istotą przepisów prawa powszechnie obowiązującego jest ich zakres obowiązywania – mogą one wiązać wszystkie podmioty w państwie. Mogą kształtować sytuację prawną obywateli i podmiotów podobnych, stowarzyszeń, organizacji a także poszczególnych segmentów aparatu władzy publicznej.

Question 297

Na czym polega istota zamkniętego systemu źródeł prawa?

Answer 297

Zamknięcie systemu źródeł prawa powszechnie obowiązującego nastąpiło w aspekcie podmiotowym i przedmiotowym. Idea zamkniętego systemu źródeł prawa polega na ustaleniu, że przepisy prawa mogą być stanowione tylko przez organy enumeratywnie w konstytucji wymienione i tylko w formach (typach aktów) przewidzianych przez konstytucję.

Question 297

Na czym polega istota zamkniętego systemu źródeł prawa?

Answer 297

Zamknięcie systemu źródeł prawa powszechnie obowiązującego nastąpiło w aspekcie podmiotowym i przedmiotowym. Idea zamkniętego systemu źródeł prawa polega na ustaleniu, że przepisy prawa mogą być stanowione tylko przez organy enumeratywnie w konstytucji wymienione i tylko w formach (typach aktów) przewidzianych przez konstytucję.

Question 297

Na czym polega istota zamkniętego systemu źródeł prawa?

Answer 297

Zamknięcie systemu źródeł prawa powszechnie obowiązującego nastąpiło w aspekcie podmiotowym i przedmiotowym. Idea zamkniętego systemu źródeł prawa polega na ustaleniu, że przepisy prawa mogą być stanowione tylko przez organy enumeratywnie w konstytucji wymienione i tylko w formach (typach aktów) przewidzianych przez konstytucję.

Question 298

Zamknięty system źródeł prawa w aspekcie przedmiotowym

Answer 298

Konstytucyjne wyliczenie źródeł prawa powszechnie obowiązującego ma charakter enumeratywny, a ustawy zwykłe nie mogą go rozszerzać (katalog zamknięty): • konstytucja • ustawy • ratyfikowane umowy międzynarodowe • rozporządzenia • akty prawa miejscowego, na obszarze działania organów, które je ustanowiły

Question 298

Zamknięty system źródeł prawa w aspekcie przedmiotowym

Answer 298

Konstytucyjne wyliczenie źródeł prawa powszechnie obowiązującego ma charakter enumeratywny, a ustawy zwykłe nie mogą go rozszerzać (katalog zamknięty): • konstytucja • ustawy • ratyfikowane umowy międzynarodowe • rozporządzenia • akty prawa miejscowego, na obszarze działania organów, które je ustanowiły

Question 298

Zamknięty system źródeł prawa w aspekcie przedmiotowym

Answer 298

Konstytucyjne wyliczenie źródeł prawa powszechnie obowiązującego ma charakter enumeratywny, a ustawy zwykłe nie mogą go rozszerzać (katalog zamknięty): • konstytucja • ustawy • ratyfikowane umowy międzynarodowe • rozporządzenia • akty prawa miejscowego, na obszarze działania organów, które je ustanowiły

Question 299

Zamknięty system źródeł prawa w aspekcie podmiotowym

Answer 299

Konstytucja wymienia w sposób wyczerpujący katalog organów upoważnionych na szczeblu centralnym do stanowienia powszechnie obowiązującego prawa • na poziomie konstytucyjnym – wyłącznie parlament, w szczególnej procedurze • na poziomie ustaw zwykłych – wyłącznie parlament; a w sytuacji nadzwyczajnej prezydent może wydać rozporządzenie z mocą ustawy • na poziomie rozporządzeń – organy, którym konstytucja przyznała taką kompetencję: prezydent, Rada Ministrów, prezes Rady Ministrów, ministrowie kierujący określonymi działami administracji rządowej, przewodniczący komitetów, KRdRiT • na poziomie prawa miejscowego – organy samorządu terytorialnego oraz terenowe organy administracji rządowej

Question 299

Zamknięty system źródeł prawa w aspekcie podmiotowym

Answer 299

Konstytucja wymienia w sposób wyczerpujący katalog organów upoważnionych na szczeblu centralnym do stanowienia powszechnie obowiązującego prawa • na poziomie konstytucyjnym – wyłącznie parlament, w szczególnej procedurze • na poziomie ustaw zwykłych – wyłącznie parlament; a w sytuacji nadzwyczajnej prezydent może wydać rozporządzenie z mocą ustawy • na poziomie rozporządzeń – organy, którym konstytucja przyznała taką kompetencję: prezydent, Rada Ministrów, prezes Rady Ministrów, ministrowie kierujący określonymi działami administracji rządowej, przewodniczący komitetów, KRdRiT • na poziomie prawa miejscowego – organy samorządu terytorialnego oraz terenowe organy administracji rządowej

Question 299

Zamknięty system źródeł prawa w aspekcie podmiotowym

Answer 299

Konstytucja wymienia w sposób wyczerpujący katalog organów upoważnionych na szczeblu centralnym do stanowienia powszechnie obowiązującego prawa • na poziomie konstytucyjnym – wyłącznie parlament, w szczególnej procedurze • na poziomie ustaw zwykłych – wyłącznie parlament; a w sytuacji nadzwyczajnej prezydent może wydać rozporządzenie z mocą ustawy • na poziomie rozporządzeń – organy, którym konstytucja przyznała taką kompetencję: prezydent, Rada Ministrów, prezes Rady Ministrów, ministrowie kierujący określonymi działami administracji rządowej, przewodniczący komitetów, KRdRiT • na poziomie prawa miejscowego – organy samorządu terytorialnego oraz terenowe organy administracji rządowej

Question 300

Co to oznacza pojęcie „samoistny charakter aktów prawnych”?

Answer 300

Samoistny charakter aktów prawnych oznacza, że akty mogą być wydawane w ramach ogólnej kompetencji organu uprawnionego do ich stanowienia – nie jest w tym celu konieczne żadne szczegółowe upoważnienie. W polskim porządku prawnym do takich aktów należą: − konstytucja − ustawy, − ratyfikowane umowy międzynarodowe.

Question 300

Co to oznacza pojęcie „samoistny charakter aktów prawnych”?

Answer 300

Samoistny charakter aktów prawnych oznacza, że akty mogą być wydawane w ramach ogólnej kompetencji organu uprawnionego do ich stanowienia – nie jest w tym celu konieczne żadne szczegółowe upoważnienie. W polskim porządku prawnym do takich aktów należą: − konstytucja − ustawy, − ratyfikowane umowy międzynarodowe.

Question 300

Co to oznacza pojęcie „samoistny charakter aktów prawnych”?

Answer 300

Samoistny charakter aktów prawnych oznacza, że akty mogą być wydawane w ramach ogólnej kompetencji organu uprawnionego do ich stanowienia – nie jest w tym celu konieczne żadne szczegółowe upoważnienie. W polskim porządku prawnym do takich aktów należą: − konstytucja − ustawy, − ratyfikowane umowy międzynarodowe.

Question 301

Istota aktów wykonawczych

Answer 301

Istota aktów wykonawczych polega na tym, że mogą one być wydawane tylko na podstawie upoważniania ustawowego, szczegółowego pod względem podmiotowym, przedmiotowym i treściowym.

Question 301

Istota aktów wykonawczych

Answer 301

Istota aktów wykonawczych polega na tym, że mogą one być wydawane tylko na podstawie upoważniania ustawowego, szczegółowego pod względem podmiotowym, przedmiotowym i treściowym.

Question 301

Istota aktów wykonawczych

Answer 301

Istota aktów wykonawczych polega na tym, że mogą one być wydawane tylko na podstawie upoważniania ustawowego, szczegółowego pod względem podmiotowym, przedmiotowym i treściowym.

Question 302

Istota aktów prawa wewnętrznego

Answer 302

Istotą aktów prawa wewnętrznego jest ograniczony zakres ich obowiązywania – mogą być kierowane tylko do jednostek organizacyjnie podporządkowanych organowi wydającemu te akty. Zakres aktu wewnętrznego nie może w żaden sposób dotyczyć podmiotów, które nie są podległe organowi, który wydaje takie akty.

Question 302

Istota aktów prawa wewnętrznego

Answer 302

Istotą aktów prawa wewnętrznego jest ograniczony zakres ich obowiązywania – mogą być kierowane tylko do jednostek organizacyjnie podporządkowanych organowi wydającemu te akty. Zakres aktu wewnętrznego nie może w żaden sposób dotyczyć podmiotów, które nie są podległe organowi, który wydaje takie akty.

Question 302

Istota aktów prawa wewnętrznego

Answer 302

Istotą aktów prawa wewnętrznego jest ograniczony zakres ich obowiązywania – mogą być kierowane tylko do jednostek organizacyjnie podporządkowanych organowi wydającemu te akty. Zakres aktu wewnętrznego nie może w żaden sposób dotyczyć podmiotów, które nie są podległe organowi, który wydaje takie akty.

Question 303

Rodzaje aktów prawa wewnętrznego

Answer 303

Wyliczenie aktów prawa wewnętrznego nie ma charakteru zamkniętego. System ten ma charakter otwarty i choć Konstytucja wymienia tylko: • uchwały Rady Ministrów • zarządzenia Prezesa Rady Ministrów i ministrów to nie ma konstytucyjnego zakazu, by przepisy ustawowe upoważniały inne podmioty do stanowienia zarządzeń, uchwał, czy aktów inaczej nazwanych.

Question 303

Rodzaje aktów prawa wewnętrznego

Answer 303

Wyliczenie aktów prawa wewnętrznego nie ma charakteru zamkniętego. System ten ma charakter otwarty i choć Konstytucja wymienia tylko: • uchwały Rady Ministrów • zarządzenia Prezesa Rady Ministrów i ministrów to nie ma konstytucyjnego zakazu, by przepisy ustawowe upoważniały inne podmioty do stanowienia zarządzeń, uchwał, czy aktów inaczej nazwanych.

Question 303

Rodzaje aktów prawa wewnętrznego

Answer 303

Wyliczenie aktów prawa wewnętrznego nie ma charakteru zamkniętego. System ten ma charakter otwarty i choć Konstytucja wymienia tylko: • uchwały Rady Ministrów • zarządzenia Prezesa Rady Ministrów i ministrów to nie ma konstytucyjnego zakazu, by przepisy ustawowe upoważniały inne podmioty do stanowienia zarządzeń, uchwał, czy aktów inaczej nazwanych.

Question 304

Kto może wydawać akty prawa wewnętrznego?

Answer 304

Akty prawa wewnętrznego może wydawać każdy organ władzy publicznej, o ile istnieją organizacyjnie mu podporządkowane jednostki i o ile kompetencja do wydawania takich aktów jest przewidziana w ustawie

Question 304

Kto może wydawać akty prawa wewnętrznego?

Answer 304

Akty prawa wewnętrznego może wydawać każdy organ władzy publicznej, o ile istnieją organizacyjnie mu podporządkowane jednostki i o ile kompetencja do wydawania takich aktów jest przewidziana w ustawie

Question 304

Kto może wydawać akty prawa wewnętrznego?

Answer 304

Akty prawa wewnętrznego może wydawać każdy organ władzy publicznej, o ile istnieją organizacyjnie mu podporządkowane jednostki i o ile kompetencja do wydawania takich aktów jest przewidziana w ustawie

Question 305

Wymagania stawiane aktom prawa wewnętrznego

Answer 305

Każdy akt prawa wewnętrznego: • może być adresowany tylko do jednostek organizacyjnych podległych organowi wydającemu ten akt • może obowiązywać tylko te jednostki, a nie może działać na zewnątrz, w szczególności nie może być podstawą do wydawania decyzji wobec obywateli, osób prawnych i innych podmiotów • może być wydawany tylko w ramach ustawy, która musi określać kompetencję danego organu do wydawania aktów prawa wewnętrznego • musi być zgodny z powszechnie obowiązującym prawem

Question 305

Wymagania stawiane aktom prawa wewnętrznego

Answer 305

Każdy akt prawa wewnętrznego: • może być adresowany tylko do jednostek organizacyjnych podległych organowi wydającemu ten akt • może obowiązywać tylko te jednostki, a nie może działać na zewnątrz, w szczególności nie może być podstawą do wydawania decyzji wobec obywateli, osób prawnych i innych podmiotów • może być wydawany tylko w ramach ustawy, która musi określać kompetencję danego organu do wydawania aktów prawa wewnętrznego • musi być zgodny z powszechnie obowiązującym prawem

Question 305

Wymagania stawiane aktom prawa wewnętrznego

Answer 305

Każdy akt prawa wewnętrznego: • może być adresowany tylko do jednostek organizacyjnych podległych organowi wydającemu ten akt • może obowiązywać tylko te jednostki, a nie może działać na zewnątrz, w szczególności nie może być podstawą do wydawania decyzji wobec obywateli, osób prawnych i innych podmiotów • może być wydawany tylko w ramach ustawy, która musi określać kompetencję danego organu do wydawania aktów prawa wewnętrznego • musi być zgodny z powszechnie obowiązującym prawem

Question 306

Wskaż podstawowe różnice pomiędzy aktami prawa wewnętrznego a powszechnie obowiązującego

Answer 306

• ujęcie kręgu adresatów − akty prawa powszechnie obowiązującego kierowane są do wszystkich obywateli, osób prawnych i innych podmiotów − akty prawa wewnętrznego kierowane są tylko do jednostek organizacyjnie podległych organowi wydającemu ten akt • treść regulacji − akty prawa wewnętrznego nie mogą kształtować sytuacji prawnej obywateli − akty prawa powszechnie obowiązującego mogą kształtować sytuację prawną obywateli, w szczególności mogą nakładać obowiązki, obciążenia, także uprawnienia

Question 306

Wskaż podstawowe różnice pomiędzy aktami prawa wewnętrznego a powszechnie obowiązującego

Answer 306

• ujęcie kręgu adresatów − akty prawa powszechnie obowiązującego kierowane są do wszystkich obywateli, osób prawnych i innych podmiotów − akty prawa wewnętrznego kierowane są tylko do jednostek organizacyjnie podległych organowi wydającemu ten akt • treść regulacji − akty prawa wewnętrznego nie mogą kształtować sytuacji prawnej obywateli − akty prawa powszechnie obowiązującego mogą kształtować sytuację prawną obywateli, w szczególności mogą nakładać obowiązki, obciążenia, także uprawnienia

Question 306

Wskaż podstawowe różnice pomiędzy aktami prawa wewnętrznego a powszechnie obowiązującego

Answer 306

• ujęcie kręgu adresatów − akty prawa powszechnie obowiązującego kierowane są do wszystkich obywateli, osób prawnych i innych podmiotów − akty prawa wewnętrznego kierowane są tylko do jednostek organizacyjnie podległych organowi wydającemu ten akt • treść regulacji − akty prawa wewnętrznego nie mogą kształtować sytuacji prawnej obywateli − akty prawa powszechnie obowiązującego mogą kształtować sytuację prawną obywateli, w szczególności mogą nakładać obowiązki, obciążenia, także uprawnienia

Question 307

Na czym polega zasada hierarchicznej budowy systemu źródeł prawa?

Answer 307

Zasada ta oznacza, że każdemu typowi aktu normatywnego przysługuje określona ranga w stosunku do typów pozostałych, a więc można mówić o aktach normatywnych wyższej i niższej rangi.

Question 307

Na czym polega zasada hierarchicznej budowy systemu źródeł prawa?

Answer 307

Zasada ta oznacza, że każdemu typowi aktu normatywnego przysługuje określona ranga w stosunku do typów pozostałych, a więc można mówić o aktach normatywnych wyższej i niższej rangi.

Question 307

Na czym polega zasada hierarchicznej budowy systemu źródeł prawa?

Answer 307

Zasada ta oznacza, że każdemu typowi aktu normatywnego przysługuje określona ranga w stosunku do typów pozostałych, a więc można mówić o aktach normatywnych wyższej i niższej rangi.

Question 308

Podstawowymi konsekwencjami hierarchizacji są:

Answer 308

• wymóg zgodności aktów niższego szczebla z aktami wyższego szczebla • wymóg, by uchylenie, zmiana lub zawieszenie aktu danego szczebla mogło dokonać się tylko przez wydanie nowego aktu tego samego lub wyższego szczebla • zakaz normowania pewnych materii przez akty poniżej pewnego szczebla (koncepcja wyłączności ustawy) • zakaz wydawania aktów najniższego szczebla bez uprzednio udzielonego upoważnienia w akcie wyższego szczebla (akty wykonawcze)

Question 308

Podstawowymi konsekwencjami hierarchizacji są:

Answer 308

• wymóg zgodności aktów niższego szczebla z aktami wyższego szczebla • wymóg, by uchylenie, zmiana lub zawieszenie aktu danego szczebla mogło dokonać się tylko przez wydanie nowego aktu tego samego lub wyższego szczebla • zakaz normowania pewnych materii przez akty poniżej pewnego szczebla (koncepcja wyłączności ustawy) • zakaz wydawania aktów najniższego szczebla bez uprzednio udzielonego upoważnienia w akcie wyższego szczebla (akty wykonawcze)

Question 308

Podstawowymi konsekwencjami hierarchizacji są:

Answer 308

• wymóg zgodności aktów niższego szczebla z aktami wyższego szczebla • wymóg, by uchylenie, zmiana lub zawieszenie aktu danego szczebla mogło dokonać się tylko przez wydanie nowego aktu tego samego lub wyższego szczebla • zakaz normowania pewnych materii przez akty poniżej pewnego szczebla (koncepcja wyłączności ustawy) • zakaz wydawania aktów najniższego szczebla bez uprzednio udzielonego upoważnienia w akcie wyższego szczebla (akty wykonawcze)

Question 309

Wymień cztery zasadnicze szczeble źródeł powszechnie obowiązującego prawa

Answer 309

• szczebel konstytucyjny – gdzie występuje jedynie konstytucja jako ustawa zasadnicza o najwyższej mocy prawnej • szczebel umów międzynarodowych, ratyfikowanych – obecnie obejmuje także tzw. pochodne prawo wspólnotowe • szczebel ustawowy – obejmuje wszystkie typy ustaw, oraz rozporządzenia z mocą ustawy wydawane przez prezydenta RP w sytuacji stanu nadzwyczajnego • szczebel rozporządzeń – jako jedynych podstawowych aktów o charakterze powszechnie obowiązującym, wydawanych na poziomie centralnym.

Question 309

Wymień cztery zasadnicze szczeble źródeł powszechnie obowiązującego prawa

Answer 309

• szczebel konstytucyjny – gdzie występuje jedynie konstytucja jako ustawa zasadnicza o najwyższej mocy prawnej • szczebel umów międzynarodowych, ratyfikowanych – obecnie obejmuje także tzw. pochodne prawo wspólnotowe • szczebel ustawowy – obejmuje wszystkie typy ustaw, oraz rozporządzenia z mocą ustawy wydawane przez prezydenta RP w sytuacji stanu nadzwyczajnego • szczebel rozporządzeń – jako jedynych podstawowych aktów o charakterze powszechnie obowiązującym, wydawanych na poziomie centralnym.

Question 309

Wymień cztery zasadnicze szczeble źródeł powszechnie obowiązującego prawa

Answer 309

• szczebel konstytucyjny – gdzie występuje jedynie konstytucja jako ustawa zasadnicza o najwyższej mocy prawnej • szczebel umów międzynarodowych, ratyfikowanych – obecnie obejmuje także tzw. pochodne prawo wspólnotowe • szczebel ustawowy – obejmuje wszystkie typy ustaw, oraz rozporządzenia z mocą ustawy wydawane przez prezydenta RP w sytuacji stanu nadzwyczajnego • szczebel rozporządzeń – jako jedynych podstawowych aktów o charakterze powszechnie obowiązującym, wydawanych na poziomie centralnym.

Question 310

Ustawy konstytucyjne – cechy

Answer 310

• mają moc prawną równą mocy konstytucji • mogą uzupełniać, zmieniać i zawieszać unormowania zawarte w samej konstytucji • uchwalane w takim samym trybie jaki obowiązuje przy zmianie konstytucji • ustawy konstytucyjne regulują tylko określone i wąsko ujęte zagadnienia • w obecnym stanie prawnym Konstytucja nie przewiduje istnienia ustaw konstytucyjnych

Question 310

Ustawy konstytucyjne – cechy

Answer 310

• mają moc prawną równą mocy konstytucji • mogą uzupełniać, zmieniać i zawieszać unormowania zawarte w samej konstytucji • uchwalane w takim samym trybie jaki obowiązuje przy zmianie konstytucji • ustawy konstytucyjne regulują tylko określone i wąsko ujęte zagadnienia • w obecnym stanie prawnym Konstytucja nie przewiduje istnienia ustaw konstytucyjnych

Question 310

Ustawy konstytucyjne – cechy

Answer 310

• mają moc prawną równą mocy konstytucji • mogą uzupełniać, zmieniać i zawieszać unormowania zawarte w samej konstytucji • uchwalane w takim samym trybie jaki obowiązuje przy zmianie konstytucji • ustawy konstytucyjne regulują tylko określone i wąsko ujęte zagadnienia • w obecnym stanie prawnym Konstytucja nie przewiduje istnienia ustaw konstytucyjnych

Question 311

Co to jest ustawa? Cechy ustawy

Answer 311

* akt parlamentu • o charakterze normatywnym • zajmuje najwyższe miejsce w hierarchii aktów prawnych, zaraz po konstytucji • ma nieograniczony zakres przedmiotowy regulacji, przy czym niektóre materie mogą być regulowane tylko w drodze ustawy * dochodzi do skutku w szczególnej procedurze

Question 311

Co to jest ustawa? Cechy ustawy

Answer 311

* akt parlamentu • o charakterze normatywnym • zajmuje najwyższe miejsce w hierarchii aktów prawnych, zaraz po konstytucji • ma nieograniczony zakres przedmiotowy regulacji, przy czym niektóre materie mogą być regulowane tylko w drodze ustawy * dochodzi do skutku w szczególnej procedurze

Question 311

Co to jest ustawa? Cechy ustawy

Answer 311

* akt parlamentu • o charakterze normatywnym • zajmuje najwyższe miejsce w hierarchii aktów prawnych, zaraz po konstytucji • ma nieograniczony zakres przedmiotowy regulacji, przy czym niektóre materie mogą być regulowane tylko w drodze ustawy * dochodzi do skutku w szczególnej procedurze

Question 312

Na czym polega szczególna moc prawna ustawy?

Answer 312

* zajmuje najwyższe miejsce w hierarchii aktów prawa krajowego, zaraz po konstytucji * ustawa ma samoistnie moc powszechnie obowiązującą – do jej wydania nie jest potrzebne żadne szczególne upoważnienie * ustawa może być zmieniona, uchylona lub zawieszona tylko przez inną normę ustawową * ustawa może zmieniać, uchylać, zawieszać każdą inną normę prawną prawa krajowego * wydawanie innych aktów normatywnych prawa krajowego jest dopuszczalne tylko na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania

Question 312

Na czym polega szczególna moc prawna ustawy?

Answer 312

* zajmuje najwyższe miejsce w hierarchii aktów prawa krajowego, zaraz po konstytucji * ustawa ma samoistnie moc powszechnie obowiązującą – do jej wydania nie jest potrzebne żadne szczególne upoważnienie * ustawa może być zmieniona, uchylona lub zawieszona tylko przez inną normę ustawową * ustawa może zmieniać, uchylać, zawieszać każdą inną normę prawną prawa krajowego * wydawanie innych aktów normatywnych prawa krajowego jest dopuszczalne tylko na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania

Question 312

Na czym polega szczególna moc prawna ustawy?

Answer 312

* zajmuje najwyższe miejsce w hierarchii aktów prawa krajowego, zaraz po konstytucji * ustawa ma samoistnie moc powszechnie obowiązującą – do jej wydania nie jest potrzebne żadne szczególne upoważnienie * ustawa może być zmieniona, uchylona lub zawieszona tylko przez inną normę ustawową * ustawa może zmieniać, uchylać, zawieszać każdą inną normę prawną prawa krajowego * wydawanie innych aktów normatywnych prawa krajowego jest dopuszczalne tylko na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania

Question 313

Zakres ustawy

Answer 313

• Jakie materie mogą być regulowane przez ustawy? − Ustawa jest aktem o nieograniczonym zakresie przedmiotowym. Oznacza to, że może regulować wszelkie materie, byle tylko zachować normatywny charakter jej postanowień i pozostać w zgodzie z konstytucją i umowami międzynarodowymi. Przyjmuje się tu domniemanie kompetencji ustawodawczej parlamentu • Jakie materie nie mogą być regulowane przez ustawy? − spod regulacji ustawowej wyłączone są materie zastrzeżone dla regulaminu Sejmu i Senatu oraz regulaminu Zgromadzenia Narodowego. • Jakie sprawy mogą być regulowane tylko przez ustawy? − wyłączność ustawy – dotyczy przede wszystkim regulacji dotyczących sytuacji prawnej jednostki (sfera praw i wolości obywateli) – kryterium materialne − dla stanowienia norm powszechnie obowiązującego prawa zawsze wymagana jest forma ustawy lub rozporządzenia jako aktu wykonawczego do ustawy – kryterium formalne

Question 313

Zakres ustawy

Answer 313

• Jakie materie mogą być regulowane przez ustawy? − Ustawa jest aktem o nieograniczonym zakresie przedmiotowym. Oznacza to, że może regulować wszelkie materie, byle tylko zachować normatywny charakter jej postanowień i pozostać w zgodzie z konstytucją i umowami międzynarodowymi. Przyjmuje się tu domniemanie kompetencji ustawodawczej parlamentu • Jakie materie nie mogą być regulowane przez ustawy? − spod regulacji ustawowej wyłączone są materie zastrzeżone dla regulaminu Sejmu i Senatu oraz regulaminu Zgromadzenia Narodowego. • Jakie sprawy mogą być regulowane tylko przez ustawy? − wyłączność ustawy – dotyczy przede wszystkim regulacji dotyczących sytuacji prawnej jednostki (sfera praw i wolości obywateli) – kryterium materialne − dla stanowienia norm powszechnie obowiązującego prawa zawsze wymagana jest forma ustawy lub rozporządzenia jako aktu wykonawczego do ustawy – kryterium formalne

Question 313

Zakres ustawy

Answer 313

• Jakie materie mogą być regulowane przez ustawy? − Ustawa jest aktem o nieograniczonym zakresie przedmiotowym. Oznacza to, że może regulować wszelkie materie, byle tylko zachować normatywny charakter jej postanowień i pozostać w zgodzie z konstytucją i umowami międzynarodowymi. Przyjmuje się tu domniemanie kompetencji ustawodawczej parlamentu • Jakie materie nie mogą być regulowane przez ustawy? − spod regulacji ustawowej wyłączone są materie zastrzeżone dla regulaminu Sejmu i Senatu oraz regulaminu Zgromadzenia Narodowego. • Jakie sprawy mogą być regulowane tylko przez ustawy? − wyłączność ustawy – dotyczy przede wszystkim regulacji dotyczących sytuacji prawnej jednostki (sfera praw i wolości obywateli) – kryterium materialne − dla stanowienia norm powszechnie obowiązującego prawa zawsze wymagana jest forma ustawy lub rozporządzenia jako aktu wykonawczego do ustawy – kryterium formalne

Question 314

Co to jest rozporządzenie? Cechy rozporządzenia normatywnego

Answer 314

Rozporządzenie to akt normatywny niższej rangi, którego celem jest wykonanie (konkretyzacja) określonych postanowień ustawy. Cechy rozporządzenia: • akt normatywny • jest źródłem prawa powszechnie obowiązującego • wydawany przez organy wskazane w konstytucji • do jego wydania konieczne jest szczegółowe upoważnienie zawarte w ustawie • wydawany w celu wykonania ustawy • upoważnienie do wydania rozporządzenia musi zawierać szczegółowe wytyczne określające − organ upoważniony do wydania rozporządzenia − zakres spraw przekazanych do unormowania − wytyczne dotyczące treści aktu • musi być publikowane we właściwym dzienniku publikacyjnym • podmiot upoważniony do wydania rozporządzenia nie może przekazać tej kompetencji innemu podmiotowi

Question 314

Co to jest rozporządzenie? Cechy rozporządzenia normatywnego

Answer 314

Rozporządzenie to akt normatywny niższej rangi, którego celem jest wykonanie (konkretyzacja) określonych postanowień ustawy. Cechy rozporządzenia: • akt normatywny • jest źródłem prawa powszechnie obowiązującego • wydawany przez organy wskazane w konstytucji • do jego wydania konieczne jest szczegółowe upoważnienie zawarte w ustawie • wydawany w celu wykonania ustawy • upoważnienie do wydania rozporządzenia musi zawierać szczegółowe wytyczne określające − organ upoważniony do wydania rozporządzenia − zakres spraw przekazanych do unormowania − wytyczne dotyczące treści aktu • musi być publikowane we właściwym dzienniku publikacyjnym • podmiot upoważniony do wydania rozporządzenia nie może przekazać tej kompetencji innemu podmiotowi

Question 314

Co to jest rozporządzenie? Cechy rozporządzenia normatywnego

Answer 314

Rozporządzenie to akt normatywny niższej rangi, którego celem jest wykonanie (konkretyzacja) określonych postanowień ustawy. Cechy rozporządzenia: • akt normatywny • jest źródłem prawa powszechnie obowiązującego • wydawany przez organy wskazane w konstytucji • do jego wydania konieczne jest szczegółowe upoważnienie zawarte w ustawie • wydawany w celu wykonania ustawy • upoważnienie do wydania rozporządzenia musi zawierać szczegółowe wytyczne określające − organ upoważniony do wydania rozporządzenia − zakres spraw przekazanych do unormowania − wytyczne dotyczące treści aktu • musi być publikowane we właściwym dzienniku publikacyjnym • podmiot upoważniony do wydania rozporządzenia nie może przekazać tej kompetencji innemu podmiotowi

Question 315

Podmioty uprawnione do wydawania rozporządzen

Answer 315

• prezydent • Rada Ministrów • Prezes Rady Ministrów • ministrowie kierujący poszczególnymi działami administracji i przewodniczący komitetów • KRdRiT

Question 315

Podmioty uprawnione do wydawania rozporządzen

Answer 315

• prezydent • Rada Ministrów • Prezes Rady Ministrów • ministrowie kierujący poszczególnymi działami administracji i przewodniczący komitetów • KRdRiT

Question 315

Podmioty uprawnione do wydawania rozporządzen

Answer 315

• prezydent • Rada Ministrów • Prezes Rady Ministrów • ministrowie kierujący poszczególnymi działami administracji i przewodniczący komitetów • KRdRiT

Question 316

Na czym polega powszechnie obowiązujący charakter rozporządzeń?

Answer 316

* rozporządzenia mogą dotykać sytuacji prawnej obywateli, osób prawnych, czy samorządów * mogą rodzić obowiązek wykonywania i stanowić podstawę prawną do wydawania aktów i decyzji administracyjnych o indywidualnym charakterze * mają zarazem charakter podstawowych aktów wykonawczych

Question 316

Na czym polega powszechnie obowiązujący charakter rozporządzeń?

Answer 316

* rozporządzenia mogą dotykać sytuacji prawnej obywateli, osób prawnych, czy samorządów * mogą rodzić obowiązek wykonywania i stanowić podstawę prawną do wydawania aktów i decyzji administracyjnych o indywidualnym charakterze * mają zarazem charakter podstawowych aktów wykonawczych

Question 316

Na czym polega powszechnie obowiązujący charakter rozporządzeń?

Answer 316

* rozporządzenia mogą dotykać sytuacji prawnej obywateli, osób prawnych, czy samorządów * mogą rodzić obowiązek wykonywania i stanowić podstawę prawną do wydawania aktów i decyzji administracyjnych o indywidualnym charakterze * mają zarazem charakter podstawowych aktów wykonawczych

Question 317

Co to znaczy, że rozporządzenia są wydawane na podstawie szczegółowego upoważnienia w ustawie?

Answer 317

Oznacza to, że rozporządzenie może być wydane tylko na podstawie ustawy – czyli w ustawie musi być zamieszczony przepis ustalający kompetencje danego organy do wydania rozporządzenia (tzw. upoważnienie)

Question 317

Co to znaczy, że rozporządzenia są wydawane na podstawie szczegółowego upoważnienia w ustawie?

Answer 317

Oznacza to, że rozporządzenie może być wydane tylko na podstawie ustawy – czyli w ustawie musi być zamieszczony przepis ustalający kompetencje danego organy do wydania rozporządzenia (tzw. upoważnienie)

Question 317

Co to znaczy, że rozporządzenia są wydawane na podstawie szczegółowego upoważnienia w ustawie?

Answer 317

Oznacza to, że rozporządzenie może być wydane tylko na podstawie ustawy – czyli w ustawie musi być zamieszczony przepis ustalający kompetencje danego organy do wydania rozporządzenia (tzw. upoważnienie)

Question 318

Rodzaje upoważnienia zawartego w ustawie o wydania rozporządzenia

Answer 318

* upoważnienia fakultatywne – pozwalają na wydanie rozporządzenia * upoważnienia obligatoryjne – nakazują wydanie rozporządzenia

Question 318

Rodzaje upoważnienia zawartego w ustawie o wydania rozporządzenia

Answer 318

* upoważnienia fakultatywne – pozwalają na wydanie rozporządzenia * upoważnienia obligatoryjne – nakazują wydanie rozporządzenia

Question 318

Rodzaje upoważnienia zawartego w ustawie o wydania rozporządzenia

Answer 318

* upoważnienia fakultatywne – pozwalają na wydanie rozporządzenia * upoważnienia obligatoryjne – nakazują wydanie rozporządzenia

Question 319

Na czym polega wymóg szczegółowości ustawowego upoważnienia do wydania rozporządzenia

Answer 319

• szczegółowość podmiotowa – upoważnienie musi wskazywać organ uprawniony lub zobowiązany do wydania rozporządzenia (jeden z tych, które konstytucja wymienia jako kompetentne do wydawania rozporządzeń) • szczegółowość przedmiotowa – upoważnienie musi wskazywać zakres spraw przekazanych do regulacji. Organ stanowiący rozporządzenie może normować tylko te materie, które mieszczą się w tym zakresie (zakaz interpretacji rozszerzającej i zakaz domniemania kompetencji prawodawczej) • szczegółowość treściowa – upoważnienie musi określać wytyczne dotyczące treści rozporządzenia, które nie mogą się sprzeciwiać ogólnemu celowi danej ustawy − wytyczne muszą dotyczyć materialnego kształtu regulacji wykonawczej − wytyczne mogą przybrać różną postać redakcyjną − stopień szczegółowości zależy od regulowanej materii − wytyczne nie mogą mieć czysto blankietowego charakteru − wytyczne muszą dotyczyć odrębnie każdej ze szczegółowych materii, których regulacja ma nastąpić w rozporządzeniu − wytyczne powinny, ale nie muszą być zawarte w przepisie upoważniającym

Question 319

Na czym polega wymóg szczegółowości ustawowego upoważnienia do wydania rozporządzenia

Answer 319

• szczegółowość podmiotowa – upoważnienie musi wskazywać organ uprawniony lub zobowiązany do wydania rozporządzenia (jeden z tych, które konstytucja wymienia jako kompetentne do wydawania rozporządzeń) • szczegółowość przedmiotowa – upoważnienie musi wskazywać zakres spraw przekazanych do regulacji. Organ stanowiący rozporządzenie może normować tylko te materie, które mieszczą się w tym zakresie (zakaz interpretacji rozszerzającej i zakaz domniemania kompetencji prawodawczej) • szczegółowość treściowa – upoważnienie musi określać wytyczne dotyczące treści rozporządzenia, które nie mogą się sprzeciwiać ogólnemu celowi danej ustawy − wytyczne muszą dotyczyć materialnego kształtu regulacji wykonawczej − wytyczne mogą przybrać różną postać redakcyjną − stopień szczegółowości zależy od regulowanej materii − wytyczne nie mogą mieć czysto blankietowego charakteru − wytyczne muszą dotyczyć odrębnie każdej ze szczegółowych materii, których regulacja ma nastąpić w rozporządzeniu − wytyczne powinny, ale nie muszą być zawarte w przepisie upoważniającym

Question 319

Na czym polega wymóg szczegółowości ustawowego upoważnienia do wydania rozporządzenia

Answer 319

• szczegółowość podmiotowa – upoważnienie musi wskazywać organ uprawniony lub zobowiązany do wydania rozporządzenia (jeden z tych, które konstytucja wymienia jako kompetentne do wydawania rozporządzeń) • szczegółowość przedmiotowa – upoważnienie musi wskazywać zakres spraw przekazanych do regulacji. Organ stanowiący rozporządzenie może normować tylko te materie, które mieszczą się w tym zakresie (zakaz interpretacji rozszerzającej i zakaz domniemania kompetencji prawodawczej) • szczegółowość treściowa – upoważnienie musi określać wytyczne dotyczące treści rozporządzenia, które nie mogą się sprzeciwiać ogólnemu celowi danej ustawy − wytyczne muszą dotyczyć materialnego kształtu regulacji wykonawczej − wytyczne mogą przybrać różną postać redakcyjną − stopień szczegółowości zależy od regulowanej materii − wytyczne nie mogą mieć czysto blankietowego charakteru − wytyczne muszą dotyczyć odrębnie każdej ze szczegółowych materii, których regulacja ma nastąpić w rozporządzeniu − wytyczne powinny, ale nie muszą być zawarte w przepisie upoważniającym

Question 320

Na czym polega zakaz subdelegacji?

Answer 320

Zakaz subdelegacji polega na tym, że tylko organ wymieniony w upoważnieniu może wydawać rozporządzenia w danej sprawie. Organ ten nie może przekazywać tej kompetencji innemu organowi.

Question 320

Na czym polega zakaz subdelegacji?

Answer 320

Zakaz subdelegacji polega na tym, że tylko organ wymieniony w upoważnieniu może wydawać rozporządzenia w danej sprawie. Organ ten nie może przekazywać tej kompetencji innemu organowi.

Question 320

Na czym polega zakaz subdelegacji?

Answer 320

Zakaz subdelegacji polega na tym, że tylko organ wymieniony w upoważnieniu może wydawać rozporządzenia w danej sprawie. Organ ten nie może przekazywać tej kompetencji innemu organowi.

Question 321

Wymagania, jakim podlegają rozporządzenia

Answer 321

• rozporządzenie musi być oparte na podstawie ustawowej (zakaz stanowienia rozporządzeń samoistnych • regulacja rozporządzenia musi być utrzymana w ramach wskazanych przez upoważnienie • treść i cel rozporządzenia muszą być zdeterminowane przez cel ustawy, którą to rozporządzenie wykonuje • rozporządzenie nie może być sprzeczne z unormowaniami o randze ustawowej (ze wszystkimi ustawami w obowiązującym systemie prawa) Rozporządzenie musi być opublikowane w Dzienniku Ustaw.

Question 321

Wymagania, jakim podlegają rozporządzenia

Answer 321

• rozporządzenie musi być oparte na podstawie ustawowej (zakaz stanowienia rozporządzeń samoistnych • regulacja rozporządzenia musi być utrzymana w ramach wskazanych przez upoważnienie • treść i cel rozporządzenia muszą być zdeterminowane przez cel ustawy, którą to rozporządzenie wykonuje • rozporządzenie nie może być sprzeczne z unormowaniami o randze ustawowej (ze wszystkimi ustawami w obowiązującym systemie prawa) Rozporządzenie musi być opublikowane w Dzienniku Ustaw.

Question 321

Wymagania, jakim podlegają rozporządzenia

Answer 321

• rozporządzenie musi być oparte na podstawie ustawowej (zakaz stanowienia rozporządzeń samoistnych • regulacja rozporządzenia musi być utrzymana w ramach wskazanych przez upoważnienie • treść i cel rozporządzenia muszą być zdeterminowane przez cel ustawy, którą to rozporządzenie wykonuje • rozporządzenie nie może być sprzeczne z unormowaniami o randze ustawowej (ze wszystkimi ustawami w obowiązującym systemie prawa) Rozporządzenie musi być opublikowane w Dzienniku Ustaw.

Question 322

Na czym polega kontrola władzy sądowniczej nad rozporządzeniami?

Answer 322

Rozporządzenia mogą zostać zakwestionowane przed: • TK – który może orzec o generalnej utracie mocy obowiązującej rozporządzenia lub jego przepisów sprzecznych z ustawami, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi • sądami powszechnymi bądź administracyjnymi – sąd może w uzasadnionych przypadkach odmówić zastosowania rozporządzenia w sprawie, traktując je jako nieistniejące (sędziowie podlegają tylko konstytucji oraz ustawom, ale nie rozporządzeniom)

Question 322

Na czym polega kontrola władzy sądowniczej nad rozporządzeniami?

Answer 322

Rozporządzenia mogą zostać zakwestionowane przed: • TK – który może orzec o generalnej utracie mocy obowiązującej rozporządzenia lub jego przepisów sprzecznych z ustawami, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi • sądami powszechnymi bądź administracyjnymi – sąd może w uzasadnionych przypadkach odmówić zastosowania rozporządzenia w sprawie, traktując je jako nieistniejące (sędziowie podlegają tylko konstytucji oraz ustawom, ale nie rozporządzeniom)

Question 322

Na czym polega kontrola władzy sądowniczej nad rozporządzeniami?

Answer 322

Rozporządzenia mogą zostać zakwestionowane przed: • TK – który może orzec o generalnej utracie mocy obowiązującej rozporządzenia lub jego przepisów sprzecznych z ustawami, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi • sądami powszechnymi bądź administracyjnymi – sąd może w uzasadnionych przypadkach odmówić zastosowania rozporządzenia w sprawie, traktując je jako nieistniejące (sędziowie podlegają tylko konstytucji oraz ustawom, ale nie rozporządzeniom)

Question 323

Kto może stanowić przepisy prawa miejscowego o powszechnie obowiązującym charakterze?

Answer 323

* organy samorządu terytorialnego | * terenowe organy administracji rządowej

Question 323

Kto może stanowić przepisy prawa miejscowego o powszechnie obowiązującym charakterze?

Answer 323

* organy samorządu terytorialnego | * terenowe organy administracji rządowej

Question 323

Kto może stanowić przepisy prawa miejscowego o powszechnie obowiązującym charakterze?

Answer 323

* organy samorządu terytorialnego | * terenowe organy administracji rządowej

Question 324

Zakres obowiązywania prawa miejscowego

Answer 324

Akty prawa miejscowego mają charakter aktów prawa powszechnie obowiązującego, ale tylko na obszarze właściwości organu, który te akty ustanawia

Question 324

Zakres obowiązywania prawa miejscowego

Answer 324

Akty prawa miejscowego mają charakter aktów prawa powszechnie obowiązującego, ale tylko na obszarze właściwości organu, który te akty ustanawia

Question 324

Zakres obowiązywania prawa miejscowego

Answer 324

Akty prawa miejscowego mają charakter aktów prawa powszechnie obowiązującego, ale tylko na obszarze właściwości organu, który te akty ustanawia

Question 325

Istota aktów prawa miejscowego

Answer 325

Istotą aktów prawa miejscowego jest ich odniesienie tylko do jednostek organizacyjnie podległych organowi wydającemu te akty.

Question 325

Istota aktów prawa miejscowego

Answer 325

Istotą aktów prawa miejscowego jest ich odniesienie tylko do jednostek organizacyjnie podległych organowi wydającemu te akty.

Question 325

Istota aktów prawa miejscowego

Answer 325

Istotą aktów prawa miejscowego jest ich odniesienie tylko do jednostek organizacyjnie podległych organowi wydającemu te akty.

Question 326

Wymień typy aktów prawa miejscowego o powszechnie obowiązującym charakterze

Answer 326

* przepisy wykonawcze do odrębnych ustaw – konieczne jest wówczas istnienie upoważnienia zawartego w ustawie, które wskazuje organ władzy lokalnej i materię do uregulowania * przepisy porządkowe – wydawane na podstawie ogólnej kompetencji wyrażonej w przepisach ustaw o poszczególnych szczeblach samorządu terytorialnego – przepisy te mogą być wydawane, jeżeli jest to niezbędne do ochrony zdrowia lub życia obywateli oraz dla zapewnienia porządku, spokoju i bezpieczeństwa publicznego

Question 326

Wymień typy aktów prawa miejscowego o powszechnie obowiązującym charakterze

Answer 326

* przepisy wykonawcze do odrębnych ustaw – konieczne jest wówczas istnienie upoważnienia zawartego w ustawie, które wskazuje organ władzy lokalnej i materię do uregulowania * przepisy porządkowe – wydawane na podstawie ogólnej kompetencji wyrażonej w przepisach ustaw o poszczególnych szczeblach samorządu terytorialnego – przepisy te mogą być wydawane, jeżeli jest to niezbędne do ochrony zdrowia lub życia obywateli oraz dla zapewnienia porządku, spokoju i bezpieczeństwa publicznego

Question 326

Wymień typy aktów prawa miejscowego o powszechnie obowiązującym charakterze

Answer 326

* przepisy wykonawcze do odrębnych ustaw – konieczne jest wówczas istnienie upoważnienia zawartego w ustawie, które wskazuje organ władzy lokalnej i materię do uregulowania * przepisy porządkowe – wydawane na podstawie ogólnej kompetencji wyrażonej w przepisach ustaw o poszczególnych szczeblach samorządu terytorialnego – przepisy te mogą być wydawane, jeżeli jest to niezbędne do ochrony zdrowia lub życia obywateli oraz dla zapewnienia porządku, spokoju i bezpieczeństwa publicznego

Question 327

Cechy ratyfikowanej umowy międzynarodowej

Answer 327

• jest źródłem prawa powszechnie obowiązującego • może bezpośrednio kształtować sytuację prawną obywateli, określać ich obowiązki i uprawnienia • ratyfikowana umowa międzynarodowa, po jej opublikowaniu stanowi część krajowego porządku prawnego i jej postanowienia stają się prawem powszechnie obowiązującym

Question 327

Cechy ratyfikowanej umowy międzynarodowej

Answer 327

• jest źródłem prawa powszechnie obowiązującego • może bezpośrednio kształtować sytuację prawną obywateli, określać ich obowiązki i uprawnienia • ratyfikowana umowa międzynarodowa, po jej opublikowaniu stanowi część krajowego porządku prawnego i jej postanowienia stają się prawem powszechnie obowiązującym

Question 327

Cechy ratyfikowanej umowy międzynarodowej

Answer 327

• jest źródłem prawa powszechnie obowiązującego • może bezpośrednio kształtować sytuację prawną obywateli, określać ich obowiązki i uprawnienia • ratyfikowana umowa międzynarodowa, po jej opublikowaniu stanowi część krajowego porządku prawnego i jej postanowienia stają się prawem powszechnie obowiązującym

Question 328

Istota ratyfikacji umowy międzynarodowej?

Answer 328

Jest to akt ostatecznego potwierdzenia woli państwa związania się tą umową międzynarodową. Dokonanie ratyfikacji umowy międzynarodowej, wobec której istnieje wymóg ratyfikacji, oznacza nadanie jej mocy obowiązującej dla państwa.

Question 328

Istota ratyfikacji umowy międzynarodowej?

Answer 328

Jest to akt ostatecznego potwierdzenia woli państwa związania się tą umową międzynarodową. Dokonanie ratyfikacji umowy międzynarodowej, wobec której istnieje wymóg ratyfikacji, oznacza nadanie jej mocy obowiązującej dla państwa.

Question 328

Istota ratyfikacji umowy międzynarodowej?

Answer 328

Jest to akt ostatecznego potwierdzenia woli państwa związania się tą umową międzynarodową. Dokonanie ratyfikacji umowy międzynarodowej, wobec której istnieje wymóg ratyfikacji, oznacza nadanie jej mocy obowiązującej dla państwa.

Question 329

Wymień przypadki, w jakich ratyfikacja umowy międzynarodowej i jej wypowiedzenie wymaga uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie

Answer 329

Umowy dotyczące: • pokoju, sojuszy, układów politycznych lub układów wojskowych • wolności, praw lub obowiązków obywatelskich określonych w Konstytucji • członkowstwa RP w organizacji międzynarodowej • znacznego obciążenia państwa pod względem finansowym • spraw uregulowanych w ustawie lub w których Konstytucja wymaga ustawy

Question 329

Wymień przypadki, w jakich ratyfikacja umowy międzynarodowej i jej wypowiedzenie wymaga uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie

Answer 329

Umowy dotyczące: • pokoju, sojuszy, układów politycznych lub układów wojskowych • wolności, praw lub obowiązków obywatelskich określonych w Konstytucji • członkowstwa RP w organizacji międzynarodowej • znacznego obciążenia państwa pod względem finansowym • spraw uregulowanych w ustawie lub w których Konstytucja wymaga ustawy

Question 329

Wymień przypadki, w jakich ratyfikacja umowy międzynarodowej i jej wypowiedzenie wymaga uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie

Answer 329

Umowy dotyczące: • pokoju, sojuszy, układów politycznych lub układów wojskowych • wolności, praw lub obowiązków obywatelskich określonych w Konstytucji • członkowstwa RP w organizacji międzynarodowej • znacznego obciążenia państwa pod względem finansowym • spraw uregulowanych w ustawie lub w których Konstytucja wymaga ustawy

Question 330

Miejsce umów ratyfikowanych w systemie prawa

Answer 330

* umowy ratyfikowane za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie – mają pierwszeństwo przed ustawami – w razie kolizji zastosowanie znajduje norma umowy międzynarodowej * umowy międzynarodowe ratyfikowane w trybie prostym – umowom takim nie można przyznać mocy wyższej od ustawy, ani równej ustawie – tym samym zajmują one miejsce aktów podstawowych * wszystkie umowy międzynarodowe muszą być zgodne z konstytucja

Question 330

Miejsce umów ratyfikowanych w systemie prawa

Answer 330

* umowy ratyfikowane za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie – mają pierwszeństwo przed ustawami – w razie kolizji zastosowanie znajduje norma umowy międzynarodowej * umowy międzynarodowe ratyfikowane w trybie prostym – umowom takim nie można przyznać mocy wyższej od ustawy, ani równej ustawie – tym samym zajmują one miejsce aktów podstawowych * wszystkie umowy międzynarodowe muszą być zgodne z konstytucja

Question 330

Miejsce umów ratyfikowanych w systemie prawa

Answer 330

* umowy ratyfikowane za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie – mają pierwszeństwo przed ustawami – w razie kolizji zastosowanie znajduje norma umowy międzynarodowej * umowy międzynarodowe ratyfikowane w trybie prostym – umowom takim nie można przyznać mocy wyższej od ustawy, ani równej ustawie – tym samym zajmują one miejsce aktów podstawowych * wszystkie umowy międzynarodowe muszą być zgodne z konstytucja

Question 331

Międzynarodowe umowy nie poddawane procedurze ratyfikacji

Answer 331

• zawierane są przez Radę Ministrów lub ministrów • ich celem jest normowanie różnego rodzaju form współpracy na szczeblu międzynarodowym • nie mogą być źródłem prawa powszechnie obowiązującego • ich postanowienia mogą działać jedynie w sferze prawa wewnętrznego

Question 331

Międzynarodowe umowy nie poddawane procedurze ratyfikacji

Answer 331

• zawierane są przez Radę Ministrów lub ministrów • ich celem jest normowanie różnego rodzaju form współpracy na szczeblu międzynarodowym • nie mogą być źródłem prawa powszechnie obowiązującego • ich postanowienia mogą działać jedynie w sferze prawa wewnętrznego

Question 331

Międzynarodowe umowy nie poddawane procedurze ratyfikacji

Answer 331

• zawierane są przez Radę Ministrów lub ministrów • ich celem jest normowanie różnego rodzaju form współpracy na szczeblu międzynarodowym • nie mogą być źródłem prawa powszechnie obowiązującego • ich postanowienia mogą działać jedynie w sferze prawa wewnętrznego

Question 332

Zasady określające pozycję prawa UE w wewnętrznym porządku prawnym

Answer 332

• zasada bezpośredniej skuteczności prawa UE w krajowych porządkach prawnych − zarówno traktaty założycielskie jak i akty prawa pochodnego (zwłaszcza rozporządzenia) uzyskują moc obowiązującą przez sam fakt ich ustanowienia − ich normy podlegają bezpośredniemu stosowaniu przez wszystkie organy państwowe • zasada pierwszeństwa prawa UE przed prawem krajowym − w razie kolizji pomiędzy prawem Unii a prawem krajowym przeważają normy prawa unijnego, niezależnie od ich rangi − w razie kolizji sędzia ma obowiązek zastosowania normy prawa UE • zasada jednolitości prawa UE − konieczność jednakowego stosowania norm prawa UE we wszystkich krajach członkowskich − wiąże się z tym monopol Europejskiego Trybunału Konstytucyjnego do ustalania wykładni tego prawa

Question 332

Zasady określające pozycję prawa UE w wewnętrznym porządku prawnym

Answer 332

• zasada bezpośredniej skuteczności prawa UE w krajowych porządkach prawnych − zarówno traktaty założycielskie jak i akty prawa pochodnego (zwłaszcza rozporządzenia) uzyskują moc obowiązującą przez sam fakt ich ustanowienia − ich normy podlegają bezpośredniemu stosowaniu przez wszystkie organy państwowe • zasada pierwszeństwa prawa UE przed prawem krajowym − w razie kolizji pomiędzy prawem Unii a prawem krajowym przeważają normy prawa unijnego, niezależnie od ich rangi − w razie kolizji sędzia ma obowiązek zastosowania normy prawa UE • zasada jednolitości prawa UE − konieczność jednakowego stosowania norm prawa UE we wszystkich krajach członkowskich − wiąże się z tym monopol Europejskiego Trybunału Konstytucyjnego do ustalania wykładni tego prawa

Question 332

Zasady określające pozycję prawa UE w wewnętrznym porządku prawnym

Answer 332

• zasada bezpośredniej skuteczności prawa UE w krajowych porządkach prawnych − zarówno traktaty założycielskie jak i akty prawa pochodnego (zwłaszcza rozporządzenia) uzyskują moc obowiązującą przez sam fakt ich ustanowienia − ich normy podlegają bezpośredniemu stosowaniu przez wszystkie organy państwowe • zasada pierwszeństwa prawa UE przed prawem krajowym − w razie kolizji pomiędzy prawem Unii a prawem krajowym przeważają normy prawa unijnego, niezależnie od ich rangi − w razie kolizji sędzia ma obowiązek zastosowania normy prawa UE • zasada jednolitości prawa UE − konieczność jednakowego stosowania norm prawa UE we wszystkich krajach członkowskich − wiąże się z tym monopol Europejskiego Trybunału Konstytucyjnego do ustalania wykładni tego prawa

Question 333

Co to jest prawo pochodne?

Answer 333

Prawo pochodne to regulacje stanowione na szczeblu UE przez jej organy

Question 333

Co to jest prawo pochodne?

Answer 333

Prawo pochodne to regulacje stanowione na szczeblu UE przez jej organy

Question 333

Co to jest prawo pochodne?

Answer 333

Prawo pochodne to regulacje stanowione na szczeblu UE przez jej organy

Question 334

Miejsce prawa Unii Europejskiej w krajowym porządku prawnym

Answer 334

* gdy chodzi o prawo pierwotne, ustanowione w drodze umów międzynarodowych – stosuje się do nich unormowania wskazujące, że umowy stanowią część krajowego porządku prawnego, podlegają bezpośredniemu stosowaniu i mają pierwszeństwo przez ustawami * gdy chodzi o prawo pochodne – jest ono stosowane bezpośrednio, mając pierwszeństwo w razie kolizji z ustawami

Question 334

Miejsce prawa Unii Europejskiej w krajowym porządku prawnym

Answer 334

* gdy chodzi o prawo pierwotne, ustanowione w drodze umów międzynarodowych – stosuje się do nich unormowania wskazujące, że umowy stanowią część krajowego porządku prawnego, podlegają bezpośredniemu stosowaniu i mają pierwszeństwo przez ustawami * gdy chodzi o prawo pochodne – jest ono stosowane bezpośrednio, mając pierwszeństwo w razie kolizji z ustawami

Question 334

Miejsce prawa Unii Europejskiej w krajowym porządku prawnym

Answer 334

* gdy chodzi o prawo pierwotne, ustanowione w drodze umów międzynarodowych – stosuje się do nich unormowania wskazujące, że umowy stanowią część krajowego porządku prawnego, podlegają bezpośredniemu stosowaniu i mają pierwszeństwo przez ustawami * gdy chodzi o prawo pochodne – jest ono stosowane bezpośrednio, mając pierwszeństwo w razie kolizji z ustawami

Question 335

Istota wyborów parlamentarnych – na czym polegają wybory parlamentarne

Answer 335

Regularne odnawianie składu parlamentu w wyniku decyzji podejmowanych w szczególnej procedurze przez ogół obywateli posiadających pełnię praw politycznych. Wybory parlamentarne są wynikiem realizacji zasady suwerenności narodu i stanowią podstawową formę weryfikacji działań rządzących przez rządzonych. Są nieodłączną częścią każdego systemu politycznego.

Question 335

Istota wyborów parlamentarnych – na czym polegają wybory parlamentarne

Answer 335

Regularne odnawianie składu parlamentu w wyniku decyzji podejmowanych w szczególnej procedurze przez ogół obywateli posiadających pełnię praw politycznych. Wybory parlamentarne są wynikiem realizacji zasady suwerenności narodu i stanowią podstawową formę weryfikacji działań rządzących przez rządzonych. Są nieodłączną częścią każdego systemu politycznego.

Question 335

Istota wyborów parlamentarnych – na czym polegają wybory parlamentarne

Answer 335

Regularne odnawianie składu parlamentu w wyniku decyzji podejmowanych w szczególnej procedurze przez ogół obywateli posiadających pełnię praw politycznych. Wybory parlamentarne są wynikiem realizacji zasady suwerenności narodu i stanowią podstawową formę weryfikacji działań rządzących przez rządzonych. Są nieodłączną częścią każdego systemu politycznego.

Question 336

Wymień organy/urzędy pochodzące z wyborów powszechnych

Answer 336

* Pierwsza izba parlamentu (w Polsce Sejm) – zawsze * Druga izba parlamentu (w Polsce Senat) – nie ma powszechnego wymogu, ale jest to regułą w wielu krajach * Wybory lokalne do szczebla gminnego – powszechna reguła * Wybory lokalne na wyższych stopniach podziału terytorialnego – nie ma wymogu, ale są przeprowadzane w wielu państwach (od 1998r. w Polsce) * osoba prezydenta – zawsze w systemie prezydenckim, lub nawiązującym do niego, ale również w systemach nawiązujących do niego (w tym w Polsce)

Question 336

Wymień organy/urzędy pochodzące z wyborów powszechnych

Answer 336

* Pierwsza izba parlamentu (w Polsce Sejm) – zawsze * Druga izba parlamentu (w Polsce Senat) – nie ma powszechnego wymogu, ale jest to regułą w wielu krajach * Wybory lokalne do szczebla gminnego – powszechna reguła * Wybory lokalne na wyższych stopniach podziału terytorialnego – nie ma wymogu, ale są przeprowadzane w wielu państwach (od 1998r. w Polsce) * osoba prezydenta – zawsze w systemie prezydenckim, lub nawiązującym do niego, ale również w systemach nawiązujących do niego (w tym w Polsce)

Question 336

Wymień organy/urzędy pochodzące z wyborów powszechnych

Answer 336

* Pierwsza izba parlamentu (w Polsce Sejm) – zawsze * Druga izba parlamentu (w Polsce Senat) – nie ma powszechnego wymogu, ale jest to regułą w wielu krajach * Wybory lokalne do szczebla gminnego – powszechna reguła * Wybory lokalne na wyższych stopniach podziału terytorialnego – nie ma wymogu, ale są przeprowadzane w wielu państwach (od 1998r. w Polsce) * osoba prezydenta – zawsze w systemie prezydenckim, lub nawiązującym do niego, ale również w systemach nawiązujących do niego (w tym w Polsce)

Question 337

Zasady przeprowadzania wyborów

Answer 337

``` • są oparte o tzw. przymiotniki − zasada powszechności − zasada równości − zasada bezpośredniości − zasada proporcjonalności − zasada tajności głosowania • muszą być oparte o zasadę pluralizmu politycznego • muszą być oparte o szczególne, w tym celu ustanowione regulacje prawne dla zapewnienia uczciwego i uporządkowanego ich przebiegu ```

Question 337

Zasady przeprowadzania wyborów

Answer 337

``` • są oparte o tzw. przymiotniki − zasada powszechności − zasada równości − zasada bezpośredniości − zasada proporcjonalności − zasada tajności głosowania • muszą być oparte o zasadę pluralizmu politycznego • muszą być oparte o szczególne, w tym celu ustanowione regulacje prawne dla zapewnienia uczciwego i uporządkowanego ich przebiegu ```

Question 337

Zasady przeprowadzania wyborów

Answer 337

``` • są oparte o tzw. przymiotniki − zasada powszechności − zasada równości − zasada bezpośredniości − zasada proporcjonalności − zasada tajności głosowania • muszą być oparte o zasadę pluralizmu politycznego • muszą być oparte o szczególne, w tym celu ustanowione regulacje prawne dla zapewnienia uczciwego i uporządkowanego ich przebiegu ```

Question 338

Na czym polega zasada pluralizmu politycznego

Answer 338

Zasada pluralizmu politycznego polega na swobodnej konkurencji partii politycznych i ich programów.

Question 338

Na czym polega zasada pluralizmu politycznego

Answer 338

Zasada pluralizmu politycznego polega na swobodnej konkurencji partii politycznych i ich programów.

Question 338

Na czym polega zasada pluralizmu politycznego

Answer 338

Zasada pluralizmu politycznego polega na swobodnej konkurencji partii politycznych i ich programów.

Question 339

Prawo wyborcze w ujęciu podmiotowym

Answer 339

Prawo wyborcze w ujęciu podmiotowym to jedno z praw „obywatela”. Rozróżnia się: „prawo wyborcze czynne” – prawo do głosowania w wyborach, czyli wybierania „prawo wyborcze bierne” – prawo do kandydowania, do uzyskania mandatu w wyborach

Question 339

Prawo wyborcze w ujęciu podmiotowym

Answer 339

Prawo wyborcze w ujęciu podmiotowym to jedno z praw „obywatela”. Rozróżnia się: „prawo wyborcze czynne” – prawo do głosowania w wyborach, czyli wybierania „prawo wyborcze bierne” – prawo do kandydowania, do uzyskania mandatu w wyborach

Question 339

Prawo wyborcze w ujęciu podmiotowym

Answer 339

Prawo wyborcze w ujęciu podmiotowym to jedno z praw „obywatela”. Rozróżnia się: „prawo wyborcze czynne” – prawo do głosowania w wyborach, czyli wybierania „prawo wyborcze bierne” – prawo do kandydowania, do uzyskania mandatu w wyborach

Question 340

Prawo wyborcze w ujęciu przedmiotowym

Answer 340

Prawo wyborcze w ujęciu przedmiotowym oznacza gałąź prawa regulującą kwestię przygotowania, przeprowadzenia i ustalenia wyników wyborów. W Polsce podstawą do uregulowania kwestii prawa wyborczego są: Konstytucja RP oraz ordynacje

Question 340

Prawo wyborcze w ujęciu przedmiotowym

Answer 340

Prawo wyborcze w ujęciu przedmiotowym oznacza gałąź prawa regulującą kwestię przygotowania, przeprowadzenia i ustalenia wyników wyborów. W Polsce podstawą do uregulowania kwestii prawa wyborczego są: Konstytucja RP oraz ordynacje

Question 340

Prawo wyborcze w ujęciu przedmiotowym

Answer 340

Prawo wyborcze w ujęciu przedmiotowym oznacza gałąź prawa regulującą kwestię przygotowania, przeprowadzenia i ustalenia wyników wyborów. W Polsce podstawą do uregulowania kwestii prawa wyborczego są: Konstytucja RP oraz ordynacje

Question 341

Zasady jakich wyborów nie zostały uregulowane w Konstytucji RP?

Answer 341

Konstytucja RP nie uregulowała zasad wyborów polskich deputowanych do Parlamentu Europejskiego. Materię tą pozostawiono do całkowitego unormowania w ustawie zwykłej.

Question 341

Zasady jakich wyborów nie zostały uregulowane w Konstytucji RP?

Answer 341

Konstytucja RP nie uregulowała zasad wyborów polskich deputowanych do Parlamentu Europejskiego. Materię tą pozostawiono do całkowitego unormowania w ustawie zwykłej.

Question 341

Zasady jakich wyborów nie zostały uregulowane w Konstytucji RP?

Answer 341

Konstytucja RP nie uregulowała zasad wyborów polskich deputowanych do Parlamentu Europejskiego. Materię tą pozostawiono do całkowitego unormowania w ustawie zwykłej.

Question 342

Wyjaśnij pojęcie „system wyborczy”

Answer 342

System wyborczy – to całokształt prawnych i pozaprawnych reguł określających sposób przygotowania, przeprowadzenia i ustalenia wyników wyborów. Na system wyborczy poza normami prawnymi składają się różnego rodzaju normy zasady o charakterze pozaprawnym, zwłaszcza pewne zasady i zwyczaje polityczna.

Question 342

Wyjaśnij pojęcie „system wyborczy”

Answer 342

System wyborczy – to całokształt prawnych i pozaprawnych reguł określających sposób przygotowania, przeprowadzenia i ustalenia wyników wyborów. Na system wyborczy poza normami prawnymi składają się różnego rodzaju normy zasady o charakterze pozaprawnym, zwłaszcza pewne zasady i zwyczaje polityczna.

Question 342

Wyjaśnij pojęcie „system wyborczy”

Answer 342

System wyborczy – to całokształt prawnych i pozaprawnych reguł określających sposób przygotowania, przeprowadzenia i ustalenia wyników wyborów. Na system wyborczy poza normami prawnymi składają się różnego rodzaju normy zasady o charakterze pozaprawnym, zwłaszcza pewne zasady i zwyczaje polityczna.

Question 343

Wyjaśnij różnicę pomiędzy „prawem wyborczym” (w ujęciu przedmiotowym) a „systemem wyborczym”

Answer 343

System wyborczy – to całokształt prawnych i pozaprawnych reguł określających sposób przygotowania, przeprowadzenia i ustalenia wyników wyborów. Prawo wyborcze jest zawsze elementem (podstawowym) systemu wyborczego. Poza normami prawnymi na system wyborczy składają się różnego rodzaju normy, zasady i zwyczaje o charakterze pozaprawnym, zwłaszcza pewne zasady i zwyczaje polityczne.

Question 343

Wyjaśnij różnicę pomiędzy „prawem wyborczym” (w ujęciu przedmiotowym) a „systemem wyborczym”

Answer 343

System wyborczy – to całokształt prawnych i pozaprawnych reguł określających sposób przygotowania, przeprowadzenia i ustalenia wyników wyborów. Prawo wyborcze jest zawsze elementem (podstawowym) systemu wyborczego. Poza normami prawnymi na system wyborczy składają się różnego rodzaju normy, zasady i zwyczaje o charakterze pozaprawnym, zwłaszcza pewne zasady i zwyczaje polityczne.

Question 343

Wyjaśnij różnicę pomiędzy „prawem wyborczym” (w ujęciu przedmiotowym) a „systemem wyborczym”

Answer 343

System wyborczy – to całokształt prawnych i pozaprawnych reguł określających sposób przygotowania, przeprowadzenia i ustalenia wyników wyborów. Prawo wyborcze jest zawsze elementem (podstawowym) systemu wyborczego. Poza normami prawnymi na system wyborczy składają się różnego rodzaju normy, zasady i zwyczaje o charakterze pozaprawnym, zwłaszcza pewne zasady i zwyczaje polityczne.

Question 344

Podaj przykład pozaprawnych zwyczajów należących do systemu wyborczego

Answer 344

* Sposób wewnątrzpartyjnego wyłaniania kandydatów na obieralne stanowiska państwowe (określenie organów partii upoważnionych do proponowania kandydatów, organy upoważnione do zatwierdzania tych propozycji i formowania listy kandydatów). * Sposób umieszczania kandydatów na listach w proporcjonalnym systemie wyborczym

Question 344

Podaj przykład pozaprawnych zwyczajów należących do systemu wyborczego

Answer 344

* Sposób wewnątrzpartyjnego wyłaniania kandydatów na obieralne stanowiska państwowe (określenie organów partii upoważnionych do proponowania kandydatów, organy upoważnione do zatwierdzania tych propozycji i formowania listy kandydatów). * Sposób umieszczania kandydatów na listach w proporcjonalnym systemie wyborczym

Question 344

Podaj przykład pozaprawnych zwyczajów należących do systemu wyborczego

Answer 344

* Sposób wewnątrzpartyjnego wyłaniania kandydatów na obieralne stanowiska państwowe (określenie organów partii upoważnionych do proponowania kandydatów, organy upoważnione do zatwierdzania tych propozycji i formowania listy kandydatów). * Sposób umieszczania kandydatów na listach w proporcjonalnym systemie wyborczym

Question 345

Kiedy wybory można uznać za demokratyczne?

Answer 345

Wybory są demokratyczne tylko wówczas, gdy zostają spełnione podstawowe zasady prawa wyborczego (które określa się mianem „przymiotników wyborczych”). Należą do nich: • zasada równości • zasada powszechności • zasada bezpośredniości • zasada proporcjonalności • zasada tajności Zasady te odnoszą się do praw wyborczych obywatela i sposobu głosowania. Ponadto wybory winny spełniać inne wymogi, zwłaszcza zasadę pluralizmu politycznego.

Question 345

Kiedy wybory można uznać za demokratyczne?

Answer 345

Wybory są demokratyczne tylko wówczas, gdy zostają spełnione podstawowe zasady prawa wyborczego (które określa się mianem „przymiotników wyborczych”). Należą do nich: • zasada równości • zasada powszechności • zasada bezpośredniości • zasada proporcjonalności • zasada tajności Zasady te odnoszą się do praw wyborczych obywatela i sposobu głosowania. Ponadto wybory winny spełniać inne wymogi, zwłaszcza zasadę pluralizmu politycznego.

Question 345

Kiedy wybory można uznać za demokratyczne?

Answer 345

Wybory są demokratyczne tylko wówczas, gdy zostają spełnione podstawowe zasady prawa wyborczego (które określa się mianem „przymiotników wyborczych”). Należą do nich: • zasada równości • zasada powszechności • zasada bezpośredniości • zasada proporcjonalności • zasada tajności Zasady te odnoszą się do praw wyborczych obywatela i sposobu głosowania. Ponadto wybory winny spełniać inne wymogi, zwłaszcza zasadę pluralizmu politycznego.

Question 346

Na czym polegają wybory czteroprzymiotnikowe?

Answer 346

Wybory czteroprzymiotnikowe – wybory są powszechne, równe, bezpośrednie, a głosowanie – tajne.

Question 346

Na czym polegają wybory czteroprzymiotnikowe?

Answer 346

Wybory czteroprzymiotnikowe – wybory są powszechne, równe, bezpośrednie, a głosowanie – tajne.

Question 346

Na czym polegają wybory czteroprzymiotnikowe?

Answer 346

Wybory czteroprzymiotnikowe – wybory są powszechne, równe, bezpośrednie, a głosowanie – tajne.

Question 347

Na czym polegają wybory pięcioprzymiotnikowe?

Answer 347

Wybory pięcioprzymiotnikowe – wybory są powszechne, równe i bezpośrednie, głosowanie tajne, a sposób ustalania wyniku wyborów – proporcjonalny. W przypadku, gdy wybory nie są przeprowadzanie wg zasady proporcjonalności – odbywają się wg zasady większości – dot. wyborów czteroprzymiotnikowych.

Question 347

Na czym polegają wybory pięcioprzymiotnikowe?

Answer 347

Wybory pięcioprzymiotnikowe – wybory są powszechne, równe i bezpośrednie, głosowanie tajne, a sposób ustalania wyniku wyborów – proporcjonalny. W przypadku, gdy wybory nie są przeprowadzanie wg zasady proporcjonalności – odbywają się wg zasady większości – dot. wyborów czteroprzymiotnikowych.

Question 347

Na czym polegają wybory pięcioprzymiotnikowe?

Answer 347

Wybory pięcioprzymiotnikowe – wybory są powszechne, równe i bezpośrednie, głosowanie tajne, a sposób ustalania wyniku wyborów – proporcjonalny. W przypadku, gdy wybory nie są przeprowadzanie wg zasady proporcjonalności – odbywają się wg zasady większości – dot. wyborów czteroprzymiotnikowych.

Question 348

Pięcioprzymiotnikowy charakter wyborów w Polsce mają wybory:

Answer 348

Do Sejmu

Question 348

Pięcioprzymiotnikowy charakter wyborów w Polsce mają wybory:

Answer 348

Do Sejmu

Question 348

Pięcioprzymiotnikowy charakter wyborów w Polsce mają wybory:

Answer 348

Do Sejmu

Question 349

Czteroprzymiotnikowy charakter wyborów w Polsce mają wybory:

Answer 349

Na urząd prezydenta (nie mogą być pięcioprzymiotnikowe, gdyż na urząd prezydenta nie ma możliwości zastosowania proporcjonalności) Wybory do organów stanowiących samorządu terytorialnego

Question 349

Czteroprzymiotnikowy charakter wyborów w Polsce mają wybory:

Answer 349

Na urząd prezydenta (nie mogą być pięcioprzymiotnikowe, gdyż na urząd prezydenta nie ma możliwości zastosowania proporcjonalności) Wybory do organów stanowiących samorządu terytorialnego

Question 349

Czteroprzymiotnikowy charakter wyborów w Polsce mają wybory:

Answer 349

Na urząd prezydenta (nie mogą być pięcioprzymiotnikowe, gdyż na urząd prezydenta nie ma możliwości zastosowania proporcjonalności) Wybory do organów stanowiących samorządu terytorialnego

Question 350

Trzyprzymiotnikowy charakter wyborów w Polsce mają wybory:

Answer 350

Do Senatu – powszechne, bezpośrednie, a głosowanie tajne

Question 350

Trzyprzymiotnikowy charakter wyborów w Polsce mają wybory:

Answer 350

Do Senatu – powszechne, bezpośrednie, a głosowanie tajne

Question 350

Trzyprzymiotnikowy charakter wyborów w Polsce mają wybory:

Answer 350

Do Senatu – powszechne, bezpośrednie, a głosowanie tajne

Question 351

Na czym polega zasada powszechności?

Answer 351

Zasada ta określa krąg podmiotów, którym przysługują prawa wyborcze i wymaga, by wszystkim dorosłym obywatelom przysługiwało co najmniej czynne prawo wyborcze. Zasada ta zakłada, że wszelkie podmiotowe ograniczenia praw wyborczych mogą mieć jedynie naturalny charakter, wyklucza natomiast ograniczenia o charakterze politycznym (cenzusy wyborcze).

Question 351

Na czym polega zasada powszechności?

Answer 351

Zasada ta określa krąg podmiotów, którym przysługują prawa wyborcze i wymaga, by wszystkim dorosłym obywatelom przysługiwało co najmniej czynne prawo wyborcze. Zasada ta zakłada, że wszelkie podmiotowe ograniczenia praw wyborczych mogą mieć jedynie naturalny charakter, wyklucza natomiast ograniczenia o charakterze politycznym (cenzusy wyborcze).

Question 351

Na czym polega zasada powszechności?

Answer 351

Zasada ta określa krąg podmiotów, którym przysługują prawa wyborcze i wymaga, by wszystkim dorosłym obywatelom przysługiwało co najmniej czynne prawo wyborcze. Zasada ta zakłada, że wszelkie podmiotowe ograniczenia praw wyborczych mogą mieć jedynie naturalny charakter, wyklucza natomiast ograniczenia o charakterze politycznym (cenzusy wyborcze).

Question 352

Wymień gwarancje (przesłanki) czynnego prawa wyborczego

Answer 352

• posiadanie obywatelstwa polskiego • ukończenie 18 roku życia, najpóźniej w dniu głosowania • posiadanie pełni praw publicznych • posiadanie pełnej zdolności do czynności prawnych

Question 352

Wymień gwarancje (przesłanki) czynnego prawa wyborczego

Answer 352

• posiadanie obywatelstwa polskiego • ukończenie 18 roku życia, najpóźniej w dniu głosowania • posiadanie pełni praw publicznych • posiadanie pełnej zdolności do czynności prawnych

Question 352

Wymień gwarancje (przesłanki) czynnego prawa wyborczego

Answer 352

• posiadanie obywatelstwa polskiego • ukończenie 18 roku życia, najpóźniej w dniu głosowania • posiadanie pełni praw publicznych • posiadanie pełnej zdolności do czynności prawnych

Question 353

Wymień gwarancje (przesłanki) biernego prawa wyborczego

Answer 353

• posiadanie czynnego prawa wyborczego (przesłanka ta jest wystarczająca tylko w odniesieniu do wyborów lokalnych), w tym: posiadanie obywatelstwa polskiego, ukończenie 18 roku życia, posiadanie pełni praw publicznych, posiadanie pełnej zdolności do czynności prawnych; • ponadto podwyższona dolna granica wieku: w wyborach do Sejmu, Parlamentu Europejskiego – 21 lat; w wyborach do Senatu – 30 lat; w wyborach prezydenckich – 35 lat; w wyborach wójta, burmistrza, prezydenta miasta – 25 lat

Question 353

Wymień gwarancje (przesłanki) biernego prawa wyborczego

Answer 353

• posiadanie czynnego prawa wyborczego (przesłanka ta jest wystarczająca tylko w odniesieniu do wyborów lokalnych), w tym: posiadanie obywatelstwa polskiego, ukończenie 18 roku życia, posiadanie pełni praw publicznych, posiadanie pełnej zdolności do czynności prawnych; • ponadto podwyższona dolna granica wieku: w wyborach do Sejmu, Parlamentu Europejskiego – 21 lat; w wyborach do Senatu – 30 lat; w wyborach prezydenckich – 35 lat; w wyborach wójta, burmistrza, prezydenta miasta – 25 lat

Question 353

Wymień gwarancje (przesłanki) biernego prawa wyborczego

Answer 353

• posiadanie czynnego prawa wyborczego (przesłanka ta jest wystarczająca tylko w odniesieniu do wyborów lokalnych), w tym: posiadanie obywatelstwa polskiego, ukończenie 18 roku życia, posiadanie pełni praw publicznych, posiadanie pełnej zdolności do czynności prawnych; • ponadto podwyższona dolna granica wieku: w wyborach do Sejmu, Parlamentu Europejskiego – 21 lat; w wyborach do Senatu – 30 lat; w wyborach prezydenckich – 35 lat; w wyborach wójta, burmistrza, prezydenta miasta – 25 lat

Question 354

Wymień gwarancje powszechności prawa wyborczego

Answer 354

* nakaz wyznaczania wyborów na dzień wolny od pracy – z uwzględnieniem rytmu pracy na wsi * zasady tworzenia obwodów głosowania • instytucja rejestrów i spisów wyborców • instytucja zaświadczeń o prawie do głosowania • procedura protestu wyborczego

Question 354

Wymień gwarancje powszechności prawa wyborczego

Answer 354

* nakaz wyznaczania wyborów na dzień wolny od pracy – z uwzględnieniem rytmu pracy na wsi * zasady tworzenia obwodów głosowania • instytucja rejestrów i spisów wyborców • instytucja zaświadczeń o prawie do głosowania • procedura protestu wyborczego

Question 354

Wymień gwarancje powszechności prawa wyborczego

Answer 354

* nakaz wyznaczania wyborów na dzień wolny od pracy – z uwzględnieniem rytmu pracy na wsi * zasady tworzenia obwodów głosowania • instytucja rejestrów i spisów wyborców • instytucja zaświadczeń o prawie do głosowania • procedura protestu wyborczego

Question 355

Co to jest obwód głosowania?

Answer 355

Obwód głosowania to jednostka terytorialna, w ramach której oddaje głosy określona grupa wyborców. Obwody obejmują pewien obszar wraz z jego mieszkańcami. Oprócz obwodów terytorialnych tworzone są tzw. obwody specjalne w szpitalach, zakładach pomocy społecznej, zakładach karnych i aresztach śledczych. Obwody tworzy się również na polskich statkach morskich oraz w polskich placówkach dyplomatycznych bądź konsularnych za granicą. Obwody tworzone są przez rady gmin Na 1 obwód przypada od 500 – 3000 mieszkańców

Question 355

Co to jest obwód głosowania?

Answer 355

Obwód głosowania to jednostka terytorialna, w ramach której oddaje głosy określona grupa wyborców. Obwody obejmują pewien obszar wraz z jego mieszkańcami. Oprócz obwodów terytorialnych tworzone są tzw. obwody specjalne w szpitalach, zakładach pomocy społecznej, zakładach karnych i aresztach śledczych. Obwody tworzy się również na polskich statkach morskich oraz w polskich placówkach dyplomatycznych bądź konsularnych za granicą. Obwody tworzone są przez rady gmin Na 1 obwód przypada od 500 – 3000 mieszkańców

Question 355

Co to jest obwód głosowania?

Answer 355

Obwód głosowania to jednostka terytorialna, w ramach której oddaje głosy określona grupa wyborców. Obwody obejmują pewien obszar wraz z jego mieszkańcami. Oprócz obwodów terytorialnych tworzone są tzw. obwody specjalne w szpitalach, zakładach pomocy społecznej, zakładach karnych i aresztach śledczych. Obwody tworzy się również na polskich statkach morskich oraz w polskich placówkach dyplomatycznych bądź konsularnych za granicą. Obwody tworzone są przez rady gmin Na 1 obwód przypada od 500 – 3000 mieszkańców

Question 356

Na czym polega instytucja rejestrów i spisów wyborców?

Answer 356

Każda gmina prowadzi stały rejestr wyborców obejmujący wszystkie stale zamieszkałe na terenie gminy osoby, którym przysługuje prawo wyborcze. Rejestr ten jest wykorzystywany przy wszystkich wyborach i referendach. Rejestr jest udostępniany w gminie do powszechnego wglądu. Każdy może wnieść do urzędu gminy reklamację na nieprawidłowości w tym rejestrze. Do każdych wyborów (referendów) sporządzany jest na podstawie rejestru spis wyborców – spis upoważnionych do głosowania w poszczególnych obwodach głosowania. Spis jest wyłożony do wglądu w urzędzie gminy, a na nieprawidłowości można wnosić reklamacje.

Question 356

Na czym polega instytucja rejestrów i spisów wyborców?

Answer 356

Każda gmina prowadzi stały rejestr wyborców obejmujący wszystkie stale zamieszkałe na terenie gminy osoby, którym przysługuje prawo wyborcze. Rejestr ten jest wykorzystywany przy wszystkich wyborach i referendach. Rejestr jest udostępniany w gminie do powszechnego wglądu. Każdy może wnieść do urzędu gminy reklamację na nieprawidłowości w tym rejestrze. Do każdych wyborów (referendów) sporządzany jest na podstawie rejestru spis wyborców – spis upoważnionych do głosowania w poszczególnych obwodach głosowania. Spis jest wyłożony do wglądu w urzędzie gminy, a na nieprawidłowości można wnosić reklamacje.

Question 356

Na czym polega instytucja rejestrów i spisów wyborców?

Answer 356

Każda gmina prowadzi stały rejestr wyborców obejmujący wszystkie stale zamieszkałe na terenie gminy osoby, którym przysługuje prawo wyborcze. Rejestr ten jest wykorzystywany przy wszystkich wyborach i referendach. Rejestr jest udostępniany w gminie do powszechnego wglądu. Każdy może wnieść do urzędu gminy reklamację na nieprawidłowości w tym rejestrze. Do każdych wyborów (referendów) sporządzany jest na podstawie rejestru spis wyborców – spis upoważnionych do głosowania w poszczególnych obwodach głosowania. Spis jest wyłożony do wglądu w urzędzie gminy, a na nieprawidłowości można wnosić reklamacje.

Question 357

Na czym polega instytucja zaświadczeń o prawie do głosowania?

Answer 357

Wyborca może pobrać takie zaświadczenie w swoim urzędzie gminy i wówczas może głosować poza miejscem stałego zameldowania (z wyjątkiem wyborów lokalnych)

Question 357

Na czym polega instytucja zaświadczeń o prawie do głosowania?

Answer 357

Wyborca może pobrać takie zaświadczenie w swoim urzędzie gminy i wówczas może głosować poza miejscem stałego zameldowania (z wyjątkiem wyborów lokalnych)

Question 357

Na czym polega instytucja zaświadczeń o prawie do głosowania?

Answer 357

Wyborca może pobrać takie zaświadczenie w swoim urzędzie gminy i wówczas może głosować poza miejscem stałego zameldowania (z wyjątkiem wyborów lokalnych)

Question 358

Na czym polega procedura protestu wyborczego?

Answer 358

Wyborca bezprawnie niedopuszczony do oddania głosu może wnieść protest kwestionujący ważność wyborów (konieczne jest jednak, by to naruszenie prawa mogło mieć wpływ na wynik wyborów.

Question 358

Na czym polega procedura protestu wyborczego?

Answer 358

Wyborca bezprawnie niedopuszczony do oddania głosu może wnieść protest kwestionujący ważność wyborów (konieczne jest jednak, by to naruszenie prawa mogło mieć wpływ na wynik wyborów.

Question 358

Na czym polega procedura protestu wyborczego?

Answer 358

Wyborca bezprawnie niedopuszczony do oddania głosu może wnieść protest kwestionujący ważność wyborów (konieczne jest jednak, by to naruszenie prawa mogło mieć wpływ na wynik wyborów.

Question 359

Wymień i wyjaśnij rodzaje równości w prawie wyborczym

Answer 359

Zasada równości w znaczeniu formalnym polega na tym, że każdemu wyborcy przysługuje taka sama ilość głosów. Każdy wyborca może głosować tylko jeden raz i może oddać tyle głosów, co inni wyborcy w danym okręgu. Zasada równości w znaczeniu materialnym wymaga, by głos każdego wyborcy miał tę samą siłę – wpływał na wynik wyborów w tym samym mniej więcej stopniu (każdy mandat poselski musi przypadać na taką samą mniej więcej liczbę wyborców. Materialny aspekt zasady równości nie znajduje zastosowania w wyborach do Senatu i do PE.

Question 359

Wymień i wyjaśnij rodzaje równości w prawie wyborczym

Answer 359

Zasada równości w znaczeniu formalnym polega na tym, że każdemu wyborcy przysługuje taka sama ilość głosów. Każdy wyborca może głosować tylko jeden raz i może oddać tyle głosów, co inni wyborcy w danym okręgu. Zasada równości w znaczeniu materialnym wymaga, by głos każdego wyborcy miał tę samą siłę – wpływał na wynik wyborów w tym samym mniej więcej stopniu (każdy mandat poselski musi przypadać na taką samą mniej więcej liczbę wyborców. Materialny aspekt zasady równości nie znajduje zastosowania w wyborach do Senatu i do PE.

Question 359

Wymień i wyjaśnij rodzaje równości w prawie wyborczym

Answer 359

Zasada równości w znaczeniu formalnym polega na tym, że każdemu wyborcy przysługuje taka sama ilość głosów. Każdy wyborca może głosować tylko jeden raz i może oddać tyle głosów, co inni wyborcy w danym okręgu. Zasada równości w znaczeniu materialnym wymaga, by głos każdego wyborcy miał tę samą siłę – wpływał na wynik wyborów w tym samym mniej więcej stopniu (każdy mandat poselski musi przypadać na taką samą mniej więcej liczbę wyborców. Materialny aspekt zasady równości nie znajduje zastosowania w wyborach do Senatu i do PE.

Question 360

Metody zapewnienia materialnej równości prawa wyborczego

Answer 360

* Wprowadzenie tzw. stałej normy przedstawicielstwa – co oznacza ustalenie na poziomie konstytucji liczby mieszkańców przypadających na jeden mandat. Wadą jest ciągła zmiana (z reguły wzrost) liczebności parlamentu * tzw. jednolita norma przedstawicielska - ustalenie stałej liczebności parlamentu (w Polsce od 1960 r. 460 posłów), a przed każdymi wyborami dopasowanie tej liczby do struktury zamieszkania ludności

Question 360

Metody zapewnienia materialnej równości prawa wyborczego

Answer 360

* Wprowadzenie tzw. stałej normy przedstawicielstwa – co oznacza ustalenie na poziomie konstytucji liczby mieszkańców przypadających na jeden mandat. Wadą jest ciągła zmiana (z reguły wzrost) liczebności parlamentu * tzw. jednolita norma przedstawicielska - ustalenie stałej liczebności parlamentu (w Polsce od 1960 r. 460 posłów), a przed każdymi wyborami dopasowanie tej liczby do struktury zamieszkania ludności

Question 360

Metody zapewnienia materialnej równości prawa wyborczego

Answer 360

* Wprowadzenie tzw. stałej normy przedstawicielstwa – co oznacza ustalenie na poziomie konstytucji liczby mieszkańców przypadających na jeden mandat. Wadą jest ciągła zmiana (z reguły wzrost) liczebności parlamentu * tzw. jednolita norma przedstawicielska - ustalenie stałej liczebności parlamentu (w Polsce od 1960 r. 460 posłów), a przed każdymi wyborami dopasowanie tej liczby do struktury zamieszkania ludności

Question 361

Czy zasada równości odnosi się do biernego prawa wyborczego?

Answer 361

Każdy, kto posiada bierne prawo wyborcze ma równe prawo zostać kandydatem. Natomiast pomiędzy partiami politycznymi zasadę równości często zastępuje się zasadą tzw. proporcjonalnej równości szans, która pozwala na uprzywilejowanie partii silniejszych kosztem słabszych. Celem wyborów jest bowiem nie tylko wyłonienie reprezentacji narodu, ale i stworzenie parlamentu zdolnego do działania.

Question 361

Czy zasada równości odnosi się do biernego prawa wyborczego?

Answer 361

Każdy, kto posiada bierne prawo wyborcze ma równe prawo zostać kandydatem. Natomiast pomiędzy partiami politycznymi zasadę równości często zastępuje się zasadą tzw. proporcjonalnej równości szans, która pozwala na uprzywilejowanie partii silniejszych kosztem słabszych. Celem wyborów jest bowiem nie tylko wyłonienie reprezentacji narodu, ale i stworzenie parlamentu zdolnego do działania.

Question 361

Czy zasada równości odnosi się do biernego prawa wyborczego?

Answer 361

Każdy, kto posiada bierne prawo wyborcze ma równe prawo zostać kandydatem. Natomiast pomiędzy partiami politycznymi zasadę równości często zastępuje się zasadą tzw. proporcjonalnej równości szans, która pozwala na uprzywilejowanie partii silniejszych kosztem słabszych. Celem wyborów jest bowiem nie tylko wyłonienie reprezentacji narodu, ale i stworzenie parlamentu zdolnego do działania.

Question 362

Na czym polega zasada bezpośredniości?

Answer 362

Zasada bezpośredniości oznacza, że wyborca oddaje swój głos osobiście i imiennie na osobę lub osoby, które mają zostać wybrane, a więc objąć mandat obsadzany w drodze danego głosowania. Tym samym wyborca decyduje bezpośrednio o składzie organu przedstawicielskiego.

Question 362

Na czym polega zasada bezpośredniości?

Answer 362

Zasada bezpośredniości oznacza, że wyborca oddaje swój głos osobiście i imiennie na osobę lub osoby, które mają zostać wybrane, a więc objąć mandat obsadzany w drodze danego głosowania. Tym samym wyborca decyduje bezpośrednio o składzie organu przedstawicielskiego.

Question 362

Na czym polega zasada bezpośredniości?

Answer 362

Zasada bezpośredniości oznacza, że wyborca oddaje swój głos osobiście i imiennie na osobę lub osoby, które mają zostać wybrane, a więc objąć mandat obsadzany w drodze danego głosowania. Tym samym wyborca decyduje bezpośrednio o składzie organu przedstawicielskiego.

Question 363

Przy jakich wyborach w Polsce wymagane jest dochowanie zasady bezpośredniości?

Answer 363

Konstytucja RP wymaga dochowania zasady bezpośredniości we wszystkich postępowaniach wyborczych.

Question 363

Przy jakich wyborach w Polsce wymagane jest dochowanie zasady bezpośredniości?

Answer 363

Konstytucja RP wymaga dochowania zasady bezpośredniości we wszystkich postępowaniach wyborczych.

Question 363

Przy jakich wyborach w Polsce wymagane jest dochowanie zasady bezpośredniości?

Answer 363

Konstytucja RP wymaga dochowania zasady bezpośredniości we wszystkich postępowaniach wyborczych.

Question 364

Na czym polega zasada tajności głosowania?

Answer 364

Zasada ta oznacza zagwarantowanie każdemu wyborcy, że treść jego decyzji wyborczej nie będzie mogła być ustalona i ujawniona. Każdy wyborca musi oddawać głos w takich warunkach politycznych i technicznych, które wykluczają możliwość takiego ustalenia i stwarzają nieskrępowane możliwości dokonania wyboru. W Polsce zasada ta ma charakter bezwzględny – należy ją traktować jako obowiązek, a nie jako uprawnienie. Każdy wyborca musi wypełnić swoją kartę w kabinie, w sposób zachowujący zasadę tajności, a następnie wrzucić do urny tak, aby strona zadrukowana była niewidoczna.

Question 364

Na czym polega zasada tajności głosowania?

Answer 364

Zasada ta oznacza zagwarantowanie każdemu wyborcy, że treść jego decyzji wyborczej nie będzie mogła być ustalona i ujawniona. Każdy wyborca musi oddawać głos w takich warunkach politycznych i technicznych, które wykluczają możliwość takiego ustalenia i stwarzają nieskrępowane możliwości dokonania wyboru. W Polsce zasada ta ma charakter bezwzględny – należy ją traktować jako obowiązek, a nie jako uprawnienie. Każdy wyborca musi wypełnić swoją kartę w kabinie, w sposób zachowujący zasadę tajności, a następnie wrzucić do urny tak, aby strona zadrukowana była niewidoczna.

Question 364

Na czym polega zasada tajności głosowania?

Answer 364

Zasada ta oznacza zagwarantowanie każdemu wyborcy, że treść jego decyzji wyborczej nie będzie mogła być ustalona i ujawniona. Każdy wyborca musi oddawać głos w takich warunkach politycznych i technicznych, które wykluczają możliwość takiego ustalenia i stwarzają nieskrępowane możliwości dokonania wyboru. W Polsce zasada ta ma charakter bezwzględny – należy ją traktować jako obowiązek, a nie jako uprawnienie. Każdy wyborca musi wypełnić swoją kartę w kabinie, w sposób zachowujący zasadę tajności, a następnie wrzucić do urny tak, aby strona zadrukowana była niewidoczna.

Question 365

Wymień gwarancje zachowania tajności głosowania

Answer 365

• wszystkie karty do głosowania muszą być jednakowe • karty nie mogą być zaopatrzone w znaki, czy numery • w każdym lokalu muszą być urządzone w odpowiedniej liczbie kabiny do głosowania, w której muszą znajdować się przybory do pisania • każdy wyborca wchodzi do kabiny sam • każdy wyborca osobiście wrzuca kartę do urny, tak, by strona zadrukowana była niewidoczna • naruszenie przepisów ordynacji wyborczej może być podstawą do protestu wyborczego • zapoznawanie się z treścią oddanego głosu wbrew woli głosującego jest przestępstwem

Question 365

Wymień gwarancje zachowania tajności głosowania

Answer 365

• wszystkie karty do głosowania muszą być jednakowe • karty nie mogą być zaopatrzone w znaki, czy numery • w każdym lokalu muszą być urządzone w odpowiedniej liczbie kabiny do głosowania, w której muszą znajdować się przybory do pisania • każdy wyborca wchodzi do kabiny sam • każdy wyborca osobiście wrzuca kartę do urny, tak, by strona zadrukowana była niewidoczna • naruszenie przepisów ordynacji wyborczej może być podstawą do protestu wyborczego • zapoznawanie się z treścią oddanego głosu wbrew woli głosującego jest przestępstwem

Question 365

Wymień gwarancje zachowania tajności głosowania

Answer 365

• wszystkie karty do głosowania muszą być jednakowe • karty nie mogą być zaopatrzone w znaki, czy numery • w każdym lokalu muszą być urządzone w odpowiedniej liczbie kabiny do głosowania, w której muszą znajdować się przybory do pisania • każdy wyborca wchodzi do kabiny sam • każdy wyborca osobiście wrzuca kartę do urny, tak, by strona zadrukowana była niewidoczna • naruszenie przepisów ordynacji wyborczej może być podstawą do protestu wyborczego • zapoznawanie się z treścią oddanego głosu wbrew woli głosującego jest przestępstwem

Question 366

Jakie znasz sposoby ustalania wyników głosowania i kiedy są stosowane w Polsce?

Answer 366

• zasada większości względnej – wybory do Senatu oraz do rad gmin (poniżej 20.000 mieszkańców) • zasada większości bezwzględnej • zasada proporcjonalności, w tym sposoby rozdzielenia mandatów: − metoda d’Hondta − metoda ST. Lagun

Question 366

Jakie znasz sposoby ustalania wyników głosowania i kiedy są stosowane w Polsce?

Answer 366

• zasada większości względnej – wybory do Senatu oraz do rad gmin (poniżej 20.000 mieszkańców) • zasada większości bezwzględnej • zasada proporcjonalności, w tym sposoby rozdzielenia mandatów: − metoda d’Hondta − metoda ST. Lagun

Question 366

Jakie znasz sposoby ustalania wyników głosowania i kiedy są stosowane w Polsce?

Answer 366

• zasada większości względnej – wybory do Senatu oraz do rad gmin (poniżej 20.000 mieszkańców) • zasada większości bezwzględnej • zasada proporcjonalności, w tym sposoby rozdzielenia mandatów: − metoda d’Hondta − metoda ST. Lagun

Question 367

Na czym polega zasada większości względnej i kiedy jest stosowana w Polsce?

Answer 367

Zasada ta odnosi się do sposobu ustalania wyniku głosowania. Wybrany zostaje ten, kto uzyskał największą liczbę głosów. Jest to warunek wystarczający. Jest to system najprostszy, bo głosowanie zawsze przynosi rozstrzygnięcie. Zasada ta jest stosowana w Polsce w wyborach do Senatu i do rad gmin o liczbie mieszkańców poniżej 20.000). Zachodzi tu jednak ryzyko, że wybrany kandydat będzie reprezentantem nielicznej grupy wyborców. Zasadę taką stosuje się w krajach o systemie dwóch partii dominujących.

Question 367

Na czym polega zasada większości względnej i kiedy jest stosowana w Polsce?

Answer 367

Zasada ta odnosi się do sposobu ustalania wyniku głosowania. Wybrany zostaje ten, kto uzyskał największą liczbę głosów. Jest to warunek wystarczający. Jest to system najprostszy, bo głosowanie zawsze przynosi rozstrzygnięcie. Zasada ta jest stosowana w Polsce w wyborach do Senatu i do rad gmin o liczbie mieszkańców poniżej 20.000). Zachodzi tu jednak ryzyko, że wybrany kandydat będzie reprezentantem nielicznej grupy wyborców. Zasadę taką stosuje się w krajach o systemie dwóch partii dominujących.

Question 367

Na czym polega zasada większości względnej i kiedy jest stosowana w Polsce?

Answer 367

Zasada ta odnosi się do sposobu ustalania wyniku głosowania. Wybrany zostaje ten, kto uzyskał największą liczbę głosów. Jest to warunek wystarczający. Jest to system najprostszy, bo głosowanie zawsze przynosi rozstrzygnięcie. Zasada ta jest stosowana w Polsce w wyborach do Senatu i do rad gmin o liczbie mieszkańców poniżej 20.000). Zachodzi tu jednak ryzyko, że wybrany kandydat będzie reprezentantem nielicznej grupy wyborców. Zasadę taką stosuje się w krajach o systemie dwóch partii dominujących.

Question 368

Na czym polega zasada większości bezwzględnej i kiedy jest stosowana?

Answer 368

Zasada ta odnosi się do sposobu ustalania wyników głosowania. Narzuca wymóg uzyskania: − największej liczby głosów − określa odsetek oddanych głosów, który musi być wyższy niż 50%. Jeżeli nikt nie uzyska 50% głosów – przeprowadzana jest II tura głosowania, w której biorą udział dwaj kandydaci, którzy uzyskali największą liczbę głosów i nie zrezygnowali z kandydowania. W Polsce metoda ta jest stosowana w wyborach: − prezydenckich − wójtów, burmistrzów i prezydentów miast

Question 368

Na czym polega zasada większości bezwzględnej i kiedy jest stosowana?

Answer 368

Zasada ta odnosi się do sposobu ustalania wyników głosowania. Narzuca wymóg uzyskania: − największej liczby głosów − określa odsetek oddanych głosów, który musi być wyższy niż 50%. Jeżeli nikt nie uzyska 50% głosów – przeprowadzana jest II tura głosowania, w której biorą udział dwaj kandydaci, którzy uzyskali największą liczbę głosów i nie zrezygnowali z kandydowania. W Polsce metoda ta jest stosowana w wyborach: − prezydenckich − wójtów, burmistrzów i prezydentów miast

Question 368

Na czym polega zasada większości bezwzględnej i kiedy jest stosowana?

Answer 368

Zasada ta odnosi się do sposobu ustalania wyników głosowania. Narzuca wymóg uzyskania: − największej liczby głosów − określa odsetek oddanych głosów, który musi być wyższy niż 50%. Jeżeli nikt nie uzyska 50% głosów – przeprowadzana jest II tura głosowania, w której biorą udział dwaj kandydaci, którzy uzyskali największą liczbę głosów i nie zrezygnowali z kandydowania. W Polsce metoda ta jest stosowana w wyborach: − prezydenckich − wójtów, burmistrzów i prezydentów miast

Question 369

Na czym polega zasada proporcjonalności?

Answer 369

Zasada ta odnosi się do sposobu ustalania wyników głosowania. Pozwala osiągnąć znacznie szerszą reprezentatywność parlamentu niż wybory przeprowadzane w oparciu o zasadę większości. Jej istotą jest dokonanie rozdziału mandatów w okręgu wyborczym (i potem w skali kraju) proporcjonalnie do odsetka głosów, który uzyskały poszczególne partie, czy ugrupowania konkurujące w wyborach. Nieodzowną przesłanką ustanowienia systemu proporcjonalnego jest istnienie wielomandatowych okręgów wyborczych i konkurencja zgłaszanych list wyborczych. System proporcjonalny jest jednoznaczny z przeprowadzeniem tylko jednej tury wyborów, bo zawsze jest możliwe odpowiednie rozdzielenie mandatów.

Question 369

Na czym polega zasada proporcjonalności?

Answer 369

Zasada ta odnosi się do sposobu ustalania wyników głosowania. Pozwala osiągnąć znacznie szerszą reprezentatywność parlamentu niż wybory przeprowadzane w oparciu o zasadę większości. Jej istotą jest dokonanie rozdziału mandatów w okręgu wyborczym (i potem w skali kraju) proporcjonalnie do odsetka głosów, który uzyskały poszczególne partie, czy ugrupowania konkurujące w wyborach. Nieodzowną przesłanką ustanowienia systemu proporcjonalnego jest istnienie wielomandatowych okręgów wyborczych i konkurencja zgłaszanych list wyborczych. System proporcjonalny jest jednoznaczny z przeprowadzeniem tylko jednej tury wyborów, bo zawsze jest możliwe odpowiednie rozdzielenie mandatów.

Question 369

Na czym polega zasada proporcjonalności?

Answer 369

Zasada ta odnosi się do sposobu ustalania wyników głosowania. Pozwala osiągnąć znacznie szerszą reprezentatywność parlamentu niż wybory przeprowadzane w oparciu o zasadę większości. Jej istotą jest dokonanie rozdziału mandatów w okręgu wyborczym (i potem w skali kraju) proporcjonalnie do odsetka głosów, który uzyskały poszczególne partie, czy ugrupowania konkurujące w wyborach. Nieodzowną przesłanką ustanowienia systemu proporcjonalnego jest istnienie wielomandatowych okręgów wyborczych i konkurencja zgłaszanych list wyborczych. System proporcjonalny jest jednoznaczny z przeprowadzeniem tylko jednej tury wyborów, bo zawsze jest możliwe odpowiednie rozdzielenie mandatów.

Question 370

Metoda d’Hondta – na czym polega i kiedy jest stosowana?

Answer 370

Metoda d’Hondta to sposób rozdzielenia mandatów stosowany przy proporcjonalnym systemie ustalania wyniku głosowania. Metoda ta preferuje partie silniejsze. Polega na tym, że liczby głosów oddanych na poszczególne listy w okręgu wyborczym porządkuje się w ciąg liczb: od największej do najmniejszej, a następnie dzieli przez kolejne liczby całkowite (1, 2, 3, 4, 5 itd.). Powstaje w ten sposób tabela kolejnych ilorazów, a z tabeli tej wybiera się kolejno tyle największych liczb, ile jest mandatów do obsadzenia. Obecnie jest stosowana przy wyborach do sejmu, samorządu terytorialnego pow 20 tys mieszkańców i PE

Question 370

Metoda d’Hondta – na czym polega i kiedy jest stosowana?

Answer 370

Metoda d’Hondta to sposób rozdzielenia mandatów stosowany przy proporcjonalnym systemie ustalania wyniku głosowania. Metoda ta preferuje partie silniejsze. Polega na tym, że liczby głosów oddanych na poszczególne listy w okręgu wyborczym porządkuje się w ciąg liczb: od największej do najmniejszej, a następnie dzieli przez kolejne liczby całkowite (1, 2, 3, 4, 5 itd.). Powstaje w ten sposób tabela kolejnych ilorazów, a z tabeli tej wybiera się kolejno tyle największych liczb, ile jest mandatów do obsadzenia. Obecnie jest stosowana przy wyborach do sejmu, samorządu terytorialnego pow 20 tys mieszkańców i PE

Question 370

Metoda d’Hondta – na czym polega i kiedy jest stosowana?

Answer 370

Metoda d’Hondta to sposób rozdzielenia mandatów stosowany przy proporcjonalnym systemie ustalania wyniku głosowania. Metoda ta preferuje partie silniejsze. Polega na tym, że liczby głosów oddanych na poszczególne listy w okręgu wyborczym porządkuje się w ciąg liczb: od największej do najmniejszej, a następnie dzieli przez kolejne liczby całkowite (1, 2, 3, 4, 5 itd.). Powstaje w ten sposób tabela kolejnych ilorazów, a z tabeli tej wybiera się kolejno tyle największych liczb, ile jest mandatów do obsadzenia. Obecnie jest stosowana przy wyborach do sejmu, samorządu terytorialnego pow 20 tys mieszkańców i PE

Question 371

Metoda St. Lague – na czym polega i kiedy jest stosowana?

Answer 371

Metoda ST. Lague to sposób rozdzielenia mandatów stosowany przy proporcjonalnym systemie ustalania wyników głosowania Metoda ta daje więcej szans ugrupowaniom małym i średnim w porównaniu do metody d’Hondta. Polega na tym, że liczby głosów oddanych na poszczególne listy dzieli się przez kolejne liczny nieparzyste (w Polsce pierwszym dzielnikiem jest 1,4). W Polsce system ten był stosowany przy wyborach do Sejmu do 1991 r. Powrócono do niego w 2001 r., ale w 2002 r. odstąpiono na rzecz metody d’Hondta.

Question 371

Metoda St. Lague – na czym polega i kiedy jest stosowana?

Answer 371

Metoda ST. Lague to sposób rozdzielenia mandatów stosowany przy proporcjonalnym systemie ustalania wyników głosowania Metoda ta daje więcej szans ugrupowaniom małym i średnim w porównaniu do metody d’Hondta. Polega na tym, że liczby głosów oddanych na poszczególne listy dzieli się przez kolejne liczny nieparzyste (w Polsce pierwszym dzielnikiem jest 1,4). W Polsce system ten był stosowany przy wyborach do Sejmu do 1991 r. Powrócono do niego w 2001 r., ale w 2002 r. odstąpiono na rzecz metody d’Hondta.

Question 371

Metoda St. Lague – na czym polega i kiedy jest stosowana?

Answer 371

Metoda ST. Lague to sposób rozdzielenia mandatów stosowany przy proporcjonalnym systemie ustalania wyników głosowania Metoda ta daje więcej szans ugrupowaniom małym i średnim w porównaniu do metody d’Hondta. Polega na tym, że liczby głosów oddanych na poszczególne listy dzieli się przez kolejne liczny nieparzyste (w Polsce pierwszym dzielnikiem jest 1,4). W Polsce system ten był stosowany przy wyborach do Sejmu do 1991 r. Powrócono do niego w 2001 r., ale w 2002 r. odstąpiono na rzecz metody d’Hondta.

Question 372

Na czym polega instytucja tzw. listy państwowej?

Answer 372

Instytucja listy państwowej (ogólnokrajowa) polega na tym, że nie wszystkie mandaty obsadza się na poziomie okręgów wyborczych, pewną liczbę mandatów obsadza się w skali kraju, stosownie do rezultatów głosowania obliczonych dla całego kraju.

Question 372

Na czym polega instytucja tzw. listy państwowej?

Answer 372

Instytucja listy państwowej (ogólnokrajowa) polega na tym, że nie wszystkie mandaty obsadza się na poziomie okręgów wyborczych, pewną liczbę mandatów obsadza się w skali kraju, stosownie do rezultatów głosowania obliczonych dla całego kraju.

Question 372

Na czym polega instytucja tzw. listy państwowej?

Answer 372

Instytucja listy państwowej (ogólnokrajowa) polega na tym, że nie wszystkie mandaty obsadza się na poziomie okręgów wyborczych, pewną liczbę mandatów obsadza się w skali kraju, stosownie do rezultatów głosowania obliczonych dla całego kraju.

Question 373

Reprezentatywność parlamentu – istota

Answer 373

Reprezentatywność interesów wyborców przy jednoczesnym zachowaniu stabilności egzekutywy (sprawność działania)

Question 373

Reprezentatywność parlamentu – istota

Answer 373

Reprezentatywność interesów wyborców przy jednoczesnym zachowaniu stabilności egzekutywy (sprawność działania)

Question 373

Reprezentatywność parlamentu – istota

Answer 373

Reprezentatywność interesów wyborców przy jednoczesnym zachowaniu stabilności egzekutywy (sprawność działania)

Question 374

Warunki reprezentatywności parlamentu

Answer 374

• musi być odpowiednio ukształtowane prawo wyborcze − ustalone klauzule zaporowe, które ograniczają dostęp do podziału mandatów podmiotom o bardzo niskim poparciu społecznym − określona zasada repartycji mandat (podział mandatów) – Polska przyjmuje system proporcjonalny z klauzulą ograniczającą partii, aby ułatwić działanie rządu. Jest to połączenie reprezentatywności i dążenie do racjonalności działania systemu.

Question 374

Warunki reprezentatywności parlamentu

Answer 374

• musi być odpowiednio ukształtowane prawo wyborcze − ustalone klauzule zaporowe, które ograniczają dostęp do podziału mandatów podmiotom o bardzo niskim poparciu społecznym − określona zasada repartycji mandat (podział mandatów) – Polska przyjmuje system proporcjonalny z klauzulą ograniczającą partii, aby ułatwić działanie rządu. Jest to połączenie reprezentatywności i dążenie do racjonalności działania systemu.

Question 374

Warunki reprezentatywności parlamentu

Answer 374

• musi być odpowiednio ukształtowane prawo wyborcze − ustalone klauzule zaporowe, które ograniczają dostęp do podziału mandatów podmiotom o bardzo niskim poparciu społecznym − określona zasada repartycji mandat (podział mandatów) – Polska przyjmuje system proporcjonalny z klauzulą ograniczającą partii, aby ułatwić działanie rządu. Jest to połączenie reprezentatywności i dążenie do racjonalności działania systemu.

Question 375

Progi wyborcze (klauzule zaporowe)

Answer 375

Jest to instytucja spotykana w proporcjonalnym systemie wyborczym. Wprowadza wymóg uzyskania pewnego minimalnego odsetka głosów w skali kraju. Jeżeli taki próg nie zostanie osiągnięty (np. 5%), to głosy oddane na daną partię przepadają. Progi wyborcze służą wyeliminowaniu z parlamentu partii najmniejszych, a preferują partie duże – ułatwiają budowanie stabilnej koalicji politycznej i przeciwdziałają nadmiernemu rozdrobnieniu izby. W obecnym stanie prawnym progi wyborcze dotyczą wyborów: • do Sejmu − 5% ważnych głosów w skali kraju, dla uzyskania mandatów z list zgłoszonych przez pojedyncze partie, ugrupowani, czy grupy wyborców − 8% ważnych głosów w skali kraju, dla uzyskania mandatów z list zgłoszonych przez komitety koalicyjne − wyjątek – mniejszości narodowe mogą korzystać ze zwolnienia od jednego z tych wymagań • do Parlamentu Europejskiego – 5% • lokalnych – 5% tam, gdzie stosowany jest proporcjonalny system rozdziału mandatów • gdy żadna z partii nie przekroczy progów 5 i 8% progi te obniża się do 1 i 3%

Question 375

Progi wyborcze (klauzule zaporowe)

Answer 375

Jest to instytucja spotykana w proporcjonalnym systemie wyborczym. Wprowadza wymóg uzyskania pewnego minimalnego odsetka głosów w skali kraju. Jeżeli taki próg nie zostanie osiągnięty (np. 5%), to głosy oddane na daną partię przepadają. Progi wyborcze służą wyeliminowaniu z parlamentu partii najmniejszych, a preferują partie duże – ułatwiają budowanie stabilnej koalicji politycznej i przeciwdziałają nadmiernemu rozdrobnieniu izby. W obecnym stanie prawnym progi wyborcze dotyczą wyborów: • do Sejmu − 5% ważnych głosów w skali kraju, dla uzyskania mandatów z list zgłoszonych przez pojedyncze partie, ugrupowani, czy grupy wyborców − 8% ważnych głosów w skali kraju, dla uzyskania mandatów z list zgłoszonych przez komitety koalicyjne − wyjątek – mniejszości narodowe mogą korzystać ze zwolnienia od jednego z tych wymagań • do Parlamentu Europejskiego – 5% • lokalnych – 5% tam, gdzie stosowany jest proporcjonalny system rozdziału mandatów • gdy żadna z partii nie przekroczy progów 5 i 8% progi te obniża się do 1 i 3%

Question 375

Progi wyborcze (klauzule zaporowe)

Answer 375

Jest to instytucja spotykana w proporcjonalnym systemie wyborczym. Wprowadza wymóg uzyskania pewnego minimalnego odsetka głosów w skali kraju. Jeżeli taki próg nie zostanie osiągnięty (np. 5%), to głosy oddane na daną partię przepadają. Progi wyborcze służą wyeliminowaniu z parlamentu partii najmniejszych, a preferują partie duże – ułatwiają budowanie stabilnej koalicji politycznej i przeciwdziałają nadmiernemu rozdrobnieniu izby. W obecnym stanie prawnym progi wyborcze dotyczą wyborów: • do Sejmu − 5% ważnych głosów w skali kraju, dla uzyskania mandatów z list zgłoszonych przez pojedyncze partie, ugrupowani, czy grupy wyborców − 8% ważnych głosów w skali kraju, dla uzyskania mandatów z list zgłoszonych przez komitety koalicyjne − wyjątek – mniejszości narodowe mogą korzystać ze zwolnienia od jednego z tych wymagań • do Parlamentu Europejskiego – 5% • lokalnych – 5% tam, gdzie stosowany jest proporcjonalny system rozdziału mandatów • gdy żadna z partii nie przekroczy progów 5 i 8% progi te obniża się do 1 i 3%

Question 376

Kto zarządza wybory do Sejmu, Senatu i na urząd prezydenta?

Answer 376

Wybory do Sejmu i Senatu – zarządza Prezydent RP – na 90 dni przed upływem 4 lat od rozpoczęcia kadencji izb, wyznaczając wybory na dzień wolny od pracy w ciągu 30 dni przed upływem 4 lat od rozpoczęcia kadencji. W razie skrócenia kadencji wybory muszą być zarządzone nie później niż 45 dni od dnia zarządzenia o skróceniu kadencji Wybory na urząd prezydenta – zarządza Marszałek Sejmu – muszą się odbyć między 100, a 75 dniem przez upływem kadencji urzędującego prezydenta. W razie opróżnienia urzędu – muszą być zarządzone w ciągu 14 dni i odbyć nie później niż w dniu wolnym od pracy w ciągu 60 dni od dnia zarządzenia wyborów.

Question 376

Kto zarządza wybory do Sejmu, Senatu i na urząd prezydenta?

Answer 376

Wybory do Sejmu i Senatu – zarządza Prezydent RP – na 90 dni przed upływem 4 lat od rozpoczęcia kadencji izb, wyznaczając wybory na dzień wolny od pracy w ciągu 30 dni przed upływem 4 lat od rozpoczęcia kadencji. W razie skrócenia kadencji wybory muszą być zarządzone nie później niż 45 dni od dnia zarządzenia o skróceniu kadencji Wybory na urząd prezydenta – zarządza Marszałek Sejmu – muszą się odbyć między 100, a 75 dniem przez upływem kadencji urzędującego prezydenta. W razie opróżnienia urzędu – muszą być zarządzone w ciągu 14 dni i odbyć nie później niż w dniu wolnym od pracy w ciągu 60 dni od dnia zarządzenia wyborów.

Question 376

Kto zarządza wybory do Sejmu, Senatu i na urząd prezydenta?

Answer 376

Wybory do Sejmu i Senatu – zarządza Prezydent RP – na 90 dni przed upływem 4 lat od rozpoczęcia kadencji izb, wyznaczając wybory na dzień wolny od pracy w ciągu 30 dni przed upływem 4 lat od rozpoczęcia kadencji. W razie skrócenia kadencji wybory muszą być zarządzone nie później niż 45 dni od dnia zarządzenia o skróceniu kadencji Wybory na urząd prezydenta – zarządza Marszałek Sejmu – muszą się odbyć między 100, a 75 dniem przez upływem kadencji urzędującego prezydenta. W razie opróżnienia urzędu – muszą być zarządzone w ciągu 14 dni i odbyć nie później niż w dniu wolnym od pracy w ciągu 60 dni od dnia zarządzenia wyborów.

Question 377

Okręgi wyborcze

Answer 377

Okręg wyborczy to jednostka terytorialna, w ramach której dokonywane jest obsadzenie określonej liczby mandatów (wybór określonej liczby posłów czy senatorów). Okręgiem wyborczym w wyborach do Sejmu może być województwo lub jego część. W praktyce utworzono 41 okręgów, liczących od 7 do 19 mandatów. W wyborach do Senatu ordynacja określiła ilość mandatów przypadających na każde województwo (od 3 do 13), a w ramach województwa tworzy się okręgi w taki sposób, by na każdy z nich przypadało od 2 do 4 mandatów. W wyborach prezydenckich – jest jeden mandat do obsadzenia i tylko jeden okręg wyborczy. W skład każdego okręgu wchodzi kilka obwodów. W obwodach tych jest jednakowa lista kandydatów, ale każdy obwód obejmuje inną grupę wyborców.

Question 377

Okręgi wyborcze

Answer 377

Okręg wyborczy to jednostka terytorialna, w ramach której dokonywane jest obsadzenie określonej liczby mandatów (wybór określonej liczby posłów czy senatorów). Okręgiem wyborczym w wyborach do Sejmu może być województwo lub jego część. W praktyce utworzono 41 okręgów, liczących od 7 do 19 mandatów. W wyborach do Senatu ordynacja określiła ilość mandatów przypadających na każde województwo (od 3 do 13), a w ramach województwa tworzy się okręgi w taki sposób, by na każdy z nich przypadało od 2 do 4 mandatów. W wyborach prezydenckich – jest jeden mandat do obsadzenia i tylko jeden okręg wyborczy. W skład każdego okręgu wchodzi kilka obwodów. W obwodach tych jest jednakowa lista kandydatów, ale każdy obwód obejmuje inną grupę wyborców.

Question 377

Okręgi wyborcze

Answer 377

Okręg wyborczy to jednostka terytorialna, w ramach której dokonywane jest obsadzenie określonej liczby mandatów (wybór określonej liczby posłów czy senatorów). Okręgiem wyborczym w wyborach do Sejmu może być województwo lub jego część. W praktyce utworzono 41 okręgów, liczących od 7 do 19 mandatów. W wyborach do Senatu ordynacja określiła ilość mandatów przypadających na każde województwo (od 3 do 13), a w ramach województwa tworzy się okręgi w taki sposób, by na każdy z nich przypadało od 2 do 4 mandatów. W wyborach prezydenckich – jest jeden mandat do obsadzenia i tylko jeden okręg wyborczy. W skład każdego okręgu wchodzi kilka obwodów. W obwodach tych jest jednakowa lista kandydatów, ale każdy obwód obejmuje inną grupę wyborców.

Question 378

Jednolita norma przedstawicielstwa – wyjaśnij pojęcie

Answer 378

Jest to metoda ustalania liczby mandatów przypadających na każdy z okręgów. Obliczana jest przez podzielenie liczby mieszkańców kraju przez ogólną, określoną w konstytucji lub ustawie, liczbę posłów.

Question 378

Jednolita norma przedstawicielstwa – wyjaśnij pojęcie

Answer 378

Jest to metoda ustalania liczby mandatów przypadających na każdy z okręgów. Obliczana jest przez podzielenie liczby mieszkańców kraju przez ogólną, określoną w konstytucji lub ustawie, liczbę posłów.

Question 378

Jednolita norma przedstawicielstwa – wyjaśnij pojęcie

Answer 378

Jest to metoda ustalania liczby mandatów przypadających na każdy z okręgów. Obliczana jest przez podzielenie liczby mieszkańców kraju przez ogólną, określoną w konstytucji lub ustawie, liczbę posłów.

Question 379

Obwody głosowania

Answer 379

Obwód głosowania to jednostka terytorialna, w ramach której oddaje głosy określona grupa wyborców. Obwody są tworzone jednolicie dla wszystkich wyborów przez rady gmin, działające na wniosek wójta/burmistrza lub prezydenta. W skład każdego okręgu wchodzi kilka obwodów. W obwodach tych jest jednakowa lista kandydatów, ale każdy obwód obejmuje inną grupę wyborców.

Question 379

Obwody głosowania

Answer 379

Obwód głosowania to jednostka terytorialna, w ramach której oddaje głosy określona grupa wyborców. Obwody są tworzone jednolicie dla wszystkich wyborów przez rady gmin, działające na wniosek wójta/burmistrza lub prezydenta. W skład każdego okręgu wchodzi kilka obwodów. W obwodach tych jest jednakowa lista kandydatów, ale każdy obwód obejmuje inną grupę wyborców.

Question 379

Obwody głosowania

Answer 379

Obwód głosowania to jednostka terytorialna, w ramach której oddaje głosy określona grupa wyborców. Obwody są tworzone jednolicie dla wszystkich wyborów przez rady gmin, działające na wniosek wójta/burmistrza lub prezydenta. W skład każdego okręgu wchodzi kilka obwodów. W obwodach tych jest jednakowa lista kandydatów, ale każdy obwód obejmuje inną grupę wyborców.

Question 380

Problem gwarancji, że opcja rządząca nie będzie manewrować geografia wyborcza

Answer 380

* granice okręgu wyborczego nie mogą naruszać granic powiatów i miast na prawach powiatu * nazwy i granice okręgów wyborczych, a także liczba mandatów przypadających na każdy okręg są określone są w załączniku do Ordynacji wyborczej * aktualizacja podziału na okręgi

Question 380

Problem gwarancji, że opcja rządząca nie będzie manewrować geografia wyborcza

Answer 380

* granice okręgu wyborczego nie mogą naruszać granic powiatów i miast na prawach powiatu * nazwy i granice okręgów wyborczych, a także liczba mandatów przypadających na każdy okręg są określone są w załączniku do Ordynacji wyborczej * aktualizacja podziału na okręgi

Question 380

Problem gwarancji, że opcja rządząca nie będzie manewrować geografia wyborcza

Answer 380

* granice okręgu wyborczego nie mogą naruszać granic powiatów i miast na prawach powiatu * nazwy i granice okręgów wyborczych, a także liczba mandatów przypadających na każdy okręg są określone są w załączniku do Ordynacji wyborczej * aktualizacja podziału na okręgi

Question 381

Aktualizacja podziału na okręgi – realizacja zasady jednolitej normy przedstawicielstwa

Answer 381

Aktualizacja podziału na okręgi dokonywana jest w celu zachowania korelacji między liczbą ludności a liczbą mandatów, przypadającą na poszczególne okręgi. Wnioski w tej sprawie przedstawia Sejmowi PKW. Odpowiednie zmiany wprowadzane są drogą ustawową z tym, że nie wolno ich wprowadzać, gdy to terminu zarządzenia wyborów pozostaje mniej niż 3 miesiące a także w razie skrócenia kadencji Sejmu.

Question 381

Aktualizacja podziału na okręgi – realizacja zasady jednolitej normy przedstawicielstwa

Answer 381

Aktualizacja podziału na okręgi dokonywana jest w celu zachowania korelacji między liczbą ludności a liczbą mandatów, przypadającą na poszczególne okręgi. Wnioski w tej sprawie przedstawia Sejmowi PKW. Odpowiednie zmiany wprowadzane są drogą ustawową z tym, że nie wolno ich wprowadzać, gdy to terminu zarządzenia wyborów pozostaje mniej niż 3 miesiące a także w razie skrócenia kadencji Sejmu.

Question 381

Aktualizacja podziału na okręgi – realizacja zasady jednolitej normy przedstawicielstwa

Answer 381

Aktualizacja podziału na okręgi dokonywana jest w celu zachowania korelacji między liczbą ludności a liczbą mandatów, przypadającą na poszczególne okręgi. Wnioski w tej sprawie przedstawia Sejmowi PKW. Odpowiednie zmiany wprowadzane są drogą ustawową z tym, że nie wolno ich wprowadzać, gdy to terminu zarządzenia wyborów pozostaje mniej niż 3 miesiące a także w razie skrócenia kadencji Sejmu.

Question 382

Komisje wyborcze

Answer 382

Są to szczególne organy państwowe, tworzone dla zorganizowania i przeprowadzenia wyborów. Istnieją trzy szczeble komisji: • Państwowa Komisja Wyborcza – właściwa do wszystkich procedur wyborczych i referendalnych. Jest to organ stały, składa się z 9 sędziów (3TK, 3SN, 3 NSA) . Zadania PKW: − zadania nadzorczo-organizacyjne wobec niższych komisji − ogłaszanie wyników wyborów prezydenckich − rejestracja kandydatów − wydawanie wytycznych i udzielanie wyjaśnień (quasi-prawotwórcza działalność PKW) • komisje okręgowe – nie mają charakteru stałego, zasiadają w nich sędziowie. Zadania: − w wyborach parlamentarnych – rejestracja kandydatów (Senat) lub list kandydatów (Sejm); ustalanie wyników głosowania i wyników wyborów w okręgu. − w wyborach prezydenckich – ustalenie wyników głosowania, i przekazanie do PKW − sprawują nadzór nad komisjami obwodowymi • komisje obwodowe – powoływane odrębnie dla każdych wyborów spośród wyborców, przez wójtów/burmistrzów/prezydentów. Zadania: − przeprowadzenie głosowania w obwodzie, − ustalenie jego wyników − przekazanie wyników do komisji okręgowej i podanie ich do publicznej wiadomości.

Question 382

Komisje wyborcze

Answer 382

Są to szczególne organy państwowe, tworzone dla zorganizowania i przeprowadzenia wyborów. Istnieją trzy szczeble komisji: • Państwowa Komisja Wyborcza – właściwa do wszystkich procedur wyborczych i referendalnych. Jest to organ stały, składa się z 9 sędziów (3TK, 3SN, 3 NSA) . Zadania PKW: − zadania nadzorczo-organizacyjne wobec niższych komisji − ogłaszanie wyników wyborów prezydenckich − rejestracja kandydatów − wydawanie wytycznych i udzielanie wyjaśnień (quasi-prawotwórcza działalność PKW) • komisje okręgowe – nie mają charakteru stałego, zasiadają w nich sędziowie. Zadania: − w wyborach parlamentarnych – rejestracja kandydatów (Senat) lub list kandydatów (Sejm); ustalanie wyników głosowania i wyników wyborów w okręgu. − w wyborach prezydenckich – ustalenie wyników głosowania, i przekazanie do PKW − sprawują nadzór nad komisjami obwodowymi • komisje obwodowe – powoływane odrębnie dla każdych wyborów spośród wyborców, przez wójtów/burmistrzów/prezydentów. Zadania: − przeprowadzenie głosowania w obwodzie, − ustalenie jego wyników − przekazanie wyników do komisji okręgowej i podanie ich do publicznej wiadomości.

Question 382

Komisje wyborcze

Answer 382

Są to szczególne organy państwowe, tworzone dla zorganizowania i przeprowadzenia wyborów. Istnieją trzy szczeble komisji: • Państwowa Komisja Wyborcza – właściwa do wszystkich procedur wyborczych i referendalnych. Jest to organ stały, składa się z 9 sędziów (3TK, 3SN, 3 NSA) . Zadania PKW: − zadania nadzorczo-organizacyjne wobec niższych komisji − ogłaszanie wyników wyborów prezydenckich − rejestracja kandydatów − wydawanie wytycznych i udzielanie wyjaśnień (quasi-prawotwórcza działalność PKW) • komisje okręgowe – nie mają charakteru stałego, zasiadają w nich sędziowie. Zadania: − w wyborach parlamentarnych – rejestracja kandydatów (Senat) lub list kandydatów (Sejm); ustalanie wyników głosowania i wyników wyborów w okręgu. − w wyborach prezydenckich – ustalenie wyników głosowania, i przekazanie do PKW − sprawują nadzór nad komisjami obwodowymi • komisje obwodowe – powoływane odrębnie dla każdych wyborów spośród wyborców, przez wójtów/burmistrzów/prezydentów. Zadania: − przeprowadzenie głosowania w obwodzie, − ustalenie jego wyników − przekazanie wyników do komisji okręgowej i podanie ich do publicznej wiadomości.

Question 383

Zgłaszanie kandydatów – kto może zgłaszać?

Answer 383

• kandydatów do Sejmu i Senatu mogą zgłaszać partie polityczne oraz wyborcy, • kandydatów na urząd prezydenta może zgłaszać co najmniej 100.000 wyborców.

Question 383

Zgłaszanie kandydatów – kto może zgłaszać?

Answer 383

• kandydatów do Sejmu i Senatu mogą zgłaszać partie polityczne oraz wyborcy, • kandydatów na urząd prezydenta może zgłaszać co najmniej 100.000 wyborców.

Question 383

Zgłaszanie kandydatów – kto może zgłaszać?

Answer 383

• kandydatów do Sejmu i Senatu mogą zgłaszać partie polityczne oraz wyborcy, • kandydatów na urząd prezydenta może zgłaszać co najmniej 100.000 wyborców.

Question 384

Procedura zgłaszania kandydatów w wyborach prezydenckich

Answer 384

• zawiązanie komitetu wyborczego, popierającego, na zasadzie wyłączności, określonego kandydata (grupa min. 15 obywateli) − kandydat musi złożyć pisemne oświadczenie o wyrażeniu zgody na kandydowanie i na utworzenie komitetu, oraz oświadczenie lustracyjne − zgłoszenie komitetu do rejestracji do PKW– po zgromadzeniu min. 1.000 podpisów obywateli mających prawo do wybierania do Sejmu, popierających kandydata • zgromadzenie 100.000 podpisów osób popierających danego kandydata; po ich zebraniu pełnomocnik komitetu wyborczego formalnie zgłasza kandydata do PKW, która go rejestruje • sporządzenie i ogłoszenie przez PKW listy kandydatów i rozpoczęcie się kampanii wyborczej; równolegle – prowadzone jest postępowanie sądowe sprawdzające prawdziwość oświadczeń lustracyjnych

Question 384

Procedura zgłaszania kandydatów w wyborach prezydenckich

Answer 384

• zawiązanie komitetu wyborczego, popierającego, na zasadzie wyłączności, określonego kandydata (grupa min. 15 obywateli) − kandydat musi złożyć pisemne oświadczenie o wyrażeniu zgody na kandydowanie i na utworzenie komitetu, oraz oświadczenie lustracyjne − zgłoszenie komitetu do rejestracji do PKW– po zgromadzeniu min. 1.000 podpisów obywateli mających prawo do wybierania do Sejmu, popierających kandydata • zgromadzenie 100.000 podpisów osób popierających danego kandydata; po ich zebraniu pełnomocnik komitetu wyborczego formalnie zgłasza kandydata do PKW, która go rejestruje • sporządzenie i ogłoszenie przez PKW listy kandydatów i rozpoczęcie się kampanii wyborczej; równolegle – prowadzone jest postępowanie sądowe sprawdzające prawdziwość oświadczeń lustracyjnych

Question 384

Procedura zgłaszania kandydatów w wyborach prezydenckich

Answer 384

• zawiązanie komitetu wyborczego, popierającego, na zasadzie wyłączności, określonego kandydata (grupa min. 15 obywateli) − kandydat musi złożyć pisemne oświadczenie o wyrażeniu zgody na kandydowanie i na utworzenie komitetu, oraz oświadczenie lustracyjne − zgłoszenie komitetu do rejestracji do PKW– po zgromadzeniu min. 1.000 podpisów obywateli mających prawo do wybierania do Sejmu, popierających kandydata • zgromadzenie 100.000 podpisów osób popierających danego kandydata; po ich zebraniu pełnomocnik komitetu wyborczego formalnie zgłasza kandydata do PKW, która go rejestruje • sporządzenie i ogłoszenie przez PKW listy kandydatów i rozpoczęcie się kampanii wyborczej; równolegle – prowadzone jest postępowanie sądowe sprawdzające prawdziwość oświadczeń lustracyjnych

Question 385

Procedura zgłaszania kandydatów do Senatu

Answer 385

* zawiązanie komitetu wyborczego (przez partie polityczne lub wyborców) − kandydat musi wyrazić zgodę na kandydowanie oraz złożyć oświadczenie lustracyjne * zgromadzenie co najmniej 3.000 podpisów wyborców mieszkających na stałe w danym okręgu wyborczym i zgłoszenie kandydata do okręgowej komisji wyborczej, która go rejestruje * sporządzenie i ogłoszenie przez OKW listy kandydatów • weryfikacja następuje po wyborach (SN)

Question 385

Procedura zgłaszania kandydatów do Senatu

Answer 385

* zawiązanie komitetu wyborczego (przez partie polityczne lub wyborców) − kandydat musi wyrazić zgodę na kandydowanie oraz złożyć oświadczenie lustracyjne * zgromadzenie co najmniej 3.000 podpisów wyborców mieszkających na stałe w danym okręgu wyborczym i zgłoszenie kandydata do okręgowej komisji wyborczej, która go rejestruje * sporządzenie i ogłoszenie przez OKW listy kandydatów • weryfikacja następuje po wyborach (SN)

Question 385

Procedura zgłaszania kandydatów do Senatu

Answer 385

* zawiązanie komitetu wyborczego (przez partie polityczne lub wyborców) − kandydat musi wyrazić zgodę na kandydowanie oraz złożyć oświadczenie lustracyjne * zgromadzenie co najmniej 3.000 podpisów wyborców mieszkających na stałe w danym okręgu wyborczym i zgłoszenie kandydata do okręgowej komisji wyborczej, która go rejestruje * sporządzenie i ogłoszenie przez OKW listy kandydatów • weryfikacja następuje po wyborach (SN)

Question 386

Procedura zgłaszania kandydatów do Sejmu

Answer 386

* Listy kandydatów na posłów zgłaszane są w okręgach wyborczych przez władze partii lub przez komitety wyborcze * każdy kandydat musi wyrazić pisemną zgodę na kandydowanie oraz złożyć oświadczenie lustracyjne. * lista okręgowa musi być poparta podpisami min. 5.000 wyborców stale zamieszkujących w danym okręgu wyborczym * liczba kandydatów na liście nie może przekroczyć dwukrotności ogólnej liczby mandatów * listy okręgowe zgłaszane są do okręgowej komisji wyborczej i tam rejestrowane

Question 386

Procedura zgłaszania kandydatów do Sejmu

Answer 386

* Listy kandydatów na posłów zgłaszane są w okręgach wyborczych przez władze partii lub przez komitety wyborcze * każdy kandydat musi wyrazić pisemną zgodę na kandydowanie oraz złożyć oświadczenie lustracyjne. * lista okręgowa musi być poparta podpisami min. 5.000 wyborców stale zamieszkujących w danym okręgu wyborczym * liczba kandydatów na liście nie może przekroczyć dwukrotności ogólnej liczby mandatów * listy okręgowe zgłaszane są do okręgowej komisji wyborczej i tam rejestrowane

Question 386

Procedura zgłaszania kandydatów do Sejmu

Answer 386

* Listy kandydatów na posłów zgłaszane są w okręgach wyborczych przez władze partii lub przez komitety wyborcze * każdy kandydat musi wyrazić pisemną zgodę na kandydowanie oraz złożyć oświadczenie lustracyjne. * lista okręgowa musi być poparta podpisami min. 5.000 wyborców stale zamieszkujących w danym okręgu wyborczym * liczba kandydatów na liście nie może przekroczyć dwukrotności ogólnej liczby mandatów * listy okręgowe zgłaszane są do okręgowej komisji wyborczej i tam rejestrowane

Question 387

Kiedy rozpoczyna się i kiedy kończy kampania wyborcza?

Answer 387

kampania rozpoczyna się z dniem ogłoszenia zarządzenia prezydenta o wyborach, a kończy 24 godz. przed dniem głosowania

Question 387

Kiedy rozpoczyna się i kiedy kończy kampania wyborcza?

Answer 387

kampania rozpoczyna się z dniem ogłoszenia zarządzenia prezydenta o wyborach, a kończy 24 godz. przed dniem głosowania

Question 387

Kiedy rozpoczyna się i kiedy kończy kampania wyborcza?

Answer 387

kampania rozpoczyna się z dniem ogłoszenia zarządzenia prezydenta o wyborach, a kończy 24 godz. przed dniem głosowania

Question 388

Zasady kampanii wyborczej:

Answer 388

* czas trwania – od dnia ogłoszenia zarządzenia prezydenta o wyborach do czasu ciszy przedwyborczej (24 godz. przed dniem głosowania) * zapewnienie swobody poszczególnym ugrupowaniom w prowadzeniu kampanii − w zbieraniu podpisów popierających zgłaszane listy, rozpowszechnianiu programów wyborczych, agitowaniu * nałożenie dodatkowych obowiązków, takich jak: wymóg oznakowania wszelkich materiałów wyborczych, wymóg usunięcia tych materiałów w ciągi 30 dni od dnia wyborów, zakaz umieszczania na niektórych budynkach, zakaz podawania w czasie ciszy wyborczej do wiadomości publicznej badań opinii publicznej * ustanowienie szczególnej procedury reagowania na nieprawdziwe dane i informacje zawarte w materiałach wyborczych i innych formach agitacji * ustanowienie szczególnych zasad dostępu komitetów wyborczych do publicznego radia i telewizji * ustanowienie szczególnych regulacji dot. finansowania kampanii wyborczej

Question 388

Zasady kampanii wyborczej:

Answer 388

* czas trwania – od dnia ogłoszenia zarządzenia prezydenta o wyborach do czasu ciszy przedwyborczej (24 godz. przed dniem głosowania) * zapewnienie swobody poszczególnym ugrupowaniom w prowadzeniu kampanii − w zbieraniu podpisów popierających zgłaszane listy, rozpowszechnianiu programów wyborczych, agitowaniu * nałożenie dodatkowych obowiązków, takich jak: wymóg oznakowania wszelkich materiałów wyborczych, wymóg usunięcia tych materiałów w ciągi 30 dni od dnia wyborów, zakaz umieszczania na niektórych budynkach, zakaz podawania w czasie ciszy wyborczej do wiadomości publicznej badań opinii publicznej * ustanowienie szczególnej procedury reagowania na nieprawdziwe dane i informacje zawarte w materiałach wyborczych i innych formach agitacji * ustanowienie szczególnych zasad dostępu komitetów wyborczych do publicznego radia i telewizji * ustanowienie szczególnych regulacji dot. finansowania kampanii wyborczej

Question 388

Zasady kampanii wyborczej:

Answer 388

* czas trwania – od dnia ogłoszenia zarządzenia prezydenta o wyborach do czasu ciszy przedwyborczej (24 godz. przed dniem głosowania) * zapewnienie swobody poszczególnym ugrupowaniom w prowadzeniu kampanii − w zbieraniu podpisów popierających zgłaszane listy, rozpowszechnianiu programów wyborczych, agitowaniu * nałożenie dodatkowych obowiązków, takich jak: wymóg oznakowania wszelkich materiałów wyborczych, wymóg usunięcia tych materiałów w ciągi 30 dni od dnia wyborów, zakaz umieszczania na niektórych budynkach, zakaz podawania w czasie ciszy wyborczej do wiadomości publicznej badań opinii publicznej * ustanowienie szczególnej procedury reagowania na nieprawdziwe dane i informacje zawarte w materiałach wyborczych i innych formach agitacji * ustanowienie szczególnych zasad dostępu komitetów wyborczych do publicznego radia i telewizji * ustanowienie szczególnych regulacji dot. finansowania kampanii wyborczej

Question 389

Jak przebiega głosowanie?

Answer 389

* tylko w lokalu obwodowej komisji wyborczej i trwa od godz. 6.00 do godz. 20.00. * W tym czasie w lokalu powinno być stale obecnych min. 3 członków obwodowej komisji i ew. mężowie zaufania wyznaczeni przez komitety wyborcze * Wyborcom umieszczonym na spisie wydaje się karty do głosowania, następnie, z zachowaniem zasady tajności, wyborca oddaje głos * niepostawienie „x”, lub postawienie ich zbyt dużo skutkuje nieważnością głosu

Question 389

Jak przebiega głosowanie?

Answer 389

* tylko w lokalu obwodowej komisji wyborczej i trwa od godz. 6.00 do godz. 20.00. * W tym czasie w lokalu powinno być stale obecnych min. 3 członków obwodowej komisji i ew. mężowie zaufania wyznaczeni przez komitety wyborcze * Wyborcom umieszczonym na spisie wydaje się karty do głosowania, następnie, z zachowaniem zasady tajności, wyborca oddaje głos * niepostawienie „x”, lub postawienie ich zbyt dużo skutkuje nieważnością głosu

Question 389

Jak przebiega głosowanie?

Answer 389

* tylko w lokalu obwodowej komisji wyborczej i trwa od godz. 6.00 do godz. 20.00. * W tym czasie w lokalu powinno być stale obecnych min. 3 członków obwodowej komisji i ew. mężowie zaufania wyznaczeni przez komitety wyborcze * Wyborcom umieszczonym na spisie wydaje się karty do głosowania, następnie, z zachowaniem zasady tajności, wyborca oddaje głos * niepostawienie „x”, lub postawienie ich zbyt dużo skutkuje nieważnością głosu

Question 390

Jak przebiega ustalenie wyników głosowania?

Answer 390

• ustalenie wyników głosowania w poszczególnych obwodach głosowania − ustalenie liczby uprawnionych do głosowania − ustalenie liczby osób, którym wydano karty − ustalenie liczby kart do głosowania w urnie (frekwencja wyborcza) − ustalenie liczby głosów nieważnych − ustalenie liczby głosów oddanych na poszczególnych kandydatów (Senat i prezydent) − ustalenie liczby głosów oddanych na każdą z okręgowych list wyborczych i ilość głosów na każdego kandydata z danej listy (Sejm) • podanie wyników do publicznej wiadomości niezwłocznie do publicznej wiadomości i przekazanie do wyższej komisji • sumowanie wyników w wyższych komisjach i przekazywanie ich do PKW, która sumuje wyniki w skali kraju • ustalenie, które komitety wyborcze osiągnęły minimalne progi (wybory do Sejmu), i dokonanie rozdziału, metodą d’Hondta, mandatów pomiędzy poszczególne listy okręgów, następnie przydzielenie tych mandatów kandydatom • podanie przez PKW do publicznej wiadomości wyników wyborów

Question 390

Jak przebiega ustalenie wyników głosowania?

Answer 390

• ustalenie wyników głosowania w poszczególnych obwodach głosowania − ustalenie liczby uprawnionych do głosowania − ustalenie liczby osób, którym wydano karty − ustalenie liczby kart do głosowania w urnie (frekwencja wyborcza) − ustalenie liczby głosów nieważnych − ustalenie liczby głosów oddanych na poszczególnych kandydatów (Senat i prezydent) − ustalenie liczby głosów oddanych na każdą z okręgowych list wyborczych i ilość głosów na każdego kandydata z danej listy (Sejm) • podanie wyników do publicznej wiadomości niezwłocznie do publicznej wiadomości i przekazanie do wyższej komisji • sumowanie wyników w wyższych komisjach i przekazywanie ich do PKW, która sumuje wyniki w skali kraju • ustalenie, które komitety wyborcze osiągnęły minimalne progi (wybory do Sejmu), i dokonanie rozdziału, metodą d’Hondta, mandatów pomiędzy poszczególne listy okręgów, następnie przydzielenie tych mandatów kandydatom • podanie przez PKW do publicznej wiadomości wyników wyborów

Question 390

Jak przebiega ustalenie wyników głosowania?

Answer 390

• ustalenie wyników głosowania w poszczególnych obwodach głosowania − ustalenie liczby uprawnionych do głosowania − ustalenie liczby osób, którym wydano karty − ustalenie liczby kart do głosowania w urnie (frekwencja wyborcza) − ustalenie liczby głosów nieważnych − ustalenie liczby głosów oddanych na poszczególnych kandydatów (Senat i prezydent) − ustalenie liczby głosów oddanych na każdą z okręgowych list wyborczych i ilość głosów na każdego kandydata z danej listy (Sejm) • podanie wyników do publicznej wiadomości niezwłocznie do publicznej wiadomości i przekazanie do wyższej komisji • sumowanie wyników w wyższych komisjach i przekazywanie ich do PKW, która sumuje wyniki w skali kraju • ustalenie, które komitety wyborcze osiągnęły minimalne progi (wybory do Sejmu), i dokonanie rozdziału, metodą d’Hondta, mandatów pomiędzy poszczególne listy okręgów, następnie przydzielenie tych mandatów kandydatom • podanie przez PKW do publicznej wiadomości wyników wyborów

Question 391

Przesłanka ważności wyborów

Answer 391

Konieczną i wystarczającą przesłanką ważności wyborów jest ich zgodny przebieg z prawem. Badanie ważności wyborów należy do sądów.

Question 391

Przesłanka ważności wyborów

Answer 391

Konieczną i wystarczającą przesłanką ważności wyborów jest ich zgodny przebieg z prawem. Badanie ważności wyborów należy do sądów.

Question 391

Przesłanka ważności wyborów

Answer 391

Konieczną i wystarczającą przesłanką ważności wyborów jest ich zgodny przebieg z prawem. Badanie ważności wyborów należy do sądów.

Question 392

Procedura badania ważności wyborów:

Answer 392

• orzekanie o ew. protestach wyborczych • orzekanie o ważności wyborów • terminy: − prezydenckie – 30 dni − parlamentarne – 60 dni

Question 392

Procedura badania ważności wyborów:

Answer 392

• orzekanie o ew. protestach wyborczych • orzekanie o ważności wyborów • terminy: − prezydenckie – 30 dni − parlamentarne – 60 dni

Question 392

Procedura badania ważności wyborów:

Answer 392

• orzekanie o ew. protestach wyborczych • orzekanie o ważności wyborów • terminy: − prezydenckie – 30 dni − parlamentarne – 60 dni

Question 393

Istota protestu wyborczego

Answer 393

Protest wyborczy to skierowany do sądu wniosek wyborcy, wskazujący określone uchybienie w przeprowadzeniu wyborów i domagający się unieważnienia wyborów w całości lub części. Efektem orzeczenia SN o ważności wyborów może być stwierdzenie nieważności wyboru określonego posła lub senatora – w takim wypadku ich mandat wygasa i przeprowadza się wybory ponowne.

Question 393

Istota protestu wyborczego

Answer 393

Protest wyborczy to skierowany do sądu wniosek wyborcy, wskazujący określone uchybienie w przeprowadzeniu wyborów i domagający się unieważnienia wyborów w całości lub części. Efektem orzeczenia SN o ważności wyborów może być stwierdzenie nieważności wyboru określonego posła lub senatora – w takim wypadku ich mandat wygasa i przeprowadza się wybory ponowne.

Question 393

Istota protestu wyborczego

Answer 393

Protest wyborczy to skierowany do sądu wniosek wyborcy, wskazujący określone uchybienie w przeprowadzeniu wyborów i domagający się unieważnienia wyborów w całości lub części. Efektem orzeczenia SN o ważności wyborów może być stwierdzenie nieważności wyboru określonego posła lub senatora – w takim wypadku ich mandat wygasa i przeprowadza się wybory ponowne.

Question 394

Kto może złożyć protest wyborczy?

Answer 394

Każdy wyborca, w tym pełnomocnik – w ciągu 7 dni od ogłoszenia wyników przez PKW. Protest wnosi się do Sądu Najwyższego. Jest rozpatrywany w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych SN

Question 394

Kto może złożyć protest wyborczy?

Answer 394

Każdy wyborca, w tym pełnomocnik – w ciągu 7 dni od ogłoszenia wyników przez PKW. Protest wnosi się do Sądu Najwyższego. Jest rozpatrywany w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych SN

Question 394

Kto może złożyć protest wyborczy?

Answer 394

Każdy wyborca, w tym pełnomocnik – w ciągu 7 dni od ogłoszenia wyników przez PKW. Protest wnosi się do Sądu Najwyższego. Jest rozpatrywany w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych SN

Question 395

Zakres przedmiotowy protestu wyborczego (podstawa protestu)

Answer 395

Podstawą protestu w wyborach parlamentarnych może być dopuszczenia się przestępstwa przeciwko głosowaniu lub naruszenie przepisów ordynacji, dotyczących głosowania, ustalania wyników głosowania lub wyników wyborów. W wyborach prezydenckich podstawą protestu może być każde naruszenie przepisów ustawy

Question 395

Zakres przedmiotowy protestu wyborczego (podstawa protestu)

Answer 395

Podstawą protestu w wyborach parlamentarnych może być dopuszczenia się przestępstwa przeciwko głosowaniu lub naruszenie przepisów ordynacji, dotyczących głosowania, ustalania wyników głosowania lub wyników wyborów. W wyborach prezydenckich podstawą protestu może być każde naruszenie przepisów ustawy

Question 395

Zakres przedmiotowy protestu wyborczego (podstawa protestu)

Answer 395

Podstawą protestu w wyborach parlamentarnych może być dopuszczenia się przestępstwa przeciwko głosowaniu lub naruszenie przepisów ordynacji, dotyczących głosowania, ustalania wyników głosowania lub wyników wyborów. W wyborach prezydenckich podstawą protestu może być każde naruszenie przepisów ustawy

Question 396

W jakich wypadkach może nastąpić wygaśnięcie mandatu posła lub senatora?

Answer 396

• odmowa złożenia ślubowania • śmierć • utrata biernego prawa wyborczego (wybieralności) – np. poprzez skazanie na karę pozbawienia praw publicznych • zrzeczenie się mandatu • naruszenie przepisów o niepołączalności • orzeczenie sądu o złożeniu przez posła fałszywego oświadczenia lustracyjnego

Question 396

W jakich wypadkach może nastąpić wygaśnięcie mandatu posła lub senatora?

Answer 396

• odmowa złożenia ślubowania • śmierć • utrata biernego prawa wyborczego (wybieralności) – np. poprzez skazanie na karę pozbawienia praw publicznych • zrzeczenie się mandatu • naruszenie przepisów o niepołączalności • orzeczenie sądu o złożeniu przez posła fałszywego oświadczenia lustracyjnego

Question 396

W jakich wypadkach może nastąpić wygaśnięcie mandatu posła lub senatora?

Answer 396

• odmowa złożenia ślubowania • śmierć • utrata biernego prawa wyborczego (wybieralności) – np. poprzez skazanie na karę pozbawienia praw publicznych • zrzeczenie się mandatu • naruszenie przepisów o niepołączalności • orzeczenie sądu o złożeniu przez posła fałszywego oświadczenia lustracyjnego

Question 397

Co się dzieje w przypadku wygaśnięcia mandatu parlamentarnego? Na czym polegają wybory uzupełniające?

Answer 397

* w przypadku wygaśnięcia mandatu senatora – przeprowadza się wybory uzupełniające (w ciągu 3 miesięcy, ale nie w ostatnim półroczu kadencji izby) * w przypadku wygaśnięcia mandatu posła – stosuje się technikę wstąpienia następnego z listy. Marszałek Sejmu postanawia o zajęciu mandatu przez kandydata z tej samej okręgowej listy wyborczej, który uzyskał kolejno największą liczbę głosów w wyborach i wyraził zgodę na objęcie mandatu * podobnie jak mandat poselski obsadzany jest mandat do Parlamentu Europejskiego

Question 397

Co się dzieje w przypadku wygaśnięcia mandatu parlamentarnego? Na czym polegają wybory uzupełniające?

Answer 397

* w przypadku wygaśnięcia mandatu senatora – przeprowadza się wybory uzupełniające (w ciągu 3 miesięcy, ale nie w ostatnim półroczu kadencji izby) * w przypadku wygaśnięcia mandatu posła – stosuje się technikę wstąpienia następnego z listy. Marszałek Sejmu postanawia o zajęciu mandatu przez kandydata z tej samej okręgowej listy wyborczej, który uzyskał kolejno największą liczbę głosów w wyborach i wyraził zgodę na objęcie mandatu * podobnie jak mandat poselski obsadzany jest mandat do Parlamentu Europejskiego

Question 397

Co się dzieje w przypadku wygaśnięcia mandatu parlamentarnego? Na czym polegają wybory uzupełniające?

Answer 397

* w przypadku wygaśnięcia mandatu senatora – przeprowadza się wybory uzupełniające (w ciągu 3 miesięcy, ale nie w ostatnim półroczu kadencji izby) * w przypadku wygaśnięcia mandatu posła – stosuje się technikę wstąpienia następnego z listy. Marszałek Sejmu postanawia o zajęciu mandatu przez kandydata z tej samej okręgowej listy wyborczej, który uzyskał kolejno największą liczbę głosów w wyborach i wyraził zgodę na objęcie mandatu * podobnie jak mandat poselski obsadzany jest mandat do Parlamentu Europejskiego

Question 398

Zdefiniuj pojęcie referendum i jego istotę

Answer 398

Referendum – głosowanie ludowe, jest formą demokracji bezpośredniej, polegającą na wypowiadaniu się wyborców w głosowaniu na tematy dotyczące spraw całego państwa lub jego określonej części. Istotą referendum jest nadanie mu postaci głosowania, które przebiega w oparciu o podstawowe zasady prawa wyborczych (powszechność, równość, bezpośredniość i tajność) oraz sformułowanie alternatywy „tak” lub „nie”, bądź opcji, której wyborca daje preferencję w głosowaniu

Question 398

Zdefiniuj pojęcie referendum i jego istotę

Answer 398

Referendum – głosowanie ludowe, jest formą demokracji bezpośredniej, polegającą na wypowiadaniu się wyborców w głosowaniu na tematy dotyczące spraw całego państwa lub jego określonej części. Istotą referendum jest nadanie mu postaci głosowania, które przebiega w oparciu o podstawowe zasady prawa wyborczych (powszechność, równość, bezpośredniość i tajność) oraz sformułowanie alternatywy „tak” lub „nie”, bądź opcji, której wyborca daje preferencję w głosowaniu

Question 398

Zdefiniuj pojęcie referendum i jego istotę

Answer 398

Referendum – głosowanie ludowe, jest formą demokracji bezpośredniej, polegającą na wypowiadaniu się wyborców w głosowaniu na tematy dotyczące spraw całego państwa lub jego określonej części. Istotą referendum jest nadanie mu postaci głosowania, które przebiega w oparciu o podstawowe zasady prawa wyborczych (powszechność, równość, bezpośredniość i tajność) oraz sformułowanie alternatywy „tak” lub „nie”, bądź opcji, której wyborca daje preferencję w głosowaniu

Question 399

Plebiscyt a referendum

Answer 399

W prawie polskim rozróżnia się: − referendum – rozumiane jako głosowanie nad określonym problemem − plebiscyt – rozumiane jako głosowanie nad wyrażeniem poparcia lub zaufania określonej osoby

Question 399

Plebiscyt a referendum

Answer 399

W prawie polskim rozróżnia się: − referendum – rozumiane jako głosowanie nad określonym problemem − plebiscyt – rozumiane jako głosowanie nad wyrażeniem poparcia lub zaufania określonej osoby

Question 399

Plebiscyt a referendum

Answer 399

W prawie polskim rozróżnia się: − referendum – rozumiane jako głosowanie nad określonym problemem − plebiscyt – rozumiane jako głosowanie nad wyrażeniem poparcia lub zaufania określonej osoby

Question 400

Plebiscyt w prawie polskim a międzynarodowym

Answer 400

Plebiscyt – głosowanie nad wyrażeniem poparcia lub zaufania określonej osoby Plebiscyt w prawie międzynarodowym – odnosi się do głosowania ogółu mieszkańców danego terytorium nad jego przynależnością państwową (np. plebiscyty na Warmii i Mazurach po I wojnie światowej)

Question 400

Plebiscyt w prawie polskim a międzynarodowym

Answer 400

Plebiscyt – głosowanie nad wyrażeniem poparcia lub zaufania określonej osoby Plebiscyt w prawie międzynarodowym – odnosi się do głosowania ogółu mieszkańców danego terytorium nad jego przynależnością państwową (np. plebiscyty na Warmii i Mazurach po I wojnie światowej)

Question 400

Plebiscyt w prawie polskim a międzynarodowym

Answer 400

Plebiscyt – głosowanie nad wyrażeniem poparcia lub zaufania określonej osoby Plebiscyt w prawie międzynarodowym – odnosi się do głosowania ogółu mieszkańców danego terytorium nad jego przynależnością państwową (np. plebiscyty na Warmii i Mazurach po I wojnie światowej)

Question 401

Klasyfikacja referendów

Answer 401

* kryterium zasięgu terytorialnego − referendum ogólnokrajowe − referendum lokalne * kryterium obowiązku przeprowadzania − referendum obligatoryjne − referendum fakultatywne * kryterium skutków prawnych − referendum wiążące − referendum konsultatywne * kryterium momentu przeprowadzenia − referendum uprzednie − referendum następcze

Question 401

Klasyfikacja referendów

Answer 401

* kryterium zasięgu terytorialnego − referendum ogólnokrajowe − referendum lokalne * kryterium obowiązku przeprowadzania − referendum obligatoryjne − referendum fakultatywne * kryterium skutków prawnych − referendum wiążące − referendum konsultatywne * kryterium momentu przeprowadzenia − referendum uprzednie − referendum następcze

Question 401

Klasyfikacja referendów

Answer 401

* kryterium zasięgu terytorialnego − referendum ogólnokrajowe − referendum lokalne * kryterium obowiązku przeprowadzania − referendum obligatoryjne − referendum fakultatywne * kryterium skutków prawnych − referendum wiążące − referendum konsultatywne * kryterium momentu przeprowadzenia − referendum uprzednie − referendum następcze

Question 402

Referendum ogólnokrajowe a lokalne

Answer 402

• referendum ogólnokrajowe – przewidywane jest przez Konstytucję RP w sprawach o szczególnym znaczeniu dla państwa − może je zarządzić Sejm bezwzględną większością głosów w obecności min. połowy ustawowej liczny posłów, lub Prezydent RP za zgodą Senatu wyrażoną bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby senatorów − jeśli w referendum ogólnokrajowym wzięło udział więcej niż 50% uprawnionych do głosowania – wynik referendum jest wiążący co do zasady • referendum lokalne – Konstytucja przewiduje, że członkowie wspólnoty samorządowej mogą tą drogą decydować o sprawach dotyczących tej wspólnoty, w ty o odwołaniu pochodzącego z bezpośrednich wyborów organu samorządu terytorialnego

Question 402

Referendum ogólnokrajowe a lokalne

Answer 402

• referendum ogólnokrajowe – przewidywane jest przez Konstytucję RP w sprawach o szczególnym znaczeniu dla państwa − może je zarządzić Sejm bezwzględną większością głosów w obecności min. połowy ustawowej liczny posłów, lub Prezydent RP za zgodą Senatu wyrażoną bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby senatorów − jeśli w referendum ogólnokrajowym wzięło udział więcej niż 50% uprawnionych do głosowania – wynik referendum jest wiążący co do zasady • referendum lokalne – Konstytucja przewiduje, że członkowie wspólnoty samorządowej mogą tą drogą decydować o sprawach dotyczących tej wspólnoty, w ty o odwołaniu pochodzącego z bezpośrednich wyborów organu samorządu terytorialnego

Question 402

Referendum ogólnokrajowe a lokalne

Answer 402

• referendum ogólnokrajowe – przewidywane jest przez Konstytucję RP w sprawach o szczególnym znaczeniu dla państwa − może je zarządzić Sejm bezwzględną większością głosów w obecności min. połowy ustawowej liczny posłów, lub Prezydent RP za zgodą Senatu wyrażoną bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby senatorów − jeśli w referendum ogólnokrajowym wzięło udział więcej niż 50% uprawnionych do głosowania – wynik referendum jest wiążący co do zasady • referendum lokalne – Konstytucja przewiduje, że członkowie wspólnoty samorządowej mogą tą drogą decydować o sprawach dotyczących tej wspólnoty, w ty o odwołaniu pochodzącego z bezpośrednich wyborów organu samorządu terytorialnego

Question 403

Referendum obligatoryjne a fakultatywne

Answer 403

* referendum obligatoryjne – przeprowadzane jest wówczas, kiedy podjęcie określonego aktu lub decyzji musi zostać dokonane lub potwierdzone w referendum (np. przyjęcie obecnej Konstytucji) * referendum fakultatywne – przeprowadzane w wypadkach, kiedy podmioty zarządzające referendum uznają to za potrzebne

Question 403

Referendum obligatoryjne a fakultatywne

Answer 403

* referendum obligatoryjne – przeprowadzane jest wówczas, kiedy podjęcie określonego aktu lub decyzji musi zostać dokonane lub potwierdzone w referendum (np. przyjęcie obecnej Konstytucji) * referendum fakultatywne – przeprowadzane w wypadkach, kiedy podmioty zarządzające referendum uznają to za potrzebne

Question 403

Referendum obligatoryjne a fakultatywne

Answer 403

* referendum obligatoryjne – przeprowadzane jest wówczas, kiedy podjęcie określonego aktu lub decyzji musi zostać dokonane lub potwierdzone w referendum (np. przyjęcie obecnej Konstytucji) * referendum fakultatywne – przeprowadzane w wypadkach, kiedy podmioty zarządzające referendum uznają to za potrzebne

Question 404

Referendum wiążące a konsultatywne

Answer 404

• referendum wiążące – gdy akt, lub decyzja w nim podjęta nabiera bezpośredniej skuteczności prawnej • referendum konsultatywne – wynik referendum stanowi jedynie wskazówkę dla ostatecznego podjęcia decyzji lub ustanowienia aktu przez upoważniony organ państwa.

Question 404

Referendum wiążące a konsultatywne

Answer 404

• referendum wiążące – gdy akt, lub decyzja w nim podjęta nabiera bezpośredniej skuteczności prawnej • referendum konsultatywne – wynik referendum stanowi jedynie wskazówkę dla ostatecznego podjęcia decyzji lub ustanowienia aktu przez upoważniony organ państwa.

Question 404

Referendum wiążące a konsultatywne

Answer 404

• referendum wiążące – gdy akt, lub decyzja w nim podjęta nabiera bezpośredniej skuteczności prawnej • referendum konsultatywne – wynik referendum stanowi jedynie wskazówkę dla ostatecznego podjęcia decyzji lub ustanowienia aktu przez upoważniony organ państwa.

Question 405

Referendum uprzednie a następcze

Answer 405

* referendum uprzednie – jego wynik ma być przesłanką wiążącą albo tylko sugerującą, przy podejmowaniu decyzji czy ustanawianiu aktu * referendum następcze – jego wynik zatwierdza akt lub decyzję już podjętą przez upoważniony organ państwowy

Question 405

Referendum uprzednie a następcze

Answer 405

* referendum uprzednie – jego wynik ma być przesłanką wiążącą albo tylko sugerującą, przy podejmowaniu decyzji czy ustanawianiu aktu * referendum następcze – jego wynik zatwierdza akt lub decyzję już podjętą przez upoważniony organ państwowy

Question 405

Referendum uprzednie a następcze

Answer 405

* referendum uprzednie – jego wynik ma być przesłanką wiążącą albo tylko sugerującą, przy podejmowaniu decyzji czy ustanawianiu aktu * referendum następcze – jego wynik zatwierdza akt lub decyzję już podjętą przez upoważniony organ państwowy

Question 406

Wymień słabości referendum

Answer 406

• referendum ma charakter demagogiczny, gdyż oczekuje odpowiedzi w sprawach, w których potrzebna jest fachowa analiza • referendum jest podatne na emocje i wykorzystuje niewiedzę • oddanie rozstrzygnięcia w ręce wyborców często oznacza odebranie prawa decyzji parlamentowi – potencjał antyparlamentarny – referendum może nabrać charakteru plebiscytu • referendum pozostawia wyborcy alternatywę „tak” albo „nie”, co z jednej strony może zachęcić do manipulacji w formułowaniu pytać, z drugiej strony – w sprawach złożonych trudno jest udzielać prostych odpowiedzi • prawidłowemu wykonywaniu władzy służy zasada przedstawicielstwa • z krytyki wyłącza się referendum w sprawie zatwierdzenia konstytucji z uwagi na szczególny charakter tego aktu

Question 406

Wymień słabości referendum

Answer 406

• referendum ma charakter demagogiczny, gdyż oczekuje odpowiedzi w sprawach, w których potrzebna jest fachowa analiza • referendum jest podatne na emocje i wykorzystuje niewiedzę • oddanie rozstrzygnięcia w ręce wyborców często oznacza odebranie prawa decyzji parlamentowi – potencjał antyparlamentarny – referendum może nabrać charakteru plebiscytu • referendum pozostawia wyborcy alternatywę „tak” albo „nie”, co z jednej strony może zachęcić do manipulacji w formułowaniu pytać, z drugiej strony – w sprawach złożonych trudno jest udzielać prostych odpowiedzi • prawidłowemu wykonywaniu władzy służy zasada przedstawicielstwa • z krytyki wyłącza się referendum w sprawie zatwierdzenia konstytucji z uwagi na szczególny charakter tego aktu

Question 406

Wymień słabości referendum

Answer 406

• referendum ma charakter demagogiczny, gdyż oczekuje odpowiedzi w sprawach, w których potrzebna jest fachowa analiza • referendum jest podatne na emocje i wykorzystuje niewiedzę • oddanie rozstrzygnięcia w ręce wyborców często oznacza odebranie prawa decyzji parlamentowi – potencjał antyparlamentarny – referendum może nabrać charakteru plebiscytu • referendum pozostawia wyborcy alternatywę „tak” albo „nie”, co z jednej strony może zachęcić do manipulacji w formułowaniu pytać, z drugiej strony – w sprawach złożonych trudno jest udzielać prostych odpowiedzi • prawidłowemu wykonywaniu władzy służy zasada przedstawicielstwa • z krytyki wyłącza się referendum w sprawie zatwierdzenia konstytucji z uwagi na szczególny charakter tego aktu

Question 407

Jakie znasz procedury (instytucje) demokracji bezpośredniej?

Answer 407

• referendum • inicjatywa ludowa Formy te mają charakter uzupełniający wobec działalności organów przedstawicielskich. Konstytucyjne unormowania referendum należy traktować jako rozwiązania wyjątkowe, wobec zwykłego – wartość podstawową konstytucja przypisuje demokracji przedstawicielskiej.

Question 407

Jakie znasz procedury (instytucje) demokracji bezpośredniej?

Answer 407

• referendum • inicjatywa ludowa Formy te mają charakter uzupełniający wobec działalności organów przedstawicielskich. Konstytucyjne unormowania referendum należy traktować jako rozwiązania wyjątkowe, wobec zwykłego – wartość podstawową konstytucja przypisuje demokracji przedstawicielskiej.

Question 407

Jakie znasz procedury (instytucje) demokracji bezpośredniej?

Answer 407

• referendum • inicjatywa ludowa Formy te mają charakter uzupełniający wobec działalności organów przedstawicielskich. Konstytucyjne unormowania referendum należy traktować jako rozwiązania wyjątkowe, wobec zwykłego – wartość podstawową konstytucja przypisuje demokracji przedstawicielskiej.

Question 408

W jakich sytuacjach szczegółowych konstytucja przewiduje konieczność lub możność przeprowadzenia referendum?

Answer 408

• w sprawie wyrażenia zgody na ratyfikację umowy międzynarodowej, na podstawie której Polska przekaże organizacji międzynarodowej lub organowi międzynarodowemu kompetencje organów władzy państwowej w niektórych sytuacjach – o tym czy wybrana zostanie droga ustawy, czy referendum decyduje Sejm. Przykład – referendum zobowiązujące prezydenta RP do ratyfikowania układu wprowadzającego Polskę do UE. − ogólnokrajowe, wiążące, uprzednie, fakultatywne • jako element procedury zmiany konstytucji (dopiero po uchwaleniu przez Sejm i Senat ustawy zmieniającej konstytucję), przy spełnieniu przesłanek − zmiana treści przepisów dotyczących rozdziałów I, II lub XII − przeprowadzenia referendum musi zażądać prezydent, Senat, lub min. 1/5 liczby posłów. Referendum musi zostać przeprowadzone, a zmiana konstytucji zostaje przyjęta, jeżeli opowie się za nią większość głosujących, bez względu na frekwencję. − ogólnokrajowe, wiążące, uprzednie, obligatoryjne

Question 408

W jakich sytuacjach szczegółowych konstytucja przewiduje konieczność lub możność przeprowadzenia referendum?

Answer 408

• w sprawie wyrażenia zgody na ratyfikację umowy międzynarodowej, na podstawie której Polska przekaże organizacji międzynarodowej lub organowi międzynarodowemu kompetencje organów władzy państwowej w niektórych sytuacjach – o tym czy wybrana zostanie droga ustawy, czy referendum decyduje Sejm. Przykład – referendum zobowiązujące prezydenta RP do ratyfikowania układu wprowadzającego Polskę do UE. − ogólnokrajowe, wiążące, uprzednie, fakultatywne • jako element procedury zmiany konstytucji (dopiero po uchwaleniu przez Sejm i Senat ustawy zmieniającej konstytucję), przy spełnieniu przesłanek − zmiana treści przepisów dotyczących rozdziałów I, II lub XII − przeprowadzenia referendum musi zażądać prezydent, Senat, lub min. 1/5 liczby posłów. Referendum musi zostać przeprowadzone, a zmiana konstytucji zostaje przyjęta, jeżeli opowie się za nią większość głosujących, bez względu na frekwencję. − ogólnokrajowe, wiążące, uprzednie, obligatoryjne

Question 408

W jakich sytuacjach szczegółowych konstytucja przewiduje konieczność lub możność przeprowadzenia referendum?

Answer 408

• w sprawie wyrażenia zgody na ratyfikację umowy międzynarodowej, na podstawie której Polska przekaże organizacji międzynarodowej lub organowi międzynarodowemu kompetencje organów władzy państwowej w niektórych sytuacjach – o tym czy wybrana zostanie droga ustawy, czy referendum decyduje Sejm. Przykład – referendum zobowiązujące prezydenta RP do ratyfikowania układu wprowadzającego Polskę do UE. − ogólnokrajowe, wiążące, uprzednie, fakultatywne • jako element procedury zmiany konstytucji (dopiero po uchwaleniu przez Sejm i Senat ustawy zmieniającej konstytucję), przy spełnieniu przesłanek − zmiana treści przepisów dotyczących rozdziałów I, II lub XII − przeprowadzenia referendum musi zażądać prezydent, Senat, lub min. 1/5 liczby posłów. Referendum musi zostać przeprowadzone, a zmiana konstytucji zostaje przyjęta, jeżeli opowie się za nią większość głosujących, bez względu na frekwencję. − ogólnokrajowe, wiążące, uprzednie, obligatoryjne

Question 409

Omów przedmiot referendum w sprawach o szczególnym znaczeniu dla państwa

Answer 409

Referendum to ma zawsze charakter fakultatywny. Przedmiotem referendum mogą być: • tylko sprawy o szczególnym znaczeniu dla państwa – co oznacza zakaz przeprowadzania referendum w sprawach, które owego szczególnego znaczenia nie posiadają • szczególne znaczenie musi się odnosić do państwa – a nie do pewnych tylko środowisk, grup, czy terytoriów (konieczny jest bezpośredni związek z interesami państwa jako całości) • przedmiotem może być każda sprawa o znaczeniu szczególnym dla państwa – co oznacza, że ustawodawca nie może wprowadzić żadnych wyłączających wyjątków • przedmiotem może być tylko sprawa, rozumiana jako problem natury ogólnej, czy kierunkowej • przedmiotem mogą być sprawy, a nie tylko sprawa – co oznacza, że w jednym referendum można poddać pod rozstrzygnięcie wyborców kilka spraw, nawet ze sobą nie powiązanych

Question 409

Omów przedmiot referendum w sprawach o szczególnym znaczeniu dla państwa

Answer 409

Referendum to ma zawsze charakter fakultatywny. Przedmiotem referendum mogą być: • tylko sprawy o szczególnym znaczeniu dla państwa – co oznacza zakaz przeprowadzania referendum w sprawach, które owego szczególnego znaczenia nie posiadają • szczególne znaczenie musi się odnosić do państwa – a nie do pewnych tylko środowisk, grup, czy terytoriów (konieczny jest bezpośredni związek z interesami państwa jako całości) • przedmiotem może być każda sprawa o znaczeniu szczególnym dla państwa – co oznacza, że ustawodawca nie może wprowadzić żadnych wyłączających wyjątków • przedmiotem może być tylko sprawa, rozumiana jako problem natury ogólnej, czy kierunkowej • przedmiotem mogą być sprawy, a nie tylko sprawa – co oznacza, że w jednym referendum można poddać pod rozstrzygnięcie wyborców kilka spraw, nawet ze sobą nie powiązanych

Question 409

Omów przedmiot referendum w sprawach o szczególnym znaczeniu dla państwa

Answer 409

Referendum to ma zawsze charakter fakultatywny. Przedmiotem referendum mogą być: • tylko sprawy o szczególnym znaczeniu dla państwa – co oznacza zakaz przeprowadzania referendum w sprawach, które owego szczególnego znaczenia nie posiadają • szczególne znaczenie musi się odnosić do państwa – a nie do pewnych tylko środowisk, grup, czy terytoriów (konieczny jest bezpośredni związek z interesami państwa jako całości) • przedmiotem może być każda sprawa o znaczeniu szczególnym dla państwa – co oznacza, że ustawodawca nie może wprowadzić żadnych wyłączających wyjątków • przedmiotem może być tylko sprawa, rozumiana jako problem natury ogólnej, czy kierunkowej • przedmiotem mogą być sprawy, a nie tylko sprawa – co oznacza, że w jednym referendum można poddać pod rozstrzygnięcie wyborców kilka spraw, nawet ze sobą nie powiązanych

Question 410

Referendum w sprawie zmiany konstytucji

Answer 410

* referendum może stać się elementem procedury zmiany konstytucji, ale dopiero po uchwaleniu przez Sejm i Senat ustawy zmieniającej Konstytucję * może dotyczyć zmiany tylko przepisów dotyczących rozdziałów I, II lub XII konstytucji * przeprowadzenia referendum musi zażądać prezydent, Senat lub grupa posłów stanowiąca 1/5 ustawowego składu Sejmu (wówczas referendum musi zostać przeprowadzone) * zmiana konstytucji zostaje przyjęta, jeżeli opowie się za nią większość głosujących, bez względu na frekwencje

Question 410

Referendum w sprawie zmiany konstytucji

Answer 410

* referendum może stać się elementem procedury zmiany konstytucji, ale dopiero po uchwaleniu przez Sejm i Senat ustawy zmieniającej Konstytucję * może dotyczyć zmiany tylko przepisów dotyczących rozdziałów I, II lub XII konstytucji * przeprowadzenia referendum musi zażądać prezydent, Senat lub grupa posłów stanowiąca 1/5 ustawowego składu Sejmu (wówczas referendum musi zostać przeprowadzone) * zmiana konstytucji zostaje przyjęta, jeżeli opowie się za nią większość głosujących, bez względu na frekwencje

Question 410

Referendum w sprawie zmiany konstytucji

Answer 410

* referendum może stać się elementem procedury zmiany konstytucji, ale dopiero po uchwaleniu przez Sejm i Senat ustawy zmieniającej Konstytucję * może dotyczyć zmiany tylko przepisów dotyczących rozdziałów I, II lub XII konstytucji * przeprowadzenia referendum musi zażądać prezydent, Senat lub grupa posłów stanowiąca 1/5 ustawowego składu Sejmu (wówczas referendum musi zostać przeprowadzone) * zmiana konstytucji zostaje przyjęta, jeżeli opowie się za nią większość głosujących, bez względu na frekwencje

Question 411

W jakich sprawach nie można zastosować referendum? Czy doktryna sformułowała ograniczenie co do przedmiotu referendum?

Answer 411

Referendum nie można zastosować dla ustanowienia konkretnego aktu czy decyzji, co do których kompetencje należą do z mocy konstytucji lub ustaw, do innego organy państwowego. W szczególności: − dla dokonania ratyfikacji umowy międzynarodowej − zdymisjonowania rządu − obsadzenia określonego stanowiska, czy urzędu państwowego − do uchwalenia ustawy − nie może zastąpić parlamentu w podejmowaniu aktów i decyzji jemu przypisanych

Question 411

W jakich sprawach nie można zastosować referendum? Czy doktryna sformułowała ograniczenie co do przedmiotu referendum?

Answer 411

Referendum nie można zastosować dla ustanowienia konkretnego aktu czy decyzji, co do których kompetencje należą do z mocy konstytucji lub ustaw, do innego organy państwowego. W szczególności: − dla dokonania ratyfikacji umowy międzynarodowej − zdymisjonowania rządu − obsadzenia określonego stanowiska, czy urzędu państwowego − do uchwalenia ustawy − nie może zastąpić parlamentu w podejmowaniu aktów i decyzji jemu przypisanych

Question 411

W jakich sprawach nie można zastosować referendum? Czy doktryna sformułowała ograniczenie co do przedmiotu referendum?

Answer 411

Referendum nie można zastosować dla ustanowienia konkretnego aktu czy decyzji, co do których kompetencje należą do z mocy konstytucji lub ustaw, do innego organy państwowego. W szczególności: − dla dokonania ratyfikacji umowy międzynarodowej − zdymisjonowania rządu − obsadzenia określonego stanowiska, czy urzędu państwowego − do uchwalenia ustawy − nie może zastąpić parlamentu w podejmowaniu aktów i decyzji jemu przypisanych

Question 412

Kiedy nie wolno przeprowadzać referendum ogólnokrajowego w żadnej jego postaci?

Answer 412

W czasie stanu nadzwyczajnego oraz w ciągu 90 dni po jego zakończeniu

Question 412

Kiedy nie wolno przeprowadzać referendum ogólnokrajowego w żadnej jego postaci?

Answer 412

W czasie stanu nadzwyczajnego oraz w ciągu 90 dni po jego zakończeniu

Question 412

Kiedy nie wolno przeprowadzać referendum ogólnokrajowego w żadnej jego postaci?

Answer 412

W czasie stanu nadzwyczajnego oraz w ciągu 90 dni po jego zakończeniu

Question 413

Podmiotem prawa zarządzenia referendum jest:

Answer 413

• Sejm – podejmuje uchwałę w sprawie zarządzenia referendum autonomicznie, bezwzględną większością głosów, w obecności min. 50% ustawowej liczby posłów. − może to uczynić z własnej inicjatywy, lub na wniosek określonych podmiotów (Senat, RM, grupa min. 500.000 wyborców). − inicjatywa wyborców nie może dotyczyć wydatków i dochodów, obronności państwa, amnestii • Prezydent działający za zgodą Senatu – zgoda Senatu jest gwarancją praw parlamentu. Senat wyraża zgodę w formie uchwały, bezwzględną większością głosów − Senat może jedynie wyrazić zgodę lub nie − Senat nie ma prawa wpływu na sposób przeprowadzania referendum, zadawania pytań itp.

Question 413

Podmiotem prawa zarządzenia referendum jest:

Answer 413

• Sejm – podejmuje uchwałę w sprawie zarządzenia referendum autonomicznie, bezwzględną większością głosów, w obecności min. 50% ustawowej liczby posłów. − może to uczynić z własnej inicjatywy, lub na wniosek określonych podmiotów (Senat, RM, grupa min. 500.000 wyborców). − inicjatywa wyborców nie może dotyczyć wydatków i dochodów, obronności państwa, amnestii • Prezydent działający za zgodą Senatu – zgoda Senatu jest gwarancją praw parlamentu. Senat wyraża zgodę w formie uchwały, bezwzględną większością głosów − Senat może jedynie wyrazić zgodę lub nie − Senat nie ma prawa wpływu na sposób przeprowadzania referendum, zadawania pytań itp.

Question 413

Podmiotem prawa zarządzenia referendum jest:

Answer 413

• Sejm – podejmuje uchwałę w sprawie zarządzenia referendum autonomicznie, bezwzględną większością głosów, w obecności min. 50% ustawowej liczby posłów. − może to uczynić z własnej inicjatywy, lub na wniosek określonych podmiotów (Senat, RM, grupa min. 500.000 wyborców). − inicjatywa wyborców nie może dotyczyć wydatków i dochodów, obronności państwa, amnestii • Prezydent działający za zgodą Senatu – zgoda Senatu jest gwarancją praw parlamentu. Senat wyraża zgodę w formie uchwały, bezwzględną większością głosów − Senat może jedynie wyrazić zgodę lub nie − Senat nie ma prawa wpływu na sposób przeprowadzania referendum, zadawania pytań itp.

Question 414

Kto może żądać zarządzenia przeprowadzenia referendum

Answer 414

− Senat, − Rada Ministrów, − grupa minimum 500.000 wyborców

Question 414

Kto może żądać zarządzenia przeprowadzenia referendum

Answer 414

− Senat, − Rada Ministrów, − grupa minimum 500.000 wyborców

Question 414

Kto może żądać zarządzenia przeprowadzenia referendum

Answer 414

− Senat, − Rada Ministrów, − grupa minimum 500.000 wyborców

Question 415

Jakie ograniczenia wprowadzone zostały przy inicjatywie obywatelskiej do zarządzenia referendum?

Answer 415

Inicjatywa obywatelska nie może dotyczyć | • wydatków i dochodów państwa • obronności państwa • amnestii

Question 415

Jakie ograniczenia wprowadzone zostały przy inicjatywie obywatelskiej do zarządzenia referendum?

Answer 415

Inicjatywa obywatelska nie może dotyczyć | • wydatków i dochodów państwa • obronności państwa • amnestii

Question 415

Jakie ograniczenia wprowadzone zostały przy inicjatywie obywatelskiej do zarządzenia referendum?

Answer 415

Inicjatywa obywatelska nie może dotyczyć | • wydatków i dochodów państwa • obronności państwa • amnestii

Question 416

Zasady i tryb przeprowadzania referendum

Answer 416

• udział wyborców oparty jest o zasady − powszechności, − równości, − bezpośredniości − tajności głosowania • referendum przeprowadzane jest przez PKW, komisarzy wyborczych powoływanych przez PKW, oraz obwodowe komisje ds. referendum • obwody do głosowania tworzone są podobnie jak przy wyborach parlamentarnych, podobne są zasady sporządzania rejestrów i spisów osób uprawnionych do udziału w referendum • określenie podmiotów uprawnionych do formalnego udziału w kampanii referendalnej − partie polityczne, które uzyskały min. 3% głosów w ostatnich wyborach − kluby parlamentarne − ogólnopolskie stowarzyszenia, organizacje społeczne, fundacje, o ile zostały zarejestrowane lub zgłoszone na min. 1 rok przed datą zarządzenia referendum, a ich statutowa działalność jest związana z przedmiotem referendum − pełnomocnik grupy wyborców, z których inicjatywy zostało zarządzone referendum • głosowanie w referendum może być przeprowadzone w ciągu 1 lub 2 dni. • głosowanie polega na zaznaczeniu przez wyborcę odpowiedzi „tak” lub „nie”, albo na zaznaczeniu wariantu, za którym się odpowiada. • po ustaleniu wyników głosowania PKW ustala wynik referendum, podaje go do publicznej wiadomości i przekazuje do SN stosowne materiały celem stwierdzenia ważności referendum.

Question 416

Zasady i tryb przeprowadzania referendum

Answer 416

• udział wyborców oparty jest o zasady − powszechności, − równości, − bezpośredniości − tajności głosowania • referendum przeprowadzane jest przez PKW, komisarzy wyborczych powoływanych przez PKW, oraz obwodowe komisje ds. referendum • obwody do głosowania tworzone są podobnie jak przy wyborach parlamentarnych, podobne są zasady sporządzania rejestrów i spisów osób uprawnionych do udziału w referendum • określenie podmiotów uprawnionych do formalnego udziału w kampanii referendalnej − partie polityczne, które uzyskały min. 3% głosów w ostatnich wyborach − kluby parlamentarne − ogólnopolskie stowarzyszenia, organizacje społeczne, fundacje, o ile zostały zarejestrowane lub zgłoszone na min. 1 rok przed datą zarządzenia referendum, a ich statutowa działalność jest związana z przedmiotem referendum − pełnomocnik grupy wyborców, z których inicjatywy zostało zarządzone referendum • głosowanie w referendum może być przeprowadzone w ciągu 1 lub 2 dni. • głosowanie polega na zaznaczeniu przez wyborcę odpowiedzi „tak” lub „nie”, albo na zaznaczeniu wariantu, za którym się odpowiada. • po ustaleniu wyników głosowania PKW ustala wynik referendum, podaje go do publicznej wiadomości i przekazuje do SN stosowne materiały celem stwierdzenia ważności referendum.

Question 416

Zasady i tryb przeprowadzania referendum

Answer 416

• udział wyborców oparty jest o zasady − powszechności, − równości, − bezpośredniości − tajności głosowania • referendum przeprowadzane jest przez PKW, komisarzy wyborczych powoływanych przez PKW, oraz obwodowe komisje ds. referendum • obwody do głosowania tworzone są podobnie jak przy wyborach parlamentarnych, podobne są zasady sporządzania rejestrów i spisów osób uprawnionych do udziału w referendum • określenie podmiotów uprawnionych do formalnego udziału w kampanii referendalnej − partie polityczne, które uzyskały min. 3% głosów w ostatnich wyborach − kluby parlamentarne − ogólnopolskie stowarzyszenia, organizacje społeczne, fundacje, o ile zostały zarejestrowane lub zgłoszone na min. 1 rok przed datą zarządzenia referendum, a ich statutowa działalność jest związana z przedmiotem referendum − pełnomocnik grupy wyborców, z których inicjatywy zostało zarządzone referendum • głosowanie w referendum może być przeprowadzone w ciągu 1 lub 2 dni. • głosowanie polega na zaznaczeniu przez wyborcę odpowiedzi „tak” lub „nie”, albo na zaznaczeniu wariantu, za którym się odpowiada. • po ustaleniu wyników głosowania PKW ustala wynik referendum, podaje go do publicznej wiadomości i przekazuje do SN stosowne materiały celem stwierdzenia ważności referendum.

Question 417

Kampania referendalna

Answer 417

Kampania referendalna polega na prezentowaniu stanowiska w sprawie będącej przedmiotem referendum przez poszczególnych uczestników życia politycznego, z tym, że cechą charakterystyczną jest określenie podmiotów uprawnionych do formalnego udziału w tej kampanii, co ma znaczenie zwłaszcza dla bezpłatnego dostępu do mediów publicznych. Podmiotami tymi są: − partie polityczne, które uzyskały min. 3% głosów w ostatnich wyborach − kluby parlamentarne − ogólnopolskie stowarzyszenia, organizacje społeczne, fundacje, o ile zostały zarejestrowane lub zgłoszone na min. 1 rok przed datą zarządzenia referendum, a ich statutowa działalność jest związana z przedmiotem referendum − pełnomocnik grupy wyborców, z których inicjatywy zostało zarządzone referendum Zgłoszenie podmiotów uprawnionych do udziału w kampanii podlegają weryfikacji przez PKW, ostateczne rozstrzygnięcia należą do SN.

Question 417

Kampania referendalna

Answer 417

Kampania referendalna polega na prezentowaniu stanowiska w sprawie będącej przedmiotem referendum przez poszczególnych uczestników życia politycznego, z tym, że cechą charakterystyczną jest określenie podmiotów uprawnionych do formalnego udziału w tej kampanii, co ma znaczenie zwłaszcza dla bezpłatnego dostępu do mediów publicznych. Podmiotami tymi są: − partie polityczne, które uzyskały min. 3% głosów w ostatnich wyborach − kluby parlamentarne − ogólnopolskie stowarzyszenia, organizacje społeczne, fundacje, o ile zostały zarejestrowane lub zgłoszone na min. 1 rok przed datą zarządzenia referendum, a ich statutowa działalność jest związana z przedmiotem referendum − pełnomocnik grupy wyborców, z których inicjatywy zostało zarządzone referendum Zgłoszenie podmiotów uprawnionych do udziału w kampanii podlegają weryfikacji przez PKW, ostateczne rozstrzygnięcia należą do SN.

Question 417

Kampania referendalna

Answer 417

Kampania referendalna polega na prezentowaniu stanowiska w sprawie będącej przedmiotem referendum przez poszczególnych uczestników życia politycznego, z tym, że cechą charakterystyczną jest określenie podmiotów uprawnionych do formalnego udziału w tej kampanii, co ma znaczenie zwłaszcza dla bezpłatnego dostępu do mediów publicznych. Podmiotami tymi są: − partie polityczne, które uzyskały min. 3% głosów w ostatnich wyborach − kluby parlamentarne − ogólnopolskie stowarzyszenia, organizacje społeczne, fundacje, o ile zostały zarejestrowane lub zgłoszone na min. 1 rok przed datą zarządzenia referendum, a ich statutowa działalność jest związana z przedmiotem referendum − pełnomocnik grupy wyborców, z których inicjatywy zostało zarządzone referendum Zgłoszenie podmiotów uprawnionych do udziału w kampanii podlegają weryfikacji przez PKW, ostateczne rozstrzygnięcia należą do SN.

Question 418

Ważność a wynik referendum

Answer 418

Referendum jest ważne, jeżeli przy jego przeprowadzeniu nie doszło do takich naruszeń prawa, które mogły mieś wpływ na wynik głosowania. O wyniku referendum decyduje frekwencja głosujących oraz liczba głosów oddanych na jedną z alternatyw. Wynik jest wiążący co do zasady, jeżeli w referendum wzięła udział więcej niż połowa uprawnionych do głosowania Wynik jest rozstrzygający, gdy ponadto większość biorących udział w głosowaniu opowiedziała się za jednym z dwóch przedstawionych rozwiązań. W takiej sytuacji wynik referendum musi zostać zrealizowany.

Question 418

Ważność a wynik referendum

Answer 418

Referendum jest ważne, jeżeli przy jego przeprowadzeniu nie doszło do takich naruszeń prawa, które mogły mieś wpływ na wynik głosowania. O wyniku referendum decyduje frekwencja głosujących oraz liczba głosów oddanych na jedną z alternatyw. Wynik jest wiążący co do zasady, jeżeli w referendum wzięła udział więcej niż połowa uprawnionych do głosowania Wynik jest rozstrzygający, gdy ponadto większość biorących udział w głosowaniu opowiedziała się za jednym z dwóch przedstawionych rozwiązań. W takiej sytuacji wynik referendum musi zostać zrealizowany.

Question 418

Ważność a wynik referendum

Answer 418

Referendum jest ważne, jeżeli przy jego przeprowadzeniu nie doszło do takich naruszeń prawa, które mogły mieś wpływ na wynik głosowania. O wyniku referendum decyduje frekwencja głosujących oraz liczba głosów oddanych na jedną z alternatyw. Wynik jest wiążący co do zasady, jeżeli w referendum wzięła udział więcej niż połowa uprawnionych do głosowania Wynik jest rozstrzygający, gdy ponadto większość biorących udział w głosowaniu opowiedziała się za jednym z dwóch przedstawionych rozwiązań. W takiej sytuacji wynik referendum musi zostać zrealizowany.

Question 419

Konsekwencje prawne referendum wiążącego, ważnego i które przyniosło rozstrzygnięcie

Answer 419

W takiej sytuacji wynik referendum musi zostać zrealizowany przez właściwe organy państwowe. Maja one obowiązek niezwłocznie podjąć odpowiednie działania – wydać akty prawne, lub podjąć inne decyzje – nie później niż 60 dni od dnia ogłoszenia uchwały SN stwierdzającej ważność referendum.

Question 419

Konsekwencje prawne referendum wiążącego, ważnego i które przyniosło rozstrzygnięcie

Answer 419

W takiej sytuacji wynik referendum musi zostać zrealizowany przez właściwe organy państwowe. Maja one obowiązek niezwłocznie podjąć odpowiednie działania – wydać akty prawne, lub podjąć inne decyzje – nie później niż 60 dni od dnia ogłoszenia uchwały SN stwierdzającej ważność referendum.

Question 419

Konsekwencje prawne referendum wiążącego, ważnego i które przyniosło rozstrzygnięcie

Answer 419

W takiej sytuacji wynik referendum musi zostać zrealizowany przez właściwe organy państwowe. Maja one obowiązek niezwłocznie podjąć odpowiednie działania – wydać akty prawne, lub podjąć inne decyzje – nie później niż 60 dni od dnia ogłoszenia uchwały SN stwierdzającej ważność referendum.

Question 420

Co się stanie, jeśli podmioty zobowiązane do wykonania referendum nie wykonają swojego obowiązku?

Answer 420

• prezydent, premier, ministrowie mogą zostać pociągnięci do odpowiedzialności przed TS • nie ma prawnego mechanizmu, który mógłby zmusić Sejm do uchwalenia ustaw koniecznych dla takiej realizacji (polityczno-moralny wymiar skutków)

Question 420

Co się stanie, jeśli podmioty zobowiązane do wykonania referendum nie wykonają swojego obowiązku?

Answer 420

• prezydent, premier, ministrowie mogą zostać pociągnięci do odpowiedzialności przed TS • nie ma prawnego mechanizmu, który mógłby zmusić Sejm do uchwalenia ustaw koniecznych dla takiej realizacji (polityczno-moralny wymiar skutków)

Question 420

Co się stanie, jeśli podmioty zobowiązane do wykonania referendum nie wykonają swojego obowiązku?

Answer 420

• prezydent, premier, ministrowie mogą zostać pociągnięci do odpowiedzialności przed TS • nie ma prawnego mechanizmu, który mógłby zmusić Sejm do uchwalenia ustaw koniecznych dla takiej realizacji (polityczno-moralny wymiar skutków)

Question 421

W jakiej sytuacji wynik referendum jest wiążący, ale nie rozstrzygający?

Answer 421

Wynik może być wiążący, bo weźmie w nim udział ponad połowa uprawnionych, ale nie przyniesie rozstrzygnięcia, bo zabraknie większości popierającej jedno z dwóch rozwiązań. Wówczas wynik referendum nie zobowiązuje organów państwowych do podjęcia działań służących jego wykonaniu.

Question 421

W jakiej sytuacji wynik referendum jest wiążący, ale nie rozstrzygający?

Answer 421

Wynik może być wiążący, bo weźmie w nim udział ponad połowa uprawnionych, ale nie przyniesie rozstrzygnięcia, bo zabraknie większości popierającej jedno z dwóch rozwiązań. Wówczas wynik referendum nie zobowiązuje organów państwowych do podjęcia działań służących jego wykonaniu.

Question 421

W jakiej sytuacji wynik referendum jest wiążący, ale nie rozstrzygający?

Answer 421

Wynik może być wiążący, bo weźmie w nim udział ponad połowa uprawnionych, ale nie przyniesie rozstrzygnięcia, bo zabraknie większości popierającej jedno z dwóch rozwiązań. Wówczas wynik referendum nie zobowiązuje organów państwowych do podjęcia działań służących jego wykonaniu.

Question 422

Przedmiot referendum lokalnego

Answer 422

• sprawy dotyczące danej wspólnoty samorządowej, w tym sprawy odwołania organów samorządowych pochodzących z wyborów bezpośrednich − możliwe jest przeprowadzenie referendum w sprawie odwołania rady gminy, miasta, powiatu, sejmiku wojewódzkiego, w sprawie odwołania wójta, burmistrza, prezydenta miasta − przedmiotem referendum lokalnego nie mogą być sprawy, które nie mieszczą się w kompetencji danej wspólnoty samorządowej − samoopodatkowanie

Question 422

Przedmiot referendum lokalnego

Answer 422

• sprawy dotyczące danej wspólnoty samorządowej, w tym sprawy odwołania organów samorządowych pochodzących z wyborów bezpośrednich − możliwe jest przeprowadzenie referendum w sprawie odwołania rady gminy, miasta, powiatu, sejmiku wojewódzkiego, w sprawie odwołania wójta, burmistrza, prezydenta miasta − przedmiotem referendum lokalnego nie mogą być sprawy, które nie mieszczą się w kompetencji danej wspólnoty samorządowej − samoopodatkowanie

Question 422

Przedmiot referendum lokalnego

Answer 422

• sprawy dotyczące danej wspólnoty samorządowej, w tym sprawy odwołania organów samorządowych pochodzących z wyborów bezpośrednich − możliwe jest przeprowadzenie referendum w sprawie odwołania rady gminy, miasta, powiatu, sejmiku wojewódzkiego, w sprawie odwołania wójta, burmistrza, prezydenta miasta − przedmiotem referendum lokalnego nie mogą być sprawy, które nie mieszczą się w kompetencji danej wspólnoty samorządowej − samoopodatkowanie

Question 423

Inicjatywa przeprowadzenia referendum lokalnego należy do (podmiot referendum lokalnego):

Answer 423

• organu stanowiącego danej jednostki terytorialnej • mieszkańców (na szczeblu gminy lub powiatu – wniosek poparty podpisami 10% mieszkańców, na szczeblu województwa – 5%)

Question 423

Inicjatywa przeprowadzenia referendum lokalnego należy do (podmiot referendum lokalnego):

Answer 423

• organu stanowiącego danej jednostki terytorialnej • mieszkańców (na szczeblu gminy lub powiatu – wniosek poparty podpisami 10% mieszkańców, na szczeblu województwa – 5%)

Question 423

Inicjatywa przeprowadzenia referendum lokalnego należy do (podmiot referendum lokalnego):

Answer 423

• organu stanowiącego danej jednostki terytorialnej • mieszkańców (na szczeblu gminy lub powiatu – wniosek poparty podpisami 10% mieszkańców, na szczeblu województwa – 5%)

Question 424

Wymogi ważności referendum lokalnego

Answer 424

Referendum jest ważne, jeżeli wzięło w nim min. 30% uprawnionych do głosowania. Wynik jest rozstrzygający, jeżeli za jednym z rozwiązań oddano więcej niż połowę ważnych głosów. Referendum gminne w sprawie samoopodatkowania jest rozstrzygające, jeżeli opowie się za tym min. 2/3 głosujących

Question 424

Wymogi ważności referendum lokalnego

Answer 424

Referendum jest ważne, jeżeli wzięło w nim min. 30% uprawnionych do głosowania. Wynik jest rozstrzygający, jeżeli za jednym z rozwiązań oddano więcej niż połowę ważnych głosów. Referendum gminne w sprawie samoopodatkowania jest rozstrzygające, jeżeli opowie się za tym min. 2/3 głosujących

Question 424

Wymogi ważności referendum lokalnego

Answer 424

Referendum jest ważne, jeżeli wzięło w nim min. 30% uprawnionych do głosowania. Wynik jest rozstrzygający, jeżeli za jednym z rozwiązań oddano więcej niż połowę ważnych głosów. Referendum gminne w sprawie samoopodatkowania jest rozstrzygające, jeżeli opowie się za tym min. 2/3 głosujących

Question 425

Co się stanie, jeżeli podmioty zobowiązane do wykonania referendum nie wykonają swojego obowiązku?

Answer 425

* jeżeli w referendum zapadło rozstrzygnięcie – to musi ono zostać zrealizowane * organy państwowe maja obowiązek niezwłocznego podjęcia odpowiednich działań, czyli wydania aktów prawnych bądź podjęcia innych decyzji * prezydent, premier, ministrowie – w razie niewykonania tego obowiązku – mogą zostać pociągnięci do odpowiedzialności przed TS * Sejm – brak mechanizmów prawnych; jedyna sankcja mieści się w wymiarze polityczno- moralnym (w postaci oceny działalności parlamentu, wyniku kolejnych wyborów)

Question 425

Co się stanie, jeżeli podmioty zobowiązane do wykonania referendum nie wykonają swojego obowiązku?

Answer 425

* jeżeli w referendum zapadło rozstrzygnięcie – to musi ono zostać zrealizowane * organy państwowe maja obowiązek niezwłocznego podjęcia odpowiednich działań, czyli wydania aktów prawnych bądź podjęcia innych decyzji * prezydent, premier, ministrowie – w razie niewykonania tego obowiązku – mogą zostać pociągnięci do odpowiedzialności przed TS * Sejm – brak mechanizmów prawnych; jedyna sankcja mieści się w wymiarze polityczno- moralnym (w postaci oceny działalności parlamentu, wyniku kolejnych wyborów)

Question 425

Co się stanie, jeżeli podmioty zobowiązane do wykonania referendum nie wykonają swojego obowiązku?

Answer 425

* jeżeli w referendum zapadło rozstrzygnięcie – to musi ono zostać zrealizowane * organy państwowe maja obowiązek niezwłocznego podjęcia odpowiednich działań, czyli wydania aktów prawnych bądź podjęcia innych decyzji * prezydent, premier, ministrowie – w razie niewykonania tego obowiązku – mogą zostać pociągnięci do odpowiedzialności przed TS * Sejm – brak mechanizmów prawnych; jedyna sankcja mieści się w wymiarze polityczno- moralnym (w postaci oceny działalności parlamentu, wyniku kolejnych wyborów)

Question 426

Zdefiniuj parlament – cecha wspólna dla wszystkich demokratycznych systemów ustrojowych

Answer 426

Parlament to naczelny organ państwowy złożony z demokratycznie wybieranych przedstawicieli narodu, realizujący władzę ustawodawczą i sprawujący kontrolę nad funkcjonowaniem władzy wykonawczej

Question 426

Zdefiniuj parlament – cecha wspólna dla wszystkich demokratycznych systemów ustrojowych

Answer 426

Parlament to naczelny organ państwowy złożony z demokratycznie wybieranych przedstawicieli narodu, realizujący władzę ustawodawczą i sprawujący kontrolę nad funkcjonowaniem władzy wykonawczej

Question 426

Zdefiniuj parlament – cecha wspólna dla wszystkich demokratycznych systemów ustrojowych

Answer 426

Parlament to naczelny organ państwowy złożony z demokratycznie wybieranych przedstawicieli narodu, realizujący władzę ustawodawczą i sprawujący kontrolę nad funkcjonowaniem władzy wykonawczej

Question 427

Istota parlamentu

Answer 427

Istotą parlamentu jest jego ukształtowanie jako organu reprezentacji narodu (organu przedstawicielskiego) – parlament jest jedynym organem państwowym powoływanym w taki sposób, że jego skład odzwierciedla podstawowe orientacje i preferencje polityczne ogółu wyborców. Jest to jedyny organ, który jest zdolny do reprezentacji woli narodu-suwerena przy uwzględnieniu politycznej różnorodności interesów, sympatii i opinii wyborców

Question 427

Istota parlamentu

Answer 427

Istotą parlamentu jest jego ukształtowanie jako organu reprezentacji narodu (organu przedstawicielskiego) – parlament jest jedynym organem państwowym powoływanym w taki sposób, że jego skład odzwierciedla podstawowe orientacje i preferencje polityczne ogółu wyborców. Jest to jedyny organ, który jest zdolny do reprezentacji woli narodu-suwerena przy uwzględnieniu politycznej różnorodności interesów, sympatii i opinii wyborców

Question 427

Istota parlamentu

Answer 427

Istotą parlamentu jest jego ukształtowanie jako organu reprezentacji narodu (organu przedstawicielskiego) – parlament jest jedynym organem państwowym powoływanym w taki sposób, że jego skład odzwierciedla podstawowe orientacje i preferencje polityczne ogółu wyborców. Jest to jedyny organ, który jest zdolny do reprezentacji woli narodu-suwerena przy uwzględnieniu politycznej różnorodności interesów, sympatii i opinii wyborców

Question 428

Co oznacza, że parlament ma charakter przedstawicielski?

Answer 428

Przedstawicielski charakter parlamentu oznacza, że wszyscy jego członkowie pochodzą z wyborów. W związku z tym wszyscy członkowie parlamentu mają taką samą sytuację prawną (zasada jednolitości składu).

Question 428

Co oznacza, że parlament ma charakter przedstawicielski?

Answer 428

Przedstawicielski charakter parlamentu oznacza, że wszyscy jego członkowie pochodzą z wyborów. W związku z tym wszyscy członkowie parlamentu mają taką samą sytuację prawną (zasada jednolitości składu).

Question 428

Co oznacza, że parlament ma charakter przedstawicielski?

Answer 428

Przedstawicielski charakter parlamentu oznacza, że wszyscy jego członkowie pochodzą z wyborów. W związku z tym wszyscy członkowie parlamentu mają taką samą sytuację prawną (zasada jednolitości składu).

Question 429

Pozycja i rola parlamentu przez pryzmat zasady podziału władz

Answer 429

Zasada podziału władz wyklucza skoncentrowanie w parlamencie wszystkich decyzji i zadań państwa, wymaga natomiast zachowania określonej równowagi pomiędzy poszczególnymi władzami. Parlament, włączony w system hamulców i równowagi, jest związany wzajemnym oddziaływaniem z władzą wykonawczą oraz sądowniczą.

Question 429

Pozycja i rola parlamentu przez pryzmat zasady podziału władz

Answer 429

Zasada podziału władz wyklucza skoncentrowanie w parlamencie wszystkich decyzji i zadań państwa, wymaga natomiast zachowania określonej równowagi pomiędzy poszczególnymi władzami. Parlament, włączony w system hamulców i równowagi, jest związany wzajemnym oddziaływaniem z władzą wykonawczą oraz sądowniczą.

Question 429

Pozycja i rola parlamentu przez pryzmat zasady podziału władz

Answer 429

Zasada podziału władz wyklucza skoncentrowanie w parlamencie wszystkich decyzji i zadań państwa, wymaga natomiast zachowania określonej równowagi pomiędzy poszczególnymi władzami. Parlament, włączony w system hamulców i równowagi, jest związany wzajemnym oddziaływaniem z władzą wykonawczą oraz sądowniczą.

Question 430

Wyjaśnij związek parlamentu z władzą wykonawcza

Answer 430

* uczestnictwo w powoływaniu rządu * możliwość pociągnięcia rządu lub ministrów do odpowiedzialności parlamentarnej, * możność pociągnięcia prezydenta do odpowiedzialności konstytucyjnej, gdy zaistnieją po temu powody * władza wykonawcza dysponuje różnymi formami oddziaływania na wykonywanie przez parlament jego funkcji ustawodawczej − rządowe prawo inicjatywy ustawodawczej − weto prezydenckie wobec ustawy * władza wykonawcza, w razie konfliktu z parlamentem może go rozwiązać (w Polsce możliwość ta istnieje tylko w ograniczonym zakresie)

Question 430

Wyjaśnij związek parlamentu z władzą wykonawcza

Answer 430

* uczestnictwo w powoływaniu rządu * możliwość pociągnięcia rządu lub ministrów do odpowiedzialności parlamentarnej, * możność pociągnięcia prezydenta do odpowiedzialności konstytucyjnej, gdy zaistnieją po temu powody * władza wykonawcza dysponuje różnymi formami oddziaływania na wykonywanie przez parlament jego funkcji ustawodawczej − rządowe prawo inicjatywy ustawodawczej − weto prezydenckie wobec ustawy * władza wykonawcza, w razie konfliktu z parlamentem może go rozwiązać (w Polsce możliwość ta istnieje tylko w ograniczonym zakresie)

Question 430

Wyjaśnij związek parlamentu z władzą wykonawcza

Answer 430

* uczestnictwo w powoływaniu rządu * możliwość pociągnięcia rządu lub ministrów do odpowiedzialności parlamentarnej, * możność pociągnięcia prezydenta do odpowiedzialności konstytucyjnej, gdy zaistnieją po temu powody * władza wykonawcza dysponuje różnymi formami oddziaływania na wykonywanie przez parlament jego funkcji ustawodawczej − rządowe prawo inicjatywy ustawodawczej − weto prezydenckie wobec ustawy * władza wykonawcza, w razie konfliktu z parlamentem może go rozwiązać (w Polsce możliwość ta istnieje tylko w ograniczonym zakresie)

Question 431

Wyjaśnij związek parlamentu z władzą sądownicza

Answer 431

• uchwalanie przez parlament ustaw, które wiążą sędziów przy wykonywaniu funkcji orzeczniczych • parlament ma wpływ na powoływanie sędziów TK i TS • władza sądownicza, poprzez TK, może uznawać uchwalone przez parlament ustawy za sprzeczne z konstytucją i pozbawiać je mocy obowiązującej

Question 431

Wyjaśnij związek parlamentu z władzą sądownicza

Answer 431

• uchwalanie przez parlament ustaw, które wiążą sędziów przy wykonywaniu funkcji orzeczniczych • parlament ma wpływ na powoływanie sędziów TK i TS • władza sądownicza, poprzez TK, może uznawać uchwalone przez parlament ustawy za sprzeczne z konstytucją i pozbawiać je mocy obowiązującej

Question 431

Wyjaśnij związek parlamentu z władzą sądownicza

Answer 431

• uchwalanie przez parlament ustaw, które wiążą sędziów przy wykonywaniu funkcji orzeczniczych • parlament ma wpływ na powoływanie sędziów TK i TS • władza sądownicza, poprzez TK, może uznawać uchwalone przez parlament ustawy za sprzeczne z konstytucją i pozbawiać je mocy obowiązującej

Question 432

Na czym polega zasada jednolitości składu izby?

Answer 432

Przedstawicielski charakter I izby ustanawia zasadę jednakowej sytuacji prawnej jej członków (zasadę jednolitości składu). Wszyscy deputowani są wybierani w oparciu o takie same zasady prawa wyborczego i w takim samym stopniu są reprezentantami całego narodu. Wynika z tego zakaz ustanawiania różnych kategorii posłów o odmiennym statusie prawnym.

Question 432

Na czym polega zasada jednolitości składu izby?

Answer 432

Przedstawicielski charakter I izby ustanawia zasadę jednakowej sytuacji prawnej jej członków (zasadę jednolitości składu). Wszyscy deputowani są wybierani w oparciu o takie same zasady prawa wyborczego i w takim samym stopniu są reprezentantami całego narodu. Wynika z tego zakaz ustanawiania różnych kategorii posłów o odmiennym statusie prawnym.

Question 432

Na czym polega zasada jednolitości składu izby?

Answer 432

Przedstawicielski charakter I izby ustanawia zasadę jednakowej sytuacji prawnej jej członków (zasadę jednolitości składu). Wszyscy deputowani są wybierani w oparciu o takie same zasady prawa wyborczego i w takim samym stopniu są reprezentantami całego narodu. Wynika z tego zakaz ustanawiania różnych kategorii posłów o odmiennym statusie prawnym.

Question 433

Na czym polega zasada autonomii izb parlamentu?

Answer 433

Zasada autonomii izb parlamentu polega na uznaniu wyłącznej właściwości parlamentu do podejmowania pewnych rozstrzygnięć, dotyczących zwłaszcza jego wewnętrznej organizacji i sposobu działania. Autonomia w aspekcie formalnym (regulaminowa) – każda izba ma wyłączne prawo do uchwalania swojego regulaminu, który w ramach ogólnej regulacji konstytucyjnej normuje wewnętrzną organizację izby, rolę posłów (senatorów) w pracach izby, postępowanie w realizacji poszczególnych zadań i kompetencji przypisanych izbie. Zastrzeżenie normowania tych materii w regulaminie oznacza, że nie mogą być normowane w innych aktach (np. ustawach). Autonomia w aspekcie materialnym – wymaga stworzenia parlamentowi niezbędnych gwarancji swobodnego wykonywania zadań konstytucyjnych, a parlamentarzystom – swobodnego wykonywania ich mandatu Autonomia personalna – wyłączność ustalania składu organów wewnętrznych Autonomia budżetowo-finansowa – wyłączność ustalania budżetu i decydowania o sposobie jego wykonywania Autonomia terytorialna – odrębność siedziby parlamentu i wyłączność zarządzania swoim terenem Autonomia jurysdykcyjna – wyłączność decyzji w sprawach immunitetowych i dyscyplinarnych

Question 433

Na czym polega zasada autonomii izb parlamentu?

Answer 433

Zasada autonomii izb parlamentu polega na uznaniu wyłącznej właściwości parlamentu do podejmowania pewnych rozstrzygnięć, dotyczących zwłaszcza jego wewnętrznej organizacji i sposobu działania. Autonomia w aspekcie formalnym (regulaminowa) – każda izba ma wyłączne prawo do uchwalania swojego regulaminu, który w ramach ogólnej regulacji konstytucyjnej normuje wewnętrzną organizację izby, rolę posłów (senatorów) w pracach izby, postępowanie w realizacji poszczególnych zadań i kompetencji przypisanych izbie. Zastrzeżenie normowania tych materii w regulaminie oznacza, że nie mogą być normowane w innych aktach (np. ustawach). Autonomia w aspekcie materialnym – wymaga stworzenia parlamentowi niezbędnych gwarancji swobodnego wykonywania zadań konstytucyjnych, a parlamentarzystom – swobodnego wykonywania ich mandatu Autonomia personalna – wyłączność ustalania składu organów wewnętrznych Autonomia budżetowo-finansowa – wyłączność ustalania budżetu i decydowania o sposobie jego wykonywania Autonomia terytorialna – odrębność siedziby parlamentu i wyłączność zarządzania swoim terenem Autonomia jurysdykcyjna – wyłączność decyzji w sprawach immunitetowych i dyscyplinarnych

Question 433

Na czym polega zasada autonomii izb parlamentu?

Answer 433

Zasada autonomii izb parlamentu polega na uznaniu wyłącznej właściwości parlamentu do podejmowania pewnych rozstrzygnięć, dotyczących zwłaszcza jego wewnętrznej organizacji i sposobu działania. Autonomia w aspekcie formalnym (regulaminowa) – każda izba ma wyłączne prawo do uchwalania swojego regulaminu, który w ramach ogólnej regulacji konstytucyjnej normuje wewnętrzną organizację izby, rolę posłów (senatorów) w pracach izby, postępowanie w realizacji poszczególnych zadań i kompetencji przypisanych izbie. Zastrzeżenie normowania tych materii w regulaminie oznacza, że nie mogą być normowane w innych aktach (np. ustawach). Autonomia w aspekcie materialnym – wymaga stworzenia parlamentowi niezbędnych gwarancji swobodnego wykonywania zadań konstytucyjnych, a parlamentarzystom – swobodnego wykonywania ich mandatu Autonomia personalna – wyłączność ustalania składu organów wewnętrznych Autonomia budżetowo-finansowa – wyłączność ustalania budżetu i decydowania o sposobie jego wykonywania Autonomia terytorialna – odrębność siedziby parlamentu i wyłączność zarządzania swoim terenem Autonomia jurysdykcyjna – wyłączność decyzji w sprawach immunitetowych i dyscyplinarnych

Question 434

Regulaminy izb parlamentu są właściwe do uregulowania:

Answer 434

− ich organizacji wewnętrznej − porządku prac − trybu powołania i działalności ich organów − sposobu wykonywania konstytucyjnych i ustawowych obowiązków organów państwowych wobec danej izby

Question 434

Regulaminy izb parlamentu są właściwe do uregulowania:

Answer 434

− ich organizacji wewnętrznej − porządku prac − trybu powołania i działalności ich organów − sposobu wykonywania konstytucyjnych i ustawowych obowiązków organów państwowych wobec danej izby

Question 434

Regulaminy izb parlamentu są właściwe do uregulowania:

Answer 434

− ich organizacji wewnętrznej − porządku prac − trybu powołania i działalności ich organów − sposobu wykonywania konstytucyjnych i ustawowych obowiązków organów państwowych wobec danej izby

Question 435

Jaki jest charakter prawny regulaminów izb parlamentu?

Answer 435

Regulaminy obu izb są uchwalane w formie uchwał danej izby, co oznacza zakaz regulacji materii regulaminów w formie ustawy. Skutkiem tego jest to, że regulaminów parlamentarnych nie można traktować jako źródeł prawa powszechnie obowiązującego – nie mogą normować sytuacji prawnej osób fizycznych czy prawnych, zwłaszcza względem Sejmu, Senatu i ich organów. Są źródłem prawa wewnętrznego.

Question 435

Jaki jest charakter prawny regulaminów izb parlamentu?

Answer 435

Regulaminy obu izb są uchwalane w formie uchwał danej izby, co oznacza zakaz regulacji materii regulaminów w formie ustawy. Skutkiem tego jest to, że regulaminów parlamentarnych nie można traktować jako źródeł prawa powszechnie obowiązującego – nie mogą normować sytuacji prawnej osób fizycznych czy prawnych, zwłaszcza względem Sejmu, Senatu i ich organów. Są źródłem prawa wewnętrznego.

Question 435

Jaki jest charakter prawny regulaminów izb parlamentu?

Answer 435

Regulaminy obu izb są uchwalane w formie uchwał danej izby, co oznacza zakaz regulacji materii regulaminów w formie ustawy. Skutkiem tego jest to, że regulaminów parlamentarnych nie można traktować jako źródeł prawa powszechnie obowiązującego – nie mogą normować sytuacji prawnej osób fizycznych czy prawnych, zwłaszcza względem Sejmu, Senatu i ich organów. Są źródłem prawa wewnętrznego.

Question 436

Na czym polega wtórny (proceduralny) charakter regulaminów parlamentarnych?

Answer 436

Regulaminy parlamentarne mogą określać sposób wykonywania konstytucyjnych i ustawowych obowiązków organów państwowych wobec izby, ale wpierw musi dojść – w konstytucji lub ustawie – do materialnego sformułowania określonego obowiązku po stronie określonego organu państwowego. Dlatego o regulaminach mówimy, że mają charakter wtórny.

Question 436

Na czym polega wtórny (proceduralny) charakter regulaminów parlamentarnych?

Answer 436

Regulaminy parlamentarne mogą określać sposób wykonywania konstytucyjnych i ustawowych obowiązków organów państwowych wobec izby, ale wpierw musi dojść – w konstytucji lub ustawie – do materialnego sformułowania określonego obowiązku po stronie określonego organu państwowego. Dlatego o regulaminach mówimy, że mają charakter wtórny.

Question 436

Na czym polega wtórny (proceduralny) charakter regulaminów parlamentarnych?

Answer 436

Regulaminy parlamentarne mogą określać sposób wykonywania konstytucyjnych i ustawowych obowiązków organów państwowych wobec izby, ale wpierw musi dojść – w konstytucji lub ustawie – do materialnego sformułowania określonego obowiązku po stronie określonego organu państwowego. Dlatego o regulaminach mówimy, że mają charakter wtórny.

Question 437

W obecnym stanie prawnym obowiązują następujące regulaminy parlamentarne:

Answer 437

• Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej • Regulamin Senatu Zgromadzenie Narodowe obecnie nie posiada regulaminu. Istnieją tylko 4 akty częściowe o regulaminowym charakterze

Question 437

W obecnym stanie prawnym obowiązują następujące regulaminy parlamentarne:

Answer 437

• Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej • Regulamin Senatu Zgromadzenie Narodowe obecnie nie posiada regulaminu. Istnieją tylko 4 akty częściowe o regulaminowym charakterze

Question 437

W obecnym stanie prawnym obowiązują następujące regulaminy parlamentarne:

Answer 437

• Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej • Regulamin Senatu Zgromadzenie Narodowe obecnie nie posiada regulaminu. Istnieją tylko 4 akty częściowe o regulaminowym charakterze

Question 438

Jakie kwestie związane z parlamentem są normowane ustawowo?

Answer 438

Ustawowo regulowane są kwestie wykraczające poza materie o czysto wewnętrznym charakterze. Należą do nich zwłaszcza: • ustawa o wykonywania mandatu posła i senatora • ustawa o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne • ustawa o sejmowej komisji śledczej • ustawa o współdziałaniu RM z Sejmem i Senatem w sprawach związanych z członkowstwem RP w UE

Question 438

Jakie kwestie związane z parlamentem są normowane ustawowo?

Answer 438

Ustawowo regulowane są kwestie wykraczające poza materie o czysto wewnętrznym charakterze. Należą do nich zwłaszcza: • ustawa o wykonywania mandatu posła i senatora • ustawa o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne • ustawa o sejmowej komisji śledczej • ustawa o współdziałaniu RM z Sejmem i Senatem w sprawach związanych z członkowstwem RP w UE

Question 438

Jakie kwestie związane z parlamentem są normowane ustawowo?

Answer 438

Ustawowo regulowane są kwestie wykraczające poza materie o czysto wewnętrznym charakterze. Należą do nich zwłaszcza: • ustawa o wykonywania mandatu posła i senatora • ustawa o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne • ustawa o sejmowej komisji śledczej • ustawa o współdziałaniu RM z Sejmem i Senatem w sprawach związanych z członkowstwem RP w UE

Question 439

Na czym polega zasada dwuizbowości parlamentu?

Answer 439

Zasada dwuizbowości polega na tym, że parlament ma strukturę złożoną – składa się z dwóch izb – pierwszej i drugiej. W Polsce obecnie mamy (od 1989 r.) Sejm (izba pierwsza) i Senat (izba druga). Z istnieniem dwóch członów parlamentu związane jest określenie podziału kompetencji i ich wzajemnych relacji.

Question 439

Na czym polega zasada dwuizbowości parlamentu?

Answer 439

Zasada dwuizbowości polega na tym, że parlament ma strukturę złożoną – składa się z dwóch izb – pierwszej i drugiej. W Polsce obecnie mamy (od 1989 r.) Sejm (izba pierwsza) i Senat (izba druga). Z istnieniem dwóch członów parlamentu związane jest określenie podziału kompetencji i ich wzajemnych relacji.

Question 439

Na czym polega zasada dwuizbowości parlamentu?

Answer 439

Zasada dwuizbowości polega na tym, że parlament ma strukturę złożoną – składa się z dwóch izb – pierwszej i drugiej. W Polsce obecnie mamy (od 1989 r.) Sejm (izba pierwsza) i Senat (izba druga). Z istnieniem dwóch członów parlamentu związane jest określenie podziału kompetencji i ich wzajemnych relacji.

Question 440

Jakiego rodzaju relacje mogą zachodzić pomiędzy izbami parlamentu?

Answer 440

Izby parlamentu mogą być równouprawnione – do podjęcia decyzji państwowych potrzebna jest wówczas zgoda obu izb i ich jednorodne działanie Może również występować brak równouprawnienia izb – najczęściej pozycja słabsza (podporządkowana) przypada izbie drugiej. Kompetencje izby drugiej są zazwyczaj ograniczone – w systemie parlamentarnym bierze ona udział tylko w procesie ustawodawczym, a wyjątkowo kreacyjnym. Funkcja kontrolna przypada zazwyczaj wyłącznie izbie pierwszej.

Question 440

Jakiego rodzaju relacje mogą zachodzić pomiędzy izbami parlamentu?

Answer 440

Izby parlamentu mogą być równouprawnione – do podjęcia decyzji państwowych potrzebna jest wówczas zgoda obu izb i ich jednorodne działanie Może również występować brak równouprawnienia izb – najczęściej pozycja słabsza (podporządkowana) przypada izbie drugiej. Kompetencje izby drugiej są zazwyczaj ograniczone – w systemie parlamentarnym bierze ona udział tylko w procesie ustawodawczym, a wyjątkowo kreacyjnym. Funkcja kontrolna przypada zazwyczaj wyłącznie izbie pierwszej.

Question 440

Jakiego rodzaju relacje mogą zachodzić pomiędzy izbami parlamentu?

Answer 440

Izby parlamentu mogą być równouprawnione – do podjęcia decyzji państwowych potrzebna jest wówczas zgoda obu izb i ich jednorodne działanie Może również występować brak równouprawnienia izb – najczęściej pozycja słabsza (podporządkowana) przypada izbie drugiej. Kompetencje izby drugiej są zazwyczaj ograniczone – w systemie parlamentarnym bierze ona udział tylko w procesie ustawodawczym, a wyjątkowo kreacyjnym. Funkcja kontrolna przypada zazwyczaj wyłącznie izbie pierwszej.

Question 441

Co to jest dwuizbowość nierównorzędna? (supremacja Sejmu nad Senatem)

Answer 441

Dwuizbowość nierównorzędna (niepełna) wynika z braku równouprawnienia izb parlamentu – zróżnicowania kompetencji. W Polsce pozycja izby silniejszej przyznana jest Sejmowi, a wyraża się to przede wszystkim w treści Konstytucji, która powierza władzę ustawodawczą wspólnie Sejmowi i Senatowi, ale: − sprawowanie kontroli nad działalnością rządu należy tylko do Sejmu − powoływanie rządu, egzekwowanie jego odpowiedzialności należy tylko do Sejmu − kompetencje Senatu mieszczą się w modelu tzw. izby refleksji − Sejm, o ile jest w stanie zbudować odpowiednią większość – może narzucić Senatowi swoje stanowisko − byt Senatu jest uzależniony od losów Sejmu (powiązanie formalne)

Question 441

Co to jest dwuizbowość nierównorzędna? (supremacja Sejmu nad Senatem)

Answer 441

Dwuizbowość nierównorzędna (niepełna) wynika z braku równouprawnienia izb parlamentu – zróżnicowania kompetencji. W Polsce pozycja izby silniejszej przyznana jest Sejmowi, a wyraża się to przede wszystkim w treści Konstytucji, która powierza władzę ustawodawczą wspólnie Sejmowi i Senatowi, ale: − sprawowanie kontroli nad działalnością rządu należy tylko do Sejmu − powoływanie rządu, egzekwowanie jego odpowiedzialności należy tylko do Sejmu − kompetencje Senatu mieszczą się w modelu tzw. izby refleksji − Sejm, o ile jest w stanie zbudować odpowiednią większość – może narzucić Senatowi swoje stanowisko − byt Senatu jest uzależniony od losów Sejmu (powiązanie formalne)

Question 441

Co to jest dwuizbowość nierównorzędna? (supremacja Sejmu nad Senatem)

Answer 441

Dwuizbowość nierównorzędna (niepełna) wynika z braku równouprawnienia izb parlamentu – zróżnicowania kompetencji. W Polsce pozycja izby silniejszej przyznana jest Sejmowi, a wyraża się to przede wszystkim w treści Konstytucji, która powierza władzę ustawodawczą wspólnie Sejmowi i Senatowi, ale: − sprawowanie kontroli nad działalnością rządu należy tylko do Sejmu − powoływanie rządu, egzekwowanie jego odpowiedzialności należy tylko do Sejmu − kompetencje Senatu mieszczą się w modelu tzw. izby refleksji − Sejm, o ile jest w stanie zbudować odpowiednią większość – może narzucić Senatowi swoje stanowisko − byt Senatu jest uzależniony od losów Sejmu (powiązanie formalne)

Question 442

Do czego odnosi się pojęcia „izba refleksji”. Uzasadnij

Answer 442

Pojęcie „izba refleksji” odnosi się do Senatu. Prof. Banaszak mówi tak o Senacie ze względu na kompetencję przyznaną Senatowi do weta ustawodawczego, które daje możliwość ponownego przeanalizowania przez Sejm treści przyjętych rozwiązań prawnych. Wynika to z faktu, że od Senatu oczekuje się większego doświadczenia

Question 442

Do czego odnosi się pojęcia „izba refleksji”. Uzasadnij

Answer 442

Pojęcie „izba refleksji” odnosi się do Senatu. Prof. Banaszak mówi tak o Senacie ze względu na kompetencję przyznaną Senatowi do weta ustawodawczego, które daje możliwość ponownego przeanalizowania przez Sejm treści przyjętych rozwiązań prawnych. Wynika to z faktu, że od Senatu oczekuje się większego doświadczenia

Question 442

Do czego odnosi się pojęcia „izba refleksji”. Uzasadnij

Answer 442

Pojęcie „izba refleksji” odnosi się do Senatu. Prof. Banaszak mówi tak o Senacie ze względu na kompetencję przyznaną Senatowi do weta ustawodawczego, które daje możliwość ponownego przeanalizowania przez Sejm treści przyjętych rozwiązań prawnych. Wynika to z faktu, że od Senatu oczekuje się większego doświadczenia

Question 443

Skład organów władzy ustawodawczej w Polsce (obecny Parlament):

Answer 443

* Sejm – 460 posłów – wybieranych w wyborach powszechnych, bezpośrednich, proporcjonalnych i równych, w głosowaniu tajnym – Sejm posiada przedstawicielski charakter, posłowie muszą być wybierani w oparciu o kryterium terytorialne, wybory muszą się odbywać w wielomandatowych okręgach, których liczba wynika z liczby ludności a rozdział mandatów dokonywany jest pomiędzy konkurujące partie na zasadzie proporcjonalności. * Senat – 100 senatorów – wybieranych w wyborach powszechnych, bezpośrednich i tajnych. Swoboda regulacyjna ustawodawcy wynika tu z braku koncepcji co do tego, jaki ma być charakter ustrojowy Senatu.

Question 443

Skład organów władzy ustawodawczej w Polsce (obecny Parlament):

Answer 443

* Sejm – 460 posłów – wybieranych w wyborach powszechnych, bezpośrednich, proporcjonalnych i równych, w głosowaniu tajnym – Sejm posiada przedstawicielski charakter, posłowie muszą być wybierani w oparciu o kryterium terytorialne, wybory muszą się odbywać w wielomandatowych okręgach, których liczba wynika z liczby ludności a rozdział mandatów dokonywany jest pomiędzy konkurujące partie na zasadzie proporcjonalności. * Senat – 100 senatorów – wybieranych w wyborach powszechnych, bezpośrednich i tajnych. Swoboda regulacyjna ustawodawcy wynika tu z braku koncepcji co do tego, jaki ma być charakter ustrojowy Senatu.

Question 443

Skład organów władzy ustawodawczej w Polsce (obecny Parlament):

Answer 443

* Sejm – 460 posłów – wybieranych w wyborach powszechnych, bezpośrednich, proporcjonalnych i równych, w głosowaniu tajnym – Sejm posiada przedstawicielski charakter, posłowie muszą być wybierani w oparciu o kryterium terytorialne, wybory muszą się odbywać w wielomandatowych okręgach, których liczba wynika z liczby ludności a rozdział mandatów dokonywany jest pomiędzy konkurujące partie na zasadzie proporcjonalności. * Senat – 100 senatorów – wybieranych w wyborach powszechnych, bezpośrednich i tajnych. Swoboda regulacyjna ustawodawcy wynika tu z braku koncepcji co do tego, jaki ma być charakter ustrojowy Senatu.

Question 444

Wymień kompetencje Sejmu

Answer 444

* funkcja ustawodawcza * funkcja kreacyjna * funkcja kontrolna

Question 444

Wymień kompetencje Sejmu

Answer 444

* funkcja ustawodawcza * funkcja kreacyjna * funkcja kontrolna

Question 444

Wymień kompetencje Sejmu

Answer 444

* funkcja ustawodawcza * funkcja kreacyjna * funkcja kontrolna

Question 445

Na czym polega funkcja ustawodawcza Sejmu

Answer 445

Funkcja ustawodawcza polega na obowiązku parlamentu do stanowienia ustaw jako podstawowych i powszechnie obowiązujących aktów prawnych. Jest to podstawowe zadanie Sejmu.

Question 445

Na czym polega funkcja ustawodawcza Sejmu

Answer 445

Funkcja ustawodawcza polega na obowiązku parlamentu do stanowienia ustaw jako podstawowych i powszechnie obowiązujących aktów prawnych. Jest to podstawowe zadanie Sejmu.

Question 445

Na czym polega funkcja ustawodawcza Sejmu

Answer 445

Funkcja ustawodawcza polega na obowiązku parlamentu do stanowienia ustaw jako podstawowych i powszechnie obowiązujących aktów prawnych. Jest to podstawowe zadanie Sejmu.

Question 446

Na czym polega funkcja kreacyjna Sejmu

Answer 446

* Sejm uczestniczy w tworzeniu rządu udzielając wotum zaufania powołanej przez Prezydenta Radzie Ministrów lub samodzielnie wybierając Prezesa Rady Ministrów i proponowany przez niego skład rządu. * Sejm, za zgodą Senatu, powołuje Prezesa NIK, RPO i GIODO. * Na wniosek Prezydenta Sejm powołuje Prezesa NBP. * Sejm powołuje także członków TK i TS, część składu KRdRiT, KRdS i RPP.

Question 446

Na czym polega funkcja kreacyjna Sejmu

Answer 446

* Sejm uczestniczy w tworzeniu rządu udzielając wotum zaufania powołanej przez Prezydenta Radzie Ministrów lub samodzielnie wybierając Prezesa Rady Ministrów i proponowany przez niego skład rządu. * Sejm, za zgodą Senatu, powołuje Prezesa NIK, RPO i GIODO. * Na wniosek Prezydenta Sejm powołuje Prezesa NBP. * Sejm powołuje także członków TK i TS, część składu KRdRiT, KRdS i RPP.

Question 446

Na czym polega funkcja kreacyjna Sejmu

Answer 446

* Sejm uczestniczy w tworzeniu rządu udzielając wotum zaufania powołanej przez Prezydenta Radzie Ministrów lub samodzielnie wybierając Prezesa Rady Ministrów i proponowany przez niego skład rządu. * Sejm, za zgodą Senatu, powołuje Prezesa NIK, RPO i GIODO. * Na wniosek Prezydenta Sejm powołuje Prezesa NBP. * Sejm powołuje także członków TK i TS, część składu KRdRiT, KRdS i RPP.

Question 447

Na czym polega funkcja kontrolna Sejmu?

Answer 447

• na sprawowaniu kontroli nad działalnością rządu w zakresie określonym przepisami Konstytucji i ustaw. • Konstytucja daje Sejmowi także kontrolę nad działalnością samorządu terytorialnego. • Funkcję kontrolną Sejm realizuje poprzez: − interpelacje, zapytania poselskie oraz pytania w sprawach bieżących kierowane do Premiera lub poszczególnych ministrów, − wyrażanie Radzie Ministrów wotum nieufności, − wyrażanie wotum nieufności ministrowi, − wyrażanie wotum zaufania - na wniosek Premiera - Radzie Ministrów, − rozpatrywanie sprawozdań NIK, KRdRiT, GIODO, wysłuchanie corocznej informacji RPO − Funkcje kontrolną Sejm sprawuje także poprzez komisje parlamentarne, których zadaniem jest rozpatrywanie sprawozdań i informacji ministrów.

Question 447

Na czym polega funkcja kontrolna Sejmu?

Answer 447

• na sprawowaniu kontroli nad działalnością rządu w zakresie określonym przepisami Konstytucji i ustaw. • Konstytucja daje Sejmowi także kontrolę nad działalnością samorządu terytorialnego. • Funkcję kontrolną Sejm realizuje poprzez: − interpelacje, zapytania poselskie oraz pytania w sprawach bieżących kierowane do Premiera lub poszczególnych ministrów, − wyrażanie Radzie Ministrów wotum nieufności, − wyrażanie wotum nieufności ministrowi, − wyrażanie wotum zaufania - na wniosek Premiera - Radzie Ministrów, − rozpatrywanie sprawozdań NIK, KRdRiT, GIODO, wysłuchanie corocznej informacji RPO − Funkcje kontrolną Sejm sprawuje także poprzez komisje parlamentarne, których zadaniem jest rozpatrywanie sprawozdań i informacji ministrów.

Question 447

Na czym polega funkcja kontrolna Sejmu?

Answer 447

• na sprawowaniu kontroli nad działalnością rządu w zakresie określonym przepisami Konstytucji i ustaw. • Konstytucja daje Sejmowi także kontrolę nad działalnością samorządu terytorialnego. • Funkcję kontrolną Sejm realizuje poprzez: − interpelacje, zapytania poselskie oraz pytania w sprawach bieżących kierowane do Premiera lub poszczególnych ministrów, − wyrażanie Radzie Ministrów wotum nieufności, − wyrażanie wotum nieufności ministrowi, − wyrażanie wotum zaufania - na wniosek Premiera - Radzie Ministrów, − rozpatrywanie sprawozdań NIK, KRdRiT, GIODO, wysłuchanie corocznej informacji RPO − Funkcje kontrolną Sejm sprawuje także poprzez komisje parlamentarne, których zadaniem jest rozpatrywanie sprawozdań i informacji ministrów.

Question 448

Wymień kompetencje Senatu

Answer 448

• udział w ustawodawstwie • udział w sejmowej funkcji kreacyjnej: − powoływanie niektórych konstytucyjnych organów państwowych (Prezes NIK, RPO, 1 członek KRdRiT, 3 członków Rady Polityki Pieniężnej Sejm nie uczestniczy w wykonywaniu funkcji kontrolnych wobec rządu, nie bierze udziału w powoływaniu rządu i egzekwowaniu jego odpowiedzialności parlamentarnej

Question 448

Wymień kompetencje Senatu

Answer 448

• udział w ustawodawstwie • udział w sejmowej funkcji kreacyjnej: − powoływanie niektórych konstytucyjnych organów państwowych (Prezes NIK, RPO, 1 członek KRdRiT, 3 członków Rady Polityki Pieniężnej Sejm nie uczestniczy w wykonywaniu funkcji kontrolnych wobec rządu, nie bierze udziału w powoływaniu rządu i egzekwowaniu jego odpowiedzialności parlamentarnej

Question 448

Wymień kompetencje Senatu

Answer 448

• udział w ustawodawstwie • udział w sejmowej funkcji kreacyjnej: − powoływanie niektórych konstytucyjnych organów państwowych (Prezes NIK, RPO, 1 członek KRdRiT, 3 członków Rady Polityki Pieniężnej Sejm nie uczestniczy w wykonywaniu funkcji kontrolnych wobec rządu, nie bierze udziału w powoływaniu rządu i egzekwowaniu jego odpowiedzialności parlamentarnej

Question 449

W jakich przypadkach wymagana jest zgoda obu izb?

Answer 449

* przy zmianie Konstytucji | * przy wyrażaniu zgody na przyjęcie umowy ratyfikowanej

Question 449

W jakich przypadkach wymagana jest zgoda obu izb?

Answer 449

* przy zmianie Konstytucji | * przy wyrażaniu zgody na przyjęcie umowy ratyfikowanej

Question 449

W jakich przypadkach wymagana jest zgoda obu izb?

Answer 449

* przy zmianie Konstytucji | * przy wyrażaniu zgody na przyjęcie umowy ratyfikowanej

Question 450

Na czym polega formalne powiązanie Sejmu i Senatu?

Answer 450

Byt Senatu jest uzależniony od losów Sejmu – kadencje obu izb są wyznaczane czasokresem kadencji Sejmu. Rozwiązanie Sejmu powoduje też rozwiązanie Senatu.

Question 450

Na czym polega formalne powiązanie Sejmu i Senatu?

Answer 450

Byt Senatu jest uzależniony od losów Sejmu – kadencje obu izb są wyznaczane czasokresem kadencji Sejmu. Rozwiązanie Sejmu powoduje też rozwiązanie Senatu.

Question 450

Na czym polega formalne powiązanie Sejmu i Senatu?

Answer 450

Byt Senatu jest uzależniony od losów Sejmu – kadencje obu izb są wyznaczane czasokresem kadencji Sejmu. Rozwiązanie Sejmu powoduje też rozwiązanie Senatu.

Question 451

Co to jest Zgromadzenie Narodowe?

Answer 451

Zgromadzenie Narodowe jest odrębnym organem konstytucyjnym o własnych kompetencjach, złożonym w obu izb parlamentu (Sejmu i Senatu). Zgromadzenie Narodowe wykonując swoje kompetencje działa jako jedno ciało parlamentarne, składające się z posłów i senatorów, którzy obradują i głosują wspólnie i których należy traktować jako członków Zgromadzenia.

Question 451

Co to jest Zgromadzenie Narodowe?

Answer 451

Zgromadzenie Narodowe jest odrębnym organem konstytucyjnym o własnych kompetencjach, złożonym w obu izb parlamentu (Sejmu i Senatu). Zgromadzenie Narodowe wykonując swoje kompetencje działa jako jedno ciało parlamentarne, składające się z posłów i senatorów, którzy obradują i głosują wspólnie i których należy traktować jako członków Zgromadzenia.

Question 451

Co to jest Zgromadzenie Narodowe?

Answer 451

Zgromadzenie Narodowe jest odrębnym organem konstytucyjnym o własnych kompetencjach, złożonym w obu izb parlamentu (Sejmu i Senatu). Zgromadzenie Narodowe wykonując swoje kompetencje działa jako jedno ciało parlamentarne, składające się z posłów i senatorów, którzy obradują i głosują wspólnie i których należy traktować jako członków Zgromadzenia.

Question 452

Charakter ustrojowy Zgromadzenia Narodowego

Answer 452

Określenie charakteru ustrojowego Zgromadzenia Narodowego nie zostało dokonane w Konstytucji, Zgromadzenie jednak posiada własne kompetencje, określone w Konstytucji, a przy ich wykonywaniu działa jako jedno ciało parlamentarne, bez rozróżniania posłów i senatorów. W swej istocie ZN składa się z posłów i senatorów, którzy obradują i głosują wspólnie i których należy traktować jako członków Zgromadzenia – które należy traktować jako wyodrębniony organizacyjnie i kompetencyjnie organ.

Question 452

Charakter ustrojowy Zgromadzenia Narodowego

Answer 452

Określenie charakteru ustrojowego Zgromadzenia Narodowego nie zostało dokonane w Konstytucji, Zgromadzenie jednak posiada własne kompetencje, określone w Konstytucji, a przy ich wykonywaniu działa jako jedno ciało parlamentarne, bez rozróżniania posłów i senatorów. W swej istocie ZN składa się z posłów i senatorów, którzy obradują i głosują wspólnie i których należy traktować jako członków Zgromadzenia – które należy traktować jako wyodrębniony organizacyjnie i kompetencyjnie organ.

Question 452

Charakter ustrojowy Zgromadzenia Narodowego

Answer 452

Określenie charakteru ustrojowego Zgromadzenia Narodowego nie zostało dokonane w Konstytucji, Zgromadzenie jednak posiada własne kompetencje, określone w Konstytucji, a przy ich wykonywaniu działa jako jedno ciało parlamentarne, bez rozróżniania posłów i senatorów. W swej istocie ZN składa się z posłów i senatorów, którzy obradują i głosują wspólnie i których należy traktować jako członków Zgromadzenia – które należy traktować jako wyodrębniony organizacyjnie i kompetencyjnie organ.

Question 453

Obradom Zgromadzenia Narodowego przewodniczy:

Answer 453

Marszałek Sejmu, lub w jego zastępstwie Marszałek Senatu

Question 453

Obradom Zgromadzenia Narodowego przewodniczy:

Answer 453

Marszałek Sejmu, lub w jego zastępstwie Marszałek Senatu

Question 453

Obradom Zgromadzenia Narodowego przewodniczy:

Answer 453

Marszałek Sejmu, lub w jego zastępstwie Marszałek Senatu

Question 454

Organizacja wewnętrzna Zgromadzenia Narodowego

Answer 454

* Zgromadzeniu przewodniczy Marszałek Sejmu, lub w jego zastępstwie Marszałek Senatu * Formą działania Zgromadzenia Narodowego są wspólne obrady pełnego składu obu izb – jako ciała jednolitego

Question 454

Organizacja wewnętrzna Zgromadzenia Narodowego

Answer 454

* Zgromadzeniu przewodniczy Marszałek Sejmu, lub w jego zastępstwie Marszałek Senatu * Formą działania Zgromadzenia Narodowego są wspólne obrady pełnego składu obu izb – jako ciała jednolitego

Question 454

Organizacja wewnętrzna Zgromadzenia Narodowego

Answer 454

* Zgromadzeniu przewodniczy Marszałek Sejmu, lub w jego zastępstwie Marszałek Senatu * Formą działania Zgromadzenia Narodowego są wspólne obrady pełnego składu obu izb – jako ciała jednolitego

Question 455

Wymień kompetencje Zgromadzenia Narodowego

Answer 455

Zgromadzenie Narodowe działa w przypadkach określonych w Konstytucji. Kompetencje Zgromadzenia mają charakter enumeratywny, a są to: • przyjmowanie przysięgi od nowo wybranego prezydenta • stwierdzanie trwałej niezdolności prezydenta do sprawowania urzędu ze względu na stan zdrowia (nie dotyczy to sytuacji, gdy ta niezdolność ma charakter przejściowy • stawianie prezydenta w stan oskarżenia przed TS • wysłuchiwanie orędzia prezydenta.

Question 455

Wymień kompetencje Zgromadzenia Narodowego

Answer 455

Zgromadzenie Narodowe działa w przypadkach określonych w Konstytucji. Kompetencje Zgromadzenia mają charakter enumeratywny, a są to: • przyjmowanie przysięgi od nowo wybranego prezydenta • stwierdzanie trwałej niezdolności prezydenta do sprawowania urzędu ze względu na stan zdrowia (nie dotyczy to sytuacji, gdy ta niezdolność ma charakter przejściowy • stawianie prezydenta w stan oskarżenia przed TS • wysłuchiwanie orędzia prezydenta.

Question 455

Wymień kompetencje Zgromadzenia Narodowego

Answer 455

Zgromadzenie Narodowe działa w przypadkach określonych w Konstytucji. Kompetencje Zgromadzenia mają charakter enumeratywny, a są to: • przyjmowanie przysięgi od nowo wybranego prezydenta • stwierdzanie trwałej niezdolności prezydenta do sprawowania urzędu ze względu na stan zdrowia (nie dotyczy to sytuacji, gdy ta niezdolność ma charakter przejściowy • stawianie prezydenta w stan oskarżenia przed TS • wysłuchiwanie orędzia prezydenta.

Question 456

Kadencja – zdefiniuj pojęcia

Answer 456

Kadencja to okres, na jaki wyborcy udzielają organowi wybieralnemu pełnomocnictw i w jakim realizuje on swe zadania funkcjonując w chwilowym składzie pochodzącym z jednych wyborów.

Question 456

Kadencja – zdefiniuj pojęcia

Answer 456

Kadencja to okres, na jaki wyborcy udzielają organowi wybieralnemu pełnomocnictw i w jakim realizuje on swe zadania funkcjonując w chwilowym składzie pochodzącym z jednych wyborów.

Question 456

Kadencja – zdefiniuj pojęcia

Answer 456

Kadencja to okres, na jaki wyborcy udzielają organowi wybieralnemu pełnomocnictw i w jakim realizuje on swe zadania funkcjonując w chwilowym składzie pochodzącym z jednych wyborów.

Question 457

Istota kadencyjności

Answer 457

Kadencyjność jest koniecznym elementem przedstawicielskiego charakteru Sejmu (Senatu), gdyż tylko okresowa i poddana sztywnym procedurom odnawialność składu parlamentu może mu nadawać charakter rzeczywiście reprezentatywnego.

Question 457

Istota kadencyjności

Answer 457

Kadencyjność jest koniecznym elementem przedstawicielskiego charakteru Sejmu (Senatu), gdyż tylko okresowa i poddana sztywnym procedurom odnawialność składu parlamentu może mu nadawać charakter rzeczywiście reprezentatywnego.

Question 457

Istota kadencyjności

Answer 457

Kadencyjność jest koniecznym elementem przedstawicielskiego charakteru Sejmu (Senatu), gdyż tylko okresowa i poddana sztywnym procedurom odnawialność składu parlamentu może mu nadawać charakter rzeczywiście reprezentatywnego.

Question 458

Treść zasady kadencyjności

Answer 458

• nakaz nadania pełnomocnictwom danego organu z góry określonych ram czasowych • wymienione ramy nie mogą przekraczać rozsądnych granic • kadencyjność oznacza nakaz ustanowienia regulacji prawnych, które zapewnią ukonstytuowanie nowo wybranego organu tak, aby mógł on rozpocząć wykonywanie swoich funkcji bez zbędnej zwłoki

Question 458

Treść zasady kadencyjności

Answer 458

• nakaz nadania pełnomocnictwom danego organu z góry określonych ram czasowych • wymienione ramy nie mogą przekraczać rozsądnych granic • kadencyjność oznacza nakaz ustanowienia regulacji prawnych, które zapewnią ukonstytuowanie nowo wybranego organu tak, aby mógł on rozpocząć wykonywanie swoich funkcji bez zbędnej zwłoki

Question 458

Treść zasady kadencyjności

Answer 458

• nakaz nadania pełnomocnictwom danego organu z góry określonych ram czasowych • wymienione ramy nie mogą przekraczać rozsądnych granic • kadencyjność oznacza nakaz ustanowienia regulacji prawnych, które zapewnią ukonstytuowanie nowo wybranego organu tak, aby mógł on rozpocząć wykonywanie swoich funkcji bez zbędnej zwłoki

Question 459

Kadencja Sejmu i Senatu

Answer 459

Sejm i Senat są wybierane na 4 letnie kadencje. Kadencja Sejmu kończy się w dniu poprzedzającym pierwsze posiedzenie Sejmu następnej kadencji. Kadencja Senatu jest podporządkowana kadencji Sejmu. Rozpoczyna się i kończy w dniu rozpoczęcia i zakończenia kadencji Sejmu. W przypadku skrócenia kadencji Sejmu – skróceniu ulega również kadencja Senatu.

Question 459

Kadencja Sejmu i Senatu

Answer 459

Sejm i Senat są wybierane na 4 letnie kadencje. Kadencja Sejmu kończy się w dniu poprzedzającym pierwsze posiedzenie Sejmu następnej kadencji. Kadencja Senatu jest podporządkowana kadencji Sejmu. Rozpoczyna się i kończy w dniu rozpoczęcia i zakończenia kadencji Sejmu. W przypadku skrócenia kadencji Sejmu – skróceniu ulega również kadencja Senatu.

Question 459

Kadencja Sejmu i Senatu

Answer 459

Sejm i Senat są wybierane na 4 letnie kadencje. Kadencja Sejmu kończy się w dniu poprzedzającym pierwsze posiedzenie Sejmu następnej kadencji. Kadencja Senatu jest podporządkowana kadencji Sejmu. Rozpoczyna się i kończy w dniu rozpoczęcia i zakończenia kadencji Sejmu. W przypadku skrócenia kadencji Sejmu – skróceniu ulega również kadencja Senatu.

Question 460

Sposoby obliczania biegu kadencji

Answer 460

* W Polsce obowiązywała zasada, że kadencja Sejmu trwa 4 lata od dnia wyborów, a kolejne wybory muszą się odbyć już po upływie kadencji. Możliwe tu było precyzyjne dochowanie 4-letniego okresu kadencji, ale powodowało powstanie okresu międzykadencyjnego, w czasie którego parlamentu nie było. * Obecnie w Polsce przejmuje się drugi sposób, który polega na ścisłym powiązaniu upływającej i rozpoczynającej się kadencji. Nowa kadencja rozpoczyna się w dniu pierwszego posiedzenia Sejmu (w tym samym dniu rozpoczyna się kadencja Senatu), a stara trwa do chwili zebrania się nowego parlamentu. W konsekwencji parlament może istnieć nieprzerwanie i ulega likwidacji okres międzykadencyjny

Question 460

Sposoby obliczania biegu kadencji

Answer 460

* W Polsce obowiązywała zasada, że kadencja Sejmu trwa 4 lata od dnia wyborów, a kolejne wybory muszą się odbyć już po upływie kadencji. Możliwe tu było precyzyjne dochowanie 4-letniego okresu kadencji, ale powodowało powstanie okresu międzykadencyjnego, w czasie którego parlamentu nie było. * Obecnie w Polsce przejmuje się drugi sposób, który polega na ścisłym powiązaniu upływającej i rozpoczynającej się kadencji. Nowa kadencja rozpoczyna się w dniu pierwszego posiedzenia Sejmu (w tym samym dniu rozpoczyna się kadencja Senatu), a stara trwa do chwili zebrania się nowego parlamentu. W konsekwencji parlament może istnieć nieprzerwanie i ulega likwidacji okres międzykadencyjny

Question 460

Sposoby obliczania biegu kadencji

Answer 460

* W Polsce obowiązywała zasada, że kadencja Sejmu trwa 4 lata od dnia wyborów, a kolejne wybory muszą się odbyć już po upływie kadencji. Możliwe tu było precyzyjne dochowanie 4-letniego okresu kadencji, ale powodowało powstanie okresu międzykadencyjnego, w czasie którego parlamentu nie było. * Obecnie w Polsce przejmuje się drugi sposób, który polega na ścisłym powiązaniu upływającej i rozpoczynającej się kadencji. Nowa kadencja rozpoczyna się w dniu pierwszego posiedzenia Sejmu (w tym samym dniu rozpoczyna się kadencja Senatu), a stara trwa do chwili zebrania się nowego parlamentu. W konsekwencji parlament może istnieć nieprzerwanie i ulega likwidacji okres międzykadencyjny

Question 461

W jakich warunkach Konstytucja przewiduje przedłużenie kadencji Sejmu i Senatu?

Answer 461

Tylko w razie wprowadzenia jednego ze stanów nadzwyczajnych. Istnieje bowiem zakaz przeprowadzania wyborów w okresie: − obowiązywania stanu nadzwyczajnego − i okresie 90 dni po jego zakończeniu. Poza tym przedłużenie kadencji mogło by nastąpić tylko na podstawie specjalnie w tym celu uchwalonej ustawy zmieniającej konstytucję i na stałe ustanawiającą dłuższą kadencję lub też jednorazowo zawieszającą stosowanie zasady czteroletnich pełnomocnictw parlamentu i ustalającej późniejszy termin upływu kadencji

Question 461

W jakich warunkach Konstytucja przewiduje przedłużenie kadencji Sejmu i Senatu?

Answer 461

Tylko w razie wprowadzenia jednego ze stanów nadzwyczajnych. Istnieje bowiem zakaz przeprowadzania wyborów w okresie: − obowiązywania stanu nadzwyczajnego − i okresie 90 dni po jego zakończeniu. Poza tym przedłużenie kadencji mogło by nastąpić tylko na podstawie specjalnie w tym celu uchwalonej ustawy zmieniającej konstytucję i na stałe ustanawiającą dłuższą kadencję lub też jednorazowo zawieszającą stosowanie zasady czteroletnich pełnomocnictw parlamentu i ustalającej późniejszy termin upływu kadencji

Question 461

W jakich warunkach Konstytucja przewiduje przedłużenie kadencji Sejmu i Senatu?

Answer 461

Tylko w razie wprowadzenia jednego ze stanów nadzwyczajnych. Istnieje bowiem zakaz przeprowadzania wyborów w okresie: − obowiązywania stanu nadzwyczajnego − i okresie 90 dni po jego zakończeniu. Poza tym przedłużenie kadencji mogło by nastąpić tylko na podstawie specjalnie w tym celu uchwalonej ustawy zmieniającej konstytucję i na stałe ustanawiającą dłuższą kadencję lub też jednorazowo zawieszającą stosowanie zasady czteroletnich pełnomocnictw parlamentu i ustalającej późniejszy termin upływu kadencji

Question 462

W jakich warunkach dopuszczalne jest skrócenie kadencji? Kto może je zarządzić?

Answer 462

Skrócenie kadencji Sejmu może nastąpić z zastosowaniem dwóch procedur: • samorozwiązanie – wynika z własnej decyzji Sejmu − uchwałę taką Sejm musi podjąć większością min. 2/3 głosów ustawowej liczby posłów − uchwała taka może być podjęta w każdym czasie i z każdego powodu (z wyjątkiem skrócenia kadencji w czasie stanu nadzwyczajnego o 90 dni po jego ustaniu) − pełnia decyzji należy tu do Sejmu, mimo iż razem z Sejmem skróceniu ulega kadencja Senatu • rozwiązanie – mocą decyzji prezydenta – jest to klasyczny instrument zachowania równowagi między legislatywą a egzekutywą. Rozwiązanie Sejmu (i Senatu) może nastąpić: − obligatoryjnie – w procesie tworzenia rządu – w razie niezdolności Sejmu do wyrażenia wotum zaufania rządowi powołanemu przez prezydenta, lun niezdolności do wybrania własnego rządu − fakultatywnie – w procesie uchwalania ustawy budżetowej – w razie niezdolności izb do jej przyjęcia w okresie 4 miesięcy

Question 462

W jakich warunkach dopuszczalne jest skrócenie kadencji? Kto może je zarządzić?

Answer 462

Skrócenie kadencji Sejmu może nastąpić z zastosowaniem dwóch procedur: • samorozwiązanie – wynika z własnej decyzji Sejmu − uchwałę taką Sejm musi podjąć większością min. 2/3 głosów ustawowej liczby posłów − uchwała taka może być podjęta w każdym czasie i z każdego powodu (z wyjątkiem skrócenia kadencji w czasie stanu nadzwyczajnego o 90 dni po jego ustaniu) − pełnia decyzji należy tu do Sejmu, mimo iż razem z Sejmem skróceniu ulega kadencja Senatu • rozwiązanie – mocą decyzji prezydenta – jest to klasyczny instrument zachowania równowagi między legislatywą a egzekutywą. Rozwiązanie Sejmu (i Senatu) może nastąpić: − obligatoryjnie – w procesie tworzenia rządu – w razie niezdolności Sejmu do wyrażenia wotum zaufania rządowi powołanemu przez prezydenta, lun niezdolności do wybrania własnego rządu − fakultatywnie – w procesie uchwalania ustawy budżetowej – w razie niezdolności izb do jej przyjęcia w okresie 4 miesięcy

Question 462

W jakich warunkach dopuszczalne jest skrócenie kadencji? Kto może je zarządzić?

Answer 462

Skrócenie kadencji Sejmu może nastąpić z zastosowaniem dwóch procedur: • samorozwiązanie – wynika z własnej decyzji Sejmu − uchwałę taką Sejm musi podjąć większością min. 2/3 głosów ustawowej liczby posłów − uchwała taka może być podjęta w każdym czasie i z każdego powodu (z wyjątkiem skrócenia kadencji w czasie stanu nadzwyczajnego o 90 dni po jego ustaniu) − pełnia decyzji należy tu do Sejmu, mimo iż razem z Sejmem skróceniu ulega kadencja Senatu • rozwiązanie – mocą decyzji prezydenta – jest to klasyczny instrument zachowania równowagi między legislatywą a egzekutywą. Rozwiązanie Sejmu (i Senatu) może nastąpić: − obligatoryjnie – w procesie tworzenia rządu – w razie niezdolności Sejmu do wyrażenia wotum zaufania rządowi powołanemu przez prezydenta, lun niezdolności do wybrania własnego rządu − fakultatywnie – w procesie uchwalania ustawy budżetowej – w razie niezdolności izb do jej przyjęcia w okresie 4 miesięcy

Question 463

Na czym polega dwuwarstwowe pojmowanie norm o prawach jednostki?

Answer 463

Oznacza to, że każdy przepis konstytucyjny, wyrażający konkretne prawo, czy wolność musi być rozumiany jednocześnie jako: • prawo podmiotowe – konkretne uprawnienie przysługujące jednostce wobec władz publicznych, a czasem wobec innych podmiotów − wolność – rodząca obowiązek powstrzymania się władz publicznych od działań utrudniających korzystanie z tej wolności − prawo – rodzące po stronie władz publicznych obowiązek podejmowania konkretnych działań • wytyczna działania dla systemu władz publicznych, wyrażająca określoną wartość, której realizacja jest ogólnym obowiązkiem wszystkich władz publicznych. Działania władz publicznych muszą służyć urzeczywistnianiu tego systemu wartości i umożliwiać jednostce realne korzystanie z przysługujących jej praw i wolności. Przykład – wolność wyrażania poglądów – jako prawo podmiotowe każdego człowieka do wyrażania poglądów i opinii oraz jako obowiązek władzy stworzenia prawnej i politycznej infrastruktury pozwalającej na realizację tej wolności.

Question 464

Istota wolności praw człowieka i obywatela

Answer 464

Istotą ustanowionych praw i wolności człowieka i obywatela jest ograniczenie swobody regulacyjnej ustawodawcy zwykłego i rozszerzenie możliwości bezpośredniego stosowania przepisów konstytucyjnych przez sądy.

Question 465

Przedstaw przedmiotową klasyfikację praw i wolności jednostki w konstytucji RP

Answer 465

• wolności i prawa osobiste • wolności i prawa polityczne • wolności i prawa ekonomiczne, socjalne i kulturalne

Question 466

Wymień katalog praw i wolności osobistych

Answer 466

Prawa i wolności osobiste ujęte są w zasadzie jako prawa człowieka – więc ich podmiotem jest każdy, znajdujący się pod władzą państwa polskiego. Należą do nich: • prawo do życia • nietykalność osobista • prawo do rzetelnej procedury sądowej • prawo do ochrony prywatności • wolność przemieszczania się • wolność sumienia i religii • wolność wyrażania poglądów i opinii • prawo do uzyskania azylu lub statusu uchodźcy

Question 467

Wymień katalog praw i wolności politycznych

Answer 467

Prawa i wolności polityczne mają zróżnicowany charakter – część z nich pojmowana jest jako prawa człowieka, część przyznana została tylko obywatelom polskim (związane z udziałem z życiu publicznym). Należą do nich: • prawa związane z udziałem w życiu publicznym • wolność zgromadzeń • wolność zrzeszania się − wolność tworzenia i działania partii politycznych − wolność tworzenia i działania związków zawodowych − wolność tworzenia i działania organizacji pracodawców oraz organizacji społeczno- zawodowych rolników.

Question 468

Katalog praw i wolności ekonomicznych, socjalnych i kulturalnych

Answer 468

``` Prawa i wolności ekonomiczne, socjalne i kulturalne mają postać zasad polityki państwa, a nie konkretnie ujętych praw jednostek. Należą do nich: • prawo własności • swoboda działalności gospodarczej • uprawnienia pracownicze • prawo do zabezpieczenia społecznego • prawo do ochrony zdrowia • prawo do nauki • prawo do informacji o stanie i ochronie środowiska ```

Question 469

Na czym polega nietykalność osobista

Answer 469

• zakaz poddawania eksperymentom naukowym, w tym medycznym, bez dobrowolnie wyrażonej zgody • zakaz poddawania torturom, okrutnemu, nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu i karaniu − zakaz stosowania kar cielesnych • zakaz pozbawiania wolności, z wyjątkiem przypadków określonych ustawowo • nienaruszalność mieszkania − przeszukanie mieszkania, pomieszczenia, czy pojazdu może nastąpić tylko w przypadkach określonych w ustawie

Question 470

Na czym polega prawo do rzetelnej procedury sądowej

Answer 470

• na prawie do sądu – odnoszącym się do wszelkich spraw i sporów, w których jednostka jest stroną (karne, cywilne, administracyjne) • na prawie do obrony – odnoszącym się do sytuacji jednostki w postępowaniu karnym − praw do obrońcy z urzędu, prawo do wyboru adwokata − nullum crimen, nulla poena sine lege − zasada domniemania niewinności − wyłączenie przedawnienia wobec zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko ludzkości − zawieszenie przedawnienia w stosunku do przestępstw nie ściganych z przyczyn politycznych, do czasu ustania tych przyczyn

Question 471

Na czym polega prawo do ochrony prywatności?

Answer 471

• prawo do ochrony życia prywatnego • prawo do ochrony życia rodzinnego • prawo do ochrony czci i dobrego imienia • prawo do decydowania o swoim życiu osobistym • zakaz zmuszania przez organy władzy publicznej do ujawniania swojego światopoglądu, przekonań religijnych lub wyznania • prawo rodziców do wychowania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami • ograniczenie ujawniania, pozyskiwania i dostępności informacji o osobach prywatnych

Question 472

Na czym polega wolność przemieszczania się?

Answer 472

• Wolności o charakterze względnym (mogą podlegać ograniczeniom określonym w ustawie) − na swobodzie przemieszczania się po terytorium RP − swobodzie wyboru miejsca zamieszkania i pobytu − swobodzie opuszczania terytorium RP (prawo do paszportu) • Wolności o charakterze bezwzględnym – nie podlegają ograniczeniom z jakiegokolwiek powodu − zakaz banicji – czyli wydalania z kraju lub zakazu powrotu do kraju − zakaz ekstradycji – czyli wydania danej osoby obcemu państwu na żądanie jego władz, w celu postawienia jej tam przed sądem, lub wykonania orzeczonej już kary − procedura ta jest wyłączona wobec Europejskiego Nakazu Aresztowania − w stosunku do cudzoziemców istnieje zakaz ekstradycji osób podejrzanych o popełnienie przestępstwa z przyczyn politycznych, bez użycia przemocy, oraz gdy zachodzi obawa, że osoba wydana obcemu państwu zostanie tam poddana nieludzkiemu traktowaniu, lub zostanie pozbawiona rzetelnej procedury sądowej − prawo osiedlenia się na terytorium RP przez osoby, których pochodzenie zostanie stwierdzone zgodnie z ustawa

Question 473

Na czym polega konstytucyjna wolność sumienia i religii?

Answer 473

Wolność religii polega na • wolności wyznawania lub przyjmowania religii wg własnego wyboru − prawo do prowadzenia życia zgodnego ze wskazaniami wyznawanej religii − prawo do odmowy służby wojskowej z uwagi na przekonania religijne • swobodzie uzewnętrzniania religii, uprawiania kultu, modlitwy, uczestniczenia w obrzędach, nauczania i praktykowania • swobodzie posiadania świątyń i innych miejsc kultu • prawie wierzących do korzystania z pomocy religijnej wszędzie tam, gdzie się znajdują (np. więźniowie, żołnierze, uczniowie) • prawie rodziców do zapewnienia dzieciom wychowania i nauczania moralnego zgodnie ze swoimi przekonaniami Wolność sumienia polega na: • swobodzie światopoglądowej – każdy może przyjmować wybrany przez siebie zespół poglądów i reguł moralnych, filozoficznych i społecznych

Question 474

Na czym polega wolność wyrażania poglądów i opinii

Answer 474

* wolność wyrażania poglądów, pozyskiwania informacji, rozpowszechniania informacji • wolność prasy i druku • zakaz cenzury prewencyjnej • zakaz koncesjonowania prasy * wolność twórczości artystycznej, badań naukowych, ogłaszania ich wyników, nauczania

Question 475

Na czym polega prawo udziału w życiu publicznym?

Answer 475

− prawo głosowania w wyborach i referendach − prawo kandydowania w wyborach − prawo inicjatywy ustawodawczej − prawo dostępu do służby publicznej – w tym dostęp do służby wojskowej − prawo do uzyskania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne − prawo składania petycji, wniosków i skarg w interesie publicznym, własnym i osób trzecich

Question 476

Na czym polega konstytucyjna wolność zgromadzeń?

Answer 476

Wolność zgromadzeń obejmuje swobodę organizowania zgromadzeń, a także swobodę uczestniczenia w nich. Warunkiem jest jednak pokojowy charakter zgromadzenia

Question 477

Na czym polega konstytucyjna wolność zrzeszania się?

Answer 477

Konstytucyjna wolność zrzeszania się dotyczy swobody zakładania zrzeszeń i swobody uczestniczenia w nich. Formy prawne zrzeszeń: • związki zawodowe, • organizacje społeczno-zawodowe rolników, organizacje pracodawców • stowarzyszenia • ruchy obywatelskie • fundacje • partie polityczne Cele i działalność zrzeszenia nie mogą być jednak sprzeczne z konstytucją, zwłaszcza dotyczy to zakazu odwoływania się do totalitaryzmu, komunizmu, nazizmu, faszyzmu, nienawiści rasowej, etnicznej, narodowościowej. Zakazane jest stosowanie przemocy w celu uzyskania władzy lub wpływu na politykę, oraz utajnienie struktur i członkowstwa.

Question 478

Charakterystyka konstytucyjnego prawa własności

Answer 478

• każdy ma prawo do własności, innych praw majątkowych oraz prawo dziedziczenia • własność, inne prawa majątkowe i prawo do dziedziczenia podlegają ochronie prawnej - zagwarantowanie ochrony własności jest konstytucyjną powinnością państwa • własność może być ograniczona tylko w drodze ustawy i tylko w zakresie, w jakim nie narusza ona istoty prawa własności • wywłaszczenie – czyli przymusowe pozbawienie własności lub innych praw majątkowych na nieruchomościach jest dopuszczalne tylko na cele publiczne i tylko za słusznym odszkodowaniem • przepadek rzeczy może nastąpić tylko w przypadkach określonych w ustawie i tylko na podstawie prawomocnego orzeczenia sądu • każdy ma prawo do wynagrodzenia szkody wyrządzonej przez niezgodne z prawem działanie organu władzy publicznej.

Question 479

Na czym polegają uprawnienia pracownicze wynikające z konstytucji?

Answer 479

Konstytucja nie przyznaje obywatelom prawa do pracy – z uwagi na nierealność realizacji. Formułuje natomiast ogólną zasadę „praca znajduje się pod ochroną RP”. • nakaz zmierzania do pełnego zatrudnienia • nakaz realizacji programów zwalczania bezrobocia • nakaz organizowania szkolenia zawodowego oraz robót publicznych • wolność wyboru i wykonywania zawodu • wolność wyboru miejsca pracy • prawo do minimalnego wynagrodzenia • prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy • prawo do wypoczynku • prawo do koalicji – organizowania się w związki zawodowe

Question 480

Na czym polega prawo do zabezpieczenia społecznego?

Answer 480

• prawo to dotyczy tylko obywateli • odnosi się do sytuacji niezdolności do pracy ze względu na chorobę lub inwalidztwo, do sytuacji osiągnięcia wieku emerytalnego, niezawinionego bezrobocia • dodatkowo konstytucja ustanawia prawo do szczególnej pomocy ze strony państwa dla rodzin znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej i społecznej

Question 481

Na czym polega prawo do ochrony zdrowia?

Answer 481

• prawo to przysługuje każdemu • obywatele mają równy dostęp do świadczeń opieki zdrowotnej, finansowanych ze środków publicznych • państwo ma obowiązek stworzenia i utrzymywania publicznej służby zdrowia • państwo ma obowiązek zapewnienia szczególnej opieki zdrowotnej dzieciom, kobietom ciężarnym, osobom niepełnosprawnym, w podeszłym wieku • państwo ma obowiązek zwalczania chorób epidemicznych, zapobiegania negatywnym dla zdrowia skutkom degradacji środowiska, popierania rozwoju kultury fizycznej

Question 482

Na czym polega konstytucyjne prawo do nauki?

Answer 482

• obowiązek nauki do 18 roku życia • nauka w szkołach musi mieć charakter nieodpłatny • nakaz zapewnienia obywatelom powszechnego i równego dostępu do wykształcenia oraz tworzenia systemów pomocy dla uczniów i studentów • wolność wyboru szkoły publicznej lub innej • wolność tworzenia szkół niepublicznych wszystkich szczebli (przy państwowym nadzorze pedagogicznym) • wolność nauczania – określania nauczanych treści

Question 483

Wymień znane ci środki ochrony praw i wolności

Answer 483

• droga sądowa – podstawowy środek ochrony – tylko w tej procedurze możliwe jest dochodzenie praw przez jednostkę. Konstytucja zakazuje zamykania drogi sądowej dla dochodzenia naruszonych praw i wolności − w tym dwuinstancyjność • skarga konstytucyjna – skargę może każdy wnieść bezpośrednio do TK w razie naruszenia jego konstytucyjnych praw i wolności ostatecznym orzeczeniem wydanym przez sąd lub organ administracji publicznej (można ją kierować tylko przeciwko normie prawnej, będącej podstawą orzeczenia) • wniosek do Rzecznika Praw Obywatelskich - z takim wnioskiem może wystąpić każdy o pomoc w ochronie swych wolności i praw naruszonych przez organy władzy publicznej • prawo do odszkodowania – za działania organów państwa

Question 484

Wymień konstytucyjne obowiązki jednostki

Answer 484

• obowiązek wierności RP – w tym: obowiązek troski o dobro wspólne obrona Ojczyzny obowiązek służby wojskowej − − − Podmiotami tych obowiązków są tylko obywatele polscy. • obowiązek przestrzegania prawa RP – odnosi się do wszystkich pozostających w obszarze obowiązywania tego prawa • obowiązek ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków – odnosi się do wszystkich • obowiązek dbałości o stan środowiska

Question 485

Na czym polega hierarchiczna budowa systemu źródeł prawa

Answer 485

Hierarchiczna budowa systemu źródeł prawa polega na ujęciu źródeł prawa powszechnie obowiązującego w system zbudowany na zasadzie wzajemnego podporządkowania i usytuowaniu konstytucji i ustaw na szczycie tej hierarchii. System ten wyjaśnia jakie miejsce w systemie źródeł prawa zajmują poszczególne typy aktów prawa i wymaga by akty niższego rzędu były zgodne i podporządkowane aktom wyższego rzędu.

Question 486

Na czym polega dualistyczny charakter systemu prawa?

Answer 486

Na rozróżnieniu przepisów prawa powszechnie obowiązującego od przepisów o charakterze wewnętrznym.

Question 487

Na czym polega dychotomiczny charakter podziału źródeł prawa?

Answer 487

Każdy akt normatywny musi mieć postać albo aktu powszechnie obowiązującego albo aktu prawa wewnętrznego

Question 488

Na czym polega istota przepisów powszechnie obowiązujących?

Answer 488

Istotą przepisów prawa powszechnie obowiązującego jest ich zakres obowiązywania – mogą one wiązać wszystkie podmioty w państwie. Mogą kształtować sytuację prawną obywateli i podmiotów podobnych, stowarzyszeń, organizacji a także poszczególnych segmentów aparatu władzy publicznej.

Question 489

Na czym polega istota zamkniętego systemu źródeł prawa?

Answer 489

Zamknięcie systemu źródeł prawa powszechnie obowiązującego nastąpiło w aspekcie podmiotowym i przedmiotowym. Idea zamkniętego systemu źródeł prawa polega na ustaleniu, że przepisy prawa mogą być stanowione tylko przez organy enumeratywnie w konstytucji wymienione i tylko w formach (typach aktów) przewidzianych przez konstytucję.

Question 490

Zamknięty system źródeł prawa w aspekcie przedmiotowym

Answer 490

Konstytucyjne wyliczenie źródeł prawa powszechnie obowiązującego ma charakter enumeratywny, a ustawy zwykłe nie mogą go rozszerzać (katalog zamknięty): • konstytucja • ustawy • ratyfikowane umowy międzynarodowe • rozporządzenia • akty prawa miejscowego, na obszarze działania organów, które je ustanowiły

Question 491

Zamknięty system źródeł prawa w aspekcie podmiotowym

Answer 491

Konstytucja wymienia w sposób wyczerpujący katalog organów upoważnionych na szczeblu centralnym do stanowienia powszechnie obowiązującego prawa • na poziomie konstytucyjnym – wyłącznie parlament, w szczególnej procedurze • na poziomie ustaw zwykłych – wyłącznie parlament; a w sytuacji nadzwyczajnej prezydent może wydać rozporządzenie z mocą ustawy • na poziomie rozporządzeń – organy, którym konstytucja przyznała taką kompetencję: prezydent, Rada Ministrów, prezes Rady Ministrów, ministrowie kierujący określonymi działami administracji rządowej, przewodniczący komitetów, KRdRiT • na poziomie prawa miejscowego – organy samorządu terytorialnego oraz terenowe organy administracji rządowej

Question 492

Co to oznacza pojęcie „samoistny charakter aktów prawnych”?

Answer 492

Samoistny charakter aktów prawnych oznacza, że akty mogą być wydawane w ramach ogólnej kompetencji organu uprawnionego do ich stanowienia – nie jest w tym celu konieczne żadne szczegółowe upoważnienie. W polskim porządku prawnym do takich aktów należą: − konstytucja − ustawy, − ratyfikowane umowy międzynarodowe.

Question 493

Istota aktów wykonawczych

Answer 493

Istota aktów wykonawczych polega na tym, że mogą one być wydawane tylko na podstawie upoważniania ustawowego, szczegółowego pod względem podmiotowym, przedmiotowym i treściowym.

Question 494

Istota aktów prawa wewnętrznego

Answer 494

Istotą aktów prawa wewnętrznego jest ograniczony zakres ich obowiązywania – mogą być kierowane tylko do jednostek organizacyjnie podporządkowanych organowi wydającemu te akty. Zakres aktu wewnętrznego nie może w żaden sposób dotyczyć podmiotów, które nie są podległe organowi, który wydaje takie akty.

Question 495

Rodzaje aktów prawa wewnętrznego

Answer 495

Wyliczenie aktów prawa wewnętrznego nie ma charakteru zamkniętego. System ten ma charakter otwarty i choć Konstytucja wymienia tylko: • uchwały Rady Ministrów • zarządzenia Prezesa Rady Ministrów i ministrów to nie ma konstytucyjnego zakazu, by przepisy ustawowe upoważniały inne podmioty do stanowienia zarządzeń, uchwał, czy aktów inaczej nazwanych.

Question 496

Kto może wydawać akty prawa wewnętrznego?

Answer 496

Akty prawa wewnętrznego może wydawać każdy organ władzy publicznej, o ile istnieją organizacyjnie mu podporządkowane jednostki i o ile kompetencja do wydawania takich aktów jest przewidziana w ustawie

Question 497

Wymagania stawiane aktom prawa wewnętrznego

Answer 497

Każdy akt prawa wewnętrznego: • może być adresowany tylko do jednostek organizacyjnych podległych organowi wydającemu ten akt • może obowiązywać tylko te jednostki, a nie może działać na zewnątrz, w szczególności nie może być podstawą do wydawania decyzji wobec obywateli, osób prawnych i innych podmiotów • może być wydawany tylko w ramach ustawy, która musi określać kompetencję danego organu do wydawania aktów prawa wewnętrznego • musi być zgodny z powszechnie obowiązującym prawem

Question 498

Wskaż podstawowe różnice pomiędzy aktami prawa wewnętrznego a powszechnie obowiązującego

Answer 498

• ujęcie kręgu adresatów − akty prawa powszechnie obowiązującego kierowane są do wszystkich obywateli, osób prawnych i innych podmiotów − akty prawa wewnętrznego kierowane są tylko do jednostek organizacyjnie podległych organowi wydającemu ten akt • treść regulacji − akty prawa wewnętrznego nie mogą kształtować sytuacji prawnej obywateli − akty prawa powszechnie obowiązującego mogą kształtować sytuację prawną obywateli, w szczególności mogą nakładać obowiązki, obciążenia, także uprawnienia

Question 499

Na czym polega zasada hierarchicznej budowy systemu źródeł prawa?

Answer 499

Zasada ta oznacza, że każdemu typowi aktu normatywnego przysługuje określona ranga w stosunku do typów pozostałych, a więc można mówić o aktach normatywnych wyższej i niższej rangi.

Question 500

Podstawowymi konsekwencjami hierarchizacji są:

Answer 500

• wymóg zgodności aktów niższego szczebla z aktami wyższego szczebla • wymóg, by uchylenie, zmiana lub zawieszenie aktu danego szczebla mogło dokonać się tylko przez wydanie nowego aktu tego samego lub wyższego szczebla • zakaz normowania pewnych materii przez akty poniżej pewnego szczebla (koncepcja wyłączności ustawy) • zakaz wydawania aktów najniższego szczebla bez uprzednio udzielonego upoważnienia w akcie wyższego szczebla (akty wykonawcze)

Question 501

Wymień cztery zasadnicze szczeble źródeł powszechnie obowiązującego prawa

Answer 501

• szczebel konstytucyjny – gdzie występuje jedynie konstytucja jako ustawa zasadnicza o najwyższej mocy prawnej • szczebel umów międzynarodowych, ratyfikowanych – obecnie obejmuje także tzw. pochodne prawo wspólnotowe • szczebel ustawowy – obejmuje wszystkie typy ustaw, oraz rozporządzenia z mocą ustawy wydawane przez prezydenta RP w sytuacji stanu nadzwyczajnego • szczebel rozporządzeń – jako jedynych podstawowych aktów o charakterze powszechnie obowiązującym, wydawanych na poziomie centralnym.

Question 502

Ustawy konstytucyjne – cechy

Answer 502

• mają moc prawną równą mocy konstytucji • mogą uzupełniać, zmieniać i zawieszać unormowania zawarte w samej konstytucji • uchwalane w takim samym trybie jaki obowiązuje przy zmianie konstytucji • ustawy konstytucyjne regulują tylko określone i wąsko ujęte zagadnienia • w obecnym stanie prawnym Konstytucja nie przewiduje istnienia ustaw konstytucyjnych

Question 503

Co to jest ustawa? Cechy ustawy

Answer 503

* akt parlamentu • o charakterze normatywnym • zajmuje najwyższe miejsce w hierarchii aktów prawnych, zaraz po konstytucji • ma nieograniczony zakres przedmiotowy regulacji, przy czym niektóre materie mogą być regulowane tylko w drodze ustawy * dochodzi do skutku w szczególnej procedurze

Question 504

Na czym polega szczególna moc prawna ustawy?

Answer 504

* zajmuje najwyższe miejsce w hierarchii aktów prawa krajowego, zaraz po konstytucji * ustawa ma samoistnie moc powszechnie obowiązującą – do jej wydania nie jest potrzebne żadne szczególne upoważnienie * ustawa może być zmieniona, uchylona lub zawieszona tylko przez inną normę ustawową * ustawa może zmieniać, uchylać, zawieszać każdą inną normę prawną prawa krajowego * wydawanie innych aktów normatywnych prawa krajowego jest dopuszczalne tylko na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania

Question 505

Zakres ustawy

Answer 505

• Jakie materie mogą być regulowane przez ustawy? − Ustawa jest aktem o nieograniczonym zakresie przedmiotowym. Oznacza to, że może regulować wszelkie materie, byle tylko zachować normatywny charakter jej postanowień i pozostać w zgodzie z konstytucją i umowami międzynarodowymi. Przyjmuje się tu domniemanie kompetencji ustawodawczej parlamentu • Jakie materie nie mogą być regulowane przez ustawy? − spod regulacji ustawowej wyłączone są materie zastrzeżone dla regulaminu Sejmu i Senatu oraz regulaminu Zgromadzenia Narodowego. • Jakie sprawy mogą być regulowane tylko przez ustawy? − wyłączność ustawy – dotyczy przede wszystkim regulacji dotyczących sytuacji prawnej jednostki (sfera praw i wolości obywateli) – kryterium materialne − dla stanowienia norm powszechnie obowiązującego prawa zawsze wymagana jest forma ustawy lub rozporządzenia jako aktu wykonawczego do ustawy – kryterium formalne

Question 506

Co to jest rozporządzenie? Cechy rozporządzenia normatywnego

Answer 506

Rozporządzenie to akt normatywny niższej rangi, którego celem jest wykonanie (konkretyzacja) określonych postanowień ustawy. Cechy rozporządzenia: • akt normatywny • jest źródłem prawa powszechnie obowiązującego • wydawany przez organy wskazane w konstytucji • do jego wydania konieczne jest szczegółowe upoważnienie zawarte w ustawie • wydawany w celu wykonania ustawy • upoważnienie do wydania rozporządzenia musi zawierać szczegółowe wytyczne określające − organ upoważniony do wydania rozporządzenia − zakres spraw przekazanych do unormowania − wytyczne dotyczące treści aktu • musi być publikowane we właściwym dzienniku publikacyjnym • podmiot upoważniony do wydania rozporządzenia nie może przekazać tej kompetencji innemu podmiotowi

Question 507

Podmioty uprawnione do wydawania rozporządzen

Answer 507

• prezydent • Rada Ministrów • Prezes Rady Ministrów • ministrowie kierujący poszczególnymi działami administracji i przewodniczący komitetów • KRdRiT

Question 508

Na czym polega powszechnie obowiązujący charakter rozporządzeń?

Answer 508

* rozporządzenia mogą dotykać sytuacji prawnej obywateli, osób prawnych, czy samorządów * mogą rodzić obowiązek wykonywania i stanowić podstawę prawną do wydawania aktów i decyzji administracyjnych o indywidualnym charakterze * mają zarazem charakter podstawowych aktów wykonawczych

Question 509

Co to znaczy, że rozporządzenia są wydawane na podstawie szczegółowego upoważnienia w ustawie?

Answer 509

Oznacza to, że rozporządzenie może być wydane tylko na podstawie ustawy – czyli w ustawie musi być zamieszczony przepis ustalający kompetencje danego organy do wydania rozporządzenia (tzw. upoważnienie)

Question 510

Rodzaje upoważnienia zawartego w ustawie o wydania rozporządzenia

Answer 510

* upoważnienia fakultatywne – pozwalają na wydanie rozporządzenia * upoważnienia obligatoryjne – nakazują wydanie rozporządzenia

Question 511

Na czym polega wymóg szczegółowości ustawowego upoważnienia do wydania rozporządzenia

Answer 511

• szczegółowość podmiotowa – upoważnienie musi wskazywać organ uprawniony lub zobowiązany do wydania rozporządzenia (jeden z tych, które konstytucja wymienia jako kompetentne do wydawania rozporządzeń) • szczegółowość przedmiotowa – upoważnienie musi wskazywać zakres spraw przekazanych do regulacji. Organ stanowiący rozporządzenie może normować tylko te materie, które mieszczą się w tym zakresie (zakaz interpretacji rozszerzającej i zakaz domniemania kompetencji prawodawczej) • szczegółowość treściowa – upoważnienie musi określać wytyczne dotyczące treści rozporządzenia, które nie mogą się sprzeciwiać ogólnemu celowi danej ustawy − wytyczne muszą dotyczyć materialnego kształtu regulacji wykonawczej − wytyczne mogą przybrać różną postać redakcyjną − stopień szczegółowości zależy od regulowanej materii − wytyczne nie mogą mieć czysto blankietowego charakteru − wytyczne muszą dotyczyć odrębnie każdej ze szczegółowych materii, których regulacja ma nastąpić w rozporządzeniu − wytyczne powinny, ale nie muszą być zawarte w przepisie upoważniającym

Question 512

Na czym polega zakaz subdelegacji?

Answer 512

Zakaz subdelegacji polega na tym, że tylko organ wymieniony w upoważnieniu może wydawać rozporządzenia w danej sprawie. Organ ten nie może przekazywać tej kompetencji innemu organowi.

Question 513

Wymagania, jakim podlegają rozporządzenia

Answer 513

• rozporządzenie musi być oparte na podstawie ustawowej (zakaz stanowienia rozporządzeń samoistnych • regulacja rozporządzenia musi być utrzymana w ramach wskazanych przez upoważnienie • treść i cel rozporządzenia muszą być zdeterminowane przez cel ustawy, którą to rozporządzenie wykonuje • rozporządzenie nie może być sprzeczne z unormowaniami o randze ustawowej (ze wszystkimi ustawami w obowiązującym systemie prawa) Rozporządzenie musi być opublikowane w Dzienniku Ustaw.

Question 514

Na czym polega kontrola władzy sądowniczej nad rozporządzeniami?

Answer 514

Rozporządzenia mogą zostać zakwestionowane przed: • TK – który może orzec o generalnej utracie mocy obowiązującej rozporządzenia lub jego przepisów sprzecznych z ustawami, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi • sądami powszechnymi bądź administracyjnymi – sąd może w uzasadnionych przypadkach odmówić zastosowania rozporządzenia w sprawie, traktując je jako nieistniejące (sędziowie podlegają tylko konstytucji oraz ustawom, ale nie rozporządzeniom)

Question 515

Kto może stanowić przepisy prawa miejscowego o powszechnie obowiązującym charakterze?

Answer 515

* organy samorządu terytorialnego | * terenowe organy administracji rządowej

Question 516

Zakres obowiązywania prawa miejscowego

Answer 516

Akty prawa miejscowego mają charakter aktów prawa powszechnie obowiązującego, ale tylko na obszarze właściwości organu, który te akty ustanawia

Question 517

Istota aktów prawa miejscowego

Answer 517

Istotą aktów prawa miejscowego jest ich odniesienie tylko do jednostek organizacyjnie podległych organowi wydającemu te akty.

Question 518

Wymień typy aktów prawa miejscowego o powszechnie obowiązującym charakterze

Answer 518

* przepisy wykonawcze do odrębnych ustaw – konieczne jest wówczas istnienie upoważnienia zawartego w ustawie, które wskazuje organ władzy lokalnej i materię do uregulowania * przepisy porządkowe – wydawane na podstawie ogólnej kompetencji wyrażonej w przepisach ustaw o poszczególnych szczeblach samorządu terytorialnego – przepisy te mogą być wydawane, jeżeli jest to niezbędne do ochrony zdrowia lub życia obywateli oraz dla zapewnienia porządku, spokoju i bezpieczeństwa publicznego

Question 519

Cechy ratyfikowanej umowy międzynarodowej

Answer 519

• jest źródłem prawa powszechnie obowiązującego • może bezpośrednio kształtować sytuację prawną obywateli, określać ich obowiązki i uprawnienia • ratyfikowana umowa międzynarodowa, po jej opublikowaniu stanowi część krajowego porządku prawnego i jej postanowienia stają się prawem powszechnie obowiązującym

Question 520

Istota ratyfikacji umowy międzynarodowej?

Answer 520

Jest to akt ostatecznego potwierdzenia woli państwa związania się tą umową międzynarodową. Dokonanie ratyfikacji umowy międzynarodowej, wobec której istnieje wymóg ratyfikacji, oznacza nadanie jej mocy obowiązującej dla państwa.

Question 521

Wymień przypadki, w jakich ratyfikacja umowy międzynarodowej i jej wypowiedzenie wymaga uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie

Answer 521

Umowy dotyczące: • pokoju, sojuszy, układów politycznych lub układów wojskowych • wolności, praw lub obowiązków obywatelskich określonych w Konstytucji • członkowstwa RP w organizacji międzynarodowej • znacznego obciążenia państwa pod względem finansowym • spraw uregulowanych w ustawie lub w których Konstytucja wymaga ustawy

Question 522

Miejsce umów ratyfikowanych w systemie prawa

Answer 522

* umowy ratyfikowane za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie – mają pierwszeństwo przed ustawami – w razie kolizji zastosowanie znajduje norma umowy międzynarodowej * umowy międzynarodowe ratyfikowane w trybie prostym – umowom takim nie można przyznać mocy wyższej od ustawy, ani równej ustawie – tym samym zajmują one miejsce aktów podstawowych * wszystkie umowy międzynarodowe muszą być zgodne z konstytucja

Question 523

Międzynarodowe umowy nie poddawane procedurze ratyfikacji

Answer 523

• zawierane są przez Radę Ministrów lub ministrów • ich celem jest normowanie różnego rodzaju form współpracy na szczeblu międzynarodowym • nie mogą być źródłem prawa powszechnie obowiązującego • ich postanowienia mogą działać jedynie w sferze prawa wewnętrznego

Question 524

Zasady określające pozycję prawa UE w wewnętrznym porządku prawnym

Answer 524

• zasada bezpośredniej skuteczności prawa UE w krajowych porządkach prawnych − zarówno traktaty założycielskie jak i akty prawa pochodnego (zwłaszcza rozporządzenia) uzyskują moc obowiązującą przez sam fakt ich ustanowienia − ich normy podlegają bezpośredniemu stosowaniu przez wszystkie organy państwowe • zasada pierwszeństwa prawa UE przed prawem krajowym − w razie kolizji pomiędzy prawem Unii a prawem krajowym przeważają normy prawa unijnego, niezależnie od ich rangi − w razie kolizji sędzia ma obowiązek zastosowania normy prawa UE • zasada jednolitości prawa UE − konieczność jednakowego stosowania norm prawa UE we wszystkich krajach członkowskich − wiąże się z tym monopol Europejskiego Trybunału Konstytucyjnego do ustalania wykładni tego prawa

Question 525

Co to jest prawo pochodne?

Answer 525

Prawo pochodne to regulacje stanowione na szczeblu UE przez jej organy

Question 526

Miejsce prawa Unii Europejskiej w krajowym porządku prawnym

Answer 526

* gdy chodzi o prawo pierwotne, ustanowione w drodze umów międzynarodowych – stosuje się do nich unormowania wskazujące, że umowy stanowią część krajowego porządku prawnego, podlegają bezpośredniemu stosowaniu i mają pierwszeństwo przez ustawami * gdy chodzi o prawo pochodne – jest ono stosowane bezpośrednio, mając pierwszeństwo w razie kolizji z ustawami

Question 527

Istota wyborów parlamentarnych – na czym polegają wybory parlamentarne

Answer 527

Regularne odnawianie składu parlamentu w wyniku decyzji podejmowanych w szczególnej procedurze przez ogół obywateli posiadających pełnię praw politycznych. Wybory parlamentarne są wynikiem realizacji zasady suwerenności narodu i stanowią podstawową formę weryfikacji działań rządzących przez rządzonych. Są nieodłączną częścią każdego systemu politycznego.

Question 528

Wymień organy/urzędy pochodzące z wyborów powszechnych

Answer 528

* Pierwsza izba parlamentu (w Polsce Sejm) – zawsze * Druga izba parlamentu (w Polsce Senat) – nie ma powszechnego wymogu, ale jest to regułą w wielu krajach * Wybory lokalne do szczebla gminnego – powszechna reguła * Wybory lokalne na wyższych stopniach podziału terytorialnego – nie ma wymogu, ale są przeprowadzane w wielu państwach (od 1998r. w Polsce) * osoba prezydenta – zawsze w systemie prezydenckim, lub nawiązującym do niego, ale również w systemach nawiązujących do niego (w tym w Polsce)

Question 529

Zasady przeprowadzania wyborów

Answer 529

``` • są oparte o tzw. przymiotniki − zasada powszechności − zasada równości − zasada bezpośredniości − zasada proporcjonalności − zasada tajności głosowania • muszą być oparte o zasadę pluralizmu politycznego • muszą być oparte o szczególne, w tym celu ustanowione regulacje prawne dla zapewnienia uczciwego i uporządkowanego ich przebiegu ```

Question 530

Na czym polega zasada pluralizmu politycznego

Answer 530

Zasada pluralizmu politycznego polega na swobodnej konkurencji partii politycznych i ich programów.

Question 531

Prawo wyborcze w ujęciu podmiotowym

Answer 531

Prawo wyborcze w ujęciu podmiotowym to jedno z praw „obywatela”. Rozróżnia się: „prawo wyborcze czynne” – prawo do głosowania w wyborach, czyli wybierania „prawo wyborcze bierne” – prawo do kandydowania, do uzyskania mandatu w wyborach

Question 532

Prawo wyborcze w ujęciu przedmiotowym

Answer 532

Prawo wyborcze w ujęciu przedmiotowym oznacza gałąź prawa regulującą kwestię przygotowania, przeprowadzenia i ustalenia wyników wyborów. W Polsce podstawą do uregulowania kwestii prawa wyborczego są: Konstytucja RP oraz ordynacje

Question 533

Zasady jakich wyborów nie zostały uregulowane w Konstytucji RP?

Answer 533

Konstytucja RP nie uregulowała zasad wyborów polskich deputowanych do Parlamentu Europejskiego. Materię tą pozostawiono do całkowitego unormowania w ustawie zwykłej.

Question 534

Wyjaśnij pojęcie „system wyborczy”

Answer 534

System wyborczy – to całokształt prawnych i pozaprawnych reguł określających sposób przygotowania, przeprowadzenia i ustalenia wyników wyborów. Na system wyborczy poza normami prawnymi składają się różnego rodzaju normy zasady o charakterze pozaprawnym, zwłaszcza pewne zasady i zwyczaje polityczna.

Question 535

Wyjaśnij różnicę pomiędzy „prawem wyborczym” (w ujęciu przedmiotowym) a „systemem wyborczym”

Answer 535

System wyborczy – to całokształt prawnych i pozaprawnych reguł określających sposób przygotowania, przeprowadzenia i ustalenia wyników wyborów. Prawo wyborcze jest zawsze elementem (podstawowym) systemu wyborczego. Poza normami prawnymi na system wyborczy składają się różnego rodzaju normy, zasady i zwyczaje o charakterze pozaprawnym, zwłaszcza pewne zasady i zwyczaje polityczne.

Question 536

Podaj przykład pozaprawnych zwyczajów należących do systemu wyborczego

Answer 536

* Sposób wewnątrzpartyjnego wyłaniania kandydatów na obieralne stanowiska państwowe (określenie organów partii upoważnionych do proponowania kandydatów, organy upoważnione do zatwierdzania tych propozycji i formowania listy kandydatów). * Sposób umieszczania kandydatów na listach w proporcjonalnym systemie wyborczym

Question 537

Kiedy wybory można uznać za demokratyczne?

Answer 537

Wybory są demokratyczne tylko wówczas, gdy zostają spełnione podstawowe zasady prawa wyborczego (które określa się mianem „przymiotników wyborczych”). Należą do nich: • zasada równości • zasada powszechności • zasada bezpośredniości • zasada proporcjonalności • zasada tajności Zasady te odnoszą się do praw wyborczych obywatela i sposobu głosowania. Ponadto wybory winny spełniać inne wymogi, zwłaszcza zasadę pluralizmu politycznego.

Question 538

Na czym polegają wybory czteroprzymiotnikowe?

Answer 538

Wybory czteroprzymiotnikowe – wybory są powszechne, równe, bezpośrednie, a głosowanie – tajne.

Question 539

Na czym polegają wybory pięcioprzymiotnikowe?

Answer 539

Wybory pięcioprzymiotnikowe – wybory są powszechne, równe i bezpośrednie, głosowanie tajne, a sposób ustalania wyniku wyborów – proporcjonalny. W przypadku, gdy wybory nie są przeprowadzanie wg zasady proporcjonalności – odbywają się wg zasady większości – dot. wyborów czteroprzymiotnikowych.

Question 540

Pięcioprzymiotnikowy charakter wyborów w Polsce mają wybory:

Answer 540

Do Sejmu

Question 541

Czteroprzymiotnikowy charakter wyborów w Polsce mają wybory:

Answer 541

Na urząd prezydenta (nie mogą być pięcioprzymiotnikowe, gdyż na urząd prezydenta nie ma możliwości zastosowania proporcjonalności) Wybory do organów stanowiących samorządu terytorialnego

Question 542

Trzyprzymiotnikowy charakter wyborów w Polsce mają wybory:

Answer 542

Do Senatu – powszechne, bezpośrednie, a głosowanie tajne

Question 543

Na czym polega zasada powszechności?

Answer 543

Zasada ta określa krąg podmiotów, którym przysługują prawa wyborcze i wymaga, by wszystkim dorosłym obywatelom przysługiwało co najmniej czynne prawo wyborcze. Zasada ta zakłada, że wszelkie podmiotowe ograniczenia praw wyborczych mogą mieć jedynie naturalny charakter, wyklucza natomiast ograniczenia o charakterze politycznym (cenzusy wyborcze).

Question 544

Wymień gwarancje (przesłanki) czynnego prawa wyborczego

Answer 544

• posiadanie obywatelstwa polskiego • ukończenie 18 roku życia, najpóźniej w dniu głosowania • posiadanie pełni praw publicznych • posiadanie pełnej zdolności do czynności prawnych

Question 545

Wymień gwarancje (przesłanki) biernego prawa wyborczego

Answer 545

• posiadanie czynnego prawa wyborczego (przesłanka ta jest wystarczająca tylko w odniesieniu do wyborów lokalnych), w tym: posiadanie obywatelstwa polskiego, ukończenie 18 roku życia, posiadanie pełni praw publicznych, posiadanie pełnej zdolności do czynności prawnych; • ponadto podwyższona dolna granica wieku: w wyborach do Sejmu, Parlamentu Europejskiego – 21 lat; w wyborach do Senatu – 30 lat; w wyborach prezydenckich – 35 lat; w wyborach wójta, burmistrza, prezydenta miasta – 25 lat

Question 546

Wymień gwarancje powszechności prawa wyborczego

Answer 546

* nakaz wyznaczania wyborów na dzień wolny od pracy – z uwzględnieniem rytmu pracy na wsi * zasady tworzenia obwodów głosowania • instytucja rejestrów i spisów wyborców • instytucja zaświadczeń o prawie do głosowania • procedura protestu wyborczego

Question 547

Co to jest obwód głosowania?

Answer 547

Obwód głosowania to jednostka terytorialna, w ramach której oddaje głosy określona grupa wyborców. Obwody obejmują pewien obszar wraz z jego mieszkańcami. Oprócz obwodów terytorialnych tworzone są tzw. obwody specjalne w szpitalach, zakładach pomocy społecznej, zakładach karnych i aresztach śledczych. Obwody tworzy się również na polskich statkach morskich oraz w polskich placówkach dyplomatycznych bądź konsularnych za granicą. Obwody tworzone są przez rady gmin Na 1 obwód przypada od 500 – 3000 mieszkańców

Question 548

Na czym polega instytucja rejestrów i spisów wyborców?

Answer 548

Każda gmina prowadzi stały rejestr wyborców obejmujący wszystkie stale zamieszkałe na terenie gminy osoby, którym przysługuje prawo wyborcze. Rejestr ten jest wykorzystywany przy wszystkich wyborach i referendach. Rejestr jest udostępniany w gminie do powszechnego wglądu. Każdy może wnieść do urzędu gminy reklamację na nieprawidłowości w tym rejestrze. Do każdych wyborów (referendów) sporządzany jest na podstawie rejestru spis wyborców – spis upoważnionych do głosowania w poszczególnych obwodach głosowania. Spis jest wyłożony do wglądu w urzędzie gminy, a na nieprawidłowości można wnosić reklamacje.

Question 549

Na czym polega instytucja zaświadczeń o prawie do głosowania?

Answer 549

Wyborca może pobrać takie zaświadczenie w swoim urzędzie gminy i wówczas może głosować poza miejscem stałego zameldowania (z wyjątkiem wyborów lokalnych)

Question 550

Na czym polega procedura protestu wyborczego?

Answer 550

Wyborca bezprawnie niedopuszczony do oddania głosu może wnieść protest kwestionujący ważność wyborów (konieczne jest jednak, by to naruszenie prawa mogło mieć wpływ na wynik wyborów.

Question 551

Wymień i wyjaśnij rodzaje równości w prawie wyborczym

Answer 551

Zasada równości w znaczeniu formalnym polega na tym, że każdemu wyborcy przysługuje taka sama ilość głosów. Każdy wyborca może głosować tylko jeden raz i może oddać tyle głosów, co inni wyborcy w danym okręgu. Zasada równości w znaczeniu materialnym wymaga, by głos każdego wyborcy miał tę samą siłę – wpływał na wynik wyborów w tym samym mniej więcej stopniu (każdy mandat poselski musi przypadać na taką samą mniej więcej liczbę wyborców. Materialny aspekt zasady równości nie znajduje zastosowania w wyborach do Senatu i do PE.

Question 552

Metody zapewnienia materialnej równości prawa wyborczego

Answer 552

* Wprowadzenie tzw. stałej normy przedstawicielstwa – co oznacza ustalenie na poziomie konstytucji liczby mieszkańców przypadających na jeden mandat. Wadą jest ciągła zmiana (z reguły wzrost) liczebności parlamentu * tzw. jednolita norma przedstawicielska - ustalenie stałej liczebności parlamentu (w Polsce od 1960 r. 460 posłów), a przed każdymi wyborami dopasowanie tej liczby do struktury zamieszkania ludności

Question 553

Czy zasada równości odnosi się do biernego prawa wyborczego?

Answer 553

Każdy, kto posiada bierne prawo wyborcze ma równe prawo zostać kandydatem. Natomiast pomiędzy partiami politycznymi zasadę równości często zastępuje się zasadą tzw. proporcjonalnej równości szans, która pozwala na uprzywilejowanie partii silniejszych kosztem słabszych. Celem wyborów jest bowiem nie tylko wyłonienie reprezentacji narodu, ale i stworzenie parlamentu zdolnego do działania.

Question 554

Na czym polega zasada bezpośredniości?

Answer 554

Zasada bezpośredniości oznacza, że wyborca oddaje swój głos osobiście i imiennie na osobę lub osoby, które mają zostać wybrane, a więc objąć mandat obsadzany w drodze danego głosowania. Tym samym wyborca decyduje bezpośrednio o składzie organu przedstawicielskiego.

Question 555

Przy jakich wyborach w Polsce wymagane jest dochowanie zasady bezpośredniości?

Answer 555

Konstytucja RP wymaga dochowania zasady bezpośredniości we wszystkich postępowaniach wyborczych.

Question 556

Na czym polega zasada tajności głosowania?

Answer 556

Zasada ta oznacza zagwarantowanie każdemu wyborcy, że treść jego decyzji wyborczej nie będzie mogła być ustalona i ujawniona. Każdy wyborca musi oddawać głos w takich warunkach politycznych i technicznych, które wykluczają możliwość takiego ustalenia i stwarzają nieskrępowane możliwości dokonania wyboru. W Polsce zasada ta ma charakter bezwzględny – należy ją traktować jako obowiązek, a nie jako uprawnienie. Każdy wyborca musi wypełnić swoją kartę w kabinie, w sposób zachowujący zasadę tajności, a następnie wrzucić do urny tak, aby strona zadrukowana była niewidoczna.

Question 557

Wymień gwarancje zachowania tajności głosowania

Answer 557

• wszystkie karty do głosowania muszą być jednakowe • karty nie mogą być zaopatrzone w znaki, czy numery • w każdym lokalu muszą być urządzone w odpowiedniej liczbie kabiny do głosowania, w której muszą znajdować się przybory do pisania • każdy wyborca wchodzi do kabiny sam • każdy wyborca osobiście wrzuca kartę do urny, tak, by strona zadrukowana była niewidoczna • naruszenie przepisów ordynacji wyborczej może być podstawą do protestu wyborczego • zapoznawanie się z treścią oddanego głosu wbrew woli głosującego jest przestępstwem

Question 558

Jakie znasz sposoby ustalania wyników głosowania i kiedy są stosowane w Polsce?

Answer 558

• zasada większości względnej – wybory do Senatu oraz do rad gmin (poniżej 20.000 mieszkańców) • zasada większości bezwzględnej • zasada proporcjonalności, w tym sposoby rozdzielenia mandatów: − metoda d’Hondta − metoda ST. Lagun

Question 559

Na czym polega zasada większości względnej i kiedy jest stosowana w Polsce?

Answer 559

Zasada ta odnosi się do sposobu ustalania wyniku głosowania. Wybrany zostaje ten, kto uzyskał największą liczbę głosów. Jest to warunek wystarczający. Jest to system najprostszy, bo głosowanie zawsze przynosi rozstrzygnięcie. Zasada ta jest stosowana w Polsce w wyborach do Senatu i do rad gmin o liczbie mieszkańców poniżej 20.000). Zachodzi tu jednak ryzyko, że wybrany kandydat będzie reprezentantem nielicznej grupy wyborców. Zasadę taką stosuje się w krajach o systemie dwóch partii dominujących.

Question 560

Na czym polega zasada większości bezwzględnej i kiedy jest stosowana?

Answer 560

Zasada ta odnosi się do sposobu ustalania wyników głosowania. Narzuca wymóg uzyskania: − największej liczby głosów − określa odsetek oddanych głosów, który musi być wyższy niż 50%. Jeżeli nikt nie uzyska 50% głosów – przeprowadzana jest II tura głosowania, w której biorą udział dwaj kandydaci, którzy uzyskali największą liczbę głosów i nie zrezygnowali z kandydowania. W Polsce metoda ta jest stosowana w wyborach: − prezydenckich − wójtów, burmistrzów i prezydentów miast

Question 561

Na czym polega zasada proporcjonalności?

Answer 561

Zasada ta odnosi się do sposobu ustalania wyników głosowania. Pozwala osiągnąć znacznie szerszą reprezentatywność parlamentu niż wybory przeprowadzane w oparciu o zasadę większości. Jej istotą jest dokonanie rozdziału mandatów w okręgu wyborczym (i potem w skali kraju) proporcjonalnie do odsetka głosów, który uzyskały poszczególne partie, czy ugrupowania konkurujące w wyborach. Nieodzowną przesłanką ustanowienia systemu proporcjonalnego jest istnienie wielomandatowych okręgów wyborczych i konkurencja zgłaszanych list wyborczych. System proporcjonalny jest jednoznaczny z przeprowadzeniem tylko jednej tury wyborów, bo zawsze jest możliwe odpowiednie rozdzielenie mandatów.

Question 562

Metoda d’Hondta – na czym polega i kiedy jest stosowana?

Answer 562

Metoda d’Hondta to sposób rozdzielenia mandatów stosowany przy proporcjonalnym systemie ustalania wyniku głosowania. Metoda ta preferuje partie silniejsze. Polega na tym, że liczby głosów oddanych na poszczególne listy w okręgu wyborczym porządkuje się w ciąg liczb: od największej do najmniejszej, a następnie dzieli przez kolejne liczby całkowite (1, 2, 3, 4, 5 itd.). Powstaje w ten sposób tabela kolejnych ilorazów, a z tabeli tej wybiera się kolejno tyle największych liczb, ile jest mandatów do obsadzenia. Obecnie jest stosowana przy wyborach do sejmu, samorządu terytorialnego pow 20 tys mieszkańców i PE

Question 563

Metoda St. Lague – na czym polega i kiedy jest stosowana?

Answer 563

Metoda ST. Lague to sposób rozdzielenia mandatów stosowany przy proporcjonalnym systemie ustalania wyników głosowania Metoda ta daje więcej szans ugrupowaniom małym i średnim w porównaniu do metody d’Hondta. Polega na tym, że liczby głosów oddanych na poszczególne listy dzieli się przez kolejne liczny nieparzyste (w Polsce pierwszym dzielnikiem jest 1,4). W Polsce system ten był stosowany przy wyborach do Sejmu do 1991 r. Powrócono do niego w 2001 r., ale w 2002 r. odstąpiono na rzecz metody d’Hondta.

Question 564

Na czym polega instytucja tzw. listy państwowej?

Answer 564

Instytucja listy państwowej (ogólnokrajowa) polega na tym, że nie wszystkie mandaty obsadza się na poziomie okręgów wyborczych, pewną liczbę mandatów obsadza się w skali kraju, stosownie do rezultatów głosowania obliczonych dla całego kraju.

Question 565

Reprezentatywność parlamentu – istota

Answer 565

Reprezentatywność interesów wyborców przy jednoczesnym zachowaniu stabilności egzekutywy (sprawność działania)

Question 566

Warunki reprezentatywności parlamentu

Answer 566

• musi być odpowiednio ukształtowane prawo wyborcze − ustalone klauzule zaporowe, które ograniczają dostęp do podziału mandatów podmiotom o bardzo niskim poparciu społecznym − określona zasada repartycji mandat (podział mandatów) – Polska przyjmuje system proporcjonalny z klauzulą ograniczającą partii, aby ułatwić działanie rządu. Jest to połączenie reprezentatywności i dążenie do racjonalności działania systemu.

Question 567

Progi wyborcze (klauzule zaporowe)

Answer 567

Jest to instytucja spotykana w proporcjonalnym systemie wyborczym. Wprowadza wymóg uzyskania pewnego minimalnego odsetka głosów w skali kraju. Jeżeli taki próg nie zostanie osiągnięty (np. 5%), to głosy oddane na daną partię przepadają. Progi wyborcze służą wyeliminowaniu z parlamentu partii najmniejszych, a preferują partie duże – ułatwiają budowanie stabilnej koalicji politycznej i przeciwdziałają nadmiernemu rozdrobnieniu izby. W obecnym stanie prawnym progi wyborcze dotyczą wyborów: • do Sejmu − 5% ważnych głosów w skali kraju, dla uzyskania mandatów z list zgłoszonych przez pojedyncze partie, ugrupowani, czy grupy wyborców − 8% ważnych głosów w skali kraju, dla uzyskania mandatów z list zgłoszonych przez komitety koalicyjne − wyjątek – mniejszości narodowe mogą korzystać ze zwolnienia od jednego z tych wymagań • do Parlamentu Europejskiego – 5% • lokalnych – 5% tam, gdzie stosowany jest proporcjonalny system rozdziału mandatów • gdy żadna z partii nie przekroczy progów 5 i 8% progi te obniża się do 1 i 3%

Question 568

Kto zarządza wybory do Sejmu, Senatu i na urząd prezydenta?

Answer 568

Wybory do Sejmu i Senatu – zarządza Prezydent RP – na 90 dni przed upływem 4 lat od rozpoczęcia kadencji izb, wyznaczając wybory na dzień wolny od pracy w ciągu 30 dni przed upływem 4 lat od rozpoczęcia kadencji. W razie skrócenia kadencji wybory muszą być zarządzone nie później niż 45 dni od dnia zarządzenia o skróceniu kadencji Wybory na urząd prezydenta – zarządza Marszałek Sejmu – muszą się odbyć między 100, a 75 dniem przez upływem kadencji urzędującego prezydenta. W razie opróżnienia urzędu – muszą być zarządzone w ciągu 14 dni i odbyć nie później niż w dniu wolnym od pracy w ciągu 60 dni od dnia zarządzenia wyborów.

Question 569

Okręgi wyborcze

Answer 569

Okręg wyborczy to jednostka terytorialna, w ramach której dokonywane jest obsadzenie określonej liczby mandatów (wybór określonej liczby posłów czy senatorów). Okręgiem wyborczym w wyborach do Sejmu może być województwo lub jego część. W praktyce utworzono 41 okręgów, liczących od 7 do 19 mandatów. W wyborach do Senatu ordynacja określiła ilość mandatów przypadających na każde województwo (od 3 do 13), a w ramach województwa tworzy się okręgi w taki sposób, by na każdy z nich przypadało od 2 do 4 mandatów. W wyborach prezydenckich – jest jeden mandat do obsadzenia i tylko jeden okręg wyborczy. W skład każdego okręgu wchodzi kilka obwodów. W obwodach tych jest jednakowa lista kandydatów, ale każdy obwód obejmuje inną grupę wyborców.

Question 570

Jednolita norma przedstawicielstwa – wyjaśnij pojęcie

Answer 570

Jest to metoda ustalania liczby mandatów przypadających na każdy z okręgów. Obliczana jest przez podzielenie liczby mieszkańców kraju przez ogólną, określoną w konstytucji lub ustawie, liczbę posłów.

Question 571

Obwody głosowania

Answer 571

Obwód głosowania to jednostka terytorialna, w ramach której oddaje głosy określona grupa wyborców. Obwody są tworzone jednolicie dla wszystkich wyborów przez rady gmin, działające na wniosek wójta/burmistrza lub prezydenta. W skład każdego okręgu wchodzi kilka obwodów. W obwodach tych jest jednakowa lista kandydatów, ale każdy obwód obejmuje inną grupę wyborców.

Question 572

Problem gwarancji, że opcja rządząca nie będzie manewrować geografia wyborcza

Answer 572

* granice okręgu wyborczego nie mogą naruszać granic powiatów i miast na prawach powiatu * nazwy i granice okręgów wyborczych, a także liczba mandatów przypadających na każdy okręg są określone są w załączniku do Ordynacji wyborczej * aktualizacja podziału na okręgi

Question 573

Aktualizacja podziału na okręgi – realizacja zasady jednolitej normy przedstawicielstwa

Answer 573

Aktualizacja podziału na okręgi dokonywana jest w celu zachowania korelacji między liczbą ludności a liczbą mandatów, przypadającą na poszczególne okręgi. Wnioski w tej sprawie przedstawia Sejmowi PKW. Odpowiednie zmiany wprowadzane są drogą ustawową z tym, że nie wolno ich wprowadzać, gdy to terminu zarządzenia wyborów pozostaje mniej niż 3 miesiące a także w razie skrócenia kadencji Sejmu.

Question 574

Komisje wyborcze

Answer 574

Są to szczególne organy państwowe, tworzone dla zorganizowania i przeprowadzenia wyborów. Istnieją trzy szczeble komisji: • Państwowa Komisja Wyborcza – właściwa do wszystkich procedur wyborczych i referendalnych. Jest to organ stały, składa się z 9 sędziów (3TK, 3SN, 3 NSA) . Zadania PKW: − zadania nadzorczo-organizacyjne wobec niższych komisji − ogłaszanie wyników wyborów prezydenckich − rejestracja kandydatów − wydawanie wytycznych i udzielanie wyjaśnień (quasi-prawotwórcza działalność PKW) • komisje okręgowe – nie mają charakteru stałego, zasiadają w nich sędziowie. Zadania: − w wyborach parlamentarnych – rejestracja kandydatów (Senat) lub list kandydatów (Sejm); ustalanie wyników głosowania i wyników wyborów w okręgu. − w wyborach prezydenckich – ustalenie wyników głosowania, i przekazanie do PKW − sprawują nadzór nad komisjami obwodowymi • komisje obwodowe – powoływane odrębnie dla każdych wyborów spośród wyborców, przez wójtów/burmistrzów/prezydentów. Zadania: − przeprowadzenie głosowania w obwodzie, − ustalenie jego wyników − przekazanie wyników do komisji okręgowej i podanie ich do publicznej wiadomości.

Question 575

Zgłaszanie kandydatów – kto może zgłaszać?

Answer 575

• kandydatów do Sejmu i Senatu mogą zgłaszać partie polityczne oraz wyborcy, • kandydatów na urząd prezydenta może zgłaszać co najmniej 100.000 wyborców.

Question 576

Procedura zgłaszania kandydatów w wyborach prezydenckich

Answer 576

• zawiązanie komitetu wyborczego, popierającego, na zasadzie wyłączności, określonego kandydata (grupa min. 15 obywateli) − kandydat musi złożyć pisemne oświadczenie o wyrażeniu zgody na kandydowanie i na utworzenie komitetu, oraz oświadczenie lustracyjne − zgłoszenie komitetu do rejestracji do PKW– po zgromadzeniu min. 1.000 podpisów obywateli mających prawo do wybierania do Sejmu, popierających kandydata • zgromadzenie 100.000 podpisów osób popierających danego kandydata; po ich zebraniu pełnomocnik komitetu wyborczego formalnie zgłasza kandydata do PKW, która go rejestruje • sporządzenie i ogłoszenie przez PKW listy kandydatów i rozpoczęcie się kampanii wyborczej; równolegle – prowadzone jest postępowanie sądowe sprawdzające prawdziwość oświadczeń lustracyjnych

Question 577

Procedura zgłaszania kandydatów do Senatu

Answer 577

* zawiązanie komitetu wyborczego (przez partie polityczne lub wyborców) − kandydat musi wyrazić zgodę na kandydowanie oraz złożyć oświadczenie lustracyjne * zgromadzenie co najmniej 3.000 podpisów wyborców mieszkających na stałe w danym okręgu wyborczym i zgłoszenie kandydata do okręgowej komisji wyborczej, która go rejestruje * sporządzenie i ogłoszenie przez OKW listy kandydatów • weryfikacja następuje po wyborach (SN)

Question 578

Procedura zgłaszania kandydatów do Sejmu

Answer 578

* Listy kandydatów na posłów zgłaszane są w okręgach wyborczych przez władze partii lub przez komitety wyborcze * każdy kandydat musi wyrazić pisemną zgodę na kandydowanie oraz złożyć oświadczenie lustracyjne. * lista okręgowa musi być poparta podpisami min. 5.000 wyborców stale zamieszkujących w danym okręgu wyborczym * liczba kandydatów na liście nie może przekroczyć dwukrotności ogólnej liczby mandatów * listy okręgowe zgłaszane są do okręgowej komisji wyborczej i tam rejestrowane

Question 579

Kiedy rozpoczyna się i kiedy kończy kampania wyborcza?

Answer 579

kampania rozpoczyna się z dniem ogłoszenia zarządzenia prezydenta o wyborach, a kończy 24 godz. przed dniem głosowania

Question 580

Zasady kampanii wyborczej:

Answer 580

* czas trwania – od dnia ogłoszenia zarządzenia prezydenta o wyborach do czasu ciszy przedwyborczej (24 godz. przed dniem głosowania) * zapewnienie swobody poszczególnym ugrupowaniom w prowadzeniu kampanii − w zbieraniu podpisów popierających zgłaszane listy, rozpowszechnianiu programów wyborczych, agitowaniu * nałożenie dodatkowych obowiązków, takich jak: wymóg oznakowania wszelkich materiałów wyborczych, wymóg usunięcia tych materiałów w ciągi 30 dni od dnia wyborów, zakaz umieszczania na niektórych budynkach, zakaz podawania w czasie ciszy wyborczej do wiadomości publicznej badań opinii publicznej * ustanowienie szczególnej procedury reagowania na nieprawdziwe dane i informacje zawarte w materiałach wyborczych i innych formach agitacji * ustanowienie szczególnych zasad dostępu komitetów wyborczych do publicznego radia i telewizji * ustanowienie szczególnych regulacji dot. finansowania kampanii wyborczej

Question 581

Jak przebiega głosowanie?

Answer 581

* tylko w lokalu obwodowej komisji wyborczej i trwa od godz. 6.00 do godz. 20.00. * W tym czasie w lokalu powinno być stale obecnych min. 3 członków obwodowej komisji i ew. mężowie zaufania wyznaczeni przez komitety wyborcze * Wyborcom umieszczonym na spisie wydaje się karty do głosowania, następnie, z zachowaniem zasady tajności, wyborca oddaje głos * niepostawienie „x”, lub postawienie ich zbyt dużo skutkuje nieważnością głosu

Question 582

Jak przebiega ustalenie wyników głosowania?

Answer 582

• ustalenie wyników głosowania w poszczególnych obwodach głosowania − ustalenie liczby uprawnionych do głosowania − ustalenie liczby osób, którym wydano karty − ustalenie liczby kart do głosowania w urnie (frekwencja wyborcza) − ustalenie liczby głosów nieważnych − ustalenie liczby głosów oddanych na poszczególnych kandydatów (Senat i prezydent) − ustalenie liczby głosów oddanych na każdą z okręgowych list wyborczych i ilość głosów na każdego kandydata z danej listy (Sejm) • podanie wyników do publicznej wiadomości niezwłocznie do publicznej wiadomości i przekazanie do wyższej komisji • sumowanie wyników w wyższych komisjach i przekazywanie ich do PKW, która sumuje wyniki w skali kraju • ustalenie, które komitety wyborcze osiągnęły minimalne progi (wybory do Sejmu), i dokonanie rozdziału, metodą d’Hondta, mandatów pomiędzy poszczególne listy okręgów, następnie przydzielenie tych mandatów kandydatom • podanie przez PKW do publicznej wiadomości wyników wyborów

Question 583

Przesłanka ważności wyborów

Answer 583

Konieczną i wystarczającą przesłanką ważności wyborów jest ich zgodny przebieg z prawem. Badanie ważności wyborów należy do sądów.

Question 584

Procedura badania ważności wyborów:

Answer 584

• orzekanie o ew. protestach wyborczych • orzekanie o ważności wyborów • terminy: − prezydenckie – 30 dni − parlamentarne – 60 dni

Question 585

Istota protestu wyborczego

Answer 585

Protest wyborczy to skierowany do sądu wniosek wyborcy, wskazujący określone uchybienie w przeprowadzeniu wyborów i domagający się unieważnienia wyborów w całości lub części. Efektem orzeczenia SN o ważności wyborów może być stwierdzenie nieważności wyboru określonego posła lub senatora – w takim wypadku ich mandat wygasa i przeprowadza się wybory ponowne.

Question 586

Kto może złożyć protest wyborczy?

Answer 586

Każdy wyborca, w tym pełnomocnik – w ciągu 7 dni od ogłoszenia wyników przez PKW. Protest wnosi się do Sądu Najwyższego. Jest rozpatrywany w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych SN

Question 587

Zakres przedmiotowy protestu wyborczego (podstawa protestu)

Answer 587

Podstawą protestu w wyborach parlamentarnych może być dopuszczenia się przestępstwa przeciwko głosowaniu lub naruszenie przepisów ordynacji, dotyczących głosowania, ustalania wyników głosowania lub wyników wyborów. W wyborach prezydenckich podstawą protestu może być każde naruszenie przepisów ustawy

Question 588

W jakich wypadkach może nastąpić wygaśnięcie mandatu posła lub senatora?

Answer 588

• odmowa złożenia ślubowania • śmierć • utrata biernego prawa wyborczego (wybieralności) – np. poprzez skazanie na karę pozbawienia praw publicznych • zrzeczenie się mandatu • naruszenie przepisów o niepołączalności • orzeczenie sądu o złożeniu przez posła fałszywego oświadczenia lustracyjnego

Question 589

Co się dzieje w przypadku wygaśnięcia mandatu parlamentarnego? Na czym polegają wybory uzupełniające?

Answer 589

* w przypadku wygaśnięcia mandatu senatora – przeprowadza się wybory uzupełniające (w ciągu 3 miesięcy, ale nie w ostatnim półroczu kadencji izby) * w przypadku wygaśnięcia mandatu posła – stosuje się technikę wstąpienia następnego z listy. Marszałek Sejmu postanawia o zajęciu mandatu przez kandydata z tej samej okręgowej listy wyborczej, który uzyskał kolejno największą liczbę głosów w wyborach i wyraził zgodę na objęcie mandatu * podobnie jak mandat poselski obsadzany jest mandat do Parlamentu Europejskiego

Question 590

Zdefiniuj pojęcie referendum i jego istotę

Answer 590

Referendum – głosowanie ludowe, jest formą demokracji bezpośredniej, polegającą na wypowiadaniu się wyborców w głosowaniu na tematy dotyczące spraw całego państwa lub jego określonej części. Istotą referendum jest nadanie mu postaci głosowania, które przebiega w oparciu o podstawowe zasady prawa wyborczych (powszechność, równość, bezpośredniość i tajność) oraz sformułowanie alternatywy „tak” lub „nie”, bądź opcji, której wyborca daje preferencję w głosowaniu

Question 591

Plebiscyt a referendum

Answer 591

W prawie polskim rozróżnia się: − referendum – rozumiane jako głosowanie nad określonym problemem − plebiscyt – rozumiane jako głosowanie nad wyrażeniem poparcia lub zaufania określonej osoby

Question 592

Plebiscyt w prawie polskim a międzynarodowym

Answer 592

Plebiscyt – głosowanie nad wyrażeniem poparcia lub zaufania określonej osoby Plebiscyt w prawie międzynarodowym – odnosi się do głosowania ogółu mieszkańców danego terytorium nad jego przynależnością państwową (np. plebiscyty na Warmii i Mazurach po I wojnie światowej)

Question 593

Klasyfikacja referendów

Answer 593

* kryterium zasięgu terytorialnego − referendum ogólnokrajowe − referendum lokalne * kryterium obowiązku przeprowadzania − referendum obligatoryjne − referendum fakultatywne * kryterium skutków prawnych − referendum wiążące − referendum konsultatywne * kryterium momentu przeprowadzenia − referendum uprzednie − referendum następcze

Question 594

Referendum ogólnokrajowe a lokalne

Answer 594

• referendum ogólnokrajowe – przewidywane jest przez Konstytucję RP w sprawach o szczególnym znaczeniu dla państwa − może je zarządzić Sejm bezwzględną większością głosów w obecności min. połowy ustawowej liczny posłów, lub Prezydent RP za zgodą Senatu wyrażoną bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby senatorów − jeśli w referendum ogólnokrajowym wzięło udział więcej niż 50% uprawnionych do głosowania – wynik referendum jest wiążący co do zasady • referendum lokalne – Konstytucja przewiduje, że członkowie wspólnoty samorządowej mogą tą drogą decydować o sprawach dotyczących tej wspólnoty, w ty o odwołaniu pochodzącego z bezpośrednich wyborów organu samorządu terytorialnego

Question 595

Referendum obligatoryjne a fakultatywne

Answer 595

* referendum obligatoryjne – przeprowadzane jest wówczas, kiedy podjęcie określonego aktu lub decyzji musi zostać dokonane lub potwierdzone w referendum (np. przyjęcie obecnej Konstytucji) * referendum fakultatywne – przeprowadzane w wypadkach, kiedy podmioty zarządzające referendum uznają to za potrzebne

Question 596

Referendum wiążące a konsultatywne

Answer 596

• referendum wiążące – gdy akt, lub decyzja w nim podjęta nabiera bezpośredniej skuteczności prawnej • referendum konsultatywne – wynik referendum stanowi jedynie wskazówkę dla ostatecznego podjęcia decyzji lub ustanowienia aktu przez upoważniony organ państwa.

Question 597

Referendum uprzednie a następcze

Answer 597

* referendum uprzednie – jego wynik ma być przesłanką wiążącą albo tylko sugerującą, przy podejmowaniu decyzji czy ustanawianiu aktu * referendum następcze – jego wynik zatwierdza akt lub decyzję już podjętą przez upoważniony organ państwowy

Question 598

Wymień słabości referendum

Answer 598

• referendum ma charakter demagogiczny, gdyż oczekuje odpowiedzi w sprawach, w których potrzebna jest fachowa analiza • referendum jest podatne na emocje i wykorzystuje niewiedzę • oddanie rozstrzygnięcia w ręce wyborców często oznacza odebranie prawa decyzji parlamentowi – potencjał antyparlamentarny – referendum może nabrać charakteru plebiscytu • referendum pozostawia wyborcy alternatywę „tak” albo „nie”, co z jednej strony może zachęcić do manipulacji w formułowaniu pytać, z drugiej strony – w sprawach złożonych trudno jest udzielać prostych odpowiedzi • prawidłowemu wykonywaniu władzy służy zasada przedstawicielstwa • z krytyki wyłącza się referendum w sprawie zatwierdzenia konstytucji z uwagi na szczególny charakter tego aktu

Question 599

Jakie znasz procedury (instytucje) demokracji bezpośredniej?

Answer 599

• referendum • inicjatywa ludowa Formy te mają charakter uzupełniający wobec działalności organów przedstawicielskich. Konstytucyjne unormowania referendum należy traktować jako rozwiązania wyjątkowe, wobec zwykłego – wartość podstawową konstytucja przypisuje demokracji przedstawicielskiej.

Question 600

W jakich sytuacjach szczegółowych konstytucja przewiduje konieczność lub możność przeprowadzenia referendum?

Answer 600

• w sprawie wyrażenia zgody na ratyfikację umowy międzynarodowej, na podstawie której Polska przekaże organizacji międzynarodowej lub organowi międzynarodowemu kompetencje organów władzy państwowej w niektórych sytuacjach – o tym czy wybrana zostanie droga ustawy, czy referendum decyduje Sejm. Przykład – referendum zobowiązujące prezydenta RP do ratyfikowania układu wprowadzającego Polskę do UE. − ogólnokrajowe, wiążące, uprzednie, fakultatywne • jako element procedury zmiany konstytucji (dopiero po uchwaleniu przez Sejm i Senat ustawy zmieniającej konstytucję), przy spełnieniu przesłanek − zmiana treści przepisów dotyczących rozdziałów I, II lub XII − przeprowadzenia referendum musi zażądać prezydent, Senat, lub min. 1/5 liczby posłów. Referendum musi zostać przeprowadzone, a zmiana konstytucji zostaje przyjęta, jeżeli opowie się za nią większość głosujących, bez względu na frekwencję. − ogólnokrajowe, wiążące, uprzednie, obligatoryjne

Question 601

Omów przedmiot referendum w sprawach o szczególnym znaczeniu dla państwa

Answer 601

Referendum to ma zawsze charakter fakultatywny. Przedmiotem referendum mogą być: • tylko sprawy o szczególnym znaczeniu dla państwa – co oznacza zakaz przeprowadzania referendum w sprawach, które owego szczególnego znaczenia nie posiadają • szczególne znaczenie musi się odnosić do państwa – a nie do pewnych tylko środowisk, grup, czy terytoriów (konieczny jest bezpośredni związek z interesami państwa jako całości) • przedmiotem może być każda sprawa o znaczeniu szczególnym dla państwa – co oznacza, że ustawodawca nie może wprowadzić żadnych wyłączających wyjątków • przedmiotem może być tylko sprawa, rozumiana jako problem natury ogólnej, czy kierunkowej • przedmiotem mogą być sprawy, a nie tylko sprawa – co oznacza, że w jednym referendum można poddać pod rozstrzygnięcie wyborców kilka spraw, nawet ze sobą nie powiązanych

Question 602

Referendum w sprawie zmiany konstytucji

Answer 602

* referendum może stać się elementem procedury zmiany konstytucji, ale dopiero po uchwaleniu przez Sejm i Senat ustawy zmieniającej Konstytucję * może dotyczyć zmiany tylko przepisów dotyczących rozdziałów I, II lub XII konstytucji * przeprowadzenia referendum musi zażądać prezydent, Senat lub grupa posłów stanowiąca 1/5 ustawowego składu Sejmu (wówczas referendum musi zostać przeprowadzone) * zmiana konstytucji zostaje przyjęta, jeżeli opowie się za nią większość głosujących, bez względu na frekwencje

Question 603

W jakich sprawach nie można zastosować referendum? Czy doktryna sformułowała ograniczenie co do przedmiotu referendum?

Answer 603

Referendum nie można zastosować dla ustanowienia konkretnego aktu czy decyzji, co do których kompetencje należą do z mocy konstytucji lub ustaw, do innego organy państwowego. W szczególności: − dla dokonania ratyfikacji umowy międzynarodowej − zdymisjonowania rządu − obsadzenia określonego stanowiska, czy urzędu państwowego − do uchwalenia ustawy − nie może zastąpić parlamentu w podejmowaniu aktów i decyzji jemu przypisanych

Question 604

Kiedy nie wolno przeprowadzać referendum ogólnokrajowego w żadnej jego postaci?

Answer 604

W czasie stanu nadzwyczajnego oraz w ciągu 90 dni po jego zakończeniu

Question 605

Podmiotem prawa zarządzenia referendum jest:

Answer 605

• Sejm – podejmuje uchwałę w sprawie zarządzenia referendum autonomicznie, bezwzględną większością głosów, w obecności min. 50% ustawowej liczby posłów. − może to uczynić z własnej inicjatywy, lub na wniosek określonych podmiotów (Senat, RM, grupa min. 500.000 wyborców). − inicjatywa wyborców nie może dotyczyć wydatków i dochodów, obronności państwa, amnestii • Prezydent działający za zgodą Senatu – zgoda Senatu jest gwarancją praw parlamentu. Senat wyraża zgodę w formie uchwały, bezwzględną większością głosów − Senat może jedynie wyrazić zgodę lub nie − Senat nie ma prawa wpływu na sposób przeprowadzania referendum, zadawania pytań itp.

Question 606

Kto może żądać zarządzenia przeprowadzenia referendum

Answer 606

− Senat, − Rada Ministrów, − grupa minimum 500.000 wyborców

Question 607

Jakie ograniczenia wprowadzone zostały przy inicjatywie obywatelskiej do zarządzenia referendum?

Answer 607

Inicjatywa obywatelska nie może dotyczyć | • wydatków i dochodów państwa • obronności państwa • amnestii

Question 608

Zasady i tryb przeprowadzania referendum

Answer 608

• udział wyborców oparty jest o zasady − powszechności, − równości, − bezpośredniości − tajności głosowania • referendum przeprowadzane jest przez PKW, komisarzy wyborczych powoływanych przez PKW, oraz obwodowe komisje ds. referendum • obwody do głosowania tworzone są podobnie jak przy wyborach parlamentarnych, podobne są zasady sporządzania rejestrów i spisów osób uprawnionych do udziału w referendum • określenie podmiotów uprawnionych do formalnego udziału w kampanii referendalnej − partie polityczne, które uzyskały min. 3% głosów w ostatnich wyborach − kluby parlamentarne − ogólnopolskie stowarzyszenia, organizacje społeczne, fundacje, o ile zostały zarejestrowane lub zgłoszone na min. 1 rok przed datą zarządzenia referendum, a ich statutowa działalność jest związana z przedmiotem referendum − pełnomocnik grupy wyborców, z których inicjatywy zostało zarządzone referendum • głosowanie w referendum może być przeprowadzone w ciągu 1 lub 2 dni. • głosowanie polega na zaznaczeniu przez wyborcę odpowiedzi „tak” lub „nie”, albo na zaznaczeniu wariantu, za którym się odpowiada. • po ustaleniu wyników głosowania PKW ustala wynik referendum, podaje go do publicznej wiadomości i przekazuje do SN stosowne materiały celem stwierdzenia ważności referendum.

Question 609

Kampania referendalna

Answer 609

Kampania referendalna polega na prezentowaniu stanowiska w sprawie będącej przedmiotem referendum przez poszczególnych uczestników życia politycznego, z tym, że cechą charakterystyczną jest określenie podmiotów uprawnionych do formalnego udziału w tej kampanii, co ma znaczenie zwłaszcza dla bezpłatnego dostępu do mediów publicznych. Podmiotami tymi są: − partie polityczne, które uzyskały min. 3% głosów w ostatnich wyborach − kluby parlamentarne − ogólnopolskie stowarzyszenia, organizacje społeczne, fundacje, o ile zostały zarejestrowane lub zgłoszone na min. 1 rok przed datą zarządzenia referendum, a ich statutowa działalność jest związana z przedmiotem referendum − pełnomocnik grupy wyborców, z których inicjatywy zostało zarządzone referendum Zgłoszenie podmiotów uprawnionych do udziału w kampanii podlegają weryfikacji przez PKW, ostateczne rozstrzygnięcia należą do SN.

Question 610

Ważność a wynik referendum

Answer 610

Referendum jest ważne, jeżeli przy jego przeprowadzeniu nie doszło do takich naruszeń prawa, które mogły mieś wpływ na wynik głosowania. O wyniku referendum decyduje frekwencja głosujących oraz liczba głosów oddanych na jedną z alternatyw. Wynik jest wiążący co do zasady, jeżeli w referendum wzięła udział więcej niż połowa uprawnionych do głosowania Wynik jest rozstrzygający, gdy ponadto większość biorących udział w głosowaniu opowiedziała się za jednym z dwóch przedstawionych rozwiązań. W takiej sytuacji wynik referendum musi zostać zrealizowany.

Question 611

Konsekwencje prawne referendum wiążącego, ważnego i które przyniosło rozstrzygnięcie

Answer 611

W takiej sytuacji wynik referendum musi zostać zrealizowany przez właściwe organy państwowe. Maja one obowiązek niezwłocznie podjąć odpowiednie działania – wydać akty prawne, lub podjąć inne decyzje – nie później niż 60 dni od dnia ogłoszenia uchwały SN stwierdzającej ważność referendum.

Question 612

Co się stanie, jeśli podmioty zobowiązane do wykonania referendum nie wykonają swojego obowiązku?

Answer 612

• prezydent, premier, ministrowie mogą zostać pociągnięci do odpowiedzialności przed TS • nie ma prawnego mechanizmu, który mógłby zmusić Sejm do uchwalenia ustaw koniecznych dla takiej realizacji (polityczno-moralny wymiar skutków)

Question 613

W jakiej sytuacji wynik referendum jest wiążący, ale nie rozstrzygający?

Answer 613

Wynik może być wiążący, bo weźmie w nim udział ponad połowa uprawnionych, ale nie przyniesie rozstrzygnięcia, bo zabraknie większości popierającej jedno z dwóch rozwiązań. Wówczas wynik referendum nie zobowiązuje organów państwowych do podjęcia działań służących jego wykonaniu.

Question 614

Przedmiot referendum lokalnego

Answer 614

• sprawy dotyczące danej wspólnoty samorządowej, w tym sprawy odwołania organów samorządowych pochodzących z wyborów bezpośrednich − możliwe jest przeprowadzenie referendum w sprawie odwołania rady gminy, miasta, powiatu, sejmiku wojewódzkiego, w sprawie odwołania wójta, burmistrza, prezydenta miasta − przedmiotem referendum lokalnego nie mogą być sprawy, które nie mieszczą się w kompetencji danej wspólnoty samorządowej − samoopodatkowanie

Question 615

Inicjatywa przeprowadzenia referendum lokalnego należy do (podmiot referendum lokalnego):

Answer 615

• organu stanowiącego danej jednostki terytorialnej • mieszkańców (na szczeblu gminy lub powiatu – wniosek poparty podpisami 10% mieszkańców, na szczeblu województwa – 5%)

Question 616

Wymogi ważności referendum lokalnego

Answer 616

Referendum jest ważne, jeżeli wzięło w nim min. 30% uprawnionych do głosowania. Wynik jest rozstrzygający, jeżeli za jednym z rozwiązań oddano więcej niż połowę ważnych głosów. Referendum gminne w sprawie samoopodatkowania jest rozstrzygające, jeżeli opowie się za tym min. 2/3 głosujących

Question 617

Co się stanie, jeżeli podmioty zobowiązane do wykonania referendum nie wykonają swojego obowiązku?

Answer 617

* jeżeli w referendum zapadło rozstrzygnięcie – to musi ono zostać zrealizowane * organy państwowe maja obowiązek niezwłocznego podjęcia odpowiednich działań, czyli wydania aktów prawnych bądź podjęcia innych decyzji * prezydent, premier, ministrowie – w razie niewykonania tego obowiązku – mogą zostać pociągnięci do odpowiedzialności przed TS * Sejm – brak mechanizmów prawnych; jedyna sankcja mieści się w wymiarze polityczno- moralnym (w postaci oceny działalności parlamentu, wyniku kolejnych wyborów)

Question 618

Zdefiniuj parlament – cecha wspólna dla wszystkich demokratycznych systemów ustrojowych

Answer 618

Parlament to naczelny organ państwowy złożony z demokratycznie wybieranych przedstawicieli narodu, realizujący władzę ustawodawczą i sprawujący kontrolę nad funkcjonowaniem władzy wykonawczej

Question 619

Istota parlamentu

Answer 619

Istotą parlamentu jest jego ukształtowanie jako organu reprezentacji narodu (organu przedstawicielskiego) – parlament jest jedynym organem państwowym powoływanym w taki sposób, że jego skład odzwierciedla podstawowe orientacje i preferencje polityczne ogółu wyborców. Jest to jedyny organ, który jest zdolny do reprezentacji woli narodu-suwerena przy uwzględnieniu politycznej różnorodności interesów, sympatii i opinii wyborców

Question 620

Co oznacza, że parlament ma charakter przedstawicielski?

Answer 620

Przedstawicielski charakter parlamentu oznacza, że wszyscy jego członkowie pochodzą z wyborów. W związku z tym wszyscy członkowie parlamentu mają taką samą sytuację prawną (zasada jednolitości składu).

Question 621

Pozycja i rola parlamentu przez pryzmat zasady podziału władz

Answer 621

Zasada podziału władz wyklucza skoncentrowanie w parlamencie wszystkich decyzji i zadań państwa, wymaga natomiast zachowania określonej równowagi pomiędzy poszczególnymi władzami. Parlament, włączony w system hamulców i równowagi, jest związany wzajemnym oddziaływaniem z władzą wykonawczą oraz sądowniczą.

Question 622

Wyjaśnij związek parlamentu z władzą wykonawcza

Answer 622

* uczestnictwo w powoływaniu rządu * możliwość pociągnięcia rządu lub ministrów do odpowiedzialności parlamentarnej, * możność pociągnięcia prezydenta do odpowiedzialności konstytucyjnej, gdy zaistnieją po temu powody * władza wykonawcza dysponuje różnymi formami oddziaływania na wykonywanie przez parlament jego funkcji ustawodawczej − rządowe prawo inicjatywy ustawodawczej − weto prezydenckie wobec ustawy * władza wykonawcza, w razie konfliktu z parlamentem może go rozwiązać (w Polsce możliwość ta istnieje tylko w ograniczonym zakresie)

Question 623

Wyjaśnij związek parlamentu z władzą sądownicza

Answer 623

• uchwalanie przez parlament ustaw, które wiążą sędziów przy wykonywaniu funkcji orzeczniczych • parlament ma wpływ na powoływanie sędziów TK i TS • władza sądownicza, poprzez TK, może uznawać uchwalone przez parlament ustawy za sprzeczne z konstytucją i pozbawiać je mocy obowiązującej

Question 624

Na czym polega zasada jednolitości składu izby?

Answer 624

Przedstawicielski charakter I izby ustanawia zasadę jednakowej sytuacji prawnej jej członków (zasadę jednolitości składu). Wszyscy deputowani są wybierani w oparciu o takie same zasady prawa wyborczego i w takim samym stopniu są reprezentantami całego narodu. Wynika z tego zakaz ustanawiania różnych kategorii posłów o odmiennym statusie prawnym.

Question 625

Na czym polega zasada autonomii izb parlamentu?

Answer 625

Zasada autonomii izb parlamentu polega na uznaniu wyłącznej właściwości parlamentu do podejmowania pewnych rozstrzygnięć, dotyczących zwłaszcza jego wewnętrznej organizacji i sposobu działania. Autonomia w aspekcie formalnym (regulaminowa) – każda izba ma wyłączne prawo do uchwalania swojego regulaminu, który w ramach ogólnej regulacji konstytucyjnej normuje wewnętrzną organizację izby, rolę posłów (senatorów) w pracach izby, postępowanie w realizacji poszczególnych zadań i kompetencji przypisanych izbie. Zastrzeżenie normowania tych materii w regulaminie oznacza, że nie mogą być normowane w innych aktach (np. ustawach). Autonomia w aspekcie materialnym – wymaga stworzenia parlamentowi niezbędnych gwarancji swobodnego wykonywania zadań konstytucyjnych, a parlamentarzystom – swobodnego wykonywania ich mandatu Autonomia personalna – wyłączność ustalania składu organów wewnętrznych Autonomia budżetowo-finansowa – wyłączność ustalania budżetu i decydowania o sposobie jego wykonywania Autonomia terytorialna – odrębność siedziby parlamentu i wyłączność zarządzania swoim terenem Autonomia jurysdykcyjna – wyłączność decyzji w sprawach immunitetowych i dyscyplinarnych

Question 626

Regulaminy izb parlamentu są właściwe do uregulowania:

Answer 626

− ich organizacji wewnętrznej − porządku prac − trybu powołania i działalności ich organów − sposobu wykonywania konstytucyjnych i ustawowych obowiązków organów państwowych wobec danej izby

Question 627

Jaki jest charakter prawny regulaminów izb parlamentu?

Answer 627

Regulaminy obu izb są uchwalane w formie uchwał danej izby, co oznacza zakaz regulacji materii regulaminów w formie ustawy. Skutkiem tego jest to, że regulaminów parlamentarnych nie można traktować jako źródeł prawa powszechnie obowiązującego – nie mogą normować sytuacji prawnej osób fizycznych czy prawnych, zwłaszcza względem Sejmu, Senatu i ich organów. Są źródłem prawa wewnętrznego.

Question 628

Na czym polega wtórny (proceduralny) charakter regulaminów parlamentarnych?

Answer 628

Regulaminy parlamentarne mogą określać sposób wykonywania konstytucyjnych i ustawowych obowiązków organów państwowych wobec izby, ale wpierw musi dojść – w konstytucji lub ustawie – do materialnego sformułowania określonego obowiązku po stronie określonego organu państwowego. Dlatego o regulaminach mówimy, że mają charakter wtórny.

Question 629

W obecnym stanie prawnym obowiązują następujące regulaminy parlamentarne:

Answer 629

• Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej • Regulamin Senatu Zgromadzenie Narodowe obecnie nie posiada regulaminu. Istnieją tylko 4 akty częściowe o regulaminowym charakterze

Question 630

Jakie kwestie związane z parlamentem są normowane ustawowo?

Answer 630

Ustawowo regulowane są kwestie wykraczające poza materie o czysto wewnętrznym charakterze. Należą do nich zwłaszcza: • ustawa o wykonywania mandatu posła i senatora • ustawa o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne • ustawa o sejmowej komisji śledczej • ustawa o współdziałaniu RM z Sejmem i Senatem w sprawach związanych z członkowstwem RP w UE

Question 631

Na czym polega zasada dwuizbowości parlamentu?

Answer 631

Zasada dwuizbowości polega na tym, że parlament ma strukturę złożoną – składa się z dwóch izb – pierwszej i drugiej. W Polsce obecnie mamy (od 1989 r.) Sejm (izba pierwsza) i Senat (izba druga). Z istnieniem dwóch członów parlamentu związane jest określenie podziału kompetencji i ich wzajemnych relacji.

Question 632

Jakiego rodzaju relacje mogą zachodzić pomiędzy izbami parlamentu?

Answer 632

Izby parlamentu mogą być równouprawnione – do podjęcia decyzji państwowych potrzebna jest wówczas zgoda obu izb i ich jednorodne działanie Może również występować brak równouprawnienia izb – najczęściej pozycja słabsza (podporządkowana) przypada izbie drugiej. Kompetencje izby drugiej są zazwyczaj ograniczone – w systemie parlamentarnym bierze ona udział tylko w procesie ustawodawczym, a wyjątkowo kreacyjnym. Funkcja kontrolna przypada zazwyczaj wyłącznie izbie pierwszej.

Question 633

Co to jest dwuizbowość nierównorzędna? (supremacja Sejmu nad Senatem)

Answer 633

Dwuizbowość nierównorzędna (niepełna) wynika z braku równouprawnienia izb parlamentu – zróżnicowania kompetencji. W Polsce pozycja izby silniejszej przyznana jest Sejmowi, a wyraża się to przede wszystkim w treści Konstytucji, która powierza władzę ustawodawczą wspólnie Sejmowi i Senatowi, ale: − sprawowanie kontroli nad działalnością rządu należy tylko do Sejmu − powoływanie rządu, egzekwowanie jego odpowiedzialności należy tylko do Sejmu − kompetencje Senatu mieszczą się w modelu tzw. izby refleksji − Sejm, o ile jest w stanie zbudować odpowiednią większość – może narzucić Senatowi swoje stanowisko − byt Senatu jest uzależniony od losów Sejmu (powiązanie formalne)

Question 634

Do czego odnosi się pojęcia „izba refleksji”. Uzasadnij

Answer 634

Pojęcie „izba refleksji” odnosi się do Senatu. Prof. Banaszak mówi tak o Senacie ze względu na kompetencję przyznaną Senatowi do weta ustawodawczego, które daje możliwość ponownego przeanalizowania przez Sejm treści przyjętych rozwiązań prawnych. Wynika to z faktu, że od Senatu oczekuje się większego doświadczenia

Question 635

Skład organów władzy ustawodawczej w Polsce (obecny Parlament):

Answer 635

* Sejm – 460 posłów – wybieranych w wyborach powszechnych, bezpośrednich, proporcjonalnych i równych, w głosowaniu tajnym – Sejm posiada przedstawicielski charakter, posłowie muszą być wybierani w oparciu o kryterium terytorialne, wybory muszą się odbywać w wielomandatowych okręgach, których liczba wynika z liczby ludności a rozdział mandatów dokonywany jest pomiędzy konkurujące partie na zasadzie proporcjonalności. * Senat – 100 senatorów – wybieranych w wyborach powszechnych, bezpośrednich i tajnych. Swoboda regulacyjna ustawodawcy wynika tu z braku koncepcji co do tego, jaki ma być charakter ustrojowy Senatu.

Question 636

Wymień kompetencje Sejmu

Answer 636

* funkcja ustawodawcza * funkcja kreacyjna * funkcja kontrolna

Question 637

Na czym polega funkcja ustawodawcza Sejmu

Answer 637

Funkcja ustawodawcza polega na obowiązku parlamentu do stanowienia ustaw jako podstawowych i powszechnie obowiązujących aktów prawnych. Jest to podstawowe zadanie Sejmu.

Question 638

Na czym polega funkcja kreacyjna Sejmu

Answer 638

* Sejm uczestniczy w tworzeniu rządu udzielając wotum zaufania powołanej przez Prezydenta Radzie Ministrów lub samodzielnie wybierając Prezesa Rady Ministrów i proponowany przez niego skład rządu. * Sejm, za zgodą Senatu, powołuje Prezesa NIK, RPO i GIODO. * Na wniosek Prezydenta Sejm powołuje Prezesa NBP. * Sejm powołuje także członków TK i TS, część składu KRdRiT, KRdS i RPP.

Question 639

Na czym polega funkcja kontrolna Sejmu?

Answer 639

• na sprawowaniu kontroli nad działalnością rządu w zakresie określonym przepisami Konstytucji i ustaw. • Konstytucja daje Sejmowi także kontrolę nad działalnością samorządu terytorialnego. • Funkcję kontrolną Sejm realizuje poprzez: − interpelacje, zapytania poselskie oraz pytania w sprawach bieżących kierowane do Premiera lub poszczególnych ministrów, − wyrażanie Radzie Ministrów wotum nieufności, − wyrażanie wotum nieufności ministrowi, − wyrażanie wotum zaufania - na wniosek Premiera - Radzie Ministrów, − rozpatrywanie sprawozdań NIK, KRdRiT, GIODO, wysłuchanie corocznej informacji RPO − Funkcje kontrolną Sejm sprawuje także poprzez komisje parlamentarne, których zadaniem jest rozpatrywanie sprawozdań i informacji ministrów.

Question 640

Wymień kompetencje Senatu

Answer 640

• udział w ustawodawstwie • udział w sejmowej funkcji kreacyjnej: − powoływanie niektórych konstytucyjnych organów państwowych (Prezes NIK, RPO, 1 członek KRdRiT, 3 członków Rady Polityki Pieniężnej Sejm nie uczestniczy w wykonywaniu funkcji kontrolnych wobec rządu, nie bierze udziału w powoływaniu rządu i egzekwowaniu jego odpowiedzialności parlamentarnej

Question 641

W jakich przypadkach wymagana jest zgoda obu izb?

Answer 641

* przy zmianie Konstytucji | * przy wyrażaniu zgody na przyjęcie umowy ratyfikowanej

Question 642

Na czym polega formalne powiązanie Sejmu i Senatu?

Answer 642

Byt Senatu jest uzależniony od losów Sejmu – kadencje obu izb są wyznaczane czasokresem kadencji Sejmu. Rozwiązanie Sejmu powoduje też rozwiązanie Senatu.

Question 643

Co to jest Zgromadzenie Narodowe?

Answer 643

Zgromadzenie Narodowe jest odrębnym organem konstytucyjnym o własnych kompetencjach, złożonym w obu izb parlamentu (Sejmu i Senatu). Zgromadzenie Narodowe wykonując swoje kompetencje działa jako jedno ciało parlamentarne, składające się z posłów i senatorów, którzy obradują i głosują wspólnie i których należy traktować jako członków Zgromadzenia.

Question 644

Charakter ustrojowy Zgromadzenia Narodowego

Answer 644

Określenie charakteru ustrojowego Zgromadzenia Narodowego nie zostało dokonane w Konstytucji, Zgromadzenie jednak posiada własne kompetencje, określone w Konstytucji, a przy ich wykonywaniu działa jako jedno ciało parlamentarne, bez rozróżniania posłów i senatorów. W swej istocie ZN składa się z posłów i senatorów, którzy obradują i głosują wspólnie i których należy traktować jako członków Zgromadzenia – które należy traktować jako wyodrębniony organizacyjnie i kompetencyjnie organ.

Question 645

Obradom Zgromadzenia Narodowego przewodniczy:

Answer 645

Marszałek Sejmu, lub w jego zastępstwie Marszałek Senatu

Question 646

Organizacja wewnętrzna Zgromadzenia Narodowego

Answer 646

* Zgromadzeniu przewodniczy Marszałek Sejmu, lub w jego zastępstwie Marszałek Senatu * Formą działania Zgromadzenia Narodowego są wspólne obrady pełnego składu obu izb – jako ciała jednolitego

Question 647

Wymień kompetencje Zgromadzenia Narodowego

Answer 647

Zgromadzenie Narodowe działa w przypadkach określonych w Konstytucji. Kompetencje Zgromadzenia mają charakter enumeratywny, a są to: • przyjmowanie przysięgi od nowo wybranego prezydenta • stwierdzanie trwałej niezdolności prezydenta do sprawowania urzędu ze względu na stan zdrowia (nie dotyczy to sytuacji, gdy ta niezdolność ma charakter przejściowy • stawianie prezydenta w stan oskarżenia przed TS • wysłuchiwanie orędzia prezydenta.

Question 648

Kadencja – zdefiniuj pojęcia

Answer 648

Kadencja to okres, na jaki wyborcy udzielają organowi wybieralnemu pełnomocnictw i w jakim realizuje on swe zadania funkcjonując w chwilowym składzie pochodzącym z jednych wyborów.

Question 649

Istota kadencyjności

Answer 649

Kadencyjność jest koniecznym elementem przedstawicielskiego charakteru Sejmu (Senatu), gdyż tylko okresowa i poddana sztywnym procedurom odnawialność składu parlamentu może mu nadawać charakter rzeczywiście reprezentatywnego.

Question 650

Treść zasady kadencyjności

Answer 650

• nakaz nadania pełnomocnictwom danego organu z góry określonych ram czasowych • wymienione ramy nie mogą przekraczać rozsądnych granic • kadencyjność oznacza nakaz ustanowienia regulacji prawnych, które zapewnią ukonstytuowanie nowo wybranego organu tak, aby mógł on rozpocząć wykonywanie swoich funkcji bez zbędnej zwłoki

Question 651

Kadencja Sejmu i Senatu

Answer 651

Sejm i Senat są wybierane na 4 letnie kadencje. Kadencja Sejmu kończy się w dniu poprzedzającym pierwsze posiedzenie Sejmu następnej kadencji. Kadencja Senatu jest podporządkowana kadencji Sejmu. Rozpoczyna się i kończy w dniu rozpoczęcia i zakończenia kadencji Sejmu. W przypadku skrócenia kadencji Sejmu – skróceniu ulega również kadencja Senatu.

Question 652

Sposoby obliczania biegu kadencji

Answer 652

* W Polsce obowiązywała zasada, że kadencja Sejmu trwa 4 lata od dnia wyborów, a kolejne wybory muszą się odbyć już po upływie kadencji. Możliwe tu było precyzyjne dochowanie 4-letniego okresu kadencji, ale powodowało powstanie okresu międzykadencyjnego, w czasie którego parlamentu nie było. * Obecnie w Polsce przejmuje się drugi sposób, który polega na ścisłym powiązaniu upływającej i rozpoczynającej się kadencji. Nowa kadencja rozpoczyna się w dniu pierwszego posiedzenia Sejmu (w tym samym dniu rozpoczyna się kadencja Senatu), a stara trwa do chwili zebrania się nowego parlamentu. W konsekwencji parlament może istnieć nieprzerwanie i ulega likwidacji okres międzykadencyjny

Question 653

W jakich warunkach Konstytucja przewiduje przedłużenie kadencji Sejmu i Senatu?

Answer 653

Tylko w razie wprowadzenia jednego ze stanów nadzwyczajnych. Istnieje bowiem zakaz przeprowadzania wyborów w okresie: − obowiązywania stanu nadzwyczajnego − i okresie 90 dni po jego zakończeniu. Poza tym przedłużenie kadencji mogło by nastąpić tylko na podstawie specjalnie w tym celu uchwalonej ustawy zmieniającej konstytucję i na stałe ustanawiającą dłuższą kadencję lub też jednorazowo zawieszającą stosowanie zasady czteroletnich pełnomocnictw parlamentu i ustalającej późniejszy termin upływu kadencji

Question 654

W jakich warunkach dopuszczalne jest skrócenie kadencji? Kto może je zarządzić?

Answer 654

Skrócenie kadencji Sejmu może nastąpić z zastosowaniem dwóch procedur: • samorozwiązanie – wynika z własnej decyzji Sejmu − uchwałę taką Sejm musi podjąć większością min. 2/3 głosów ustawowej liczby posłów − uchwała taka może być podjęta w każdym czasie i z każdego powodu (z wyjątkiem skrócenia kadencji w czasie stanu nadzwyczajnego o 90 dni po jego ustaniu) − pełnia decyzji należy tu do Sejmu, mimo iż razem z Sejmem skróceniu ulega kadencja Senatu • rozwiązanie – mocą decyzji prezydenta – jest to klasyczny instrument zachowania równowagi między legislatywą a egzekutywą. Rozwiązanie Sejmu (i Senatu) może nastąpić: − obligatoryjnie – w procesie tworzenia rządu – w razie niezdolności Sejmu do wyrażenia wotum zaufania rządowi powołanemu przez prezydenta, lun niezdolności do wybrania własnego rządu − fakultatywnie – w procesie uchwalania ustawy budżetowej – w razie niezdolności izb do jej przyjęcia w okresie 4 miesięcy

Question 655

Jak wygląda procedura rozwiązania Sejmu?

Answer 655

• rozwiązanie dokonywane jest w formie zarządzenia prezydenta • tylko w przypadkach określonych w Konstytucji • konieczne jest uprzednie zasięgnięcie opinii marszałków Sejmu i Senatu (niewiążąca) • nie wymaga kontrasygnaty

Question 656

Wymień skutki prawne skrócenia kadencji

Answer 656

• przedterminowe zarządzenie wyborów przez prezydenta • przedterminowe przeprowadzenie wyborów do Sejmu i Senatu – w ciągu 45 dni od dnia ogłoszenia uchwały Sejmu o samorozwiązaniu lub zarządzenia prezydenta o rozwiązaniu Sejmu

Question 657

Kiedy rozwiązanie Sejmu jest niedopuszczalne?

Answer 657

W czasie trwania stanu nadzwyczajnego oraz w okresie 90 dni po jego ustaniu

Question 658

Na czym polega zapewnienie Sejmowi silniejszej pozycji wobec prezydenta w systemie hamulców i równowagi?

Answer 658

Dopóki w Sejmie istnieje większość zdolna do wyłonienia lub poparcia rządu, oraz do terminowego uchwalenia ustawy budżetowej – prezydent nie ma możliwości jego rozwiązania.

Question 659

Na czym polega zasada dyskontynuacji prac parlamentarnych?

Answer 659

Zasada dyskontynuacji prac parlamentarnych polega na przerwaniu materialnej ciągłości prac parlamentu – wszelkie sprawy, wnioski, przedłożenia niezakończone w Sejmie czy w Senacie traktuje się jako ostatecznie załatwione w sensie niedojścia do skutku. Istota tej zasady – uwolnienie nowego parlamentu od konieczności zajmowania się zaległościami. ZASADA TA DOTYCZY TYLKO PARLAMENTU

Question 660

Wyjątki od zasady dyskontynuacji prac parlamentarnych dotyczą:

Answer 660

• projektu ustawy wniesionego z inicjatywy obywatelskiej • sprawozdania sejmowej komisji śledczej, którego nie zdążono rozpatrzyć na posiedzeniu Sejmu • niezakończonego postępowania w sprawie pociągnięcia do odpowiedzialności konstytucyjnej • niezakończonego postępowania w sejmowej Komisji ds. UE

Question 661

Pierwsze posiedzenie Sejmu – kto je zwołuje, kiedy i jaka jest jego treść?

Answer 661

• Pierwsze posiedzenie Sejmu nowej kadencji zwołuje prezydent w okresie 30 dni (15 dni, gdy poprzednia kadencja była skrócona) • Treścią pierwszego posiedzenia jest ukonstytuowanie się nowo wybranego Sejmu lub Senatu, czyli uzyskanie przez izbę zdolności do samodzielnego działania: Pierwszemu posiedzeniu przewodniczy marszałek senior - najstarszy wiekiem poseł, rozpoczyna się od ślubowania posłów – od tego momentu mogą wykonywać mandat, przeprowadzenie wyboru marszałka Sejmu, wybór wicemarszałków i sekretarzy Sejmu Od tego momentu parlament jest ukonstytuowany, choć nie ma jeszcze wszystkich organów. Na pierwszym posiedzeniu składana jest jeszcze dymisja urzędującej Rady Ministrów.

Question 662

Na czym polega zasada sesyjności prac parlamentu?

Answer 662

W ramach kadencji parlamentu wyodrębnia się krótsze odcinki czasowe (sesje), w ramach których izby mogą zbierać się na posiedzenia plenarne. W okresie międzysesyjnym nie ma możliwości zwołania izby (z wyjątkiem sesji nadzwyczajnej). W okresie międzysesyjnym kompetencje Prawo zwołania sesji przypada głowie państwa. W ramach sesji możliwe jest dopiero zwoływanie posiedzeń izby przez jej prezydium lub przewodniczącego

Question 663

Na czym polega zasada permanencji prac parlamentu?

Answer 663

Kadencja parlamentu ma charakter jednolity – nie istnieje podział na sesje i okresy międzysesyjne. W całym okresie kadencji przewodniczący izby lub jej prezydium może zwołać jej posiedzenia (w każdej chwili) – więc wyeliminowany został wpływ organu pozaparlamentarnego na tok praz parlamentu. W Polsce Sejm i Senat obradują na posiedzeniach

Question 664

Co to jest posiedzenie Sejmu?

Answer 664

Jest to zgromadzenie pełnego składu izby w celu obradowania nad sprawami objętymi porządkiem dziennym. Ramy czasowe posiedzenia wyznaczone są przez porządek dzienny – parlament obraduje tak długo, aż porządek dzienny zostanie wyczerpany. (Posiedzenie może być kilkudniowe). Posiedzenia odbywają się w terminach ustalonych przez Prezydium Sejmu lub przez izbę. Samo zwoływanie posiedzeń Sejmu należy do Marszałka Sejmu.

Question 665

Ustalanie porządku posiedzeń Sejmu

Answer 665

• posiedzenia odbywają się w terminach ustalonych przez Prezydium Sejmu lub całą izbę • Zwołanie posiedzeń sejmu należy do Marszałka Sejmu • porządek dzienny ustala marszałek Sejmu po wysłuchaniu opinii Konwentu Seniorów • kluby, koła poselskie, lub grupy min. 15 posłów mogą zgłaszać wnioski o uzupełnienie porządku dziennego − propozycje te są przedmiotem obrad Konwentu Seniorów. Jeśli KS nie jest w stanie wyrazić jednolitej opinii – sprawa zmiany porządku staje się przedmiotem głosowania w Sejmie − w takiej sytuacji Marszałek Sejmu ma 6 m-cy na przedstawienie Sejmowi tej sprawy (tzw. „zamrażarka”)

Question 666

Istota tzw. „zamrażarki” Marszałka Sejmu

Answer 666

Tzw. „zamrażarka” pozwala Marszałkowi kontrolować aktualny przedmiot obrad parlamentarnych. Służy uniknięciu wstępnych debat sejmowych nad kształtem porządku dziennego kolejnych posiedzeń. Wymaga przy tym od Marszałka zachowania politycznej neutralności.

Question 667

Zasada jawności praw parlamentarnych obejmuje:

Answer 667

Posiedzenia Sejmu i Senatu są jawne. Zasada ta ma charakter zupełny i obejmuje: • jawność i publiczność obrad – stworzenie możliwości bezpośredniej obserwacji przebiegu obrad przez publiczność, media • dostępność dokumentów i materiałów stanowiących przedmiot bieżących obrad Sejmu • następczą dostępność dokumentów i materiałów rejestrujących przebieg obrad

Question 668

W posiedzeniach Sejmu (Senatu) może brać udział:

Answer 668

Prezydent, PRM, inni członkowie rządu, prezes TK, I prezes SN, prezes NIK, RzPO, prezes NBP. Mają oni prawo do zabierania głosu poza kolejnością.

Question 669

W jaki sposób Sejm podejmuje uchwały?

Answer 669

Zawsze głosowania jawne, przez podniesienie ręki i jednocześnie za pomocą kart. • zwykłą większością głosów, w obecności min. połowy ustawowej liczby posłów. Zwykła większość polega na tym, że głosów „za” musi być więcej niż „przeciw”. Głosów wstrzymujących się nie bierze się pod uwagę. • niekiedy postanowienia Konstytucji wymagają większości bezwzględnej – suma głosów „za” musi być większa niż „przeciw” i „wstrzymujących się” razem wziętych, przy obecności min. połowy ustawowej liczby posłów • niekiedy wymagana jest większość kwalifikowana – liczba głosów „za” musi osiągnąć pewien ułamek ogólnej liczny głosujących

Question 670

Scharakteryzuj organizację wewnętrzną parlamentu

Answer 670

Parlament funkcjonuje w oparciu o sformalizowaną strukturę organów wewnętrznych. Organy te muszą zapewniać efektywność prac parlamentarnych, a przy tym umożliwiać wszystkim liczącym się ugrupowaniom parlamentarnym wpływanie na te prace. Organy wewnętrzne parlamentu można sklasyfikować wg. poniższych kryteriów: • organy kierownicze − marszałek Sejmu (Senatu) − Prezydium Sejmu (Senatu) − Konwent Seniorów • organy pomocnicze − komisje sejmowe (senackie) − w ramach izby – sekretarze Sejmu (Sejmu) Marszałek, Prezydium, Konwent Seniorów i komisje są organami izb – mogą więc składać się wyłącznie z posłów (senatorów), a ich skład personalny musi być kształtowany bezpośredni przez Sejm (Senat) • struktury organizacyjne posłów (senatorów) − kluby poselskie − koła i zespoły Tworzone są dla wypracowywania wspólnego stanowiska i politycznego przygotowania spraw, które mają być przedmiotem obrad izby, czy jej organów.

Question 671

Podaj klasyfikację organów wewnętrznych Sejmu i wymień, do którego rodzaju należą konkretne organy Sejmu

Answer 671

* organy kierownicze − marszałek Sejmu (Senatu) − Prezydium Sejmu (Senatu) − Konwent Seniorów – szczególny organ polityczno-doradczy * organy pomocnicze − komisje sejmowe (senackie) − w ramach izby – sekretarze Sejmu (Sejmu) * struktury organizacyjne posłów (senatorów) − kluby poselskie − koła i zespoły

Question 672

Marszałek Sejmu – tryb wybierania

Answer 672

• wybierany przez Sejm na pierwszym posiedzeniu nowej kadencji • kandydaturę może zgłaszać grupa min. 15 posłów • wyboru dokonuje się bezwzględną większością głosów przy obecności co najmniej 50% ustawowej liczby posłów • wybór dokonywany jest wg kryteriów politycznych – stanowisko marszałka przypada ugrupowaniu wchodzącemu w skład koalicji większości • marszałków wybiera się na okres całej kadencji

Question 673

Wicemarszałek Sejmu – tryb wybierania

Answer 673

• wybierany przez Sejm na pierwszym posiedzeniu nowej kadencji • kandydaturę może zgłaszać grupa min. 15 posłów • wyboru dokonuje się bezwzględną większością głosów przy obecności co najmniej 50% ustawowej liczby posłów • regulamin nie określa ich liczby – każdorazowo decyduje o tym Sejm • stanowiska wicemarszałków powierza się przedstawicielom pozostałych liczących się ugrupowań (zwyczajem jest uwzględnienie reprezentacji opozycji) • wicemarszałków wybiera się na okres całej kadencji

Question 674

Jak jest uregulowana kwestia odwołania marszałka Sejmu?

Answer 674

Przepisy nic nie mówią o możliwości odwołania marszałka Sejmu, ani wicemarszałków, ale też tego wyraźnie nie zakazują – przyjmuje się więc, że odwołanie marszałka nie jest zakazane. Jedyny dotąd przypadek odwołania marszałka dotyczy odwołania wicemarszałka A. Leppera w 2001 r.

Question 675

Na czym polega funkcja Marszałka Sejmu?

Answer 675

Marszałek Sejmu jest jednoosobowym organem kierowniczym izby – i w tym charakterze przysługuje mu szereg kompetencji.

Question 676

Wymień kompetencje Marszałka Sejmu, jako organu kierowniczego izby (kompetencje wewnętrzne):

Answer 676

• reprezentowanie Sejmu − przekazywanie aktów podjętych przez Sejm innym konstytucyjnym organom − stanie na straży praw i godności sejmu (kompetencja do wyrażania opinii w przedmiocie rozwiązania Sejmu przez prezydenta • prowadzenie spraw z zakresu stosunków z instytucjami oraz innymi organami UE • zwoływanie posiedzeń Sejmu, w tym − wstępne ustalanie porządku dziennego posiedzenia − przewodniczenie obradom Sejmu podczas posiedzenia, dyscyplinowanie należytego przebiegu posiedzenia • kierowanie pracami Prezydium Sejmu, przewodniczenie posiedzeniom Prezydium Sejmu i Konwentu Seniorów • czuwanie nad tokiem i terminowością prac Sejmu, w szczególności nadawanie biegu inicjatywom ustawodawczym i uchwałodawczym, decydowanie o sposobie przeprowadzenia pierwszego czytania projektów ustaw lub uchwał • udzielanie posłom niezbędnej pomocy w ich pracy, m.in. czuwanie nad wykonywaniem przez organy administracji rządowej i samorządowej ich obowiązków wobec posłów • administrowanie Sejmem, w tym powoływanie i odwoływanie szefa Kancelarii Sejmu, oraz zastępców szefa Kancelarii Sejmu

Question 677

Wymień tzw. zewnętrzne kompetencje Marszałka Sejmu

Answer 677

• jest przewodniczącym Zgromadzenia Narodowego • sprawuje zastępstwo prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, gdy ten nie jest w stanie sprawować urzędu, lub w razie opróżnienia urzędu prezydenta • zarządza wybory prezydenckie

Question 678

Wymień kompetencje wicemarszałków Sejmu

Answer 678

* są członkami Prezydium Sejmu i Konwentu Seniorów * są zastępcami marszałka w zakresie jego wewnątrzsejmowych zadań. W odniesieniu do kompetencji zewnętrznych marszałka Sejmu – zastępuje go na ogół Marszałek Senatu

Question 679

Scharakteryzuj Prezydium Sejmu

Answer 679

Prezydium Sejmu jest kierowniczym organem kolegialnym Sejmu, reprezentującym najważniejsze ugrupowania polityczne Sejmu, a składa się z marszałka i wicemarszałków. Podstawą jego istnienia jest regulamin sejmowy (nie jest organem konstytucyjnym). Funkcjonuje w sposób ciągły, przez cały czas trwania kadencji. Nie ma prawnej możliwości odwołania Prezydium jako takiego (bądź równoczesnego odwołania wszystkich jego członków).

Question 680

Wymień kompetencje Prezydium Sejmu

Answer 680

• związane z organizacją prac − ustalanie planu prac Sejmu (konieczna opinia Konwentu Seniorów) − ustalanie tygodni, w których mają się odbywać posiedzenia − ustalanie terminów odbywania posiedzeń Sejmu (ale decyzja o zwołaniu posiedzeń należy do marszałka • związane z pracami organów Sejmu − organizowanie współpracy pomiędzy komisjami sejmowymi i koordynowanie ich działań • związane z tokiem prac sejmowych − m.in. opiniowanie zgodności z prawem projektów ustaw i uchwał • związane z sytuacją prawną posłów − m.in. stosowanie kar z tytułu odpowiedzialności regulaminowej − decydowanie o sprawach diet i ryczałtów poselskich i in. • związane z regulaminem Sejmu − dokonywanie jego wykładni i inicjowanie zmian − określanie zasad doradztwa naukowego na rzecz Sejmu i korzystania z pomocy ekspertów

Question 681

Konwent Seniorów – istota

Answer 681

Konwent Seniorów jest organem zapewniającym współdziałanie klubów w sprawach związanych z działalnością i tokiem prac sejmowych.

Question 682

Jaki jest charakter polityczny Konwentu Seniorów

Answer 682

Jest to organ polityczny, w ramach którego zapadają najważniejsze ustalenia dotyczące funkcjonowania Sejmu. W Konwencie Seniorów reprezentowane są wszystkie podstawowe ugrupowania sejmowe.

Question 683

Wymień skład i funkcje Konwentu Seniorów

Answer 683

• skład Konwentu Seniorów – wszystkie podstawowe ugrupowania polityczne − marszałek − wicemarszałkowie Sejmu − przewodniczący lub wiceprzewodniczący klubów poselskich − przedstawiciele porozumień liczących min. 15 posłów − przedstawiciele kół parlamentarnych, które w dniu rozpoczęcia kadencji Sejmu reprezentowały osobną listę wyborczą • kompetencje Konwentu Seniorów jest tylko organem doradczym wobec Prezydium Sejmu, i jako taki wydaje opinie dot. wszystkich podstawowych kwestii związanych z przebiegiem posiedzeń Sejmu i składem jego organów, m.in. projektów porządku dziennego i terminów posiedzeń Sejmu, tryby dyskusji nad poszczególnymi punktami porządku dziennego, wnioski co do wyboru przez Sejm jego organów

Question 684

Na czym polega personalne powiązanie Konwentu Seniorów i Prezydium Sejmu?

Answer 684

Zarówno w skład Konwentu Seniorów, jak i Prezydium Sejmu wchodzą: marszałek i wicemarszałkowie Sejmu.

Question 685

Co to są komisje sejmowe?

Answer 685

Komisje Sejmowe są organami wewnętrznymi Sejmu powołanymi do rozpatrywania, opiniowania i przygotowywania spraw stanowiących przedmiot prac Sejmu, oraz wyrażania opinii w sprawach przekazanych pod ich obrady przez Sejmu, Marszałka Sejmu lub Prezydium Sejmu. Są to organy pomocnicze Sejmu, które przygotowują tylko akty i rozstrzygnięcia, które są następnie podejmowane przez Sejm Komisje Sejmowe są również organami Sejmu w zakresie kontroli działalności poszczególnych organów państwowych, samorządu terytorialnego oraz innych organów i organizacji w zakresie wprowadzania w życie i wykonywania ustaw i uchwał Sejmu. Sejm jest zobowiązany powołać komisje stałe, oraz może powołać komisje nadzwyczajne.

Question 686

Wymień rodzaje znanych ci komisji sejmowych

Answer 686

• komisje stałe – ich utworzenie (25 komisji) przewiduje regulamin Sejmu, w tym: − komisje resortowe (19 komisji) – rozdział zadań pomiędzy poszczególne komisje następuje w oparciu o kryterium przedmiotowe. Np. Komisja Obrony Narodowej, Komisja Spraw Administracji, Komisja ds. UE. − komisje funkcjonalne (6 komisji) – zakres ich działania wiąże się z realizowanymi przez Sejm poszczególnymi funkcjami, np. Komisja Ustawodawcza, Komisja Regulaminowa i Spraw Poselskich, Komisja Etyki Poselskiej • komisje nadzwyczajne – są tworzone przez Sejm doraźnie, dla zajęcia się określoną sprawą, lub sprawami. Sejm określa cel, zasady i tryb działania komisji nadzwyczajnych. Zasadą jest, że komisja nadzwyczajna zostaje rozwiązana po wykonaniu swojej misji. Zadaniem komisji nadzwyczajnej może być również przygotowanie określonych spraw i materiałów związanych z wykonywaniem przez Sejm funkcji kontrolnej, śledczej.

Question 687

Podstawowe ograniczenie w tworzeniu komisji sejmowych

Answer 687

Komisje sejmowe mogą być tworzone tylko w ramach kompetencji wykonywanych przez Sejm. Komisja nie może otrzymać zadań, które przekraczały by kompetencje Sejmu, lub wkraczały by w kompetencje zarezerwowane dla innych organów państwowych.

Question 688

Wyjaśnij, co to jest stała komisja sejmowa i jakie ma zadania

Answer 688

Stałe komisje sejmowe to komisje, których utworzenie przewiduje regulamin Sejmu. Sejm ma obowiązek ich utworzenia, a istnieją one przez okres całej kadencji. Najważniejsze zadania: − rozpatrywanie projektów ustaw i uchwał, − rozpatrywanie uchwał Senatu o wniesieniu poprawek do tekstu ustawy uchwalonej przez Sejm lub jej odrzuceniu oraz wniosków Prezydenta o ponownym rozpatrzeniu ustawy przez Sejm, − rozpatrywanie i opiniowanie założeń projektów ustaw i uchwał, − rozpatrywanie sprawozdań i informacji ministrów oraz kierowników naczelnych organów administracji państwowej, − analizowanie działalności poszczeg. działów administracji i gospodarki państwowej, − rozpatrywanie sprawy związane z wprowadzeniem w życie i wykonywaniem ustaw i uchwał Sejmu, a także z realizacją uchwalonych przez siebie dezyderatów, − opiniowanie wniosków Prezydium Sejmu w sprawie wyboru, powołania lub odwołania przez Sejm poszczególnych osób na określone stanowiska państwowe.

Question 689

Funkcje komisji sejmowych

Answer 689

• funkcja ustawodawcza (jako organ pomocniczy) − przygotowywanie rozstrzygnięć, które zapadną na posiedzeniach plenarnych Sejmu − formułowanie wniosków, sprawozdań, opinii • funkcja powoływania innych organów sejmowych − formułowanie ocen i opinii, ale z uwagi na polityczny charakter - decyzje zapadają w klubach poselskich • funkcja kontrolna

Question 690

Skład komisji sejmowych

Answer 690

• Komisie sejmowe mogą składać się wyłącznie z posłów. • Skład osobowy wybierany jest przez Sejm, na wniosek Prezydium Sejmu, po zasięgnięciu opinii Konwentu Seniorów. • W każdym czasie możliwe jest dokonanie zmiany składu komisji. • Zasadą jest reprezentacja wszystkich klubów poselskich – w każdej komisji zasiada więc też opozycja. • Zasadą jest też, że każdy poseł zasiada w przynajmniej 1 komisji sejmowej. O włączeniu posła do konkretnej komisji sejmowej decydują władze klubu, do którego poseł należy. • Pracami komisji kieruje jej prezydium – wybrane przez komisję • komisje mogą powoływać ze swojego składu podkomisje o stałym lub nadzwyczajnym charakterze (stałe – za zgodą Prezydium Sejmu) • w pracach komisji uczestniczą w sposób stały eksperci – wybrani spośród pracowników Kancelarii Sejmu, jak i z zewnątrz

Question 691

Na czym polega funkcja sekretarzy Sejmu?

Answer 691

Sekretarze Sejmu są to posłowie (20), wybierani przez Sejm. pełnią zadania pomocnicze przy prowadzeniu obrad Sejmu przez Marszałka, w szczególności prowadzą listę mówców, przyjmują wystąpienia posłów składane na piśmie, obliczają głosy. Nie przysługują im żadne kompetencje, więc nie są zaliczani do organów Sejmu.

Question 692

Wskaż istotne różnice szczegółowe w strukturze organizacyjnej Sejmu i Senatu

Answer 692

* Senat ma ograniczoną liczbę wicemarszałków – maksymalnie 4 * odmienna struktura komisji stałych – regulamin przewiduje 14 komisji, w tym 3 o charakterze funkcjonalnym; zakres działania komisji problemowych musi uwzględniać fakt, że Konstytucja nie przyznaje Senatowi uprawnień kontrolnych wobec rządu * brak możliwości powołania w senacie komisji śledczej (wynika z braku funkcji kontrolnej Senatu)

Question 693

Wymień i uzasadnij, jaka zasada reguluje stosunki Sejm-Senat

Answer 693

Zasada supremacji Sejmu nad Senatem – pozycja izby silniejszej przyznana jest Sejmowi – władza ustawodawcza jest powierzona wspólnie Sejmowi i Senatowi, ale sprawowanie kontroli nad działalnością władzy wykonawczej należy już tylko do Sejmu. Ponadto Sejm, przy odpowiedniej większości może narzucić Senatowi swoje stanowisko w kwestii ustawodawczej.

Question 694

Scharakteryzuj kluby i koła w Sejmie (Senacie)

Answer 694

Kluby i koła poselskie (senatorskie) są formami politycznej organizacji posłów (senatorów). Muszą grupować członków prezentujących określoną, wspólną linię polityczną w izbie. Rola (istota) klubów i kół – stworzenie politycznych przesłanek funkcjonowania izby i podejmowania przez nią aktów i rozstrzygnięć. W ramach klubów (kół) formułowane są polityczne stanowiska poszczególnych partii i ugrupowań wobec kwestii rozpatrywanych przez parlament. Ustalenia klubowe w znacznym stopniu determinują sposób głosowania parlamentarzystów. • Dla zorganizowania klubu – potrzeba min. 15 posłów bądź 7 senatorów. − kluby, z mocy prawa są reprezentowane w Konwencie Seniorów − z mocy zwyczaju parlamentarnego – są reprezentowane w składzie Prezydium Izby i komisji − w ramach klubu mogą powstawać wewnętrzne koła, zespoły i inne formacje • Mniej liczne ugrupowanie mogą zorganizować jedynie koło poselskie lub senatorskie. − Przedstawiciele kół nie zawsze znajdują miejsce w Konwencie Seniorów ani we wszystkich komisjach. Poseł (senator) może należeć tylko do jednego koła czy klubu, choć nie ma zakazu zmiany barw klubowych w trakcie trwania kadencji.

Question 695

Na czym polega istota dyscypliny klubowej?

Answer 695

Dyscyplina klubowa jest spoiwem i gwarantem jedności klubowej, a jej istota polega na założeniu, że stanowisko wypracowane w ramach klubu będzie reprezentowane przez jego członków w debatach i głosowaniach. Klub, w sprawach najważniejszych, podejmuje uchwały zobowiązujące członków do głosowania w sposób ustalony (uchwały takie nie są prawnie wiążące). Naruszenie dyscypliny klubowej może skutkować brakiem poparcia w następnych wyborach, wycofanie posła ze składu atrakcyjnej komisji, wykluczenie z klubu.

Question 696

Jakie znaczenie można przypisywać pojęciu „mandat parlamentarny”?

Answer 696

* jako wynikające z wyborów pełnomocnictwo udzielone członkowi parlamentu przez wyborców * jako całokształt praw i obowiązków parlamentarzysty * jako określenie funkcji członka parlamentu

Question 697

Co to jest mandat parlamentarny?

Answer 697

Mandat – jest to upoważnienie uzyskane w wyniku wyborów do działania w imieniu narodu

Question 698

Z jaką chwila parlamentarzysta uzyskuje pełne uprawnienia i obowiązki wynikające z uzyskanego mandatu?

Answer 698

Po przystąpieniu do wykonywania mandatu – a to następuje z chwila złożenia ślubowania (z reguły na pierwszym posiedzeniu izby). Mandat trwa przez całą kadencję i wygasa wraz z jej zakończeniem

Question 699

W jakich sytuacjach mandat parlamentarny może wygasnąć?

Answer 699

* w razie odmowy złożenia ślubowania • utraty praw wybieralności • zrzeknięcia się mandatu • śmierci * objęcia stanowiska dotkniętego zasada niepołączalności • uznanie za winnego złożenia fałszywego oświadczenia lustracyjnego

Question 700

W jakich sytuacjach może nastąpić pozbawienie parlamentarzysty mandatu?

Answer 700

• pozbawienie mandatu jest możliwe tylko w sytuacji, gdy poseł (senator) naruszył zakaz prowadzenia działalności gospodarczej z osiąganiem korzyści z majątku Skarbu Państwa lub samorządu terytorialnego, albo zakaz nabywania takiego majątku • pozbawienie mandatu może być orzeczone tylko przez TS • poseł (senator) może być pociągnięty do odpowiedzialności przez TS uchwałą Izby, podjętą na wniosek Marszałka Izby.

Question 701

Wymień rodzaje mandatu parlamentarnego (ze względu na stosunek posła do wyborców)

Answer 701

• mandat imperatywny (związany) – historycznie pierwszy – sytuuje posła na pozycji reprezentanta tych i tylko tych przedstawicieli, którzy go wybrali – a więc swojego okręgu wyborczego. − pojawia się tu węzeł prawnej zależności między posłem a jego wyborcami − poseł jest prawnie związany wolą swych wyborców i ponosi przed nimi odpowiedzialność za swe działania (może być odwołany) • mandat wolny – idea mandatu wolnego sprowadza się do stwierdzenia, że naród oddaje kompetencje do działania tym osobom, które wydają się mu właściwe (stąd mandat musi być wolny) − poseł reprezentuje cały zbiorowy podmiot suwerenności (naród), a nie tylko tych, którzy go wybrali − nie istnieje prawna zależność posła od swoich wyborców − niedopuszczalne są jakiekolwiek nakazy, czy instrukcje wyborców − status posła jest uformowany w sposób zapewniający mi maksymalną niezależność i swobodę działania

Question 702

W jaki sposób płaszczyzna polityczna modyfikuje koncepcję mandatu wolnego?

Answer 702

* deputowany, chcąc być ponownie wybrany w kolejnych wyborach – pozostaje w kontakcie ze swoim okręgiem wyborczym * poseł, będąc powiązany z jakimś konkretnym ugrupowaniem politycznym, i które wysunęło jego kandydaturę w wyborach – chcąc utrzymać poparcie partii – godzi się na realia związane z tą zależnością (zwłaszcza – dyscyplina klubowa)

Question 703

Wymień i wyjaśnij cechy mandatu parlamentarnego

Answer 703

• uniwersalność – poseł reprezentuje cały naród (zbiorowy podmiot suwerenności, a nie poszczególne grupy wyborców, bądź ich organizacje) • niezależność – ani wyborcy, ani organizacje nie mają prawnej możliwości narzucenia posłowi sposobu działania, zwłaszcza głosowania w izbie, niedopuszczalne jest też tworzenie zależności pośrednich • nieodwołalność – ani wyborcy, ani ich organizacje nie mogą doprowadzić do przedterminowego wygaśnięcia mandatu posła.

Question 704

Przedstaw charakterystykę współczesnego mandatu parlamentarnego

Answer 704

Do współczesnej charakterystyki wolnego mandatu coraz bardziej typowe staje się określenie go jako mandatu zawodowego. Oznacza to, że działalność parlamentarna staje się głównym źródłem utrzymania dla większości parlamentarzystów. Następuje profesjonalizacja parlamentu: − powstaje klasa zawodowych polityków, którzy traktują to zajęcie w perspektywie całej swojej aktywności zawodowej – poseł nie łączy działalności politycznej z działalnością zawodową − podnoszą się kwalifikacje, wiedza i doświadczenie parlamentarzystów powtarzających kolejne kadencje − zaakcentowane są związki parlamentarzysty z ugrupowaniem, które go wysunęło w wyborach, co może osłabić niezależność parlamentarzysty • Mandat partyjny – zmienia się relacja pomiędzy wyborca a posłem. Mandatu praktycznie nie da się wykonywać poza partią – wiąże się to z marginalizacją, brakiem dostępu do pewnych informacji, materiałów

Question 705

Istota i rodzaje gwarancji niezależności wykonywania mandatu parlamentarnego

Answer 705

Istota gwarancji niezależności – z jednej strony utrudniają wywieranie na posła różnego rodzaju nacisków zewnętrznych, z drugiej strony – chronią go przed pokusami związanymi z konfliktem interesów. Najważniejsze gwarancje niezależności to: • immunitety parlamentarne • zasada niepołączalności

Question 706

Immunitet parlamentarny – istota

Answer 706

Jedna z podstawowych gwarancji niezależności wykonywania mandatu parlamentarnego. Polega na wykluczeniu bądź ograniczeniu odpowiedzialności deputowanego za naruszenia prawa

Question 707

Funkcje immunitetu parlamentarnego

Answer 707

* ochrona niezależności członków parlamentu i zagwarantowania im swobody wykonywania mandatu * ochrona niezależności i autonomii parlamentu jako takiego

Question 708

Istota immunitety materialnego

Answer 708

Istotą immunitetu materialnego jest wyłączenie karalności określonych czynów, co oznacza wyłączenie piastuna immunitetu materialnego spod działania materialnego prawa karnego, co oznacza, że czyn będący przestępstwem, jeśli popełni go zwykły obywatel, przestaje być przestępstwem, jeśli popełni go poseł czy senator – tym samym nie ma podstaw do ścigania i karania za taki czyn

Question 709

Cechy immunitetu materialnego

Answer 709

* charakter częściowy – obejmuje tylko działalność wchodzącą w zakres sprawowania mandatu poselskiego (pod warunkiem, że nie dochodzi przy tym do naruszenia praw osób trzecich * charakter bezwzględny (niewzruszalny) – nie ma żadnej procedury, w której możliwe było by jego uchylenie. Za działania objęte immunitetem materialnym poseł odpowiada tylko przez Izbą (odpowiedzialność regulaminowa) * charakter trwały – działa również po wygaśnięciu mandatu, ale tylko w odniesieniu do działalności, która miała miejsce w okresie sprawowania mandatu

Question 710

Ograniczenia zakresu immunitetu materialnego

Answer 710

* immunitet materialny chroni tylko działalność mieszczącą się w granicach funkcji członka parlamentu * wykonywanie mandatu może następować tylko przy użyciu godziwych metod postępowania (np. nie jest chroniony czyn polegający na znieważeniu) * deputowany nie może naruszać prawa osób trzecich – naruszenie dóbr osobistych

Question 711

Istota immunitetu formalnego

Answer 711

Istotą immunitetu formalnego jest wyłączenie możliwości prowadzenia postępowania karnego przeciwko posłowi – odnosi się do wszelkich stadiów tego postępowania. Czyn popełniony przez posła jest przestępstwem, ale ograniczeniu, czy wyłączeniu ulega możliwość prowadzenia postępowania karnego

Question 712

Ograniczenie przedmiotowe immunitetu formalnego

Answer 712

Immunitet formalny nie dotyczy odpowiedzialności cywilnej, pracowniczej, zawodowej i podobnych

Question 713

Cechy immunitetu formalnego

Answer 713

• charakter zupełny − odnosi się do wszelkich czynów, które mogły by podlegać odpowiedzialności karnej, popełnionych przez posła, niezależnie od ich związku z wykonywaniem mandatu (odpowiedzialność karna, za wykroczenia, za naruszenie praw osób trzecich, popełnione przy wykonywaniu mandatu) − obejmuje wszystkie czyny popełnione przed uzyskaniem mandatu jak i w trakcie jego sprawowania (ale tylko czyny nie objęte immunitetem materialnym) • charakter względny – może zostać uchylony – w przypadku czynów popełnionych po uzyskaniu mandatu, oraz wcześniejszych, w stosunku do których nie wszczęto przed wyborami postępowania przeciwko osobie – za uprzednią zgodą Sejmu lub Senatu • charakter nietrwały – wygasa wraz z wygaśnięciem mandatu – odpadają wówczas przeszkody w prowadzeniu przeciwko byłemu deputowanemu postępowania karnego

Question 714

Zróżnicowanie sposobu ujęcia immunitetu formalnego ze względu na moment popełnienia czynu

Answer 714

* jeżeli postępowanie karne przeciwko osobie zostało wszczęte przed wyborem danej osoby do parlamentu – postępowanie takie ulega na żądanie Sejmu zawieszeniu do czasu wygaśnięcia mandatu. Do jego zawieszenia dochodzi tylko wtedy, gdy izba zażąda tego przez podjęcie stosownej uchwały * w przypadku czynów popełnionych po uzyskaniu mandatu, a także czynów wcześniejszych, co do których nie wszczęto wcześniej postępowania – prowadzenie postępowania karnego jest niedopuszczalne nez uprzedniej zgody Sejmu, czy Senatu.

Question 715

Formy uchylenia immunitetu formalnego, przewidziane przez przepisy konstytucyjne:

Answer 715

• wyrażenie zgody przez zainteresowanego posła • uchylenie na mocy uchwały Sejmu, większością bezwzględną ustawowej liczby posłów (231 głosów w Sejmie, 51 w Senacie)

Question 716

Zdefiniuj na czym polega nietykalność?

Answer 716

Nietykalność oznacza zakaz zatrzymania lub aresztowania posła (senatora) bez zgody Sejmu (Senatu). Wyrażenie tej zgody następuje w formie uchwały odpowiedniej izby, podejmowanej odrębnie w przedmiocie uchylenia immunitetu.

Question 717

Wymień rodzaje niepołączalności

Answer 717

• Niepołączalność formalna – jako zakaz łączenia mandatu z innymi funkcjami lub stanowiskami państwowymi • Niepołączalność materialna – jako zakaz podejmowania lub wykonywania określonych rodzajów działalności zawodowej lub podobnej

Question 718

Na czym polega niewybieralność?

Answer 718

Niewybieralność oznacza wykluczenie zdolności określonej osoby do kandydowania w wyborach i objęcia mandatu z uwagi na inny pełniony urząd, funkcję, czy stanowisko. Urzędujący prezydent nie ma prawnej możliwości do objęcia mandatu parlamentarnego.

Question 719

Na czym polega niepołączalność formalna?

Answer 719

Niepołączalność formalna oznacza wykluczenie możliwości równoczesnego piastowania mandatu parlamentarnego i sprawowania innego urzędu, zajmowania stanowiska i innego zatrudnienia. Zainteresowanemu pozostawiana jest możliwość wyboru tego, z czego chce zrezygnować. Ordynacja wyborcza pozostawia dla parlamentarzysty termin 14 dni, od dnia wydania zaświadczenia o wyborze, na złożenie rezygnacji z zajmowanego stanowiska – w przeciwnym przypadku mandat wygasa. Wygaśnięcie mandatu nasąpi również wtedy, gdy deputowany w czasie sprawowania mandatu obejmie stanowisko objęte zakazem niepołączalności.

Question 720

Podaj przykłady niepołączalności formalnej.

Answer 720

Przykłady niepołączalności mandatu: − w Sejmie i w Senacie jednocześnie − z funkcją Prezesa NBP, Prezesa NIK, RzPO, Rządz, członka KRdRiT, Rady Polityki Pieniężnej, ambasadora, z zatrudnieniem w Kancelarii Sejmu, Kancelarii Senatu, Kancelarii Prezydenta RP − z funkcją Sędziego, prokuratora, urzędnika służby cywilnej, żołnierza w czynnej służbie wojskowej, funkcjonariusza policji itp. Ustawa zwykła może ten katalog rozszerzać. − zakaz niepołączalności mandatu parlamentarnego nie dotyczy członków Rady Ministrów i sekretarzy stanu w administracji rządowej

Question 721

Na czym polega niepołączalność materialna?

Answer 721

Niepołączalność materialna oznacza zakaz podejmowania pewnych typów działalności w okresie sprawowania mandatu. Konstytucja wymienia tu: − zakaz prowadzenia działalności gospodarczej, w ramach której osiągane są korzyści z majątku Skarbu Państwa lub samorządu terytorialnego − zakaz nabywania składników tego majątku − zakaz członkowstwa w podmiotach gospodarczych z udziałem Skarbu Państwa lub mienia komunalnego

Question 722

Wymień uprawnienia i obowiązki związane z wykonywaniem mandatu

Answer 722

• związane z działalnością izby i jej organów − udział posła w posiedzeniach Sejmu oraz komisji, których jest członkiem (uprawnienie i obowiązek) − prawo zabierania głosu na posiedzeniach − prawo zgłaszania wniosków − prawo głosowania − prawo udziału w posiedzeniach komicji, których nie jest członkiem • związane z wykonywaniem mandatu − obowiązek informowania wyborców o swej pracy w izbie oraz o działalności izby − prawo uzyskiwania informacji i wyjaśnień od członków RM i przedstawicieli właściwych instytucji, dot. spraw wynikających z wykonywania obowiązków parlamentarnych − prawo uzyskiwania informacji i materiałów do wglądu w działalność organów administracji rządowej i samorządu terytorialnego − prawo podejmowania interwencji do załatwienia sprawy wniesionej przez wyborcę − prawo do zorganizowania w terenie biura poselskiego (senatorskiego), do zatrudniania tam pracowników i uzyskiwania na te cele środków z budżetu izby. • dotyczące indywidualnej sytuacji prawnej posła lub senatora − immunitet parlamentarny − zasada niepołączalności − prawo do diety parlamentarnej, prawo do bezpłatnych przejazdów − prawo do bezpłatnego otrzymywania dzienników urzędowych − prawo do korzystania z funduszu świadczeń socjalnych − obowiązek składania oświadczeń o stanie majątkowym

Question 723

Omów kwestię odpowiedzialności posłów i senatorów

Answer 723

• na płaszczyźnie prawno-karnej ulega istotnym ograniczeniom z uwagi na immunitet • w zakresie nieobjętym immunitetem - na płaszczyźnie cywilnej, pracowniczej, zawodowej i dyscyplinarnej – odpowiedzialność ponoszona przez parlamentarzystów jest taka jak wszystkich obywateli • posłowie i senatorowie nie ponoszą prawnej odpowiedzialności ani przed wyborcami (nie można ich odwołać przed upływem kadencji) • nie ponoszą odpowiedzialności prawnej przed swoim ugrupowaniem czy parlamentem jako takim (nie można posła pozbawić mandatu uchwałą izby) • jedyna możliwość pozbawienia mandatu − na podstawie orzeczenia TS, jeżeli poseł (senator) naruszy zakaz prowadzenia działalności gospodarczej z osiąganiem korzyści z majątku Skarbu Państwa lub samorządu terytorialnego lub zakaz nabywania składników tego majątku − W razie prawomocnego skazania przez sąd na karę pozbawienia praw publicznych • za działalność parlamentarną i związaną z wykonywaniem mandatu posłowie i senatorowie podlegają odpowiedzialności przez Sejmem (Senatem) w zakresie działań, do których odnosi się immunitet materialny

Question 724

Na czym polega odpowiedzialność regulaminowa posłów?

Answer 724

Odnosi się do sytuacji, w której poseł: • nie wykonuje obowiązków poselskich, • zachowuje się w sposób niegodny posła, • naruszy lub niedopełnia niektórych obowiązków nałożonych przez ustawę o wykonywaniu mandatu posła i senatora W takich sytuacjach Prezydium Sejmu lub Komisja Regulaminowa i Spraw Poselskich mogą, po wysłuchaniu zainteresowanego: zwrócić posłowi uwagę udzielić mu upomnienia lub nagany, w przypadku nieusprawiedliwionej nieobecności – następuje obniżenie uposażenia i diety poselskiej

Question 725

W jakiej sytuacji jest możliwe pozbawienie posła (senatora) mandatu parlamentarnego?

Answer 725

* Na podstawie orzeczenia TS, jeżeli poseł, czy senator naruszy antykorupcyjne zakazy (zakaz prowadzenia działalności gospodarczej z osiąganiem korzyści z majątku Skarbu Państwa lub samorządu terytorialnego i zakaz nabywania składników tego majątku) * W razie prawomocnego skazania przez sąd na karę pozbawienia praw publicznych

Question 726

Na czym polega szczególna rola w Sejmie Komisji Etyki Poselskiej?

Answer 726

* jej szczególnym zadaniem jest opracowanie Zasad Etyki Poselskiej, które po uchwaleniu przez Sejm stają się podstawą oceny tego, czy zachowania posłów odpowiadają ich godności. * szczególny jest skład KEP – po jednym reprezentancie każdego klubu; oraz sposób wybierania (kandydatów zgłasza przewodniczący klubu, członek Komisji może wnieść sprzeciw wobec członkowstwa innego kandydata – wówczas uprawnieni muszą zgłosić nową kandydaturę)

Question 727

Wymień funkcje parlamentu

Answer 727

• funkcja ustawodawcza – polega na stanowieniu aktów prawnych o szczególnej mocy prawnej, najwyższej w systemie prawa wewnętrznego • funkcja kontrolna – polega na dokonywaniu samodzielnych ustaleń stanu faktycznego, dotyczącego funkcjonowania rządu, ministrów i podległych im jednostek − z funkcji kontrolnej wynikają prawo żądania informacji i prawo żądania obecności ministrów i podległych im podmiotów • funkcja kreacyjna – polega na bezpośrednim powoływaniu i odwoływaniu innych organów konstytucyjnych państwa oraz osób wchodzących w skład tych organów, egzekwowaniu ich odpowiedzialności i na innych formach wpływu na skład personalny tych organów

Question 728

Na czym polega wyłączność parlamentu w zakresie jego funkcji ustawodawczej parlamentu?

Answer 728

• żaden inny organ państwowy nie może stanowić aktów o randze ustawy, chyba, że konstytucja dopuszcza to w sposób wyraźny • kompetencje prawodawcze innych organów państwowych muszą mieć charakter podporządkowany − mogą polegać tylko na stanowieniu tzw. aktów podstawowych, − muszą być traktowane jako wyjątek i poddawane interpretacji zawężającej

Question 729

W ramach funkcji ustawowej parlamentu można wyróżnić:

Answer 729

* funkcję ustrojodawczą – polegająca na stanowieniu norm konstytucyjnych * funkcje ustawodawczą sensu stricto – polegająca na stanowieniu ustaw zwykłych

Question 730

Na czym polega prawo żądania wysłuchania

Answer 730

Prawo żądania wysłuchania towarzyszy ustalaniu faktów dotyczących funkcjonowania rządu i ministrów, a polega na dokonywaniu ocen i formułowaniu różnego rodzaju sugestii, do których adresaci powinni się ustosunkowywać. Te oceny i sugestie nie mają prawnie wiążącego charakteru, chociaż, ze względu na fakt politycznej odpowiedzialności rządu i ministrów przez Sejmem – mogą wywoływać poważny skutek na kierunek prac rządowych.

Question 731

W jakich przypadkach parlament może wyjątkowo podejmować decyzje wykonawcze?

Answer 731

uprawnienia związane z wprowadzaniem bądź utrzymywaniem stanów nadzwyczajnych − tylko Sejm może wydać postanowienie o stanie wojny (gdy Sejm nie może się zebrać na posiedzenie postanowienie takie wydać może prezydent RP) − tylko Sejm decyduje o zawarciu pokoju − Sejmowi musi zostać przedłożone rozporządzenie prezydenta o wprowadzeniu stanu wojennego lub stanu wyjątkowego – i ma on prawo uchylić takie rozporządzenie − zgoda Sejmu jest potrzebna do przedłużenia stanu wyjątkowego i stanu klęski żywiołowej

Question 732

Kompetencje parlamentu wynikające z jego funkcji kreacyjnej

Answer 732

• prezydent – Zgromadzenie Narodowe może uznać trwałą niezdolność prezydenta do sprawowania urzędu ze względu na stan zdrowia, może go też postawić w stan oskarżenia przed TK • Rada Ministrów – powoływana przy współdziałaniu większości sejmowej i prezydenta, Sejm może wyrazić RM konstruktywne wotum nieufności (tu: obowiązek dymisji rządu) • ministrowie (i inni członkowie RM) – Sejm może w każdym czasie wyrazić konstruktywne wotum nieufności • Trybunał Konstytucyjny – wszyscy jego członkowie są wybierani przez Sejm • Trybunał Stanu – wszyscy członkowie są wybierani przez Sejm, z wyjątkiem przewodniczącego (którym jest z urzędu I prezes SN) • Najwyższa Izba Kontroli – Prezes jest wybierany przez Sejm za zgodą Senatu • Rzecznik Praw Obywatelskich – jest wybierany przez Sejm za zgodą Senatu • Rzecznik Praw Dziecka – jest wybierany przez Sejm za zgoda Senatu • KRdRiT – 2 członków jest powoływanych przez Sejm, 1 – Senat, 2 – prezydenta • NBP – prezes jest powoływany przez Sejm; − Rada Polityki Pieniężnej (będąca jednym z organów NBP) – po 1/3 członków jest powoływanych przez Sejm i Senat • Krajowa Rada Sądownictwa – Sejm powołuje 4 członków, Senat – 2 członków

Question 733

Tryb ustawodawczy dla ustaw zwykłych

Answer 733

• inicjatywa ustawodawcza • rozpatrzenie projektu ustawy przez Sejm i Ew. uchwalenie ustawy • rozpatrzenie ustawy przez Senat i Ew. uchwalenie poprawek lub uchwalenie odrzucenia ustawy w całości • rozpatrzenie przez Sejm poprawek Senatu lub jego uchwały o odrzuceniu ustawy • podpisanie ustawy przez prezydenta − Ew. skierowanie ustawy do TK lub zastosowanie weta ustawodawczego, które powoduje konieczność ponownego uchwalenia ustawy przez Sejm większością 3/5 głosów • ogłoszenie ustawy w Dzienniku Ustaw

Question 734

Podmioty prawa inicjatywy ustawodawczej

Answer 734

* posłowie – komisje sejmowe (z wyjątkiem śledczych) lub grupy min. 15 posłów * Senat – konieczna uchwała całej izby * prezydent * Rada Ministrów * grupa min. 100.000 obywateli (inicjatywa ludowa)

Question 735

Tryb wnoszenia projektu w ramach inicjatywy ludowej

Answer 735

* w celu przygotowania projektu ustawy i zgromadzenia niezbędnej liczby podpisów tworzy się komitet inicjatywy ustawodawczej * komitet ten jest złożony z min. 15 obywateli mających czynne prawo wyborcze * po zebraniu 1.000 podpisów przewodniczący komitetu informuje marszałka Sejmu o utworzeniu komitetu − od tej chwili treść projektu nie może już ulegać zmianom * po zgromadzeniu 100.000 podpisów projekt jest przekazywany marszałkowi Sejmu * pierwsze czytanie zostaje przeprowadzone w terminie 3 miesięcy

Question 736

W jakich sprawach niedopuszczalne jest wnoszenie projektu w ramach inicjatywy ustawodawczej?

Answer 736

w sprawach, w których konstytucja zastrzega wyłączność innym podmiotom − zmiana konstytucji − sprawy budżetowe

Question 737

Podmiotowe ograniczenie prawa inicjatywy ustawodawczej

Answer 737

* projekt ustawy budżetowej, ustawy o prowizorium budżetowym, projektów wyznaczających sytuację finansów państwowych – inicjatywę ma tylko Rada Ministrów * projekt ustawy o zmianie konstytucji – inicjatywę posiada: min. 1/5 ustawowej liczby posłów, Senat i prezydent

Question 738

Uzasadnienie do projektu ustawy musi zawierać:

Answer 738

• potrzebę i cel wydania ustawy • stan rzeczy w dziedzinie, która ma być uregulowana • różnice pomiędzy dotychczasowym a projektowanym stanem prawnym • przewidywane skutki społeczne, gospodarcze i prawne • założenia podstawowych aktów wykonawczych • wskazanie źródeł finansowania • oświadczenie o zgodności projektu z prawem UE

Question 739

Rozpatrzenie projektu ustawy przez Sejm

Answer 739

Rozpatrzenie projektu przez Sejm odbywa się w trzech czytaniach, przedzielonych pracami komisji. Czytania polegają na prowadzeniu debaty nad projektem i podejmowaniu decyzji o jego dalszym losie. • pierwsze czytanie może się odbyć na − posiedzeniu komisji sejmowej − lub na posiedzeniu plenarnym sejmu – ważne ze względu na swoja materię, min. zmiana konstytucji, ustawy dotyczące praw, wolności i obowiązków obywateli, ustawy budżetowe, podatkowe, kodeksy • pierwsze czytanie obejmuje − uzasadnienie projektu przez wnioskodawcę − pytania posłów i odpowiedzi wnioskodawcy − debatę nad ogólnymi zasadami projektu • jeżeli pierwsze czytanie odbywa się na posiedzeniu Sejmu – kończy się podjęciem uchwały o skierowaniu projektu do komisji lub o odrzuceniu go w całości • prace w komisji lub kilku komisjach sejmowych − dyskusja nad projektem − wysłuchanie publiczne − przygotowanie stanowiska wobec projektu − przyjęcie sprawozdania o projekcie: przyjęcie projektu bez poprawek, z poprawkami lub odrzucenie projektu • drugie czytanie – zawsze na posiedzeniu Sejmu − przedstawienie sprawozdania o projekcie − przeprowadzenie debaty i zgłaszanie poprawek i wniosków − prawo zgłaszania poprawek przysługuje grupom min. 15 posłów, Radzie Ministrów oraz wnioskodawcy • w razie zgłoszenia poprawek – projekt kierowany jest ponownie do komisji • trzecie czytanie − przedstawienie stanowiska komisji lub posła wobec zgłoszonych poprawek i wniosków • głosowanie: − wniosku o odrzucenie projektu w całości − poprawek, w kolejności wg ich merytorycznego znaczenia − projektu w całości (z przyjętymi zmianami) − konieczna jest zwykła większość głosów przy obecności min. połowy ustawowej liczby posłów • uchwaloną ustawę marszałek Sejmu kieruje do Senatu

Question 740

Wyjaśnij na czym polega wysłuchanie publiczne w trybie ustawodawczym?

Answer 740

Wysłuchanie publiczne polega na przedstawieniu, w ramach komisji, stanowiska wobec projektu ustawy przez podmioty, które w odpowiednim trybie i terminie zgłosiły zainteresowanie pracami nad projektem ustawy. Wysłuchanie następuje po pierwszym przedyskutowaniu projektu ustawy w komisji i stanowi jedną z form absorpcji działalności lobbingowej do formalnego trybu parlamentarnej procedury ustawodawczej

Question 741

Rozpatrzenie projektu przez Senat

Answer 741

• Marszałek Senatu kieruje tekst ustawy do właściwej komisji senackiej − komisja w terminie 14 dni powinna zaproponować sposób ustosunkowania się Senatu do ustawy • posiedzenie Senatu − debata i głosowanie − Senat może podjąć uchwałę: o przyjęciu ustawy bez poprawek, odrzuceniu ustawy, wprowadzeniu poprawek do tekstu ustawy • zakres dopuszczalnych poprawek – Senat jest ograniczony zakresem spraw normowanych w ustawie sejmowej (szerokość regulacji). Nie ma natomiast ograniczeń co do głębokości regulacji. • Senat podejmuje uchwałę zwykłą większością głosów, w obecności min. połowy ustawowej liczny senatorów • Uchwała przekazywana jest do Sejmu • Senat, w odniesieniu do ustaw zwykłych musi zmieścić się w terminie 30 dni. Jeśli w tym czasie nie podejmie żadnej uchwały – ustawę uznaje się za przyjętą w brzmieniu uchwalonym przez Sejm.

Question 742

Rozpatrzenie przez Sejm uchwały Senatu

Answer 742

• Uchwałę Senatu kieruje się do komisji, która rozpatrywała projekt danej ustawy • komisja rozważa wnioski Senatu i przedstawia Sejmowi sprawozdanie • komisje wnioskują o − uchwalenie proponowanych przez Senat w całości lub w części, − odrzucenie propozycji Senatu (dot. zarówno poprawek jak i wniosku o odrzucenie poprawek) • Uchwała Sejmu odrzucająca wnioski Senatu musi zostać podjęta bezwzględna większością głosów przy obecności min. 1⁄2 ustawowej liczby posłów − jeśli braknie odpowiedniej większości sejmowej – uchwałę Senatu uznaje się za przyjętą • Marszałek Sejmu przedstawia uchwaloną ustawę do podpisu prezydentowi • nie istnieje żaden termin, w jakim Sejm musiałby się odnieść do uchwały Senatu

Question 743

Wyjaśnij termin „promulgacja ustawy”

Answer 743

Promulgacja ustawy to inaczej podpisanie ustawy przez głowę państwa po zakończeniu postępowania ustawodawczego w parlamencie.

Question 744

Podpisywanie ustaw

Answer 744

• jest konstytucyjnym obowiązkiem prezydenta • prezydent podpisuje ustawę w terminie 21 dni od dnia jej przedstawienia przez marszałka Sejmu − termin ten ulega skróceniu do 7 dni w odniesieniu do ustawy budżetowej i ustawy o prowizorium budżetowym oraz do ustaw uchwalonych w trybie pilnym • prezydent podpisuje zawsze całą ustawę • obowiązek podpisania ma najpierw charakter względny − prezydent może przed podpisaniem ustawy skierować ją do TK w celu zbadania jej zgodności z konstytucją − prezydent może też skorzystać z weta ustawodawczego • z upływem 21 dni powstaje bezwzględny obowiązek podpisania ustawy • prawnym skutkiem podpisania ustawy jest powstanie po stronie prezydenta obowiązku zarządzenia jej ogłoszenia

Question 745

Jaka jest prawna treść podpisu ustawy przez głowę państwa?

Answer 745

Prawną treścią podpisania ustawy przez głowę państwa jest urzędowe stwierdzenie, że ustawa została uchwalona przez odpowiednie organy (Sejm i Senat) w konstytucyjnie określonym trybie i w brzmieniu przedstawionym prezydentowi przez Marszałka Sejmu

Question 746

Wymień procedury zakwestionowania ustawy, przysługujące prezydentowi przez podpisaniem ustawy

Answer 746

• wystąpienie do TK z wnioskiem o zbadanie zgodności tej ustawy z konstytucją • weto ustawodawcze Prezydentowi przysługuje tylko jeden z dwóch środków.

Question 747

Wystąpienie prezydenta do TK z wnioskiem o zbadanie zgodności ustawy, przed jej podpisaniem, z konstytucja

Answer 747

• jest to tzw. prewencyjna kontrola konstytucyjności • dokonywana po uchwaleniu ustawy przez parlament, ale przed jej wejściem w życie • jest to wyłączne uprawnienie prezydenta (na tym etapie istnienia ustawy) • prezydent działa samodzielnie • prezydent może zakwestionować każdą ustawę, w tym ustawy budżetowe, o prowizorium budżetowym, ustawy wyrażające zgodę na ratyfikowanie umowy międzynarodowej; w stosunku do ustawy o zmianie konstytucji – w grę wchodzi raczej możliwość zakwestionowania procedury.

Question 748

Jaka może być treść zarzutu prezydenta w stosunku do zakwestionowanej ustawy?

Answer 748

Treścią zarzutu prezydenta musi być niezgodność ustawy, lub jej części, z konstytucją. Niezgodność ta może mieć charakter: − materialny − proceduralny − kompetencyjny

Question 749

Skutki orzeczenia TK w odniesieniu do zakwestionowanej ustawy

Answer 749

Orzeczenie TK ma charakter wiążący • jeżeli TK uzna ustawę za niezgodną z konstytucją - prezydent ma bezwzględny obowiązek odmowy jej podpisania • jeżeli TK uzna ustawę za zgodną z konstytucją – prezydent ma bezwzględny obowiązek jej podpisania • jeżeli TK orzeknie niekonstytucyjność pojedynczych przepisów ustawy, w przy tym nie orzeknie, że przepisy uznane przezeń za niekonstytucyjne są nierozerwalnie związane z całą ustawą – to prezydent, po zasięgnięciu opinii marszałka Sejmu: − podpisuje ustawę z pominięciem przepisów uznanych przez TK za niezgodne − albo zwraca ustawę Sejmowi w celu usunięcia niezgodności

Question 750

Jakie czynności może podjąć Sejm po zwróceniu przez TK ustawy celem usunięcia niezgodności? Czego nie wolno robić? Jaki jest tryb postępowania?

Answer 750

• Sejm uchwala nowy, zgodny z konstytucją tekst przepisów zakwestionowanych przez TK • dopuszczalne jest dokonywanie w tekście zmian redakcyjnych, które dostosują ustawę do wprowadzonych zmian • zakazane jest wprowadzanie zmian poza zakres przepisów, które TK uznał za niekonstytucyjne • tryb: − przygotowanie zmian należy do komisji sejmowej, która rozpatrywała wcześniej projekt ustawy − zmiany uchwalane są w Sejmie − zmiany podlegają rozpatrzeniu przez Senat, który może wnieść poprawki − Sejm może przyjąć bądź odrzucić poprawki − tekst przyjęty przez izby przekazuje się prezydentowi do podpisu

Question 751

Na czym polega weto ustawodawcze

Answer 751

Prezydent może przekazać Sejmowi ustawę do ponownego rozpatrzenia. Weto może dotyczyć tylko ustawy jako takiej – a nie jej pojedynczych przepisów.

Question 752

Kiedy prezydent może wycofać weto ustawodawcze?

Answer 752

Weto może zostać wycofane w każdym czasie, byle przed ostatecznym głosowaniem Sejmu nad ponownym uchwaleniem ustawy

Question 753

Co to oznacza absolutny charakter weta prezydenckiego?

Answer 753

Takie weto od razu powoduje niedojście ustawy do skutku. W polskim porządku prawnym ta odmiana weta nie występuje.

Question 754

Jaka jest istota weta ustawodawczego?

Answer 754

Zgłoszenie weta ustawodawczego jest wynikiem negatywnej oceny ustawy przedstawionej do odpisu, zarówno z powodów prawnych jak i politycznych. Prezydent dysponuje tu swobodą uznania. Celem weta jest zahamowanie postępowania ustawodawczego i ponowne przekazanie ustawy Sejmowi do jej rozpatrzenia.

Question 755

Co oznacza zawieszający charakter weta?

Answer 755

Weto zawieszające może zostać w specjalnej procedurze odrzucone (przełamane) przez parlament. Taka odmiana weta jest właściwa dla polskiego porządku prawnego.

Question 756

Co to znaczy, że weto prezydenta nie ma charakteru absolutnego?

Answer 756

Weto może być przełamane przez Sejm, o ile zdoła zapewnić odpowiednią większość (3/5 głosów przy min. 50% obecności ustawowej liczny posłów)

Question 757

Z jakich powodów prezydent może wnieść weto ustawodawcze?

Answer 757

• zgłoszenie weta jest wynikiem negatywnej oceny ustawy przedstawionej do podpisu • prezydent może wnieść weto z każdego powodu, zarówno politycznego, jak i prawnego

Question 758

Jakich materii nie może dotyczyć weto ustawodawcze prezydenta rP?

Answer 758

• ustawy budżetowej • ustawy o prowizorium budżetowym • ustawy o zmianie konstytucji

Question 759

Jaki jest prawny skutek zastosowania prezydenckiego weta ustawodawczego?

Answer 759

Prawnym skutkiem jest tu zahamowanie postępowania ustawodawczego i ponowne przekazanie ustawy Sejmowi do jej rozpatrzenia − ponowne rozpatrzenie projektu przez komisję, która może zaproponować ponowne uchwalenie ustawy − nie można już wnosić do tekstu żadnych poprawek − następnie odbywa się głosowanie na posiedzeniu Sejmu (Senat nie bierze udziału w tym postępowaniu) − jeżeli ustawa zostanie ponownie uchwalona przez Sejm większością 3/5 głosów w obecności min. połowy ustawowej liczny posłów – po stronie prezydenta pojawia się bezwzględny obowiązek podpisania ustawy

Question 760

Zarządzenie ogłoszenia ustawy i ogłoszenie ustawy w Dzienniku Ustaw

Answer 760

• zarządzenie ogłoszenia ustawy należy do obowiązków prezydenta • na podstawie zarządzenia Prezes Rady Ministrów dokonuje ogłoszenia ustawy w Dzienniku Ustaw RP • ogłoszenie ustawy jest niezbędnym warunkiem wejścia jej w życie − wejście w życie następuje zwykle w terminie 14 dni od daty ukazania się numeru DzU − ustawa może określić inny termin jej wejścia w życie

Question 761

W jakich przypadkach istnieje zakaz stosowania retroakcji?

Answer 761

• konstytucja przewiduje zakaz retroakcji w odniesieniu do przepisów karnych • orzecznictwo TK − wskazuje generalny zakaz nadawania mocy wstecznej przepisom, które pogarszają sytuację prawną ich adresatów − ustanawia nakaz ukształtowania vacatio legis w sposób pozwalający na dostosowanie się adresatów przepisów do nowej sytuacji − ustanawia nakaz ustanowienia przepisów przejściowych, chroniących tzw. interesy w toku

Question 762

W jakich przypadkach procedura ustawodawcza może ulec przyspieszeniu?

Answer 762

• jeżeli projekt ustawy zostanie uznany za pilny • konstytucja dopuszcza nadanie trybu pilnego tylko projektom wniesionym przez RM • decyzja w tej sprawie należy do rządu – Sejm nie ma możliwości sprzeciwienia sie

Question 763

Jaka jest istota projektu pilnego?

Answer 763

Istota projektu pilnego jest uprzywilejowanie danego projektu, polegające na priorytetowym traktowaniu go w porównaniu z innymi projektami, a także na znacznym przyspieszeniu całego trybu ustawodawczego Pilność projektu oznacza obowiązek Sejmu do jego rozpatrzenia w możliwie krótkim terminie, ale konstytucja tego terminu nie określa.

Question 764

Na czym polega procedura ustawodawcza projektu pilnego?

Answer 764

Pilność projektu oznacza obowiązek Sejmu do jego rozpatrzenia w możliwie krótkim terminie, ale konstytucja tego terminu nie określa. Regulamin Sejmu określa, że komisja rozpatrująca projekt powinna zakończyć prace nie później niż w ciągi 30 dni (przekroczenie terminu jednak nie rodzi skutków prawnych) W odniesieniu do Senatu – termin rozpatrzenia to 14 dni, w odniesieniu do prezydenta – termin na podpisanie – 7 dni (te terminy maja charakter zawity).

Question 765

Jakie materie są wyłączone z trybu pilnego?

Answer 765

• ustawy podatkowe • ustawy dotyczące prawa wyborczego • ustawy regulujące ustrój i właściwość władz publicznych • kodeksy

Question 766

Procedura ustawodawcza dotycząca ustawy budżetowej

Answer 766

• budżet uchwalany jest w formie ustawy • inicjatywa ustawodawcza należy tylko do Rady Ministrów i jest obowiązkiem rządu • nie ma możliwości zastosowania trybu pilnego • projekt ustawy powinien być przedłożony w terminie min. na 3 miesiące przed rozpoczęciem roku budżetowego, chyba, że zaistnieje wyjątkowy przypadek • jeżeli nie uda się przygotować na czas całego projektu ustawy, rząd ma obowiązek wnieść projekt ustawy o prowizorium budżetowym • procedura rozpatrywania przez Sejm przebiega w trzech czytaniach − pierwsze czytanie musi się odbyć na posiedzeniu Sejmu (nie w komisji) − następnie projekt kierowany jest w całości do Komisji Finansów Publicznych i do pozostałych komisji − komisje przedkładają propozycje poprawek do Komisji Finansów Publicznych − KFP opracowuje sprawozdanie i przedstawia je Sejmowi • Sejm po debacie uchwala ustawę i przekazuje ją do Senatu • Senat rozpatruje ustawę budżetową w terminie 20 dni − Senat może tylko przyjąć ustawę w całości albo zaproponować poprawki • Prezydent ma 7 dni na podpisanie − Prezydent nie ma prawa weta, ale może skierować ustawę do TK • TK jest zobowiązany wydać orzeczenie w terminie do 2 miesięcy

Question 767

Jaki jest skutek nie uchwalenia ustawy budżetowej przez parlament

Answer 767

Skutkiem nie uchwalenia ustawy budżetowej w terminie 4 miesięcy od daty przedłożenia projektu Sejmowi jest możliwość rozwiązania parlamentu. Decyzja należy do prezydenta, który musi ją podjąć w terminie 14 dni.

Question 768

Wymień znane ci szczególne procedury ustawodawcze

Answer 768

• szczególne procedury ustawodawcze przewidziane przez Konstytucję − uchwalenie ustawy budżetowej − procedura zmiany konstytucji − procedura uchwalenia ustawy wyrażającej zgodę na ratyfikację umowy międzynarodowej, przekazującej organizacji międzynarodowej lub organowi międzynarodowemu kompetencje organów władzy państwowej w niektórych sprawach − tryb pilny (z tym, że procedura uregulowana jest w regulaminach Sejmu i Senatu) • szczególne procedury ustawodawcze przewidziane przez regulamin Sejmu − procedura postępowania z projektami kodeksów − procedura rozpatrywania projektów ustaw dostosowawczych polskiego prawa do prawa UE

Question 769

Odrębności procedury ustawodawczej w sprawie uchwalania kodeksów

Answer 769

* do rozpatrywania kodeksów można powołać Komisję Nadzwyczajną, w ramach której tworzy się podkomisje i zespoły robocze * Komisja Nadzwyczajna powołuje zespół stałych ekspertów, z których 1/3 wskazuje wnioskodawca projektu kodeksu * w prace Komisji Nadzwyczajnej nie jest włączona Komisja Ustawodawcza

Question 770

Na czym polega funkcja kontrolna parlamentarna?

Answer 770

* w szerokim znaczeniu – kontrola parlamentarna to parlamentarny proces nadzoru i decydowania sposobie zachowania się innych organów, w szczególności rządu i administracji, przy możliwości bezpośredniego lub pośredniego stosowania określonych środków i sankcji w stosunku to tego zachowania * w wąskim znaczeniu – działania parlamentu, które służą do uzyskiwania informacji o działalności podmiotów kontrolowanych oraz przekazywaniu tym podmiotom poglądów, opinii i sugestii parlamentu

Question 771

Podstawowe instrumenty kontroli sejmowej

Answer 771

• muszą znajdować podstawę prawną o randze co najmniej ustawowej • należą do nich: − prawo żądania informacji − prawo żądania wysłuchania

Question 772

Zakres sprawowania funkcji kontrolnej

Answer 772

Konstytucja powierza sprawowanie funkcji kontrolnej wyłącznie Sejmowi i dopuszcza jej stosowanie tylko w zakresie określonym przepisami konstytucji i ustaw.

Question 773

Na czym polega prawo żądania informacji?

Answer 773

Jest to podstawowy instrument kontroli sejmowej. Odnosi się je do ministrów, kierowników naczelnych organów administracji rządowej oraz kierowników urzędów i instytucji państwowych. Instrument ten zobowiązuje ich do: • przedstawiania sprawozdań • udzielania informacji • uczestniczenia w posiedzeniach komisji

Question 774

Na czym polega prawo żądania wysłuchania?

Answer 774

Prawo żądania wysłuchania jest jednym z instrumentów kontroli sejmowej. Przyjmuje na szczeblu komisji sejmowych postać: • dezyderatów – uchwał komisji zawierających postulaty w określonej sprawie. Kierowane są one do RM, jej członków, Prezesa NIK, prezesa NBP, GIP. − adresat nie ma prawnego obowiązku wykonania postulatów, ale musi zająć wobec nich stanowisko w terminie 30 dni • opinii – zawierających stanowisko komisji w określonej sprawie. Można je kierować do wszystkich centralnych organów i instytucji − na żądanie komisji adresat musi zająć stanowisko w terminie 30 dni Sejm zgromadzony na posiedzeniu plenarnym może uchwalać rezolucje – zawierające wezwanie określonego organu państwowego do podjęcia wskazanego w rezolucji jednorazowego działania. − rezolucja nie ma charakteru prawnie wiążącego − przykład rezolucji: wzywająca Prezydenta RP do jak najszybszego ratyfikowania traktatu z Lizbony

Question 775

Wymień znane ci szczególne procedury kontrolne

Answer 775

• tworzenie komisji śledczych • procedury interpelacyjne • kontrola wykonania budżetu państwa

Question 776

Komisje śledcze

Answer 776

Komisje śledcze tworzone są wówczas, gdy zbadanie sprawy wymaga szczególnie wnikliwego ustalenia stanu faktycznego (w praktyce ich powołanie wiąże się ze sprawami o wymiarze skandalu politycznego) Komisję śledczą powołuje Sejm, ilekroć uzna taką potrzebą. Sejm ustala zarazem zakres działania komisji

Question 777

Zakres działania komisji śledczej

Answer 777

• zakres działania komisji śledczej jest ustalany przez Sejm – przy okazji jej powoływania • zakres działania może obejmować każdą sprawę − ale sprawa ta musi być precyzyjnie oznaczona co do zakresu przedmiotowego jak i czasowego − przedmiot dochodzeń musi mieścić się w zakresie objętym funkcją kontrolną Sejmu − niedopuszczalne jest obejmowanie dochodzeniami komisji działalności organów niezawisłych (sądy i trybunały), czy niezależnych od Sejmu, − niedopuszczalna jest kontrola osób prywatnych i przedsiębiorców

Question 778

Skład komisji sejmowej

Answer 778

* w skład może wchodzić do 11 członków * skład powinien odzwierciedlać reprezentację w Sejmie klubów i kół poselskich, mających przedstawicieli w Konwencie Seniorów

Question 779

Postępowanie przez komisją śledcza

Answer 779

• komisja działa jawnie • każda osoba wezwana przez Komisję Śledczą ma obowiązek stawiennictwa i złożenia zeznania • komisja musi przestrzegać wobec wezwanych i przesłuchiwanych, przepisy kpk • po zakończeniu postępowania komisja śledcza przedstawia Marszałkowi Sejmu sprawozdanie ze swojej działalności − sprawozdanie to następnie powinno być udostępnione posłom i stać się przedmiotem debaty plenarnej • komisja może wystąpić ze wstępnym wnioskiem o pociągnięcie do odpowiedzialności przez TS osób, które tej odpowiedzialności podlegaja

Question 780

Wyjaśnij na czym polega procedura interpelacji i zapytań poselskich?

Answer 780

• Są to indywidualne wystąpienia poselskie, zawierające pytania na tle określonego stanu faktycznego. • Wystąpienia te są kierowane do premiera i do poszczególnych członków Rady Ministrów. • Rodzą one obowiązek udzielenia odpowiedzi w przewidzianym prawem terminie • Regulamin Sejmu przewiduje cztery różne procedury: − interpelacje − informacje bieżące − zapytania − pytania z sprawach bieżących

Question 781

Interpelacja poselska

Answer 781

• wystąpienie poselskie • składane w sprawach o zasadniczym charakterze, odnoszącym się do problemów związanych z polityką państwa • składana jest na piśmie • poprzez Marszałka Sejmu przekazywana członkowi rządu, który jest jej adresatem • odpowiedź musi być udzielona na piśmie w terminie 21 dni • Marszałek Sejmu informuje Sejm o treści odpowiedzi na interpelację • jeżeli interpelant uzna odpowiedź za niezadowalającą (lub gdy brak odpowiedzi) interpelant może zwrócić od marszałka Sejmu o zażądanie złożenia w terminie 21 dni dodatkowych (brakujących) wyjaśnień • nie przewiduje się przeprowadzenia debaty nad odpowiedziami na interpelacje

Question 782

Informacje bieżące

Answer 782

• wystąpienia poselskie • każdy klub poselski lub grupa min 15 posłów może się zwrócić o przedstawienie przez członka RM na posiedzeniu Sejmu takiej informacji w określonej sprawie • o uwzględnieniu tego wnioski rozstrzyga Prezydium Sejmu po wysłuchaniu opinii Konwentu Seniorów − gdy w Prezydium Sejmu brak jednomyślności – rozstrzyga Sejm • rozpatrzenie informacji bieżącej odbywa się na posiedzeniu Sejmu i obejmuje m.in. wystąpienia poselskie w sprawie informacji

Question 783

Zapytania

Answer 783

• wystąpienia poselskie • składane w sprawach o charakterze jednostkowym • zawsze na piśmie • odpowiedź jest udzielana do 21 dni, na piśmie • nie przeprowadza się nad odpowiedzią debaty sejmowej

Question 784

Pytania w sprawach bieżących

Answer 784

• wystąpienia poselskie • formułowane ustnie na każdym posiedzeniu Sejmu • wymagają bezpośredniej odpowiedzi • o zamiarze zgłoszenia pytania poseł informuje Prezydium Sejmu na 12 godz. przez rozpoczęciem posiedzenia • Prezydium ustala, które pytania będą postawione − dąży się do uwzględniania pytań pochodzących ze wszystkich klubów i kół poselskich • odpowiedź jest udzielana ustnie, na posiedzeniu Sejmu • nie można przeprowadzić debaty, ale możliwe jest stawianie krótkich pytań dodatkowych

Question 785

Postępowanie kontrolne wykonania ustawy budżetowej

Answer 785

• wykonanie ustawy budżetowej jest poddawane corocznemu postępowaniu kontrolnemu w Sejmie • RM ma obowiązek przedłożyć Sejmowi sprawozdanie z wykonania ustawy budżetowej w terminie 5 m-cy od zakończenia roku budżetowego, wraz z informacją o stanie zadłużenia państwa • Sejm rozpatruje sprawozdanie w terminie 90 dni − w trybie analogicznym jak tryb prac nad projektem ustawy budżetowej (wiodąca rola Komisji Finansów Publicznych, a poszczególne części sprawozdania są rozpatrywane przez odpowiednie komisje sejmowe) • wraz ze sprawozdaniami rządu do Sejmu wpływają: − analiza NIK dot. wykonania budżetu państwa i założeń polityki pieniężnej − opinia NIK w przedmiocie absolutorium dla RM • Sejm podejmuje uchwałę w przedmiocie absolutorium dla rządu

Question 786

Co to jest absolutorium?

Answer 786

Absolutorium to pozytywne skwitowanie wykonania przez Radę Ministrów ustawy budżetowej w minionym roku budżetowym. W praktyce nabiera waloru politycznej oceny całokształtu działalności rządu.

Question 787

Skutki odmowy udzielenia absolutorium

Answer 787

• brak skutków prawnych • występują jedynie skutki polityczne: − odmowa udzielenia absolutorium jest równoznaczna z wezwaniem premiera do złożenia dymisji rządu − jest to możliwe tylko, gdy gabinet urzędujący w momencie udzielania absolutorium jest tym samym gabinetem, który wykonywał budżet w roku poprzednim

Question 788

Instrumenty kontroli sprawowane przez Senat

Answer 788

• praktyka tzw. oświadczeń senatorskich – które mogą dotyczyć wszelkich kwestii związanych z wykonywaniem mandatu i mogą też zawierać wnioski i uwagi kierowane m.in. do członków RM − kierowane są one do adresata, który powinien udzielić pisemnej odpowiedzi w terminie 30 dni − narzędzie to charakteryzuje brak podstawy konstytucyjnej i dlatego nie ma obowiązku odpowiedzi • prawo żądania od przedstawicieli RM i innych podmiotów, przedstawiania informacji, wyjaśnień i opinii, przekazywania materiałów oraz czynnego udziału w posiedzeniach komisji.

Question 789

Jakie mogą nastąpić efekty uruchomienia procedur związanych z odpowiedzialnością podmiotów kontrolowanych?

Answer 789

• wotum nieufności • wotum zaufania • możliwość pociągnięcia do odpowiedzialności konstytucyjnej